________________
૩૨ સર્વનયાશ્રય અષ્ટક
[ રદ્ધ
5.– એકાંતે પ્રમાણ (૫ણ નથી.) વિ.– વિશેષસહિત (-સાપેક્ષ હોય તે) . – પ્રમાણુ ચાલૂ – થાય. કૃતિ – એ પ્રમાણે સ.– સર્વનયાનું જાણપણું (થાય છે.)
(૩) બધાં ય વચને અવિશેષિત હોય તે એકાંતે અપ્રમાણ નથી અને એકાંતે પ્રમાણ પણ નથી. જે વચન વિશેષિત છે તે પ્રમાણે છે. આ પ્રમાણે સ્યાદ્વાદદષ્ટિએ વિચારવાથી સર્વનનું જ્ઞાન થાય. *
જેના વિષયની નયદષ્ટિએ ઘટના કરવામાં ન આવી હોય તે અવિશેષિત વચન. જેના વિષયની નયદષ્ટિએ ઘટના કરવામાં આવી હોય તે વિશેષિતવચન. સ્વસિદ્ધાંતનું વચન પણ જે નયદષ્ટિએ ઘટાવવામાં ન આવ્યું હોય તો અપ્રમાણુ છે, તથા જે વચનના વિષયની નયદષ્ટિએ ઘટના કરવામાં આવી હોય તે વચન અન્યદર્શનનું હોય તો પણ પ્રમાણભૂત છે. અર્થાત્ સાપેક્ષ વચન પ્રમાણ છે અને નિરપેક્ષ વચન અપ્રમાણ છે. આથી જ કહ્યું છે કે “પર આગમમાં પણ દ્વેષ ન કરવો, ડુિ (તેના) વિષયને પ્રયત્નથી વિચાર. પર આગમનું પણ જે પ્રવચનાનુસારી છે તે સ૬ વચન છે, અને જે પ્રવચનાનુસારી નથી તે બધું
