________________
સ્વાનુભૂતિ નીચે પ્રમાણે શ્રદ્ધાન કરવું. (૧) સાચા દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રનું શ્રદ્ધાન.... (૨) સાત તત્ત્વોનું યથાર્થ શ્રદ્ધાન. (૩) સ્વ-પરનું યથાર્થ શ્રદ્ધાન.....(ભેદજ્ઞાન)
(૪) સ્વનું શ્રદ્ધાન......(યથાર્થ નિર્ણય) ભેદશાનઃ- “સર્વથા સર્વથી ભિન્ન છું.”
સ્વરૂપનો યથાર્થ નિર્ણયઃ “હું જ્ઞાનાનંદ સ્વરૂપ ભગવાન આત્મા છું.” (૬) પ્રશ્ન કર્મનું જોર હોય તો કેવી રીતે મોક્ષ થાય? ઉત્તરઃ (૧) અશુદ્ધતાની પર્યાય પોતાના ઊંધા પુરુષાર્થના જોરથી પોતે કરે છે,
ત્યારે સામે નિમિત્તપણે એક પરમાણુ હોતો નથી, પણ અનંત કર્મ
પરમાણુ હોય છે. (૨) એક ડાકુ સામે બસો સિપાહી રાખવા પડે તે, ડાકુનું જોર સૂચવે છે કે
સિપાહીનું? તેમ જીવના એક વિભાવ પરિણામ સામે નિમિત્તપણે
અનંત કર્મપરમાણુ છે તે, જીવનું જોર સૂચવે છે કે કર્મ પરમાણુંનું? (૩) નિમિત્તના જોરની વાત નથી. કર્મનું જોર આત્મા પર જરા પણ નથી.
નિમિત્તથી વિકાર થાય છે એમ છે જ નહિ; નિમિત્તથી થાય તો તે
સ્વયં ઉપાદાન થઈ જાય,પણ એમ તો બનતું નથી.પોતે ભલે એક છે,
પણ પોતાની શક્તિ અનંતી છે. (૪) અનંત શક્તિશાળી નિજ જ્ઞાયક પ્રભુની દૃષ્ટિ તથા તેમાં સ્થિરતા
કરવાથી પર્યાયમાં રહેલી અશુદ્ધતાનો તથા તેમાં નિમિત્તરૂપ પર્યાયમાં રહેલી અશુદ્ધતાનો તથા તેમાં નિમિત્તરૂપ જે અનંત પરમાણુ હતાં
તેનો નાશ થઈ જાય છે; કર્મની પર્યાય અકર્મરૂપ થઈ જાય છે. (૭) પ્રશ્નઃ રાગાદિનું ને જ્ઞાનનું ઉપજવું એક જ ક્ષેત્રમાં અને એક જ સમયે થતું હોવાથી
તે બંનેની ભિન્નતા કેવી રીતે છે? ઉત્તરઃ (૧) જે સમયે અને જે ક્ષેત્રે રાગાદિનું ઊપજવું થાય છે તે જ સમયે અને
તે જ ક્ષેત્રે જ્ઞાનનું ઉપજવું થતું હોવાથી અજ્ઞાનીને ભ્રમથી તે બંને એક હોય તેમ લાગે છે પણ તે બંનેના સ્વભાવો જુદા જુદા છે, એક નથી. બંધનું લક્ષણ રાગાદિ છે અને ચૈતન્યનું લક્ષણ જાણવું છે. એમ બંનેના લક્ષણો ભિન્ન છે. રાગાદિકનું ચૈતન્યની સાથે એક જ સમયે
(૧૪
