________________
૧૦ શ્રી સંધ સપ્તતિકા-ભાષાંતર નળ લાગે, તે બને ભયભીત થયા. જેના કાછડી છુટી ગઈ છે, એ અંધ અગ્નિ તરફ પલાયન કરવા લાગે, પાંગળાએ કહ્યું કે અંધ! એ તરફ નાશ માં એ તરફજ આગ છે.” તેણે કહ્યું કેત્યારે ક્યાં થઈને જાઉં? ” પાંગળાએ કહ્યું કે હું પણ આગળ અતિ દૂર માર્ગ બતાવવામાં અસમર્થ પંગુ છું, તે હને બંધ કરી લે, જેથી સાપ, કાંટા, અગ્નિ વિગેરે અપાયેને પરિહરાવતે હુને સુખે નગર પહોંચાડું. તેણે “બહુ સારૂં” એમ કહી–વચન સ્વીકારી પંગુના વચનને કાર્યમાં મૂકયું અને શ્રેમ-કુશળતાથી બન્ને જણ નગરમાં ગયા, આ દષ્ટાંત છે, ઉપનય–જ્ઞાન ક્રિયાવડે સિદ્ધપુર પમાય છે.”
પ્રવેગ-વિશિષ્ટ કારણેને સંગ ઈચ્છિત કાર્યને સાધક બને છે, સમ્યક ક્રિયાની ઉપલબ્ધિરૂપ હોવાથી, અંધ અને પંગુની નગરપ્રાપ્તિની જેમ જે ઈચ્છિત ફળને સાધનાર નથી થતું, તે સભ્ય કિયાની ઉપલબ્ધિરૂપ પણ નથી હોતે. ઈષ્ટ ગમનક્રિયાથી રહિત જુદા પડેલ એક ચકવાળા રથની જેમ. એ વ્યતિરેક દર્શાવ્યો. ૫૮
હવે ચારિત્ર વિના ઘણું જ્ઞાન પણ ઈષ્ટ ફળને સાધી શકતું નથી અને ચારિત્રયુક્ત અલ્પજ્ઞાન પણ ઈષ્ટફળને સાધી શકે છે; એ બે ગાથાવડે કહે છે –
सुबहुंपि सुयमहीयं, किं काही चरणविप्पहीणस्स १ । अंधस्स जह पलित्ता, दीवसयसहस्सकोडी वि ॥५६॥ अप्पंपि सुयमहीयं, पगासयं होइ चरणजुत्तस्स । इकोवि जह पईवो, सचक्खुयस्सा पयासेइ ॥६॥
ગાથાર્થ–ઘણું ભણવામાં આવેલું કૃત પણ અંધ આગળ દેદીપ્યમાન લાખ અને કરડે દીવા હોય તેની જેમ ચારિત્રહીનને શું કરી શકે ? ૫૯ ચારિત્રથી યુકત મનુષ્યનું ડું પણ ભણાયેલું શ્રુત પ્રકાશક થાય છે, જેમ એક દિ પણ આંખવાળા મનુષ્યને પ્રકાશ કરી શકે છે. ૬૦
વ્યાખ્યાર્થ—અત્યંત ઘણું શ્રુત-આગમ ભણવામાં આવ્યું
