Shubh Sangraha Part 03

Author(s): Bhikshu Akhandanand
Publisher: Sastu Sahityavardhak Karyalay

Page 349

અનુરોધ
૩૩૩ :
યદિ તે થોડા સા હિચકિચાહે, તો દશરથજી અપને બચન સે ફિર જાતે; કિંતુ ઉન્હોંને સપુત્ર કી ભાંતિ ઉનકા અપના દઢવ્રત પાલન કરને મેં સહાયતા દી; હર્ષ સે વન–ગમન કિયા; વિમાતા કેકેયી કી કુટિલતા ઔર વ્યંગક્તિ પર ધ્યાન ન દે, ઉનકે ભી કૌશલ્યા કી ભાંતિ આદર દિયા ભરતજી કે દલબલ સહિત આને પર ઉમકે પ્રતિ જરા ભી શંકા ન કી ઔર ફિર લોગે કે સમઝાને પર ભી અપને સંકલ્પ સે ન ફિરે. અખંડ રાજય કે વાંચછનીય. સુખ ઔર વન કે ભાવી દુઃખ ને ઉનકે મન કો જરા ભી વિચલિત ન કિયા, વન મેં જાકર સીતા-હરણ કા દુઃખ સહના પડા. ઉને દુઃખ પ્રકટ કર યહ બતલા દિયા, કિ દૃઢ-ત્રત, સત્ય-સંકલ્પ ઔર ત્યાગી હે કર ભી ઉનમેં મનુષ્ય કા સા કોમલ ભાવ વર્તમાન થા. સુગ્રીવ કી મૈત્રી કી, ઉસકા રાજ્ય ઉસકે સોંપા, લંકા પર ચઢાઈ કી, લક્ષ્મણજી કે શક્તિ લગન પર શોક સે વિકલ હુએ, ઇસમેં આપને ભ્રાતૃ
નેહ ઔર માનવી ભાવાં કા પરિચય દિયા. બડે પરિશ્રમ સે લંકાપર વિજય-લાભ કિયા, ફિર ઉસ રાજ્ય કે ભી અપને લિયે ન રખા, શરણાગત વિભીષણ કે સૌંપ દિયા. જબ ઉન્હોંને અપને રાજ્ય કો હી તિરસ્કાર કર દિયા થા, તો દૂસરે કે રાજ્ય કે લિયે મન કેસે વિચલિત કર * સકતે થે ! લંકા સે ઘર લૌટે, પ્રેમ સે પ્રજાપાલન કરને લગે, ઇતને મેં હી એક ધોબી કી બાત સુન, લોકમત કા ઇતના આદર કિયા, કિ પ્રિયતમાં સીતા કો ભી, જિનકે પીછે સમુદ્ર પર પૂલ બાંધને ઔર લંકા વિજય કરને કા કષ્ટ ઉઠાયા ગયા થા, વનવાસ દે દિયા. કહા જાતા હૈ, કિ સીતાજી કે સાથ અન્યાય હુઆ; કિંતુ જબ હમ ઇસ પર ધ્યાન દેતે હૈં, તે દેખતે હૈ, કિ રાજા હેતે હુએ ભી ઉન્હોંને એકપત્નીવ્રત પાલન નિયા: દૂસરા વિવાહ ન કિયા. રાજસૂય-દક્ષ મેં ભી સીતાજી કી હી સ્વર્ણ—મૂર્તિ સ્થાપિત કી. ઉહોને સીતાજી કે દુઃખ દિયા, તો સ્વયં ભી સુખ નહીં ઉઠાયા. ઉનકે અપની કીતિ કી ભી ઇતની પર્વાહ ન થી, કિંતુ વે અપને ઉજજવલ વંશ કી .. શભ કાતિ પર કલંક નહીં લગાના ચાહતે થે. ઇસ લિયે ધાબી કે કથન કે કારણ અગ્નિપરીક્ષા ઔર ઉસસે બઢકર સ્વયં સીતાજી કી પર્વાહ ન કર જીવનભર દુ:ખ ઉઠાયા. ઉન્હોને સચરિત્ર, ઔર કર્મ-પરાયણ હો કર ભી ઈતના દુ:ખ સહા, ઈસને મન કી કીતિ કે પ્રત્યેક ભારતીય આતમા કે હૃદય-પટ પર અંકિત કર દિયા. આએ, આજ હમ ઉનકે પવિત્ર આદર્શ કો અપને હદય મંદિર મેં સ્થાપિત કર અસલી જન્મ-મહોત્સવ મનાયે !
(“હિંદૂપંચ”ના “રામાંકમાં લેખક:-શ્રીગુલાબરાયજી, એમ. એ. એલ. એલ. બી.)
૧૫૧-અનુરોધ
નાથ! ભારત મહું આશુ પધારહુ. આરત હીં સબ ભારતવાસી, અબ નિજ રૂપ દિખાવહ. ધન અરુ જન સે હીન ભયે હૈ, લખિ યહ દેશ સંવારહુ દીન-બંધુ કહલાઈ નાથ! તુમ, દીનન–કષ્ટ નસાવહુ. પતન કિયે અરિ ધરમ હમારે, સે અવિલંબ બચાવહુ સત્ય કરહુ ગીતા કી વાણ, ભારત-ભાગ્ય જગાવહ પુનિ-પુનિ બિનતિ “કર્ણ કરત હૈ, તા પે ધ્યાન લગાવહુ, અબ જનિ કર અતિ દેર નાથ તુમ, વેગિ દયા કરી ધાવહુ.
(“હિંદુપચ”ના “રામાંકમાં લેખક-કી દેવનારાયણ લાલ “ક”)