________________
મ યાગની સિદ્ધિ.
૨૧
મયેાગની સિદ્ધિ.
મંત્ર એ શબ્દોને સમૂહ છે, જેને કાઈ અથ નીકળતા હાય છે. આ શબ્દોના અર્થને સાકાર થવું એ જ મંત્રને સિદ્ધ થવું ગણાય છે. શબ્દથી વાયુ પર આઘાત થાય છે. જ્યારે કાઈ શબ્દ ખેલાય છે, ત્યારે અનંત એવા વાયુરૂપી મહાસાગરમાં તરંગ પેદા થાય છે. તર'ગથી ગતિ, ગતિથી ગરમી અને ગરમીથી સ્વાસ્થ્ય સુધરે છે. પ્રાણાયામને પણ એ જ ઉદ્દેશ છે, અને તે ઉદ્દેશમત્રજાપથી સિદ્ધ થાય છે.
મત્રને જાપ હૃદયમાંથી કૃષિત ભાવનાઓને બહાર કાઢી અન્તઃકરણને શુદ્ધ કરે છે. મંત્રજાપ વડે ગરમી વધવાથી મસ્તિષ્કની ગુપ્ત સમૃદ્ધિના કાષ ખૂલી જાય છે અને એ દ્વારા ધાયુ" કાર્ય સિદ્ધ થાય છે.
શબ્દ રચનાની શક્તિ અત્યંત પ્રમળ હોય છે. જે કાય વર્ષોમાં નથી થઈ શકતુ તે કાય ચૈાન્ય શબ્દરચના દ્વારા થાડી જ ક્ષણેામાં થઈ શકે છે. નમસ્કારમત્ર એ કારણથી માટા મંત્ર ગણાય છે અને માટામાં મોટાં અસાધ્ય—દુઃસાધ્ય કાર્યાં પણ એનાથી સિદ્ધ થતાં જોવાય છે.
‘ઉત્સાહાશિષાત્ ચૈત, સંતોષજા શેનાત્ । मुनेर्जनपदत्यागात् षडूमिर्योगः प्रसिध्यति ॥ '
બીજા ચેાગની જેમ મંત્રયેાગની સિદ્ધિ પણ ઉત્સાહથી, નિશ્ર્ચયથી, ધૈયથી, સંતાષથી, તત્ત્વદર્શનથી અને લેાકસપના ત્યાગથી થઈ શકે છે.
