________________
ગાથા-૨)“બહુ પુણ્યનો જ્યાં ઉદય છે એવા ભાવિકના દ્વારને,
પાવન કરે ભગવંત નિજ તપ છ-અટ્ટમ પારણે; સ્વીકારતા આહાર બેંતાલીસ દોષ વિહીન છે,
એવા પ્રભુ અરિહંતને પંચાંગ ભાવે હું નમું.” ૨૬ દેવાધિદેવને અપૂર્ણ પુણ્યનો ઉદય હોય છે. અહીં એક બહુ જ મહત્ત્વપૂર્ણ વાત સમજવાની છે. સામાન્ય રીતે માણસો એમ માને છે કે પુણ્યનો ઉદય વ્યક્તિનો પોતાનો હોય છે, અને તે પોતે જ પુણ્ય ભોગવે છે. ત્યારે હકીકતમાં વાત બીજી જ છે. સ્વાર્થની પ્રવૃત્તિથી પુણ્યનો બંધ પડતો નથી. પુણ્યના બંધમાં પણ પરોપકાર મુખ્ય વસ્તુ છે. પરોપકાર વખતે જીવના શુભયોગ હોય છે. આમ પુણ્યનો જન્મ પરોપકારથી જ થાય છે. જ્યારે પુણ્ય ઉદયમાન થાય છે ત્યારે પણ તે ઘણા જીવોના ઉપકારનું કારણ બને છે. પુણ્યનો યોગ ભોગ માટે નથી. પુણ્યનો ઉદય થયા પછી જો મોહ હોય તો જ મનુષ્ય પુણ્યનાં ફળ ભોગવવાં પ્રવૃત્ત થાય છે. પરંતુ મોહરહિત આત્માઓના પુણ્ય સ્વતઃ પરોપકારમય બની રહે છે. કહ્યું પણ છે કે –
પરોપકારાય સતામ - વિભુતય” અર્થાત્ સત્પુરુષોની વિભૂતિ પરોપકાર માટે હોય છે. અહીં તો પ્રભુ સર્વથા મોહ રહિત છે, એટલે તેમના મહાપુણ્યના યોગ સમગ્ર જીવરાશીના કલ્યાણરૂપ હોય તેમાં આશ્ચર્યજનક શું હોઈ શકે ? અર્થાત્ દેવાધિદેવનો તીર્થકર નામ કર્મનો ઉદય તે આ પુણ્યની પ્રભા જ્યાં સુધી ફેલાય ત્યાં સુધીના ક્ષેત્રમાં રહેલા જીવોનું પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ કલ્યાણ થતું હોય છે, એટલે કે આગળના કલ્યાણના દ્વાર ખૂલવાનો એક મહાયોગ બને છે.
દેવાધિદેવના પદને વરેલા આ આત્માઓ વસ્તુતઃ મુનિચર્યામાં જ વિચરણ કરે છે અને ઉચ્ચકોટિનું યથાખ્યાતચરિત્ર તેમના જીવનમાં પ્રાદુર્ભાવ થાય છે. એટલે સહેજ તેમની પોતાની માનસિક સંજ્ઞાઓ તો છે જ નહિ, પરંતુ દિવ્ય શરીરના કારણે શરીરની આવશ્યકતા પણ ઓછી થઈ જાય છે. તેમાંય ખાસ કરીને આહારની પદ્ધતિમાં પરિવર્તન આવે છે અને ભગવંતોનું જે કાંઈ આયુષ્ય બાકી છે, તેમાં છઘસ્યકાળમાં તેઓ પણ નિર્જરાના હેતુઓનું સેવન કરે છે, અને સહજ અનશન તપશ્ચર્યાના પ્રભાવે છટ્ટ-અટ્ટમ જેવા અને તેથી વધારે અઠ્ઠાઈ-નવાઈ ઇત્યાદિ માસખમણ જેવાં તપની નિષ્પત્તિ
૬૦
-
અરિહંત વંદનાવલી)
