Shubh Sangraha Part 03

Author(s): Bhikshu Akhandanand
Publisher: Sastu Sahityavardhak Karyalay

Page 368

૩૫ર:
શુભસંગ્રહ-ભાગ ત્રીજો
ભગવાન શ્રીરામચંદ્રજી કે સબ કામ આદર્શ ઔર અનુકરણીય હૈ. ઉનકા ચરિત્ર બડા પવિત્ર થા. ઉન્હોને પ્રવાસ મેં ભી સમય કી ખૂબ કદર કી થી. રામાયણ મેં અનેક સ્થાનપર, સમય હો જાનેપર, દૂસરે સબ કામ છોડકર સંધ્યા કરને ચલે જાને કા વિવરણ કવિ ને બડે ગર્વ સે લિખા હૈ. શ્રી રામચંદ્રજી કી આસ્તિકતા ભી પ્રશંસનીય હૈઅપને દઢ સંકલ્પ સે. કભી ભી વિચલિત નહીં હુએ. રામચંદ્રજી બ્રાતા એવં ભાર્યા સહિત ચિત્રકૂટ પર્વત પર વિરાજમાના થે. ભાઈ ભરત મિલને આયે થે; સાથ મેં અન્ય લોગે કે અતિરિક્ત બ્રાહ્મણોત્તમ જાબાલિ ભી. થે, જિન્હોંને કહા થા, કિ હે સાધુ રામ ! તુમ ચતુર ઔર ધર્મજ્ઞ હો, ઈસલિયે પિતા કે બચના કે માનકર વનમેં ન જા, અયોધ્યા મેં પધારિયે ઔર અપને રાજ્ય કે સંભાલિયે. ઇસકે ઉત્તર મેં શ્રીરામચંદ્રજી ને ઋષિ કા ખૂબ ફટકાર બતાવી. ઉન્હાને સાફ કહ દિયા, કિ મેં ને સત્ય. કા પાલન કરને કી પ્રતિજ્ઞા કર લી હૈ; અએવ મેં લોભ-મેહ અથવા અજ્ઞતાવશ વિમુગ્ધ હા કર. પિતા કે સત્યસ્વરૂપ સેતુ કે કિસી પ્રકાર નહી તડુંગા.
“निंदाम्यहं कर्मकृतं पितुस्तद्यस्त्वामगृह्नाद्विषमस्थ बुद्धिम् ।
बुद्धथा न यैवं विधया चरंतं सुनास्तिकं धर्म यथादयेतम् ॥" અર્થાત “ આપકે વિચાર ધર્મભાવ સે ગિરે હુએ હૈ, ઔર નાસ્તિક કે સમાન હૈ.. આપકે સે વિચારવાલે વિષમબુદ્ધિ પુરુષ કે પિતા ને અપને યહાં કે રખ લિયા, ઈસ કારણ મેં અપને પિતા કી ભી તારીફ નહીં કરતા.” દેખિયે, ઉનકા સત્ય—પ્રેમ ઔર દઢ પ્રતિજ્ઞા ! શ્રીરામચંદ્રજી ને નિષાદ કે ગલે લગાકર એવું
કે બેર ના કર યહ ભી બતા દિયા. કિ વહાં તે પ્રેમ કી આવશ્યકતા હૈ, છોટે, બડે, ઉંચે કા કઈ વિચાર નહીં. તુલસીદાસ ને કહા ભી હૈ--
“ જાતિ પાંતિ પૂછે નહીં કેઈ, હરિ કો ભજે સે હરિ કા હાઈ.” મર્યાદા પુરુષોત્તમ શ્રીરામચંદ્રજી કે પવિત્ર ચરિત્ર કા વર્ણન કર કે તે બ3 બડે કવિ ભી. હાર ગયે; પરંતુ તૃપ્તિ નહીં હુઈ ઈસ લિયે હમકે ભી વિદ્વાને દ્વારા બતાયી હુઈ મર્યાદા હૃદય મેં રખકર ઉત્તમ પુરુષ બનને કી ચેષ્ટા કરની ચાહિયે !! બોલો–ભગવાન શ્રીરામચંદ્રજી કી જય ! "
(“હિંદૂપંચ”ના “રામાંક'માં લેખક શ્રી કેસરીમલ્લ અગ્રવાલ)
૧૬૫–બહર-તબીલ
(રાગ ભૈડ ). મેરે ભેચ્યા! જરા કુછ ભજનકર ભલા—એ જનમ ફિર દુબારા તૂ પીવે નહીં; યે હૈ અંતિમ જનમ, કુંક કર રખ કદમ, કર ધરમ ઔર અધરમ કમાવે નહીં ! મેહ-મમતા કી નિદ્રામેં સેતા હૈ ક્યા! વ્યર્થ બકવાદ મેં વક્ત ખેતા હૈ ક્યા ! ધર્મ–તૈયાકે અપની ડુબતા હૈ ક્યા ! ઈસકે આલસ મેં વિલ ગંવાવે નહીં ! ૧? રૂહ અપની કે કર્યો બરમલાતા હૈ તૂ ? પારસા કે અબસ બગલાતા હૈ તૂ ! ક કિસી કે જિગર કે જલાતા હૈ તૂ ? આગ કાબે મેં મનુ! લગાવે નહીં ! હર બશર મેં રમા-રામ હી રામ હૈ, રામ બિન ના કિસી દિલ કે આરામ હૈ! રામ-સુમિરન વિના દેહ નિષ્કામ હૈ, બિન જિયારત જબાં કામ આવે નહીં. ૨. (“હિંદૂપંચ”ના “રામાંકમાં લેખક-શ્રી બૈજનાથ મિશ્ર “
વિઠ્ઠલ”).