________________
પ્રમાદનું સ્વરૂપ.
૧૨૫
જેમાં નિરંતર સૂફશરીરવાળા વિવિધ જંતુઓ ઉત્પન્ન થાય છે, તે માખણ સેવનારા પ્રાણિયાને પાપથી નરક આપે છે. જેમાં અંતર્મુહૂર્ત પછી બહુ જંતુઓ થાય છે, તે માખણવિવેકી મનુષ્યથી કેવી રીતે ખાઈ શકાય? અર્થાત્ માખણ ન આવું જોઈએ.
મા વિગેરે ચારેમાં સામાન્ય રીત્યા અનંત જંતુઓની ઉત્પત્તિ કહી, હવે માંસમાં ફરીથી તે વિશેષતાથી કહે છે.
आमासु य पक्कासु य, विपञ्चमाणासु मंसपेसीसु । सययं चिय उववानो, भणिो य निगोयजीवाणं ॥६५॥
ગાથાથ–કાચી, પાકી અને પકાવાતી માંસની પેશીઓમાં નિરંતર નિગદીયા જીવોની ઉત્પત્તિ કહેલી છે. ૫
વ્યાખ્યાથ–અગ્નિવડે ન સંસ્કારેલી, અગ્નિવડે સંસ્કારેલી તથા અગ્નિવડે સંસ્કારાતી માંસની પેશીઓમાં નિરંતર જ નિદરૂપ જીની ઉત્પત્તિ તીર્થકરેએ કહી છે. આ સંબંધી હેમાચાર્ય મહારાજે યોગશાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે"सद्यः संमूर्छितानन्तजन्तुसन्तानदक्षितम् । नरकाध्वनि पाथेयं कोऽश्नीयात् पिशितं सुधीः ॥१॥"
ભાવાર્થ –જંતુઓને મારવાના વખતે જ ઉત્પન્ન થતા અનંત-નિગેદરૂપ જંતુઓની વારંવાર ઉત્પત્તિવડે દૂષિત નરકના માર્ગમાં ભાતા સમાન માંસને કર્યો બુદ્ધિમાન મનુષ્ય ખાય?
તથા સંદેહદેલાવલીની બહત્તિમાં આલોચનાધિકા૨માં “ á૪ ર ર રજા-- હિમાયા આ પાઠની વ્યાખ્યામાં–પ્રશ્ન “ બીજા પણ નીવીના પચખાણમાં સચિજ વસ્તુઓને નિયમ કરવામાં આવે છે, તે આલેચના સંબંધિ નીવીના પચ્ચકખાણમાં તે હોયજ એમાં શું કહેવું? દ્રાક્ષા વિગેરે તે સચિત્ત છે તેથી તેને ભક્ષણ કરવાનું કેમ સંભવે? કે જેથી તેને વર્જવાને ઉપદેશ સફળ થાય ?
ઉત્તર-માંસ સિવાયની સઘળી સચિત્ત વસ્તુ ઉપાય વડે પ્રાસુક થાય છે જે તેથી અહીં તેને વર્જવાને ઉપદેશ સંભવે છેજ.”
