________________
થઈ જાય છે. આખું વાતાવરણ મઘમઘી તો શું તેના કરોડોગુણા એવી ઉત્તમ મહાસૌરભથી વ્યાપ્ત થઈ જાય છે. હજુ ચંદનનો લેપ પૂરો થયો ન થયો ત્યાં તો માળા અર્પણ કરવા ઇન્દ્ર વગેરે દેવો અધીરા બની ગયા હોય છે.
ભગવાનને માળા અર્પણ કરવા શું આપણે આવા લૌકિક શબ્દથી તે માળાનું મૂલ્યાંકન કરી શકીએ ? પરંતુ જ્યારે કહેવું જ છે તો સામાન્ય ભક્તો માટે કાંઈ તો કહેવું જ પડે ને ! પ્રભુના દેહને અર્પણ કરવા માટે જે માળાઓ તૈયાર થઈ હશે તે માળાઓ શું ગોશીર્ષ ચંદનથી અલ્પ મૂલ્યવાળી થોડી હોઈ શકે ! પ્રભુ પ્રત્યેની આ ભક્તિયોગમાં એક-એક ચીજ ઉત્તરોત્તર ઉત્તમ ભાવવાળી અર્પણ થઈ રહી છે. આ માળા અર્પણ કર્યા પહેલાં જ્યારે ઇન્દ્ર-ઇન્દ્રાણીઓ માળાનો સ્પર્શ કરી પ્રભુને અર્પણ કરવા માટે હાથ ઊંચા કરે છે ત્યારે એવા અનુભવ થાય છે કે સમગ્ર મેરુ ઊંચો થઈને પ્રભુને માળા અર્પણ કરવા અધીરો બન્યો છે.
પ્રકૃતિએ અર્પણ કરેલાં હાથ-પગ કે કાન ઇત્યાદિ અંગો પુણ્યના સંયોગથી સુંદર રીતે નિર્માણ થાય છે. તીર્થંકર નામ કર્મના ઉદયથી તો આ બધાં અંગ-ઉપાંગોની શોભાનું તો કહેવું જ શું? સ્વતઃ તે અંગો હૃદયાકાઈંક અને નયનાભિરામ હોય છે. પરંતુ ભક્ત લોકો આ બધાં અંગોને અલંકૃત કર્યા પછી જ સંતોષનો અનુભવ કરે છે. બધા અલંકાર શોભા માટે છે, એટલું જ નહિ પરંતુ પોતાની ભક્તિને અભિવ્યક્ત કરવા ઉપકરણ બની રહે છે. જુઓ ઈન્દ્રાદિ દેવો ગળાના કર્ણસંપુટના અને હસ્તકમળના અલંકારો દેવલોકથી તૈયાર કરીને જ લાવ્યા છે. અષ્ટ પ્રકારના અષ્ટ ધાતુના બનેલા સુવર્ણમય થાળીમાં બધાં અલંકારો શોભી રહ્યા છે, અને જ્યારે ક્રમશઃ યથાસ્થાને પ્રભુને અર્પણ કરી અલંકારો પહેરાવવામાં આવે છે ત્યારનું દશ્ય તો શબ્દાતીત હોય છે. આ બધા અલંકારો દિવ્ય અલંકારો હોવાથી એમનું મૂલ્યાંકન થઈ જ ન શકે. નામ ભલે લૌકિક ઝવેરાતના અપાયા હોય - રત્ન, માણેક ઈત્યાદિ, પરંતુ અહીં એ સમજવાનું નથી કે આ બધા અલંકારો સાધારણ કોટિના રત્નમાણેક જેવા લૌકિક અલંકારો છે.
કવિએ અહીં શબ્દોના અભાવે સામાન્ય શબ્દો મૂક્યા છે - ચમકતા, શોભતા વગેરે.
ધ્યાનમાં એ રહેવું જોઈએ કે રત્ન, નીલમ, માણેક ઇત્યાદિ મૂલ્યવાન અલંકારો બે જાતના હોય છે - સ્વપ્રકાશક અને પરપ્રકાશક. લૌકિક અલંકારો અરિહંત વંદનાવલી -
૯૯ ૯૯૯૯ ૦)
