Book Title: Charaka Samhita
Author(s): Ramprasad Vaidya
Publisher: Khemraj Shrikrushnadas Shreshthi Mumbai

View full book text
Previous | Next

Page 888
________________ (८३०) चरकसंहिता-माटी। अन्यस्यापिचरोगस्यपूर्वरूपाणियं नरम् ! . . . विशन्त्येतेनकल्पेनतस्यापिमरणंध्रुवम् ॥ ३ ॥ . अन्य रोगोंमें भी यदि किसी रोगके संपूर्ण पूर्वरूप बलवान होकर अधिकरूपसे जिस मनुष्यके शरीरमें प्रवेश करतेहै तो उसकी अवश्य मृत्यु होजातीहै ॥ ३ ॥ पूर्वरूपैकदेशांस्तुवक्ष्यामोऽन्यान सुदारुणान् । . सेरोगाननुबध्नान्तिमृत्युर्यैरनुबध्यते ॥४॥ अब अन्य रोगोंमें भी जो दारुण पूर्वरूप होनेसे रोग मनुष्यकी मृत्यु कर देते. उन पूर्वरूपोंका वर्णन करते हैं ॥ ४॥ भिन्न २ मृत्युकारक रोग।। बलञ्चहीयतेयस्यप्रतिश्यायश्चवईते। तस्यनारीप्रसक्तस्यशोषोन्तायोपजायते ॥५॥ जिस मनुष्यका बल क्षीण होगयाहो और प्रतिश्याय बहुत जोरसे बढाहुआ हो -वह मनुष्य यदि स्त्रीसंगमें आसक्त रहे तो उस मनुष्यको शोषरोग अवश्य नष्ट करदेताहै ॥ ५ ॥ श्वभिरुष्ट्रःखरैपियातियोदक्षिणांदिशम् । स्वप्नेयक्ष्माणमासाद्यजीवितंसविमुञ्चति ॥ ६॥ जो मनुष्य स्वप्नमें कुचा, उंट वा गधेके ऊपर चढकर दक्षिणकी ओर गमन करे उस मनुष्यको राजयक्ष्मा रोग प्रवेश कर उसके जीवनको नष्ट करदेताहै ॥६॥ प्रेतैःसहपिबेन्मद्यस्वप्नयःकृष्यतेशुना । सघोरंज्वरमासाद्यनजावेनचसृज्यते ॥ ७॥ जो मनुष्य स्वप्नमें प्रेतों (मरेहुए) के साथ मिलकर प्रद्यको पीताहै अथवा जिसको स्वप्नमें कुचे घसीटते हैं उस मनुष्यको घोर ज्वर उत्पन्न होकर नष्ट करदेताहै ॥७॥ लाक्षारक्ताम्बराभं यःपश्यत्यम्बरमन्तिकात् । सरक्तपित्तमासाद्यतेनैवान्तायनीयते ॥८॥ जिस मनुष्यको अपने समीपका आकाश लाखके रंगसे रंगाहुमासा प्रतीत होर उस मनुष्यको.रक्तपित्त रोग होकर शीघ्र यमलोकको लेजानाहै ॥८॥ स

Loading...

Page Navigation
1 ... 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939