Book Title: Charaka Samhita
Author(s): Ramprasad Vaidya
Publisher: Khemraj Shrikrushnadas Shreshthi Mumbai

View full book text
Previous | Next

Page 857
________________ 'शारीरस्थान-अ०८. '(७९९) -सौंषधी तथा सर्वगंध, सफेद सरसों और पठानी लोध इनसबका कल्क शरीरमें लगा फिर उष्णजलसे स्नान करावे । तदनंतर स्वच्छ,हल्के और नये वस्त्रोंको धारण करकै मंगलद्रव्योंका स्पर्श करावे । और इष्टदेवताओंका पूजन करावे । फिर शिखासुत्र धारणकिये श्वेत वस्त्रोंवाले सर्वांगसंपन्न योग्य ब्राह्मणोंसे स्वस्तिवाचन करावे तथा उस बालकको निर्मल कोमल नवीन सफेद वस्त्र धारण करावे। फिर उस बालकको पूर्व अथवा उत्तरकी ओर मुख कर लेटादेवे । फिर उस बालकका पिता प्रथम देवता और ब्राह्मणोंको प्रणाम करके उस लडकेके नक्षत्रसंबंधी और अपना इच्छित दो नाम रक्खे । उनमें बोलनेका अर्थात् अपनी इच्छानुसार जो नाम रक्खा जाय उस नामके आदि और अन्वमें क्रमसे घोषवान् और अन्तस्थ अक्षर होने चाहिये। अथवा अन्तमें ऊष्मा अक्षर होना चाहिये । पुत्रका नाम रखते समय अपने पिता पितामह आदि तीन पीढीके नाम बचाकर और अपने गुरु आदिका नाम बचा और कोई नाम रखना चाहिये । वह नाम भी वर्तमान समन्यका कल्पना किया न होना चाहिये किन्तु पुराने समयके देवता या ऋषियोंकासा नाम होना चाहिये । तथा नाक्षत्रिक अर्थात जन्म नक्षत्रके चरणगत अक्षरसे जो नाम रक्खाजाय वह दो अक्षरोंवाला अथवा चार अक्षरोंवाला होना चाहिये ॥ १०४ ॥ कृतेचनामकर्मणिकुमारंपरीक्षितुमुपकामेदायुषःप्रमाणज्ञानहतो।। तत्रेमानिआयुष्मताकुमाराणांलक्षणानिभवन्ति। तद्यथा-एकैकजामृदवोऽल्पा:स्निग्धाःसुबद्धमूला छष्णा केशा प्रशस्यते स्थिरा बहलात्वक्प्रत्याकृतिसुसम्पन्नमीषत्प्रमाणातिरिक्तमनुरूपमातपत्रोपमंशिरःप्रशस्यते । व्यूढदृढसमसुश्लिष्टशंखसन्ध्यर्द्धव्यञ्जनमुपचितंवलिनमर्दचन्द्राकृतिललाटंबहलौविपुलसमपीठौसमौनी-- चौवृद्धौपृष्ठतोऽवनतौसुश्लिष्टकर्णपुटकौमहाच्छिद्रौकोईषत्प्रल- : म्बिन्यावसङ्गतेसमेसंहतेमहत्याध्रुवौ । समेसमाहितदर्शनेव्य- . क्तभागविभागेबलवतितेजसोपपन्नेस्वाङ्गोपाङ्गचक्षुषी। ऋज्वीमहोच्छासावंशसम्पन्नषदवततामानासिकामहजुसुनिविष्टदन्तमास्यमायामविस्तरोपपन्नाश्लक्ष्णातन्वी प्रतियुक्तापाटलवर्णाजि ह्वा । श्लक्ष्णंयुक्तोपचयमूष्मोपपन्नंरक्ततालुमहानदीनःस्निग्धोऽ

Loading...

Page Navigation
1 ... 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939