________________
૧૮૪
અનુપ્રેક્ષા અર્થાત્ “દેવી અને ગુણમયી એવી આ મારી માયા દુરત્યય છે. મારું જે શરણ સ્વીકારે છે, તે જ આ માયાને તરી જાય છે.?
વરસાદનું પાણી સર્વત્ર પડે છે, પરંતુ તે ટકે છે નીચાણવાળાં સ્થાનમાં પણ ઊંચા પર્વત ઉપર નહિ. તે રીતે પ્રભુની કૃપા સર્વત્ર છે, પણ તેની અભિવ્યક્તિ જ્યાં દન્ય અને વિનપ્રતા છે ત્યાં જ થાય છે, પરંતુ અહંકાર–અભિમાનાદિ પર્વતીય સ્થાને માં નહિ.
જીવ દૈન્યશ્રીથી સંયુક્ત જ્યાં સુધી થાય નહિ, ત્યાં સુધી તેને ભગવશ્રાપ્તિ અશક્ય છે.
ભક્તિ, પ્રીતિ, અનુરાગ કે પ્રેમસાધનામાં દૈન્યની જ એક પ્રધાનતા છે. કહ્યું છે કે
'पीनोऽहं पापपङ्केन, हीनोऽहं गुणसंपदा । • दीनोऽहं तावकीनोऽहं, मीनोऽहं त्वद्गुणाम्बुधौ ॥१॥
અર્થાત- હું પાપરૂપી પંકથી પીન છું (પુષ્ટ છું), ગુણસંપત્તિથી હીન છું, દીન છું છતાં હે ભગવાન હું તારો છું અને તારા ગુણ સમુદ્રમાં મગ્ન છું.
મોક્ષમાર્ગમાં કપા એ મુખ્ય છે. એવું પિતાનું બળ કે એલી પિતાની સાધના ત્યાં કામ આવી શકતી નથી.
નરેથી જેમ પર્વત ભેદી શકાય નહિ પણ તે ઈન્દ્રવજાથી ભેદાય છે, તેમ પાપરૂપી પર્વતને ભેદવા માટે ભક્તિરૂપી વજ જોઈએ. તેની પ્રાપ્તિ નમ્રભાવને આધીન છે. તે નમ્રભાવ નમે મંત્ર વડે સાધ્ય થઈ શકે છે.
