________________
૫૬ ]
૮ ત્યાગ અષ્ટક
ગાથાના પૂર્વાર્ધમાં જણાવ્યા પ્રમાણે) બાહ્ય પરિવારને ત્યાગ કરીને બાહ્યાદ્ધિ આદિ સંબંધી દયિક ભાવ રૂપ ધર્મના ત્યાગવાળે થાય, અર્થાત્ દયિક ભાવને છેડી લાપશમિક ભાવવાળે થાય.
ગશાસ્ત્રોમાં કેગના ઈચ્છા, શાસ્ત્ર, સામર્થ્ય એમ ત્રણ ભેદ છે. (૧) આગમના બોધવાળા જ્ઞાનીને પૂર્ણ ધર્મ કરવાની ઈચ્છા હોવા છતાં પ્રમાદના યોગે અપૂર્ણ—અતિચારાદિથી ખામીવાળે ધર્મવ્યાપાર ઈચ્છાગ છે. (૨) શ્રદ્ધાળુ અને પ્રમાદ રહિતને શાસ્ત્રના સુમબેધથી શાસ્ત્ર મુજબ અખંડ = અતિચારાદિથી રહિત યથાશક્તિ ધર્મ વ્યાપાર શાસ્ત્રગ છે. (૩) જેના ઉપાયે શાસ્ત્રમાં સામાન્યથી બતાવ્યા છે, પણ વિશેષથી બતાવ્યા નથી, છતાં સાધકની શક્તિની પ્રબળતાથી થતા વિશિષ્ટ (શાસ્ત્રમાં વિશેષ રૂપે નહિ કહેલ) ધર્મ વ્યાપાર સામર્થ્યગ છે.
સામગના ધર્મસંન્યાસ અને વેગસંન્યાસ એમ બે ભેદ છે. ધર્મસંન્યાસના તાત્વિક અને અતાત્વિક એમ બે ભેદ છે. ઔદયિકભાવ રૂપ ધર્મને સંન્યાસ-ત્યાગ એ અતાત્વિક ધર્મ સંન્યાસ છે. ક્ષાપશમિક ભાવ રૂ૫ ધર્મને ત્યાગ
