________________
સ્વાનુભૂતિ થાય છે; કેમ કે તેઓ જેમ છે તેમ વસ્તુ સ્વરૂપ ન બતાવે અને જરાય પણ વિરુદ્ધ બતાવે
તે વીતરાગદેવની વાણીથી ભિન્ન પરૂપણ છે. (૧૭) દેહ છુટવાનો કાળ સમયે સમયે નજીક આવી રહ્યો છે. જો વાસ્તવિક પણે એ દેહને
નહિ છોડે તો દેહ છૂટવા ટાણે, ખરેખર એણે દેહને છોડયો નથી પરંતુ દેહે એને છોડયો છે. આગમમાં જેવું વસ્તુસ્વરૂપ કહ્યું છે એના સમ્યક્ નિર્ણય વિના એ
વાસ્તવિકપણે દેહને છોડી શકશે નહિં. (૧૮) લસણ, ડુંગળીની રાઈ જેટલી કણીમાં અસંખ્ય ઔદારિક શરીર હોય છે-ને એક
શરીરમાં અનંત જીવ હોય છે. એવા તે અનંત ભવ કર્યા, એ કેમ કર્યા? કે આત્મા જ્ઞ સ્વભાવી વસ્તુ છે. આત્મા જેવી વસ્તુ છે તેવી તે રીતે ન ભાસી ને તેનાથી વિરુદ્ધ ભાવે તે પણ હું છું-પુણ્ય-પાપના વિકાર પણ હું એમ માનીને તેના ફળમાં
એવા અનંત ભાવ કર્યા છે. (૧૯) પૈસો રહેવો કે રળવો તે પોતાના હાથની વાત નથી, જ્યારે પુણ્ય ફરે ત્યારે દુકાન
બળે, વિમાવાળો ભાંગે, દીકરી રડે, દાટેલા પૈસા કોલસો થાય વગેરે એકી સાથે બધી સરખાઈની ફરી વળે. કોઈ કહે કે એવું તો કોઈકવાર થાય ને? અરે ! પુણ્ય ફરે તો બધા પ્રસંગો ફરતાં વાર લાગે નહિ. પરદ્રવ્યને કેમ રહેવું એ તારા હાથની વાત જ નથીને! માટે સદા અફર સુખનિધાન નિજ આત્માની ઓળખાણ કરીને
તેમાં ઠરી જા! (૨૦) જૈનદર્શનમાં માત્ર બાહ્ય ક્રિયાનું જ પ્રતિપાદન નથી પણ તેમાં સૂક્ષ્મ તત્ત્વજ્ઞાન
ભરપૂર ભરેલું છે. આ મોંઘા મનુષ્યભવમાં એ તત્ત્વનો વિચાર અને નિર્ણય ન કર્યો
તો મનુષ્યભવ નિષ્ફળ જશે. (૨૧) આ મનુષ્ય અવતાર પામીને જો ભવના અંતના ભણકારા અંદરમાં ન જગાડ્યા તો
જીવન શું કામનું ? જેણે જીવનમાં પરભાવથી છૂટવાનો ઉપાય ન કર્યો તેના જીવનમાં ને કીડા કાગડાના જીવનમાં શો ફેર છે? સત્સમાગમે અંતરના ઉલ્લાસપૂર્વક ચિદાનંદ સ્વભાવનું શ્રવણ કરીને, તેની પ્રતીતિ કરતાં જ તારા આત્મામાં ભવઅંતના ભણકારા આવી જશે. માટે ભાઈ! ભવભ્રમણના અંતના આ ઉપાય
સત્સમાગમે શીધ્ર કર. આમાં તારું હિત છે. (૨૨) એકવાર પરને માટે તો મૃતકવત્ થઈ જવું જોઈએ. પરમાં તારો કાંઈ અધિકાર જ
નથી; અરે ભાઈ ! તું રાગને તથા એકપણ રજકણને કાંઈ કરી શકતો નથી, એવો જ્ઞાતા-દ્રષ્ટા પદાર્થ છો. એવા જ્ઞાતા દ્રષ્ટા સ્વભાવની દૃષ્ટિ કર ચારે બાજુથી ઉપયોગને સંકેલીને એક આત્મામાં જ જા.
(૧૭૧)
