________________
૧૯૮
અનુપ્રેક્ષા,
જ્યાં જ્ઞાન રહેલું છે, ત્યાં ગૌણ પણે ક્રિયા પણ રહેલી છે. જ્યાં ક્રિયા મુખ્ય છે ત્યાં ગૌણ રૂપે જ્ઞાન પણ રહેલું છે.
નવકાર વડે પાપ નહિ કરવાની પ્રતિજ્ઞાનું બહુમાન થાય છે. સામાયિક વડે બહુમાનપૂર્વક પાપ નહિ કરવાની પ્રતિજ્ઞાને
સ્વીકાર થાય છે.
'
જ્ઞાન માત્રને મૂળ ત નવકાર છે. ક્રિયા માત્રને મૂળ ત કરેમિલતે છે.
કિયાનાં કારણે ત્રણ ચોગ અને ત્રણ કરણ છે. તેનું નિયમન કરેમિ તેની પ્રતિજ્ઞાથી થાય છે. સામાયિકમાં સાવદ્યત્યાગ અને નિરવદ્યસેવનની પ્રતિજ્ઞાઓ ત્રણ કરણથી અને ત્રણ ચોગથી વ્યાપ્ત છે
સાવદ્ય ક્રિયા અસ્થનિષ્પાદક છે. તેના ત્યાગની ક્રિયા આત્મામાં સ્થય ઉત્પન્ન કરે છે. '
જ્ઞાન પ્રકાશક છે. ક્રિયા થૈર્યજનક છે. બંને મળીને આત્મસુખનું કારણ બને છે.
નવકાર દ્વારા નવતત્ત્વ, બદ્રવ્ય તથા આત્મ-અનાત્મતત્ત્વનું જ્ઞાન દઢ કરીને સામાયિકની ક્રિયા દ્વારા તે જ્ઞાનનું સમ્યમ્ આચરણ કરી શકાય છે.
નમ્રતા અને સૌમ્યતા, નગ્ન છ જ સલામતીપૂર્વક ઉંચાણ ઉપર ચઢી શકે છે.
નમ્રતા (Humility) અને સૌમ્યતા (Meekness) રૂપી બે અબ્ધોને નમસ્કારભાવ રૂપી રથમાં જોડીને મોક્ષમાર્ગના પ્રવાસની શરૂઆત થઈ શકે છે. -
*
