________________
અનુપ્રેક્ષા ન થાય અર્થાત્ તે એ ગુણ્ણાની ક્ષાયિક ભાવે સિદ્ધિ ન થાય ત્યાં સુધી સાધનામાં વિકાસ થતા રહે છે. તેને અનુગ્રહ કહેવાય છે. સાધનામાં ઉત્તરાત્તર વિકાસ વધારી સિદ્ધિ સુધી પહોંચાડનાર શ્રેષ્ઠ પ્રકારના આલખને પ્રત્યે આદરના પરિણામ અને તેથી પ્રાપ્ત થતી સિદ્ધિ એ તેમના અનુગ્રહ ગણાય છે. કહ્યું છે કેઃ
3
'
आलंबनादरोद्भूतप्रत्यूहक्षययोगतः । ध्यानाद्यारोहणभ्रंशो, योगिनां नोपजायते ॥
;
• અધ્યાત્મસાર
9
ઊંચે ચઢવામાં આલખનભૂત થનારાં તત્ત્વા પ્રત્યે આદરના પરિણામથી સિદ્ધિની આડે આવતાં વિઘ્નાને ક્ષય થાય છે અને તે વિઘ્નક્ષયથી યાગી પુરુષાને ધ્યાનાદિના આરાહણુથી ભ્રંશ થતા નથી.
આલંબનેાના આદરથી થતા પ્રત્યક્ષ લાભને જ શાસ્ત્રકાર અરિહ‘તાદિના અનુગ્રહ કહે છે.
અરિહં'તાદિ ચારનું અવલમ્બન સ્વરૂપના મેધનું કારણ છે.
જેનું આલખન લઈ ને જીવ આગળ વધે છે, તેના ઉપકાર હૃદયમાં ન વસે તે તે પાછે પતનને પામે છે. એટલે પરાવૃત્તિરૂપી દુષ્કૃતગહીં, કૃતજ્ઞતાગુણુના પાલનસ્વરૂપ સુકૃતાનુમાનના અને તે શુણાની સિદ્ધિને વરેલા 'મહાપુરુષાની શરણાગતિ, એ ત્રણે ઉપાચા મળીને જીવની મુક્તિગમન ચેાગ્યતા વિકસાવે છે અને ભવભ્રમણની શક્તિને ક્ષય કરે છે.
