Shubh Sangraha Part 03

Author(s): Bhikshu Akhandanand
Publisher: Sastu Sahityavardhak Karyalay

Page 369

રામનવમી ઔર હમારા કન્ય
૧૬૬–રામનવમી ઔર હમારા કન્ય
હિંદૂ-જાતિ કે મુખ્ય ત્યાહારાં મેં રામનવમી કી ભી ગણના હાતી હૈ. ઇસી રામનવમી કે પુણ્ય-દિવસ મેં જગદીશ્વર ભગવાન શ્રીરામચંદ્ર ને પવિત્ર ભારત-ભૂમિપર જન્મ લિયા થા. આજ વહી રામનવમી પ્રતિવર્ષ કી તરહ હમારે સામને સમુપસ્થિત હૈ. ભગવાન રામચંદ્ર હમ ભારતવાર્તાસયેાં કૈ હી નહીં, વરન અખિલ ભૂમ`ડલ કે આદર્શ દેવ થૈ. હમારે ઉન દેવ કા નામ આજ સારે સંસાર મે' મનુષ્ય-જાતિ કા બચ્ચા-બચ્ચા જાનતા હૈ. ઉન્હી રઘુકુલ-શિરેામણિ શ્રીરામ કે ચરણાં મેં વારંવાર પ્રણામ કર કે દિ હમ ઉનકી જયંતિ મનાયે, તેા ઈસમે હમારા હી કલ્યાણ હૈ. કેવલ જયંતિ મનાને સે હી કાઈ લાભ નહીં હોગા, અકિ ઉનકે દિવ્ય ગુણાંપર ગૌર કર કે દેખના હૈાગા, કિ વે સંસાર કે કૈસે પૂજનીય દેવતા થે.
શુ. ૨૩
૩૫૩
યદિ શ્રીરામ કે એકાધ ગુણપર ભી હમ અમલ કરે, તેા ખસ ભગવાન્ હમપર પ્રસન્ન હા જાયે, ઔર હમારે ભારત એવં હમારી હિંદૂતિ કા ખેડા પાર હૈ। જાયે. યદિ હમ સૂક્ષ્મ-દૃષ્ટિ સે દેખેગે, તેા હમેં શ્રીરામ કે જીવન મે... એક વિલક્ષણ વસ્તુ દિખલાયી પડેગી. વહ વસ્તુ ઔર કુછ નહી', કૈવલ સગઠન હૈ. ઉસી સંગઠન કે સહારે ભગવાન રામ ને બદરાં કી સેના સે દુષ્ટ આતતાયી રાવણ કે મારા થા. હમ રામનવમી તે અવશ્ય મનાયેંગે, પરંતુ હૃદય મેં દ્વેષભાવ કી અગ્નિ જલતી રહેગી, તે! કિસ તરહ હમ ભગવાન રામ ! પ્રસન્ન કર સકતે હૈં? ભગવાન ને તેા હમારે સામને એક આદર્શ રખ દિયા હૈ. યદિ હમ ઉસ આદ` કા નહીં માનતે, તે હમારે પતન કા સમય શીઘ્ર હી નિકટ આયા સમઝ લીજિયે. વહુ કયા આદર્શ હૈ, જરા દેખિયે તેા સહી! વધુ દિવ્ય આદર્શો પ્રેમ' હૈ. રામ ને મનુષ્યાં કી તેા ખાત હી કયા, પશુ–યાતિ મે ઉત્પન્ન ખંદરાં તક સે પ્રેમ ક્રિયા થા—-ઉનકે સાથ રહે થે; પરંતુ આજ હમમેં, ઉન્હી ભગવાન રામચંદ્રજી કી ભક્ત કહાનેવાલી હિંદૂ-જાતિ મે' ફૂટ કી દાવાનલ ડે વેગ સે જલ રહી હૈ. શ્રીરામનવમી પર હમારા યા કબ્ય હૈ? રામચંદ્રજી કી હૈસી લેાક-પ્રિય નીતિ થી, સિપર હુમે મિલકર ગંભીર વિવેચના કરની ચાહિયે. જબ કભી હમ શ્રીરામ કે આદર્શો પર કુછ ગૌર કરતે હૈ ઔર કિ ંચિત્ તત્ત્વ દિખલાયી પડતા હૈ, તેા કહ દેતે હૈં, કિ વે તેા સમ” થે, ઉનકા હુમ કયા દોષ દે સકતે હૈ, હમ ઉનકી નકલ નહીં કર સકતે. વાહ ! હમ ક્યા હી વિચિત્ર ઉત્તર દેતે હૈ! હરરાજ જગહ જગહ રામલીલાયે હૈાતી હૈ, પરંતુ જબ રામચંદ્ર કે કબ્યાં કા અનુસરણુ કરને કે લિયે કહા જાતા હૈ, તેા ઝટ કહુ દેતે હૈ, કિ હમ કયા ભગવાન કી નકલ કર કે ઉનકા ચિઢાયેં ? પરંતુ હકા યહ બાત યાદ રખ લેની ચાહિયે, કિ જખતક ભગવાન રામ કે આદ–રિત્રાંપર હમ મનન ન કર લે ંગે ઔર રામાયણ કા ગૂઢ અ ન સમઝ લેગે, તખતક રામનવમી કા રહસ્ય હમ બિલકુલ નહીં જાન સકતે ઔર બિના કિસી ચીજ કા રહસ્ય અને હમ કભી કામયાબ નહીં હૈ। સકતે. ઇસ લિયે હમારા ઇસ રામનવમી પર પરમક બ્ય હૈ, કિ હમ ભગવાન રામચંદ્ર કા હ્રદય સે ધ્યાન કર ઉનકે પાદપદ્મો પર અપના મસ્તક ઝુકાયે' ઔર પ્રાથના કરે, કિ હે ભગવન્! આપ હમકૈા ભી અપને અપાર ગુણાં ઔર ચરિત્રાં કે સમઝને કી શક્તિ દે, સાથ—હી–સાથ ધર ધર રામાયણ કા પ્રચાર કિયા જાયે. શ્રીમદ્ભગવદ્ગીતા કી તરહ રામાયણ કા ભી સુલભ સંસ્કરણુ નિકાલા જાયે, જિસસે પ્રત્યેક હિંદૂ કે ધર મેં યહ પવિત્ર ગ્રંથ મિલ સકે. અસ, હિંદૂ-જાતિ કા રામનવમી કે દિન ચહી મુખ્ય કર્તવ્ય હૈ.
( “હિંદૂપ’ચ’” ના ‘રામાંક' માં લેખકઃ-શ્રી વાસુદેવ જોશી.