________________
ગાથા-પો મઘમઘ થતાં ગોશીષ ચંદનથી વિલેપન પામતા,
દેવેન્દ્ર દૈવી પુષ્પની માળા ગળે આરોપતાં; કુંડલ કડા મણિમય ચમકતાં હાર મુકુટ શોભતા,
એવા પ્રભુ અરિહંતને પંચાંગ ભાવે હું નમું.”પ આ મહોત્સવની વિધિ હજુ ચાલુ જ છે. હવે ચંદનના લેપ, પુષ્પની માળા, કડા, કુંડલ વગેરે. દિવ્ય સાધનો પ્રભુના શરીરને શોભાયમાન કરે છે, અને તેમાં દેવતાઓનો પૂરેપૂરો ભક્તિયોગ છે. દેવતાઓની આ ભક્તિથી પ્રભુનું આ દિવ્ય શરીર ઉત્તમ પદાર્થોથી શોભી ઊઠ્યું છે, તે વસ્તુનો ઉલ્લેખ કવિ કરી રહ્યા છે.
સ્નાન પછી વિલેપન અને તે પણ સામાન્ય ચંદનનું નહિ ગોશીષ ચંદન અર્થાત્ ગાયના મસ્તક જેવી આકૃતિવાળું ઉચ્ચ કોટિનું એક ચંદન વૃક્ષ બહુ જ અલ્પ સંખ્યામાં વિશ્વમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે. આ ચંદનવૃક્ષના ગૌમુખી મસ્તકથી મધ્યભાગમાં જે ચંદન વિકાસ પામ્યું છે, તેને ગોશીર્ષ - ચંદન કહેવામાં આવે છે. કેટલાક અજ્ઞાની જીવો જીવંત ગાયના મસ્તકમાં પેદા થાય છે, તેવા ચંદનનો અનર્થ કરતા હોય છે, જ્યારે વાસ્તવિકતા બીજી જ છે. અસ્તુ.. - આ ચંદન અતિ દુર્લભ છે. સામાન્ય ચંદન કરતા કોટિ કોટિ અધિક મૂલ્યવાળું આ ગોશીષ ચંદન વિશ્વનો એક બહુમૂલ્ય પદાર્થ છે, અને તેમાંય ગોશીર્ષવૃક્ષ ભદ્રશાલ ઉચ્ચ કોટિના વનમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તે સામાન્ય ગોશીષ ચંદન કરતા પણ બહુ મૂલ્ય હોય છે. અસ્તુ..
આ ચંદન દેવતાઓ દ્વારા જ ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. દેવતાઓ પ્રભુનો જન્મ થયા પહેલાં જ ગોશીષ ચંદનને સંચિત કરીને રત્નમંજૂષામાં રાખે છે. જન્માભિષેકની પ્રતીક્ષા કરતા-કરતા જ્યારે અવસર આવે છે ત્યારે પોતાની તપશ્ચર્યાનું ઉત્તમ ફળ મેળવે છે. આ ગોશીષ ચંદનથી પ્રભુનો લેપ થતા કવિ કહે છે કે - “બધું મઘમઘી ઊઠે છે.” મઘમઘવું તે એક લૌકિક સામાન્ય ક્રિયા છે. કવિને બીજો ઉત્તમ શબ્દ ન મળતા “મઘમઘતા' શબ્દનો પ્રયોગ કર્યો છે. વસ્તુતઃ કહેવું જોઈએ કે આ ચંદન પોતાની સૌરભથી સ્વતઃ સુગંધિત એવા સ્વર્ગને પણ અને ઇન્દ્રાદિનાં સૌરભભર્યા શરીરોને પણ એવા સુવાસિત કરી આપે છે કે દેવતાઓ પણ આ સૌરભને પ્રાપ્ત કરતા કરતા ધન્ય ધન્ય
( ૨૧ )
અરિહંત વંદનાવલી)
