________________
૨૧ કર્મવિપાકચિંતન અષ્ટક
[૧૫૭
સાધુનું છા-અતિચાર આદિ દે શોધીને હર્ષ પામે છે. - જે જીવની જે પુદ્ગલપરાવતમાં મુક્તિ થાય તે જીવને તે પગલપરાવર્ત ચરમ–અંતિમ કહેવાય. એ પહેલાના બધા પુદ્ગલપરાવતું અચરમ પુદ્ગલપરાવર્તે છે. ચરમ પુદ્ગલપરાવર્તાને અને અચરમ પુદ્ગલપરાવર્તને ટૂંકમાં અનુક્રમે ચરમાવર્ત અને અચરમાવર્ત પણ કહેવામાં આવે છે. અચરમાવર્તમાં રહેલા જીવને જિનેશ્વરાદિ પાસેથી સંસાર દુઃખસ્વરૂપ છે, મેક્ષમાં જ સાચું સુખ છે, મોક્ષ સમ્યગ્દર્શન પૂર્વક ચારિત્રથી મળે છે..................આવું સાંભળવા છતાં મેક્ષ માટે ધર્મ કરવાની ભાવના જ ન થાય. એ જિનદર્શન આદિ સમ્યગ્દર્શનની ક્રિયા કરે તે પણ દર્શનમેહના ક્ષપશમાદિથી થતા સમ્યગ્દર્શનના પરિણામ વિના જ કરે. એ પ્રમાણે ચારિત્રનું પાલન કરે તે પણ ચારિત્રમેહના ક્ષપશમાદિથી થતા ચારિત્રના પરિણામ વિના જ કરે. આમ, અચરમાવર્તમાં સમ્યગ્દર્શન કે ચારિત્ર વગેરે ધર્મને જાણવા છતાં ભાવથી એના પાલન માટે જરૂરી પરિણામેને કર્મવિપાક થવા દેતું જ નથી. આ પ્રષ્ટિએ અહીં કહ્યું કે અમાવર્ત માં જાણવા છતાં કવિપાક
