________________
૧૨૮]
૧૬ માધ્યશ્ચ અષ્ટક
કહ્યું ? ઉત્તર – અપુનબંધક જીને શાસ્ત્રમાં ધર્મપ્રાપ્તિને એગ્ય કહેલા છે. યથાપ્રવૃત્તિકરણમાં આવ્યા વિના ધર્મપ્રાપ્તિની યોગ્યતા આવે નહિ. યથાપ્રવૃત્તિકરણમાં આયુષ્ય સિવાય બધા કર્મોનો સ્થિતિબંધ અંતઃકડાકડિ સાગરેપમથી વધારે ન થાય. તથા અપુનબંધકને ગશામાં (પ્રાયઃ) વર્ધમાન ગુણવાળે કહ્યો છે. આથી તે પ્રાપ્ત થયેલી અવસ્થાથી પાછો પડતો નથી. આમ, અર્થપત્તિથી સિદ્ધ થાય છે કે અપુનબંધક જીવ અંતઃકડાકડિ સાગરોપમથી અધિક સ્થિતિને બંધ ન કરે.
- અપુનબંધક જીવ નિયમા ચરમાવર્તકાળમાં આવેલ હોવાથી શુકૂલપાક્ષિક હોય છે. કેઈ પણ જીવના આધ્યાત્મિક વિકાસના પગરણ અપુનબંધક અવસ્થાથી મંડાય છે.
અપુનબંધકના લક્ષણે – (૧) તીવ્રભાવથીઉત્કટ રાગાદિપૂર્વક પાપ કર્મ ન કરે. (૨) ભયાનક સંસાર પ્રત્યે બહુમાન-આદરભાવ ન હોય, અર્થાત્ તેમાં તીવ્ર આસક્તિ ન હોય. (૩) સર્વત્ર ઉચિત રીતે વર્તે, એટલે કે ધન મેળવવામાં ન્યાય રાખવે, આંગણે અતિથિ આવે તે એગ્ય સત્કાર કરે વગેરે ઔચિત્યને જાળવે. ધર્મસ્થાન, બજાર,
