________________
૧૭ નિર્ભય અષ્ટક
[૧૩૧
. આવા મુનિએ સાત પ્રકારના ભયથી રહિત હોવાથી ભયથી થતા દુઃખથી રહિત હોય છે. જગતના મૂઢ અને હાય ! ધન જતું રહેશે તે ? હાય આપણે લૂંટાઈ જઈશું તો ? આવી આવી અનેક જાતની ભ્રાન્તિ–શંકા થાય છે, અર્થાત્ ભય આવવાની શંકા રહ્યા કરે છે. ભયની શંકાના કારણે ખેદ–ચિંતા અનુભવે છે. એક ભયની શંકા થઈ. મન ચિંતાતુર બન્યું. આ ભયની શંકા દૂર થઈ ન થઈ ત્યાં તે બીજી ભયશંકા ઊભી થઈ અને મને ચિંતામાં પડ્યું. જેમ તેમ કરીને એ ચિંતા ગઈ ત્યાં તો વળી ત્રીજી ભયશંકા ઉત્પન્ન થઈ અને મનમાં ચિંતા ઊભી થઈ આમ મૂઢજીને ભયશંકાથી થતા ખેદનીચિંતાની પરંપરા-પ્રવાહ ચાલ્યા કરે છે. આનું કારણ પરની અપેક્ષાથી પરભાવમાં રમણતા છે. મુનિઓ પરની અપેક્ષાથી રહિત બની આત્મસ્વભાવમાં
૮૧ હિલેક (મનુષ્યને મનુષ્યથી ભય... ), પરલેક
(=મનુષ્યને દેવાદિથી ભય), આદાન (કોઈ મારું ધન વગેરે લઈ લેશે એવો ભય), અકસ્માત (=ધરતી કંપ વગેરે), આજીવિકા (= જીવનનિર્વાહ), અપજશે અને મરણ એમ સાત પ્રકારે ભય છે.
