________________
સ્વાનુભૂતિ (૨) અભ્યાસઃ અભ્યાસ ઘણા પ્રકારે છે. તેમાં મુખ્ય (૧) સત્સંગ (૨) સ્વાધ્યાય.
સત્સંગ અને સ્વાધ્યાયના માધ્યમથી તત્ત્વનો અભ્યાસ, તત્ત્વનો વિચાર અને ચિંતવન... જીવાદિ સાત તત્ત્વનો નિર્ણય અને શ્રદ્ધાન, સાચા દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રનો
નિર્ણય અને શ્રદ્ધાન, સ્વ-પરનું ભેદજ્ઞાન અને સ્વનું શ્રદ્ધાન.. (૩) તત્ત્વનો યથાર્થ નિર્ણય
(૧) હું જીવ સ્વરૂપ છું, (૨) હું આત્મ સ્વરૂપ છું,
હું જ્ઞાન આનંદ (૩) હું જ્ઞાન સ્વરૂપ છું,
સ્વરૂપ ભગવાન (૪) હું મોક્ષ સ્વરૂપ છું,
આત્મા છું. (૫) હું સુખ સ્વરૂપ છું. (૪) ભેદજ્ઞાનઃ નોકર્મ (શરીરાદિ બાહ્ય સંયોગો) દ્રવ્યકર્મ, રાગાદિ ભાવકર્મ, એ બધાથી ભિન્ન શુદ્ધ એકરૂપ પરમ ચૈતન્ય પદાર્થ અનંત શક્તિસંપન્ન છું
હું સર્વથા સર્વથી ભિન્ન છું. (૫) આત્માનુભૂતિઃ જ્યારે વર્તમાન જ્ઞાનની પર્યાય-બધાથી ભિન્ન પડી દ્રવ્ય સ્વભાવની
પ્રતીતિ, લક્ષ કરી ત્યાં એક સમય માટે એકાગ્ર થાય છે (અવિચ્છિન્ન ધારાએ) તો
આનંદના રસ સાથે આત્માનો અનુભવ થાય છે. (૮) સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ કરવાની સૂક્ષ્મવિધિ-બસ બે ઘડી!
આચાર્ય કોમળ સંબોધનથી કહે છે કે હે ભાઈ ! તું કોઈપણ રીતે મહાકષ્ટ અથા મરીને પણ તત્ત્વોનો કોતૂહલી થઈ આ શરીરાદિ મૂર્ત દ્રવ્યનો એક મૂર્હત (બે ઘડી) પાડોશી થઈ આત્માનો અનુભવ કર, કે જેથી પોતાના આત્માને વિલાસરૂપ, સર્વ પરદ્રવ્યોથી જુદો દેખી આ શરીરાદિક મૂર્તિક પુદ્ગલ દ્રવ્ય સાથે એકપણાના મોહને તું તુરત જ છોડશે.
| (શ્રી સમયસાર શ્લોક ૨૩) વિશેષઃ અહીં કહે છે કે આ “શરીરાદિ' મૂર્તિ દ્રવ્યોનો એક મુહૂત પાડોશી થઈ આત્માનો અનુભવ કર.
“શરીરાદિ શબ્દ છે છે? એટલે બધા મૂર્તિક દ્રવ્ય... નોકર્મ તેમજ દ્રવ્ય કર્મ-આ છે સ્થૂળ ભેદજ્ઞાન....
હવે સૂક્ષ્મ ભેદજ્ઞાનની વાત કરે છે. દયા-દાન-વ્રત-પૂજા- ભક્તિ આદિ પુણ્યના પરિણામ પણ મૂર્તિ છે. (પરના લક્ષ-પુદ્ગલના લક્ષે તથા બધા જ વિકારી ભાવ પણ મૂર્ત છે.) આ બધા મૂર્તદ્રવ્યોનો પાડોશી થા. (સ્વામી નહિ). એ તારામાં નથી અને તું એનામાં નથી.
