________________
પરમેષ્ટિ નમસ્કારથી સમત્વની સિદ્ધિ.
૧૩૭ સદ્દવિચાર અને સવિવેક તે સાધનારૂપ “અપર” જ્ઞાન છે અને આત્મસાક્ષાત્કાર–પરમાત્મસાક્ષાત્કાર તે સાધ્યરૂપ “પર” જ્ઞાન છે. સાક્ષાત્ યા પરંપરાએ ઉલાય પ્રકારના જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ નમસ્કારભાવ અને નમસ્કારની ક્રિયાથી સિદ્ધ થાય છે. આ સંબંધમાં કહ્યું છે કે"वन्धो हि वासनावन्धो, मोक्षः स्याद् वासनाक्षयः । वासनास्त्वं परित्यज्य, मोक्षार्थित्वमपि त्यज ॥१॥"
અર્થ – વાસનાને બંધ એ જ બંધ છે. વાસનાને ક્ષય એ જ મોક્ષ છે. વાસનાઓને ત્યાગ કરીને તું મેક્ષાર્થિપણાને પણ ત્યાગ કર અર્થાત્ આત્મસાક્ષાત્કારને મેળવ.”
પરમેષ્ઠિ-નમસ્કારથી સમત્વની સિદ્ધિ ચૌદ પૂર્વ અને દ્વાદશાંગીમાંથી આપણને જે અનેક પ્રકારનો પ્રકાશ મળે છે, તેમાં એક પ્રકાશ એ છે કે આત્મદષ્ટિએ કોઈ જીવ આપણાથી ઊતરતો નથી અને દેહદષ્ટિએ કઈ જીવ આપણુથી ચઢિયાત નથી.
કમમુક્ત જીવની અવસ્થા સર્વની સરખી સુખદાયક છે. કર્મબદ્ધ અવસ્થા સર્વને સરખી કષ્ટદાયક છે, કેમ કે કર્મજનિત સુખપણ પરિણામે દુઃખદાયક છે. સર્વ જી સાથે પિતાની તુલ્યતાનું આ પ્રકારે ભાવના અને તે વડે પ્રાપ્ત થતું અપૂર્વ સમત્વ એ મેક્ષનું અસાધારણ કારણ છે.
આ ભાવના આઠેય પ્રકારના મદને, ચારેક પ્રકારના કષાથને અને પાચેય પ્રકારની ઈન્દ્રિયોને જિતાવનાર થાય છે. તેથી પરમ પુરુષાર્થની સિદ્ધિ થાય છે.
