________________
પ્રમાદનું વર્ણન.
, ૧૦૭ એમ જાણે પુરૂષાર્થને પુષ્ટ કરી, દુર્જય એવા પણ આ દુશ્મનને જીતો; કારણકે-ઉપેક્ષા કરાયેલા વ્યાધિ અને દુશ્મને કદાપિ સુખને માટે થતા નથી–અર્થાત્ અત્યંત દુ:ખ આપે છે.
તેમાંથી તેના એક અંશરૂપ નિદ્રા પ્રમાદના ફળને સૂત્રકાર વિશેષ પ્રકારે દર્શાવે છે.
जइ चउदसपुव्वधरो, वसइ निगोएसु णंतयं कालं । निद्दापमायवसगो, ता होहिसि कह तुम जीय ! ॥५६॥
ગાથાથ–ાદ પૂર્વધર પણ નિદ્રા પ્રમાદને વશ થઈ જે નિગોદમાં અનંતા કાળ સુધી વસે છે તે હે જીવ! હારૂં શું થશે? પદ
વ્યાખ્યાર્થ-જ્યારે ઉત્પાદ પૂર્વ વિગેરે ૧૪ વિશેષશ્રત (પૂર્વ) ના અભ્યાસી, (નવ પૂર્વધર, દશ પૂર્વધર વિગેરે તે રહે.) નિરંતર નિદ્રારૂપી મદિરા વડે ઘેરાતી આંખેવાળા થઈ પઠન-પાઠન વિગેરે પ્રસંગના અભાવથી ૧૪ પૂને ભૂલી જઈ મરણ પામી સૂક્ષ્મ-બાદર ભેટવાળા, અનંતજીવાત્મક નિગોદમાં અનંત કાળ–અનંત ઉત્સર્પિણું–અવસર્પિણું સુધી વાસ કરે છે. જેમ જીવાનુશાસનવૃત્તિમાં કહ્યું છે કે-“ચંદપૂર્વધર શ્રુતકેવલીઓ પણ (પૂર્વ સંબંધિ કૃતના અભાવમાં મરણ પામીને) અનંતકાયમાં નિવાસ કરે છે, તે હે આત્મા ! પાંચે પ્રમાદેને સેવતે તું કે (દુ:ખી) થઇશ? હારી શી ગતિ થશે? એ અમે જાણતા નથી. આ વાયવડે “ અપ્રમત્ત થઈને જ પ્રવર્તવું” એમ બોધ કર્યો. કેમકે લક્ષ્મી હાથીના કાનની માફક ચંચળ છે, પ્રેમ સંધ્યાના રંગની જેમ ક્ષણવિનાશી છે, જીવિત પાણીના પરપોટાની જેવું ચપળ છે, તારૂણ્ય-તરૂણાવસ્થા નિઝરણાના ધોધની માફક ચંચળ છે, વાહો (મનુષ્ય, પદાર્થો) ને સમાગમ સ્વપન સમાન ક્ષણવાર સુધીનો છે, કાયા રોગથી ભરપૂર છે, બહુ કહેવાથી શું ? સંસાર અસંખ્ય દુઃખને ભંડાર છે. પદ
પ્રમાદને પરિહાર જ્ઞાનકિયાવાન સાધુએ કરવો જોઈએ, એ
