________________
૧૨૨
અનુપ્રેક્ષા
દષ્ટાને જ્યારે સ્વરૂપમાં અવસ્થાન કરવાનું હોય, ત્યારે ધ્યાતા ગૌણ બને છે અને ધ્યેય મુખ્ય બને છે. એટલે ધ્યેયાવેશમાં પ્રવેશ વખતે “તત્વમસિ”નો અથવા રોડને મંત્રપ્રયાગ થાય છે.
નમ ૩fari” મંત્ર વડે શ્રી અરિહંત પરમાત્માની ચારેય નિક્ષેપાથી નવેય પ્રકારની ભક્તિ થઈ ગયા બાદ, તેના ફલસ્વરૂપ શ્રી અરિહંત પરમાત્માના મુખ કમળથી “તરવર વાક્યનું શ્રવણ કરતા હોઈએ, તેમ આપણે આત્મા શ્રી
અરિહંતસ્વરૂપ છે, એવું સ્વરૂપાનુસંધાન કરી “ મા” પિતાના આત્માને ધ્યાવવાને હોય છે. આ ધ્યાન સકલ પદાર્થોની સિદ્ધિ કરાવનારું છે.
પાપનાશક અને મંગલત્પાદક મંત્ર.
નમો રિહંતાdi ” શ્રી અરિહંતેને નમસ્કાર સર્વ પાપ નાશક છે અને સર્વ મંગલોને ઉત્પાદક છે. તેનું મુખ્ય કારણ શ્રી અરિહતેનું કેવળજ્ઞાનમય સ્વરૂપ છે.
જ્ઞાનસ્વરૂપ રાગાદિ પાપોનું નાશક છે અને મડ્યાદિ ભાનું ઉત્પાદક છે. જ્ઞાનસ્વરૂપમાં સમરસતા હોવાના કારણે તે હર્ષ, શોક અને શત્રુ-મિત્રભાવથી પર છે,
હર્ષશોકનું મૂળ સુખ-દુઃખનું કન્ડ છે અને રાગશ્રેષનું મૂળ શત્રુ-મિત્રભાવની વૃત્તિ છે. જ્ઞાનચેતના સત્તાથી સવમાં સમાન ભાવે વર્તતી હેવાથી, તેમાં જ રમણ કરાવનાર શ્રી અરિહંતાદિને નમસ્કાર કષાયભાવને અને વિષયભાવને દૂર કરી આપે છે.
-
