________________
૫૦] ૭. ઇન્દ્રિયજ્ય અષ્ટક તે . – ઈદ્રિયોનો જય ર્ત – કરવાને . – દેદીપ્યમાન પરાક્રમને છે. – પ્રવર્તાવ.
(૧) જે તું સંસારથી ભય પામે છે અને મોક્ષ મેળવવાને ઈરછે છે તે ઇંદ્રિયને જ્ય કરવા દેદીપ્યમાન પરાક્રમને ફેરવ, અર્થાત્ મહા પરાક્રમ કર.
ઈદ્રિને પિત પિતાના વિષયથી રોકવી એ વાસ્તવિક ઇંદ્રિય ય નથી, કિંતુ શુભ કે અશુભ રૂ૫ આદિ વિષયમાં રાગ-દ્વેષ ન કરવા એ ઇંદ્રિય જય છે. અલબત્ત, ઇંદ્રિયજય માટે ઇંદ્રિયને વિષાથી દૂર રાખવી એ જરૂરી છે, એથી ઈદ્રિયજય સુકર બને છે, પણ એટલા માત્રથી ઇંદ્રિયય થઈ ગયેલ છે એમ ન કહી શકાય. ઇંદ્રિયને વિષય સાથે સંબંધ થવા છતાં વિવેકના બળે તેમાં રાગ-દ્વેષ ન કરવા એ જ વાસ્તવિક ઇંદ્રિયજય છે. ૩૪
वृद्धास्तृष्णाजलापूर्णैरालवालैः किलेन्द्रियैः । मूर्छामतुच्छां यच्छन्ति विकारविषपादपाः ॥२॥ ૩૪ પ્રસ્તુત ગાથાની જ્ઞાનમંજરી ટીકા, પા.. પા. ૨
સૂ. ૫૫ના ભાષ્યની ૫. ઉપા. શ્રીયશ વિ. મ. ની
ટીકા.
