________________
૨૪૪
અનુપ્રેક્ષા નામાદિ ચાર નિપા વડે શ્રી અરિહંતાદિ પાંચ પરમેષિઓને થતો નમસ્કાર, એ સર્વ પાપને અને દુઃખને નાશક હાઈ કરુણાભાવના પ્રભાવને દ્યોતક છે અને તેથી ભક્તિભાવને વર્ધક છે.
નમે? પદનું રહસ્ય નામ”માં નમ્રતા છે, વિનય છે, વિવેક છે અને વૈરાગ્ય પણ છે; તપ સ્વાધ્યાય અને ઈશ્વરભક્તિ પણ છે; તેમ જ દુષ્કૃતની ગહ, સુકતની અનમેદના અને શ્રી અરિહંતાદિનું શરણ પણ છે.
નમવું એટલે માત્ર મસ્તકને નમાવવું એમ નહિ, પણ મનને, મનના વિચારને, મનની ઈચ્છાઓને અને મનની તૃષ્ણાઓને પણ નમાવવી અર્થાત્ તેઓને તુચ્છ લેખવાં.
માત્ર હાથ જોડવા એમ નહિ, પણ અંતઃકરણમાં એકતાની અભેદની ભાવના કરવી.
નમ્રતાને અર્થ અહંભાવને સંપૂર્ણ નાશ અને બાહ્ય વિષયોમાં પિતાપણાની બુદ્ધિને સર્વથા વિલય.
કાંઈ ન થવાથી સર્વ કાંઈ થવાય છે. કાંઈ થવું એટલે સર્વથી વિખુટું પડવું. કાંઈ પણ ન રહેવું એટલે પરમાત્મતત્વમાં મળી જવું.
સમુદ્રમાં રહેવાવાળું બિન્દુ સમુદ્રની મહત્તા ભેગવે છે. સમુદ્રથી અલગ થઈને જ્યારે તે પોતાપણાને દાવો કરવા
