________________
૧૩૨
અનુપ્રેક્ષા
ભાવાથ– “નમું છું એટલે તેઓના ઉપકારને સ્વીકારું છું ખમું છું એટલે મારા અપકારને કબૂલું છું.”
મારા ઉપર થયેલા, થઈ રહેલા અને થનારી બધા ઉપકારીઓના ઉપકારને હું કૃતજ્ઞભાવે સ્વીકારું છું. મારા તરફથી થયેલા, થઈ રહેલા અને થનારા બધા “અપકારોને હું સરલભાવે કબૂલું છું અને ફરી નહિ કરવાના ભાવથી ક્ષમા માંગુ છું.
મોટામાં માટે ઉપકાર આપણું જિનસ્વરૂપ જે જોઈ રહ્યા છે અને તેની પ્રાપ્તિ ન થાય ત્યાં સુધી આપણુ અપરાધેની ક્ષમા આપી રહ્યા છે, તેઓને છે.
તેઓની કરુણા, તેઓની મિત્રી, તેઓને પ્રમોદ અને તેઓનું માધ્યશ્ય મારા જિનસ્વરૂપની પ્રાપ્તિમાં ઉપકારક છે. આથી તેઓની હું સ્તુતિ કરૂં છું અને મારામાં તે ચારેય ભાવે સર્વ જીવો પ્રત્યે પ્રગટે એવી પ્રાર્થના કરું છું તેથી વિપરીત મારા ભાવેને હું નિંદું છુ–ગહું છું અને સર્વ જિનેની સમક્ષ તેની ક્ષમા પ્રાર્થ છું અને સર્વ જીવોની . સમક્ષ તેઓ પ્રત્યે આચરેલા અપરાધોની ક્ષમા યાચું છું. સવજીનું પ્રચ્છન્ન જિનસ્વરૂપ જોઈને તેઓ પ્રત્યે મૈત્રી, પ્રમાદ, કાર્ય અને માધ્યસ્થ ભાવને વિકસાવું છું.
ઋણમુક્તિ એ કૃતજ્ઞતા અને પરોપકારની ફરજના સ્વીકારમાંથી નિષ્પન્ન થાય છે. ઉપકારી પ્રત્યે કૃતજ્ઞતાભાવ અને અપકારી પ્રત્યે પણ ઉપકાર કરવાને ભાવ આવ્યા વિના ઉભય ઋણમાંથી મુક્તિ અસંવિત છે.
