________________
૧૧૮]
૧૫ વિવેક અષ્ટક
કારણ કે આત્મા માટે જ જાણવાનું છે. છૂટા પડવાની અવધિ-હદ તે અપાદાન. જાણવાની ક્રિયામાં પૂર્વ પૂર્વ જ્ઞાનપર્યાયથી ઉત્તર ઉત્તર જ્ઞાનપર્યાયે વધારે શુદ્ધ છે. આથી પૂર્વ પૂર્વ જ્ઞાનપર્યાથી ઉત્તર ઉત્તર જ્ઞાનપર્યાયે છૂટા પડે છે–જુદા પડે છે. અહીં ઉત્તર ઉત્તર જ્ઞાનપર્યાયાની જુદા પડવાની અવધિ–હદ પૂર્વ પૂર્વ જ્ઞાનપર્યાય છે. આત્મા જ્ઞાનપર્યાય રૂપ છે. આથી આત્મા અપાદાન છે. કિયાને આધાર તે અધિકરણ. આત્મામાં જ જ્ઞાન થવાનું છે માટે જાણવાની કિયાને આધાર આત્મા છે. આમ જાણવાની ક્રિયાથી આત્મામાં છ કારક ઘટાવવાથી આત્મા આત્માવડે આત્મા માટે આત્મામાંથી આત્મામાં આત્માને જાણે છે એ અર્થ થાય.૭૧ સંગમાä વિન, નાલિતં મુને ! વૃતિષાહલ વર્મ-
પાછલામં મત ઢા
૬૯ અહીં બુદ્ધિસંસર્ગ પૂર્વક અપાદાન છે. ૭૦ અધિકરણની આ વ્યાખ્યા સામાન્યથી લખી છે.
વ્યાકરણના નિયમની દૃષ્ટિએ તે કર્મ કે કર્તાને આધાર તે અધિકરણ. આત્મામાં છ કારકની ઘટના અનેક રીતે થઈ શકે છે. અહીં કરેલી ઘટના બાલ જીવો સમજી શકે એટલા માટે બહુ જ સ્થૂલથી છે.
