________________
૨૦
...સીતા-અપહરણ......ભ.૮-૩
યમરાજાની જેવા બનીને દુશ્મનોને મારવા માંડ્યા, અર્થાત્ અન્ય હથિયાર નહિ હોવાથી શ્રી લક્ષ્મણજીએ ભુજાથી જેમ કમળના નાળને ઉખેડી નાંખે, તેમ હાથીને બાંધવાનો ખીલો ઉખેડી નાંખ્યો, એ ખીલો હાથમાં લઈ ઊભેલા શ્રી લક્ષ્મણજી દંડ ઉંચો કરીને ઉભેલ યમરાજા જેવા લાગવા લાગ્યા. યમ જેવા દેખાતા શ્રી લક્ષ્મણજી, ખીલા દ્વારા દુશ્મનોને તાડન કરવા લાગ્યા.
એ
એ રીતે દુશ્મનો ઉપર કારમો હલ્લો કરી રહેલા મહાપરાક્રમી શ્રી લક્ષ્મણજીએ, કુદીને હાથી ઉપર રહેલા સિંહોદર રાજાને તેના જ વસથી પશુની જેમ કંઠમાંથી બાંધ્યો અને દશાંગપુરમાં વસતા લોકો આશ્ચર્યપૂર્વક જુએ એ રીતે ગાયની જેમ ખેંચીને શ્રી લક્ષ્મણજી સિંહોદર રાજાને શ્રી રામચંદ્રજી પાસે લઈ ગયા.
આ પ્રસંગનો ઉત્તમ બોધપાઠ આવેશમાં આવેલા અને કષાયમાં ભાન ભૂલેલા આત્માઓ હિતાહિતનો વિચાર કરી શકતા જ નથી. અન્યથા આ માણસ એકલો છે, છતાં આટલું હિંમતથી બોલે છે અને ઉપરથી ચેતવે છે, માટે સામાન્ય ન જ હોવો જોઈએ. આ પ્રમાણે વિચારવાની સિંહોદરની તક હતી, પણ ક્રોધી બનેલા તેણે એ તકનો લાભ ન જ લીધો. એટલું જ નહિ પણ શ્રી ભરતનું અપમાન કર્યું. એ અપમાનની સામે શ્રી લક્ષ્મણજીએ ચેતવણી આપી એ ચેતવણીથી પણ સિંહોદરનો કોપ વધ્યો. એથી સિંહોદર પોતે અને તેના આદેશથી તેની આખીએ સેના શ્રી લક્ષ્મણજીને મારવાને ઉઠી. શ્રી લક્ષ્મણજીએ પણ હાથીનો આલાનસ્તંભ ઉખેડીને હાથમાં લીધો અને તેના દ્વારા તે દુશ્મનોને તાડન કરવા લાગ્યા. તાડન કરતા તેમણે કુદીને હાથી ઉપર રહેલા સિંહોદરને તેના જ વસ્ત્રથી કંઠમાં બાંધ્યો અને દશાંગપુરની પ્રજાના તથા બધી સેનાનાં જોતાં, જેમ ગાયને ઢસડે તેમ ઢસડી શ્રી રામચંદ્રજી પાસે લઈ ગયા. આથી સમજાશે કે સિંહોદર રાજાએ, ‘માની મનુષ્ય વાર્યો ન માને પણ હાર્યો જ માને' - આ લોકોક્તિને આબાદ રીતે સફળ કરી.
