________________
ગાથા-૧૦દેવાંગનાઓ પાંચ આજ્ઞા ઇન્દ્રની સન્માનતી,
પાંચે બની ધાત્રી દિલે કૃતકૃત્યતા અનુભાવતી; વળી બાળક્રીડા દેવગણના કુંવરો સંગે થતી,
એવા પ્રભુ અરિહંતને પંચાંગ ભાવે હું નમું.” ૧૦ સામાન્ય રીતે અવતારો હોય કે મહાપુરુષો હોય, પરંતુ તેની બાળકભાવની બાળલીલાઓ ભક્તોને આકર્ષિત કરતી રહી છે. જેથી બધા ગ્રંથો કે ચરિત્રોમાં અવતારી પુરુષોના બાળલીલાના પ્રસંગો અવશ્ય ઉજાગર કરવામાં આવ્યા છે, અને તેના અલ્પ અથવા સાંગોપાંગ વર્ણન આપી ભક્તો સંતોષ અનુભવે છે. લાગે છે કે બાળ ભગવાનને વાંદવાની મજા જ નિરળી છે. અસ્તુ.
અહીં આપણા કવિએ પણ અરિહંતોના બાળ-પ્રસંગનો સામાન્ય રૂપે સ્પર્શ કરી તીર્થકરોની પરંપરામાં બધા બાળભગવંતોને જે ઉપલબ્ધિ છે તેનું અહીં બયાન કરેલ છે. માતૃભાવે - ધાત્રી બનીને બાળભગવંતોનું જતન કરવાની હરપળ તેની સાથે ઉપસ્થિત રહી પ્રત્યેક ચેષ્ટાને વધાવી લેતા આ બધા સેવકરૂપે પોતાને પણ ધન્ય માને છે. જ્યારે અહીં તો જે ધાત્રી-ગણ છે, તે પણ ઈન્દ્રાદિ જેવા મહાદેવોની આજ્ઞાથી આજ્ઞા પ્રાપ્ત કરી લેવામાં જોડાય છે, ત્યારે તો તેની કર્તવ્યપરાયણતા વધારે ખીલી ઊઠે છે. અને દેવાંગનાઓ સહજ ભગવાનની બધી જ ચેષ્ટાઓથી આનંદ મેળવે છે. અને પ્રભુને આનંદ પમાડે છે. લાલનપાલનની સાથે જ્ઞાનગમ્મત પણ અને રમતગમત પણ એટલી જ આવશ્યક બની રહે છે. કોઈપણ બાળકનું જતન કરતી વખતે સ્વાભાવિક ઉદ્ભવતી તેની આનંદની ઊર્મિઓનો પણ ખ્યાલ કરવો ઘટે છે, અને આવી આનંદની ઊર્મિઓને વધાવી લેતાં બાળક સાથે બાળક બની બાળભાવ પ્રદર્શિત કરવાથી અનેરો આનંદ ઉભરાય છે. આ જ વાતને અહીં કવિ પોતાના શબ્દોમાં પ્રગટ કરે છે કે - “દેવતાઓ બાળકુંવરો બનીને અથવા નાનુંરૂપ બનાવીને પ્રભુની સાથે ખેલવાની મજા લૂંટે છે, અને પરોક્ષભાવે પ્રભુની આનંદમય સેવામાં પોતાને જોડે છે. આમ આખું ચિત્ર ધાત્રીઓ, સેવિકાઓ અને બાળકુંવર રૂપે રૂપાંતર પામી દેવતાઓ અરિહંતોના બાળ જીવનમાં કેવી રીતે જોડાય છે તેનું સ્પષ્ટ ચિત્ર આપ્યા પછી કવિને સ્વયં વાંદવા માટે હૃદયતંત્ર સ્વતઃ ઢળી પડે છે અને પંચાંગભાવે બાળઅરિહંતોને
(૩૪
%&&&
-
અરિહંત વંદનાવલી)
