________________
૧૨
શ્રી સંબધ સપ્તતિકા-ભાષાંતર. સારા કર્ણધાર (સુકાની) થી અધિષ્ઠિત થયેલ હોવા છતાં પણ પવન વિના મહાસાગર તરીને વણિક લેકેની ઈષ્ટભૂમિને પ્રાપ્ત કરવા સમર્થ થઈ શકતું નથી, તેમ શ્રુતજ્ઞાનરૂપી નિર્ધામકને પ્રાપ્ત કરનાર જીવરૂપી વહાણ, સુનિપુણ મતિજ્ઞાન-કર્ણધારથી અધિષિત હોવા છતાં પણ ( સંસાર સાગર તરીને સિદ્ધિ વસતિને પ્રાપ્ત કરી શકતું નથી.) બાકીનું શબ્દસિદ્ધ છે, નિપુણ પણુ–પંડિત પણ સામાન્ય શ્રુતજ્ઞાનનું કથન કરવા છતાં પણ તેને અતિશય પ્રકટ કરવા નિપુખ પદ મૂકયું છે” તેથી તપ સંયમ અનુષ્ઠાનમાં અવશ્ય અપ્રમાદી થવું. તે બાબતમાં નિર્યુક્તિકારે કહ્યું છે કે
જેમ કેઈ કાચ ઘણું તૃણ, પાંદડારૂપ છિદ્ર વિનાના આવરણવડે આચ્છાદિત થયેલા પાણીથી અંધકારવાળા મહાદ્રહમાં અને નેક જળચર જીવડે થતા ક્ષોભ વિગેરે સંકટથી મનમાં પીડાતે, પરિભ્રમણ કરતે, માંડ માંડ-ઘણી મુશ્કેલીથી આવરણના છિદ્રને પ્રાપ્ત કરી, ત્યાંથી નીકળી, શરઋતુમાં ચંદ્રના કિરણેના સ્પર્શથી થતા સુખને અનુભવી, ફરી પણ પોતાના બંધુ તરફના નેહથી ચિત્ત આકર્ષાતાં “અદષ્ટકલ્યાણ-કલ્યાણને ન જોનાર તે બિચારાએને પણ હું આ દેવલેક સમાન કાંઈક દેખાડું.” એમ નિશ્ચય કરી તે દ્રહમાંજ નિમગ્ન થયે, પછી બંધુઓને લઈ તે છિદ્ર મેળવવા માટે ભ્રમણ કરતા છતાં તેને ન જોતાં અત્યંત કષ્ટમય સંકટ અનુભવવા લાગે; એવી રીતે આ જીવરુપી કાચ પણ અનાદિ કમ પરંપરાના પડલવડે આચ્છાદિત થયેલા, મિથ્યા દર્શન વિગેરે અંધકારથી યુક્ત, વિવિધ પ્રકારનાં શરીર-મન-સંબંધી આંખવેદના, તાવ, કઢ, ભગંદર, ઈષ્ટવિયાગ, અનિષ્ટસંગ વિગેરે દુઃખરૂપી જળચરેવાળા સંસાર થકી પરિભ્રમણ કરતાં માંડમાંડ-ઘણી મુશ્કેલીથી મનુષ્યભવ સંવર્તનીય કર્મરૂપી છિદ્રને પ્રાપ્ત કરી મનુષ્યત્વની પ્રાપિવડે ઉંચે આવતાં જિનંદ્રચંદ્રના વચનરૂપી કિરણેના બેધને પામી “આ દુર્લભ છે એમ જાણતે સ્વજનેમાં અને નેહવાળા વિષયમાં અનુરાગી ચિત્તવડે કાચબાની જેમ ફરી તેમાં મ ડે. પ્રશ્ન-અજ્ઞાની કાચ તે ડૂબેજ, પરંતુ હિતની પ્રાપ્તિ અને અહિતના પરિહારને જાણનાર જ્ઞાની કેમ ડૂબે? ઉત્ત–ચારિત્રના
