Shubh Sangraha Part 03

Author(s): Bhikshu Akhandanand
Publisher: Sastu Sahityavardhak Karyalay

Page 370

૩૫૪
શુભસંગ્રહ-ભાગ ત્રીજો
vvvvvvvvvvvvvvvvvvvv
૧૬૭–રામસ્વરૂપ કી રામનવમી
X
મનોરમા જેસા ચાહતી થી, ઉસે પૈસા હી પતિ મિલા. ઉસકે હૃદય કા સંદેહ હટ ગયાભય જાતા રહ્યા. ઉસકા ચરિત્ર શુદ્ધ થા-આત્મા પવિત્ર થી, વહ હૃદયહીન ન થી-વિદ્વત્તાપૂર્ણ થી,
કાર્ય મેં દક્ષ થી ઔર સમય કી કિંમત જાનતી થી. ઉસમેં એક વિશેષ ગુણ યહ થા, કિ વટ મહત્વાકાંક્ષિણી થી. ઉસકે કાર્ય કરને કી શૈલી અન્ય સ્ત્રિય કે લિયે આદશ થી. પડોસ કી સ્ત્રિય ઉસકી દૂરદર્શિતા એવં ચતુરતાપર મુગ્ધ થીં'. વહ પ્રાતઃકાલ ચાર બજે ઉઠતી; ઘર મેં ઝાડૂ દેતી: બતન સાફ કરતી: બિછાવન ઉઠાતી; પુ૫ તેડતી ઔર સ્નાન કર કે પૂજા કરને બૈઠ જાતી. સાત બજે તક નિત્ય-કમ સે નિવૃત્ત હો અન્ય કાર્ય મેં લગ જાતી.
મનોરમ કે ઘર મેં એક લૂઆ થા. ઉસને ઉસકે ચારે એર એક ફૂલવાડી લગા રખી થી. પાસ હી ઉસને અપને પતિ–ગોપાલપ્રસાદ સે કહ કર એક શિવાલય બનવા લિયા થા.
ગોપાલપ્રસાદ કચેહરી મેં કલક કરતે થે. ઉનકી એક ટી-સી બેંક થી. ઉસકી સજાવટ દેખ કર હદય ફડક ઉઠતા થા. ચિત્ર ભી એકસે–એક બઢકર અંગે થે. એક કેને મેં પલંગ પડા થા.
સરી ઓર પુસ્તક સે ભરી હુઈ અલમારી ખડી થી. પલંગ કે પાસ આરામ-કુસી રખી થી. છોટીપટિયા પર એક ટૂંક રખા થા ઔર ઉસકે ઉપર સ્વચ્છ કપડા પડા હુઆ થા. વહાં એક છેટા-સા ઝુલા ભી ડાલ દિયા ગયા થા. કભી-કભી મનોરમા ઔર ગોપાલપ્રસાદ ઉસમેં ઝુલા કરતે થે.
મનેરમાં ગર્ભિણી થી. વહ કમરે મેં ધૂમ-ધૂમ કર ચિત્ર કો દેખ કર રહી થી. ગોપાલપ્રસાદ ગુલને બૈઠ ગુલ રહે છે. મનોરમા ને ચિત્ર દેખના બંદ કર દિયા ઔર ખુલે કે પાસ બૈઠ ગયી. ઉસને હંસતે હુએ કહા-મુશીજી ! ( રામજન્મ કે ચિત્ર કી એર ઇશારા કર કે ) ક્યા ઈશ્વર હમ લોગો કે ભી ઇસ તરહ કી લડકા દેગા ? કયાં કૌશિલ્યા સરીખી માતા બનને કા સુખ મુઝે ભી હોગા ?
ગોપાલપ્રસાદને મારમાકે કા કુછ ભી ઉત્તર ન દિયા; વે ઉસકી ઓર દેખકર મુસ્કરા દિયે !!
રામસ્વરૂપ કી અવસ્થા કરીબ ચૌબીસ સાલ કી હોગી. ઉસને ઈસી અવસ્થા મેં બી. એ. કી ડિગ્રી પ્રાપ્ત કર લી હૈ. મેં-બાપ દોનો માર ચૂકે હૈ. મનોરમાને અપને છતે હી ઉસકી શાદી કર દી થી અતએ વહ અકેલા નહી હૈ.
રામસ્વરૂપ કા એહ બચપન સે હી હિંદુધર્મ કી ઓર થા. ઉસકા ઝુકાવ ઈસ એર ઇતના અધિક થા, કિ ઉસને અપને ધર્મ કી પ્રત્યેક બાતેં જાનને કી કોશીશ કી. હનુમાનજી કે સિંદૂર કર્યો લગાતે હૈં. શિવજી કો અક્ષત કર્યો ચઢાતે હં; બિવપત્ર ચઢાને કી યા આવશ્યકતા; ઘડી-ઘટે બજાને સે કયા લાભ આદિ કઈ પ્રકાર કી શંકા ઉસકે મન મેં ઉપસ્થિત હતી. વહ શંકાએ ઉઠા કર હી ન બૈઠા રહતા થા; કિંતુ વિદ્વાન પંડિતે કે પાસ જા કર ઈન બાત કા સ્પષ્ટ કરી લેતા થા. ઉસને તુલસીકૃત રામાયણ કી એક-એક ચૌપાઈ ઔર એક-એક શબ્દપર વિચાર કિયા થા. વહ જિતને સૂમ વિચારે કી ઓર બઢતા, ઉસે ઉસમેં ઉતની હી ગૂઢતા મિલતી. યહાંતક કિ બી. એ. પાસ કર લેને પર ભી ઉસે ઉસમેં નવીનતા હી મિલતી થી.
ઈસ તરહ રામસ્વરૂપ સબ હારોં કો ઉસાહસહિત માનતા થા; કિંતુ “રામનવમી' કે દિન વહ ઔર ભી અસાધારણ ઉત્સાહ દિખાતા થા. વહ કહતા થા, યહ દિન મેરે ઔર શ્રીરામજી કે જન્મ કા હૈ, અએવ યહ દિન મેરે લિયે સબ દિને સે અધિક મહત્ત્વપૂર્ણ ઔર શાતિપ્રદ હૈ.
જબ યહ દિન આતા, તબ ઉસે કૅલેજ કી એક-એક કર કે સબ બાત યાદ આ જાત. મિ કી તાનં-ભરી બાતેં કા સ્મરણ હો આતા. ઉનકે વિચાર સામને નાચને લગતે. વે સબ પ્રત્યક્ષ-સરીખી જાન પડતાં. ઉન દિને કી સુધ રામસ્વરૂપ કો ક્ષા દેતી. સાથિયાં કી સુધ કિતની દુઃખપ્રદ ઔર સુખપ્રદ હતી હૈ ! વહ ઇસકા અનુભવ કરને લગતા !!
રામનવમી કા દિન થા. રામસ્વરૂપ મંદિર કી સફાઈ મેં લગા થા, કિ નૌકર ને આ કર
-
૪