________________
આપ્યા બાદ શ્રી લક્ષ્મણજીએ તેઓને કહયું કે, હાલમાં તમારી કન્યાઓ તમારી પાસે રહો. કારણકે પિતાજીએ રાજ્ય ઉપર અમારા ભાઈ ભરતને સ્થાપન કરેલ છે. એ કારણે સમયે હું જ્યારે રાજ્યને અંગીકાર કરનારો થઈશ ત્યારે તમારી કન્યાઓને પરણીશ. હાલમાં તો અમે મલયાચલ ઉપર જઈને રહીશું.
શ્રી લક્ષ્મણજીના આ કથનના ઉત્તરમાં ‘હા’ એ પ્રમાણે કહીને શ્રી વજર્ગ અને સિંહોદર એ બંનેય રાજાઓ, ઊભા રહ્યા. એ પછી એ બેય રાજાઓને શ્રી રામચંદ્રજીએ જવાની આજ્ઞા આપી. અને બંનેય રાજાઓ પોતપોતાના સ્થાને ચાલ્યા ગયા અને શ્રીમતી સીતાજી તથા શ્રી લક્ષ્મણજીની સાથે શ્રી રામચંદ્રજી, ત્યાં રાત્રિ ગાળીને સવારના પહોરમાં આગળ ચાલી નીળ્યા. આગળ જતાં તે કમે કરીને કોઈ પણ નિર્જળ પ્રદેશે પહોંચ્યાં.
નિર્દભ સમર્પણ અવશ્ય ફળે જ એ વાત સમજી શકાય એવી છે કે, શ્રી રામચંદ્રજીને શ્રી લક્ષ્મણજી જેવા પુરુષસિંહો માટે આવું અટવીનું ભ્રમણ દુ:ખકર નથી. પણ શ્રીમતી સીતાદેવી માટે તો ઘણું દુ:ખકર છે. શ્રી રામચંદ્રજી એ નિર્જળ પ્રદેશમાં આવી પહોંચ્યાં એટલામાં શ્રીમતી સીતાદેવી પિપાસિત-તરસ્યા બની ગયાં. આવી કારમી અટવીમાં તૃષાતુર બનવું એ સહજ છે. જે દેશમાં એ તરસ્યાં બન્યાં તે પ્રદેશ પાણી વિનાનો છે. આ સ્થિતિમાં બોલ્યા વિના બેસવા સિવાય બીજો ઉપાય પણ શો હોઈ શકે ? અને કોઈપણ ઉપાય ન હોવાથી શ્રીમતી સીતાદેવી એક વૃક્ષની નીચે બેઠાં. ચકોર એવા શ્રી રામચંદ્રજી આકૃતિ ઉપરથી પરખી જાય એવા હતા અને પરખી પણ લીધું. સ્વામિની સાચી સેવા અવશ્ય ફળે છે. એ વસ્તુ આ પ્રસંગે સમજી લેવા જેવી છે. શ્રીમતી સીતાજી પતિને સમર્પિત છે. તો તેમની સઘળી ચિંતા શ્રી રામચંદ્રજી વિના કહો જ રાખે છે. એ જ રીતે જો આત્મા દેવ, ગુરુ અને ધર્મનો આરાધક બની જાય તો એની ચિંતા એને પોતાને રાખવી જ પડતી નથી. પણ નિર્દભ સમર્પણ જોઈએ. નિર્દભ સમર્પણ વિના એવી આશા રાખવી એ નકામી છે.
---સાહમ્મીના સગપણ સમું અવર ન સગપણ કોય..૧
