Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रकाशिका टीका - सप्तमवक्षस्कारः सू० २५ नक्षत्राणां कुलादिद्वारनिरूपणम्
४०१
कार्तिक पूर्णिमा किं कुलं युनक्ति किंवा उपकुलं युनक्ति किंवा कुलोपकुलं युनक्तीति पृच्छया संगृह्यते प्रश्नः, भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'कुलं वा जोएइ उवकुलं वा जोएइ नो कुलोकुलं जोएइ' कुलं वा युनक्ति कार्त्तिकीं पूर्णिमा मुपकुलं वा युनक्ति नतु कुलोपकुलं युनक्ति, कुलेन उपकुलेनैव संबन्धो भवति कार्तिकी पूर्णिमायाः नतु कुलोपकुलेन सह सम्बन्धो भवतीत्यर्थः । तत्र 'कुलं जोएमाणे कत्तिया णक्खत्ते जोएइ' कुलं युञ्जत् कृत्तिका नक्षत्रमेव युनक्ति 'उवकुलं जोएमाणे भरणी' उपकुलं युञ्जत् भरणी नक्षत्रं युनक्ति 'जाव वतव्वं सिया' यावद् वक्तव्यं स्यात्, अत्र यावत्पदेन कार्तिकी पूर्णिमां कुलं वा युनक्ति उपकुलं वायुनक्ति कुलेन वा युक्ता उपकुलेन वा युक्ता कार्तिकी पूर्णिमा युक्तेति, एतत्पर्यन्तस्य ग्रहणं भवतीति । ' मग्गसिरीणं भंते ! पुण्णिमं' मार्गशीर्षी खलु भदन्त ! नक्षत्रों से युक्त होती है या उपकुल संज्ञक नक्षत्रों से युक्त होती है या कुलोपकुल संज्ञक नक्षत्रों से युक्त होती है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं - 'गोयमा ! कुलं वा जोएइ उवकुलं वा जोएइ नो कुलोवकुलं जोएइ' हे गौतम ! कार्तिकी पूर्णिमा कुलसंज्ञक नक्षत्रों से युक्त होती है और उपकुल संज्ञक नक्षत्रों से युक्त होती है परन्तु वह कुलोपकुल संज्ञक नक्षत्रों से युक्त नहीं होती है 'कुलं जोएमाणे कत्तिया णक्खते जोएइ उबकुलं जोएमाणे भरणी जाव वत्तव्वं सिया' जब यह कुल संज्ञक नक्षत्र से युक्त होती है तब यह कृत्तिका नक्षत्र से युक्त होती है और जब यह उपकुल संज्ञक नक्षत्र से युक्त होती है तव भरणी नक्षत्र से युक्त होती है यहाँ यावत्पद से 'कार्तिकी पूर्णिमा को कुल नक्षत्र और उपकुल नक्षत्र युक्त करते हैं इसलिये यह कुल से और उपकुल से युक्त होती है ऐसा अपने शिष्यों के लिये समझाना चाहिये' यह सब पाठ गृहीत हुआ है ' मग्गसिरीणं भंते! पुण्णमं किं कुलं वा तं चेव' है भदन्त ! मार्गशीषा पूर्णिमा को क्या पुण्णमं किं कुलं ३ पुच्छा' हे लहन्त ! अर्तिडी पूर्णिमा शुं मुससंज्ञठ नक्षत्रोथी युक्त ડાય છે ? અથવા ઉપર્યુલસ જ્ઞક નક્ષત્રોથી યુક્ત હેાય છે ? અગર કુલેાપકુલ સ ́જ્ઞક નક્ષત્રોથી युक्त होय छे ? उत्तरमा प्रभु ४ छे - 'गोयमा ! कुलं वा जोएइ उवकुलं वा जोएड नो कुलो कुल जोrs' हे गौतम! अर्तिडी पूर्णिमा ससज्ञ नक्षत्रोथी युक्त होय छे भने ઉપકુલસ'જ્ઞક નક્ષત્રોથી યુક્ત હોય છે પરન્તુ તે કુલેાપકુલ સજ્ઞક નક્ષત્રોથી યુક્ત હતી नथी. 'कुलं जोएमा कत्तिया णक्खत्ते जोएइ उवकुले जोएमाणे भरणी जाव वत्तव्वं सिया' જયારે તે કુલસ ંજ્ઞક નક્ષત્રથી યુક્ત હાય છે ત્યારે તે કૃત્તિકા નક્ષત્રથી યુક્ત હોય છે અને જ્યારે ઉપકુલસ જ્ઞક નક્ષત્રથી યુક્ત હાય છે ત્યારે ભરણી નક્ષત્રથી સંલગ્ન હોય છે. અહી ચાવત્ પદ્મથી કાર્તિકી પૂર્ણિમાને કુલનક્ષત્ર અને ઉપકુલનક્ષત્ર યુક્ત કરે છે આ કારણે તે કુલથી તેમજ ઉપકુલી યુક્ત હોય છે એમ ગુરૂએ પેાતાના શિષ્યાને સમજાવવુ' જોઇએ माघी या गृहीत थयो छे. 'मग्गसिरीणं भंते! पुष्णिमं किं कुल वा तं चेव' हे लहन्त !
ज० ५१
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર