________________
૧૦૪
અનુપ્રેક્ષા આરાધનામાં સાવધાનતા અને એકાગ્રતા અધિક. એ રીતે અમૃતકિયાનાં બધાં લક્ષણે “નમો પદની આરાધનામાં ઘટી જાય છે.
“નમો પદનો આરાધક નમસ્કારની વિધિ સાચવવા સાવધાન એટલા માટે હોય છે કે તેના હૃદયમાં ભવને ભય છે. તેથી ધર્મ અને ધમસામગ્રી ઉપર તે પ્રેમ ધરાવે છે અને એ પ્રેમ વિસ્મય, પુલક અને પ્રમાદ વડે અભિવ્યક્ત થાય છે.
સમય-વિધાન શબ્દના બે અર્થ નીકળે છે. સમય એટલે જે કાળે જે કાર્ય કરવાનું કહ્યું હોય તે કાળે તે કરવું
જે થારું તમારત એગ્યકાળને સાચવ એ પ્રથમ અર્થ છે.
સમયને બીજો અર્થ સિદ્ધાન્ત છે. સિદ્ધાન્તમાં કહેલા વિધિ-વિધાન મુજબ ધર્માનુષ્ઠાનને આચરવું તે સમય-વિધાન છે. વિધિ-વિધાનમાં સ્થાન મુદ્રાદિ જે રીતે સાચવવાનાં કહ્યાં હોય, તે રીતે સાચવીને ક્રિયા કરવી. એ રીતે કાળ–દેશ–મુદ્રાદિને સાચવવા તે સમય-વિધાન છે.
ભાવની વૃદ્ધિ ચિત્તની એકાગ્રતાદિ છે. એકાગ્રતાદિ લાવવાનાં સાધને અર્થનું આલેચન, ગુણનો રાગ ઈત્યાદિ છે.
નમો મંત્રની અથભાવના. અર્થભાવનાયુક્ત મંત્રજાપ વિશિષ્ટ ફલપ્રદ છે. નમસ્કાર મહામંત્રની અર્થભાવના અનેક રીતે વિચારી શકાય છે.
