________________
સ્વરૂપની અનુભૂતિ.
સકલ કર્મના ક્ષયથી મોક્ષ ઉત્પન્ન થાય છે અને સકલ કર્મનો ક્ષય આત્મજ્ઞાનથી થાય છે. આત્મજ્ઞાન પરમાત્માના ધ્યાનથી પ્રગટે છે, તેથી પોતાના શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપના લાભરૂપ મોક્ષ મેળવવા માટે પરમાત્માના ધ્યાનમાં લીન થવું જોઈએ, કેમ કે તે ધ્યાન જ આત્માને મોક્ષસુખનું અસાધારણું કારણ હોવાથી અત્યંત હિત કરે છે.
સ્વરૂપની અનુભૂતિ અરિહંતાદિ ચારનું શરણુ એ શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપનું સ્મરણ કરાવનાર હોવાથી અને તેના ધ્યાનમાં જ તલ્લીન કરનાર હોવાથી તત્ત્વતઃ શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપનું જ શરણું છે. અને શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપનું શરણ એ જ પરમ સમાધિને અર્પનાર હોવાથી પરમ આદેય છે. તે માટેની ચેશ્યતા દુષ્કૃત ગહ અને સુકૃતાનમેદનથી પ્રાપ્ત થાય છે તેથી દુષ્કત ગહ અને સુકૃતાનુમોદના પણ ઉપાદેય છે.
દુષ્કૃત ગહ અને સુકૃતાનુમોદના સહિત અરિહંતાદિ ચારનું શરણુ એ ભવ્યત્વ પરિપાકતા ઉપાય તરીકે શાસ્ત્રમાં વર્ણવેલું છે, તે યુક્તિ અને અનુભવથી પણ ગમ્ય છે.
દુષ્કૃત ગહ અને સુકૃતાતુમોદન પરાર્થવૃત્તિ અને કૃતજ્ઞતા ભાવને ઉત્તેજિત કરનાર હોવાથી અંતકરણની શુદ્ધતા કરે છે એ યુક્તિ છે અને અંતઃકરણમાં જ પરમાત્મ-સ્વરૂપનું પ્રતિબિંબ પડી શકે છે, એ સર્વ ચેગી પુરુષોને પણ અનુભવ છે.
સમુદ્ર કે સરેવર જ્યારે નિસ્તરંગ બને છે ત્યારે જ તેમાં આકાશાદિનું પ્રતિબિંબ પડી શકે છે. તેની જેમ અંતઃકરણ