________________
શ્રી પાષધ વિધિ.
૧૩૯
ગાથા-પાસહુની વિધિમાં પ્રમાદ ન કરનાર મનુષ્ય શુભ ભાવને પાષે છે—પુષ્ટ કરે છે, અશુભ ભાવાના ક્ષય કરે છે, એમાં સ ંદેહું નથી. વળી તિય ચગતિ અને નરકગતિને છેદે છે. અર્થાત્ પેાસહુ કરનાર તિય ચગતિમાં કે નરકગતિમાં ગમન કુરતા નથી. ૭૪ વ્યાખ્યા જુલૢ જુદી ” એ ધાતુ ઉપરથી પાષ કરે-ધમની વૃદ્ધિ કરે. ’ એવી વ્યુત્પત્તિથી પાષધ શબ્દ અનેલ છે. પાષધ એ અષ્ટમી, ચતુર્દશી, પૂર્ણિમા, અમાવાસ્યા વિગેરે પર્વ દિવસેામાં આચરવાનું એક વ્રત છે. સૂત્રકૃતાંગમાં શ્રાવકવણું નવાળા વિધિબાદમાં કહ્યું છે કે- ચતુર્દશી, ઋષ્ટમી, ઉષ્ટિ ( અમાવાસ્યા ), પૂર્ણિમાઓમાં સ`પૂર્ણ પાસહુનુ પ્રતિપાલન કરતા વિહરે. તથા- જ્યાં પણ તે ચતુર્દશી, અષ્ટમી, ઉષ્ટિ ( અમાવાસ્યા ), પૂર્ણિમાઓમાં પ્રતિપૂર્ણ પોષધ સમ્યક અનુપાલન કરે, ત્યાં પણ તે એક આશ્વાસન પામે, આશ્વાસન પામે, આશ્વાસન પામે. ’ સ્થાનાંગના ચતુર્થ સ્થાનકમાં કહ્યું છે. તથા ઐપપાતિક ઉપાં ગમાં શ્રાવકના વર્ણન પ્રસંગે પણ કહ્યુ છે. એવી રીતે સર્વત્ર આ પાષધ પ દિવસેએ આચરવાનુ અનુષ્ઠાન છે. ’ એમ જાણવું.
""
એમ
• ઉપર્યુ ક્ત દિવસેામાં પેાષધવ્રત કરવુ ોઇએ, અન્યદા-એ સિવાયના બીજા દિવસેામાં પેાષધ કરવાનું શાસ્ત્રમાં નિષેધ્યુ નથી. ’ એમ ન કહેવુ, કારણકે પ્રતિદિવસ પાષધ કરવાના શાસ્રમાં નિષેધ જોવામાં આવે છે. આવશ્યકબૃહદ્ધત્તિમાં કહ્યું છે કે—“ તેમાં પ્રતિનિયત દિવસે આચરવા ચેાગ્ય સામાયિક અને દેશાવકાસિક પુનઃ પુનઃ ઉચ્ચારવાં એ ભાવના છે. પાષધાપવાસ અને અતિથિસ વિભાગ તા પ્રતિનિયત દિવસે આચરવાનાં છે, પ્રતિદિવસ આચરણીય નથી. ” તથા પચાશચૂર્ણિમાં— “તેમાં પ્રતિદિવસ અનુòય–આચરવા ચેાગ્ય સામાયિક અને દેશાવકાસિક પુન: પુન: ઉચ્ચરાય છે, એમ કહેવુ છે. પાષધેાપવાસ
* આવું કથન મુદ્ધિ પૂર્વક વિચાર્યા વિનાનું છે, તે માટે આગળ સાધકની કુંટ માંધ જીવે.
. મ.
