________________
ગુરૂ વન.
૩૯
“ હિતાપદેશથી મણિરત્નજડિત મુકુટધારી, ચપલ કુંડલ આભરણવાળા, ઐરાવણ વાહનવાળા શક થયા. ” વળી પૃથિવીનુ અધિપતિત્વ–નરનાથપણું મેળવી શકાય. એમાં સ ંદેહશંકા નથી. વિશેષતા એજ છે કે દેશવિરતિ, સર્વ વિરતિથી રહિત ફક્ત એકલુ તત્ત્વામાં શ્રદ્ધારૂપ સમ્યકત્વ પણ ( દેશવિરતિ યા સર્વવિરતિ સહિત તા દૂર રહેા ) ચિંતામણિરત્નની જેમ મેળવી શકાતુ નથી, જેમ લેાકમાં ભાગ્યહીન જીવાને ચિંતામણિ દુર્લભ હાય છે, તેમ સમ્યકત્વ અપપુણ્ડવાળા પ્રાણિયાને મળી શકતુ નથી. તેને માટે પણ કહ્યુ છે કે
ભાવા“સાભાગ્ય તથા રૂપ સહિત દેવાની અને મનુધ્યેાની સંપત્તિ મેળવી શકાય છે, પર ંતુ સંસારરૂપી સમુદ્રમાં વહાણુ સમાન સમ્યકત્વ પામી શકાતું નથી. ૧ ’
હવે સમ્યકત્વનેાજ દેવગતિમાં ગમનરૂપ બીજો ગુણુ કહે છે— सम्मतंमि उलद्वे, विमाणवजं न बंधए आउं । जइ य न सम्मत्तजढो, अहव न बद्धाउ
पुवि ॥ १५ ॥ ગાથા-સમ્યકત્વ પ્રાપ્ત કયે છતે, જો સમ્યકત્વના ત્યાગ ન કરે અથવા પહેલા ( સમ્યકત્વ મેળવવા પહેલાં) આયુષ્યના અધ ન કર્યો હોય; તા વિમાન સિવાયના આયુષ્યને ન આંધે.
વ્યાખ્યા—સમ્યકત્વધારી જીવ અહિ' ઉત્કૃષ્ટથી તેજ ભ વમાં સિદ્ધ થાય. કાળ વિગેરે સંપૂર્ણ સામગ્રીના અભાવથી જે તે ભવમાં નિર્વાણુ ન પામે; તે જીવ પણ સમ્યક્ત્વ મેળળ્યે તે સાધમ વિગેરે દેવલેાક સિવાય આયુષ્ય ન બાંધે. અર્થાત્ નારકી, તિચૈચ, ભવનપતિ, વ્યંતર, જ્યાતિષી વિગેરે ગતિના રાધકરી વેમાનિકદેવેામાંજ જાય. અતિપ્રસ ંગદોષનું નિવારણ કહે છે. · જો છેલ્લા સમયે સમ્યકત્વ રહિત ન થાય. ’ ( મિથ્યાત્વે ન જાય ) ઉપલક્ષણથી વૈર વિગેરે કારણેાવડે જો કલુષિત સમ્યકત્વવાળા પશુ ન થાય. અથવા શ્રેણિક વિગેરેની જેમનિશ્ચલ સમ્યકત્વધારી પણ જો પહેલેથી આયુષ્ય મધ કરનાર ન થયેા હાય પહેલેથી આયુષ્ય
