________________
સામાયિકના ફળનું વર્ણન. પરમમુનિઓએ કહ્યું છે કે –“ગૃહસ્થધમીને પાપકારિ ગોને ત્યાગ કરવા માટે ફક્ત સામાયિક પરમ પ્રશસ્ત કારણ છે, એમ જાણી બુધજને આત્મહિતરૂપ પરમાર્થ કરે જોઈએ.” “જેથી સામાયિક કયે છતે શ્રાવક સાધુ જે થાય છે, એ કાર
થી સામાયિક ઘણીવાર કરવું જોઈએ.” કઈ એક દાનશૂર પ્રતિદિવસ યાચકલેકને લાખ સોનૈયા આપે, અને તેવું દાન કરવામાં અશક્ત કેઈએક મનુષ્ય સામાયિકના અતિચારને ત્યાગ કરી સામાયિક કરે; તે લાખ સેનૈયાનું દાન કરનાર તે સામાયિક કરનાર સમાન ન થઈ શકે. લાખ સેરૈયાનાં દાનથી પણ સામાયિક કરવામાં અધિક ફળ છે. એ કહેવાનો આશય છે. ૧૬
હવે સામાયિક કરનારને એ ફળ શાથી? એજ કહે છે, અથવા સામાયિક કરનારનું વિશેષણ દ્વારા કર્તવ્યસ્વરૂપ જ કહે છે – निंदपसंसासु समो, समो य माणावमाणकारीसु । समसयणपरियखमणो, सामाइयसंगो जीवो ॥ १७ ॥
ગાથાર્થ–સામાયિકમાં રહેલો જીવ પોતાની નિંદા અને પ્રશંસામાં તથા પોતાના માન કરનાર અને અપમાન કરનાર ઉપર સમાન હોય છે. તથા સ્વજન અને પરજન પ્રત્યે પણ સમાન મનયુક્ત હોય છે. ૧૭ - વ્યાખ્યાથ–સામાયિક વ્રતવડે યુક્ત પ્રાણુ બીજા પોતાના દેશે ખુલ્લા કરે અથવા પોતાના ગુણની પ્રશંસા કરે એ બંનેમાં સમાન અર્થાત નિંદાવડે રોષ ન પામે અને પ્રશંસાવડે તેષ ન પામે. વળી માન-સત્કાર, અપમાન-અવગણના કરવાના સ્વભાવવાળા લોક ઉપર તુલ્ય. કેટલાક સત્કાર કરે અને કેટલાક તિર
સ્કાર કરે; પરંતુ તેના ઉપર રાગ, દ્વેષ નહિ કરવાથી સમાન ચિત્તવૃત્તિ રાખે છે. તથા સ્વજન અને પરજનના તરફ સમાનચિત્ત ધરાવનાર હોય છે. સામાયિક યુક્ત મનુષ્ય સ્વજન અને પરજનને એક સરખી દષ્ટિથી જુએ છે. એ કહેવાનું તાત્પર્ય છે. ૧૭ . હવે સામાયિક જે કર્મ કરવાથી નિષ્ફલ થાય તે કહે છે –
