________________
પ્રવૃત્તિ બંને પાસાંનું દિગ્દર્શન છે. જૈન આરાધનાને નિવૃત્તિપ્રધાન અર્થાત્ અશુભ તત્ત્વોનું વિલય કર્યા પછી જ જ્ઞાનાદિ સ્વભાવ તત્ત્વનો વિકાસ તેમ માને છે અમંગલ તત્ત્વોની હાજરીમાં મંગલ તત્ત્વોનું આચરણ કરવાની વાત તે એક પ્રકારનો આડંબર છે, તર્કયુક્ત પણ નથી. કવિએ અહીં અરિહંતોને વંદન કર્યા પહેલાં તેમની મહાનિવૃત્તિ અને મહાજ્ઞાન આ બંને ભાવોને દૃઢતાપૂર્વક વાંધો છે અને પોતે જ પંચાંગ ભાવે વંદના કરે છે. તેમાં પ્રભુનો સંયમ ચારિત્ર એ મુખ્ય વંદનાનો આધાર છે તેમ જણાવીને વંદન કરે છે.
જૈનદર્શન ગુણયુક્ત આરાધનાને જ વંદનીય માની વ્યક્તિનો આધાર પણ તેના ગુણો જ છે, અને ગુણોને આધારે વ્યક્તિ પૂજનીય છે એવું સ્થાપિત કરે છે. આમ કવિ તત્ત્વની વાત કર્યા પછી અરિહંતોને વંદન કરી જાણે પોતે અમૃતપાન કર્યું હોય તેવો સંતોષ અનુભવે છે.
અરિહંત વંદનાવલી
૪૯
