Book Title: Prakrit Vigyana Pathmala Author(s): Opera Jain Society Sangh Ahmedabad Publisher: Opera Jain Society Sangh Ahmedabad Catalog link: https://jainqq.org/explore/001734/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A zrI prAkRta vijJAna pAThamAlA praNetA / yU.A. zrI vijaya kastUrasUrIzvarajI mahArAja prakAzanapreraka pU.A. zrI vijaya caMdrodaya sUrIzvarajI ma. - bhU. A. zrI vijaya azokacaMdra sUrIzvarajI ma. bAI sadastha jaina zvetAmbara mUrtipUjaka jJAnoddhAra TrasTa zeTha zrI jamanAmAI bhagubhAI kI peThI sukhabhAI unI pola, kAlUpura, ahadAyAda.1 : Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImahAvIrasvAmine namaH / paramopAsya zrInemi-vijJAna-kastUrasUribhyo namaH / zrI prAkRta vijJAna pAThamAlA praNetA vizvavikhyAta-svaparasamayapArAvArapArINa-sUrisamrAT-jagadguru -tIrthoddhAraka-bhaTTArakAcArya zrImad vijayane misUrIzvara paTTAlaGkAra-paramapUjya-samayajJa-zAntamUrti-zrImadAcAryavarya zrIvijaya vijJAnasUrIza-paTTadharaAcArya zrIvijayakastUrasUriH prakAzanaprerako AcArya zrIvijayacandrodayasUriH AcArya zrIvijayaazokacandrasUrizva AvRttizcaturthI prakAzaka zrImahAvIra jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha operA sosAyaTI, amadAvAda. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -:prAptisthAna:zrImahAvIra jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha The. zrIkezavalAla mUlacaMda jaina upAzraya operA sosAyaTI naM. 1 sAme, navo vikAsagRha pAse, pAlaDI amadAvAda-380007. bAI samaratha jaina zvetAmbara mUrtipUjaka jJAnoddhAra TrasTa zrIjamanAbhAI bhagubhAI The. manasukhabhAI zeThanI poLa kAlupura-amadAvAda-380001. zrInemi-vijJAna-kastUramari jJAnamaMdira gopIpurA, meinaroDa, surata vIra saM. 2515 vi. saM. 2044 I. sa. 1988 pratayaH- 3000 mudraNa sahakAra : : mudraka : navanItabhAI je. mahetA | jayaMtilAla maNilAla zAha sAgara prinTarsa, navaprabhAta prinTIMga presa, pAdazAhanA poLa, ghIkAMTA roDa, rIlIpha roDa, amadAvAda-1. novelTI sinemA pAse, amadAvAda-1. caturthaAvRtti kiMmata-20 ru Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeThazrI jamanAbhAI bhagubhAI A pustaka arpaNa bAI samaratha jaina zvetAMbara mUrtipUjaka jJAnoddhAra TrasTa taraphaeNthI, - TrasTIo zrI rAjIvabhAI vastupAlabhAI zrI pInAkInabhAI kalyANubhAI zrI zreyAMsabhAI bIpInabhAI zrI cagezabhAI bAbulAla Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI mANekabA jamanAbhAI A pustaka arpaNa bAI samaratha jaina zvetAMbara mUti pUjaka jJAnoddhAra TrasTa taraphethI, - TrasTIo zrI rAjIvabhAI vastupAlabhAI zrI pInAkInabhAI kalyANabhAI zrI zreyAMsabhAI bIpInabhAI zrI cagezabhAI bAbulAla Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna bhaktinuM A che madhura saMbhAraNuM- , 5. pU. prAkRta vizArada AcArya ma. zrI vijaya kastUra sUrIzvarajI mahArAja saMkalita "prAkRta vijJAna pAThamAlAne Adara traNa traNa AvRtti thavA chatAM prAkRtanA abhyAsIo mATe vadhune vadhu vadhata ja jAya che. jethI cothI AvRttinuM prakAzana Avazyaka banyuM che. Ajadina sudhI A pAThamALAthI prAkRta bhASAne sahelAIthI baMdha thaI zakato hevAthI aneka sAkSaro temaja vidyArthIonA aneka preraka saMdezAo Ave che ane te vAMcatA pAThamALAnI upayogitAne vadhu khyAla maLatAM pUjya dharmarAjA gurUdevane zrama saphaLa thayAne saMtoSa ane AnaMda thAya che. AvA eka grantha rananA prakAzananA satkArya aMge vi. saM. 2043 mAM amadAvAda-pAMjarApoLanA zeThazrI haThIsiMga kesarIsiMha upAzraye 12 varSa bAda pa. pUjya AcArya ma. zrI vijayacaMdrodaya sUrIzvarajI ma., pa. pU. AcArya, zrI vijaya jayacaMdrasUrijI ma., pa. pU. paM. zrI ajItacaMdra vi. ma., pU. paM. zrI vinItacaMdra vi. ma. Adi parivAra sAthe cAturmAsa padhAryA hatAM. teo pUjyazrInI nizrAmAM aNaciMtyA umaMga-utsAhathI anekavidha zAsana udyotakara kAryonI paraMparAe cAturmAsane yAdagAra banAvI dIdhuM hatuM. amadAvAda rAjanagara zrI saMdhanA bhUtapUrvanA jAjaramAna ItihAsamAM na thayelI sAmudAyika 300 uparAMta siddhitapanI mahAna ArAdhanA A. zrI. vi. jayacaMdrasUrijI ma. tathA pU. muni zrI prakAzacaMdra vi. ma., pU. munizrI kalyANacaMdra vi. ma., pU. munizrI sudharmacaMdra vi. ma. tathA sAthvIchaMda temaja 14 varSanA bALakothI laI 80 varSanA bhAI bahenee karI hatI. e tapanA udyApana nimitte zaheramAM bhavya varaghoDe, arihaMta mahApUjanAdi anekavidha pUjana, tapasvIonI sAthe 1100 prAyaH Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAI tapanA ArAdhako, te sarvanA pAraNAne prasaMga zeTha haThIbhAinI vADInA nirmANa bAda prathamavAra thayo hato. ane tyArabAda vividha tapArAdhanA sAthe A vada 8 thI amadAvAda-gIradharanagara (zAhIbAga) mAM zeTha jamanAbhAI bhagubhAInA baMgalAnI pAvana dharatImAM zrI jecaMdabhAI ukAi beDAvAlAe karAvela upadhAna tapanI ArAdhanA, zrI gIradharanagara saMghe karAvela aMjanazalAkApratiSThA mahotsava, pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI ma. nA trizatAbdi varSanuM nimitta pAmI thazebhAratI pravacanamAlA nuM eka abhUtapUrva AyeAjana ane amadAvAdanI mahAnagarapAlikAe pU. upAdhyAyajI ma. nI kAyamI smRti aMge "pUjya yazavijayajI eka te rIte sAcI zraddhAMjali arpaNa karavAne saubhAgya vadhaka prasaMga temaja duSkALane anulakSIne lAkhone dhanavyaya karIne muMgA-abela prANIonI bhAvabhInI zuzruSA sAdharnikabadhue tema duHkhI asahAya mAnavonI anukaMpAnA kAryonI yAda Aje paNa jinazAsana rasika mahAnubhAvonI kartavyaniSThA gadgadita banAve che. AvA anekavidha sAdhanAsvAdhyAya ane zAsana prabhAvanAnA kAryonI puNya smRti arthe, pUjya AcArya bhagavaMte bAI samaratha jaina jJAnoddhAra TrasTanA TrasTI mahAzayane preraNA karatAM jJAna bhaktinAM A saMbhAraNuM aMge prAkRta vijJAna pAThamAlA grantha ratnanI 1500 nakala chapAvarAvI. pUjya-sAdhu-sAdhvIjI ma. tathA jJAna bhaMDArone bheTa ApI jJAnabhakti karavAnuM saubhAgya prApta thayuM che. eja kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrAcArya viracita zrI siddhahema zabdAnuzAsananA aSTama adhyAyane sahelAIthI vadhu upayoga karI prAkRta bhASAnA abhyAsIo taviSayanA niSNAta banI aMtarmukha daSTi keLavavA udyamazIla bane eja abhyarthanA... Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AdinAthAya namaH paramo pAsya zrInemi-vijJAna-kasturasuribhyo namaH caturtha AvRttinI viziSTatA jaina sAhityanI daSTie prAkRtabhASAnI upayogitA temaja viziSTatA aMge saghaLI hakIkato pAThamALAnA praNetA dharmarAjA pU. zrImAna (dAdA)gurudezrIe prAsaMgika lakhANamAM jaNAvela che. paraMtu jyAre A navI AvRtti chapAvavAnI AvazyakatA ubhI thaI tyAre vidvadarya pUjya munirAjazrI ja mUvijayajI mahArAja sAheba, vidvadarya pUjya paMnyAsajI zrI zIlacaMdra vijayajI gaNI ma. tathA jeo satata A pAThamALAne abhyAsa pU. sAdhu-sAvI ma. ne karAvI rahyAM che, tevA pAlItANA-amadAvAda khaMbhAta-pATaNa pAlanapuranA dhArmika zikSaka zrI kapUracaMda bhAI vAraiyA, zrI bAbubhAI savacaMda, paM. zrI chabIladAsabhAI, paM. zrI zIvalAlabhAi, zrI kAMtibhAI bhUdharabhAI AdinA maMtavya pUchAvavAmAM AvatAM teoe je salAha sUcanA ApI tadanusAra A AvRttimAM nIce mujaba vizeSatA pIkAravAmAM AvI che. (1) sau prathama bhASAkIya daSTie A pAThamALAne abhyAsa vize SataH pU. sAdhu-sAdhvIjI ma. karatAM hovAthI prAkRta lakhANuM sivAya badhuM ja lakhANa gujarAtI bhASAmAM levAmAM AvyuM che. jethI abhyAsu vargane adhyayanamAM saraLa paDe. A ja pAThamALAnI bIjI AvRttinI eka nakala pUjya dharmarAja gurUdevazrInA svahaste sudhArA-vadhArA karelI maLI AvI tenA AdhAre viziSTa pheraphAra karavAmAM AvyA che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) 18mAM pAThamAM kriyAtipatyarthanA udAharaNa rUpe je daSTAMta. TipaNImAM ApyAM hatAM tene artha sugama paDe tethI bhASAnuvAda sAthe ApavAmAM AvyAM che. prAkRta zabdakoSamAM dezyazabdo, sAmAsika zabdo temaja pAThamALAmAM Avela keTalAka zabda paNa levAmAM na AvyA hatAM te keSamAM umeravAmAM AvyAM che. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAjanA siddhahema zabdAnuzAsana vyAkaraNanI sAthe A pAThamALAno tulanAtmaka abhyAsa keIka vidvAnane karavo hoya te dRSTie virya pUjaya munirAja zrI ja bUvijayajI ma. nI sUcanAnusAra pariziSTa 1-2 ane 5 mAM yathAkrama-pAThamAM Avela niyamAnusAra, pADanI sAtho sAtha TIpaNumAM Avela niyamAnusAra ane prAkRtamAM vaparAtA dhAtuonI saMskRta dhAtu sAthe-sUtrAMkasUci umeravAmAM AvI che. mupha saMzodhanAdi kAryamAM munizrI zramaNacaMdra vi.ma., munizrI zrIcaMdra vi.ma., munizrI vizvacaMdra vi.ma., munizrI kulacaMdra vi.ma., munizrI prazamacaMdra vi.ma. Adi sahAyaka thayA che. abhyAsI jIve A pAThamALAne vizeSa uga karI prAkRtabhASAnA jANakAra banI Atma kalyANa sAdhe. eja zubha bhAvanA.. A. zrI vijyacaMdrodayasUri gurubaMdhu A. zrI vijayaazokacaMdrasUri caraNareNu semacaMdra vijayagaNI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhAcalamaNDana zrI RSabhadevasvAmine namaH / zrI zaMkhezvarapArzvanAthAya namaH / zrI mahAvIrasvAmine namaH / zrI gautamasvAmine namaH / pUjyapAdAcArya mahArAja zrImadvijayasiddhisUrIzvarajIpAdapobhyo namaH / pUjyapAdAcArya mahArAja zrImadvijaya meghasUrIzvarapAdapa bhyo namaH / pUjyapAda sadgurudeva munirAjazrI bhuvanavijayajIpAdapadmebhyo namaH / trivatu: zabdA (saMkSipta vaktavya) zrI jinezvara paramAtamAM vizvanA ka9yANa mATe adhamAgadhI bhASAmAM upadeza Ape che A suprasiddha hakIkata che. ardhamAgadhI bhASA prAkRta bhASAnuM viziSTa svarUpa hevAthI atyaMta vizALa jaina sAhitya prAkRta bhASAmAM racAyeluM che. tethI jaina zAstranuM kharekhara rahasya samajavA mATe, prAkRta sAhityamAM rahelA vizALa jJAnakhajAnAne prApta karavA mATe, tema ja temAM rahelA apUrva madhura rasane anubhavavA mATe prAkRta bhASAnuM jJAna atyaMta jarUrI che. prAkRta bhASAne sarvAgINa atyaMta suMdara abhyAsa karavA, mATenAM prAcIna sAdhanomAM, kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAje racelA siddhahemazabdAnuzAsananA aSTama adhyAya rU5 prAkRta vyAkaraNa vizvamAM suprasiddha che. paraMtu te Akara graMtha che, temaja kuzAgrabuddhimAnone tathA vidvAnone vizeSa Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayogI che. tethI sAmAnya abhyAsIo paNa saraLatAthI prAkRtabhASAnuM adhyayana karI zake te mATe vartamAna kALamAM gujarAtI tathA hiMdI Adi bhASAmAM paNa keTalAMka pustake lakhAyelAM che. te badhAmAM pUjyapAda AcArya mahArAja zrI vijaya kastUrasUrijI mahArAje racelI prAkRta vijJAna pAThamALA aneka rIte mUrdhanya sthAna dharAve che. pU. AcArya mahArAja pote prAkRtanA mahAvidvAna hatA. tethI teozrIe pitAnA vizALa vAMcanane AdhAre judA judA graMthamAMthI avataraNe Adi laIne A pAThamALAnI evI atyaMta suMdara saMkalanA karI che ke abhyAsIne AnAthI prAkRta bhASAnA vyAkaraNanuM tathA sAhityanuM paNa suMdara jJAna prApta thAya che. prAkRta vijJAna pAThamALA sArI rIte abhyasta karyA pachI, hemacaMdra sUrimahArAja viracita prAkRta vyAkaraNa samajavAmAM paNa ghaNuM saraLatA thAya che. prAkRta vyAkaraNamAM ApelA prayogo uparAMta, keTalAka bIjA paNa prayogo AmAM prAcIna sAhityane AdhAre batAvelA che. tethI prAkRta sAhityanA vAMcanamAM saraLatAthI praveza ane saphaLatA prApta thAya che. pU. AcArya mahArAjazrI vijaya kastUrasUrijI mahArAjanAM AjathI 44 varSa pUrve suratamAM darzana thayAM hatAM. temanI je prasana mukhamudrA hatI tathA vicAronI ugratA hatI te A prAkRta vijJAna pAThamALAmAM rahelA pAThamAM rahelI prAsAdika zailImAM tathA suMdara suvAkayomAM suMdara rIte pratibiMbita thAya che. prAkRta vijJAna pAThamALA vAMcavAne tathA zIkhavavAne mAre hamaNuM ja prasaMga Avyo hato. te zIkhavatAM mane lAgyuM ke Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta vyAkaraNano abhyAsa karavA IcchatA tathA prAkRta-vyAkaraNa jeo bhaNyA che temane tathA prAkRtanA sAmAnya ke viziSTa badhA abhyAsIone A pAThamALA aneka rIte upayogI che. AvI suMdara pAThamALA taiyAra karanAra pUjya AcArya mahArAjane anekazaH abhinaMdana pUrvaka vaMdana karIne A saMkSipta vaktavya pUrNa karUM chuM. C/o vIzAnImA jaina upAzraya pAlitANA (siddhakSetra) (saurASTra) vikrama saMvata 2044 prathama jayeSTha sudi 10 -2-5-88 pUjyapAda AcArya mahArAjazrI vijya siddhisUrIzvarajI paTTAlakArapUjyapAda AcArya mahArAja zrI vijaya mevasurIzvaraziSyapUjyapAda gurUdeva munirAjazrI bhuvanavijayAtevAsI muni ja vijaya Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FOREWORD It is a matter of great pleasure to me to write a foreword to this book of Vijaya Kastur Suriji highly esteemed for his erudition and saintly character. This is the Second edition, and as such it is a great improvement on the First, regarding both the Gujarati language and matter, This book mainly deals with Marahatthi (marahaTThI) and notes some of the Ardhamagadhi (HGARTET) Peculiarities, which a student is ordinarily expected to know. The learned introduction of Pt, L. B. Gandhi, who has rightly emphasized the necessity of studying Prakrit and shown the great importance of its study, enhances the value of this book, The two glossaries along with aphorisms from Siddha Hemachandra VIII and their explanation, make this book worth recommending to High School students, I congratulate the learned author for the splendid service he has done and request him to prepare a similar book for the study of "Apabhramsia" (STT) of which the Gujarati lauguage is one of the well-known daughters, M.T.B. College, Surat. ) Hiralal R. Kapadia M. A. Professor of Ardha. 1st. September 1948 magadhi. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Foreword (First Edition) It gives me much pleasure to recommend this handy volume of Prakrita Vignanapathamala, so ably prepared by Acharya Shri Kasturvijayaji. It is a matter highly creditable to the Acharya Shri to have known the needs and tastes of the present-day students of Ardhamagadhi, studying in secondary schools as well as in Arts Colleges. Acharya Shri Kasturvijayaji, is a learned saint, enjoying the privilege of being the pupil of Acharya Vijay Vignansuri, one of the chief disciples of the wellknowa great Jain Acharya Vijaya Nemisuriswarji, and his deep knowledre and seholarship of the Agama and Prakrit Literature are well reflected in the present book. The study of the present volume is expected to give a double advantage. Not only it introduces the student to the field of Ardha-magadhi Literature, but it makes him also familiar with the beautiful passages of the Agama Literature. I have seen about a dozen elementary books of this type, but I am glad to note that the present book. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surpasses all these books in as much as it presents techniquees of grammer in a very lucid and clear manner. The passage at the end styled Paiagajjapajjamala are choice prssages arranged in the order of chronology, and they are intended to create genuine taste For Prakrit in the Minds of the Students. The undersigned desires that the student world would take with pleasue to the study of the present volume and give encourage ment to the author in making further attempts in this direction for the advancemeat of Ardha-magadhi study. Gujarat College. 1 K. V. Abhyankar, Professor of Sanskrit Marce, 1943. J and Ardha-magadhi. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA prastuta prAkRta-vijJAna-pAThamAlAnI prakAzita thatI A bIjI AvRttinA prasaMge mAre kAMI lakhavuM e preraNAthI ahiM thoDuM lakhavA pravRtta thayo chuM. prAkRta bhASAnuM vijJAna ApanArI A pAThamAlAnI racanA jaina samAjamAM suprasiddha AcArya zrIvijyanemisUrIzvarajInA praziSya, AcArya zrIvivijJAnasUrijInA suziSyaratna paM. zrI kastUravijayajI gaNue saM. 1995 mAM karI hatI. A pAThaya. granthanI pahelI AvRtti saM. 1996 mAM nekhivijJAna-granthamAlAne prathamaratna tarIke prakaTa thayA pachI, staMbhana pArzvanAtha-mahAbhya, A mahAkahA, ghaNuvAlakahA, karuNarasadaba jevAM bIjAM ratnane prakAzamAM mUkayA pachI, gurujIe temanI yogyatA joI vicArI, temanI guru-bhaktithI prasanna thaI temane AcArya padavIthI vibhUSita kya che; ethI have teo zrIvijayakasturasUrijI evA nAmathI prakhyAta thayA che. e jANune pAThake pramoda pAmaze. A graMthanA. nAmamAM zabda-zleSathI jaDeluM vijJAnapada, e graMthakAre kareluM gurajInuM cirasmAraka ane tenI kRtajJatAnuM ghAtaka cihna che. e . buddhizALI vAcake sahaja samajI zake tema che. A pAThya pustikA chellA keTalAka samayathI duSmApya-aprApya thaI paDI hatI, ane te mATe pAThake taraphathI mAgaNuM cAlu hatI. ethI hAlamAM keTalIka anukUlatA thatAM, tenI A bIjI AvRtti thoDA sudhArA-vadhArA sAthe prakAzamAM Ave che. sAteka varSanA aMtare AvI rIte AnI punarAvRtti thavI-e A pAThya pustakanI priyatAne pradarzita kare che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suprasiddha AcArya hemacaMdra siddhahemazabdAnuzAsananA AThamA adhyAyamAM saMskRta bhASA dvArA prAkRta vyAkaraNanuM je zikSaNa ApyuM che, tenA mukhya AdhAre, Adhunika zailIthI AnI saMkalana karavAmAM AvI che. saMskRta bhASAmAM puMliMksa, strIliMga, napuMsakaliMgamAM vaparAtA svarAMta, vyaMjanAna, sarvanAma--gaNa ane saMkhyAvAcI zabda-nAmanAM rUpa ane dhAtuonAM vartamAna, bhUta ane bhaviSyakALanAM rUpe, prAkRta bhASAmAM kevA pheraphAro sAthe vaparAya che ? temAM saMdhi, samAsa, kAraka, kRdanta, taddhita, pratyayo, avya vagerenI vyavasthA kevA prakAranI hoya che e samajAvavA AmAM vivekapUrvaka 25 pAThonI vahecaNuM karavAmAM AvI che. prAkRta vyutpatti-niyama sAthe prAkRta-gujarAtI ane gujarAtI-prAkRta zabdakoSa, tathA vAkyo, prAcIna-arvAcIna prAkRta sAhityanA pATha gadya-padyanA bodhaka rasika namUnAo paNa AmAM ApavAmAM AvyA che. AthI mAtRbhASAgUjarAtI dvArA prAkRta bhASAnuM vijJAna meLavavA IcchatA abhyAsI vidyArthI-vidyArthinIone, sAdhu-sAdhvIone ane anya pAThakane paNa A pAThamAlA mArgadarzikA kiMvA mArgo padezikA jevI upayogI thaI hatI ane thaze; temaja prAkRta sAhityamAM pravezikA, sahAyikA, zikSikA thaze tema dhAruM chuM. prAkRtabhASA e te ApaNI sahaja svAbhAvika bhASA, ApaNuM mAtRbhASA, ApaNI lokabhASA, ApaNuM deza bhASA, kivA ApaNuM rASTrabhASA kahI zakAya. bhAratavarSanI-prAcIna AryAvartanI, sarva- sAdhAraNa janapadanI e bhASA, vizAla bhAratanA bhinna bhinna dezamAM vasatA ApaNA pUrvajo je bhASA dvArA pitAne parasparane vyavahAra calAvatA, anyonyanA kathanane samajI jatA, bela-cAlanI bhASA tarIke jeno upayoga karatA, ApaNI bahene ane bAlikAo, rAjaramaNuo-rANI-mahArANuMo, tathA maMtrIo, zreSThIo, sArthavAha, Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 vepArIo vigere saMgrahasthAnI mahilAo, paritrAjikAo, gaNikAo, nartikAo tathA paricArikAo-eTIdAsIo vagere je bhASAne bolatI-samajatI hatI, bAla-gepAlamAM je bhASA jANatI hatI, vyAkaraNanA vizeSa prayAsa vinA anAyAse je bhASA ApaNane sahajamAM samajAtI ane bolatAM AvaDatI hatI-e ApaNuM prAcIna prAkRtabhASA, sahasramukhathI uccArAtI kAlakramathI rUpAMtara pAmI avacIna kALamAM ApaNane ajANI jevI lAge che, ethI e bhASA samajavA mATe ApaNe prayatna karavo joIe-hAlanI prAkRta-gUjarAtI, hiMdI, mAravADI, mevADI, mALavI, marAThI, baMgALI vagere vividha dezI bhASAone tulanAtmaka paddhatie talasparzI abhyAsa karavo hoya te prAkRtabhASAne abhyAsa atyAvazyaka che. prAcIna saMskRta nATakamAM ane prakaraNadi rUpakemAM vaparAelI vidUSakonI hAsyarasamaya vinodabharI prAkRtabhASA ane mukhya nAyikA, tenI sakhIo, ceTIo, gaNikAo ane bIjA keTalAMya pAtronI vaparAyelI saMskRta sivAyanI bIjI prAkRtabhASAnA yathArtha uccAra ane Azayane samajavA mATe, temaja prAcIna saMskRta alaMkAra-zAstromAM udAharaNa tarIke darzAvelAM prAcIna prAkRta padyo ane bIjAM kAvyono vAstavika bhAva samajavA mATe paNa prAkRta bhASAnuM jJAna jarUrI che. AjathI aDhI hajAra varSo pUrve thaI gaelA, samasta jagatanA zubhecchaka, vizvamAM sarvatra maitrI ane zAMtine vistAranArA, samasta vizvanuM kalyANa thAya-te sanmArga darzAvanArA parama pUjya sarvajJa bhagavAna mahAvIre, ane temanI pahelAM thaelA bIjA tIrthakaroe paNa asaMkhya de ane mAnavanI parSadAmAM temane udezI je dharma-pravacana ApyAM, bhinna bhinna dezomAM vicarIne ahiMsA, satya AdinA uttama saMdeza ApyA; te paNa viziSTa A prAkRta bhASA-ardhamAgadhI dvArA ApyA hatA. sarva dezanA sarva Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varganA sarva kaI samajI zake tevI bhASAmAM temano tathya pazya madhura dharmopadeza thatA hatA. evA paripUrNa jJAnI mahApuruSoe dharma dezanAmAM sAdhana tarIke pasaMda karelI-vAparelI e bhASA hatI, rAjA ane raMka, jJAnI ane ajJAnI sarva leka para mahAna upakAra e bhASA dvArA karyo hato. temanA atizayajJAnI sujJa gaNadharoe-padaghAe paNuM temanA artha-bhAvane jhIlI laI, temanI pAsethI tripadI meLavIne gaMbhIra tatvajJAnamaya, sadAcAramaya, sadupadezanA khajAnArUpa je sUtra-siddhAMtanI-AgamazAstranI suMdara racanA karI, te paNa te ja bhASA dvArA karelI che, ane emanA anuyAyIoe, vizAlajJAnI sugra uttarAdhikArIoe, paNa e sUtronI niyukita, bhASya, cUrNa, vRtti nAmathI oLakhAtI viziSTa vyAkhyAo ane bIjI aneka prakAranI racanAo paNa e ja bhASA dvArA racI e bhASAnI mahattA ane upayogitA ApaNane samajAvI che. sarva bhASAomAM e bhASAnI vizeSatA-zreSThatA darzAvI che. deve paNa e bhASAmAM bolatA hoI vAstavika rIte deva-bhASA ene kahI zakAya. mahApuruSanA mukhamAMthI nIkaLelAM amRta jharatAM sarasa suvacanone jhIlanArI prAkRtabhASA prakRtimadhura-svAbhAvika manahara hovAthI belavAmAM saraLa ane samajavAmAM sugama hovAthI, sukomaLa, lalita subhASita-sUktiratnothI bharapUra hovAthI viddhajajanene paNa hRdayaMgama thaI hatI. evI rIte lokapriya thayelI e prAkRtabhASA ane prAkRtikAvyo saMbaMdhamAM vAstavika prazaMsAnA hArdika udgAre aneka guNajJa sujJa sajajoe uccAryA hatA. A saMbaMdhamAM prAcIna pramANika ullekho meM AjathI vIzeka varSo pahelAM apabhraMzakAvyatrayI (gAyakavADa prAgya graMthamAlA naM. 37 saM. 1983mAM prakAzita)nI saMskRta prastAvanAmAM, ane prAkRtabhASAnI upacAgitA" (bhAvanagaranI jainadharmaprasAraka sabhA dvArA saM. 1988 mAM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzita) nAmanA gujarAtI nibaMdhamAM darzAvyA hevAthI, tathA tene sArAMza, A prAkRta-vijJAna-pAThamAlAnI pahelI AvRttimAM, prAsaMgikamAM prakaTa thaI gayela hevAthI ahiM punaruktinI apekSA rahetI nathI. ApaNA dezanA-bhAratavarSanA bahu buddhizAlI vidvadaranee, niHsvArtha paropakAra karanArA saMtoe ApaNA saunA bhalA mATe pitAnA amUlya samaya ane zaktine sadupayoga karI vividha prakAranI racanA e bhASAmAM karI che. ratnanI khANa jevI e mahApuruSonI vANunuM, vizAla jJAnathI bharelA amUlya vArasAya e khajAnAnuM rahasya ukelavA-ApaNe prayatna karavo joIe. ene lAbha ApaNe levo joIe ane bIjAone Apavo joIe. e kayAre banI zake ? e mATe e bhASAnA vijJAnanI prathama AvazyaktA che, e bhASAmAM racAyela gadya ane padya, prasiddha ane aprasiddha vizAla sAhityanuM paThana-pAThana, tathA prakAzana-pracArAdi kartavya e pachI karI zakAze. prauDha bhASA-jJAna thavAthI arthane nirNaya sukara thaze, anarthone pracAra aTakAvI zakAze. dharma-kama mama ukelavAmAM sugamatA thaze, jIva, ajIva, puSya, pApa, baMdha ane mekSa Adi tatvonA sUkSma vicAre samajavAmAM sahAyatA thaze, ahiMsA, saMyama ane tapomaya dharmane Adarza samajI zakAze. sudeva, suguru ane sudharmanuM svarUpa samajAze. samyagudarzana, jJAna ane cAritrarUpa mokSanA mArganuM jJAna meLavI zakAze. deva manuSya, tiryaMca ane nArakI gatinAM sukhaduHkhane khyAla karI zakAze. dAna, zIla, tapa, bhAvanArUpa dharmane lakSyamAM laI zakAze. saddagRhastha - suzrAvake ane suzrAvikAonI nIti-rIti, susAdhuo ane susAvIonI sadAcAramaya raheNI karaNa kevI hatI ? ane hevI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joIe? mithyAtva ane samyakatva zuM che? aNuvrata ane mahAvate kevA prakAranA hoya che ? e vagere samajavAmAM anukULatA thaze. rAgadveSAdi AMtarika zatru para vijaya, kaSA parane vijaya, Idriyadamana, citta-damana Adi aneka prakAranA AdhyAtmika dhArmika sAdhe mULabhASAnA jJAna dvArA sahaja samajI zakAze. e sAthe vividha dRSTithI, zubha AzayathI zodhakhoLa karanArAene, tulanAtmaka paddhatithI abhyAsa karanArAone A prAkRta sAhityamAMthI vividha prakAranuM jANavAnuM, zIkhavA-samajavAnuM maLI zake tema che. prAkRtabhASAma upadezomAMthI ane prAcIna kAvya kathA-caritromAMthI paNa ghaNuM zikSaNa meLavI zakAya tema che. judA judA dezonA, judA judA lejanA AcAra-vicAre, sAmAjika rIta-rivAje, vividha kaLA-kauzalya, prAsaMgika buddhicAturyo, anubha, sAmAnya nIti, rAjanIti, vyavahAra-vijJAne emAM otaprata thayelAM che. - bhAratavarSanA prAcIna ItihAsanI zodhakhoLa mATe prAkRtabhASAnuM sAhitya bahu upayogI thaI zake tevuM che. pUrve thaI gayelA mahApuruSo-tIrthakare, cakravatIo, balade, vAsudevo ane bIjA aneka rAjA-mahArAjAo, rAjarSio, pratyekabuddho tathA bIjA prabhAvazAlI satparuSonAM jaNAvelAM jIvanacaritromAMthI ghaNuM ghaNuM jANavAnuM maLI zake tema che. AvI rIte pahelAM thaI gayelA buddhizAlI mahAmaMtrIo, udAra zrImaMta zreSThIo, dharmaniSTha sajjana sArthavAha, purohita ane senApatio, deva, mAna ane vidyAdharonAM varNanavRttAMtamAMthI paNa samajavA jevuM ghaNuM maLI zake tema che. evI ja rIte vizALa bhAratane ujjavala banAvI gayelI suzIla sannArIonAM- sadharmaniSTha satI-mahAsatIonAM saccaritromAMthI paNa aneka sabaMdhe Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 maLI zake tevI sAmagrI che. prAcIna navalakathAo ane navalikAo kevI sarasa ane suMdara zailI para racAyelI hoya che ? ene khyAla e vAMcavA-vicAravAthI AvI zake. zAMtarasa tarapha preranArAM navarasamaya varNane kevA prakAranAM hoya che ? e enA avagAhanathI samajI zakAya. lekhaka-sAhitya, leka-vRttAMta, leka- vArtA, lekasthiti, leka-kahevato, avasaracita subhASita vagerene UMDo abhyAsa karavA mATe prAkRta sAhitya e suvistRta kSetra che. saMskRta sAhityamAM maLatAM varNana jenI AgaLa tuccha gaNAya, evAM prAkRta sAhityamAM AvatAM, sarasa zailIthI pratipAdana karelAM aneka dezonAM tathA nagara-nagarIonAM varNano, nAyaka-nAyikAnAM, rAjA-mahArAjAnAM ane rANu-mahArANuonAM varNane, temanA paherave, alaMkAra-AbhUSaNa, vyAyAma, telamardana, snAnAdika nityakama, prAcIne Rddhi-samRddhi, vaibhava-vilAsanAM, vividha RtuenAM, udyAnAM, mahAsAgaranAM, saritAo, sarovara, puSkariNavAvaDIo vagere jaLAzayonAM, jalakrIDA-jalavihAranAM varNane, jalacara, sthalacara, khecara AdinA, sacarAcara sRSTinAM varNane, devaprAsAda, rAjasabhAonAM varNane, nATaka-prekSakonAM varNane, parvate, guphAo, aTavIo AdinAM varNane, ApaNuM cittanuM AkarSaNa kare tevAM rasika ane vizALa jJAna Ape tevAM che. saMgItakaLA, nRtyakaLA, citrakaLA, zilpakaLA, svapnazAstra, zakunazAstra, sAmudrika, nimittajJAna, aMgavidyA, jyotiSa, vaidyaka vagere viSayanA prAsaMgika jANavA yogya ulekhe paNa anveSaNa karanArane AmAMthI maLI Ave tema che. A sAthe anAryonA, sajjane sAthe dunenA, ziSTa sAthe duSTonA viruddha svabhAvane ane satkartavyo sAthe duSTanAM ktavyone paricaya paNa e sAhityanA parizIlanathI thAya che. vivekathI tajavA ene tyAga karavA mATe, jANavA gyane jANavA mATe, Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grahaNa karavA yogyane grahaNa karavA mATe prAkRta bhASAmaya e sAhityasAgaranuM UMDuM avagAhana karavuM joIe. e bhASAmAM prathama praveza karanAra abhyAsIone prAkRta-vijJAna pAThamALAnI A pustikA aneka prakAre upayogI thavA saMbhava che. AzA che ke prajA-svAtaMtryanA A vartamAna yugamAM prajAnI A prAcIna bhASAnA paThana-pAThanAdi mATe sarvatra sugya prabaMdha thaI prAkRta sAhityane amRtamaya rasAsvAda anubhavavA sajajane bhAgyazALI thAya evI zubhecchA sAthe viramuM chuM. ] vaDedarA. saM. 2004 zrAvaNa pUrNimA 5. lAlacaMdra bhagavAna gAMdhI [vaDodarA-prAcyavidyA maMdiranA janapaMDita, muMbaI yunivarsiTInA ardhamAgadhInA pisTagrejayueTa adhyApaka che Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ >> ahaM namaH | prAsaMgika A "prAkRta vijJAna pAThamALA" hastagata thatAM matimAna mAnavInA manamAM svAbhAvika evI jijJAsA uddabhave ke-prAkRta eTale zuM ? tene sAhitya-kSetramAM keTale hisso ? ItarabhASA sAthe kevo saMbaMdha ? ane tenI keTalI viziSTatA ityAdi. A bAbatamAM nivedana rUpe prasaMgocita be bela lakhIe to te sthAne ja lekhAze. prAkRta eTale zuM ? prakRti siddha je koI vastu hoya te sarva prAkRta kahevAya che. prAkRta zabdanI A vistRta arthe hovA chatAM, ahIM bhASAprakaraNane aMge bhASAnI sAthe saMbaMdha dharAvanAra prAkRta zabda levAno che, mATe tene niyamita arthanA vatulamAM mukavo paDaze. arthAta-prakRtisiddha je bhASA te prAkRta kahevAya. have prakRti eTale zuM ? e jaNAvavuM bAkI rahe che. A viSayamAM mahApuruSone anumata artha nIce pramANe che. duniyAnA prANImAtrane vyAkaraNadithI saMsakAra nahi pAmela sahaja je vacanavyApAra te prakRti kahevAya che. arthAta-vyAkaraNadinA saMsakAra rahita prANIne je svAbhAvika vacana vyApAra te prakRti, temAM rahelI athavA te ja je bhASA, tenuM nAma prAkRta kahevAya. Ane artha e nathI levAne ke-vyAkaraNAdinA saMskAra rahita prANIone harakoI vacanavyApAra te prAkRta kahevAya; parantu prAkRtabhASAnA zabdo saMskAra ApyA sivAya paNa AbAla gopAla vaDe belI zakAya che, tema samajavAnuM che. jemake koI bALakane kahIe ke "satra va" eTale te turata temaja belI zakAze, tene kadAca "satyaM vara' ema kahevA jaIzuti paNa te "vara' ema sahaja bolI jaze. A prAkRtanI vyutpattio, aneka rIte vidvAne karI gayA che. chatAM Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 uparyukta arthane teo sahamata rahe che. yadyapi kaI kaI sthaLe prakRtine artha saMskRta karela che, chatAM paNa uparyukta arthane te bAdhaka nathI, kAraNake te te sthaLamAM saMskRta parathI prAkRta zikhavavAnuM hovAthI, tevo artha levAne che. arthAta-saMskRtamAM amuka amuka prakArano pheraphAra karavAthI, eTale ke saMskAra kheMcI levAthI prAkRta prakAza joI zakAya che. prAkRtanI vyutpattio- kavi radaTakRta (varSa) kAvyAlaMkAra upara zrInamisAdhuviracita Tipana (pRSTha-112) mAM prAkRta be prakAre vyutpati karela che. juo, A rahyAM te vacane- "sakalajagajjantUnAM vyAkaraNAdibhiranAha-( hi)ta-saMskAraH sahajo vacanavyApAraH prakRtiH, tatra bhavaM saiva vA prAkRtam / " vyAkaraNa vagerethI saMskArane nahi pAmelo, jagatanA sakala jatuono je svAbhAvika vacanavyApAra te prakRti kahevAya, ane AvA prakAranI prakRtimAM hoya, te prAkRta kahevAya, athavA te te pote ja prAkRta kahevAya. A prAkRtanI eka prakAranI vyutpati thaI. bIjI A pramANe -"kAritA siddha revALa addhamAe vALA tyAvizvanA pra-pUrva chAta pratim" ArSavacanamAM siddha devonI ardhamAgadhI bhASA hoya che, vagere vacanane AdhAre bA+9ta' prApha-pUrve kareluM hoya te prAkRta kahevAya che. prAkRtanI, anya evI paNa vyutpattio maLe che ke "prakRtyA svabhAvena siddhaM prAkRtam athavA prakRtInAM vadhArAnAnAni bAtam " artha -prakRtithI-svabhAvathI siddha je hoya te prAkRta kahevAya che athavA prakRti eTale sAdhAraNa janasaMbaMdhI je A (bhASA) prAkRta kahevAya che. prAkRta sAhityanI bahulatA. prAkRtamAM jinAgama-jainonAM parama pavitra AgamonI (jevAM Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 ke uttarAdhyayanAdi kAlikyuta, dazavaikAlika pramukha ukAlikazruta ane AcArAMga Adi agyAra aMga) racanAmAM paNa prAkRtabhASAnI pasaM. dagI karavAmAM AvI che. A pasaMdagI paNa vizeSa lAbhanI dRSTie jAelI che. juo Agamata Aptavayana- "muttaNa dihivAya, kAliya-ukkAliyaMgasiddhata / thI-cAvArtha, vAjamudde nivardi zA" bhAvArtha - strI jAti ane sulakavarga, sahelAIthI vAcanane lAbha meLavI zake evA hetuthI, daSTivAda sivAyanA-kAlika, utkAlika, aMga-rUpa siddhAMtane jinezvarane prAkRtamAM kahela che. yadyapi"amApaNA mAtAjI mati AriNA" [gumtivaNatra5677] 'atthaM bhAsai arihA, sutta gaMthaMti gaNaharA niuNA" [mAtra, . 68] "ghorA+mANa-bhAniyAM ruva gura" ityAdi Agamavayano hevAthI jinezvaradevo ardhamAgadhI bhASAmAM AgamArtha kahe che, ane gaNadharI temAM guMthe che, chatAM paNa tenI prAkRtatA abAdhita ja rahe che. kAraNake ardhamAgadhI bhASAne ASa prAkRtamAM gaNavAmAM AvI che, juo-kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUri mahArAjanA vacane-- "mara uta nI phula mAthAm" (8. 4, 287). yadapi 'porANamaddha mAgaha-bhAsA niyaya havai suttaM' ityAdinArSasya arddhamAgadhabhASAniyatatvamAmnAyi vRddhastadapi prAyo'syaiva vidhAnAnna vakSyamANalakSaNasya // uparyukta vacanethI spaSTa thAya che ke-ardhamAgadhI e ArSaprAkRta che. AvuM eTale "vIjabimAja" eTale ke-RSio saMbaMdhI-gaNadhara vagere mahApuruSa saMbadhI je A (vacana) te AvuM kahevAya che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtamAM vivecana sAhitya prathA-jinAgama uparanI niyukti, bhASya ane cUrNi vagere vivecananA tra^thA paNa prAkRtabhASAmAM racAyelA che, jenuM jinAgamanA vivecananA graMthAmAM agrasthAna che, eTalu ja nahiM kiMtu AgamagraMtha jeTaluM mahattva tene apayela che. prAkRtamAM vividha jaina graMthA-jaineAnA vividha prathAe prAkRtakSetramAM anekhuM sthAna meLavyu che, jevA ke-prakaraNA, kula, kathAnakA yA caritragraMthA, prakINuM kA-judA judA viSayanA saMgraharUpa graMthA, vaidyaka, aSTAMganimitta, jyAtiSa vagere. jaina darzananI zrutasarvasvamayI dvAdazAMgInA bIjakarUpa je traNa vacA, zrItIya karadevAe labdhivanta gaNudhara bhagavantAne samarpsa hatAM ane jenAthI guNavaMta gaNadharAe dvAdazAMgInI racanA karI hatI ane je 'tripadI' nAmathI jagatamAM oLakhAya che, tenI bhASA pazu prAkRta ja pasaMda karavAmAM AvI che. jue. A rahI te tripadI. " jIlpanaikaravA, vinamek yA, dhruve " ,, vA padya graMthapramANu-12000) vadhAre zu` kahIe, prAkRta bhASAmAM gadya ane padyamaya eTalA badhA graMthI che ke jenI sUci ApavA jaIe teA tenuM eka svataMtra vistRta pustaka banI jAya, chatAM paNa tene Ache khyAla Ave te khAtara keTalAMka nAme ApavAmAM Ave che jevAM ke-mahAvIracariya. (zrI guNuya dragaNikRta paumacariyA. (zrI vimalasUriSkRta, samarAicUkahA. (zrI hirabhadrasUriSkRta surasuMdarIcariSa (zrI dhanezvarasAdhuta supAsana!Dariya (lakSmaNakRita kumArapAlapratiSedha (zrI sAmaprabhAcAkRta, gaMghaprAyaH "" 29 matha pa ,, "9 99 22 10000) .,) 4000) 10000 ) 8800) dr Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 A uparAMta zrI saMghadAsagaNita gadyamaya vistIrNa graMtha vasudevahiMDI', kumArapAlacarita, sirisirivAlakahA ItyAdi upalabdha aneka jana prAkRta graMthe prAkRta bhASAnI mahattA pradarzita karI rahyA che. . jenetara kAvyagraMthamAM prAkRtanuM sthAna-kavivatsalahAlatA-gAthAsaptazatI, pravarasenakRta-setubaMdha (rAvaNavahe), vAkpatirAja kRta-gauDavahe tathA mahumataviya, rAjazekharakRta-kapUramaMjarIsaTTaka, AnaMdavardhanakRtA-viSamabAla lIlA, bhUSaNa bhaTTaputrakRtA lIlAvatAWA. vagere jainetara vidvAnonA aneka kAvyo prAtamAM astitva dharAve che. prAkRtabhASAnA vyAkaraNa graMthejana ajena caMDakRta-prAkRtalakSaNa. pANinikRta-prAkRtalakSaNax trivikramadevakRta-prAkRtAnuzAsana. varasacikRta-prAkRta-prakAza zrI hemacaMdrasUrikRta-prAkRta vyAkaraNa. hRSIkezakRta-prAkRta vyAkaraNa (A vyAkaraNa, gujarezvara siddha- mArkaDeyakRta-prAkRtasarvasva rAja jayasiMhanI vinaMtithI kramadIzvarakRta-saMkSipta sAra kalikAlasarvajJa zrIhemacandrasUri prAkRta vyAkaraNa mahArAje racelA "siddhahema- lakSmIdharakRta-SabhASAcandrikA. zabdAnuzAsana" nAmanA vyAkaraNanA AThamA adhyAya tarIke racAyela che. jemAM prAkRta Adi cha bhASAnuM vijJAna karAvyuM che.) vagere aneka jaina temaja ajaina vyAkaraNa graMtha prAkRtabhASAnuM vijJAna meLavavA mATe mojuda che. * pANinikRta "prAkRtalakSaNa haju sudhI ApaNane upalabdha thayuM nathI chatAM paNa zrI malayagiri mahArAja; zrI devendra sUri mahArAja tathA kedArabhaTTa vagerenA dvArA, tenuM eka samayanuM astitva mAnAya che. - - - - Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta -jAte brAhmaNa chatAM samajaNapUrvaka jainadharma svIkAranAra paramahaMta mahAkavi dhanapAlaviracita "pAIalachI nAmamAlA" tathA kalikAlasarvajJa zrImadda hemacandrAcAryakRta dezI nAmamAlA vagere prAkRta zabdone suMdarabodha ApavA mATe prAkRtake paNa astitva dharAve che. prAkRtaIdanA graMtha-gAthAlakSaNa, naMditADhaca, samUchaMda, prAkRtapiMgala, virahAkakavikRta-(prAkRta) devicita-(je "kaI siTTa vittajAIsamuccaya" evA nAmathI oLakhAya che,) tathA zrI hemacandrAcAryakuta che donuzAsana-vagere. upara karAvelA digadarzana uparathI samajI zakAze ke prAkRtasAhityanI keTalI bahulatA che. prAkRtamAMthI anyabhASAone janma yA ItarabhASArUpe prAkRtanuM pariNamana. jema ekaja varSAdanuM jala, sthAnabhedathI vividhabhedavALuM bane che tema ekaja prAkRtabhASA sthAnabhedathI aneka saMskRta Adi vividha bhASAbhedane pAme che. juo zrI namisAdhunAM vacana _ 'meghanirmuktajalamivaikasvarUpaM tadeva ca dezavizeSAt saMskArakaraNAcca samAsAditavizeSaM sat saMskRtAdhuttaravimedAmApnoti / ata eva zAstrakatA prAkRtamAdau nirdiSTam , tadanu saMskRtAdIni / pANinyAdivyAkaraNoditazabdalakSaNena saMskaraNAt saMskRtamucyate / tathA prAkRtabhASaiva kiJcidvizeSalakSaNAnmAgadhikA bhaNyate / tathA prAkRtameva kiJcidvizeSAta paizAcikam / sa(zau)rasenyapi prAkRtabhASaiva / tathA pratApaDhazada che" (kavi dvaTata kAvyAlaMkAra para namisAghukata Tipana pR. 212) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-eka svarUpavALA meghanimukta jaLanI jema, te eka ja prAkRta, sthAna vizeSa ane saMskAra vizeSathI vizeSatA pAmI, saMskRta Adi uttara bhedane pAme che. arthAta tenuM te ja prAkRta, saMskRtAdi svarUpa banI jAya che. ATalA ja kAraNathI, eTale ke prAkRta e sarvanuM mULa hevAthI graMthakAra Te vyAkaraNanI zarUAtamAM prathama prAkRta ja batAvela che. pANini vagerenAM vyAkaraNamAM kahela je sutro, tenA saMsakAra ApavAthI, te prAkRta saMskRta banI jAya che. te rIte te ja prAkRta, vizeSa saMskAro ApavAthI mAgadhI, pizAcikI, saurazenI ane apabhraMza thAya che. A bAbatamAM, kavirAja vAkapatirAja, gauDava nAmanA prAkRtikAvyamAM spaSTa jaNAve che ke"raghAje rUma vAta, viti patto ja UMti vAvo ! rita samuhUM viya, joti tArAno divatha kahAduM " bhAvArya-sadhaLAM pAchuM jema samudramAM pese che ane samudramAMthI nIkaLe che, tema saghaLI vANuM (sakala bhASAo), prAkRtamAM pese che ane prAkRtamAMthI nIkaLe che, jori 4i saMskRtagha" A vacane uccArI, kavi rAjazekhara paNa jaNAve che ke khAtrIpUrvaka kahuM chuM ke prAkRta e saMskRtanuM utpatti sthAna che. kalikAlasarvajJa zrImadda hemacandrasUri mahArAja jevA paNa sopajJa kAvyAnuzAsanamAM jainI vANInI stuti karatAM jaNAve che ke "sarvavAti nI vAghapurama eTale ke sakalabhASAomAM pariNAma pAmanArI jenI vANI (ke je ardhamAgadhI heya che ane ASa prAkRta kahevAya che.) tenI ame upAsanA karIe chIe. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 uparyukta pramANeAthI siddha thAya che, ke--prAkRta, sauMskAra vizeSa pAmavAthI saMskRta vagere anya bhASAo rUpe pariName che. prAkRtanidhAnamAM rahelAM apUrva jhaverAtA. akRtrimatA-svAdutA-akRtrimasvAdutA-saralatA-kemalatA-lalitatA mahilAmaneAvallabhatA rAjapriyatA--sUktisAgaratA-kATapriyatA mAharatA pramukha apUrva jhaverAtAnA khajAnA kAi paNa hoya teA prAkRta bhASA che. akRtrimatA=vyAkaraNa vagerenA saMskArathI nirapekSa svabhAva sihatA. svAdutA=zretRva nA kaNa yugalamAM madhurarameAtpAdakatA. akRtrimasvAdutA=prakRtisiddha madhuratA yA naisargika madhurarasa poSakatA. A viSayane pUravAra karatAM AsubhASitA---- " atrimavALuvAM, paramArthAmidhAyinIm / sarvabhASApariNata, jainIM vAcamupAsmahe ||1|| " bhAvA----kalikAla sarvajJa zrIhemacaMdrasUri mahArAja, svApana kAvyAnuzAsanamAM zrI jitavANInI stuti karatAM khelyA che ke akRtrima=kRtrimatAne nahi pAmela, svAbhAvika pade pade madhuratAne dhAraNa karanArI, parama ane pratipAdana karanArI ane sakala bhASAemAM pariNAma pAmelI, evI jaitI vANInI ame upAsanA pharIe chIe. yAyAvarIya kavi rAjazekhara bAlarAmAyaNamAM prAkRtane prakRtimadhura tarIke vadhu ve che. ni: thayA ththiA: pravRttimayurAH prA:tadurA:" sAMmaLavA lAyaka divya ane prakRtimadhura, evI prAkRta Adi vANI che. mahArAjA vivatsala hAla, prAkRtaka:vyanA mAya mATe peAtAnI gAthAsaptazatImAM jaNAve che ke = Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "amayaM pAiyakavvaM, paDhiuM souM ca je na jANanti / kAmassa tattatattiM, kuNati te kahaM na lajjaMti // " (gAthA saptazatI. gA-3) bhAvArtha-jeo amRta jevA madhura prAkRta kAvyane bhaNatA ke sAMbhaLatA nathI ane kAmatatvanI ciMtA karyA kare che, teo lajajAne kema pAmatA nathI ? saralatA=prAkRtamAM rahela subodhatA-sukhagrAhyatA-bAlAdibodhakAritA yA sukaratA, kayA mAnasane AkarSatI nathI? prAkRtanI bAlAdibodhakAritA mATe juo vidvadarya siddharSi. gaNinAM subhASite- " bAlAnAmapi sadbodha-kAriNI karNapezalA / tathApi prAkRtA bhASA, na teSAmapi bhAsate // " (upamitibhavaprapaMcakathA pIThabaMdha-ka pa1). bhAvArtha :-bAlachAne paNa suMdara sabodha karAvanArI ane kAnane ce tevI prAkRta bhASA che, chatAM paNa durvidagdhane te sthatI nathI. - have prAkRtanI subodhatA mATe zrI mahezvarasari mahArAjanAM vacane joIe-- "sakkayakavvasatthaM, jeNa na yANaMti mNdbuddhiyaa| sadhvANa vi suhabohaM, teNemaM pAiyaM raiyaM // " (paMcamI mAhAbhya) bhAvArtha -zrI mahezvarasUri mahArAja paMcamI mAhAbhyanI kathAne prAkRtamAM racavAne muddo jaNAvatAM kahe che ke -maMdabuddhivALA manuSya saMskRta kAvyanA arthane jANI zakatA nathI. arthAta alpabuddhivALA ane saMskRtamAM racela kAvyonA artho lagADavA ghaNA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 kaThina paDe che ane prAkRta kAvyamAM tevuM nathI, mATe alpamati sro bAla-bAlikAdi sarvAMte paNa sukhethI kheAdha karI zake tevu' sahelAithI samajAya tevuM A prAkRta racyuM che. komalatA-prAkRtakAvyamAM rahelI suEAmalatA-mRdutA kamaladalanuM" bhAna karAve tevI che. cAyAvarIya kavi rAjazekhara, kapUrama jarI saTTakamAM prAkRtaracanAnI sukeAtAnA saMbadhamAM jaNAve che ke "paruso sakkabhabaMdho, pAiabaMdho vi hoi suumAro / risALa mAiLa, aittiyamidaMtara tettiyanimAnaM||" bhAvArtha :-saMskRta racanA jyAre kaTAra hoya che, tyAre prAkRta racanA kumAra yAne kAmaLa hoya che. kaThAratA ane sukumAratAmAM jeTalu antara puruSa ane strI vaccenuM che, teTalu ja antara A me bhASAnA sambandhamAM paNa samajavuM. vajAlagna nAmanA prAkRta subhASita saMgrahamAM eka kavi te tyAM sudhI jaNAve che ke vAyavuAve, paMDayAM sApanano Treka so kusumasattharaM patthareNa aho viNAse || 1 || " bhAvArtha:----prAkRtakAvyanA ullApa prasa Mge je kaiAi saskRtathI pratyuttara Ape che, te mUkha` kharekhara kusumanI kAmaLa zayyAne pattharathI chuMdI nAkhavA jevuM kRtya kare che. lalitatA=prakRtamAM rahela lAlitya-saundaryaM kayA mAnasane rajita nathI karatu ? "lalie mahurakkharae, juvaIyaNavallahe sasiMgAre | sante pAiyakavve, ko sakkai sakkayaM paDhiuM ? // " (vAlagna nAmane prAkRta padyasagraha) bhAvAtha :--lalita, akSarAnA mAdhuya vALu, yutivarSAMte vahAlu temaja zaMgAravALu* prAkRtakAvya yAM mAjuda che, tyAM saMskRta bhaNuvAnI kANu IcchA kare? * Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 mAmanavamatA=prAkRtamAM strIhRdayanI premALutA rahelI che, jene aMge kavijanoe suvaivaha46 vizeSaNa vAparI spaSTa karela che ke-prAyaH prAkRtikAvya strIvargane bahu priya hoya che. kavi rAjazekhara paNa jaNAve che ke - "yadyoniH kila saMskRtasya sudRzAM jihvAsu yanmodate" eTale, prAkRta e saMskRtanuM utpattisthAna che, ane strIonI jivAmAM Anandane pAme che, tathA " tu prApti bAda " e vacana paNa mahilA ane vallabhatA pradarzita kare che. rAjaprayatA=svatantra vicArazreNIvALA rAjAone paNa prAkRta upara asIma prema hato. rAjakavi yAyAvarIya-rAjazekhara, kAvyamImAMsAmAM prAkRta taraphathI nRpamAnyatAne nIce pramANe pradarzita kare che. ___ "zrayate ca saraseneSu kuvindo nAma rAjA, tena paruSasaMyogAkSaravarjamantaHpura eveti samAnaM pUrveNa / (kAvyamImAMsA pR. 50) zrayate ca kuntaleSu sAtavAhano nAma rAjA / tena prAkRtabhASAtmakamantaHpura eveti samAna pUrveNa / (kAvyamImAMsA pU. pa0) bhAvArtha -saMbhaLAya che ke sUrasenadezamAM kurvida nAmane rAjA hata teNe paSAkSara ane saMyuktAkSare sivAyanA akSare dvArA pitAnA ane uramAM bhASA niyama pravartAvyuM hatuM. vaLI saMbhaLAya che ke-kuMtaladezamAM sAtavAhana nAmane rAjA thayuM hatuM. teNe potAnA aneuramAM prAkRtabhASAtmaka niyama pravartAvyuM hatuM. dakSiNe mahArASTranA sArvabhauma pratApI kavivatsala hAla mahArAjAe, hAra tathA veNudaraDa vagerenA varNanavALI cAra gAthAone Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 daza phroDathI ane anya cAra gAthAone nava phroDathI, gAthAsaptazatImAM saMgRhIta karI hatI. - kavivatsala hAlathI bahumAnane pAmelA zrI pAdaliptasUri mahArAje, rasika manahara temaja vistAravALI "tAvatI' nAmanI je kathA racI hatI, te kathA te ja rAjAnA rAjadarabAramAM vidvAnonI medanI samakSa (vAMcI) saMbhaLAvI hatI, ane jenI aneka mahAkavie muktakaMThe prazaMsA paNa karI hatI. pravarasena nimitte rAjA vikramanI AjJAthI "setubandha' nAmanuM prAkRta mahAkAvya kavi kAlidAsa racyuM hatuM. rAja mahedrapAlAdinA rAjaguru kavi rAjazekhare "prAkRtasaka' AdinI racanA karI hatI, ane rAjA taraphathI sArA sanmAnane pAmyA hatA. mahArAjA bhejadevanA sarasvatIkAbharaNamAM evuM sUcana che ke- "mUva vAhiyArA sAthe prAmAji: eTale ADhayarAjanA rAjyamAM koNa prAkRta belanAra na hatuM ? arthAta tenA rAjyamAM prAkRta bhASAnA belanArA sarve hatA. mahArAjA yazovarmA pAse svAzrita vApatirAja nAmane sAmagna hatA, je kavirAjanI khyAti pAmyo hato, teNe pitAnA svAmInI kIrtirUpa "gauDavahe" nAmanuM prAkRta mahAkAvya racyuM hatuM. uparyukta pramANe uparathI spaSTa samajI zakAya tema che keprAcIna kALanA rAjA mahArAjAone prAkRta bhASA tarapha Ave prema hato. sakita sAgaratA=prAkRtabhASA, e yuktione arthAta subhASitane mahAsAgara che. A bAbatamAM prAcIna kavioe prakaTa rIte uccAyuM che ke "mArASTravAM mALa, jAta viduHA zALA: dUti-ratnAna, sevazvADhi yamagham | (vikIkRta-vyarzi) Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-mahArASTranA Azayane pAmelI bhASAne, vidvAne prakRSTa prAkRta kahe che, ke je sUktipa-subhASitarU5 ranano sAgara che ane je prAkRta bhASAmAM setubaMdha vagere kAvyo racAyAM che. lATapriyatA=lATadezanA lokone prAkRtabhASA upara apUrva prema hato. juo, A viSayane pratipAdana karatAM yAyAvarIya kavi rAjazekharanAM bAlarAmAyaNastha vacane- "yad yoniH kila saMskRtasya surazAM, jihvAsu yanmodate; yatra zrotrapathAvatAriNi kaTu-rbhASAkSarANAM rasaH / gadyaM cUrNapadaM padaM ratipate-stat-prAkRtaM yadvacastA~llATaoNlalitAGgi ! pazya nudatI dRSTenimeSavratam // " [ kavi rAjazekharanA bAlarAmAyaNamAM. (1, 11, pR. 49) ] bhAvArtha-je (prAkRta) saMskRtanuM utpattisthAna che, je sundara nayanavALI sundarIonI jihuvAmAM harSa pAme che, je zravaNagocara thatAM anya bhASAnA akSarane rasa karNakaTu lAge che, temaja gadya ane cUrNa padamaya je prAkRta ratipatinuM sthAna che, tevA prAkRtine bolanArA lATadezavAsI lokene, he lalita aMgavALI sundarI ! tuM tArA animeSa nayane nihALa. A bAbatamAM punaH te ja yAyAvarIya kavi rAjazekhara, kAvyAdazamAM jaNAve che ke "paThanti laTabha lATAH, prAkRtaM saMskRtadviSaH / jihvayA lalitollApa-labdhasaundaryamudrayA " bhAvArtha-saMskRtathI lATadezavAsI leke, lalitakalApa karavAmAM "saundarya birudane pAmelI jIbhavaDe, sundara prAkRta bole che. A uparathI e siddha thAya che ke eka samaye lATadezanI viziSTa bhASA prAkRta ja hatI. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 , manaharatA-prAkRta kAvyanI manaharatA yAne sundaratAne aMge vararucinA prAkRtaprakAza para padyavRtti racanAra vidvAna jaNAve che ke - "aho tat prAkRtaM hAri, priyAvakvendusundaram / / saktayo yatra rAjante, sudhAniHSyandanirbharAH // bhAvArtha-ahe! priyAnA mukharU5 caMdranA jevuM suMdara te prAkRta manahara che eTaluM ja nahi kiMtu temAM amRta jevI rasabharapUra sUktio zobhI rahI che. digdarzana rUpe upara darzAvelA jhaverAta uparathI spaSTa samajAya che ke prAkRta e apUrva divya jhaverAtanI ane khI khANa che. prAkRtanI mahattAne upasaMhAra uparyukta pramANe uparathI, sujJa vAcaka mahAzaya samajI zakayA haze ke- sakalajanavallabha, akRtrima, prakRtivatsala, svAdu temaja AbAlagopAla subedhakAriNI bhASA koI paNa hoya te, prAkRtabhASA yadyapi ApaNuM parama pavitra AryAvartanI prAcInamAM prAcIna be bhASAo che. eka prAkRta ane bIjI saMsakRta. A be bhASAo bhAratavarSanuM nirmaLa nayanayugala che. bannene sAhityakSetramAM baheLo phALo che, chatAM paNa prAcIna Arya saMskRti samajavA mATe jeTalI jarUriyAta saMskRtanI che. teTalIja balake tethI adhika AvazyakatA prAkRtanI che. ' bALaka heya ke bALikA heya, strI hoya ke puruSa hoya, rAjA heya ke raMka heya, bhUkha hoya ke paMDita hoya, tamAma Alamane mAnItI vizvavallabha, temaja vizAla samudAya upara upakAra karanArI bhASA kaI paNa hoya, te te prAkRta bhASA che. * prAkRta (bhASA)nI viziSTatAo tathA upagitAnuM digdarzana karI AvyA. have, ApaNe prastuta "prAkRta vijJAna pAThamALAnI AvatA tathA upagitA vagere vicArIe- he vidhavA te prakathA a Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 prastuta graMthanI AvazyaktA samaya parivartanazIla hevAthI, vacalA amuka gALAmAM, prAkRtabhASAnAM sAdhanonI chinnabhinna dazAne aMge, arthAta tathA prakAranI sAdhana-sAmagrInA abhAvane laIne prAkRta (bhASA)nuM paThana pAThana bahu maMda paDI gayuM hatuM ane saMskRta (bhASA) mATenI sAdhana sAmagrIonA sarbhAve saMskRtanA paThanapAThane vizva para sAruM sAmrAjya jamAvyuM hatuM. paraMtu hamaNAM hamaNuM sAdhuvargamAM te zuM kiMtu hAIskUlamAM ane kolejomAM sekaMDa leMgvaja (bIjI bhASA) tarIke prAkRtanuM paThanapAThana sArA pramANamAM cAlu thayuM che. jethI gRhasthavargamAM paNa prAkRtano sAre pracAra thaI rahyo che. e kAMI ochA AnaMdanI vAta nathI. have A pracArane adhikAdhika vadhAravAnI khAtara, temaja vidyArthIvargane saraLatAthI bodha thaI zake tevA mAguMpadezikArUpa abhinava paddhatinA ekAda pustakanI AvazyaktA te hatI ja, temAM paramapUjya pUjyapAda paramapakArI samayajJa zrImadda gururAja (vijayavijJAnasarIzvarajI mahArAjazrInI preraNuM thavAthI meM te kArya hAtha dharyuM ane teozrInI asIma kRpA--prasAdarU5 A "prAkRta vijJAna-pAThamAlA" taiyAra thaI, te mATe teozrIne sadA saNuM chuM. have A ""prAkRta vijJAna pAThamALA" dvArA bhavya AtmAo, prAkRta vijJAnanA adhikAdhika premALa banI, prAkRta bhASAne saraLatAthI baMdha pAmI, tene baheno pracAra kare ane mAre A prayAsa saphaLa thAya eTaluM icachI A prAsaMgika vaktavya samApta karuM chuM. A prAsaMgikamAM 50 lAlacaMdra bhagavAnadAsa gAMdhInI "prAkRtabhASAnI upayogitA nAmanI pustikAne paNa upayoga karavAmAM Avyo che. Ityale prasaMgena che zubha bhavatu praNetA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pheTa A pAThamAlAnI andara prAkRta-dhAtuo, prAkRta zabdo, pratya ane tenAM vistRta rUpe temaja dhAtuo ane zabdonI sAthe saMskRtaparyAya paNa ApelA che. 2 ArSa--prAkRtane paNa abhyAsa thaI zake tene mATe prasaMge prasaMge ASa pratye ane e paNa mUkelAM che. 3 saMskRtanA abhyAsIone saMskRdvArA prAkRtanuM jJAna thaI zake teTalA mATe varNa vikAranA mukhya niyama TippaNamAM lIdhelA che, temaja chevaTe sadhi AdinA kramapUrvaka sarvaniyamo ApavAmAM AvelA che. 4 kRdantane pATha alaga karavAmAM Avyo che, ane temAM ArSa kUdato paNa sAthe sUcavelAM che. 5 prerakabhedanAM rUpa vistArathI dekhADavAmAM AvyAM che. 6 samAsa, sarvanAma, tathA saMkhyAvAcaka zabdonA alaga alaga pATha karavAmAM AvelA che. 7 prAkatavA paNa vidyArthIonI anukULatA dhyAnamAM rAkhI ghaNuMkharAM prAkRta sAhityamAMthI ja lIdhelAM che. pAchaLa zabdakeSa, avyayASa ane dhAtukeza eka sAthe ApavAmAM Ave che. prAkRta gadyapadyamAM lAmAM sUtro ane prAkRtacaritramAMthI sarala gadyapadya laIne tUkvAmAM Avela che tathA kaThina zabdone artha saMskRta paryAya sahita mUkavAmAM Avela che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 3 37 anukramaNikA viSaya maMgala... varNavijJAna pATha 1 vartamAnakAla prathamapuruSanA pratya... 2 9 bIja , 2 3 , trIjA , - 4 upayogI sarvanAma ane saMkhyAvAcakanAM rUpo , 5 svarAMta dhAtuonA rUpa ... ..... 5 6 =-=AnAM rUpAkhyAno tathA upasarga ... - 7 nakArAnta puMliga tathA napuMsakaliMga nAmo padanA- vibhakti ... * *** , 8 tA -3sthA che .. *** - 9 iAmI-chaThThI i .* *** A 10 samI ane dhoi temaja saMpUrNa rUpo... 11 phukArAMta ane sakArAMta puMliMga tathA napuMsaka nAmo padayA ane tama vibhakti 12 jaDathI-vAmI ane chaThThI vibhakti ... 13 ratta ane saMvo .. . , 14 bhUtakALa ... ... ... *** O, 15 AjJArtha ane vidhyartha ... . 16 AkArAMta ane hasva tathA dIrdha i-kArAMta ane 3-DAkArAMta strIliMga nAmo... ... 17 bhaviSya kALa... , 18 , ane kriyAtipatyartha temaja trAkArAMta puliMga tathA strIliMga nAme ... ... ... 70 : : : : : : : : : : : : : 82 106 12 o s Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 148 - - - 198 rara7 ja 243 263 , 19 karmaNirUpa ane bhAvarUpa ... ... che 20 kRdata *************** , 21 vyaMjanAnta nAma ane tati pratyaye tathA zabdo ... 22 prerakabheda .. *** 23 samAsa ... ... * ... 24 sarvanAmanAM rUpo .. 25 saMkhyAvAcaka zabdo ... pAsavo .. *** *** ... gujarAtI prAkRta zabdakoSa 15riziSTa-pAThanA niyamonI sUtrokasahita 2 , TipaNInA , , 3 , niyamonuM ghAtuonA rUpanuM * dhAtuonI satrAMka sahita sUci 284 337 353 3pa7 359 389 401 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 siripAiagajjapajjamAlAnI anukramaNikA viSaya 1 paMcanamukkAramahAmaMto- cattAri maMgalaM cattAri loguttamA- cattAri saraNaM sIyAvaNaNaM 3 iMdiyavisayabhAvaNA 4 nimmamo bhikkhu care 5 pukkhariNIvaNNaNaM 6 namapavvajjA 7 vayachakaM rAvaNassa pacchAyAvo ri 9 dayAvIramehanariMdo mahesaradatta kahA gAmeyagodAharaNaM sisuvAlakahA kamalA melA 39 ... ... : : / : 10 11 12 13 ... 14 buDDhA taruNA ya maMtiNo 15 viNao savvaguNANaM mUlaM 16 kumAravAla bhUvAlassa jIvahiMsAicAo 17 pAiasumAsia - pajANi : : : ... ... ... ... :: prAkRtagadyapadyamAlAmAM AvelA kaThina zabdonA artha. pasatthI ... ... ... ... ... ... ... ... pRSTha 414 39 415 416 417 73 418 423 423 425 427 429 431 432 435 436 437 439 449 458 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 Pin Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maha.. // OM namaH zrIsiddhacakrAya // // paramaguru-AcArya-mahArAja-zrImadvijayanemisUrIzvara bhagavadbhyo namaH // sUricakracakravarti-jagadguru-zAsanasamrATa-bhaTTArakAcArya zrIvijayanemisUrIzvarapaTTAlaGkAra-paramapUjya-paramopakAri-pUjyapAda-AcAryamahArAjazrIvijayavijJAnasUrIzvara-paTTadharavijaya kastUra sari-praNItA ||shrii prAkRta vijJAna paatthmaalaa|| divvapahAvo dIsai, kaliyAle jassa amiyjhrnnaao| sattaphaNaciasIso, sa jayau "serIsapAsajiNo" // 1 // payaDiasamattabhAvaM, bhaviannANaMdhayArapayaraharaM / sUravya jassa nANaM, sa pahU vIro kuNau bhaI // 2 // ekkArasa gaNavaiNo, goyamapamuhA jayanti suyanihiNo sa vi hemacaMdrasUrI, jAo kaliyAlasavaNNU sirivijayanemisUrI, jugappahANo mahaM pasIejA / jassa suhAdiThThIe, asajjhakajANi sijjhanti // 4 // vinnANasUriM saguruM ca naccA, suaM ca savvaNNupaNIatatta / pAiavinANasupADhamAlaM, raemi haiM sIsasuhaMkaraI // 5 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vavijJAna *vara ha1, 2, 3, dIdha--A, krU, , pa, mo, vyaMjana -anusvAra. ruM va . k kh g gh * 1 prAkRtamAM 'RR' svaranA vikAra 'tra' thAya, temaja kAI sthAne '6-3' ane ''i paNa thAya che. jemake-thaya (dhRtam ), mo (nuna:) javA (=vA), juThTho (gg:), aii (saddhi), sthAna phaya 2 ' svarA vikAra 'daddhi' thAya che. jijinna (yanam ), jijisa(tam ) 3 'OM' ane ' nA vikAra anukrame '' zo' thAya che, temaja kAI sthane a' ane 'ma' pNa thAya che. temAMM kSakna (sainyam ). tejuka (caiToyam ), korUM-po (aumudrAvau:), yava che jovA (tayam-yinauvA)evA keTalA eka zabdomAM ghe-zo nA prayoga paNa Ave che. 4 visatA prayoga thatA nathI paNa ' nI pachI visaMga hoya te a sahita riganA o thAya che. kvo (sarvata:), juo (puta:), no (yata:) + 1 - A be vyaMjA svatantra prAkRtamAM AvatA nathI, paNa Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ impeip RA . adha svara to be b Ho 5 S a lo to t ** e ex 'B' b maiM dr mr wr dr tAlavya. mUrdhanya tya Aya. tAlavyuM. munya. tya. dAbDaya datya ha svavanI sAthe saMyukta Ave che, chaThTho (rA :), jALuM (ronamU ). 2'' ane 'va' no jJa thAya che. vizeSo (viroSaH), laddo (zabda), 3 svara rahita devaLa vyaMjanane prayAga thatA nathI. rAya (rAna kSatriyA (sarita), samo (samas ). 4 prAkRtamAM vijAtIya saMyukta vya jane AvatA nathI. pauM niyamAnusAra khemAMthI ekanA lepa thaI svajAtIya saMyukta vyaMjana thAya che. pI (va), acaLa (marnara), 33 (SE), aLava (artha), mutta(sUtra-suta), sapa(karSa),RT() vagere. apava6-4-6-.-2, 6 A saMyukta vyaMjanane prayAga prAkRtamAM dekhAya che. niT (prISma), paTTu (tra), vaET:o (1) zudra (rA), caMdra caMdra (candra) vagere. w kAya. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtamAM saMyukta vyaMjananA pheraphAra nIce pramANe thAya che. kta-ka-mukta-muka lagaga-valaga-vagga kya-ka-vAkya-vaka ghnagdha-vina-viggha R-ka-cakra-caka ghaggha-vyAghra vagdha klakka-viklava-vikkava dghaggha-udghATita-ugghADia kvaka-pakvaraka ghaggha-argha aggha ka-ka-utkaNThA-ukkaMThA vya-cca-acyutaaccua ke-ka-arka-akka tya-cca-satya sacca laka-ka-ulkA -ukkA tvacca-jJAtvANaccA duHkha-dukkha thya-cca-tathya tacca kSakkha-lakSaNa=lakSaNa ca-cca-arcanA accaNA khya-kada-jyAkhyAna-vakkhANa kSa-ccha-dakSa-daccha kSya-cakha-lakSya-lakkha kSma-jcha-lakSmI lacchI rakSakkha-utkSipta-ukkhitta chU-ccha-kRccha-kiccha tkhakkha-utkhAta-ukhAya tsa-ccha-vatsa-vaccha kakkha-niSkramaNa-nikakhamaNa sya-ccha-matsya-maccha ska-kha-praskandana-pakkhaMdaNa thyaccha-mithyA=micchA skha-kha-praskhalitapakkhalia psa ccha-lipsA-licchA gna-gga-nagna-nayA Iccha-mUcrchA-mucchA gmanga-yugma-jugma zvaccha-pazcAt pacchA gya-gga-yogya-jogga sta cha-vistIrNa-vicchinna praga-agra=agga jya-ja-Ajya aja Dga=ga-khaDga khagga ijyA-ijjA dga-ga-mudga-mugga jra-ja-vajravajja rga-gA-varga-vagga jva-jja-prajvalana-pajjalaNa | Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ za=jja - sarvaza- samvajja dya-jja- adya=ajja bjajja-abja-ajja yya = jja - zayyA = sejjA ryajja - AryA - ajjA . rja=jja-varjana=vajjaNa ,jye =jja - vajya = vajja - dhya= jjha-madhya-majjha dhva=jjha - buddhvA = bujjhA hya = jjha - bAhya bajjha ta-ha- pattana=paTTaNa = TTa - nartakI = nahaI STa = Tha-kaSTa= kaha STha =6 - niSThura = niTTura rtha=TTha-artha-aTTha DugartA - gaDDA rda-du-viccharda= viccha Dhya=DDha-ADhya= aDDha ddha - D-Rddhi = riDDhi rgha=DDha-vardhamAna=vaDDhamANa jJaNNa-prAjJa = paNNa NyaNNa-puNya = puNNa NvaNNa-kaNva -kRSNa nya=NNa-anva=aNNa nva=NNa-anvartha=aNNattha mna = NNa- pradyumna=pajjuNNa Na= NNa-varNavaNNa 5 kSNa = Nha - tIkSNa = tiNha zna = Nha - prazna = paha SNa= Nha- uSNa= uNh sna = graha - snAti = NhAi hUha- pUrvAhna pugvaNha hR="ha-madhyAhna = majjhaNha [kta=ta-mukta= mutta la-tta-yatna=jatta tma-ta-AtmA=attA tra=ta-pAtra =tta tvatta- satva-satta ta=tta-prApta=patta tatta-vArtA=vattA ktha=ttha-siktha = sittha tra-ttha-yatra = jattha rtha=tha-artha-attha sta=ttha- hasta = hattha stha=ttha-prastha = pattha dra = dra- rudra = rudda dva=dda - pradveSa = paddesa bda=dda - abda=ada rda=6 - mardana= maddaNa gdha=dva-- dagdha-daddha dhva=ddha - adhvan=addha bdha-dva-abdhi=addhi - vardhamAna = vaddhamANa kama =ppa - rukmiNI- ruppiNI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pappa-utpala-uppala tma-ppa-Atman appa pya-ppa-prApya-pappa pra-ppa-vapra-cappa pla=ppa -viplava-vippava pappa-apeNa=appaNa pla-ppa-alpa-appa pha-pha-utphulla upphulla pa-ppha-puSpa-puppha Spha-ppha-niSphala=niSphala sma-ppha-praspandana-pappaMdaNa spha-pha-prasphoTita-papphoDia ba-ba-udbaddha ubbaddha ba-ba-nirbala=nibbala " ,, arbuda abbu brava-abrahma-abbaMbha gbhama-prAgbhArambbhAra dbha-bha-sadbhAva-sambhAva bhya-bha-abhyAsa-abbhAsa bhrama-abhra-abbha bha-bha-garbha-gabbha hava-bha-jihnA-jibbhA nma=mma janman jamma mya-bha-vAmya-vamma mamma-karman kamma lma=mma-gulma-gumma mamma-pama-pomma kSma mha-pakSman pamha Sma-mha-grISma-gamha sma-mha-vismaya-vimhaya hma-mha-brAhmaNa-bamhaNa hya=yaha-guhya-guTaha rya-lla-paryasta pallattha lalla-nirlajja-nillajja lyalla-kalyANa-kallANa valla-palavalapallala hula-lha-prahAda-calhAya dva-va-udvartana uvvaTTaNa -va-urvI-unvI vya-vva-kAvya-kanva brava-pravrajyA padhajjA bassa-IrSA=issA zma-ssa-razmi rassi zya-ssa-pazyati-passai ,,, lezyAlessA zra-ssa-vizrAma vissAma zva-ssa-Izvara-issara dhya-ssa-zuSyati sussai dhvassa-iSvAsa-issAsa sya-ssa-kastha-kassa stra-ssa-sahastra-sahassa sva-ssa-tejasvinteasti Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdanI aMdara svaranI pachI asaMyukta vyaMjananA sAmAnya pheraphAra prAyaH nIce pramANe thAya che. sa. prA. sa. prA. ka-*luk-loka-loa na%Na-dhana-dhaNa kaca-loka-loga AdimAM na ne vika9pe thAza ka-ya-kanaka-kaNaya nara-nara kha-ha-mukha-muha Nara) ga-luk-yoga-joa pa-luka-ripu-riu gavya-nagara-nayara pa-va-pApa-pAva gha-ha-megha meha pha-bha-saphala-sabhala caluk-zacI=saI pha-ha-saphala sahala ca-ya-vacana-ayaNa ba-va-sabasavala ja-luka-rAjIva-rAIva bha-ha-sabhA-mahA janya-rajata-rayaya ya-luka viyoga-vibhoga Ta-Da-naTa-naDa AdimAM 2 ne ga thAya. ThaDha-maTha-maDha ya-ja-yama-jama Dala-krIDati kIlai yAtimjAi ta-luk-pati-par3a koI ThekANe ra ne 4 thAya. ta-ya-pAta-pAya ra-la-daridra-dalidda tha-ha-kathA kahA va=luk-kavi-kaha da-luk-videza-viesa vavya-lAvaNya lAyaNNa da-ya-gadA-gayA za] =sa-zeSa sesa dha-ha-sAdhu-sAhu SaNa zabda-sadda A zabdano artha lopa thAya che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUcanA. 1 A prAkRta vijJAna pAThamAlA mAM ApelA dhAtuonAM tathA zabdonAM rUpAkhyAne tathA tenA niyame kalikAla sarvajJa bhagavAna zrIhemacandrAcArya viracita prAkRta (siddhahema vyAka raNanA aSTama adhyAyarUpa) vyAkaraNanA anusAre jANavAM. - 2 saMskRtamAM jema daza gaNe ane temAM parasmapadI-AtmapadI ane ubhayapadI dhAtuo tathA tenA judA judA pratyaye Ave che, tema prAkRtamAM nathI. prAkRtamAM 1 vartamAnakALa, 2 bhUtakALa, (Astana-parokSaadyatana bhUtakALanA sthAne) 3 AjJArtha-vidhyartha ane 4 bhaviSyakALa (zvastana bhaviSya ane sAmAnya bhaviSyanA sthAne) temaja pa kriyAtipatha eTalAM kALo vaparAya che. prAkRtamAM dvivacanane badale bahuvacana vaparAya che. jyAre tene prayeAga karavAmAM Ave che tyAre dhitva artha jaNAvavAne mATe bahuvacanAta nAmanI sAthe vibhakatyaMta- izabdano prayoga thAya che, jema rofor griNA jAti be puruSo jAya che. prAkRtamAM catuthI vibhaktine sthAne chaThThI vibhakti vaparAya che, paNa tArtha (tene mATe ) mAM saMskRtanI jema catuthInuM ekavacana vaparAya che. jema-mahArAya naya aspha (AhAra nagaramaTati). prAkRta bhASAmAM dhAtuo ane zabdo traNa vibhAgamAM vaheMcAyelA che. 1+ =mahArASTra-vidarbha-magadha Adi dezomAM vaparAtI bhASA, + kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrijIe dezInAma mAlAmAM dezya zabdane saMgraha karela che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 ta =saMskRta uparathI prAkRta niyamAnusAre siddha thayela. 3 tatsama saMskRta samAna ra ya te. dezyadhAtu-phuma,4. avayAsa-meTa', mAliMgana 42. phumphulla=343. pippaDama, mA vagere dhAtuo temaja Adeza dhAtuo. dezyazabda-atthagdha madhyavatI, cavala-yomA, yAsa. kyamA 29sa. khaura-suSita. thaha-mAzraya, sthAna. Ahitthagaye. lallaka-bhaya 52. viDira=13-mara. pore 104aa. tadbhavadhAtu-kaha (kath ), paD (pat), bham (bhrama), bAh (bAdh ), haNa (han), appa (ap ), ac (arca) vagere. tadbhavazabda-mayaNa (madana), osaDha (auSadha), bhatta (bhakta), viNDa (viSNu), pahu (prabhu) tatsamadhAtu-bhaNa-cala-vaMd-vas-hasa-lajja-ram ityAdi. tatsamazabda-siddha-kamala-buddhi-mAlA-vimala-vIra vagaire. Omany Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 10 pATha 1 le vartamAna kALa, pahelA purUSanA ekavacana ane bahuvacananA pratya. ekavacana. bahuvacana. mi (mi, r) mo, ku, ma, ( -made) dhAtuo huM ( ) kahevuM. us 2 ) paDavuM, du;kha chuM (namU- TTa ) gamana karavuM, paMruM ! devuM, kanaDavuM. javuM. vaha (2) cAlavuM. pujI (9) pUchyuM. nA (jJA) jANavuM. vIz (mA) bIvuM, bhaya pAmavuM. vo (5) bolavuM. tema (munnu) jamavuM, muMg " khAvuM. voTTa (vadhu) bedha thavo, jANavuM. d (davA) dekhavuM, jevuM. maNa (maLa) bhaNavuM. namo (mu) namavuM, namaskAra mam (pram) bhamavuM. nava kara. pas (pat) paDavuM, havuM che (d) revuM, rudana patita thavuM. To che karavuM. vivuM ? (vA-vi) pIvuM, va (va) vasavuM, rahevuM. pis ! pAna karavuM. daNa (ra) hasavuM. prAkRtamAM dvivacana hetuM nathI. tene sthAne bahuvacana vaparAya che. A prayoga karatI vakhate Tu () zabdane prAga thAya che. jema-ade Dhoina vorisTamo. 2 ekavacanamAM kahyuM ane bahuvacanamAM "" pratyaya keAI sthAne prAkRta sAhityamAM vaparAyelA dekhAya che. jema-maLavaNI mahApaNAmo ! tA chuiM chaThTha ( samarAIthya 8-e bhava) Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 vyaMjanAnta dhAtuone purUSodhaka pratyenI pUrva ane pratyaya sAuvAmAM Ave che. bolla-a-mi= 2 pahelA purUSanA mi pratyayanI pUrve ane "A" vika9pe thAya che. bollAmi, bollami. 3 mo, mu, ma, pratyayAnI pUrva 'a'nA 'A' tathA 'i' vika9pe thAya che. bollAmo, bollimo, bollamo 4 vartamAna kALanA AgaLa kahevAtA bIjA ane trIjA purUSanA 'se-e' pratyaya sivAya sara 531 mepa prtyye| 8 // di pUnA ane| 'e' thAya che. bollemi, bollemo, bolalemu, bollema 2mA bollAmi, bollAmu ItyAdi. patA 531nA 3thI. ekao mahuva0 bhaNAmi, bhaNimo, bhaNimu, bhaNima, bhaNami, bhaNAmo, bhaNAmu, bhaNAma, bhaNemi, bhaNamo, bhaNamu, bhaNama, bhaNemo, bhaNemu, bhaNema. prAkRta vAkayo. jANamo muNemu bollemi hasAmu jemAmi bhuMjAmo bohemi gacchemi dekhemo navAmu pucchAmi vasAmo bhaNamu paDemo pIDemu calema namAmi rovemu rovAmi bhaNAmi bohAmi pivAmo polemi vasema namemi ruvimo kahAmi bollimu Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI vAkaye. (hu) pUchuM chuM. (ame) jamIe chIe. (hu) pIDuM chuM. (huM) jANuM chuM. (ame) bhaya pAmIe chIe. (ame) rUdana karIe chIe. (huM) pIvuM chuM. (huM) rahuM chuM. (ame) bodha pAmIe chIe. (ame) cAlIe chIe. (huM) paDuM chuM. (ame) jaIe chIe. (huM) bhaNuM chuM. (huM) hasuM chuM. (ame) namIe chIe. (ame) kahIe chIe. (9) bhaNuM . (ame) belIe chIe. (ame) rahIe chIe. pATha 2 je. - bIjA puruSanA ekavacana ane bahuvacananA pratya. ekava. ti, te, (sisa) bahuvA 6, sthA, (-dave) das ($) IcchavuM. v (5) kaMpavuM, dhrujavuM. () karavuM, - ghara (ra) caravuM. cAlavuM. - dvira (tti) citvana karavuM, vicAra karo. fs (ni) niMdA karavI. vANa (darzI ) dekhavuM, jevuM. aa ) (mU-ma) hevuM, thavuM. du | dura ! Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ug (gu-puSya) bodha thavo, phaLa () haNavuM, mAravu. jJAna meLavavuM, par () roSa kara, jAgavuM, samajavuM. lUNa (8) khuzI thavuM, muja (mu--muham) muMjhAvuM, saMtoSa pAma. moha pAma, ghelA thavuM. | hU (96) doSita karavuM, racava (kSa) rakSaNa karavuM. pUra (T6) piSaNa karavuM. mu (21) ramavuM. ra (zi) bheda pADave, kapha (m) lajA pAmavI, rANa () kahevuM, zaramAvuM. (zuSa) sukAI javuM, *vaMdu (va)vaMdana karavuM, namavuM. sukAvuM. 3 zabdanI aMdara "dhya" ane "heAya te "" thAya che. ane prAraMbhamAM hoya to "" thAya che. yuksa (vuti) | sAmo (svAdhyAya) che munnara (muti) vira (sidathati) | Raa (sANA) | nakakSa (nasthati) sukSa (yu) #aa (nam) | guhna (zudyam) hiMa (vaccata) | ga (dhyAti) | saMgalsa () vizeSacane kahyuM paNa vikalpa thAya che. sudarda (guryamuM) taraNuM (sahya) 4 A prAkRtamAM "vanuM dhAtunuM 50 50 ekavacanamAM vase evuM rUpa saMta peThe siddha thAya che. jema-3namabali = =RSabhadeva ane ajitanAthane huM vaMdana karuM chuM. matta kivi mAgha- zrI vardhamAna svAmine bhakti vaDe vAMdu chuM. 5 jU vagere dhAtuone svara prAkRtamAM dIrdha thAya che. temaja suSyanuSya Adi saMskRta aMgane prAkRtaniyamAnusAra "" ne lepa thavAthI tura-dura-purU-zirU-lun Adi dhAtuo paNa siddha thAya che. jema-uttara tarapha ,vagere. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 maNi, 1 ba pratyaya je dhAtune che"ja" heya tene ja lagADavAmAM Ave che. jema mA=ati ali, mANe 2 svara para chatA pUrvanA svarane prAya: lopa thAya che. mag+== =aSiA . niro nioi, bIja purUSanAM rUpo. eka va) bahu va0 ari, maLaze, maur6, maricA, mag, mA , mAphI, bhaNetthA. 6 ekaja padamAM be svare sAthe Ave to saMdhi thatI nathI. jema hRg, gazsthA, jevA A niyama koI ThekANe lAgu paDato nathI, arthAta eka padamAM paNa saMdhi thAya che. jema-dorI, vidro . prAkRtamAM jyAM saMdhi thAya che tyAM saMskRtanA niyama pramANe * R saMdhi karavI. eTale sajAtIya svara sAthe Ave to baMne svare SS : maLI jaI dIrdha svara thAya che. jema che ke A pachI A mar=A phu ke pachI rU- 4, 3-4 pachI 3-4=3, virama+=AvovaramAvo, (viparAtA) muLa+ ra= mu ra (munIzvaraH), sa+3=AjhA, (svAtram) temaja ma ke A pachI hasva ke dIdha ru ke 3 Ave to be svarene badale pachInA svarane guNa mUkAya che. ma ke e pachI rU-kag, ma ke A pachI 3-3=o, dattAtrathA , tithi ratisthA (tIzvara:), mU+33mAM=khUDhora (pUDhorama) Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ icchitthA karesi citase pAseitthA mujjhaha gacchesi muNaha dekheitthA paDeha sIsase (g) ye che. (tu) he che. (tu) yAse che. (tame) yaas| cho. (tame) niho cho. (tu) me che. (tu) namana re che. (tu) bhujAya che. (tame) pAyo cho (g) 2me che. 15 prAkRta vAkyo. rameha vaMdeitthA rUsesi seha sIsitthA dUsesi rUsehatyA vaMda se ramitthA mujjhase kahitthA cala se jemeha namaha pijjasi pAsaha karityA pAsitthA nameitthA vaMdaha gujarAtI vAkyo. (tu) pUche che. (tu) jose che. (tu) vAMhe che. (tu) lage che. (tame) zeSa (tabheo) 3hana 4 / cho. ch|. (tu) nihe che. (tu) 6se che. (tame) pIDA che. (tu) jIve che. puccheitthA bollaha bhaNeha rAvase hatthA bhaNitthA mujjheha karase dekhaha dUSitthA (to) (tu) hame che. (tu) ame che. (tame) raho cho. cho (tu) che che. (tame) yo ch|. (tame) moso cho. (tu) pIDe che. (tame) ise cho (tu) paDe che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 3 je trIjA purUSanA pratya ekavacana bahucavana 6, 6, ti-te- (ti-te) ti, te, je, (nti-mo) dhAtuo cAva (gA) Adara kara. | suna re (zna-) smaraNa kAju () kharIdavuM. | | karavuM, saMbhALavuM (na) utpanna thavuM. | duvaka (ni+sivuM) niSedha karo. purU (pU) dhujAvavuM, halAvavuM. ttinuM (ni) ekaThuM karavuM. nikasa (kSi) kSaya pAmavuM. #g 2 (g) sparza ttiLa (ji) jitavuM. vari che kara. aDakavuM zuLu (Du) stuti karavI. va ) () balavuM. [ (pU) dhujAvavuM, halAvavuM. yu () pavitra karavuM. s () zabda karo. avAja karo. nu ((sU) kApavuM vaE (-) vadhavuM. gr (8) sAMbhaLavuM. zr (du) hama karo. 7 A pratyanA prayoga prAcIna kathAo ane cUrNa AdimAM ghaNe sthaLe vaparAyelA che. 8 padanI aMdara rahelA su-e-g-7 ane 8 ne vika9pe pUrvanA akSara upara anusvAra mUkAya che. anusvAra na thAya tyAre pachInA vyaMjananA vagane anunAsika thAya che, jema ke-hati -hRtti (hanita), vaMwo-vaThTho-(phpha), saMtA-samrA (thA), saMto-so (guDha), co-vanA (ndrA), u^Q (pUrva) ArSamAM junA mi, vairu, vaMti, kuma, vagere rUpa thAya che. 10 "ji" vagere dhAtuone prAkRtamAM purUSa bedhaka pratyayenI pUrva "ba" umerAya che. jema-bira (vinoti). keI ThekANe A vikalpa Ave che. jemakatha, nija, (nayati). Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ g" pratyaya je dhAtune cheDe '' hoya tene ja lagADavAmAM bhAvacha. bha-bhaNa+abhaNa+e-bhaNae, bhaNai, bhaNei. trIjA puruSanAM rUpe. eka va0 bhaNai, bhaNei, bahu va0 bhaNanti, bhaNante, bhaNire, bhaNenti, bhaNente, bhaNehare, 11bhANanti, bhaNinte, bhaNahare, bhaNere. bhaNae. 11 saMyukta vyaMjananI pUrve dIrdhasvara hoya te prayogAnusAra prAyaH sva thAya che. nema-bhaNa+e=bhaNe+nti bhaNinti se pramANe bhaNinte 5 na. zabdanI aMdara paNa saMyukta maMjananI pUrva thAya che. nobha svara hasta aMbaM (Amram) assaM (Asyam) titthaM (tIrtham) / muNiMdo (munIndraH) nariMdo (narendraH) / cuNNo (cUrNa) nIluppalaM (nIlo. lalam) / pujja (pUjyam ) Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAdarei jammaMti nijjharae bavire vaDhire havante jiNeha dhuNante saritthA luNire huNanti prAkRta vAkayo. dhuNeha dekkhehare pharisire pIDei raveza bIhae sumarenti bhaNae ciNae vasante thuNehare icchanti karire suNaMti buveha havA kahenti pujjhae jANate rakkhenti lajjante haNae tUsei rUsante thuNaha rovimo jiNase thuNitthA bavemi dhuNemo jiNemo puNe ciMtaha gujarAtI vAkyo (ta) parI che. (tame) kSaya pAme che. (a) name cha. (tamA) hA cha. | (ta) mAle che. (tamI) pUche che. (a) macha. (a) vadhe che. (tamI) ma che. (tame) zab-6 42 che. (a) niSedha 43 che. (tamA) he che. (ta) sma25 re cha. (tamA) lina che. (ta) 3ve che. (tayA) mere che. (ta) &aa cha. (tayA) se che. (a) stuti re che. (ta) pe che. (tamI) 4 the che. (tamA) pavitra pareche. | (a) rame che. (ta) ya3 . (ta) saliNe 2. | (a) homa 42 cha. | (tamA) ni . (tme|) mA 42 cha. | (a) naya che. (tI) bhujAya che. (a).5nna thAya che. / (ta) pAya che. (ka) mAya cha.. (ta) pASA are che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. pATha 4 tho sarvanAma upayogI yugmadAdi sarvanAmanAM taiyAra rUpa, sevacana. makyana. 50 50-haM, ahaM. (aham ) : amha, amhe, amho (vayam ) ame. bI050-tuM,taM, tumaM. (tvam )g.| tumme, tumhe, tujjhe. (yUyam ) tame, zrI0 yu0-sa, so. (saH) ta. te (te) to . dvi saMkhyAvAcaka zabdanA upayogI tayAra rUpe. 500 viladuve, doSiNa, duNNi. pahu10 veNNi , vipiNa, do, ve-ye (dvi-dvau) me. jANa ghAtuna sapU 3pI. ekavacana vayana 50 pue jANami, jANamo, jANamu, jANama, ANAmi, jANAmo, jANAmu, jANAma, jANimo, jANimu, jANima, jANemi. jANemo, jANemu, jANema.. 00. Y0 jANasi, jANaha, jANitthA, jANesi, jANeha, jANetthA, jANase. jANaitthA, jANeitthA. zrI. pu0 jANai, jANanti, jANante, jANire jANei, jANenti, jANente, jANeire, jANae, jANinti, jANinte, jANahare, jANere. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtuo. ara (an) hevuM, thavuM. | caMdra (ranna) raMgavuM, Asakta ag (ma) arpaNa karavuM, thavuM. bheTa karavuM. | (4) ThagavuM, chetaravuM. Dui (Am) besavuM. vara (tragu) javuM. kara (3) tyAga kara, va6 (vRta-varta) vartavuM, hevuM. cheDavuM. { jaMcha (vA) IcchavuM, vAMchA () kepavuM, krodha karavo. karavI. 4 (46) tyAga kara, tajavuM | rohig (byulsa) tyAga kara, gi 1 (sthA-ti) ubhA cheDavuM. zag rahevuM. tannA (A+da) Adara karo. vorA () paDavuM, i. sad-siAt (Apu) zlAghA nigdha karavuM. | karavI, prazaMsA karavI. vadhu () baMdhana karavuM, bAMdhavuM. | t (sad) sahana karavuM. pAs (vApu) pIDavuM, kanaDavuM. zAha (%) kahevuM. mu (ai) bhraSTa thavuM, bhUla ! rAhu (sAdhu) sAdhavuM. jura karavI, cUkavuM, paDavuM. ! sida (sIm) sIvavuM. vartamAna kALamAM an dhAtunAM rUpo sarvavacana ane sarva purUSomAM "rica" evuM thAya che. vizeSa--ti pratyayanI sAthe ti evuM rUpa siddha thAya che, tathA ni, , ma pratyayonI sAthe 3i, raho, huM rUpa thAya che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atthi . 12mas pAtuna 3. ekavacana bahuvacana 50 50 miha, atthi. mho, mha, atthi. bhI. 50 si, , zrI. 50 atthi. atthi . ArSa prAkRtamAM rajU dhAtunAM rUpi. ekavacana bahuvacana 50 50 mi, asi. mo. yI 50 si. zrI. 50 atthi . saMti. prAta vAyo. ahaM vandemi / / te nmire| amhe acchAmo tumhe doNi amhe vandimo / tumhe duve ruveh| __ vttttitthaa| tujhe vandeitthA / amho phaasaamo| te kuppenti / taM vaMchase / tujjhe cukkeitthaa| so paDae so icchai / te do phaasehre| haM ciTThami / te pibire| amhe bIhemu / amhe duve tumhe kaheitthA / / te carenti / cyaamo| 12 an dhAtunAM saMskRta taiyAra rUpone prAkRta niyamAnusAra pheraphAra karI nIce pramANe rUpe thAya che, jemake - sa0 prA0 saM0 prA. asmi-amhi. asti-atthi. asi-asi. santi-saMti ItyAdi 3 // bhAyacha, Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tu vAdA | saM phaksa . ( te sUvaMti ! tuM bhnnesi| te do kiNehare / amha citttthemu| para pevuM ! zuM TTi | tumhe bNcheh| 5 amho asthi / amhe thakimu / te duNNi rkkhNti| tumhe pUseha / sa vaha / tumhe ve atthi te sAhinti / haM vosiraami| / tuM salahesi / / gujarAtI vAkya. tame vAMchA kare che. ame hasIe chIe. zuM tame bhaTake che. ame joIe chIe. teo paDe che. teo roSa kare che. te sahana kare che. teo niMde che. tame sAdhe che. tame be pIve che. tame bodha pAme che ame be rakSaNa- tame namaskAra tame be kanaDe che. karIe chIe. 5 kare che. tame be che. te paDe che. tame Apo cho. tuM sIve che. ame bhajana karIe ame tyAga karIe chIe. ame be chIe. chIe. tame be vicAra karo che. huM tyAga karUM chuM. tame bAMdhe che. teo be kahe che. te dekhe che. tuM kSaya pAme che. tame bese che. $ tuM che. teo be kaMpe che. tame ubhA rahe che. ke teo vakhANe che. ! tuM paDe che. 13 4 ane e pachI kaI paNa svara Ave te saMdhi thatI nathI. mArigavo gf (mAyAde vAnI), naTurijhaLe mAvatI (nakhollekhane AvaghnantyAH ) Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khA pATha 5 mo dhAtue. (vA) khAvuM, jamavuM. * (aa) dAna ApavuM, devuM. dhA (vA) dhAraNa karavuM. IT () gAvuM. mar (mA) dIpavuM, prakAzavuM. sihA () glAni pAmavuM, ar (GT) pIvuM, pAna karavuM. 1 khinna thavuM, karamAvu. mitrA (ka) glAni pAmavuM, kA (gana) utpanna thayuM. khinna thavuM, karamAvuM che (sU) hevuM, thavuM. nA (vA) javuM, gamana karavuM. 15 (ni) jItavuM, jaya pAmave () dhyAna karavuM. 2 () uDavuM. ThA (thA) ubhA rahevuM. 36 ( DI) uDavuM. (nA) snAna karavuM, nahAvuM, ne (nI) laI javuM, daravuM. 14 nA dhAtune purUSa bodhaka pratyaya lagADatA anya ma no koI sthaLe 9 thAya che, jemake- tera, ti, laiiMti, sesa, reni, hemu ItyAdi rUpa paNa thAya che. 15 saMskRtamAM je dhAtuone ane 6, 3, ke - svara hoya to te dhAtunA anya rU no 9 ane koI ThekANe aNu tathA 3 ne A ane mA ne aju thAya che. jemake - 6 ne . 4 na maLyuM. 4 ne ar ne () das (du) (4) je (2) var (vuM) s6 (g) | m () sat (4) Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ () cavavuM, paDavuM. 66 (ThTha) saMtADavuM. () janma Apo. s (du) hema karavo. = (g) jIrNa thavuM, dharaDA thavuM. ( tat (7) taravuM. gha () dhAraNa karavuM. va6 (6-3) varavuM, pasaMda karavuM, sara (3) sarakavuM, khasavuM. 4 () haraNa karavuM, laI javuM, 1. svarAH dhAtuone purUSa bedhaka pratyaya lagADatAM pratyenI pUrve ja pratyaya vikalpa mUkavAmAM Ave che. dhAtunAM rUpo. ekavacana bahuvacana 50 50 mi. dono, gu, ma. bI. pu. dari . do, dosthA. trI. pu do. 16goti, rojo, dore. "a" pratyaya lagADavAthI "oga aMganA thatA rU. ekavacana bahuvacana 50 putra rogama, homano, domaDuM, roga, rogrAmi, domAmo, manu, gAma, hodo. do, muM, phona, po, ku, pama. 16 niyama 11mA pramANe saMyukata vyaMjananI pUrvane svara hasta thAya tyAre nita-yukti, nAAi =ti. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 000 50 homasi, homaha, hoitthA, hoesi, hoeha, hopatthA, hoase. hoaitthA, hoeitthA. zrI. 50 hoai, hoanti, hoante, hoire, hoei, hoenti, hopante, hoeire, hoae. hointi, hointe, hoaire. prAkRta vAkayo. amhe doSiNa tumhe duNi haM jremi| tthaaemo| jhAeitthA / ahaM gAmi / amho jeemu / te hoire amhe ve hAma haM ThAmi / te pAnti / so nnhveh| amhe hoemo| tuM jhaasi| amha hvemo| haM hAmi / tumhe hareha / amhe duve jhaamu| tujjhe tthaaeitthaa| sa haae| haM homi| tumhe viNi haM jaami| haM pAmi / neitthaa| amhe vraamo| ahaM jhaaemi| tuM paaase| amhe ve jaaemo| so hoi| te cvehre| amhe do gAimu / gujarAtI vAkaye. tasA me nA cha / te ya che. - ame be pIe. tu naya che. te gAya che. lIya. tamo me gAya che. hu. 42mAdhu teo be hare che. temA me pAmecha. | te sa ya che. tu snAna kare che. te ubho rahe che. teo be jAya che. / tame se bhAva cha, Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 huM khAya che. || tame snAna kare che ke tame saMtADe che. teo Ape che. amo glAni pAmIe ame tarIe chIe. ame be dhAraNa chIe. karIe chIe. teo dhyAna dhare che. tame kopa kare che. tame be Ape che. ame be prakAzIe te prakAze che. chIe. ame cavIe chIe. tame thAo che. tame utpanna thAo tame be sarake che. | tame be lAni tuM thAya che. pAme che | huM utpana thAuM chuM. pATha 6 ko. jI-nnA nAM rUpAkhyAne, 1. vartamAnakALa, bhaviSyakALa ane vidhyartha-AjJArthamAM dhAtuomAM sarva puruSa bedhaka pratyayone sthAne 8 athavA iaa vikalpa mUkAya che. 2. = athavA pratyayonI pUrve ja hoya to ane 4 thAya che. sarvavacana ane ] dAjha==A , Hi , sarva puruSamAM ! sonA, do. athavA dura, dakti ItyAdi, zo, nita ItyAdi. vartamAnakALa, bhaviSyakALa, vitha ane AjJArthamAM svarAnta dhAtuone puruSa bedhaka pratyaya lagADatAM pahelAM athavA jana vikalpa lAge che. udAhonna+=ojA, tA. ja pUrvokta niyama 11 pramANe hasva svara thAya tyAre dujha, [, phiksa, hAsanA paNa thAya che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 hojja- hojjA bhaganAM thatAM 35o. eka 10 50 50 hojjami, hojjAmi, hojjemi, hojja, hojjA. zrI0 50 hojjasi, hojjAsi, hojjesi hojja se, hojja, hojjA. zrI0 50 hojjaha, hojjAda, hojjei, hojjara, hojja, hojjA. Ave tyAre thatAM rUpe. huM 10 hojjamo, hojjamu, hojjama, hojjAmo, hojjAmu, hojjAma, hojjimo, hojjimu, hojjima, hojjemo, hojjemu, hojjema, hojja, hojjA. hojjaha, hojjitthA, hojjAda, hojjetthA, hojjeha, hojjahatthA, hojjeitthA, hojjAitthA, hojja, hojjA. hojjanti, hojjante, hojjaire, hojjAnti, hojjAnte, hojjAire, hojjenti, hojjente, hojjeire, hojjinti, hojjinte, hojjire, svarAntadhAtuonAM puruSa kheAdhaka pratyayeAnI pUrve ' pratyaya hojja, hojjA. hoya+jja hopajja, hoya+jjA-hoejjA. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoejja bhane hoejjA manAM 3po. eka va0 mA 50 5. 50 hoejami, hoejamo, hoejamu, hoejama, hoejAmi, hoejAmo, hoejAmu, hoejAma, hoejjemi, hoejimo, hoejima, hoejima, hoejjemo, hoejjemu, hoejjema, hoeja, hoeja, hoejjA. hoejA. mI. 50 hoejasi, hopajjaha, hoejjitthA, hoejAsi, hoejjAha, hoejjetthA, hoejjesi, hoejjeha, hoejjaitthA, hoejase, hoejjeitthA, hopajjAitthA, hoejja, hoejja. hoejjA. hoejjA. bI050 hoejjai, hoejjanti, hoejjante, hoejjaire; hoejjAi, hoejjAnti, hoejjAnte, hoejjAire, hoejjei, hoejjenti, hoejjente, hoejjeire, hoejjae, hoejjinti, hoejjinte, hoejjire, hoejja, hoejja, hoejjA. hoejjA. 17. A rUpano upayoga prAkRta sAhityamAM bahuja a9pa ThekANe pavama mAve che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIv pAtuna 35o. sarvavacana ane ) sa puruSamA jIvejja, jIvejjA, : jja-jjA na mAve tyAra homi, homami, hoAmi, hoemi tama jIvami, jIvAmi, jIvemityAdi pUnI bhA34 35o thAya che.. dhAtume.. acca (arca) pU. | mella gariha (garha ) ni. chaDDa (muc-muJca ) Ayu', muya . ch| aggha (rAj ) zAla, hI nass / (naza-nazy ) nAza nAsa / pAbha jIva (jIva ) . nacc (nRt-nRtya18) nAya jujjh (yudha-yudhya) 3. siMca (siJc ) 2, siMya: Dah (dah )maNa,mANa, solla / (pac ) 2 dhanu,. / paya pAva, taN (tan ) pAyarayu , vistAra | sijjha (sidh-sidhya) si yayuH 4211. sar3a (zada)nAza pAma, sayu. prAta vAdhyo. so acchejja / / haM milAenjAmi / | amhe jIvejja / sApavejja / tumhe do milAjja- tuM jAejjase / so cukkejjA / itthA / / tujjhe ve milAetuM ciTThajjA / taM garihesi / jjAhatthA / 18. zabathI AdimAM 2 ne s ane aMdara hoya to ja thAya che paNa taiya zabdamAM ne thato nathI. cAo (tyAgaH) / saccaM (satyam ) cayai (tyajati) / pacao (pratyayaH) / caitta (caityam) Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hao ao ho | tu jA ! | huM jajori ! va yu | | no vApast | tumhe nccejjaa| - a jiur #Apa tuje yajJa A cho ? amhe be milA. - jenuM ! te narenja te duve neejjeire / ahaM karejjA / tujjhe paaejjaah| "tumhe nepajjAha / | ahaM ThAjjemi / | amhe saDejjA / A ta it | to pannA | | tu tuve sapheda gujarAtI vAkayo. te be siddha thAya che. | tame be yuddha kare che. zuM tame prakAzo che. te vistAra kare che. | tuM bodha pAme che. { teo laI jAya che. .ame pUjA karIe | tuM ubho rahe che. | tame haro che. chIe. tame dhyAna dharo che. | ame pIe chIe. - tame be chAMTe che. ! huM utpanna thAuM chuM. | teo gAya che. tame utpana thAo cho. te Ape che. te dhAraNa kare che. teo khAya che. | huM cUka chuM. tame vicAra kare che. tuM kheda pAme che. te te lAni pAme che. ' ame be lAni tuM jIve che. zuM tame ubhA rahe che. | pAmIe chIe. prazno 1. prAkRtamAM svaro ane vyaMjane keTalA vaparAya che? 2. , , , , A svaronA vikAre kevA thAya che ? 3. prAkRtamAM visaganuM zuM thAya che? 4. "" ane "' ne prayoga kayAM thAya ? 5. tri" ane "' pratyayanI pUrvanA "1' mAM zo pheraphAra thAya che ? ja A vAkaye za ne nA nA prayoga pUrvaka karavA. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha1 6. " ane " pratyaya jene na lAge tevA keTalAka dhAtuonA rUpe Ape. 7. A rUpe oLakhAvo-nALA, zAnti , chatti, ki, kuti, gs, ti, , jaje nA. 8. " dhAtunAM rUpe jaNa. 9. vyaMjanAnta ane svarAna dhAtuonAM rUpinI vizeSatA batAve. 10. pUrvanA svarane lepa kyAre thAya te daSTAnta sahita jaNAve. 11. "" ane "nA" nI pUrvanA "" nuM zuM thAya? 12. svarAna ane vyaMjanAnta dhAtuomAM bAra ane jA' no upayoga kevI rIte thAya che, te daSTAnta sahita jaNAvo. 13. ra ane pura dhAtunAM saMpUrNa rUpo jaNa. upasargo (1) upasargo dhAtuonI pUve mUkavAmAM Ave che ane teo dhAtuonA mULa arthomAM pheraphAra karI keAI ThekANe vizeSa artha tathA kiI ThekANe viparIta artha ane koI ThekANe jude artha batAve che. A che (mati) hada bahAra, atizaya; a mukAma ali I te hada bahAra jAya che, te u9laMdhana kare che. sahi ) () upara, adhika, meLavavuM; dha I phriviMgi te upara bese che. sAichuM dila che te meLave che. ay () pAchaLa, sarakhuM, samIpa; anuSThApupAccha-te pAchaLa jAya che. ag =g -te anukaraNa kare che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ami ) (mi) sanmukha, pAse; amijAjas="mijAjI-te ari [ sanmukha jAya che, te pAse jAya che. ave che (sava) nIce, tiraskAra; aam =avaya che te nIce o / jyA=roya I utare che. vAgdaramavA te tiraskAra kare che. A (mA) ulaTuM, viparyaya, maryAdA; # rche te Ave che. aa ) (5) viparIta, pAchuM, sAma ) te pAcho ulaTuM; + Emaha ! phare che. che ) apArakagNA ( te pAchA +g=mota ! khase che. has (87) uMce, upara, 3+ =3cha-te upara jAya che. hA =vadyA -te uThe che. 19 3 (anya vyaMjanane lepa thayela hovAthI) upasarganI pachI je vyaMjana Ave te prAyaH bevaDAya che. je vyaMjana bevaDAya che te vyaMjana je vargana bIje ke ethe akSara hoya te (dvitvanA) prathama akSarano te vargane (bIjA) pahele ane (AthAno) trIjo anukrame mukAya che. dala ne stra, dA ne java, chacha ne dache, rakSa ne , 6 ne sTa, TU ne ddha, zu ne , no , % ne , mma ne kAma thAya che. udA. kAkAra-3. niHnira-ni. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 uva ) (upa) pAsa pi yeoyi - u+gaccha-uvagacchada ) A+gaccha-ogacchai ta pAsa u+gaccha-upagacchadaya che. ni+majja=nimajjA te me che. nu+majja-numajjA ni+vaDa-nivaDaite nIye paDe che. ni / (ni) bhara, nIyA -- parA / (parA) palA , parA+jaya-parAjayaha-te bAre . . pAchu; parA+bhava parAbhavai-te 52lava 5bhAu che. palA+aya-palAyai-te sAmAnaya che. pari (pari) vizeSa, pari+tUsa-paritUsai-te vizeSa suzI thAya che. pali / 325.2 , pari+vaTTa-parivahai-te parivartana re che. JyAre bhA; pari+a-pariaDai-yAra mAgumaTa che. paDi-pati / (prati) sAmu, paDi+bhAsa-paDibhAsai-te sAbhumAle che. pari-pai sa; pai+jANa-pahajANA-te pratijJA re che. () mAraNa, 4Sa: pa+yA-payAi-ta mA laya che. pa+yAs=payAsei-te vizeSa prAza che. vi (vi) vizeSa, niSedha, vi+yANa =viyANeha-te vizeSa na che. vidhAya; vissara-vissaraha ta bhUse che. vIsaraha ) vi+silis-visililai-te piyAra pAme . saM (sam) sArI zata; saM+gaccha-saMgacchaha-tasArI zata bhane che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ no (ni) nizcaya, ritiSNanirika-te nizcaya jite che. adhikya, vi =niru-te nizcaya kare che. niSedha nikA-nidhei -te tapAsa kare che, te nirIkSaNa kare che. [] (du) duHkhatA, duSTatAthe TujIMda=be-duHkhe karI ulaMghe che, ku+saMkulaH | tra e karI sahana kare che. sUra ! " du+Ayarra= du -duSTa AcaraNa. Du trona=kurAna duHkhe karI dekhAya tevuM. upasarga sahita upayogI dhAtuo. aT (karizna) deSa | akSara (anaB) anasa lagADa, aticAra lagADe. jJa (gadhikSa) bhaNavuM. aNunnA (anu+jJA) AjJA akasTam (mistra) abhiApavI. lASA karavI, IchA karavI. 20 nira-Tu. A upasarganA rephano vikalpa lepa thAya che, paNa rephanI pachI svara Ave to lopa thAya nahi, jyAre rephane lepa thAya nahi tyAra pachInA vyaMjana bevaDAya che. udA. nibbakanaLe, nira+sonisado, nIro, niro, ni+aMtaraM niraMtaraM 32 kaao durAho, tUro, phulo, Turnasattara-dudatta. phuligo vagodUSTigo, (du vita) ni. 20 juo. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA+gaccha(A+gam-gaccha) mA. | vi+unTa (vi+kR) sanAyu, A+har (A+ha). mADAra 423 // . viva'. u+DDe (ud+DI) Ss vi+yas (vi+kas ) vikAsa pAbharnu ni+Nha (ni+Dnu) tA. vi+lavU (vi+lap ) visaa5423|, pa+Ava-pAva (pra+Ap ) pAma, ___ pa+vis (pra+viz) pradeza 42vI. vi+las (vi+las) vilAsa pa+harU (pra+ha) 46:2 42vA, kare, meja karavI. mAravuM. parA+vaTTa (parA+vRt) 3252 vi+harU (vi+ha) vihAra 423, al, mAtti 42vI. AnaMda kare. pari+harU (pari+ha) tyAra 4231. saM+gaccha (saM+gam-gaccha) bhaga: vA+harU (vi+A+ha) posa', morA saM+harU (saM+ha) sakhA2 42vA. ta pAyA. mAhe viNi ahilsejjaa| / tumhe duNNi nigaccheitthA / so ninnhvei| tubbhe doNi vilaseha / te do vAharejja te praavhire| hai pvilejjaa| te viujventi| amhe praavttttimo| haM paavejj| tujjhe veNNi aiyareha / te be viyojja / tuM annujaannesi| tujjhe aNusareha / Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 gujarAtI vAka, ame AnaMda karIe chIe. tao be aticAra lagADe che. tuM maLe che. tame abhilASA kare che. tame be bolAvo che. teo Ave che. tame praveza karo cho. tu abhyAsa kare che. tuM nikaLe che. ame banAvIe chIe. ame be AjJA karIe chIe. te AvRtti kare che. tuM anusare che. teo be AjJA kare che. ame maLIe chIe. tame prApta kare che. tame saMtADe che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akArAta-- puliga ekavacana. akArAnta napu'sakaliMga / 37 pATha 7 mA. akArAnta nAma. 2254mA ane mIyA-vibhakti, pratyayeA. 60-o [6]23 vIjnma pa0bI0 - m mahuvacana. 3TT. A, 6. OM, E, fLa, [] 1. akArAnta pu'lliMgamAM paMcamI vibhakti sivAyanA svarAdi pratyayeA lagADatAM pUrvanA svara lepAya che, jemake--jJaLa+o niLo. 2. padAntamAM maiM hoya teA sarvAM TekANe pUrvanA akSara upara anusvAra mUkAya che, temaja te m nI pachI svara Ave teA pUrvanA akSara upara anusvAra vikalpe thAya che. jyAre anusvAra na thAya tyAre m mAM pachInA svara malI jAya che. jemake-nigama=nina, jiNam+ajiyaM-jiNaM ajiyaM athavA niLaniyaM, rasama bhajiyaM ca vaMde athavA usabhamajiyaM ca vaMde. 3. napusakaliMganA haiM, haiM, khi, pratyayA lagADatAM pUnA svara dIdha thAya che. udA. ja+=Ar, hela, exft. 22. prAkRtabhASAmAM sAta vibhakti mATe vaDhamA (prathamA), vIyA (dvitIyA), tayA (tRtIyA), vaDathI (patruI), paMcamI (pazcamI), DhI (vaTI), saptamI (saptamI) A zabdo vaparAya che. 23. A' pratyaya temaja bIjA ApelA pratyaye! ASamAM ja vaparAya che. udA . paNa avA kAMsamAM samaLe, mathavuM mahAvIre. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 32. 50 jiNo, jiNe. jiNA. bI0 jiNaM. jiNA. jiNe, pa0 / nANaM. nANAI, nANAI, nAmANi. bI0 / zahe. (pulisa) AiriyAmA / jiNa (jina) 21352lita, ni, AyariyA (AcAya) mAyAya bhagavAna. Ayava (Atapa)ta. tava (tapas ) ta5. Asa (azva) ghoDa. titthayara (tIrthakara) tIrtha 42. uvajjhAya / deva (deva) heva. UjjhAya (upAdhyAya)pAdhyAya. ojjhAya | dIva (dIpa) aai. cora (caura) yAra. pAyava (pAdapa) 3. jaNa (jana) na, bhANusa. pAva (pApa) 55. jaNaya (janaka)24mA5, pitA. ' putta (putra) putra, hii42|. 24. zanI 2062 svaranI pachI asayumA "ka-ga-ca-jata-da-pa-ya-va" vysnaan| prAkRtamA so5 thAya cha, 59 apakSa pachI "" Ave te "" no "va thAya che. temaja avarNanI pachI varNa DAya to 'a' no prAyaH 'ya' thAya cha, I ze 'ka' no 'ga' paNa thAya cha. Sloka-lotrA (lokaH) ja-ta-rayayaM (rajatam) pa-riU (ripuH) ga-nao (nagaH) ta-jaI (yatiH) ya-ga-viogo (viyogaH) ca-saI (zacI) / da-gayA (gadA) } va-lAvaNaM (lAvaNyam) va-pAvo (pApaH) / ka / ga-sAbago (shraavkH)| logo (lokaH) / pa Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purisa (puruSa) puruSa. mora (mayUra) bhAra bAla (bAla) mANa, che|43. raha (ratha) 22. buha (budha) 5Dita. rAma (rAma) vizeSa nAma. mayaNa (madana) abhava. vaccha (vatsa) vA72, mANa maya (mada) malimAna, bha6. vaccha (vRkSa) au3. | (brAhmaNa) prANa vioga25 (viyoga) viyA samaNa (zramaNa) sAdhu, zramaNa. mukkha marubhava (mUkha) 55, 2majJAnI. sIsa (ziSya) ziSya. zawal. (napusasi). abbha (abhra)medha, vANu nayara (nagara) na2. kamala (kamala) na. nANa (jJAna) zAna. kallANa (kalyANa) 48yA. ghara (gRha) gha2. dANa26 (dAna) hAna. jala (jala) 61, pI . jiNabiMba (jinavimba) nezvaranA | naJca (nRtya) nRtya. pratibhA. naTTa (nATya) nAya. 25. vyaMjana sahita svaramAMthI vyaMjanane lopa thavAthI zeSa svaranA pUcanA 212 sAthe sadhi thatI nathA. nobha-nisAaro (nizAcaraH), ra yaNiaro (rajanicaraH). payAvaI (prajApatiH). ___a5vAha-aIye vikSye savi thAya che. kuMbhaArokuMbhAro (kumbhakAraH), kaviIsaro-kavIsaro (kavIzvaraH ), suurisosUriso (supuruSaH), lohaAro-lohAro (lohakAraH) 21. zanI ma2 masa yukta 'na' nA 'Na' yAya cha, tabhAra sAhimA 'na' DAya to vi46pe 'Na' yAya che. 80dANaM (dAnam) | nANaM / naro / ghA (dhanam ) | NANaM / garo / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'ekSa na () AMkha, netra. | suda (mua) moTuM. quor () pAMdaDuM. racaya (rAta) rUpuM, cAMdI. vayA (vavavana) Agama, sUtra. vatha (vastra) kapaDuM. pusthA , ziva (ziva) kalyANa, maMgaLa TolyA ' (puta) pustaka. sTa ( ) phUla. (sUtra) sUtra, zAstra. mUar (mULa) AbhUSaNa, ghareNuM. pu (ava) sukha. sarvanAma, 428 (ta) te. rUma (dama) A. ka29 (ya) je. kada (ni) kaNa. sava (sarva) sarva, badhuM. ga-gta (tat) A. anna (3) bIjuM. "1" ane "" nuM puliMgamAM prathamAnuM ekavacana anukrame sa, to ane ga-gao rUpa thAya che. sakala sarvanAmenuM prathamAnuM bahuvacana " pratyaya lagADavAthI thAya. jema dave, che, gu, ItyAdi 27. netta zabda ane tenA arthavALA zabdo puliMgamAM paNa vikalpe vaparAya che. udA. nettA-nittAruM, nAi-nagAruM. 28. prAkRtamAM anya vyaMjanone lepa thAya che, udA - tAva (tAvata), nAva (vAva), naya ) / _ (rAmana), galo (rAsa), tamo (tam), mA ! " * janma (ma). 29. zabdanI AdimAM ja hoya te ja thAya che, tathA upasarganI pachI ja Ave te kaI ThekANe thAya che. no (cAra), namo (yama), lA (jAti), saMmo-saMjogo (saMyaH-saMyojaka), avagato (maparA). Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "' zabdanuM napuMsakaliMgamAM 50 go ane dio go mAM fja evuM rUpa thAya che. bAkInA sava akArAnta sarvanAmanAM puMliMga ane napuMsakaliMganAM rUpo sakArAnta puMliMga ane napuMsakaliMga jevA ja thAya che, keTalAMka rUpomAM vizeSatA che te AgaLa kahevAmAM Avaze. avyaya, anna () Aja. ri, vi (vi) paNa. 2,3deg 4, 5 (2) ane. na (na) nahI. avyaya-sarvaliMga, sarvavacana ane sarvavibhaktimAM samAna rahe che. dhAtuo raviNa () 3 varasavuM. | viksa (35+Dhi) upadeza kara (66) kheDavuM, kheMcavuM. ja Apavo. AkarSaNa karavuM. jidda () grahaNa karavuM. ri (daza) dekhavuM. namaMt (nama) namaskAra kara. ghaNi (6) sAmA thavuM. +ma () saMmAjanA rir (za) vicAravuM. karavI, sApha karavuM, si () sahana karavuM. wANa (+aa) prakAzavuM. i (q) harSa thaze. sTar (tram) meLavavuM. 30. je zabda chuTA pADavAnA hoya te dareka zabdane aMte athavA sarva zabdone ane A avyayane proga thAya che. udA14 vartha = jilpha, athavA OM gk vagha ja nATTa (anusvAranI pachI "" ne ane svaranI pachI "-" ne prayoga prAyaH thAya che.) 31. kRSaddhi dhAtuonA kadane mari thAya che. variSada (varSati) Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 prAkRta vAke. devA vi taM namasaMti / puttA phullANi ciNaMti / murukkho buhaM niNdd| mukkho vatthA ujjhei / devA titthayaraM jANinti / paNNAiM pddeire| samaNe nayaraM viharei / eso muhaM pamajjei / Ayario32sIse uvadisai / payAsei33 Airio / ghaNaM corei coro| so taM dhAraseI / Ayavo jaNe pIDei / abhaM variseI / devA abhaM viuvire, jalaM moro naTuM kuNei / ca siMcenti / purisA jiNe vaMdeire / rAmo paNNAI Dahei / dANaM tavo ya bhuusnn| sa potthayaM giNhei, ahaM ca tumhe pavayaNaM kiM jANeha ? / bhUsaNaM giNhebhi / gharaM dhaNaM rakkhei / ahaM pAvaM nidemi / raho calei / savyo jaNo kallANamicchai / amhe nANaM icchAmo / rAmo sivaM lahei / amhe vatthANi pamajjemo / pAvA suhaM na pAventi / jAiM jiNabiMbAI tAI mayaNo jaNaM bAhae / savAI vdaami| 32 varNanI pUrve athavA pachI 1 ke 2 sivAya koI paNa svara Avyo hoya te ja varNanA sthAnamAM prAyaH "" thAya che. nama-Ayariya+o-Ayario (AcAryaH), maya-mao (madaH) jaNa yajaNao (janakaH), bhAriyA-bhAriA (bhAryA). 33 4 Adi purUSabedhaka pratyaya pachI svara Ave te saMdhi mAya nahi hoi iha (bhavati iha). Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 gujarAtI vAkaye. mUrkhAo mUMjhAya che. te siddha thAya che. jJAna prakAze che. paMDita mekSane meLave che. kamaLo zebhe che. bhUkha lA pAmatA nathI. be netro jue che. viga mANasone du:kha de che. ziSya jJAna bhaNe che. sAdhuo tapa kare che. be jhADa paDe che. bALaka vastrane kheMce che. ghoDAo pANI pIe che. ame sUtrane vicAra karIe chIe. deva tIrthakarone name che. putro pitAne namaskAra kare che. - rAma pustakane aDake che. pANI sukAya che. be bALako ghareNuM laI jAya che. bALaka pANI pIe che. upAdhyAya jJAnane upadeza kare che rAma pApIne mAre che. dhana vadhe che. paMDita rakSaNa kare che. paMDita pustakone cAhe che ane bALake bhaya pAme che. mUrkhao rUpAne Icche che. | abhimAna lekene pIDe che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 8 me. sakArAta nAma, tarama ane rasathI-vibhakti. ekavacana bahuvacana maMlliMga | ta - , . , , di' -,34 [gApo. ] akArAnta napuMsaka nAmanAM rUpe pahelI be vibhakti nipuMsakaliMga ke sivAya bAkInI badhI vibhaktimAM akArAnta 5 puliMga nAmenA jevAM ja thAya che. 1, tRtIyAnA ekavacana ane bahuvacananA tathA saptamI vibhaktinA bahuvacanane pratyaya lagADatAM pUrvanA 4 ne zu thAya che. nikha+=vina, ji. nidi vihi, ni, nirdi 2. catuthIne ya pratyaya lagADatAM pUrva = dIdha thAya che. -nipajya nir. ni (nira) 40 naLA, Lei. nig, jimfeniEi vi0 kior, [niuTu]. 34. pratyaya caturthInA ekavacanamAM tA 24 (te mATe, vAte, sArU) tevA arthamAM vikape mUkAya che te sivAya ekavacanamAM ane bahuvacanamAM chaThThI vibhaktinA pratyayo mUkAya che. (prAkRtamAM catuthI vibhaktine sthAne chaThThI vibhakti mUkAya che) vada (vadhu) zabdane catuthInA ekavacana mAM "mA, Ag" pratyaya vikalpe lAge che. udA-vahAru, va6, vaya, Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nANa. (jJAna) ta0 nANeNa, nANeNaM. nANehi, nANehi, nANehi. ca. nANAya, [nANAe]. zahe. (pulliga) bhavamANa (apamAna) apamAna, / ujama (udyama) Bdhama, mahenata.. tiraskAra uvapasa (upadeza) 75deza. aloga (aloka) ma!. kuDhAra (kuThAra) suDA31. AyAra (AcAra) sAyA2. koha3 (krodha) ogha, gussA. 35. zahanI sarasvanI pachI masayuta 2 kha-gha-tha-dha ane e ne zuM thAya che, temaja 3, Tane Dha, ne , ne ba, phanI bha tathA hamane bane va prAya: thAya che ane za-bano. sa yAya che. ne jAya che, temaja kI asa 'kha'-muhaM (mukham) '4'-maDho (maThaH) 'gha'-meho-(meghaH) 'Da'-garulo (garuDaH) 'ya'-nAho (nAyaH) 'pa'-uvamA (upamA) 'pha-sabharI-saharI (zapharI) 'ca'-sAhU (sAdhuH) 'ba'-savalo (zabala:) 'bha-sahA (sabhA) 'za' ] seso (zeSaH) ''-ghaDo (SaTaH) | 'ba' vizeso (vizeSaH) pAtumA-kaD (katha), boha (bodh ), soD (yom ), pIla (pID), aDa (ada), laG (kam ), khim (ca) Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMda (candra) ya-6 bahira (badhira) paDe. jiNesara / baMbhaNa (brAhmaNa) bhAma. (jinezvara) linezvara. jiNIsara / jammaIF (janman) ma. bhAva (bhAva) mA. deha puM. na. (deha) zarI2. maNoraha (manoratha) manA2ya dhamma (dharma) dharma, 5204. mahivAla (mahipAla) 2 nAya (nyAya) nyAya, nIti. ma. (mRga) 7291 muhara (mukhara) pAyAsa. mukkha / nepAla / mokkha / narinda } (narendra) 2. niraya (naraka) nA24, nA23. naraya (naraka) nA241, nA24 36 zanI 42 ma hAya t| mma thAya bhane gmana mma vikalpa thAya che. jammo (janman) | jummaM / / vammaho (manmathaH) / juggaM / / timmaM / / tigmam ). tiggaM / 37. zabdanI aMdara rahela anusvAra pachI vagIyavyaMjana Ave te anusvArane te vargane anunAsika vika9pe thAya che. 'chu'-aMgAro-aGgAro (aGgAraH) 'g'-daMDo-daNDo (daNDaH) 'cha'-saMgho-saGgho (sadhaH) 'n'-caMdo-cando (candraH) 'G'-saMkho-saGkho (zaGkhaH) | 'm'-kaMpai-kampai (kampate) ''-kaMcuo-kaJcuo-(kaJcukaH) | 'm'-baMbhaNo-bambhaNo (brAhmaNaH) Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e (gha) vALuM. ratALa (sajhana) sAro sANasa, zera (rASa) krodha. gaDha () lucco. mA (4) leka. vadhavAra (savAra) uttama- varu (vagha) vadha. AcAra, pavitra AcaraNa. Hdu (manmatha) kAmadeva. vAgha (vAva) svabhAva, prakRti vAha (SNAgha) zikArI. a (Ara) bANa. vinaya (vinA) vinaya, viveka. sana (ra) devaleka. vIrAja (vanarAja) rAgarahita, sAvA (zrAva) zrAvaka. vIra (vara) vIra, parAkramI. pitta (siddha) siddhabhagavAna, saMda (TTa) saMdha, samudAya, siddha puruSa. zramaNAdi caturvidha saMdha. 0 (ta) hAtha. napuMsakaliMga (auSadha) auSadha, davA, = (aa) kAma, kAja. cA (4) lAkaDuM. suri (turita) pApa. thar (Ana) AkAza. paMjA (ujjara) kamala. tAra (tAva) rahasya, paramArtha. tra (T) pApa. tahAya (tarA) talAva, jalAzaya. Tour (gg) puNya, dharma, pavitra. '(tIrtha)tIrtha, pavitrasthAna juva8 (puq) phula. thora (totra) stotra. vala (vAya) vAkaya. 38. zabdanI aMdara ane dag ne ja thAya che. ane AdimAM hoya to ja thAya che. gha"--RAso (:) gha"--nikawAvo (niSpApa) "'-- (spandanama) u-vida (vRdghati ) "0"--aa () Tue f (du) duHkha. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sIla (zIla) MA, uttama rajja (rAjya) 2saya. sattha (zAstra) mAma. sattha (zastra) zakha. sAya2. *vizeSaNa appakara (AtmIya) potAnu. 38aNega (aneka)methI vadhAre. sahala / saphala) sa38, samala) savANu paga-ebha (eka) me.. aNa ) (na) naDI. eka-eka pharusa (paruSa) 1495 za. parama (parama) Gre, zreSTha rahia (rahita) 2Dita, pati . mavyaya. 40api-avi (api) 5. | nnaaii| ahi (abhi) ta25 pAse. kayA (kadA) 4yAre. pai (prati) ta23 pAse. kayAi (kadAcit ) hI pakSya. | vizeSaNane vizeSyanAM ja jAti, vacana ane vibhakti dAge. 39. niSedha banAvavAne mATe vyaMjanathI zarU thatA zabdanA Arasbhaa 'a' ane12thA za3 yatA zanA mAra sabhA 'aNa' bhUya che. na logoM-alogo (alokaH) na AyAro aNAyAro (anAcAraH) na sacca-asaccaM (asatyam) / na ego aNego (anekaH) 40. api avi bhavyaya 8 55 pahanI pachI mAvyA hoya to tenA Adine A vikalpa lepAya che. udA -- taM api-taMpi (tadapi) kegavi / kiM api-kiMpi (kimapi) keNa avi (kanApi.) jyAre lepa na thAya tyAre vikalpa saMdhi thAya che. tamavi (tadapi) / kimavi (kimapi) / keNAvi (kenApi) devA avi-devAvi (devA api). Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 4 vija (vinA) sivAya, rahita. | hae (da) sAthe. hae2 ) || hari (kArbana) sAthe. vadhi (sarvatra) badhe ThekANe savvaha dhAtuo a ) (*) aTana karavuM, | van (Una) khuza karavuM. I ! bhaTakavuM. 4 } (ka ) jevuM. kam (a) kiMmata karavI, Adara kara. Ni (kSi6) phekavuM. dhANe } (ghA) deDavuM. hA ] ja (t) yatna karo. 46 () meLavavuM. chid (jhi) chedavuM. to (zom) zobhavuM. 41. vighA ayanA cogamAM bIjI, trIjI ane pAMcamI vibhakti kAya che. temaja sapha avyaya ane te arthavALA bIjA avya je nAmanI sAthe joDAya che, te nAma trIjI vibhaktimAM mUkAya che. 70 dhammaM viNA suhaM na lhejj| nANeNa saha samaNA sohNte| kara. je avyayane anta heya tene badale --a Ave che. hi, ja, nara (satra). ta ita, ratha (tatra). | di, , ratha (kutra). | manahi, anna, maratha (nyatra). Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 ta dhyA. jo egaM jANei so sadhvaM / rogA mosaDheNa nassaMte / jaannaa| sIsA Airie viNaeNa jo savvaM jANae so egaM vaMdire / . jANe / sajjaNA kayAi appakareM buhA buhe pikkhanti kiM sahAvaM na chaDire / murukkho ? / vAho mige sarehiM pahareha / NAI karemi rosN| sIleNa sohae deho, na vi dhaNaM dANeNa sahalaM hoi / bhUsaNehiM samaNA mokkhAya jaente / dhaNeNa rahio jaNo samvattha bahiro kimavi na suNei / / avamANaM pAvejja / samaNA nANeNa taveNa, sIleNa buho pharasehiM vakkehiM kaMpi ya chajjante / na pIlei / sAvago ajja paMkagAha jiNe | bhAveNa savve siddha namimo / accejja / vIyarAgA nANeNa logamalogaM jaNokuDhAreNa kaTThAI chidi| pAvo vahAi jaNaM dhAei / saMgho titthaM aDai / AyariA sIsehi saha AyAro paramo dhammo, vihareire / AyAro paramo tavo / ujjameNa sijhaMti kajjANi mAyAro paramaM nANaM, na maNorahehiM / AyAreNa na hoi kiM? // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 gujarAtI vAkaye. kAma mANasane duHkha Ape che. | upAdhyAya sutrone upadeza kare che. caMdra vaDe AkAza zobhe che. mukha dIvA vaDe vastra bALe che. janmavaDe brAhmaNa thatuM nathI, ame puSpo vaDe jinabiMbanI paNuM AcAra vaDe thAya che. pUjA karIe chIe. leba mANasane pIDe che. rAjAo nyAyavaDe rAjya kare che. mANasa dharma vaDe sarva ThekANe sukha pApavaDe manuSya narakamAM jAya che pAme che. ane dharmavaDe svargamAM jAya che. paMDita paNa mUkhane khuza mora vAdaLA vaDe khuza thAya che. karI zakatA nathI. tame be nRtyanI sAthe gAyana sAdhuo kAma, krodha ane lebhane kare che. jIte che. (be) hAthavaDe tame puSpa grahaNa vIra zastro pheke che. kare che. ame be saMdhanI sAthe tIrtha sAdhu jJAna vinA sukha meLavatAM tarapha jaIe chIe. nathI. ameteMtrovaDe jinezvaranI stuti vAcAla mANasa kAMIpaNa karI karIe chIe. zakato nathI. lu sajajanone niMde che. je tattva jANe che te paMDita che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 pATha 9 me akArAnta nAma. vaMcamI ane 4 vibhakti pratyaye. eka vaka bahu 10 marAna ) -to, o, 3, (to-tu), ro, , 3, (ta-tu), puliMga | hi, ditto, (suja) di, ditto, gujato, ehi, ehinto, esunto 40-4. ja, if kArAnta napuMsaka-puliMga pramANe. 1. Ro ane kArAdi pratyA vinA paMcama vibhaktinA sarve pratyaya lagADatAM pUrvanA rAja no A thAya che. jemake devo jerA, revanto-vAhito, tevo reva. 2. pukArAdi pratyayonI pUrva ane lepa thAya che. jemake tene gf= "g. 3. SaSThI vibhaktinA bahuvacananA pratyaya lagADatAM pUrvanA a, 6, 3 dIdhe thAya che. jemake sevaLa levA. * to-tu A pratyayavALAM paMcamInAM rUpe vahiNi Adi prAptakathAomAM temaja sUtronI cUrNi AdimAM bahuja vaparAyelAM che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jiNa. (jina) paM0 - jiNaso, jiNAo, jiNAu, jiNAhi, jiNAhinto, jiNA. cha0 jiNassa. paM0 nANatto, nANAo, nANAu, nANAhi, nANAhinto, nANA. cha0 nANassa. zabhe. acita (asia) 409, 83. } (artha) dhana, vastu, aTTha attha 53 nANa. (jJAna) azNu, pahArtha, artha. jiNaso, jiNAbho, jiNAu, jiNAhi, jiNAhinto, jiNAsunto jiNehi, jiNehinto, jiNesunto, jiNANa, jiNANaM. nANatto, nANAo, nANAu, nANAhi, nANAhinto, nANAsunto, nANehi, nANehinto, nANesunto. nANANa, nANANaM. (pussiMga) ANaMda (Ananda) vizeSa nAma, chappaa 43 ( SaTpada) lbhre|. aita (ita) ord. dappa (darpa) abhimAna. 43. saMyukta vyaMjano prathama akSara le k-g T-D-td-p-y-bh-dhU-sa aneka hoya to sApa thAya che, lepa thayA pachI zeSa vyaMjana, temaja saMyukta vyaMjanane sthAne thayelA AdezabhUta vyaMjana jo zabdanI AdimAM na hoya tA dvitya thAya che, (dvityuM thayela vya*jana vIya khIjo ke ceAthA akSara hoya tA rhitvanA pahelAM vyaMjanane sthAne anukrame vaga nA pahelA ne trIjo mUkAya che, (ni. 18 mo mo . ) apavAda-dI svara tathA anusvAra pachI zeSavyaMjana tathA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 / 'dhammiA (dhArmika) dhamana. neha (sneha) sneha, prema, prIti. paTavaya (parvata) 5 ta. pacchAyAva (pazcAttApa) manutApa, mA . magga (mArga) 2stA, bhA. maMdara (mandara) bhe2 5'ta. maNUsa (manuSya) bhANusa. muNiMda (munIndra) mAnyAya, muniva2. vagdha (dhyAghra) vAdha. vagga44 (varga) samUha, . AdezabhUta vyaMjana dhitva thAya nahiM. temaja 4-6 bI paNa sthAne Thitva pAmatA nathI. 'k'-bhuttaM (bhuktam ) ''-niThuro (niSThuraH) 'g'-duddhaM (dugdham ) 's'-neho (snehaH) 'Ta'-chappao (SaTpadaH) 'ka'-dukkhaM (duHkham) 'D'-khaggo (khaDgaH ) 'pa'-antappAo (antaHpAtaH) 't'-uppalaM (utpalam ) dIrghasvara-phAso (sparzaH) 'd'-moggaro (mudgaraH) anusvAra-saMjhA (sanbhyA) 'p'-sutto (suptaH) 'ra'-bamhaceraM (brahmacaryam) 'z'-niccalo (nizcalaH) 'ha'-vihalo (vihvalaH) mAhezabhUta vya -kSa nA kha. jakkho (yakSaH), khao (kSayaH), saMkhao (saMkSayaH). 44. saMyukta vyaganane mate m-n-ya-la-va-ba-rya tathA sayuta vyasananI paDelA vyanala-va-ba-ra hoya to so5 thAya che. ( jyAM baMne vyaMjanene lepa thatuM hoya tyAM prayogane anusAra memAMthA nA 5 423|.)bh-kvvN (kAvyam ), pakkaM (pakvam ), saha-laNhaM (lakSgam ), dAraM-vAra (dvAram ). Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viNAsa (vinAza) nAza. saMphAsa 45 (saMsparza) sparza, vu. sadda (zabda) 'm' -saro ( smara: ) 'n'- naggo (nagnaH) 'y' - vAho (vyAdhaH ) 'la' - saNhaM ( zlakSNam ) 'lU' - vakkalaM ( valkalam ) 45. y r - v z Sa sa ke pachI joDAyelA hAya teA te niyamAnusAra lApa thaye te 'zya' - AvAsayaM (Avazyakam ) " nAsai pUrva nA 'zrI' - vIsAmo 'rza - saMphAso 'zva' - Aso 6. ( nazyati) ( vizrAmaH ) (saMsparzaH) (azvaH ) (vizvasiti) vIsasai " 'zUza' - maNAsilA ( manazzilA ) apavAda-kAi ThekANe A ( 43 - 44 ) niyamAnusAre zeSa dvitva thAya che. 'zya' - AvasyaM ( Avazyakam ) ,, - nassai ( nazyati) 'zrI' - vissAmo (vizrAmaH ) ' va' - asso (azraH ) ,, - vissasaha (vizvasiti) 'zUza' - maNassilA ( manazzilA ) pa sappa (sarpa) sAtha. saMtosa (saMtoSa) sate.Sa. fea-efle (feg) (e. 'v' - pakkaM (pakvam ) 'bU' - saddo ( zabdaH ) (cakram ) 'r' - cakaM 'ra' - ako (arkaH) 'r' - vaggo (vargaH ) vyakta za-Sa- sanI sAthai pUrve vyaMjananA pUrvokta ni. 43-44 hasvasvara dIdha thAya che. udA. 'Sya' - sIso '' - kAsao 'Sva' - vIsuM 'Sa' - nIsitto 'sya'- sassaM 'sva' - vikAsaro 'ssa' - nI saho niyama raheva (ziSyaH) ( karSakaH ) (viSvak ) (niSktiH) ( zasyam ) (vikasvaraH) (nissahaH) lAgatA nathI. tyAre pUrvokta za Sa sa prayogane anusAre 'ya' - sisso ( ziSyaH) '' - kassao ( karSakaH ) ' va' - nissittI (niSktiH) 'Sa' - sassaM ( zasyam ) 'sya' - sarasaM ( zasyam ) 'sva' - vikassaro (vikasvara:) 'ssa' - nissaddo ( nissahaH ) Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda. (napuMsakaliMga). annAtha (kaccana) adhyayana. [ dhaa (dhA) anAja. AvAya che , (nAvaDA) 8 (4) phaLa. sAvaratha ! ' avazya karavAnuM nityakarma, mUha (mUtra) mULa kAraNa, AdidharmAnuSThAna. kAraNa, mula. padya (va8) kamaLa. vatha (vacana) vacana, rAma (jarmana) kAma, karma, sutta (sUtra) sUtra. jJAnAvaraNIya Adi karma. ramatta (rakhyatva) satyatattva thAva (vALa) kAvya. upara zraddhA rAkhavI, jarA () cAritra. samyagadarzana.. pitta (varitra) caritra, vRtAMta. solara (tArA) sukha or (varNana) cakSu, jevuM, samyadarzana, mana, dharmazAstra. hiara | (davA) hRdaya, mana. vAva (vaiva) daiva, bhAgya, adaSTa. 6 (haLa) haraNa karavuM, laI dura (du) dUdha. vizeSaNa. anuvAda (mArA) pIDA rahita. } tathANA (jAra) prakAza karamuha . (guru) moTuM, nAra, prakAzaka, jAma ! ghaNuM, bhAre. mag (Hpura) madhura, suMdara. rIkha (vIna) garIba. mUDha (kUTa) moha pAmeluM, mUkha, 1 ajJAnI. nA (nA) nagna, vastra rahita. vAi (varA) garIba, dIna. nidava (nizcaDha) sthira, vivida (vividha) aneka prakAre, acaLa, daDha. bahuvidha, judI judI jAtanuM. nirle (niSphara) ghAtakI, nirdaya. vira (viruddha) viparIta, pratikUla. pah () pAkeluM. sutta (3) sUtela. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ava (matI) dhaNuM, vadhAre, atizaya. 3 (3) vismaya, niMdA, tiraskAra. hrAsara (syavid) kAIkanuM. nara ) (yathA) je pramANe, jema, jevI rIte. 46 } jahA 57 avyaya. taha } (tathA) te pramANe, tema. tahA vi, dhI (vid)dhik, dhikkAravacana cinI (bipina ) dhik dhik sIm (ati+gam ) ulla"dhana karavuM, hada bahAra javu. aneva ) (avakSa) apekSA viNa karavI, garaja rAkhavI ratam (zcama) kSamA karavI, mAphI mAgavI, sahana karavu. 3. (traN) trAsa pAmavuM, DaravuM. nissar nIhar pariSakha pariccha } (na+sa) nIkaLavuM. (rikSa ) parIkSA karavI, tapAsa karavI. dhAtuo. 4 8hUcca (p) icchavuM', roya pasaMda paDavuM . 46. avyamAM A' ne! A vikalpe ahevaJavA (athavA) nar--nanhA (yathA) saha-tahA (tathA) 47mo (namaslR ) namaskAra, namana. } kuLa, puLA, 1 (punar ) vaLI, puNAi micchA (miththA) phAgaTa, asatya. vayA (vA) vA athavA ke, pad (sammati) hamaNAM, hAla. savayA (sarvavA) humezAM, sadA sa-sayA (sA) sadA, haMmezAM. sujju (muchyu) sArI rIte, sArU. vavavAm (vyAvyAnaya ) vyAkhyAna karavuM, spaSTa samajAvavuM. thItala ) (vizvam ) vizvAsa vistara) karavA, bharAsA karavA. } (fa+#fi) aug. vikiNa vikke viTar | (yarna ) meLavavuM, upAano ja na karavuM, pedA karavu' sadd (zrA) zraddhA karavI, samAyar (sammATMr) karavu, AcaraNa karavuM. thAya che, vavA (vA) hra-hA (hA) 47, 7no avyayanA yAgamAM chaThThI vibhakti mUkAya che. udA--namo nibhALuM (namo ninamyaH). 48. A dhAtunA yAgamAM jene pasaMda paDatu hAya te zabdanI chaThThI uddA----mAvaLa dudha dauM. vabhakti Ave che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 pratiyo. namo siddhaann| ANaMdo sAvago dasaNatto namo uvjjhaayaannN| na kayA claa| samaNA sadhdhaya cia AvA- | padhvayANaM maMdaro niccalo sayaM kammaM smaayrNti| asthi / so pamAyA suttaM puttaM paharei / jaha chappaA uppalANaM rasaM aTThAe gAmAmao gAmamaDaMti pivire, tAI ca na pIlaMti, bNbhnnaa| taha samaNA sNti| tassa vacchassa pakkAI jo khamai so dhammaM suThTha phalANi aIva mahurANi sNti| aaraahei| dhammio sai dINANaM jaNANaM buho nariMdassa saMtosAya dhanAI dei| kavvAI rei| jassa dhammo va aTTho atthi aIva neho duhassa muulmtthi|| taM naraM sabve avikkhire / so naggo bhamai, jaNehito vi dhammassa phalamicchati, dharma na ljje| necchaMti mnnuusaa| dhammo suhANaM mUlaM, dappo samaNo sAvagANaM jiNesarANaM mUlaM vinnaasss| caritaM vkkhaai| dhiddhI mUDhA jIvA, kuNati bAlo sappassa desaNeNa Darai, gurue maNorahe vivihe| kiM puNa sNphaasenn!| na u jANaMti varAyA, jhAyai murNido sIsANaM suttANamaTTa daivaM kimavi annaM // 1 // uvdisi| viNayA NANaM NANAo, daMsaNaM nANe tattANaM payAsagaM hoi| dasaNAhi caraNaM c| dhammo kAsai na roei ? / / caraNAhiMto mukkho, mokkhe niThuro pAhiMto dhamma vNch|| / sokkhaM aNAbAhaM // 2 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa9 - - - gujarAtI vAkayo sajajana puruSo pApIone te duHkha pAme che. vizvAsa rAkhatA nathI. rAjA kAvyo vaDe paMDitenI siMhanA zabda vaDe manuSyanAM parIkSA kare che. hadaya kaMpe che. vAghathI mANasa bhaya pAme che. sAdhuone samudAya jinezvaranI saMdha dharmanI virUddha sahana karato nathI. sAthe mekSamAM jAya che. dharsIjana pApathI Dare che. mUrkhAo cAritranI zraddhA keInuM dhana haravuM te pApa che. rAkhatA nathI. jeo jinezvaranuM vacana ullaMghana che ane ane prakAza kare che, teo sukha pAmatA nathI. karanArUM zuM che ? tuM vinayathI sArI rIte zobhe che. je cAritranI zraddhA kare che, te tene dhikkAra che ke te badhAne bhAvathI zrAvaka che. niMde che. te gherathI nIkaLe che ane sAdhu te dhAnya vece che, ane ghaNuM thAya che. dravya kamAya che. pazcAttApathI pApa nAza pAme che. tuM tene phogaTa nide che. ziSya upAdhyAyanI pAse ziSya haMmezAM sUtronA adhyaya-- adhyayana bhaNe che. nenI AvRtti kare che. je nyAyamArganuM ullaMghana kare che, | bALakane dUdha pasaMda paDe che. - Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavacana akArAnta 40-5, zmi [fi] puliMga sa~stro, A .,[] akArAnta napu'saka-pulTiga pramANe. 1. 60 pATha 10 mA zakArAnta nAma. sattI vibhakti tathA saMcodana. pratyayeA. si pratyaya lagADatA pUnA akSara upara anusvAra mUkAya che. jemake-samapaMli (zramane), dhatti (vRdde) napu sakaliMganA sameAdhananA ekavacanamAM mUlarUpa ja thAya che. temaja bahuvacana paNu prathamAnA te te rUpa jevu ja thAya che. jiNa ( jina ) sa. trine, baLami, nitti. nibhepu, bineluM. E0 de sina, nio, ninA, naLe. ninA. 2. nALa (jJAna) 0 tALe, nAgAma, nALatti. 30 hai nALa. bahuvacana du, 3. A. nALavu, tALeluM. nALAE, nALAe, nALAna 3. sanAmanA rUpe vistArathI AgaLa kahevAmAM Avaze, paNa je rUpeAmAM vizeSa pheraphAra nathI te rUpe atre ApavAmAM Ave che. sarvanAma zabdonAM rUpo ane pratyayA akArAnta pulDiMga ane napuauMsakaliMganA jevA che. paNa prathamAnA bahuvacanamAM 5 pratyaya ane saptamInA ekavacanamAM rila, zmi, tha, da, pratyayeA lagADAya che tathA SaSThInA bahuvacanamAM patti pratyaya vikalpe lagADAya che. apavAda-ma (ma) ne patra (tavuM) sarvanAmane saptamInA ekavacananA i pratyaya lAgatA nathI, udA ~ - Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta0 Tha. pa0 ba0 samve, cha0 ba0-savesiM, sabvANa, sadhvANaM, sa0 e0 savasti, savvammi, savvastha, savvarhi, savvaMsi. asanta pulisa "deva" zahanA 3. eka vao bahu va0 pa0 devo, deve. devA. bI0 devaM. deve, devA. deveNa, deveNaM. devehi, devehi, devehi. ca0 devassa, devAya, devAe. devANa, devANaM. devatto, devAo, devAja, devatto, devAo, devAu, devAhi, devAhinto, devAhi, devAhinto, devAdevA. sunto, devehi, devehinto devesunto . . devassa. devANa, devANaM. deve, devammi, devaMsi. devesu, devesuM. saM0 he deva, devo, devA, deve. devA. asanta pulisa "sava" zana:3vA. __ samvo, savve. save. bI. savaM sambe, sadhvA. ta0 samveNa, saveNaM. samvehi, samdhehi, samvehi. ca0 sadhvassa, savvAya, savvAe, savesi, savvANa, savvANaM. paM0 savvatto, savvAo, savvatto, sadhvAmao, savvAU, savvAu, savAhi, savAhi, savAhinto, savvAhinto, savvA, savvAsunto, khavvehi, sabvehinto, samvesuntA. savvassa. samvesi, savvANa, samvANaM. sa0 samvassi, samvammi, samvesu, savvesuM. samvattha, savvahiM, samvasi. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ save. bI. saM0 he savva, samvo, savvA, samve. nasalA . vaNa (vana) pa0 / vaNaM. vaNAI vaNAi~, vaNANi. saM0 vaNa. vaNAI, vaNAI, vANi. bAkInAM puMlliMga pramANe samva (sarva) pA0 } sarva savvAI, savvAi~, savANi. tRtIyAthI puMliMga pramANe puti (tada) zanAM 32.. sa, so, se. bI0 ta te, tA. teNa, teNaM. tehi, tehi, tehi . ca0 tasla, tAe. tesiM, tANa tANa. pa0 tatto, tAo, tAu, tAhi, tatto, tAo, tAu, tAhi, tAhinto, tA. tAhinto, tAsunto, tehi, tehinto, tesunto. cha0 tassa. tesi, tANa, tANaM. sa0 tassi, tammi, tattha, tesu, tesuM. tahiM, taMsi. naghusa li. pa0 bI0 taM tAI, tAI, tANi. bAkInAM puMliMga pramANe, *ta (tad) mere sapanAmAnA samodhananA ! yatai nathA. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puti ema-eta (etad) pa0 esa, eso, ese. bI0 evaM ee, eA. ta0 eeNa, eeNa. eehi-hi-hi sa0 eassi, eammi, eesu, eesuM *ettha, easi. ____ mAnA 'ta' za6 pramANe. nasAsiMga pa0 bI0 evaM ___ eAI, eAI, eANi bAkInAM puMliMga pramANe. vi. nasa li. ee. eoA bao ja (yat) / ja (yat) pa0 jo, je. pa0 / jaM. jAI, jAI, bI0 jaM. je, jA. | bI0 jANi. bAkInAM "ra' zabda pramANe. | bAkInAM puliMga pramANe. . ka (kim) ka (kim) pa0 ko, ke. ke. | pa0 / kiM. kAiM, kAI, bI0 ke ke, kA. / bI0 kANi. mAna 'ta' pramANe. mana muni pramANe. ima (idam) ima (idam) / pu0 imo, ime. ime. bI0 ima. ime, imA. je, HO imassi , ghA0 } ima. imAI, imAI, sasa imammi , . .. imattha, imaMsi. imesuM bAkInA ta' zabda pramANe. / mAnAM pulisa prabhArI *'tya' pratyayAnI pUrva ethanA manAsA5ya che. ema sthapattha. - - Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNattha (anartha) nuchazAna, hAni. Aicca (Aditya) sUrya. iMdiyacora (indriyacora ) 4ndriya rUpI cAra. ucchAha (utsAha) utsAha, mAna6. kAussagga (kAyotsarga) ayAnA tyAga regat (a) wal. 5 " khamAsamaNa (kSamAzramaNa ) sAdhu, kSamApradhAna muni, guNa (guNa) guNu, sadguNa. jakkha (yakSa) yakSa. paMDia (paNDita) pAMDita. 44. saMjJAvAya zamhanI ane AdimAM hoya teA cha thAya 'ka' - pokkharaM ( puSkaram ) nikkhaM (niSkam ) zA. (puliMga) " svao (kSayaH) svIreM ) ( kSIram ) DIra } 4 parovAra (paropakAra) pare/pA2. (pratyUSa) Ata:aNa, savAranA paheAra. } paracU pajAya (paryAya) paryAya, 3yAntara, anukrama. pANAivAya (prANAtipAta) vahiMsA. pAusa (prAvRS) varSA3, bhobhAsU bhava ( bhava) lava, saMsAra. bhAra (bhAra) Ara, bhele. "9 50. zabdanI aMdara kSa tene ane koI ThekANe jIya pazu thAma meM maneM mahimAM hoya to kha-cha-jha thAya che. maNa (manas ) bhana. macchara (matsara) harSyA, dveSa. } (mRgAGkaH) yandra maaMka miaMka hara 'eka' bhane 'ska' / kkha thAya che. 'ska' - avakkhaMdo (avaskandaH) khaMdho ( skandhaH) riccho rikkho sariccho (sahakSaH) RkSa: khINaM chIna jhI vaccho (vRkSaH) (kSINam ) Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariccha / rikkha / (RkSa) 17. viyAra (vicAra) viyA2. visaya (viSaya) vandriyonA 52vejja (vaidya) ha. zAviSayo. / sUra (zUra) 52, 52mI. zahe. (nasa) accaNa (arcana) pUla, pUr: / jhANa (dhyAna) yAna. acchera (Azcarya) vizbhaya, nakkhatta (nakSatra) nakSatra yabhara. ujjANa (udyAna)mAyo, dhAna. pIDaNa (pIDana) pI3g. ghara (gRha) 12. maMsa / (mAMsa) mAMsa. caitta / (caitya) nimAhira, mAsa ) ceia linabhUti. caraNa ( yAni majja (madya) madha, 13, mhi|. dhana. matthaya (mastaka) bhAthu, masta. 51. manI mAhima (vya 50ii) 'R' hAya ta 'a' thAya che, te mAhimA 48 'R' hoya ta 'ri' thAya, kRpAdi zabdamAM "4' ne zuM ane tu Adi zabdomAM "tra ne ' thAya che tathA dRza nA 'ra' nA 'ri' thAya sana RNa-Rju-RSabhaRtu-RSi mA zamhomA 'R'na 'ri' visthe thAra mana vRSabhanA 'vRna '' vidaye thAya che. 80ghayaM (ghRtam) hiyayaM (hRdayam ) / rijU-ujjU (RjuH) kayaM (kRtam) uU (RtuH) risaho-usaho (RSabhaH) riccho (RkSaH) pucho (spRSTaH) riU-uU (RtuH) riddhI (RddhiH) sariso (sadRzaH) risI-isI (RSiH) kivA (kRpA) / riNa-aNaM (RNam ) | usaho-vasaho (vRSabhaH). 52. zanI san2 dya, gya, ye hAya to 'jaja' thAya bhane AdimAM hoya te " thAya che. -vejo (vaidyaH). 'pya'-senA (zayyA) / 'ya'-kaja (kAryam ) 'dha'-joae (dyotate) | rya-bhannA (bhAryA) | -pajAo (paryAyaH) Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvajI (vArasa) sneha, ! sAjo (rAvya) madada, pham | sahAyatA. prema, vatsalatA. sAma (sAmayika) sAmAyika. vakalAMga (vyAvyAna) vakhANuM. (pApane tyAga karI che ghaDI samatAmAM rahevuM.) kudara(vRddhatva)vRddhapaNuM ghaDapaNa. | suvauUT (suva) sonuM, =aa (satya)sAcu, yathArtha vacana. | vira (zivara) zikhara. vizeSaNa ahiya (dhia) ghaNuM, atyanta. | jI (dhya) hitakArI vastu. 3) (33) tatpara. patta (m) prasakta, Asakta. Io ] mairAmaummatta (madirAmadonmatta) madirAnA madathI unmatta. chaor } (kSI) jIrNa, dubala. | jhINa ) vacha4(vatsatra)rAgavAle, nehI. pavidaaDho (vi) vivala, rila(yAdaza)jevuM, javA prakAranuM viha4 I muMjhAyela. tAriva(tAdA) tevuM, tevA prakAranuM | Tima (huti) chInavI lIdheluM. fthama (zita)raheluM sthira thayeluM. lUMTI lIdheluM. niraja (nikALa) prayojana rahita. Gra (dakSa) sarakhuM. ni4ithA (nirmaRtara) atizaya nirmaLa. } (M) rAgI, mAMdu. niranna(nitya) avinazvara, zAzvata soLa (mana) saMdara. uthAyara (vArA) prakAza sAmi (rASa) samAna karanAra. dharmavALo. 53. hasva svaranI pachI zya-zca-rU-jana Ave to pragAnusAre chuM thAya che. udALa $ (zcama ) ) vA (uzcAta) | chika (tti ) mitrachA (ni) ! 3chADyo (3llAha) || juvacharU (gpvyati) | achera (Azcaryama) vacharo (saMvatasara:) | 54. zabdanI aMdara hya ne vikalpa thAya che. nimA jIhA (jihvA) Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atya) (atra) mI. pattha avyaya. avassaM (avazyaM) 432, nI. | ia, tti, ti, ii (iti) prabhA, sema. amao (ataH) ye 424thA, methA. miva, piva, viva, (iva) rebha. jattha, jahi, jaha (yatra) yAM. dhva, va, via, iva pe, , tattha, tahi, taha (tatra) tyA. Nai, cea, cia, (eva) nacha, kattha, kahi, kaha. (kutra) yAM. cca, ccia, nizcayAya mAM. pacchA (pazcAt) pachI. ccea, eva. divA / iha (iha) maDIyA. diA } (divA) si. dhAtuo. uvajja (upa+pad) B4- ya. [ uvabhuja (upa+bhuja ) bhAga: ANe (A+nI)eorg, sA. kujjha (dha) zodha 4231. .} (mad ) va 423 / . macc / ma khala (skhal) |vu, bhAva vijJ (vid )', thayu joya (dyut ) za. uvasam (upa+zam) zAMta thayu pasaMs (pra+zaMs) prazasA 42vI. paricaya / (pari+tyaj ) tyAsa bhuMja (bhuj ) mA. pariccara ) 42. prakRita vAkayo. he khamAsamaNa ! haM mattharaNa / visayA na uvasamante / vaMdAmi / paccUse so ujjANaM jAi, savvesudhammesu jattha pANAi- tattha thiAI pupphAI jiNivAmao na vijjai, so dhammo dANamaccaNAya gharaM ANei / sohaNo hoi|| samaNA ceiesu niccaM jaskho samaNANaM sAhaja kunnei| vaccire, deve ya vadaMti / vuDDhattaNe vi mUDhANaM narANaM / devA vi taM namasaMti, jassa Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamme sayA mnno| / kahemi, kassa rUsemi / micchA taM puttaannN55kujjhsi| jIvA pAvehiM kajjehiM nirajo ghaNassa maeNa majjai, so yasi uvavajjire / bhavamaDai / caMdesu57nimmalayarA, Aiccesu pAvANaM kammANaM khayAe ThAmi a ahiyaM payAsayarA, titthakAussaggaM / ___yarA huti / majjammi maMsammi ya pasattA khamAsamaNA savvayA, nANammi, maNUsA nirayaM vaccanti / tavaMsi, zANe ya ujjayA sNti| nakkhattANaM miaMko joai / jArisA jaNo hoi, tassa parovayAro puNNAya, pAvAya, mitto vi tAriso vijji| annassa pIlaNaM, i. nANaM , jo pacchaM na bhujai, tassa jassa hie so dhmmioptti| vejjo kiM kuNai ? / mUDho haM, tatto kattha gacchAmi, 58amhettha puNNANaM pAvANaM ca kahiM ciTAmi, kassa kammANa phalaM uvbhujimo| 55. jeonI upara krodha-droha ItyAdi karavAmAM Ave tenI chaThThI vibhakti mUkAya che. 56. vAyanI mAlimA "iti" ne pahale isa bhUya che. nama "ia nANaM jassa hiyae", chAe 'ii' 595 mAve che, pahAta svaranI 50ii 'iti' ne pahale ti bhUya cha, 55 5hAnta sva2 na ya ta 'ti' bhUkSaya che. 30tahatti (tatheti) / juttati (yuktamiti) piotti (priya iti) kiMti (kimiti) pa7. paMcamI vibhaktine sthAne koI ThekANe saptama vibhakti 5 / sA che. 10-aMteure ramiuM Agao rAyA (antaHpurAda ratvA''gato rAjA) 58. sarvanAma ke avyayanI pachI sarvanAma ke avyaya Ave te pachInA sarvanAma ke avyayanA Adi svarane prAyaH lepa thAya che. amhe ettha=amhettha (vayamatra) / jai+ahaM jaihaM (yadyaham ) aja+ettha-ajjattha (adyAtra) so+imosomo (so'yam ) Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naccA gAyai pahasai, paNamai / sacciya sUro sA ceva, paMDio paricayaha vatthaM pi| gtino nidarzana tUsaha rUsai nikAraNaM pi| / iMdiyacorehiM sayA, na luMThiaM mairAmaummatto // 1 // jassa gharaNadhaNaM // 2 // gujarAtI vAkaye. guNamAM TheSa anarthane mATe vRddhAvasthAmAM zarIra jIrNa thAya che. thAya che. je pazyanuM sevana kare che te suvarNano paryAya AbhUSaNa che. mAM paDato nathI. maMdiranA zikhara upara mera AcAryo tIrthakaranA samAna che. nAce che. sAdharmikanuM vAtsalya A lekamAM AnaMdazrAvaka samyaktvamAM dharma ane paralokamAM mokSa nizcala che. Ape che. mANasa pApanuM phaLa jue che, megha parvata upara varase che. te paNa dharma karI zakato nathI, ethI bIju zuM Azcarya ?. sAdhu vyAkhyAnamAM jinezvaranAM caritra kahe che. bALaka prabhAtamAM pitAne name che ane pachI pitAnuM huM mArgamAM rIMcha jouM chuM. adhyayana kare che. he mUkha! tuM garIbone zA mATe vihavaLa mANasane kAryamAM pIDe che ? utsAha heta nathI. tuM dujanAM vacana upara A bAgamAM jhADA upara suMdara | vizvAsa rAkhe che ethI duHkha pAme che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 pATha 11 mo. kArAnta ane sakArAta puMlliMga tathA napuMsakaliMganA nAme. DhasA, vI ane tama vibhakti. pratyayo. ekavacana. bahuvacana. kArAnta ] go-0. , amo, jo, chuM. puliMga. | vI -5. To, chuM. ] ta-A. , di nag. 1. rUkArAna nAmanA pratye paNa phukArAnta nAmonA jevA ja che paNa prathama ane dvitIyAnA bahuvacanamAM huM pratyayane badale ? pratyaya lAge tathA prathamAnA bahuvacanamAM avo pratyaya paNa lagADAya che. prathamAnuM evacana, tRtIyAnuM bahuvacana ane paMcamInA to, sivAya ekavacana ane bahuvacananA pratya temaja SaSThI ane saptamInA bahuvacananA pratyayenI pUrvenA -3 (rUM, 3) dIrdha thAya che.--nogo muLA, mu 3. prathamA-dvitIyA ane saMbaMdhananA bahuvacanamAM jo sivAyanA pratyaya lagADatA pUrvane svara lepAya che. udA - Go Jo-jimira=jis, | mAjI+navo mALo. g0 thao-jAra+agA=jima | +amaU3. go a -jiri+=I bhANu+U-bhANU. iyao-f = ft, | bhANu+U-bhANU. 4. sukArAnta ane sukArAta napuMsakaliMganA prathama ane dvitIyAnA pratya akArAna napuMsakaliMga jevA che ane tRtIyA vibhaktithI sukArAnta ane sukArAnta puliMga jevA che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 muNi (muni) (pudi) savayana. bahuvacana. pa0 muNI. muNau, muNao, muNiNo. muNI. bI0 muNi. muNiNo, muNI. ta0 muNiNA. muNIhi, muNIhi, muNIhiM. sAhu (sAdhu) pa0 sAhU. *sAhavo, sAhau, sAhao, sAhuNo, sAhU, bI0 sADaM. sAhuNo, sAhU... ta0 sAhuNA. sAhUhi, sAhUhi, sAhahiM. dahi (dadhi)-napuMsali. pa0 / dahi. dahIiM, dahI, dahINi. bI0 ) GO dahiNA. dahIhi, dahIhi, dahIhiM. maha (madhu)-nasa liyA pa0 / mahuM. mahUI, mahUi~, mahUNi. bI0 ta0 mahuNA mahUhi, mahUhi, mahUhi. ArSaprAkRtamAM pratra ane di0 bahuvacanamAM ane pratyayane prayAga 5 pAya che. sama guru+ave gurave tabhI bahave-sAhave vagaire. Su0-tAva ya tatthAraNNe giddho daThUNa sAhave sahasA // iti paumacarie (testAmA te samAM gAya pakSIya sAghumAne lene sahI.) . saMskRtabhA si prayo5 52thA dahi-mahu (dadhi-madhu) are pazu thAya cha, adhaNe dahi, mahu~, ityAdi prayoga 55 Ave che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra zabdo. (puliMga) (du) candra. (gaLina) prANu, jIva. (vi) kavi. mig (mi) sAdhu. or U bata (maiMtrina) maMtrI. gue (guru) guru, vaDIla. muni (muni) muni. ga6 (yati) yati, sAdhu. vAda (vyAdhi) roga, pIDA. ja (yojina) yegI. tti (RSi) RSi. pUra (sUri) AcArya. nivara (pati) rAjA. sAdu (sAdhu) sAdhu, mokSamArga hiMdu (vadhu) baMdhu. mitra. sAdhanAre. napuMsakaliMga madu (madhu) madha. saMg (zra) AMsu. vAri (vAri) pANuM. radda (kali) dahI. vizeSaNa pauig (mijha) kuzala, | Hary () sarva jANanAra, - paMDita. thayaug (utajJa) upakArane jANanAra. | sarvajJa bhagavAna. * runa anta nAmavALA zabdanA aMtya vyaMjana no lopa thavAthI tenA rUpa hUkArAnta nAmanI mAphaka thAya che. pa9. zabdanI aMdara vra ane zuM ne i ke ja thAya che ane AdimAM ja ke ja thAya che. pasguLo (gghunaH) | vigaM (vijJAna) | nAnaM (jJAnama) Tguno J | vinna | " | mit apavAda-jU (6) nA 5 ne vikalpa lepa paNa thAya che. nA (rAsa) | maLonno (noma) aom J | maLo che ! s Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arahaMta / (arhat) pUcha / majjha na. (madhya) , kyamAM, arihaMta tItha 72. mAntare, ma2. aruhaMta / amhArisa vi. (asmAdRza) pamAna puM. (pramAda) prabhAha, samAsa navA. bhUkSI yu. ajiNNa vi. (ajIrNa) 17, pahAvaga vi. (prabhAvaka) prabhAvanA sapayo. 12nAra, unnati 42nA2. amia / na. (amRta) abhRta. pAlaga vi. (pAlaka) pAsana amaya / 42nA2. Aesa puM. (Adeza) bhAmAzA. paDikkamaNa na. (pratikramaNa) Isara pu. (Izvara) Izva2. kayo Avazyaka kRtya, kriyAvizeSa. vi. (kRta) 42su. kdd| bamhacera / dhamhacaria na. (brahmacarya) kAyavva vi. (kartavya) 42vA sAya:. baMbhacera mAyaya tAraga na. (tAraka) tAsa. bhoyaNa na. (bhojana) mAna. titthuddhAra puM. (tIrthoddhAra)tIya nA maMta puM. na. (mantra) matra, 2. dita vi. (dadat ) bhApatI. viyA2, gupta vAta. dhanna vi. (dhanya) dhanya, prazasA maNojja / vi (manojJa) su2. 421 / sAya. / maNoNNa / abhijJa mAhizamAMza na NNa thAya che tyAre 24ntya ane| u thAya che. ahiNNu (abhijJa), kayaNNu (kRtajJa), nyAre NNa na thAya tyAre 352 4 niyama pramANe ana sA5 26 ahijja (abhijJa), savaja (sarvajJa) tyA thAya che. abhijJa mAhiza hAvAthA prAjJa vigaire zobhA santya 'a' nau thAya na. 0-paNNo, pajo. (prAjJaH). 1. zanI a62 zma, ma, sma, ma na mha thAya cha tebhara pakSma zamna mana mha thAya che. ANe ha na mma 5 thAya che.BE. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 pajjuNNa puM. (pradyumna) bhahera, vimhA puM. (vismaya) Azva. zanI putra. virahia vi. (virahita) 2hita, mitta puM. na. (mitra) sabhA, zUnya, vivANu bhitra, hota. saMsagga puM. (saMsarga)sa, sama5. raNa / na. (araNya) sa, sAsaNa na. (zAsana) bhAgamA araNNa vana, 1255. / zAstra, zikSA, mAzA, zAsana. avyaya. ahuNA (adhunA) mayAM, &t. | tao (tataH) tyAra pachI, te kaho (katham) ma, vI zate. raNathA. kaha) dhAtuo. ava+gaNa (ava+gaN )apanA | phAl / (pATay ) 313j, yI27. 42vI, a5mAna 429 phAD / avaNe (apa+nI)(2 42. masesq. maMt (mantra ) viyAra 42vI. caD / (A+roha ) yaaj, ni+maMt (ni+mantr ) nimatra A+roha mAkhana khu. A+ruha ) mApa, nimabu. uddhara (uddha ra) 62 4231. vosara ! (vismR)bhuzI : cakkh (A+svAd ) 2vA sevA. vissara / daMDa deNDayA zikSA baNNa (varNa) vabhAvu, varNana 42. 42 . pAl (pAlay ) pAsana 427. / seva (sev ) sevA 42vI. 'zma' kamhArA (kazmIrAH) 'ema' gimho (grISmaH) 'sma' vimhao (vismayaH) 'kSma' pamhaM (pazma) 'ma' bamhA (brahmA) koI ThekANe TTa thato nathI. bamhaNo ra rassI (razmiH) bambhaNo na saro (smaraH) - 'ma' bamhacera / (brahmacaryam) brAhmaNaH Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 prAkRta vAMka, arihaMtA savaNNavo bhvNti| / dukkhesu sAhejjaM je kuNaMti kayaNNuNA saha saMsaggo sai te baMdhavo atthi| kaayvvo| tuM aMsUNi kiM muMcasi ? / chappA mahuM ckkhejaa| ajjiNNe osaDhaM vAri / sUrao jiNiMdassa sAsaNassa bhoyaNassa majjhammi vAri pahAvagA sNti| amayaM / guruNo sIsANaM suttANamaTThamu suttassa maggeNa carejja vdisNti| bhikkhU / ahiNNU satthANamatthesu na pajjuNNo jaNe Dahai / mujjhanti / nivaI maMtIhiM saddhiM rajjassa jahaNo maNojjesu ujANesu __ maMtaM maMtei / jhANaM smaayrnti| nivaiNo maNoNNehiM kavvehi sAhavo tattesu vimhayaM na / tUsaMti / paaveire| dhannANaM ceva guruNo AesaM sUrI sAhahiM saha AvAsayAI diti / kammAiM kuNai / dhammo baMdhU a mitto a, sAhuNo pamAA suttANi dhammo ya paramo guruu|| vIsa rejja / narANaM pAlago dhammo, dhammo muNI dhammassa tattAiM sUri __ rakkhai pANiNo // 1 // pucchati / dANeNa viNA na sAhU, na huMti sAhU guruhiM saha gAmAo sAhahiM virahi titthaM / / gAmaM vihrte| dANaM diteNa tao, titthuddhAro kahaNo nariMdassa gunnevnneire| ko hoi // 2 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI vAkaye. munio zAstramAM paMDita hoya che. ane sajajanonuM pAlana kare che. tame sAdhuonI sAthe haMmezAM madha bhamarAone game che. pratikramaNa kare che te haMmezAM prabhAte udyAnamAM huM madhane tyAga karUM , jAya che ane AcAryo tathA yogIo vanamAM rahe che ane sAdhuone vaMdana kare che, kAmane jIte che. sAdhuo kaI vakhata paNa pApamAM munio utkRSTa brahmacarya pALe che. pravRtti karatA nathI. paMDita vyAdhithI muMjhAtA nathI. RSi mannavaDe AkAzamAM uDe che. vaidya vyAdhione dUra kare che. medha pANI chAMTe che. huM tetrovaDe sarvajJa bhagavAnanI divase candra zobhato nathI. stuti karUM chuM bAlaka dahI khAya che. tArAonI madhyamAM candra zobhe che. guru amArA sarakhA pApIone -rAjAo luccAone daMDa kare che, paNa uddhAra kare che. pATha 12 me (cAlu) kAratakArAnta puliMga tathA napuMsakaliMga nAme. raphathI, paMcama ane chaThTho vibhakti pratya. ekavacana bahuvacana. ja jo rasa, jo ro, jo, tro, 3, rito. , , 3, hitA, juno. chao mo, . Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca0 muNiNo, muNissa. paM0 muNiNo, muNitto, muNIo, muNIu, muNohinto. cha0 muNiNo, muNissa. muNi (muni) ca0 dahiNo, dahissa. paM0 dahiNo, dahitto, dahIo. dahIu, dahI hinto. cha0 dahiNo, dahissa ca0 sAhuNo, sAhussa. paM0 sAhuNo, sAhutto, sAhUbho, sAhU, sAhUhinto. cha0 sAhuNo, sAhUssa. sAhu (sAdhu) muNINa, muNINaM. muNitto, muNIo, muNou, suNIhinto, muNAsunto. muNINa, muNINaM. ca0 mahaNo, mahussa. paM0 mahuNo, mahatto, mahUo, mahau, mahUhinto. cha0 mahuNo, mahussa. sAhUNa, sAhUNaM. sAhutto, sAhUo, sAhUu, sAhU hinto, sAhUsunto. sAhUNa, sAhUNaM. dahi (dAdha) dahINa, dahINaM. dahitto, dahIo, dahou - dahIhinto, dahIsunto. dahINa, dahINaM. mahu ( madhu ) mahUNa, mahUNaM. mahatto, mahUo, mahUu, mahUhinto, mahU sunto. mahUNa, mahUNaM. yaturthI nuM me'vayana saMskRta uparathI - muNaye (munaye), sAhave M (sAdhave) tebhara vAriNe (vAriNe), mahuNe (madhune) tyAhi pazu thAya che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaha. aMgAra 1 gaNi puM. (gaNin ) 52, mI. puM. (aGgAra) mA. gAyama puM. (gautama) zrI mahAvIra - svAmInA prathama gaNadhara. iMgAla aNNANi vi. (ajJAnin ) ajJAnI / caMdaNa na. (candana) na. bhU. jarAgahia vi. (jarAgRhIta) 12avaroha puM. (aparAhNa) 65 thI akSaNa rAya, 5231. sanI pAyo pra2. / jaMtu puM. (jantu) prAe, (r).. avarAha puM. (aparAdha) gune| vais. jIvAu pu. na. (jIvAtu) chana, acchi puM. na. (akSi) mAma. moSadha. uttara na. (uttara) utta2, 433ma. juddha na. (yuddha) yuddha jhuNi puM. (dhvani) za6. / pu. (kRSNa) vAsudeva. taru puM. (taru) 33. kavi, pu. (kapi) vAMrI. tikkha vi. (tIkSNa) tImu. kAmasama vi. (komasama) abhasamAna. tiNha kovasama vi. (kopasama) dhanI namokAra / puM. (namaskAra) samAna. namukkAra / nabhana, prAma. kevali puM. (kevalin ) jJAnI, nemi puM. (nemi) mAvIsabhA sinesava. zva2rnu nAma. 11, zamhomAMzna-SNa-sna-ha-iNa-kSNa ya to tene| 'ha' thAya che, temaja pUjA zabadanA "mane paNa ochuM thAya che ane hula nA laha thAya che. 'na'-paNho (praznaH) 'Na'-puvvaNho (pUrvANaH) 'Na'-jiNhU (jiSNuH) 'kSNa'-saha (zlakSNam) 'sna'-joNhA (jyosnA) 'ma'-saNhaM (sUkSmam ) 'sna'-hAi (snAti) 'hala'-palhAo (prahalAdaH) 'hma'-jaNhU (januH) AlhAo (AhlAdaH) Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "grApha * nisa 6 (nimeSa) palakAra. | maMda vi. (manTa) dhImu, ALasu, ghara vi. (ghara) anya, zreSTha, bIje. mA . (umA) parAbhava. madura vi. (napura) miSTa, sArU. TyAra chuM. (1) prakAza. anu chuM. (anya) krodha. jaNAya chuM. (ghara) maherabAnI, moharama vi. ( noma) mohakRpA, dayA. samAna, ajJAna sarakhuM. paNuM chuM. (muM) prabhu, svAmI. datta vi. (m) raMgeluM, rAtuM, purava . (pUrvAda) divasane Asakta. pahele bhAga rika chuM. (vui) zatru. , (#) prazna, savAla. hag vi. (Tapu) tuccha, nAnuM, pujJa vi. (dUca) pUjavA yogya. dura | nissAra, | | vi. (du) ghaNuM, vadhAre. arg chuM. (vahiM) ani. vighag S. (viSNu) vAsudevanuM nAma. mAvato vi (mavara) azvaati ryavALuM, bhagavAna.. naMti chuM. (rAnti) soLamA tIrthamahuM chuM. (ra) laDavaio. karanuM nAma. madhya vi. (madhya) bhavya jIva, samIra vi. (pa) pAse, najIka. yogya, suMdara. raju chuM. (ra) zatru. mANuM chuM. (mAna) sUrya. fahu chuM. (zizu) bAlaka. 'maruM chuM. (mRtyu) maraNa, mota. raho puM. (sAra) saMhAra, makSa che. (dhyAhna) divasane savAra | nAza karavA. madhya bhAga. | 0i chuM. (hastinuM) hAthI. 62. zabdanI aMdara ta heya ta tha thAya che ane AdimAM rasa hoya te za thAya che. tho (totram) nathi (nAsti) zu (tutiH ) apavAda--samasta ane stabdha zabdamAM 4 ne ze ke thatuM nathI. samaro (samastaka), to (taH). Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avyaya. annaha / (anyathA) viparIta, bAhi. / (bahis ) mahA2. annahA ) GoTu bAhira / kiMtu (kintu) 5. maNayaM / maNiyaM / (manAk)65, thA natthi (nAsti) nathI. maNA / dhAtuo. gaNa (gaNa ) ma. ava+mann (ava+man) apamAna 42, ti22412 23.. prAkRta vAkaye, savaNNUNaM arihaMtANaM bhagaH / aTThAI na laheha / vaMtANaM iko vi namokAro | jaMtUNa jIvAuM vArimasthi / bhavaM chideh| raNNe siMghANa hatthINaM ca jarAgahiA jaMtuNo taM natthi, judhdha hoi / jaM parAbhavaM na paavNti| kevalI mahureNa jhuNiNA pANINa ANaMdo saMtissa ceie naccaM ghmmmuvis| krejjaa| sUriNo avarAheNa sAhUNaM paccUse bhANuNo payAso ratto kujjhati / havai / | annANiNo kevaliNo vayaNa namo pujjANaM kevalINa gurUNaM c| avmnnNti| paMDiA maccuNo Neva biihNti| nivaIhinto kavao bahu dhaNaM tumhe gurUo viNA suttassa lhehre| 63. anusvAranI pachI zuM Ave to 6 ne vikalpa thAya che. siMgho-sIho (siMhaH), saMghAro-saMhAro (saMhAraH). 4 4 anusvAra na ya ta paNa hA gha yAya che. dAgho (dAhaH). Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amhe pahuNo pasAeNa jiivaamo|| puTavaNhe avaraNhe ya maMdo hoh| jaiNo maNayaM pi kAsai mannuM | goyamAo gaNiNo paNhANaform | mura nA aMgArANaM kajjeNa caMdaNassa gurussa viNaeNa murukkho vi tahaM jo karU?! paMDigo phoDA maccussa sA pamAo, jaM jIvo natthi kAmasamo vAhI, natthi nava nimelaviI auhaao Ii gimhassa majjhaNhe bhANussa / natthi kovasamo vaNhI, natthi tAvo aIva tikkho hoi, nA para muhaM rA | gujarAtI vAkaye. zive gurane prazno pUche che. 3 laDavaiyo rAjAnI pAse dravyanI ame sarvajJa bhagavAna pAsethI dharma AzA rAkhe che sAMbhaLIe chIe. siMhanA zabdathI haraNonuM hRdaya ajJAnIothI paMDita bhaya pAme che. kape che. huM haMmezAM puthI zAnti candrane prakAza cittane AnaMda (jina)ne pUja chuM. upajAve che. te tINa zastravaDe zatrune haNe che. vaMdarAe jhADanAM pAkAM phaLa khAya che. zAnti (jinezvara) nA dhyAnathI amo guru pAse dharma sAMbhaLIe kalyANa thAya che. chIe. pramAda prANIne parama zatru che, mANase vyAdhiothI bahu ja paNa vIra puruSo tene jIte che. mUMjhAya che. kevalInA vacane anyathA hatA bALakone prabhunuM pUjana game che. nathI. siMhe hAthIone phADe che. kRSNa nemi (jinezvara) pAsethI sAdhu zAstranuM apamAna karatA samyakTava pAme che. nathI. bhamare madhane mATe bhame che. ' hAthIothI siMha DaratA nathI. * niya-dezya dhAtu hovAthI hasva thayela che. anyathA bIyara prayoga thAya che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 13 mo (yA) irAnta, uparAntavigatathA napuginAmI. sattamI visati tathA saMbohaNa. pratyayo. ekava. bahuva sa0-mmi, (si) su, suM saM0-0 prathama pramANe saMbodhananA ekavacanamAM anya svara vikalpa dIrdha thAya che. muNi (muni) sa0 muNimmi, murNisi muNIsu, muNIsuM. saM0 he muNI, muNi. muNau, muNao, muNiNo, muNI. sAhu (sAdhu) sa0 sAhummi, sAhuMsi. sAhasu, sAhasuM. saM0 he sAhU, sAhu. sAhavo, sAhau, sAhao, sAhuNo, sAhU. napuMsakaliMganAM saMbodhana ekavacanamAM mUla rUpa ja rahe che. temaja bahuvacana prathamAnA te te rUpa jevAM ja che. dahi (dadhi) sa0 dahimmi, dahisi. dahIsu, dahIsu. saM0 he dahi. dahIMI, dahI, dahINi. mahu (madhu) sa0 mahummi, mahuMsi. mahasu, mahasuM. saM he mahu. mahUI, mahaI, mahaNi. adasa zahanA prAkRtamA 'amu' mAheza thAya che pachI tena rUpe DaMkArAnta nAmanI peThe thAya che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amu (adas) pusi . amU. amavo, amau, amao, amuNo, amU. bI* amuM. amuNo, amU. mAnA 31 // 'sAhu' pramANe. napuMsakaliMga 10] amuM. amUhaM amuha, amUNi. bI0 zeSa rUpe puMliMga jevAM thAya che. saMpUrNa rUpe, nemi ( 1) pa0 nemI. nemau, nemao, nemiNo, nemI. bI0 nemi. nemiNo, nemI. ta nemiNA. nemIhi. nemIhi, nemIhiM. 10 nemiNo, nemissa. nemINa, nemINaM. paM0 nemiNo, nemitto, nemImao, nemitto, nemIo, nemIu, nemI nemIu, nemIhinto. hinto, nemIsunto. cha0 nemiNo, nemissa. nemINa, nemINaM. sa0 nemimmi, nemisi nemIsu, nemIsu. saM0 he nemI, nemi. nemau, nemao, nemiNo, nemI. guru pa0 gurU. guravo, gurau, gurao, guruNo, bI0 guruM. ta. guruNA. guruNo, gurU. gurUhi, gurUhi', gurUha. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ba0 guruNo, gurussa. guruNaM, guruNaM. 50 guruNo, gurutto, gurUmo, gurutto, gurUo, gurUu, gurUu, gurUhinto. gurUhinto, gurusunto. cha0 guruNo, gurussa. gurUNa, gurUNaM. sa. gurummi, gurusi. gurUsu, gurusuM. saM0 gurU, guru. guravo, gurau, gurao, guruNo, vAri (napusasi) 50 bI0 vAri. vArII vArIi~ vArINi. mADInAM 35 'nemi' prabhAe. saM0 he vAri. he vArII, vArI, vArINi. aMsu (azru) pa0 / aMsu. asUI, asUi~, aMsUNi. bI0 / mAnA 35 'guru' pramANe. saM0 aMsu. asUI, aMsUra, aMsUNi. zo . bhaisaya puM. (atizaya) atizaya. | Asanna vi. (Asanna) sabhA5, pAsanu, na. aggi pu. (ami) agni. iMda puM. (indra) ndri.. asAra vi. (asAra) sA2 vinAnu, uttama / vi. (uttama) zreSTha, masA2. uttima 42. kallana.(kalya)mAvatIsa . masura puM. (asura) asu2, rAkSasa. kaMTha pu. (kaNTha) 126na, gaNu asuriMda puM. (asurendra) rAkSasAno kivaNa vi. (kRSaNa) 46yAsa, svAmI. ' sI. maccaMta vi. (atyanta) baMdhAre, ... khaNa puM. (kSaNa) samaya kSaNadhakSa. vizeSa, 65. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garula puM. (garuDa) pakSirA. mahAvIra puM. (mahAvIra) yovIal giri pu. (giri) pata. tIya 42nu nAbha. guNI vi. (guNin ) guvAgA. meru puM. (meru) bheru 5 ta. cakkhu puM. na. (cakSuSa) sAMja, natra. / rakkha Na na. (rakSaNa) 2kSae. jIvibhana. (jIvita) vana, 7vatara. rahassa vi. (rahasya) guna, zuddha, jialobha-ga (jIvaloka) duniyA, mAnata. sasAra. rAga puM. (rAga) 20, sneha joha puM. (yodha) savaimI, yaho. vajjo puM. na. (vajra) 200, dhva na. (dravya) dhana, dravya, sapatti. vaira hIre, chandranu zatra digdho vajjapANi puM. (vajrapANi) 0. dIha / vi. (dIrgha) hI4', eiy. vara vi. (vara) zreSTha, rAma. dIhara) vAu puM. (vAyu) vAyu, pavana. divasa] puM. na. (divasa) divasa. | vijjatthi pu. (vidyArthin ) vidyAdivaha ne athI, vidyAthI. dosa puM. (doSa) hugu, hoSa. vijha puM. (vindhya) vi-dhyAya nAyava vi. (jJAtavya) gaNavA yoya. pata. pakkhi puM. (pakSin ) pakSI. vinnANa na. (vijJAna) sahAya, pabhAyo puM. na. (prabhAta) 52Dha, 31, jJAna. pahAya prAta:10. veragga na. (vairAgya) vairAya. paramapaya na. (paramapada) uttama visayavisa pu. na, (viSayaviSa) sthAna, mokSa viSaya 35 2. pazu puM. (pazu) 5zu. sakka puM. (zakra) .. pAya puM. (pAta) 579, 5tana. sara puM. (saras ) sre|52. pANi puM. (pANi) DAya. sarUva na. (svarUpa) sva35. puva / vi. (pUrva) pahe, sattuMjaya puM. (zatruJjaya) sivAya purimA magAunu tItha. maccha puM. (matsya) bhAtu. siddhagiri puM. (siddhagiri) siddhAya mahussava A parvata siddhagiri. mahasava / puM. (mahotsava) bheTa! mahosava utsava. / hari puM. (hari) chandra, vig. mahocchavA / hAra puM. (hAra) bhANA, hAra. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ annahi annaha annattha (ekadA) ekkasi, ekkasiaM,] ekkaiA, egayA, eka divase, avidhyata. cay tar sakka (anyatra ) jIne ubhaye. (zak ) zaktimAna thapu . cay (tthaj) tyAga 42ve. jaggU | (jAgR) lagavu jAgara | jAya (yAc) bhAMgavu Dhikka (garj) vmaNahanu bhAvu prAkRta johA sattasu satthANi melinti / vijjatthiNo pabhAe puSvaM vibha jaggati / sIsA gurugma vacchalA havaMti / pakkhiNo tassuM vasaMti / murgisi paramaM nANamatthi / jao harI pANimmi vajjaM ghare, tamo loA taM vajjapANi ti vayaMti savaNNuNA jiNideNa samo ka dhAtumI. pahi, esAhe iyANi (Ni) dANi, dArNi dANIM samma (samyag ) sArI rIte. nauNa, nauNAi, ) ( na punaH ) | zrIthI naDhi. nauNA ( idAnIm ) bAsa, hamalA, pari+hA ) ( pari + dhA) pari+dhA 425, paDhe pUya ) ( pUjay) pUjana khu pUja | bukk (garz2a) nA 12vI. gAnvu. vAyo. dhArA bhar (bhu) laghu. virAya (vi+rAjU ) zIlavu na anno devo / siddhagiriNA samaM na annaM tivthaM / merummi asurA, asuriMdA, devA, deviMdA ya pahuNo mahAvIrassa jammassa mahosavaM kuNanti / pakkhI ke uttamA saMti ? | ariMgasa pAo varaM, na uNa sIleNa virahiyANaM jIviaM / sAhUNaM saccaM sIlaM tavo ya bhUsaNamatthi / Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUDhA pANiNo imassa asAra tarai / ssa saMsArassa sarUvaM na guNIsu cea guNiNo rajjaMti jANijja / nAguNIsu / jaM kalle kAyavaM taM ajja | samvesu* pANIsu titthayarA ccia kAyadhvaM / uttimA saMti / abhUsu tarUsu kavI vasati / jaM paTTaNaM roei, taM ceva kuNaMti he sisu, taM darhisi bahuM sevagA nicca / Asatto si / | saccaM suaMpi sIla, vinnANaM sAhavo parovayArAya nayarAo taha tavaM pi veraggaM / nayaraMsi vihreire| vaJcai khaNeNa sanva, visayavivasaho vasahaM pAsei, Dhikai / seNa jaINaM pi // 1 // jaNesu sAhU uttamA asthi / / jaha jaha doso viramai, jaha hatthiNo vijhammi vasati / / visaehi hoi beraggaM / he sisu ! tuM sammaM ajjhayaNaM taha taha vi nAyavvaM, AsannaM na ahijjesi / citra paramapayaM // 2 // annANIsuM suttANaM rahassaM na | dhanno so jialoe, guravo ciThai / nivasaMti jassa hiayaMmi / gimhe digdhA divasA huvire| | dhanANa vi so dhanno, gurUNa sisU taM jaNae vacchalosi / | hiae vasai jo u // 3 // jo dose cayai so samvattha zubharAtI pAdhyA. maann| mAlA dhAraNa 42 cha. cha. . indra devane tIrthakaranA atizaya ! te madhamAM ghaNe Asakta che. AvAM vAkyomAM chaThThI ke sAtamI vibhakti mUkAya che. 45'yamI sthAne tRtIya vimati 55 thAya che. coreNa bIhai (corAd bibheti). Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvajJamAM je guNe heya che te guNe bIjAomAM hotA nathI. te parvatamAM jyAM guru rahe che tyAM huM rahuM chuM. guone vinaya karavAthI vidyA thIomAM jJAna vadhe che. jema pazuomA siMha, pakSiomAM garuDa, mANasomAM rAjA, ane devomAM Indra uttama che, tema sarva dharmamAM javAnuM rakSaNa uttama che. pakSiomAM uttama pakSi koNa che ?. A pANumAM ghaNAM mAchalAM che. hamaNAM huM zatruonI sAthe laDuM chuM. prANuone jIvADanAra dharma che. parvatemAM meru uttama che. paMDite ajJAnIone vizvAsa karatA nathI. mANasa taLAvamAM pANI bhare che. he bALake ! tame kayAM jAo cho ?. ame siddhAcaLa jaIne chIe. sarovaranA pANImAM kamaLo che. sAdhuo zatruthI bhaya pAmatA nathI. bhikSu kRpaNa pAsethI dravya mAge che. bALaka caMdranA darzanathI netramAM sukha meLave che. sAdhuone mRtyune bhaya hato. nathI. munione gautama gaNadhara upara atyanta rAga che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 14 me bhUtakALa. 1. vyaMjanAnta dhAtuone sarvapuruSa ane sarva vacanamAM "i pratyaya lAge che, ane svarAnta dhAtuone "sI", ", "ga', pratye lAge che. sarva puruSa , sarva vacana udA - sura+phaeNkrama. jA=zarIra. v=qii. vaMda-vaMdI. vo yoga. sarva puruSa ke phalI dI. phrIma sarva vacana ! ** morI, gho+=o. netrI , gii do . je =je . svarAna dhAtuone pratyayonI pUveH "' Ave tyAre. netrI jekalI, nema=semI. vyaMjanAMta dhAtuone zu pratyaya lagADIne , . vagerene prayoga prAkRta sAhityamAM dekhAya che. jema- su phI =sulI , fi Li roti, mama ta na suvelI (vasu. pR. 26-) prAkRtamAM 4 dhAtunA sthAne "" bane che. A pratyayane svara keI sthaLe hasva paNa thAya che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saba puruSa / kAsI, kAhI, kAhIa. sarva vacana ' as pAtuna 3yo. sava puruSo ja stra sava' kyana / Asi, ahesi. saMskRta siddha prayoga uparathI thatAM ASa rUpe. bhU-abdhavI (abravIt ) zrI. me0 kR-akAsI / (akArSIt) akAsi vaca-avoca (avocat ) bhU-abhU (i) (abhUt ) as-AsI (AsIt ) asa-Asamo / (Asma) 50 ba0 ___ Asimu / dRz-adakkhu (adrAkSuH) zrI. 50 2, ArSa prAkRtamAM sarvapuruSa ane sarvavacanamAM dhAtunA bhagata prayogane manusAra 'tthA-ttha' ma * 'su' prAya sANe che. A pratyaya lagADatA pUva ja hoya to DuM thAya che. 3. "g pratyaya lagADatA pUrvanA akSara upara anusvAra bhUsAya che. kaha+tthA kahitthA. kaha+su-kahiMsu. ne+tthA-netthA. ne+su-nesu. ne+tthA-neitthA. ne+su-neiMsu. hasa+sthAnhasitthA. hasa+su-hasisu. jiNa+sthA jiNitthA. jiNa+su-jirNisu. tu pratyaya lagADatA pUrvanA ma ne i paNa koI sthAne thAya hai. parikaheMsu, (bRha0 gA0 4685). udIraisu, nijareMsu-(bhaga.zata. 1 uddeso-3. sUtra-28). Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yo pramANebuha - bohitthA, hI hotthA, hava- havitthA, milA +a-milAitthA. - uve+a (upa+i) uveitthA, uveMsu, uveiMsu. prema - rAyagihe nayare seNio nAma rAyA hotthA ( 0 10 ) .. samaNassa bhagavao mahAvIrassa egAraha gaNaharA hotyA. (50 10% dhAtunI pahelA A Agama paNu 4. 'su' pratyaya lagADatA kAI ThekANe mUkAya che. kaha+ su =akahiMsa. kara + su = akariMsu. borDisu. hA~su. harvisu. milAIsu. prema - akahiMsu jiNo jayaMtIe (40) kiM arihaMtA gaNaharadevA vA sakkayasiddhaMtakaraNe asamatthA abhavisu ? | abhayakumAra puM. (abhayakumAra ) zreNika rAjAne putra. amara puM. ( amara ) abhara, deva. u saha / puM. (RSabha - vRSabha) usabha prathama jitezvaranuM nAma che. karuNAju vi. (karuNAyuta) dayAthI vyApta. bhava + su =abhaviMsu. jaya + su = ajaiMsu* pAiabhAsAe siddhata akariMsu. (jaDuva0) (samyaktvasaptatikA vRttau). zahe. kAla puM. (kAla) samaya, vAta. kesari puM. ( kesarin ) siMDa. gaNahara puM. ( gaNadhara ) gaNudhara. ghaDa puM. (ghaTa) ghdde|. jaNadhamma puM. (jainadharma) bhane zvaranAM dhara jaya puM. ( jaya) naya, la jidi jiNaMda g. (faazz) lorandra tIrtha 2. jIviyaMta puM. ( jIvitAnta) ApA no nAza... jAla na. (jAla) laja, pAza. daMsaNametta na. (darzanamAtra ) 'daMsaNamasa ] levA bhAtrI. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavAsi pahila puM. (pathika) bhusA32. diNa vi. (datta) madhu pArevA / puM. (pArAvata) pArevA, dAhiNilla ] vi. (dAkSiNAtya) pArAva bhUta2. dakkhiNilla JkSiNa dizA . dujjaNa puM. (durjana)ni , huTa. pavAsuvi . (pravAsin ) bhusA32, vaTebhAgu duhia / vi. (duHkhita) dukkhi pIDita, du:pI. rAyagiha na. (rAjagRha) 2047 devavaMdaNa na. (devavandana) devara na2. hana, jinezvarane namanAyA. rAvaNa pu. (rAvaNa) vizeSanAma. desa puM. (deza) deza. visama vi. (viSama) samata, u, anya. jh| puM. (dhvaja) tar, un. vIsAma / puM. (vizrAma) vizrAnti, 4dhammi? vi. (dharmiSTha) ya5 vissAma virAma. rAya, dharmavANA. veyAvacca na. (vaiyAvRtya) sevA, naravai puM. (narapati) rAna. veyAvaDiya) zuzraSA. naya puM. (naya) naya, nIti. vris| puM. na. (varSa) 12sA, nAma na. (nAman ) nAma, saMzA. vAsa bheSa, bhAratAhikSetra, paDhama vi. (prathama) prathama, mAdha. savatsara, sAya. paDhaNa na. (paThana) mA. vasaha puM (vRSabha) ma. pavaNa puM. (pavana) pavana, vAyu. Fsarama puM. (zarad ) 126*tu. parakama / puM. na. (parAkrama) zati, | sasaMka puM. (zazAGka) yantra parAkama) sAmathya, sa. ___14. zahanA 2 'STa' ne '8' thAya cha bhane AhimAM 'Ta' nA 'Tha' thAya che. puTaTho (spRSTaH), kaTaThaM (kaSTam ), aNiTTa (aniSTam ). upaTa-iSTA-saMdRSTa mA zamAM 'Ta' nA 'ha' yatA nathI. Blo-uTTo (uSTraH), iTA (iSTA), saMdaTTo (saMdRSTaH). 15. saraa (zarad ), pAusa (prAvRS ), taraNi (taraNi) se shm| sabhA 152saya che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjama puM. (saMyama) saMyama, yA stri, pApathI virati. saDima vi. ( zaTita ) saDelu saMsAracakka na. ( saMsAracakra) saMsArarUpI cakra. saddha puM. (zrAddha) zrAvama, zraddhAlu. 813 fa. (Falg) HYR, 2918 vAlu. matakhutto ( anaMtakRtvas ) ana'tavAra. mahavA ] (athavA yA vyathavA 'hai kuNa (kR) 32. par3ha (pa) lavu ray ( rac ) rathavu, gahavapu. vA+gara (vi+A+kR) Devu', kheAlavuM, pratipAdana karavuM. 83 sIyAla puM. (zItakAla ) zIyANI, zIta Rtu. goyamo gaNaharo pahuM mahAvIra dhammastra adhammassa ya phalaM pucchIa / paccuse khAhuNo purimaM deva gfe fa. (gfaa) yul. seNia puM. ( zreNika) bhagadha dezanA rAjAnuM nAma. sotta na. ( zrotra ) aNu, ana. hAlibha puM. (hAlika) peDUta. strI. na. (adhas ) nI the.. he | hiThTha | avyaya. jai (yadi ) ne. purA ( puras ) paDelAM. Agar (8681) AscH. dhAtuo. vasU (vi + ava+so) prayatna 42vA, vyavasAya karavA. (vi + zram ) vizrAnti sekI. vI-sam vissam saha (rAj) zobhavu. prAkRta vAkyo. } vaMdaNaM samAyarIa, pacchA ya satyANi paDhI | rAyagihe navare seNizrI nAma merI hatyA tassa puru Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayakumAra nAma mAsi, so / niThuro jaNo suce vijaNe ya vinANe aIva paMDio khaggeNa phriim| huviim| dhammo dhammiTUTaM purisaM saggaM gimhe kAle visameNa mAyaveNa / nesii| hAlio dukkhio hosI / nariMdo desassa jaeNa tusiim| majja va kubhAro bahU ghaDe pakkhI ujjANe tarUpe mahura kaasii| sahaM kunnii| sarae sasaMko jaNassa hie / sa bhavoca tuM adhammaM kAhI, __ ANaMdaM kaahiim| teNa duhaM lhaam| sIyAle mayaMkassa payAso purA amhe duve baMdhuNo mA. sIyalo ahesi simo| pAlo jaNayassa vimaoeNa mamho magge sAUNi phalAI duhimo abhU / jemiim| neheNa so .aJcataM dukkhaM | sa apaDhaNeNa mukkho hotthA / paavii| sa taha nariMdaM sevitthA jahA titthayarANaM usaho paDhamo bahuM dadhvaM tassa hohI / hotthA / pArevao saDiaM dhanaM kayA nANeNa dasaNeNa saMjameNa | vi na khaaejjaa| taveNa ya sAhavo sohiMsu / kesarI ajja ujjANe vasIma te jirNidaM adakkhu, daMsaNametteNa ya sammattaM caritaM ca ___ ia so abbavI / lhii| gaNaharA suttANi raiMsu / jo jArisaM vavasejja, phalaM pi jiNIsaro aThaM vAgaritthA / so tArisaM lahejja / baMbhacereNa baMbhaNA jAiMsu / sottaM sueNaM na hi kuNDaleNa, dANeNa pANI na ya bhUsaNeNa sahei deho karuNAjuANaM, parovayAreNa na caMdaNeNa // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI vAkaze. amRta pIdhuM paNuM amara na thayo. [ te mRtyu pAmyo. parAkrama vaDe zatruone jItyA. | paMDito mRtyuthI bhaya pAmyA nahi, musApharoe jhADa nIce vizrAnti ziSyoe guru pAsethI jJAna lIdhI. grahaNa karyuM. rAma gurunA Adezane anusaryo ghaNuM bhavya jIvoe tIrthakaranA tethI sukhI thayo che. pUja vaDe nitya sukha meLavyuM, musAphare kheDUtane rasto pUcho. tame be prabhAtamAM kyAM rahyA che. dakSiNa dizAne pavana varasAda ! ame A nagaramAM rahIe chIe. lAgyA. ame prabhu mahAvIranI pAse dhama sajajana durjananI jALamAM paDaze. pAmyA. teNe prANunA nAze paNa adattanuM ahiMyA dharma teja dhana ane grahaNa karyuM nahi. sukhanuM kAraNa che. jaina dharmamAM jevuM karavAnuM zAna teomAM jJAna hatuM tethI teone joyuM, tevuM bIjamAM na joyuM. pUjyA. sukha ane duHkha A saMsAra cakramAM tuM gurunI vaiyAvacacathI ekadama anaMtavAra jIve bhegavyAM che | hoziyAra che. temAM Azcarya zuM ?. te nagara bahAra gaye ne rIMchanuM te pApamAMthI bacAvyo tethI tArA yuddha je. je bIje uttama keNa heya. maMdiranI davA upara meM mAra, rAvaNe nItinuM ullaMghana karyuM tethI | ja. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haida pATha 15 mA AjJA ane vidhyatha AjJA ane viSyanA eka ja pratyayA che. ekavacana bahuvacana 50 50 mu. khIru pu. haiM, i, rUtu, phU'hi, nai,. (gn). trI. pu0 3, (du), [C]. tu. 1. A pratyayeA lagaDatAM pahelAM na hoya teA, ' nA vikalpe thAya che. jJA+ga+mu=gALemu, nALamu. 2. nu, munnaEi, ki,. (jI) A pratyayA akArAnta aMgavALA dhAtuone ja lAge che. paTTA nathu=gaoig, icchinnatti, chinne, rAjI. 4. 5. . 3. ASa prAkRtamAM zrI pu. emAMrnnatti, jgAli, draSnAdi, pratyaye paNa lagADavAmAM Ave che. jemakeg+A+gaNi= cchinnatti, chaipti. e pramANe zacchinnAni, rche--tti, chinnahi, che dina ItyAdi rUpA thAya che. . ' 'Tvi' pratyaya lagADatAM pUrvanA svara dI paNu thAya che.. jemake-47+di=Ahi, vaDha+4=5it. dU' pratyaya lAgatA nA Agama vikalpe mUkAya che. udA chenA athavA na che.. gaSa mAM phattu pratyaya paNa Ave che. pachiyu. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 svarAnta dhAtuone paNa vikalpe ' a' pratyaya lagADIne tatha chaTTA pAThabhAM ApesA jja, jjA nA niyameo dhyAnamA rANI vidhyarthaM - AjJA nAM rUpA karavAM. ekava0 50 50 hasamu, hasAmu, hasimu, hasemu. zrI0 50 hasahi, hasehi, hasasu, hasesu, hasijjasu, hasejjasu, hasijjahi, hasejjahi, hasijje, hasejje, ise. hasa, bhASamAM has [ hasijasi, hasejjasi, hasijjAsi, hasejjAsi, hasijjAhi, hasejjAhi, hasAha ]. zrI0 50 hasau, haseu, hasara, hase. sarva puruSa | hasejja, hasejjA, sarvavayana / hasijja, hasijjA. } vacana mahuva hasamo, hAmo, hasimo, hasemo. hasaha, hase. hasijjAha, hasejjAha. hasantu, hasentu, hasintu. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 50 nemu. zrI0 50 nehi, nesu. zrI0 50 neu. [neijjasi, neijjAsi, neijjAhi] 50 50 demu. mI0 50 dehi, desu. zrI0 50 deu. ne. (nI.) 88 [deijjasi, deijjAsi, deijjAhi. 50 50 neamu, neAmu, neimu, neemu. zrI0 50 neahi, nepAha, dA-de a pratyaya yAve tyAre ne+a=nea aMganAM 3po. neasu, nepasu, neijjasu, nepajjasu, neijjahi. nepajjahi, neijje, nepajje. nea, nee. [neijjasi, neejjasi, neijjAsi, nepajjAsi, neijjAhi, nepajjAha, neahi. ] nemo. neha. [nejjAha ] nentu, nintu. demo. deha. [dejjAha .] dentu, dintu. neamo, neAmo. neimo, nepamo. neaha, nepaha. [neijjAha, nepajjAha. ] Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI. pu. neau, neeu, neantu, nepantu, nebhae. neintu. puruSamA pratyaya 59sA jja-jA bhUya tyAre, neja-nejA samanA 35o. eka va0 bahu 10 50 pu0 *nejjamu, nejjAmu, nejjamo, nejjAmo, nejjimu, nejjemu, nejjimo, nejjemo, nejja, nejjA. nejja, nejjA . bhI0 50 nejjahi, nejjAhi, nejjaha, nejjAha, nejjehi, nejjeha, nejjasu, nejjAsu, nejjesu, nejjijjasu, nejjejjasu, nejjijahi, nejjejjahi, nejjijje, nejjejje, nejja, nejjA. nejja, nejjA. [nejjijjasi, nejjejasi, [jjijjAha, nejjijjAsi, nejjejjAsi, nejjejjAha.] nejjijjAhi, nejjejAhi, nejjAhi.] zrI. 50 nejjau, nejjAu, nejjantu, nejjAntu, nejjeu, nejjae, nejjintu, nejjentu, nejje, nejja, nejjA. nejja, nejjA. * pariziSTa. 2 ni.. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 svarAna dhAtune =aa nI pahelAM ja kAra Ave che tyAre neejja-neejjA manA 35o. ekava 50 50 neejjamu, neejjAmu. neejjimu, neejjemu. neejja, neejjA. bahuva neejjamo, nepajjAmo, neejjimo, neejjemo. neejja, neejjA. e pramANe bIjA ane trIjA puruSanAM rUpa karI levAM. vidhyarthamAM 'aMgavALA dhAtune sarvapuruSa ane sarva vacanamAM "" pratyaya paNa lagADAya che. jema ke - hojja+i-hojjai. hoejja+i hoejjaDa. hojjA+i-hojAi, hoejjA+i-hoejjAi. hasejja+i-hasejjai, hasejjA+i-hasejjAi. saMskRtanAM teyAra AjJArtha ane vidhyarthanAM rUpa uparathI prAkRta niyamAnusAra pheraphAra thaI rUpe paNa vaparAya che. jemake - sarvava samAyare (samAcaret ) trI0 0 / vajjae (varjayet ) zrI. me. bare (caret ) lame (labheta) paDhe (paThet ) nivArae (nivArayet) siyA (syAt ) bUyA (yAt ) kujjA (kuryAt ) bUhi (bahi) mI0 me. atthu (astu) saMtu (santu) zrI. 10 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 ' navuM. AjJAthe ane vidhyartha te AjJA, AzA, prArthanA, AzIrvAda, yogyatA, upadeza, zakyatA, saMbhava, dharma ityAdimAM vaparAya che zabdo. pulo vi. (pUrva) advitIya, ciMtana na. (cittana) vicAravuM. asa bALa vi. (jaina) jina saMbaMdhI, cAmathara chuM. (amRtarasa) sudhArasa | jinezvarane bhakta, jaina. amRtane rasa. gai chuM. (gaDhana) agni. avAja na. (mAthAno duryAna, | 6no 7. (auvana) tAraNya, duSTa ciMtavavuM. javAno. hamo chuM. (3) prayatna, nAthapuro chuM. (jJAtaputra) bhaga udyama. nAyatta vAna mahAvIranuM nAma vi. (4) durjana, adhama niva (5) rAjA. manuSya. vavava chuM. (pakSa) 5khavADiyuM, vAva chuM. (1) mAna, abhimAna. ardho mAsa. divasa vi. (urvata) abhimAnI. paNa chuM. . () vibhakti jidda . (ThTha) dhara. aMtavALo zabda, pada, zabda chuM. , (Tr) guNa. A samUha. novijJAna na. (novijJAna) gAyanuM ! pAra chuM. (g) paga, lekane ziMgaDuM. cothe pAda. aur chuM. (gha) megha, vAdaLa. 66. zabdanI aMdara " hoya te ja thAya che, temaja para Adi zabdamAM "zI" ne "ma" thAya che. rogya (vanas) | #osaMbI (aurI ) | vara () voIsa (krauriAH ) | T3rA (vara:) | mai (maunam) gaurava zabdamAM "" nI "mA' ane a3 thAya che. jAra, sarave (aurava) (paura vagere zabdo prAkRta vyAkaraNathI jANuM levA.) Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAyaDa | puM. ( prakaTa) 33Ta, payaDa pusu paraloyahi vi. (paralokahita ) paraleAkamAM hita karanArU fqu fa. (fax) (4, 9819". pu. pati, ghaNI, svAbhI. #7cq 1 g. 7. (HFAZ) 2114. bhassa | bhava puM. ( bhava) saMsAra. musAvAya mUsAvAya mosAvAya puM. (mRSAvAda) - satya bhASaNa, jU molavu . atare g. (681917) 1412, vyavasAya. vAgaraNa vAyaraNa vAraNa na. (vyAkaraNa) vyA2 zAstra, upadeza, vizeSa athana, uttara. ciraM (ciram ) hI aNa sudhI. nAma (nAma) yAsa ara, pAhapUrti, saMbhAvanA mAM Ama trANA thai, navari navara (kevala) ThevaNa, iData. navaraM 102. selA (zailAH) sennaM (sainyam ) telukaM (trailokyam ) vimANa puM. na. ( vimAna) vibhAna, vidyAdhara ane devanuM vAhana. facie g. (fana) fazeal. fara g. (fana) ul, - zvaryA. Fagfa fa (faufa) mylevAja visa puM. na. (viSa) viSa, 2. vijjAhara puM. ( vidyAdhara ) vidyAdhara, vidyAvANI. } puM. (vaizravaNa ) vesavaNa vesamaNa samAyaraNa na. ( samAcaraNa) yAya 2 42. silogaddha puM. na. leAkanA feu fa. (fea) laner. avyaya. mAi mA muhA (mudhA) gaTa. } (mA) niSedhArtha bhAM, naara. uNe.. 17. zabhanI a*62 'ai' | 'e' thAya che, tebhana daityAdi homa 'ai' nA ai' thAya che. ( zlokArtha) ardho bhAga. sikkhiuM hai. kR. (zikSitum ) bhaguvAne. erAvaNo (airAvaNaH ) dahacco (daityaH) aisariaM (aizvaryam ) areso (vaidezaH ) sahara (svairam ) cataM (caityam ) Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 ariha ( a ) sAya thavu N, dhUla DavI, yogya thavu. ujjam (ud+pam ) udyama 42vA, prayatna have. 103 dhAtuo 9 vaTTa | (pra+nRt =vat (pravaJ tanuM, pravRtti rakhI. payaTaT pamajz2a (pra+mad ) prabhAha karavA,' lUkSavu - WER (E) gorg, wing". mar (mR) bharavu. vi+ram (vi+ram ) virabhavu, upajja (ut+pad ) utpanna thavu. A+disa (A+diz) Aheza 42, 32bhAvu 2vA, nijjar (nir+ja=jar ) kSaya un| kSaya 42, nAza kamatA karavA, karavuM. 425 prAkRta tumhe ettha ciTThe, vIraM jiNaM 1 amhe accemo / saccaM bolilA / dhammaM samAyare / ujjameNa viNA dhaNaM na lahemu / suttassa maggeNa careja bhikkhU / jo gurukule niccaM vaseja, so sikkhaNaM arihei / musAvAyaM na vapajjasi / maTavu. agg. sikkha ( zikSa) zIma, aNuvu. vAkayA. tuM nayaM na cayijje / jai tumhe vijjatthiNo atthi, paDhaNe ya tayA suhaM caeha, ujjamaha / ahaM duddhaM pAsI, tumhe vi piveha | tumbhe sAhUNaM samova hiyAI vayaNAhaM suNijAha, ahaMpi suNAmu / 68. zabdanI aMdara krU' saMyukta vyaMjana heAya tA anya 'ha' nI pUrve' 'i' bhuDAya 4. udhA0- arihaMto (arhan), garihA (garhA). 14. zabhanI 25deg62 'te' ne 'Da' thAya che. 760-- pavara ( pravartate ), saMcaTTi (saMvartitam ), naTTao (narttakaH) kebaTTo (kevarttaH). apavAha - 'ghUrsa' Adi zabhobhAM ''no TTa thateo nathI. dhutto (dhUrta:), kilI (kIsiM). Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavAo virattANaM purisANaM gihe vAso ki roejja 1 / z2aiNaM sAsaNaM cira jayau | AiriA dIhaM kAla' jiNitu / nAyaputtI tithaM pavaTTeu / tuM akajjaM na kuNejasu, saccaM ca vaijjahi / gurUNaM viNaraNa vaiyAvaDieNa ya nANaM paDhe / attho cia parivaDDhau, jeNa guNA pAyaDA huMti / jara sivaM iccheha, tayA kAmehinto viramejja | sajjaNe tujhe mA nindeha | pANINaM apparaM nANaM daMsaNaM caritaM ca atthi, na annaM kiM vi, tao tehi ciya saMsArA pAraM vacceha | saDhesu mAI vIsa sejjai / sajjaNehiM saddhi virohaM kayA vi na kujjA | he Isara ! amhArise pAve * jaNe rakkha rakkhehi / pANivaho dhammAya na khiyA / 4 kAsai na vIsase / saccaM piyaM ca paraloyahiyaM ca vaejjA narA / jai na hujjai AyariyA, ko tayA jANijja satthassa sAraM ? / hojjA jale vi jalaNo, hojA khIraM pigovisANAo ! amayaraso vi visAo, na ya pANivahA havai dhammo || 1 || varisaMtu ghaNA mA vA, maraMtu riuNo ahaM nivo hojjA / so jiNau paro bhajjau, evaM ciMtaNamavajjhANaM // 2 // guNiNo guNehiM vihavehi, vihaviNo hotu gaviA nAma / dosehi navari gavvo, khalANa maggo cia aDabbo // 3 // jai vi divaseNa payaM, ghareha pakkheNa vA silogarddha / ujjogaM mA muMha, jai icchaha sikkhiraM nANaM // 4 // kuNau tavaM pAlau, saMjama paDhau sayalasatthAhaM / jAva na jhAyai jIvo, tAva na mukkho jiNo bhaNai // 5 // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 gujarAtI vAkaye prabhAtamAM stotro vaDe prabhunI | joIe. stuti karavI joIe ane tuM mithyA kepane na kara, hitane pachI adhyayana bhaNavuM joIe. sAMbhaLa. vyApAranI jema mANase haMmezAM tame paMDita che mATe to dharmamAM paNa udyama kara joIe. vicAra karo. vidyAdhare vimAne vaDe gamana karalobhane saMtoSa vaDe choDa. indra kuberane hukama karyo (ke) jJAta putrane ghera dravyanI vRSTi kare. sarvatIrthomAM zatruMjaya tIrtha uttama tame dharma vaDe che ane che, mATe tyAM tuM jA, kalyANa satyathI sukhI thAo. kara ane pApono kSaya kara. gurune Adeza ullaMghana na kare saMtiSamAM jevu sukha che, tevuM joIe. sukha bIjAmAM nathI, mATe saMtohe bALaka, tuM phegaTa rAkhamAM ghI | Sane dhAraNa karavo joIe. nAkha nahi. jIva ghaDapaNamAM dharma karavAne tamAre upAdhyAyanI pAse vyAkaraNa samartha hoto nathI. zIkhavuM joIe. sArU pAkeluM anAja khAvuM joIe juvAnImAM dharma karavo joIe. dararoja jinezvaranuM darzana ane karavA lAyaka kAmamAM pramAda na gurune upadeza sAMbhaLavo joie. karavo joIe. je saMsAramAthI tAranAra che te sAdhuoe divase ja vihAra kare. IzvaranI niMdA na kara. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 pATha 16 me. AkAzana, hRsva tathA dIgha -kAnta ane 3-kArAnta strIliMga nAme, pratyayo. ekavacana. bahuvacana. 10 0. 3, o, 0. 3, , 0. ta, , , , 5. To go ma, ya, 6, . , of. paM a, , , . J Rii mora, hinto. to, 3, hita kutte. ra0 3, pa, 6, 5. chuM. saM. 0. 3, , , 1. jU ane jo pratyenI pahelAM dIrdhasvara hoya te hava thAya che. jemake - rAjA+mU-mAruM, na vadUduM 2 tRtIyA, catuthI, paMcamI, SaSThI ane saptamI vibhaktine je "mA" pratyaya che te sAkArAnta strIliMga nAmane lAgato nathI. jemake - mAlAa, mAlAi, mAlAe. 3 Y" ane "ro sivAya sarve vibhaktinA pratyenI pUrva tasva svara hoya to dIrgha thAya che. jemake- 40 40 mA+=m , , , i g0 maga, maga, mA, mA, mA, mo, ga, mati , Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 4 dIdhuM chuMkArAnta strIliMga nAmomAM prathama vibhaktinA evacanamAM tathA prathama ane dvitIyAnA bahuvacanamAM "sA' pratyaya paNa lagAvaamaaN Ave cha. bhiDe50 e0 naI, naIA. 50 ba0 / naIo, naIu, naI, naIA. bI0 ba0) 5 je nAma mULathI nakArAnta che tenA saMbodhana ekavacanamAM anya 'A' na 'e' vikSye thAya che. 24--he mAle, he mAlA. tabha04 hasva sukArAnta ane sakArAnta nAmonA saMbaMdhananA eka vayanamA vi48 252 hI thAya che. rabha-he maI mai, he dheNU , dheNu. ane hA ii||2!-1-uu12|-1 nAmAnAM samAdhana seyayanamA antya 'I-3' sva thAya che. ma-he nai, he vahu. ramA (ramA) savayana. avayana. pa0 ramA. ramAo, ramAu, ramA. bI0 rama. ramAo, ramAu, ramA. ta0 ramAa, ramAi, ramAe. ramAhi, ramAhi, ramAhi. calcharamAa, ramAi, ramAe. ramANa, ramANaM. paramAa, ramAi, ramAe, ramatto, ramAo, ramAu, ramatto, ramAo, ramAu, ramAhinto, ramAsunto. ramAhinto. sa0 ramAma, ramAi, ramAe. ramAsu, ramAsu. saM0 he rase, ramA. ramAmao, ramAu, ramA. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 buddhi (dhuddhi). (10 buddhI. buddhIo, buddhIu, buddhI. bI0 buddhi. buddhIo, buddhIu, buddhI. ta0 buddhabha, buddhIA, buddhIhi, buddhIhi, buddhIhiM. buddhII, buddhIe. cha0 buddhIa, buddhI, buddhINa, buddhINaM. buddhIi, buddhIe. paM0 buddhIa, buddhIA, buddhIi, buddhitto, buddhIo, yuddhIu, buddhIe, buddhitto, buddhIo, buddhIhinto, buddhIsunto. buddhIu, buddhIhinto. sa0 vuddhIa, buddhI, buddhIsu, buddhIsu. buddhIi, buddhIe. saM0 he buddhi, buddhI. dhuddhIo, buddhIu, buddhI. ekavacana bahuvacana pa0 gheNU. gheNUo, gheNUu, dheNU. bI0 dhej. dheNUo, dheNUDa, gheNU. ta0 dheNUa, dheNUA, gheNUhi, dhehi , dheNUhi. gheNUi, gheNUe. ba-cha0 gheNUa, gheNUA, gheNUNa, gheNUNa. gheNUi, gheNUe. paM0 gheNUa, gheNUA, dheNUi, gheNutto, gheNUo, gheNUDa, gheNUe, gheNutto, gheNUA, gheNU hinto, dheNusunto. gheNUu, gheNUhinto. sa0 gheNUa, gheNUA, gheNUi, gheNUsu, dheNUsuM. gheNUe #0 he gheNU, gheNu. gheNUmo, gheNUu, gheNu. gheNu (dhenu) 50 gheNa Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itthI (strI) ekavacana, bahuvacana. 50 itthI, itthIA. itthIo, itthou, itthI, itthIA. bI0 isthi. itthIo, itthIu, itthI, itthIA. ta0 itthoa, itthIA, itthIhi, itthIhi, itthIhiM.. itthIi, itthIe. ca-cha0 itthIa, itthIA, itthINa, itthINaM. itthIi, itthIe. paM0 itthIma, itthIA, itthIi, itthitto, itthIo, itthIu,. itthIe, itthitto, itthIo, itthIhinto, itthIsunto. itthIu, itthIhinto. sa0 itthIa, itthIA, itthIsu, itthIsuM. itthIi, itthIe. saM0 he itthi . itthIo, itthIu, itthI,. itthIA. sAsU (zvazra) ekavacana bahuvacana 10 sAsU, sAsUo, sAsUu, sAsU. bI0 sAsu sAsUo, sAsUu, sAsU, ta0 sAsU, sAsUA, sAsUhi, sAsUhi, sAsUhi-- sAsUha, sAsUpa. ca-cha0 sAsU, sAsUA, sAsUNa, sAsUNaM. sAsUha, sAsue. paM0 sArasa, sAsA, sAsura, sAsuto, sAsUo, sAsau, Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa0 sAsU, sAsuA, sAsU, sAsUpa. saM0 he sAsu. tfo sAsUpa, sAsuttoM, sAmo, sAsUhinto, sAsUsunto. sAsuu, sAhinto. tA (tat) jA ( yat ) kA (kim ) ta0 T+ pa0 savvA. bI0 savvaM. sarvanAmanA sAsU, sAsusuM eA- patA (etad ) A savanAmanAM strIliMga rUpeA AkArAnta strIliMga nAmanA jevAM thAya che. sAsUo, sAsU, sAsU, vizeSa:--tA ane patA nu 0.60 35 kramathI jJA ate esA thAya che. te tA ne tI, jA ne jo, kA ne kI, paA ne eI, imA ne imI yA pramANe zaho gaeNI IarAnta strIsiMganA vAM3yo pazu vihasye thAya che, patI, jI bhane kI, nA prathamA ane dvitIyAnA ekavacanamAM ane chaThThInA bahuvacanamAM rUpa thatAM nathI. (A rUpo AgaLa sarvanAmanA pAThamAM vistArathI ApavAmAM Avaze.) saMkSepathI A pramANe-- savA (sarvA) ekava sIliMga zabdA. imA (idam) savvA (sarvA) annA ( anyA) mahuva savvAo, savvAu, sadhyA. savvAo, savvAu, savvA. savvAbha, savvAi, savvAe. savvAhi, savvAhi, sadhvAhi. mADInI 3yo 'ramA' prabhAve. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 tA-tI (tad) ekavacana bahuvacana pa0 sA. tAo tAu, tA, tIo, tIu, tI, tIA. vI. taM. tAo, tAu, tA, tIo, tIu, tI, tIA. ta0 tAma, tAra, tAe, tAhi, tAhi, tAhiM, tIsa, tImA, tIi, tIe. tIhi, tIhi, tIhiM. ca-cha0 tAsa, tAi, tAe, tANa, tANaM. tIma, tI, tIha, tIe. mAna 31 // 'ramA' bhane 'itthI' prabhArI. __ jA-jI (yat) pa. jA. jAo, jAu, jA, jIo, nIu, jI, jIbhA. bI0 jaM. jAmo, jAu, jA, jImo, jIu, jI, jImA. ta0 jAa, jAi, jAe, jAhi, jAhi, jAhiM, jIbha, jIA,jIi, jIe. jIhi, jIhi, jIhi, ca-cha0 jAma, jAi, jAe, jANa, jANaM. jIa, jIA, jIi, jIe. mAnA 35o 'tA, tI pramANe. kA-kI (kim ) pa0 kA. kAo, kAu, kA, kIo, kIu, kI, koA. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 bI0 ke. kAo, kAu, kA, kIo, kIu, kI, kImA. ta0 kAa, kAi, kAe, kAhi, kAhiM, kAhiM, kIa, kIpA, kIi, kIe, kIhi, kIhi, kIhiM. ca-cha0 kAma, kAi, kAe, kANa, kANaM. kIma, kIA, kIi, kIe. mAna 35 // tA-tI pramANe. eA-eI (etad) ekavacana bahuvacana 50 esA. emAo, eAu, eA, paIo, eIu, paI, eIA. bI0 eaM, eiM. paAo, eAu, eA, eIo, eIu, eI, eIA. ta0 eAa, eAi, eAe, eAhi, eAhi, eAhi, eIa, eIA, eIi, eIe. eIhi eIhiM, eIhiM. ba-cha0 eAa, eAi, eAe, eANa, eANaM, paIa, eIA, eIi, eINa, paINaM. eIe. mIna 3yo 'tA-tI' prabhAle. imA-imI (idam) pa0 imA, imI, imAo, imAu, imA, imImA. imIo, imIu, imI, imI. bI0 ima, imi. imAo, imAu, imA, imImo, imIu, imI, imoA. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta0 imAma, imAi, imAe, imIa, imIA, imIha; imIe ca0 cha0 imAma, imAi, imAe. imIa, imoA, imIra, imIe.. mADInAM 3 shbde| avarA ( aparA) pazcima dizA. ANA (AjJA ) mAheza, humbha. AvayA ( Apad-dA) yApahA, pIDA. iDaDhi | (Rddhi) vaibhava, zaizvarya, riddhi / samRddhi. thA } (strI) strI, nArI. uttarA (uttarA) uttaraddizA. kalA (kalA) udA. kahI ( kathA ) athA, vArtA. kAmadheNu (kAmadhenu ) amadhenu gAya. farar (591) PS41. kosA (kozA ) vezyAnu nAma. gaMgA (gaMgA) gaMgA nahI. chAhI / (chAyA) Atapano ma chAyA lAva, pratimima, chAyA. } chuhA (kSuS) kSudhA - zubha. chuhA suddA } (sudhA) amRta. 3 mAhi, imAhi, imAhi. imIhi imIhi, imIhiM. imANa, imANaM, imINa, imINaM. 'tA-tI' prabhAze. (strIliMga). jau~NA ( yamunA ) nahInu nAma. (FEET) CH. (jihvA) la. jinbhA FRENT johA johA (jyotsnA) yandraprakAza fauzi (2011) 24ol, aivi, pipAsA. thui (stuti) stava, guNuDIrtana. Eur (A1) 841, augs`U, IZQI. EIGT (21) 816. dAhiNA ( dakSiNA ) 6kSiNa dizA. disA (diz - dizA) pUrvAdvi dizA. dovaI (draupadI) pAMDavAnI lAya dhira (dhRti) dhA204, dhairya. atci (aru) el. nIi (nIti) nyAya, ucita vyavahAra. nisA (nizA) zatri. paiNNA (pratijJA ) pratijJA. paNNA (prajJA) buddhi. qfaziyi (qfdent) uldang'". Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 paDimA (pratimA) pratibhA, bhUti', / lacchI (lakSmI) 16bhI. pratimima.. layA (latA) satA, vesa. picchI (pRthvI) pRthvI, bhUmi. vaNassai / (vanaspati) puDhavI / (pRthivI) pRthvI. vaNapphaha panaspati. puhavo vattA (vArtA) pAtA, yA. varisA71 / (varSA) yomA puvA (pUrvA) pUrva dizA. vAsA bahiNI / (bhaginI) mana. vasahi ) (vasati) sthAna, bhaiNI / vasai / mAzraya. bAliA (bAlikA) ch|4rii, yuvatI. vahU (vadhU) nArI, putranI zrI. . bAhA (bAhu) hAtha, suna. viyaNA / (vedanA) du:5, pI. buddhi (buddhi) mukSi. veyaNA / bhajA (bhAryA) bhAryA, strI. vijjA (vidyA) vidyA, zAstrajJAna. majAyA (maryAdA) sImA, 76. vuDhi (vRddhi) pRddhi, yAtI. maTTiA (mRttikA) bhATI. vesA (vezyA) vezyA. mahAsaI (mahAsatI) 52mazAsa- sajjA / (zayyA) zayana, vatI strI. sejjA pathArI. rupiNI 0 (rukmiNI)-nIstrI | sanA (saMjJA) yeSTara, zAna. 70 Dma bhane kmanI ppa thAya che.ma-kuppalaM (kuDmalam) rupiNI (rukmiNI). ' 71 zanI maha2 '0' 'rSa' saMyukta vya na DAya to saMyuktanA anya vyaMjana je "za-ja' tenI pUrva "6 Agama vikalpa mUkAya che. temaja taH zabdamAM paNa saMyukta atya akSaranI pUrve 6 Agama vikalpa Ave che. udA-- aayriso| tI varisA, vAsA (varSA) Ayaso darisaNaM / taviaM, tattaM (taptam) varisaM / vaharaM, vajja (vajram) / (darzanama) daMsaNaM vAsaM / (varSam ) Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarassaI (sarasvatI) vA hepI. | sirI72 (zrI) sabhI. samAhi (samAdhi) cittanI . seNA (senA) senA, sainya, 1942. sthatA, mananI zAMti. sevA (sevA) sevA, yArI, mani. sAsU (zvazrU) sAsu. hirI (hrI) an, zarabha. sikkhA (zikSA) zikSaNa, 6. suNhA susA (snuSA) putravadhU. NhusA ) attha puM. (asta) astAya pata. gihAsatta vi. (gRhAsakta) 52mAM . attha na. (asta) santAna, mRtyu. sAsarata. atulla / bi. (atulya) masA jAya vi. (jAta) 5-1 thaye aulla) ghA29. daDha vi. (dRDha) bhabhUta, nizcala, asAya na. (asAta) duHma, pI. samartha. ahi (ahi) sapa. dadhvaluddha vi. (dravyalubdha) dravyamA AgAsapu. na. (AkAza) maza. solI. AhAra puM. (AdhAra) AdhAra, dAhiNapAsa na. (dakSiNapAca) mA mana, mAzraya. bhe| ta25. udaga / na (udaka) ove. dujjohaNa pu. (duryodhana) vizeSa dg| nAbha. kumAra ) pu. (kumAra) sumAra. devAlaya na. (devAlaya) heknu kumara / maMdira, kiNha vi. (kRSNa) zyAma va niya vi. (nija) paataanu| pANa', . / pauNa vi. (praguNa) iziyA2. 72 zrI, hrI, kRtsna, kriyA mA zahomA saMyukta santyAkSaranI pUrve 6 mUkAya che. jemake - sirI (zrIH). kasiNo (kRtsnaH ). hirI (hrIH) kiriyA (kriyA). Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 icva . (Higva) pAMDavo, pAMDunA | viraha vi. (virA) moTuM. putro. vileNa . . (viroSa) vizeSa, vAva . (AmAva) prabhAva, zakti, prakAra, bheda. sAmarthya. satta vi. (satta) Asakta paricama vi. (Arthita) mAMgela, tamAna vi. (samAna) sadaza, prArthele. tulya, sarakhu. kAdu . (vIdu) hAtha, bhuja. | dina vi. (samIhita) ISTa, mAMsabhoi vi. (mAMsabhojin ) vAMchita. mAMsa khAnAra. savaUT R. (thavA) sAMbhaLavuM. mALi vi. (Anina) abhimAnI. sAya ne. (sAta-sAta) sukha. uSa chuM. (AkSasa, rAkSasa. sAra vi. (vAra) zreSTha, uttama. valAlUma vi. (vazIbhUta) vaza | hu vi. ( 4) zuphala, zukla thayela. varNavALuM, dhoLuM rAma vi. (vAma) DAbuM, pratikUla. zibi(vi)o chuM. (svaB) svapna vika chuM. (vizvama) vikramarAjA. vivAna chuM. (vivADha) carcA, | maDha (hemacandra) zrI hemacaMdravA gu yuddha. sUrijI. avyaya. 3 ) (4) samuccaya, avadhAraNa, | ka ) (aa ) jayAre. tu ! nizcaya, kintu, prazaMsA, | jayA / - pAdapUti. vALa ) ( ) ghaNuM 3ripha ) (3ra) Urva, pApau-ri | karIne, kadAca. navari-jiM ) upara. Tu J ku (1) tuM je, e arthamAM chAo ) (yatA) jenAthI, je khUNA che (kRSA) asatya, khoTuM 1 } kAraNathI, je taraphathI. mosA | ad J. | gn (purA) pUrve, pahelAM. cha3 saMskRtamAM "ta" pratyaya Ave che, tene sthAne "ro-ro vikalpa Ave che, to-ro na thAya tyAre akArathI para visarga Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 dhAtuo. Aiggh (A+mA) saMghag. gNtt| (granth ) yayuH, sya ADhava (A+ram ) za3 42. gaMtha manAva A+rAha (A+rAgha) mArAdhanA jaNa (janay ) 8panna 27, peha 12vI, upAsanA 4220. 29. jhara (kSar ) 12, 854 uTh / (ut+sthA) paloT (pra+luru ) soTa maautthaa| mA . ude (ud+i) ya pAbha pahuppa (pra+bhU ) samaya thA. uddAla (A+chid ) chAnavI se pAraM+gacchu (pAraGgacch ) 5|25|mg. ullaMgha (ud+laMgha) avadhana 42y. vaha (vaha) bahevu, sana: vasIkara / (vazI+kR) 12 42. uvviva (ud+vija) pAvA, vasIkuNa) yu, 4 , minna . hiMs (hiMs) hiMsA 42vI. e (i) na. luh (mRja) vANa sA5 42khu. gijjha (gRdh-gRdhya) mAsAta yayuH prAta vAyo. jassajaoAicco udeha,sA smi ya dAhiNA disA, uttarA tassa hoi putvA disA, jatto | u vAmeNa / a atthamei, sA u avarA kivAe viNA ko dhammo ? / disA nAyavvA, dAhiNapAsa- paMDavANaM seNAi dujohaNassa Ave to visargane pUrvanA svara ane vyaMjana sahita "bo' thAya cha. bhajatto, jado, jao. (yataH). annatto, annado, annao. (anyataH) katto, kado, kao. (kutaH). tatto, tado, tamo. (tataH) purao (purataH). samvao, samvado, sanvao. (sarvataH) | maggao (mArgataH) mAM .. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 seNAe saha jujjhaM hotthA, / na calanti / tammi juddha paMDavANaM jayo / itthIo sajjAhinto uTThanti, Asti / AvAsayAI ca kiccAI kosA vesA savvAsu kalAsu kuNanti / *niuNA, naccammi u vise sAsUe pahusAe uvari, vahai seNa kuslaa| ya sAsUa avariM, aIva pII savvA kalA dhammakalA jei| asthi / savvA kahA dhammakahA jiNei / divaho nisaM, nisA ya diNaM aNusarei / jassa jIhA vasIhUA, so | jaNA riddhIe gaviTThA pAeNa paramo puriso| havati / nArIo joNhAe ramenti / jovaNaM asAraM, lacchI vi chuhAe samANA veyaNA nAttha / asArA, saMsAro asAro, tao paMDavANaM bhajjA dovaI savvAsu / dhammammi maI daDhaM kujjA / . itthIhu~ uttimA mahAsaI thI egAe bAhAe bhAra nahIa / ahesi / kAme sattAo itthImeo kulaM vaNarasaINaM pi sannA asthi | sIlaM ca na rakkhanti / ua thINaM sarUvaM, saMsArA ya to darga, maTTiANa rasaM ca udvivesu / Aha rejjA / jo saMghassa ANaM aikkamei / sajjaNA paiNNAhiMto kahaM pi | so sikkhaM arihe . * vizeSanu strIlA zahane te 'A' 'I' savAthI thAya che. paNa akArAnta vizeSaNa nAmanuM strIliMga prAyaH "mA" lagADavAthI thAya che. koI sthaLe 'I' paNa lAge che. jemakepiy-piyaa, piA. (priyA) tArisa-tArisA, tArisI.(tAdRzI) nicca-niccA, (nityA). vallaha-vallahA (vallabhA). sarisa-sarisA, sarisI (sadRzI). / hasaMta-hasaMtA, hasaMtI (hasantI). hasamANa-hasamANAhasamAnA) hasamANI (hasamAnA) Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ org 3 vikavchuM, ma | dIna.. ya dagaM sukamasthi / vikkamo nivo picchIe suTachu hemacaMdo sarassaiM devi ArA pAlago Asi / sAsU vahUrNa devAlae gamaNAya kumArI savvAsu kalAsu pahu egg | no gi, na, dhiruM 6, pahuNo mahAvIrassa atullAe so siri lahei / sevAe goyamo gaNaharo saMsAraM ahiNo dADhAe visaM jharei, / / ne.| tA . tiNhA mAgAseNa samA dhannAo tAo bAliAU, virATA | / jAhiM sumiNe vi na patthio tarussa chAhIe thIo gANaM / anno puriso| gujarAtI vAkaye. vaDIlonI maryAdA ulaMghavI nahi. | che ane du:khane (asAya) cAre brAhmaNanI lamI chInavI | IcchatA nathI. lIdhI. uttama puruSa je kArya AraMbha putranI vahu sAsunAM sarva sAmo | kare che, tene jarUra pAra pAme che. - vinayathI kare che. unALAmAM sarva pazuo jhADanI jyAre mANasanI Rddhi nAza pAme * chAyAmAM vizrAti le che. che tyAre tenI sAthe buddhi ane ! dakSiNa dizAmAM core gayA. dhIraja paNa nAza pAme che. sarva ThekANe sukhIone sukha, dharmaja dhananI vRddhimAM dharmane ane dukhIone duHkha hoya che. tyAga karatA nathI. huM jinezvaranI pratimAone stusarasvatI ane lakSmI (sirI)nA | tio vaDe stuti karUM chuM. vivAdamAM keNa jIte ? sarve jIbha vaDe dUdha pIe che. mANasa vedanAmAM bahu ja muMjhAya che. strIo bAgamAM vihare che ane sarva jIvo sukhane (sAya) Iche | puSei sUche che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra0 hatA. te tIrthakaronI vArtAo vaDe bodha | comAsAmAM munio eka ja pAmyo. te sthaLe (va) rahe che. pUrve pRthvI upara ghaNuM rAkSase rAtre strIo candranA prakAzamAM nAce che. durjananI jIbhamAM amRta che, paNa prabhunI sevA ane kRpAthI kalyANa thAya che. hRdayamAM viSa che. sAdhuo prANu paNa asatya meM bahenone ghaNuM dhana ApyuM. | bolatA nathI. kRSNanI strI rUkimaNune putra | bALaka zayanamAM leTe che. pradyuma che. strI, latA ane paMDite Azraya sAsu vahuo upara kepa kare che. | vinA zobhatAM nathI. pATha 17 me bhaviSyakALa pratye ekava bahuva0 50 putra raNa, rAma, sAma, dAma, pino, mi, mi. rUAnuM, , diyuM, rAma, dAma, hima, dillA, dilyA. bIpu. briSi, .i hilyA, hiM trI. putra ti, vi. ti, nijo, .i A prAkRtamAM bIjA ane trIjA purUSamAM nIce ApelA pratyane paNa prayoga karI zakAya che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 bhI0 50 ssasi, ssase. ssaha.. zrI0 50 ssai, ssae. ssanti, ssante. A pratyaya lagADatA pUrvanA aja' ne "zuM" athavA "g thAya che. has dhAtuna 3 // eka vacana mahuvayana 50 50 hasissaM, hasessaM, hasissAmo-mu-ma, hasissAmi, hasessAmi, hasihAmo-mu-ma, hasihAmi, hasehAmi hasihimo-mu-ma, hasihimi, hasehimi, hasihissA, hasihitthA, hasessAmo-mu-ma, hasehAmo-mu-ma, hasehimo-mu-ma, hasehissA, hasehitthA. zrI. 50 hasihisi, hasihise hasihitthA, hasihiha. hasehisi, hasehise, hasehitthA, hasehiha. hasissasi, hasissase, hasissaha, hasessaha. hasessasi, hasessase. zrI. pu. hasihida, hasihie, hasihinti-nte, hasihire, hasehii, hasehie, hasehinti-nte, hasehire, hasissai, hasissae, hasissanti-nte, hasessara, hasessae . hasessanti-te. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jja, jjA Ave tyAre saba pu.] hasejja, hasejjA. sarva 4. hasijja, hasijjA. . ne yAtuna 3pI. me 10 bahu vaTa 50 50 nessa, nessAmi, nessAmo, nehAmo, nehimo, nehAmi, nehimi. nessAmu, nehAmu, nehimu, nessAma, nehAma, nehimA, nehissA, nehitthA. sI0 pu0 nehisi, nehise, nehitthA, nehiha, . nessasi, nessase. nessaha. trI0 50 nehii, nehie, . nehinti, nehinte, nehire, nessai, nessae. nessanti, nessante. pratyayonI pUrve "a" Ave tyAre ne apanA pI. 50 pu0 me0 neissaM, neissAmi, neihAmi, neihimi, neessa, neessAmi, neehAmi, neehimi. A pramANe sarvapuruSa ane sarvavacanamAM rUpAkhyAne karI levAM. pratyayonI 53 sane sthAne jaja, jajA Ave tyAre neja-nejA na 35 // 50 50 me0 nejjassaM, nejjassAmi, nejjahAmi, nejjAhAmi, nejjahimi, nejjAhimi, nejja, nejA gire rUpa thAya che. neejja-neejjA manAM 31. SaD bhASA0 bhAM hi pratyaya rAmAna ja-jA nA 3 / che. bha-hasihijja-jjA; hasehijja-jjA. (pariziSTa-2. ni. 4.) Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 50 50 me0 neejassaM, neejjassAmi, neejjahAmi, neejjAhAmi, ejjahimi, neejjAhimi, *neejja, neejjA vagaire 35 / thAya che. kara-mA ghAtuna bhaviSyamAM kA mAheza vi46 yAya kA Adeza thAya tyAre prathama puruSanA mevayanamA kAhaM me 35 vipe thAya che. te pramANa dA ghAtunu pa dAhaM me 35 vikalpa thAya che. kA (ka) ekava0 50 50 kAhaM, kArasaM, kAssAmo-mu-ma, kAssAmi, kAhAmi, ___ kAhAmo-mu-ma, kAhimi. kAhimo-mu-ma, kAhissA, kAhitthA. mI0 pu0 kAhisi-se. kAhitthA, kAhiha. trI0 50 kAhii-e, kAhI. kAhinti-nte, kAhire. baha0 50 50 karissa, karissAmi, karihAmi, karihimi, karessaM, karessAmi. karehAmi, karehimi, vagere rUpa dur pramANe jANavA. dA 50 50 dAhaM, dAssaM, dAssAmo-mu-ma, dAssAmi, dAhAmi, dAhAmo-mu-ma, dAhimi. dAhimo-mu-ma, dAhissA, dAhitthA. thI. 50 dAhisi-se, dAhitthA, dAhiha, dAssasi-se. dAssaha. * SaD bhASA prabhArI neehijja, neehijjA thAya che. (pariziSTa 2.ni.4) Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 ekavacana. bahuvacana. trI. putra rAzi , vANI jite-dira, rararara-7, bahu bhASAmAM prathama puruSa ekavacanamAM "dila" pratyaya lagADIne rU5 karela che. mavizva -Avate kALa eTale je kriyA thavAnI che tedekhADe che jemake - rAma rAma rachA=rAma gAmamAM jaze. as nA jachita=Aje huM nagaramAM jaIza. (strIliMga) zabda. aALA (garjanA) pUjA. vahiMsA (nIvahiMsA) jIva aar (a) pUjA, satkAra. vadha, jIvane nAza kare te. vapavi (avajJA) apamAna, jila (lIkSA) dIkSA, pratraavagaNanA, tiraskAra. jyA, saMnyAsa. jannA (kanyA) kanyA. vi (ravirati) dezathI umA (4) krodhane abhAva, pAMce yamanuM pAlana, alpAze zAnti, mAphI. pApAne tyAga. hati (kSatti) krodhane abhAva, ghay (7) gAya. zAnti, kSamA. na (navI) nadI, jagi (f) pApanI niMdA nAvA (nau) naukA, vahANa. karavI te. nitA (nindrA) niMdA. rahevA-jA) (peTA) thappaDa, ghaNA (prajJA) prajA, saMtati. camela- tamAro. padA (frdazA) pAThazALA. vitA (nittA) cintA, vicAra. papha (prIti) prema. vidyA (nIvA) jIvonI juAi (dhULamA) 3. dayA, pUNimA. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 phi (vadhi) zuddha dharmanI prApti. | va ) (vanitA) strI. matti (masji) bhakti, sevA, vilyaa| cAkarI vALA(vILA) vINa, te nAmanuM vAda ma (nati) buddhi. sadA (RAdhA) vakhANa,prazaMsA. vimA (makSiA) mAkhI. raM (zuddhA ) sAMkaLa, beDI. mini ) (zakti) AbAdI, mAi (gA) mALA. samiddhi I caDhatI. marrr () mAyA, kapaTa, chaLa. | la vAr (sarvavirati) pAMce tti o (tri) rAtri. mahAvratonuM pAlana, sarva rara pApa vyApArane tyAga. 3i ) (Rtu) vasaMtAdi Rtu. rANA (zAlA) jhADanI zAkhA, DALI. agutta vi. (manubAta) pAmela. | jovAi puM. ( 4) govALa. Amatha . na. (mAmA). jaratho chuM. (tArtha) sAdhunI sUtrArtha, Agamane artha. I sAmAcArI jANanAra mAtrAva chuM. (mArA) sutrane sAdhu. AlAvo. vAra na. (2vA) cauTuM, bajAra Asapa na. (mAsana) besavAnI vANa vi. (sthAni) dAnI, tyAgI vastu. nahi pu. ( 4) tApasa, vi. (sw) tIvra, prabaLa. jaTAdhArI. 3jhara . (3natha) giranAra tAva chuM (tApasa) tApasa, parvata. thagI.. 4i . (4) kaLiyuga tirumA ) 7. (tribhuvana) kalaha, jhaghaDe. tiduvaUT ! traNaleka. suvi . (luzvina) kuTuMba- cira vi. (sthira) nizcala, sthira vALA gRhastha. rahyo na. drivya) dravya, jAna . (jana) gAvuM, gIta.. ' vira dhana, saMpatti. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duhi vi. (duHkhin ) humI. sattha puM. (sArtha) sAya, bhusA. dhaNi vi. (dhanin ) dhanavANI. ne| sabhuya. paviTaTha vi. (praviSTa) praveza 429 samaya puM. (samaya) , yamata, 'pAraddhi pu. (pApadhi) pAradhI, zirI. samosaraNa / na. (samavasaraNa) bhaya na. (bhaya) laya, nIti, bAsa. samavasaraNa sabhavasa29. bhizca puM. (bhRtya) ne|42, 442. sara puM. na. (saras) sazava2. makkaDa puM. (markaTa) mA saroana. (saroja) bhaNa. moggara74 puM. (mudgara) me|2. sANa puM. (zvan ) utre|. vANijja na. (vANijya) vepAra, sAmi puM. (svAmin ) svAbhI. vyApAra. sidyAlaya puM. na. (siddhAlaya) cAvAri vi. (vyApArin ) vyApArI. sihonu mahira, siddhAsaya. viyArarahia vi. (vikArarahita) sirivaddhamANa puM. (zrIvardhamAna) vi.2 2Dita. covIzamA jinezvara zrI mahAvIra. loddhA vi. (lubdhaka) sAlI. suhi vi. (sukhin ) supavANI. sapaTa, pu. zItarI. sumiNatulla / vi. (svapnatulya) loha puM. (lobha) sosa, tRveg!. | suviNatulla vana samAna. avyaya. aduva / kae / (kRte) bhATe,nibhitta, aduvA (de0) pA, 3, 44vA. kaeNa-NaM / ' lIdhe. adu taiA ) udAhu / (utAho) athavA, 3. tayA / (tadA) tyAre, te 15te. uyAhu) 74. sayuta vyasananI pUrva 'u' tAo 25 bhane ina e vikalpa thAya che. pokkharaM (puSkaram ) ! veNhU, viNhU (viSNuH) potthao (pustakaH) dhammellaM dhammilla (dhammillam) moNDaM (muNDam) | peNDaM, piNDaM (piNDam) I sthAna 'e' yt| 5 nathA. ciMtA (cintA) tAto Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 nu } (nu) pita, prazna, hetu, | pae (prage) prabhAtamA. pazcAttApa. / purao (puratasa ) mAgaNa. dhAtumI. kiidd'| (krID) / 42sI, | duh / (duh ) . kIla mesa dohe ) gaNa (gaN ) ga. nAs (nAzaya ) nAA 427. gal (gal) am r', sayu, mann (man-manya) bhAna,viyAra. nAza pAmavuM, samApta thaI 4, 72. maggU (mArgaya) zodhayu, bhAga Das / (daMza ) sayu, 4279. buddha / (bhaSa) tarAnu , bhas Nimajja / . namasja) ma. liha / (lih ) yA. gumajja prAkRta vAkaye. aja sAhavo nayarAo loddhamao moggareNa jaNe viharissanti / haNI / govAlA pae gheNUo dohi- tumhe gurU bhattIe seveha, tANaM hinti / kivAe kallANaM bhavissai / ahaM sIsANamuvaesaM karista / kanAo ajja pahuNo purao makkhiA mahuM lehissai / / / naccissanti, gANaM ca kA. pAraddhiNo araNNe vaccihinte / hinti / tahiM ca vINAe jhuNiNA ujjANe ajja jAissAmo, hariNImo vasIkarissante, tattha ya saraMsi jAyAI pacchA ya tAmo hiMsihire / saroyANi jiNiMdANaM accatuM rapaNe jAjjAhise, tayA NAe giaannhhissaa| siMghocaveDAe phrehie| ajja ahaM tattANaM ciMtAe Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rati nessaM / taM kajjaM kAhisi to davvaM dAhaM / kalismi nariMdA dhammeNa payaM na pAlihire / jasA dujjaNohohI, tayA parassa niMdAe tUsehiha / puttANaM salAhaM na kAhUM / tIe mAlApa sappo asthi, jara mAlaM phArasahise tayA so Dasissai | kalle puNNimAe mayaMko bhaIva prAkRta virAihiha / vijjasthiNo ajjhayaNAya pADhasAlaM jAjjAhire / ahuNA amhe pavayaNassa AlAve gaNihitthA | amhe vANijjeNa dhaNiNo hoihimo, tumhe nANeNa paMDiA hossaha / dhammeNa narA saggaM sivaM vA lahissanti / 128 suaM na dAhiti // 1 // naravaiNo jujjhissanti / je jiNapaDimaM, siddhAlayaM vA pUissanti tANa gharaM thiraM hohI / na vi atthi na vi hohI, pAraNa tihuvaNammi so jIvo / jo juSvaNamaNupatto, viyArarahio sayA hoi // 1 // *roDa yuhurbhA dvA vaymata saMdhi thAya che. (ni0 1. lugo.) nebhaDe kAhis - kAhI, hohi hohI, dAhii - dAhI. ajja samosaraNe sirivaddhamANo jiNido desaNaM kAhI, * vAkyA tattha ya bahuNo bhavvA bohiM aduva desavira aduvA samvavirahaM ca giNhehire / jara tumhe suttANi bhaNejjA tayA goyaTThA hojjAhisthA / kallamma dhammaM kAhAmiti suviNatullammi jiyaloe ko Nu manne ? | jiNadhammAo annaha sammaM jIvadayaM na pAsessaha / kalimmi paviTThe muNINaM AgamatthA galihinti / AyariA vi sIsANaM, samma kuTuMbiNA saha Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 gujarAtI vAkayo. tuM pAponI niMdA karIza to ! vanamAM tApasa ugra tapa kare che sukhI thaIza. ane tapanA prabhAvathI IndranI ame nAvamAM besIzuM ane sarA riddhi meLavaze. varamAM krIDA karIzuM. ame svAmIne mATe mALA | g DAlAnA savA karAza tA guthIzuM. sukhI thaIza. te lebhI che mATe brAhmaNane dhana | A | tamo sAthenI sAthe vihAra karaze. mA sari Apaze nahi. te jaMgalamAM bhaya thaze nahi. svapnamAM canTe mukhamAM praveza karyo | huM saMsAranA duHkhothI bIhu chuM, tethI tuM rAjya pAmIza. mATe dIkSA grahaNa karIza. bodhine mATe ame jinezvaranA ! tuM jIvahiMsA na kara, nahitara caritra sAMbhaLIzuM duHkhI thaIza. giranAramAM ghaNuM vanaspatio | krodha prItine haNe che, mAyA che. jyAre huM tyAM jaIza tyAre mitrone haNe che, mAna jaIza. vinayane nAza kare che ane te tyAgI che mATe garIbone labha sarva guNone nAza kare. dAna Apaze. che, mATe teone tyAga karIzuM. te tApasa che mATe phaLane cAre dakSiNa dizAmAM gayA che, paNuM AhAra karaze. tenI jarUra tapAsa karIza. tuM kSamA dhAraNa karIza te durjana tuM sarovaramAM jaIza te jarUra zuM karaze ? vasaMta RtumAM nagaranA loko bIza. udyAnamAM pharavA jaze, te vakhate te kUtare bhasaze, paNa karaDaze nahi. te kanyA sakhIo sAthe jarUra | jIvadayA samAna dharma nathI ane Avaze. jIvahiMsA samAna adharma nathI. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 pATha 18 me (yA) saviNya mana jiyAtipatya. _ 'soccha' pore yAmAnAM 3AjyAnA. saM0 prA0 saM0 prA0 zru-soccha sAmaga. muc= moccha bhUyu, chIvu: gam-gaccha . vaca-voccha bosa rud-roccha / chid-checcha che. vi-veccha nA. bhida-bheccha me. dRz-daccha ne. bhuja=bhoccha bhA. 'soccha' kore 6za dhaatuye| bhaviSyamA 15saya cha bhane tenAM rUpAkhyAne karatI vakhate bhaviSyakALanA pratyayamAMnA dino lepa vika thAya che, temaja prathama puruSa ekavacananuM rUpa A dhAtuone anta anusvAra mUkavAthI vikalpa siddha thAya che. gacchanAM 3 ekavacana bahuvacana 50 50 gaccha, gacchissAmo, gacchihAmo, gacchimo, gacchihimo, gacchissa, gacchessaM, gacchissAmu, / gacchihAmu, gacchimu, gacchihimu, gacchissAmi, gacchessAmi, gacchissAma, gacchihAma, gacchima, gacchihima, gacchihAmi, gacchehAmi, gacchihissA, gacchihitthA gacchimi, gacchemi, e yAya tyAre gacchessAmo gacchihimi, gacchehimi. mere 33 // yAyace. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 zrI. bhI050 gacchisi, gacchesi, gacchitthA, gacchetthA, gacchihisi, gacchehisi, gacchihitthA, gacchehitthA, gacchise, gacchese, gacchiha, gaccheha, gacchihise, gacchehise. gacchihiha, gacchehiha, 50 gacchada gacchei, gacchinti, gacchanti, gacchihii, gacchehii, gacchihinti, gacchehinti, gacchie, gacchee, gacchinte, gacchente, gacchihie, gacchehie. gacchihinte, gacchehinte, gacchire, gacchere, gacchihire, gacchehire. jja-jjA pratyayo bhAva pAre yatA 35osava' 50 gacchijja, gacchijjA. saya 50) - kriAtipatyartha 1. kriyAtipattyartha-dhyAnI matipatti ( nisata1) sUyave che. amuka kAma banyuM hota to amuka banata" paNa prathama kAma na banyuM eTale tenA upara AdhAra rAkhanAra bIjuM paNa nathI ja banyuM, A rIte kriyAnI niSphaLatA artha sUcave che. pratyayo. 2. vizeSyanA liMga pramANe prathamAnA ekavacana ane bahuvynn ta pinA pratyayo nta-mANa' ne bArA taiyAra thaelA pratya tathA sarva puruSa ane sarva vacanamAM na nA pratye dhAtune lagADavAthI kriyAtipasyarthanAM rUpa thAya che. * 'mANa' yA pratyayAMtavANA prayoga prAkRta sAhityamA bagr thoDA jovAmAM Ave che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra taiyAra pratya. ekava.. bahuva0 puliMganA rato mALa, natA, mALA, strIliMganA rastI, mALA, rogo, mAmo, , mALA, ratA, mAmo. napuMsakanA kad, mA, tAI, mANAI. sava puSa, sarva vacana- , iaa. prAkRta rUpAvatAramAM rata-mAja pratyayanI pUrve ne dukaravAmAM Avela che. jema siMto, to, sanALa, damA vagere. prAkRta sAhityamAMthI uddhata kriyAtipasyarthanA traNe liMganA daSTAnta. puMe garu tu saMvaru maM ne to, te huM maM bdiAphAza bhakkhaM huto| (pUjASTaka, pR. 24, gA. 46 ). (je te hAlamAM mane na cheDe heta, to huM mAMsamAM Asakta evA gIdha vagere pakSIonA bhejana rUpa thAta.) paM. ba0 te puna =rU manonuM saMtA, tayA taratha na vitA (bRha0 gA 0 34ra7) (teoe vaLI je ekabIjAne paraspara joyA hota, to tyAM praveza karata nahi.) 50 e che ke jharU taH Tvir C/tA, tA - gaLo vi (i) to! bae 6 (saMvega. zAha pR. 37, gA 0 98) (je tenAmAM guNe hota, te nakkI mANase paNa tenI prazaMsA karata) puMe ) varu anna vadu ! tahuM vinAzimo hRto, te ttiba0 | cattA puttA paNa kAya3 sutA (pU. pR. 29, gA. (9).. (he svAmina ! je tamArA vaDe Aje huM vinAza karA hota, te mArA pitAne keTalAM putra heta ? (arthAt eka paNa na hota.) 50 sa0 / nai (tumha) taNayaM haM na harAvaM to, tA me suyA mrtii| strIe 0 (pU. pR. 38, gA. 24) (je tamArA putranuM meM apa Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 ekavacana mahuvacana puliMga darU-zulatto, duSamApo, dAratA, phulamarr. do-dosto, surata, romAno. dattA, duttA, mA. haraNa na karAvyuM hota, te mArI putrI marI jAta) pu. e. e mi mane ajIte, (tA) kaNo dimA arUMva muHtrI. e. hejha kaqmAvA tA | (tIrthaMka95 pR. 24). (A masa (zarIra upara kALA DAgha) hete chate, (je A masa rahyo hata) te A pratimA atyaMta abhya dayane kAraNabhUta ane prabhAvazALI thAta.) 50 e che a navaraM zIvaku DholI na viTTo iMto, to suMDha IMtA na e. J (nizItha, bhA. 1, pR. 5) jo jIthI AkuLa-vyApta loka jovA hota, te sAruM thAta.) jai paDhamameva so tumhehiM niyattio hoto, tA juttaM hRtaM / (mahA. ni. pR. 98, gA. 99) (je te pahelethI ja tamArA vaDe pAcho pheravAya che, te gya thAta. 50 e che kapha mUvi mukvAtha to, tA, nuttata daMta na eI (mahA. pR. 9) (je mULamAM ja pahelethI ja banI u5tti karI hota, to vadhAre yogya thAta.) jai haM nAgacchaMto, tA ekamavi pAvaM na me hutaM / (pUjA. pR. 21, gA. 13) (je huM na Avyo heta, te eka paNa pApa mAre na thAta.) strI rame naDDa mAmo patA, ghATane vAva = mA tA 1. tA ki majjha nimitta hojja imA AvayA tujjha ? / (karUNarasadaMbaka pR. 33). (jo huM gabhamAMthI ja paDI gaI heta atharI bALapaNamAM ja jo huM marI gaI hota, te zuM mArA nimitte A Apatti tane thAta ?) strI0 sa0 / jai haM taM pucchaMtI, tA so taiyA vi maha pyaasNto| zuM e che (pUjA. pR. 37, gAM. 94) (je meM tene pUchayuM hota, te teNe te vakhate paNa mane jaNAvyuM hata. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sIligalansI, phUlamALI phUlatA, mALA, jontI, suntA, hontA huntA, romALI, romALA. napusaka-nhalanta, mALa, phormsa, durbsa, domAM. e strI ta. e ,, zrI e na e e puM. 134 naM0 e jai puNa durgAchiesu kulesu eyANa jaNaNamiha hutaM, tA kaha puM kha. } JayapuranA kAcatA tazide muLio | . satI, samAvIo, santAbo, dUkhamALA, naeNnsIo, duztIo, rontAmo, kuntAo, homANIo, homANAo. santA, phUlamALAnuM, nhAnuM, guntAnuM, temanAe~. jai vallahajaNe maNo jAi, tahA jai taNU vi vaccatI tA mULa sajja sabvira vidUranna kuMtA / (pU. pR. 31, gA. 94) (jevI rIte vhAlA manuSyane viSe mana jAya che, tevI rIte jo zarIra paNa jatuM hota, tA tenA virahathI vyAkuLapaNu kAine na thAta.) (saMvega. pR. 163, gA. 61). (jo vaLI ahIM nidita kuLAmAM emanA janma thayA hota, te jagatamAM ajoDa rIte pUjanIya evA mutie temanA gharamAM zI rIte raheta ?. ) jai sabahiM tikAladarisIhiM savaM sukaraM dihaM hutaM, to NaM amhArisA kApurisA suhaM kareMtA / ( nizItha bhA. 1, pR. 5). (jo traNa kALane jonArA sAe sadhaLuM sahelAIthI karI zakAya tevu... joyu hota, te| amArA jevA kAyara puruSo sahelAIthI karata. hojja na saMjhA hojjA, na nisA timiraM pi jaha na homANaM / tA hotA kaha amhe, ia saMpai paMsulAlASo / (kumArapAlarita sa. 5, gA. 105) (je sAMja na thaI heAta, jo rAtri na thaI hota ane jo aMdhAru na thayuM hota, tA ame kvI rIte hAta (amArI zI dazA thAta) e pramANe hAlamAM pAMsulA-durAcArI strIonu vacana che.) Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 trIe | ArSamAM -vALo ne sthAne tenA pratyaya paNa lAge che. jemake- te, , , dune, zomA. phroma aMganAM rUpe. napu rogo, Droara7, banI, dosattA, anta, sattA, homamANo, hopramANA. homANI hoamANA. homamANaM, homamANAiM. -nnA nAM rUpa. sava puTa ) dukA , jI. sava va0 I , hA, paga, pannA. kriyAtipatyartha-jyAre saMketa ke zarata pUrNa na thayelA hoya tevA sAMketika vAkayamAM vaparAya che. jema-nA je philma maLatto, sat gii dora-je te vidyA bhaNyo hota, te sukhI thAta. * * * trAkArAta nAma. prAkRtamAM " svarane prayoga thatuM nathI. tethI jAkArAnta je zabdo che temAM amuka pheraphAra thaI nIce pramANe rUpo thAya che. 1 saMskRtamAM je zabda kArAnta che, temAM je zabdo saMbaMdha vAcaka che, tenA anya "trAne "rA' thAya che, ane je zabda vizeSaNa che tenA anya ane sAruM thAya che. pachI anya akArAnta hevAthI tenA rUpa puMliMga ane napuMsakaliMgamAM akArAnta puMliga ane akArAnta napuMsakaliMga jevA thAya che. jemake - saMbaMdhavAcaka nAma-piara (hi), kAmAga (gAma), vizeSaNa nAma - (), rANA (vA). 2 prathama ane dvitIyAnA ekavacana sivAya sarva vibhaktimAM kArAnta zabdanA anya ane "3" paNa thAya che. pitta (hi), U (2), vADa (la) anya aMga sukArAnta Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 hovAthI tenAM rUpe hakArAnta puliMga ane napuMsakaliMga jevAM thAya che. tethI vijhA, us (vi), pattA, (va), rathAra, vADa (vA) ItyAdi zabda gaNa rUpe karavA a puliMgamAM prathamAnuM ekavacana ne "mA' karavAthI paNa vikalpa thAya che. jemake-mi (pitA), it (Atta), rANA (vAtA). ja saMbaMdhavAcaka jhukArAnta zabdonuM saMbodhana ekavacananuM rUpa anya " ne "e" ane "sa karavAthI ane vizeSaNavAcaka akArAnta zabdonA "ne "' karavAthI vikape thAya che. jema ke-- vika pimAM ! (vivuM) re vAra ! (4) re rAya ! ( a) puliMga tathA vizeSaNa zabda. nAnAmo ; (vAma7) jamAI, nAra | vi. (krarjha) karanAra, are ! jamAtA. vinara | j. (vi7) pitA, rayA ) vi. (7) denAra, pika I bApa. dAu / dAtA. sAco chuM. (brAnnu) bhAI, mAro chuM. (manrI svAmI, mars | brAtA. | mag ! bharatAra, vi bharaNa paSaNa karanAra. sakArAta puliMga visara, pis (pitta) zabda. ekavacana bahuvacana 5. visA, vino, piarA vivo, vigas, patro, fao, vijha. bI. picara vikhare, vivA, vi, vika Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 piareNa-NaM, piarehi-hi-hi, piuNA. piUhi-hiM-hi. 2. cha. piarassa, piarANa-NaM, piuNo,* piusta. piUNaM. piaratto, piarAo, pimaratto, pibharAo, piarAu-hi-hi-to, piarAu-hi-hinto,sunto, piarA, piarehi-hinto-sunto, piuNo, piutto, piutto, piUo-u piUpo-u-hinto. hinto-sunto. sa. piare, piarammi, piaresu-suM, piaraMsi, piummi, piuMsi. piUsu-muM. .sa. he pia, piaraM, piarA, piara, pimaro. piavo, pibhau-o, piuNo, piU. kattAra-kattu (kartR) za6. 5 / / kattA, kattAro, kattArA, (kattAre) kattavo, kattau, kattao, kattuNo, katta. * thI. kattAraM. kattAre, kattArA, kattuNo, kata. 'ta. kattAreNa-NaM, kattArehi-hi-hiM, kattuNA. kattUhi-hi-hiM. - ASamAM chaThThI vibhaktinA ekavacanamAM "g' pratyaya paNa lAge che. sama-piae, bhAue. tyAdi. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 ya. / kattArassa, kattArANa-NaM, cha. kattuNo, kattussa, kattaNa-NaM. 5. kattAratto, kattArAo, kattAratto. kattArAo, kattArAu-hi-hinto, kattArAu-hi-hinto-sunto kattArA, kattArehi-hinto-sunto, kattuNo, kanutto, kattutto, kattuo-u kattao-u-hinto. hinto-sunto. sa. kattAre, kattArammi, kattAresu-suM, kattAraMsi, kattummi, kattuMsi. kattasu-suM. sa. he katta, kattAra, kattArA, kattAro. kattavo, kattau-o, kattuNo, kattU kattAra kattu RArAnta napusaliza6. 5. / kattAraM. kattArAI, kattArAi~, kattArANi, thI. kattaI, kattaI, kattaNi. sa. he katta, kattAra. kattarAI, kattArAi~, kattArANi;. kattaI, kattaI, kattaNi. bAkInA rUpa puliMga pramANe. dAyAra, dAu (dAtR) 24. ekavacana bahuvacana 5. ] dAyAraM dAyArAI dAyArAi~, dAyArANi, thI. dAUI, dAUi~, dAUNi sa. he dAya, dAyAra. dAyArAI, dAyArAi~, dAyArANi.. dAUiM, dAUhU~, dAUNi. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 bAkInA rUpa ttA, Rtu pramANe. kArAnta strIliMgamAM samadhavAcaka zabdonAM rUpe nIce pramANe pheraphAra thaIne thAya che. duhiA ra. dhUbhA (duhitR) dIkarI, putrI. ghIA navA (nanAnTa) naNuM 6. vikaliA) (viSNuSvasa) phAi, bApanI bahena. piucchA | 3. mAlimA ) (mAtRvanuM) mAsI, mAnI bena. mAucchA } *mAarA mAmA mAu sasA jIllA (mAtR) mAtA, mA. (IT) Daina. A zabdonAM rUpe AkArAnta hovAthI AkArAnta strIliMga nAmeAnAM jevA ja thAya che. ane 'mAra' zabdanAM rUpe OMkArAnta strIliMga nAma jevAM thAya che, paNa prathamA ane dvitIyAnA ekavacanamAM 'mAru' zabdane prayAga thatA nathI. A strIliMga zabdo mULathI mAkArAnta nahi hAvAthI sa edhana ekavacanamAM hai mALa, mAtrA, hai sattA e pramANe thAya che. mAtR zAbdane koi sthaLe 'mA' evA zabda siddha thaI hasva kukArAnta zrIliMga jevAM rUpe! paNa thAya che. jemake-- 10 10) mAo, mAka, mArUM. bI0 ba0 J OM0 10 mALa, mAnaM. ityAdi. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M. 140 mAA-mAarA- mAu zahanAM 35.. ekava mahuva. mAAo, mAmA, mAmA, mAarAo, mAbharAu, mAbharA, mAUo, mAUu, mAU. mAA, mAarA. zrI. mAjhaM, mAaraM d. mAAA, mAAi, mAAe, mAAhi-hi-hiM, mAarAhi-hi- hiM 5. 2. cha. mAAa, mAi, mAAe, mAarAa, mAarAi, mAarAe, mAUa, mAUbhA, mAU mAU hi - hi - hiM. mAUpa. mAANaNaM, ". " mAUa, moUA, mAUi, mAU, mAunto, mAUbho, u - hinto. mAarAa, mAarAi, mAarAe, mAUa, mAUA, mAUi, mAU. mAAa mAAi, mAAe, mAato, mAAo-umAatto, mAAbho-u- hinto sunto, hinto, mAarANa-paNaM, mAUNaNaM. mAarAbha, mAmarAi - e, mAbharato, mAmarAbha-u- mAbharanto, mAbharAbho-u hinto, " hinto- sunto, mAutto, mAUo-uhinto- sunto. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa. mAAa, mAAi, mAAe, mAAsu-saM, mAarAa, mAarAi, mAarAsu-suM. mAarAe, mAUa, mAUA, mAUi, mAUsu-su. mAUe. sa. he mAA, mAAo, mAAu, mAA, he mAarA. mAarAo, mAarAu, mAarA, mAUo, mAUu, mAU. sasA ( svasa) zanAM 31 // 5. sasA. sasAo, sasAu, sasA. thI, sasaM. sasAo, sasAu, sasA. ta. sasAa, sasAi, sasAe sasAhi-hi-hi. ya. cha. sasAa, sasAi, sasANa-NaM. sasAe. 5. sasAsa, sasAi, sasAe, sasatto, sasAo, sasAu, sasatto, sasAo, sasAu, sasAhinto, sasAsunto. sasAhinto. sa. sasAa, sasAi, sasAe. sasAsu-suM. sa. he sasA. sasAo, sasAu, sasA. zahe. aka puM. (arka) sUrya. ahimannu / puM. (abhimanyu) vizeSa agga na. (agra) mAgaNa, zi52. ahimaJju nAma, sagunane ahimajju asogacanda puM. (azokacandra) AyAraMga na. (AcArAGga) maayaazreNikanA putranuM nAma, bIju roga sUtra, bAra aMgamAM nAma 'zu. putra. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 Asama pu. (Azrama) mAzrama, tApasanu sthAna, erisa vi. (IdRza) meyuH, mevA rInu. kaurava puM. (kaurava) 3zalanA za, auravo.. kattAra) vi. (kartR) 42nAra. kattu / cIvaMdaNa na. (caityavandana) tya vahana. jattA strI. (yAtrA) yAtrA, tItha yAtrA. coja na. (codya) mAyaH, prazna jAyA strI. (jAyA) strI. thoka thoSa vi. (stoka) 165, the| theva) dAyAra / vi. (dAtR) hatAra dAu mApanA duhiA) dhuA strI. (duhita) hI dhIA ) devANaMdA strI. (devAnaMdA) nAra mahAvIra prabhunI mAtA dhAyAra ! vi. (dhAtR) dhAra dhAu / 42nAra, vidhA pAsanAra, pramA naNaMdA strI. (nanAnda) na niSphala vi. (niSphala) nirayaNa 1 2kSita nemittiavi. (naimitika) nibhi zA jANanAra. | parimANa na. (parimANa) mAna, mA paDivayA / strI. (pratipat ) pADivayA tithi, 5 // parappara ] vi. (paraspara) meM paroppara mInayAne, ana paruppara mana paradAra na. puM. (paradAra) 52 pahia puM. (pAntha-pathika) musA pAlaga-vi. (pAlaka) pAsanA piara ) puM. (pitR) pitA. piu / jAmAu | pu. (jAmAtR) mA. jIvAi pu. (jIvAdi) 04-- ajIva Adi navato. NAyAravi. (jJAtR) MnAra, jAu / Neya vi. (jJeya) navA sAya4. tattavattA strI. (tattvavArtA) tatvAnI vAta. tisalA strI. (trizalA) prabhu mahAvIranI mAtA. tattanANana. (tattvajJAna) tatvAnusAna. aanadaNMANDARMER Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piusiA ) strI. (pitRSvasR) 3. piucchA } foarer . (199181) 241, tarasa baMdhana. (bandhana) meDI, maTAMva, jAMghavu. 143 bhaTTa vi. ( bhraSTa ) bhraSTa, patita. bhamaMta vi. ( bhramat ) labhate. bhattAra ( puM. ( bhartR) svAmI, pati. bhantu vi. poSaNa karanA2. bhAla na. ( bhAla) sasAra. bhAyara puM. (bhAtR) lAI, dhu. bhAu bhUyahia na. ( bhUtahita) kavAno 52. bhoyaNa na. (bhojana) lokana mAyA mAarA strI. (mAtR) bhAtA, mAu mA. mAi AEC9 I. 7. (AIERIA) H[THI, bhoTAI, prabhAva. mAusiyA) strI. (mAtRSvasa) .mAucchA mAsI. -mIsia vi. (mizrita) mizra relu, bhaje, bhejave. raa vi. (rata) vyAsakta. lalADa' na. ( lalATa) lAva, SNaDAla sATa, upA lakkhaNa na. (lakSaNa) sakSaNu. lakkhaNa puM. (lakSmaNa) rAmanA bhAI lakSmaNuM, leha puM. (lekha) sema, mANu aart | fa. (#2) akil, meAlanAra } vantu vAsudeva puM. (vAsudeva) vAsudeva. vivatti strI. (vipatti) 6:5. fama fa. (fara) SEZU, ZZY. visamIsia vi. (viSamizrita ) JeravANu. Stucin fa. (faazin) 219rahita. sata / puM. na. ( zata) sonI- } saya sacyA. kamma puM. na. ( svakarma) potAnu bha sagAsa na. ( sakAza ) samIpa, pAse. saraNa na. ( zaraNa) zaraNu, mAzraya. sayasahassa puM. na. ( zatasahasra ) sAma-so vAra bannara, saccavaya puM. (satyavada ) satya mosanAra, satyavAhI. saroruha na. ( saroruha ) ubhaNa. susA strI. (svara) paDena. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 siddhattha pu. (siddhArtha) siddhArtha / sohA strI. (zobhA) Atel, hApti. rAjA, bhagavAna mahAvIranA sIsa puM. na. (zIrSa) masta, bhAthu. pitAnuM nAma. haraa puM. (hrada) , taNAva, settujI / strI. (zatruJjayI) moTu saza12. sittajI / nahAnu nAma che. avyaya aMta-aMto (antar ) ma42, / jhaDitti / vayamAM jhaDatti | (jhaTiti) ReEl, 32. ammo (de.) mA . jhatti aho (aho) vismaya, Azcarya,zA4. | tahiM (tatra) tyAM. kira) tahavi (tathApi) tA. ira | (kila) nizcaya, hira / saMbhAvanA, saMzaya. saNiyaM (zanais ) ghAme dhIme. dhAtuo. allI (A+lI) Azraya 42vI, nivaD (ni+pat) 57. mAsiMgana 29, praveza 423 / . . palloTTa (pra+dviS) 37,341 palhatthaM / kaMkh / (kAth ) yA', . maha . pauss / (pra+dviS) 31 42. ghoTTa (pA) pA. pausa / nigiha / (ni+graha) 543vu,maTa ruMm | (rudh ) / rugha 1 . naggah / Ayu, zikSA 42vI. | siNijya (snihya) 2ne 12vI. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 prAkRta vAkaye. haM vacchANaM paNNANi checchN| / so AyAraMga bhaNejjA tA gIatho honto| amhe sAhuNo sagAse tattAI - socchissaamo| jaha haM sattaM nigiNhanto, tayA erisaM duhaM ahuNA kiM jai mAA jattAra gacchii lhmaanno?| to vaccho duhiA ya rocchihinti / jai dhammassa phalaM havijja tayA paraloge suhaM lhejjaa| amhe kira saccaM vocchi sAhammiANaM vacchallaM sai ssAmo / kujjA tti vIyarAgassa aannaa| savvaNNU jhatti sivaM gcchihire| tisalA devI devANaMdA ya haM sasujayaM gacchissaM, tarhi mAhaNI pahuNo mahAvIrassa girissa sohaM dacchaM, taha mAUo aasi| settujIe naIe pahAhisse, sirivaddhamANassa piA siddhapacchA ya titthayarANaM paDi- / tyo nariMdo hotthaa| mAmo candaNeNa pupphehiM ca pubvaNhe akassa tAvo thovo, accihimi, giriNo ya mAha majjhaNhe ya aIva tikkho, avappaM socchimi, pAvAI ca rahe a thoko, ai thevo vaa| kammAI checchihimi, jIviraM sakammehiM iha saMsAre bhamaca sahalaM karissaM / tANaM jantUNaM saraNaM mAA jai asogadhaMdo nariMdo di. pimA mAmarA bhAuNo susA sAsu parimANaM kuNato to dhUA a na havanti, ekko nirae neva nivddnto| eva dhammo saraNaM / Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo bAhiraM pAse, so mUDho, aMto pAlei so paMDio o| piuNo sasA piusibha tti, taha mAUe ya sasA mAusiA idda khe| naNaMdA bhAussa jAyAe siNijjhai / dhUA mAaraM piaraM ca silesai / rAmassa vAsudevassa ya pia rammi mAUsuM aparA bhattI asthi / sAsu jAmAUNaM paDivayAe pAhuDaM dAhinti / jA nArI bhattArammi pausseha sA suhaM na pAveha | kulabAliyANaM bhattavo ceva devA / 146 mAA dhUANaM puttANaM ca bahuM dhaNaM ape | je narA bhattUNamApase na bar3hante te duhiNo havanti / AvayAsu je sahejjA huti te caca bhAuNo / dhUAe mAAe ya paruSparaM aIva neho asthi / sAsUNaM jAmAuNo aIva piA vanti / ahaM mAarApa ya piuNA ya bhAyarehiM ca sasAhiM ca saha siddhagirissa jattAe jAejjA / dAyArANaM majjhe kaNNo nivo paDhamo hotthA / rAmassa bhAyA lakkhaNo nipaNa cakkeNa rAvaNassa sIsaM chindIa / satesu jAyate sUro, sahassesu ya paMDio | vattA sayasahassesu, dAyA jAyati vA na vA // iMdiyANaM jae sUro, dhammaM carati paMDio / vattA sacavao hoi, dAyA bhUyahie rabho // Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI vAkaye. je teNe jheravALuM bhejana khAdhuM ? garIbone pALanAra thoDA ja hota, to te mRtyu pAmata. ! heya che. je tame jinezvaranA caritro ! vidhAtAnA lekhane kaI paNa sAMbhaLyA heta, tA dharma pAmata. | ulaMghatuM nathI. abhimanyu cha heta, to kaura- kurUpa bALake upara paNa mAtAne nI badhI senAne jItI leta. | ghaNoja sneha heya che. je tene tonuM jJAna heta, te | jema baherAnI AgaLa gAyana te dharma pAmata. nakAmuM che, tema mUkha puruSanI je tamo te samaye baMdhanamAMthI AgaLa tanI vAta nakAmI che. cheData, te huM satya kaheta. divase divase ghaNuM prANuo rAvaNe parastrIne tyAga karyo heta, maraNa pAme che, te paNa ajJA te te mRtyu pAmata nahI. nIo ame maravAnA nathI jANanAra pAsethI teNe tanuM ema mAne che tethI bIjuM zuM jJAna meLavyuM. Azcarya hoya ? huM taLAvamAMthI kamaLo laIza nirmittiyAe tenA kapALamAM ane mAtA ane benane ApIza. sArA lakSaNo joyAM ane kahyuM mAtA ane pitAnI sAthe janA- (ke) tu rAjA thaIza. layamAM jaIza ane caityavaMdana ' te vezyAmAM Asakta thaye na karIza. | hota, te dharmathI patita thAta lakSmaNanA bhAI rAme dIkSA lIdhI | nahi. ane mokSa meLavyuM. mUrkha paNa dhIme dhIme udyama vahune naNaMda upara ghaNe raha che. | karavAthI hoziyAra thAya che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 pATha 19 me karmaNi rUpa ane bhAve rUpa. 1. dhAtunuM kamaNi ke bhAve rUpa karavA dhAtune ja (4) ke phUra pratyaya lagADAya che. ane e taiyAra thayela aMgane kALanA puSa bedhaka pratyaya lagADavA. 2. bhaviSyakALa, kriyAtipArtha vagerenAM karmaNi ane bhAve rUpe kartari jevAM ja thAya che. karmaNi-bhAve-aMga. kUkama= , gomaa, + =gram, ho+=orA, pa+ =gDhass, nepham, bollAIa-bollI, sAtama-kAma, gorina, TA+ =TAphaDA, =Ijha, #Ama-zvAsa, gphA=pijha, +=AjA, levajJa jema, vgphrema=vgriMga, devaphrajAvivara , va+==ArU, je dhAtu sakarmaka hoya te tene karmaNi prayoga thAya ane akarmaka (kamarahita) hoya te bhAvaprayAga thAya che. (lajA pAmavI, ubhA rahevuM, havuM, jAgavuM, vadhavuM, jIrNa thavuM, bhaya pAmavuM, jIvavuM, maravuM, sUvuM, prakAzavuM ane ramavuM e arthavALA dhAtuo akarmaka jANavA, e sivAya bIjA arthavALA dhAtuo sakarmaka jANavA.) Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe taiyAra aMga karI puruSodhaka pratyaya lagADavAthI karmaNi ne bhAve rUpa thAya che. __paDhIma, paDhijja (paDh ) nAM 3pI. vartamAna ekavA bahuva0 5. pu. paDhIami, paDhIsamo-mu-ma, paDhIAmi, paDhIAmo-mu-ma, paDhijjami, paDhIimo-mu-ma, paDhijjAmi. paDhijjamo-mu-ma paDhijjAmo-mu-ma, paDhijjimo-mu-ma. mI. 5. paDhIasi, paDhIase, paDhIitthA, paDhoaha, paDhijjasi, paDhijase. paDhijjitthA, paDhijjaha. zrI. 5. paDhIai, paDhIbhae, paDhIanti-nte, paDhIire, paDhijjai, paDhijjae. paDhijjanti-nte paDhijjire. karmaNiprayogamAM kartA trIjI vibhaktimAM mUkAya che ane karma prathamAvibhaktimAM Ave che, temaja kamIne AdhAre kriyApada mUkAya che. namo-ri- kuMbhAge ghaDaM kuNai, bhalibhA kuMbhAreNa ghaDo kuNIai, (mAra 43 ghdd42|5 cha). rAmo jiNe accei-rAmeNa miNA accijaMti, (2||bh 3 jinezvareH pUjaya cha) mana bhAve prayogamA urtA trIjI vibhaktimAM Ave che ane karma hotuM nathI, tethI kriyApada trIna puruSa vayanamA bhUya che. me bAlo jaggai- bAleNa jaggijjai (ma 43 |ya che). vacchA ramaMti-vacchehi ramijai (mANa paDe 2mAya cha). Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 puruSamoghaH pratyayonI pade bhanee thAya tyAre paDhIyaha, paDhijjera, paDhIenti, paDhIyante, paDhIraire, paDhijjenti, paDhijjente, paDhijjeire chatyAhi 3 pazu thAya che. jja-jjA pratyayo bhave tyA. sava'puruSa | paDhIejja, paDhIejjA, sarvavayanamA paDhijjejja, paDhijjejjA. hyUstana bhUta. sarva puruSa | paDhI bhaI, paDhijjaIbha sarva vacana } Apa mAM paDhIitthA, paDhijjitthA, paDhIhaMsu, paDhijjisu. parAkSabhUta +1 adyatanama) ra prabhA - * paDhIbha : thAya che. vidhi-AjJAtha sa puruSa sarva vacana ekavacana. mahuvacana. 5. 5. paDhIamu- Amu-imu-ema, paDhIamo- Amo- imo - emo, paDhijjamu-jjAmu-jjibhu- paDhijjamo-jjAmo-jjimo uresa nathI. } jjemu. zrI050 paDhI ahi- pahi paDhIasu-esu, paDhI ijjasu -ejjasu, paDhIijjahi ejjahi, paDhIijje- pajje. paDhIa, x pariziSTa- 1 ni. 2 * SaDlASAyAM driThAbhAM 'paDhIa' the| uta khit prayoga jjemo. paDhI aha, paDhIraha, Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhijaha, paDhijjeha. 151 paDhijahi-jjehi, paDhijasu-jjesu, paDhijijasu-jjejasu, paDhijijahi-jjejahi, paDhijjijje-jjejje, paDhijja. bhAM-paDhI ijAsi, pApajAhi sApa mAM-paDhIijjasi, paDhIejjasi, paDhIijjAha, paDhIijjAsi, paDhIejjAsi, paDhIejjAha. paDhIijAhi, paDhIejjAhi, paDhijjijjAha, paDhIAhi. paDhijjejjAha. paDhijijajjasi, paDhijjejjasi, paDhijjijjAsi, paDhijjejjAsi, paDhijjijjAhi, paDhijjejjAhi, paDhijjAhi. zrI. pu. paDhIau, paDhIeu, paDhIantu, paDhIentu, paDhijjau, paDhijjeu, paDhijantu, paDhijjentu. sarpa0 / paDhIejja-jjA, *paDhoejjai, paDhIejjAi, sarva10 paDhijjejja-jjA, paDhijjejjai, paDhijjejAi. bhaviSyakALa zrI. pu.] -paDhihida, paDhehiha, paDhissaha, me. paDhihie, paDhehie, paDhissae. A pramANe sarva rUpe kartari pramANe jANavA. * pR0 100 bhu. sA. 4 bhASA candrikAmAM tathA ArSamAM phema-jJa ne prayoga bhaviSya ne yAtipattyartha hepAya che. tathI paDhIihii-e, paDhIehii-e, paDhijihii-e, paDhijjehii-e, paDhIihijja - jA, paDhIehijajA, padijihijja-jjA, paDhijjehijja-jjA, ityAdi 3 // 5 thAya che. Apa bhAM-sAharijjissAmitti jANai (saMhariSye) kappasutte sutta 30 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra kiyAtipatyatha. ekavacana bahuvacana pu. *paDhanto, paDhantA . strI. paDhantI, paDhantIo. na5. paDhantaM, paDhantAI. vagere kartari pramANe. saba pu.] paDhejja, paDhejjA . sarvava0 J. ho-hoIa, hoijja. vartamAnakALa zrI. 5. sa. hoI ai, hoIei, hoijjai, hoijjeha. e pramANe sarva rUpa laI levA. saba pu0 / hoIejja, hoIejjA, sava. hoijjejja, hoijjejjA. bhUtakALa sapu0 hoI asI, hoIahI, hoIahIa, sarva50 hoijjasI, hoijjahI, hoijjahIa. sAbhAhoIitthA, hoIiMsu, hoijjitthA, hoinjisu. pakSabhUta sa pu0 / hosI, hohI, hohIa. adyatanabhUtamAM sarvava | bhASa bhAM-hotthA, haviMsu. 4tari pramANe, * palASAmA paDhIantaM, paDhijjantaM, paDhIejja-jjA, paDhijjejjajjA vagaire prayoga hemAya che. pariziSTa-1 ni. 4, pari-2ni06. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 vidhi-mAjJAtha. zrI. 50 se. hoI au, hoIeu, hoijjau, hoijjeu kore. .] hoIejja, hoIejjA, sapu. hoijjejja, hoijjejjA. sava0 hoIejjA, hoIejjAi, hAijjejjai, hoijjejjAi. bhaviSya. zrI. pu. me. hohii, hohie tyatira pramANe. jiyAtipattya. ekavacana. mahuyayana. 50 honto, hunto, hontA, huntA, sI0 hontI, huntI, hontIo, huntIo, napuM0 hontaM, huntaM. hontAI, huntAI. vagere kartari pramANe. saba pu0 hojja-jjA, sa. hujja-jjA. - karmaNi ne bhAvamAM ja vaparAtA dhAtuo- kartari karmaNi dIsa (dRz ) hema. vaya vucca (vaca ) mosa. * hoIihii, hoIehii, hoijjihii, hoijjehii, hoIihijjajjA, hoIehijja-jjA, hoijjihijja-jjA, hAijjehijja-jjA tyA prayogo paNa bhASAcandrikAmAM dekhAya che. + pakSApAmA hoIantaM, hoijjantaM, hoIejja-jjA, hoijjejjajjA 23 prayoga hemAya che. pAsa Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 viNa suNa luNa civva / (ci) mehu 429. cimma jiNa jivva (ji) ta. suvva (zru) saing: huNa hunva (hu) homa 42vI. thuNa thuvva (stu) stuti 12vI. lumba (lU) 159 puNa puva (pU) pavitra 42. dhuvva (dhU) sAyu, pA. haN hamma (han) , nAza 427. khaN khamma (khan) mA. dubbha (dui) hoDa linbha __(liha ) yAra. vumbha (vah ) 19na khu. ruMdha rubbha (rudh ) 14. Dajjha (dah) , mANa bajjha (bandha ) mAMdha saM+rudh saMrujjha (saM+rudh ) 24. aNu+ruMdha aNurujjha (anu+rudh ) mAzA mAnavI, manusarayu, tAme ya. uva+rudh uvarujjha (upa+rudha ) sava: gamma (gam ) . hasa hassa (has ) savu (bhaN ) mosayu, ma (chup) 25 423.. ru ruva (rud) rA. baMdha gam bhaN bhaNNa chuva Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 kattha Ai , la hIra ( ) meLavavuM. () kahevuM. bhujja (mura) khAvuM. (8) haraNa karavuM. laI javuM. (3) karavuM tIra (TTa) taravuM. () jIrNa thavuM. viDhava () pedA karavuM, kamAvuM. jIra ta6 jara viDhava ajj jANa jIva () jANavuM. vAhara vahipa (vi+mA+ThuM) bolavuM, belAvavuM. ADhava mATaq (+rama) zarU karavuM, AraMbha karo vibhinna facva (ti ) sneha kara. risan si (fsa-signa) chATavuM, siMcavuM. Tg-vzuM ghag ) (9) grahaNa karavuM. viSya chin jiva (g) sparza karavo. triva" thI mAMDIne gi" sudhInA dhAtuo kamaNi ne bhAve prayogamAM ja vikalpe vaparAya che. jyAre teone prayoga thAya che tyAre karmaNi, bhAvenA pratyaya lagADavA sivAya lAgalAja te te kALanA puruSabedhaka pratyaya lagADAya che. ane DhIsa ne yuranna dhAtune A prAga nitya thAya che. jyAre diva, ni. vagere dhAtuone. prayoga na karavo hoya tyAre utta-nijI vagere mULa dhAtuone kamaNi bhAve pratyaya lagADI aga taiyAra karI te te kALanA puruSabodhaka pratyayo lagADavAthI paNa rUpa thAya che. jemake Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAzi- vartamAna trI.me. vidhiAjJAthe zrI.me. 156 bhUtakALa | bhaviSya | kriyAti sava. kALa patyatha: sarvapa. zrI.me. sapu.sa. dIsIma dIsihida dIsaMtontI-ntaM dIsejja-jjA. dIsa-dIsaha dIsau bhaNNanto-ntI bhaNa-bhaNNai | bhaNNau, bhaNNIa, bhaNNihii, bhaNNejja-jA. bhaNIai, | bhaNIau, bhaNIaIa, bhaNihii, bhaNantontI-ntaM bhaNijjai, bhaNijjau, bhaNijjaIa, bhaNejja-jjA. has-hassai, hassau, hassIa, hassihii, hassanto-ntI ntaM. hassejja-jja hasIai, hasIau, hasIaIahasihii, hasanto-ntI taM. hasijjai, hasijau, hasijjaIbha hasejja-jjA. thuNa-thuvai, thudhvau, thubbIbha, thudhihii thubvanto-ntI taM. thudhvejja-jjA. | Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 thuNIai, / thuNIau, | thuNIbhaI a,'thuNihii, / thuNantontI ntaM thuNijjaI a thuNijjA. thuNijjau. thuNejja-jjA. neI asIne-neIai, neIau, | hI-hI a, neijjasI ne nentontI ntaM. neijjai. neijjau. / hI-hIa, | nejja-jjA. zA . aujjhaa| strI. (ayodhyA) nA- kerisI strI. (kIdRzI) vA praajjhArInu nAma.. aranI. appa vi. (alpa) thA. guMjia na. (guJjita) gATa. akAla puM. (akAla) , sa guruma vi. (guruka) vaDasa, moTA, ya vinA. guru. asabbha vi. (asabhya) 525, ciMdha / na. (cihna) vinDa, sasya nahi. ciNha / sAMchana. ANAla puM. (AlAna) hAyAne Thia vi. (sthita) usu 27. ____ mAdhavAnI bhUrI, madhana. tArA strI. (tArA) nakSatra, tAsa. iNaM sarva. (idam ) ('ima' zamanu jaMta na. (yantra) yatra, sayA. prathabhAnu savayana,) mA. thera vi. (sthavira) 16, vRddha iyara vi. (itara) sanya, bhAnu, jaina sAdhu. DIna. devI strI. (devI) hevI, uttama sI, ucca / vi. (uccaka) unnata, ucca yu. dayAlu vi. (dayAlu) ghyAvA. uvayAra puM. (upakAra) 512, duAra). . sA2, sevA. dAra na. (dvAra) 62vAnne. kayagdha vi. (kRtaghna) 52ne vAra.J. nahi mAnanAra, nimakaharAma. dhavala vi. (dhavala) sa36, zveta, kiaMta vi. (kiyat) 3. ghANu Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 pura vi. (pUrva) Thaga chetanAra. muddo vi. (ra) dArUNa, bhayaMnAyara. (namastastra) AkAza taLa. roha kara, bhISaNa. niHi vi. ( nirA) sva. uM chuM. ne. (vRkSa) jhADa. nIH paM. (nizcanTa) rasanuM sAdu chuM. (du) rAhu graha. jharavuM, jharaNuM, gaLavuM. vaUT R. (vyasana) kaSTa, dukha. visara chuM. (vitra) vidvAna nAthamA chuM. (cAmI) nIti vihiM chuM. (vidhi) prakAra, nasIba, mArga. kartavya, AjJA. go chuM. (vA) prayoga, vItaraNa vi. (vizvasta) vizvAsa vALuM. sAdhana. sAtha chuM. (svAdhyAya) zAstra gaNa vi. pratyakSa) sAkSAta, paThana, AvRtti karavI. dekhItuM, khulluM, AMkha AgaLanuM saTTA ) (zraddhA) dharmarAga, gRha, saDDhA jiar strI. (varSa) sabhA. vizvAsa. samajavA -2 . (kamaLoparisara chuM. (risara) samIpa. sa) zrAvaka, sAdhuono upAsaka " mApa li. (ma) kalyANa karI strI. (samA) sabhA. maH | nAra, sukhI, mAyALuM, yara vi. ( 4) zIta spavahAluM ne. kalyANa, sukha. vALuM, ThaMDuM. muca . (mu) sarpa. suha vi. (surama) sugaMdha vALuM, na. sugaMdha. 3ur R. (mauna) mauna. putra chuM. (su) putra. mor S masAja che ne. (smAna) masANa, mANasa chuM. (mAta) pavana, vAyu. susANa smazAnabhUmiM. 75. zabdamAM " saMyukta vyaMjana hoya to 8 nA 1 no lepa vikalpa thAya che. jemake - ranto, siMdo (2), maddo maddo, (ma). do, dro (ra), samudo, samudro (mudrA). - - - - Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 sUrya sAmAsika zabdo. sanuM karAya (mA ) para. | machavAda ( mavadhahi) spara svarUpavALuM. mAchImAra vagere. viyavana (ndrivI) Indri- | vivizvaritta (vividharitra) yena samudAya. tareha tareha caritra. jAyaNaparimaMDala (yojanaparimaMDa- liva (ziva) candra ne 4) goLAkAra jana pramANa. nathaNa (nara) hajAro siharaparaMparA (zikharaparaMparA) nIti. zikharanI paraMparA. umaraguna mALa) nekarAnA guNe. suyaNadujjaNavisesa (sujanadumahilAmaNa (mahilAmanas ) naDi ) sajajana-durjanane strIonuM mana. racaya. urg (nari) IvaDe. ! sarad (sAkSAta) pratyakSa. hari ( m) zakti phu () nizcaya, vitarka, mujaba. gI saMbhAvanA, vismaya e sava (sarvataH) sarvatarapha hatA (samattAtre cAre bAjuM arthamAM avyaya che. ghAtuno. avazvana (ava+mana) avajJA. ! chuM ( viSNu) bhUlavuM, vimakaravI, apamAna karavuM. raNuM thavuM. avarUddhava (avasja ) Azraya ram () nigraha kara, damavuM. le . upa+wq (+qskRSa) sApha (3) upakAra kara. karavuM, nirmaLa karavuM. s () bolavuM. hiM (9i) javuM bhamavuM, Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prAkRta vAkayo. je bhAvA puTavaNhe dIsIa, te aggiNA nayaraM DajjhIbha / avaraNhe na dIsanti / gurUNaM bhattIe satthANaM tattAI jaha pavaNassa rauddehiM guMji- Navihire / pahi maMdarona kaMpijjA, ajja vi aujjhAe parisare taha khalANaM asammehi vayaH / uccesu rukkhesu Thiehi jaNehiM sajjaNANaM cittAIna / Nehi nimmale nahayale dhavalA kaMpIire / siharaparaMparA tassa giriNo dhammeNa suhANi lagbhanti, diisi| pAvAiM ca nassaMti / gurUNamuvaeseNa saMsAro tiirh| samaNovAsaehi ceiesu ji bhadde ! kA tumaM *devi vva NaMdANaM paDimAo accijI- dIsasi ? / a| sahA kerisI vuccae ? viusANaM parisAe murukkhe hiM jattha therA atthi sA sahA / mauNaM sevIau, annaha mu. kalimmi akAle meho vari*kkhatti najjihinti / sei, kAle na varisejja, adevehiM sIyaleNa suhaphAseNa sAhU pUijjanti, sAhavo na surahiNA mArueNa joyaNaparimaMDalA bhUmI savao sa-vesAo dhaNaM ciya giNhanti, maMnA saMpajjijjai / / na hu dhaNeNa tAo ghippanti / hoi guruyANa garuyaM, vasaNaM loyammi na uNa iyarANaM / jaM sasiraviNo gheppaMti, rAhuNA na uNa tArAo // 1 // jalaNo vi gheppaDa suha, pavaNo bhuyago ya keNai naeNa / mahilAmaNo na gheppai, bahuehi nayasahassehi // 2 // pUijjati dayAlU jahaNo, na hu macchavahagAI / * niyama 11 bhuyI. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ko kassa ettha jaNao, kA mAyA baMdhavo ya ko kassa / kIraMti sakamme hiM, jIvA annunnarUvehi // 3 // sadhvassa uvayarijjai, na pamhasijjai parassa uvyaaro| vihalaM avalaMbijjai uvaeso esa viusANaM // 4 // riuNo na vIsasijjA kayA vi vaMcijjaha na viisttho| na kayagdhehi havijjai, eso nANassa nIsaMdo // 5 // vannijjA bhizvaguNo, na ya vannijjA suassa paccakkhe / mahilAo nobhayA vi hu, na nassae jeNa mAhappaM // 6 / / jIvadayAi ramijjai, iMdiyavaggo damijjai sayAvi / saJca ceva cavijjai, dhammassa rahassamiNameva // 7 // dIsai vivihacaritaM, jANijjai suyaNadujavisesA / dhuttehiM na vaMcijjai, hiMDijjai teNa puhavIe // 8 // gujarAtI vAkaye. lakSamaNa vaDe zatrunuM mAthuM kapAyuM. timAM jIva mAnatA na hatA, paNa zrAvakothI guruonAM vacana | hAlamAM candranA prAgathI sAkSAta sadhAya che. (14) temAM cha dekhAya che. zraddhA vaDe upAdhyAya pAsethI jJAna rAjAnA puruSo vaDe cera pakaDAye, meLavAya che. ane daMDAye. gIothI samazAnamAM mantronuM je dhana nyAya rastethI pedA karAya dhyAna dharAya che. (1) che, te kadi paNa nAza pAmatuM nathI. bAraNe naTaleke vaDe nacAya che. rAtrimAM munio vaDe svAdhyAya prajAe rAjAnI AjJAnuM apa- karAro. mAna karavuM nahi. ziSyoe haMmezA AcAryanI ceranA kapALamAM anivaDe ciha | sevA karavI joIe. karAya che. huM duSkarmovaDa mukAuM chuM. pahelAM koI jaLamAM ane vanaspa- ! tame mehavaDe mUMjhAtA nathI. 11 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 tuM zatru vaDe jItAya. ( to A saMsAra tarAya. tame dharma vaDe rakSAyA. thaDe paNa upakAra karAya te je haMmeza dharma saMbhaLAya, dAna paralekamAM sukhI thavAze. apAya, zILa dhAraNa karAya, bALakavaDe pitAnI AjJA manAI. guruo vandAya, vidhivaDe jine- uttama puruSavaDe je kArya zarU zvaranI pratimAo pUjAya, karAya che, temAM te jarUra pAra ane tonI zraddhA karAya | pAme che. pATha 20 me 1 dhAtunA aMgane "ra" ke "ra" pratyaya lagADavAthI karmaNibhUtakRdaMta thAya che. A pratyaya lagADatA pahelAM "a" ne "' thAya, temaja A kRdaMta vizeSaNa thAya che, tethI tenuM strIliMga karavuM hoya to "mA" lagADavAthI thAya che. strIo napuM. sudha+mahuni - kuLire yLo nI sunatta-sutA (mRta:), gujarA(punA), gara} (butama) udA. me tevA kuLamA=rAma vaDe dezanA saMbhaLAI. zA+a=A-(jJAna) dhyAna karAyeluM. +=tri-Nita (tam) hasAyuM. jJAma+=A- ra (dhyAna) dhyAna karAyeluM. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 temaja saMskRta kRdanta upasthI prAkRta niyamAnusAra pheraphAra thaIne paNa kRdanta taiyAra thAya che. jemake-- ukiTa (utkRSTam ) zreS4. paNNatta (prajJaptama) pratipAdanakaDaM / (kRtam ) urelu. resu, he. kayaM / miTuM (mRSTam ) madhura, sAi, sva27, gayaM (gatam) gaye. varTa (vRttam ) mana, thaye. cattaM (tyaktam ) tyAga zayenuH / saMvuaM (saMvRtam ) , saMtADe siha (sRSTam ) tyaa|| 4 // yesu, di8 (dRSTam ) naye bhUsu, chuTu dhatthaM (dhvasta) nAzapAme, paDeTa / sayaM (zratama) sonala nayaM (natam ) namesa, nabhra. hayaM (hatam ) hAye. nidhvuo (nirvRtaH) zAnta thayesI. | hiaM (hRtam ) 7265 2||ye. karmaNi bhUtakRdaMtane vaita pratyaya lagADavAthI kartari bhUtakRdaMta thAya che. gaya-gayavato (gatavAn ); suya-suyavaMto (zrutavAn ). hatthata 2 dhAtuonA aMgane "tuM" pratye lagADavAthI hetvartha kRdanta thAya cha. 2mA pratyaya lAvAyI pUrva 'a' hoya to 'a'nI 'i' 'e' thAya hai. tabhI bhAbhA 'ttae' 2 'ttu' pratyaya 59 sAge cha. SetosuNa+uM-suNiu, suNe, hasa+uhasiuM, haseuM. suNa+tuM-suNituM, suNetuM. hasa+tuM-hasituM, hasetu suNa+ttae-suNittae,suNettae. hasa+ttae+hasittae, hasettae suNa+tu-suNittuM, suNettuM. .. | hasAttu-hasittuM, hasettuM. (zrotuma) sAmAna. (hasitum ) savAna. jhAma+uMjhAiuM, jhAeuM, ] jhA+tuM-jhAituM, jhAetuM jhAa+ttae-jhAittae, jhAettae / (dhyAtum ) dhyAna vAna. jhAma+tuM-jhAittuM, jhAettuM, , . jhA+u-jhAu~, jhA+tuM-jhArnu Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 caya=caiuM, caeuM, cahattae, caettae, caittu, capattuM. (tyaktum ) tyAga karavAne. kara=kariDaM, kareuM, karittae, karettae, karittuM, karettuM. (kartum ) 2vAne. upagI aniyamita hetvartha kRdanta. kAuM] / (kartum ) 12vAne. bhottu (bhoktum ) pAvAne. mottu (moktum ) bhUvAna. ghettuM (grahItum ) &95 42vAne. rottuM (roditum ) zavAne. daTalu (draSTum ) nevAne. vottuM (vaktum ) pAsavAna. borbu (boddhum ) nAvAne. samAya bhUtata. 3 dhAtunI sapane tuM. u, a, tUNa, UNa, tuANa, uANa prtyye| lagADavAthI saMbandhaka bhUtakRdanta thAya che, A pratyaya lagADatA pUrva nA 'a' ne 'i' 'e' thAya che bhane mAmA ttA, ttANa, tta bhane iya pratyaya pazu sA che. hasa+tuM hasituM, hasetuM. hasAttu-hasittu, hasettu. hasa+uhasiuM, hase. hasa+iya-hasiya hasa+a-hasisa, hase. hasa+tUNa-hasitUNa, hasetUNa. (hasitvA) sIna. hasa+UNa-hasiUNa, haseUNa. hasa+tuANa-hasituANa, hase jhAma tuM-jhAituM, jhAetuM. tuANa. jhAa+u-jhAiuM, jhAeuM. hasa+uANa-hasiumANa, hale- jhA+a-jhAima, jhAea. uANa. jhA+tUNa-jhAitUNa, jhAetUNa. hasa+ttA hasittA, hasettA. jhAa+UNa-zAhaUNa, jhApaUNa. hasa+ttANaM-hasittANa, jhAma+tuANa-jhAituANa, hsettaannN.| jhApatuANa. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhA+uANa-jhAiuANa, ttANaM. jhAeuANa. jhA+ttu-jhAittu, jhApattu. jhAa+ttA-jhAittA, jhAettA. jhAa+iya-jhAiya. jhAa+ttANa-jhAittANaM, jhAe (dhyAtvA) dhyAna rIna. jhA-jhAtu, jhADaM, jhAa, jhAtUNa, jhAUNa, jhAtuANa, jhAuANa, jhAia (dhyAtvA) dhyAna rIna. aniyamita saMbaMdhaka bhUtakRdanta kAUNa / kAuANa: (kRtvA) / uhAe, uThAya (utthAya) rIna. hIna. gantUNa, gaMtuANa (gatvA) dhane. ghettUNa, ghettuANa (gRhItvA). gacA (gatvA) na. grahaNa rIna. NacA (jJAtvA) ne. daLUNa, daThuANa(dRSTvA) na. thujjhA (buddhvA) sodha pAbhAna. bhottaNa, bhonuANa (bhuktvA) mAdhana. bhoccA (bhuktvA) pAIne. mottaNa, mottuANa (muktvA) macA (matvA) piyArIna. rottaNa,rottuANa(ruditvA) 1/na. moccA (muktvA) bhUpAne. vottaNa, vottuANa (uktvA) 4Ina, | vaMdittA (vaMditvA) ihIne. succA-socA (zrutvA) sAmAna. suttA (suptvA) sUdhana sAhaTu (saMhRtya) sameTIna, yAra. A saMbadhaka bhUtakRdantanA pratyaya saMbaMdhI je " tene anusvAra sahita paNa prayoga thAya che. jema- 79. zanI maha2 tva nAca, thva ne ccha, dvanI jaja sane dhva ne panna prayogane anusAre thAya che. kiccA (kRtvA), piccho (pRthvI), vijja (vidvAn ), bujjhA (buddhvA). bhUTIna. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 tUNaM, UNaM, tuANaM, uANaM hasitUNaM, hasiUNaM, hasituANaM, haMsiuANaM vagaire. vartamAna kRda Mta, 4 va`mAna kRdanta dhAtuonuM karavuM heAya to taiyAra thayelA dhAtuonA ''rithya Mgane 'nta-mANa' pratyayo yuliga bhane napuMsausigabhAM pu bAge che bhane strIliMgamAM I-tI-ntA-mANI-mANA atyayo sagADAya che. yA pratyayo bhAutA pUrve' 'a' hoya to 'a' ! 'e' viudaye thAya che, nema puM0 hasa + nta = hasantA, hasento, hasa + mANa - hasa mANA, napuM0 hasantaM, hasentaM, hasamANaM, hasemANaM. pu ho hoto hoto " strI0 hasa+I=hasaI, haseI. hasa + ntI = hasantI, hasentI. hasa + ntA-hasantA, hasentA. hasa+mANI - isamANI hasemANI, hasa + mANA - hasamANA, hasemANA. 27 " hasemANo. } ( hasata - hasamAnam ) satu napu ho antaM hotaM hoamANo hoamANaM horamANo hopamANa } | ( hasan - hasamAnaH ) hasate!. ( hasantI - hasamAnA) isatI. strI0 hoaI, hoeI hoantI, hopantI, hoantA, hopantA. hoamANI, hopamANI hoamANA, hopamANA Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ho ho. to " hunto homANo 167 hoI hasI - hasIbhanto, sIento, hasI amANo, hasIumANo. hotaM huntaM homANaM " ( bhavan - bhavamAnaH ) ( bhavadbhavamAnaM ) thato. dhatu . kamaNi vartamAna kRdaMta. dhAtunuM karmAMNuM vartamAnakRdanta karavuM hoya te dhAtunA kamaNi a`gane A ja pratyayeA lagADavAthI kaNi vata mAna kRdaMta thAya che. sI hontI, hutI, hotA, huntA. homANI, homANA. ( bhavantI-bhavamAnA). 50 na hasijja - hasijjanto, hasijjantaM, hasijjaI, hasijjeI, hasijjento, hasijjentaM, hasijjantI, hasijjentI, hasijjamANo, hasijjamANaM, hasijjantA, hasijjentA, hasijjemANo. hasijjemANaM. hasijjamANI, hasijjemANI, hasijjamANA, hasijjemANA. isI antaM hasIbhaI, hasIeI, " hasIntaM, hasI amANaM, hasIemANaM. hasIamANI, hasomANI, thatI. hasI antI, hasIentI, hasI antA, hasIpantA. hasI amANA, hasIpamANA. (hasyamAnaH ) sAta (hasyamAnam ) sAtu (hasyamAnA ) isAtI. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 50 sI. dIsa-dIsanto, dIsanta, dIsaI, dIseI, dIsento, dosentaM, dIsantI, dIsentI, dIsantA, dIsentA dIsamANo, dosamANaM, dIsamANI, dIsemANI, dIsemANo, dIsemANaM. dIsamANA dIsemANA. (dRzyamAnaH) hepAtI. (dRzyamAnam ) hemAtuH (dRzyamAnA) mAtI. mAdhyata. 6 dhAtune 'issa' pratyaya sArI va bhAna-tanA pratyayo sagA DavAthI bhaviSya kRdanta thAya che. jinn+iss-jinnissnto,| (jeSyan-jeSyamANa:) jiNissamANo. Urda ze. napuM0 jiNissantaM, (jeSyan-jeSyamANam ) jiNissamANaM, / titurI. strI0 jiNissaI, jiANassantI, jiNissamANI, (jeSyantI-jeSyamANA) jiNissantA, jiNissamANA. jitatI ze. ___ *vidhyaya ta. 7 ghAtunI bhagane tavva, avva aNIa (aNIya) sane aNijja pratye lagADavAthI vidhyartha karmaNi kRdanta thAya che. temaja 'tavva' bhane avva pratyaya sAtA pUrva 'a' hAya to 'a' na 'i' 'e' thAya cha, bha *prAkRta rUpamAlAmAM taiyAra kuda-tenuM koSTaka ApeluM che, vadhu jIjJAsue tyAMthI karmaNi bhUtakRdaMta Adi kRdanta joI levA. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 boha-bohiavvaM boheambaM. bohaNIaM] (boddhavyam-bodhanIyam) __ bohitadhvaM, bohetavvaM, bohaNijjaM. navA sAya. jhAma-jhAiavvaM, jhAeanvaM, jhAaNIaM) jhAma-jhAitavaM, jhAetavvaM, jhAmaNijjaM / (dhyAtavyam-dhyAnIyam) jhAjhAavvaM, jhANI. dhyAna karavA lAyaka. jhA-jhAtavvaM, jhANijja. aniyamita vidhyartha kRdato kAyadhvaM (kartavyam ) 42vA pAya4. | bhottavvaM (bhoktavyam) moga ghettavvaM (grahItavyam ) hA 42vA sAya, mAvA sAya. sAya. mottavvaM (moktavyam ) bhuu| sAya4. dahavvaM (draSTavyam ) bhavAya, rottavvaM (roditavyam ) rAvAsAya. nevAsAya. tavvaM (hantavyam ) yuvA sAya4. 8 mULa dhAtuone "sura" pratyaya lagADavAthI katsacaka kRdanta mana cha. bham bhamiro (bhramaNazIla:) | roviraM (rudanazIlam ) 2642nAI. sabhanAre. bhamirA] (bhramaNazolA) lama- has-hasiro (hasanazIlaH) bhamirI nArI. sanA2. bhamiraM (bhramaNazIlam ) mamanA3. hsiraa| (hasanazIlA) sanArI. rova-rAviro (rudanazIlaH) 26na hasirI 42nA. rovirA] (rudanazIlA) na hasiraM (hasanazIlam ) sanA. rovirI 42nArI.. me pramANe lajjiro=Portalit, jampiro mosanAra, veviro= panAra, namiro-nabhra, gavirogaviSTa. kore 4 vA. 9 kartasUcaka kRdanto siddha saMskRta uparathI paNa thAya che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAyago jAyao / ( yAcakaH) bhAganAra. dAyago | (dAyakaH) ApanAra. dAyao pAyago | ( pAcakaH) paDAvanAra. pAyao kuMbhaAro | (kumbhakAraH ) dulAra. kuMbhAro 170 ADhato / (ArudhaH) za3 Aro yesa. ukkosaM (utkRSTam ) zreSTha. 77 kilinno (klinnaH) lInu thA. vittaM (kSiptam ) dUra urAyesa. gilANaM (glAnam ) sAni yA mesa, rogI. lohayAro / ( lohakAra :) lukhAra.. lohAro kattA ( karttA ) 42nAra. gaMtA ( gantA ) nAra. 10 A kRdantAmAM hetvartha kRdanta ane saMbadhaka bhUtakRdantane avyaya tarIke gaNuvA ane bIjA mRdatAne vizeSaNa tarIke gAvA. keTalAeka upayegI aniyamita karmANa bhUtakRdantA. apphuNNo ( AkrAntaH) duHkhita, gutto (guptaH) rakSaNa urAyesa, hAyesa. saMtADela. arai (AsvAditam ) bhattA (bhartA) poSaNa 2nAra... bhaTTA suvaNNaAro suvaNNagAro 77. zabdanI aMdara sayukta to tenI pUrve i' bhUhAya che. nema-- yaSAyesa. fo (1924) zya(r) kada. chUTaM (kSiptam ) ayesa, nApesu. foot (gra:) 242 . 8219. chutto jaDhaM ( vyaktam ) tyAga urAyesa. jhosiaM (kSiptam ) nAmesa. vyaMjanane antyAkSara '' hoya kilino (klinnaH) | siliDaM (laSTam ) kileso (klezaH) | siloo-go (zlokaH) (suvarNakAra :) sonI. gilAya } (glAyati ). gilAi Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 ro(stA) akkaDa, abhimAnI. [ mitrA (strAna5) sukAyela, taEUR ] cimaLAyela, plAna pAmela. sUchuM ? (tratam) trAsa pAmela. mukyo che (mu) cheDAyela. mutto ! tyAga karAyela. ro() daMza dIdhela. | muphra (murama) mohita, mUrkha. suma (na) kapAyela. at (:) bALela. jo ! su (Da) rogI. mo | gii (ttama) apAyela. durgha (duSyama) dehela, dUdha. fha (naTa) nAzI gayela, nAza pAmela. ni (vRtta) bahAra kADhela, * uce phekela. | vitta (gatim) pedA karela. nima (thApita) sthApana | voTILo (tinAta) ulaMghana karAyela. karAyela. nimuddo (nitiH) mArela, pADI | vala(vivAhitI vikAsa pAmela. nAkhela. (4) samartha. go (le. viSNud) nAza satto pAmela, bhUlI gayela. pahaEUR ) (varcatam) phekela, | siddhi (nizvama) mAyALuM. khoTuM I dUra karela. | nit | 6 (chUTa) sparza karAyela. vidi (STi .) bheTela. (TSTamI spaSTa karAyela. A kutto (gupta) sutela. zabdo. mani . (ni) ani. | sAma strI. (amarI) devI. aSA chuM. (3) vinAza, aridama vi. (ata) maraNa, viparIta AcaraNa. zobhita.. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama puM. (Agama ) zAstra, siddhAnta. anug ait. (safa) ufquin, lAvi. AloyaNA strI. (AlocanA ) prAyazcita mATe doSa kahevA, heppADavu, tAvadu. Ahi puM. strI. (Adhi) mAnasi pIDA. ummata vi. (unmatta) bhatta, gAMDe.. uvAya puM. ( upAya ) upAya. kAyA strI. (kAyA) heDa. kinnarI strI. ( kinnarI) vyantara hevI. kumArantaNa na. ( kumAratva ) ubhArapazu. gavbha puM. (garbha) garbha carama | vi. ( carama ) chelu carima 172 jaMbUkumAra puM. (jaMbU kumAra ) nAma, jAma puM. ( yAma) prahara. jIvaloga puM. (jIvaloka) huniyA, bhagata. davvaliMga na. ( dravyaliGga) bhuninA veSa, mAghaveSa. dhaNavaMta vi. ( dhanavat ) ghanavANe. anfor fa. (anfaa) alin. niddA strI. ( nidrA) nidrA. niama puM. (niyama) nizcaya, lIdhelI pratijJA. paccakkhANa na. ( pratyAkhyAna ) pratyAkhyAna paDiyAra puM. ( pratikAra) bhAvatI vastune rAkavu', rAganA hasA pahalI parikkhaNa na. (parIkSaNa) parIkSA 42vI. parita | vi. ( parityakta ) paricatta } tyAga, urAmesa. pariNIa vi. (pariNIta) parazusa. pasu puM. (pazu) pazu. pANa puM. na. ba. (prANa) chandriyAhi, 6 prA. pAhuDa na. ( prAbhRta) leTa upahAra piasahI strI. ( priyasakhI) premapAtra sabhI. pIDA ) strI. (pIDA) pIDA, huma. pIlA porusa | na. ( pauruSa ) puruSatva, porisa | puruSArtha. mahAdevI (mahAdevI) paTarA mukkhatthi vi. (mokSArthin ) bhokSanA thI. ramaNI strI. (ramaNo) sudhara strI. lagga vi. (lagna) saMbaMdha pAbhelu, sAgela. vatthu na. ( vastu) pArtha, bhIma. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 va jJa vi. (vacana) niMdavA | samaratha vi. (samartha) samartha. lAyaka. | sAvi strI. (kavi) vAyara chuM. (vAsa) kAgaDe. vagA | zrAvikA vitha vi. (vivALa) hAMzi- ) siddhi strI. (siddhi) mekSa. yAra, kuzaLa. | suviMchuM. (suvaidya-suvi) sAro Rvena chuM. (saMve) bhavathI vairAgya vaidya, sArI vidyAvALo. the . | g6 na. (rUma) maMgaLa, kalyANa tti strI. (rAzi) zakti sAmarthya. | phoja chuM. (zo) zeka. sAmAsika zabdo. managhora (razoghoSanA) , gurUvikA (yuvatipitA) strIne apaja zanI ghoSaNa. pitA. tacs (aa) kALarUpI sapa. gIvathAmA (vayAya) niyaya (ninaj4) pitAnA jIvadayArU 5. kuLane.. avyaya. kULa-sUi (nUna) nizcaya, vicAra, kAraNa. thatu. mitta (mi+na) prazaMsA | 346 (karma) vahana karavuM, karavI, pAlana karavuM. so (mo ) dekhavuM. haM? (ra) teDavuM, kakaDA karavA. tapAsavuM. jes () jevuM. kuvA (uttara) utpanna thavuM. ! = (-7) tyAga kara. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 prAta vAdhyo. 'pANANamaJcae vi jIvehiM aka- nANeNaM ciya najai, karaNijja raNijjaM na kAyadhvaM, karaNI taha ya vajaNijjaM c| ca kajjaM na mottavyaM / nANI jANai kAuM, kajama"dhamma kuNamANassa sahalA jati | kajjaM ca vajjeuM // 2 // raaiio| jaM jeNa pAviyadhvaM, suhamasuhaM jeNa imA puhavI hiMDiUNa diTThA, vA jIvaloyammi / so naro nUNaM vatthUNaM pari- taM pAvijA niyamA, paDiyAro kkhaNe viyakvaNo hoh| natthi eyassa // 3 // ego jAyai jIvo, ego mari. jammaMtIe sogo, vaDDhatIe ya UNa taha uvjjei| vaDDhae ciNtaa| 'ego bhamai saMsAre, ego zciya pariNIAe daMDo, juvaipiA pAvai siddhiM // 2 // dukkhio niccaM // 4 // kAlasappeNa khAijantI kAyA jaM ciya khamai samattho, dhaNakeNa dharijai, nasthi tattha vaMto jaM na gamviro hoi / ko vi uvaao| jaM ca suvijo namiro, tesu savve jIvA jIviuM icchanti, tesu alaMkiA puhavI // 5 // na marittae, to jIvA na hNtdhvaa| kA sattI tIe tassa purao "parassa pIDA na kAyadhvA' ii ThAiuM / jeNa na jANisaM teNa paDhi- lajjA cattA, sIlaM ca khaMDiaM Ae vijjAe kiN?| ajasaghosaNA dinnnnaa| mukkhatthIhiM jIvadayAmao | jassa kae piasahi !, sA dhammo kreavvo| / cea jaNo ajaNo jAo // 6 // 78. tRtIyA vibhaktine sthAne koI sthAne saptamI vibhakti para thAya che. tribhiH taiH / Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 paricaya porusaM, apAsiUNa niyayakulaM, agaNiUNa vayaNIa, aNAloiUNa AyaI, paricattaM teNa davyaliGgaM / jaM jiNeAha pannattaM tameva sacca ia buddhI jassa maNe niccalaM tassa sammantaM / coro dhaNiNo dhaNaM haritae ghare pavisI | paccUse jiNe acciya, gurU ya vaMdittA, paccakkhANaM ca kirantu, pacchAya bhoyaNaM kujjA / dhammaM guruNA sAvagANaM, samAyaraMtINa ca sAvibhANaM upaso diSNo / piuNA sikkhIamANo putto gujarAtI jaMbU kumAre kumArapaNAmAM peAtAnI sarva Rddhi (caya) tyAga urIne zuka elly'. (frog ). Du zAstro bhaguvAne ((ahijj) guru pAse jAuM chuM. guru pramAda 42tA ( pamajja) sAdhune lagavAne bhATe (pad) uDecha. rAtrinA pahelA praharamAM sUIne (suv) bhane chetsA praharamAM sikkhijjantI ya puttI guNe lahejja | goyaMtA kuNamANANaM sA mahAdevI surANaM ramaNIhiM salahijjaMtI, kinnarIhi gAijjaMtI, buhehi thuvaMtI, baMdhuNA miteNa ya abhinaMdijjatI gabbhamuSvaha / jattha ramaNINa rUvaM, ramaNijjaM pecchiUNa amarIo / lajjaMtIo vva ciMtA, kaha vi niddaM na pAvaMti // 7 // sajjhAyaM, jhAyaMtA dhammajhANamakalaMkaM / jANatA muNiyavtraM, muNiNo Avassae laggA // 8 // vAkayeA. lagIne (jagga) urAta (kIr abhyAsa sthira thAya che. manuSyamAM sAnI, pakSiomAM kAgaDA ane pazumAM ziyALa subhyu' hoya che. karatI pAThazALAmAM adhyayana (kuNU) unyAyAne tame hanAma khAyo. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 bIjo mANasAnI Adhi haravAnA (dUra) zAstranuM zravaNa sivAya kAI upAya nathI. agnivarDa baLatI (34) strInu teNe rakSaNa karyuM. (reg). rAmavaDe kahevAtI (e) vArtA sAMbhaLIne (su) vairAgya pAmyA. jANavA lAyaka (jJAA) bhAvezane tu jANuM. gAMDA mANase peAtAnuM vastra agnimAM nAkhyuM (vidyuM), ane te khaLI gayuM (64). sAdhuonI sevA vaDe tenA divase gayA. (volTIna) jIvAtA vadha karatA ane mAMsanuM bhakSaNa karatA (mahtva) manuSya, rAkSasa kahevAya che. te pApAnI AlAcanA levA (nie) gurunI pAse jatAM (var) lajjA pAme che. te samAdhipUrvaka mRtyu pAmIne (vAva) svargamAM deva thaye. rAtA (da) bALakane tuM pIDa nahi. hasatA bALaka badhAne priya lAge che. grahaNa karavA lAyakane (nar nirde) grahaNa kara, tyAga karavA lAyakane (caya) tyAga kara. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 pATha 21 me vyaMjanAnta nAma. 1 prAkRtamAM anya vyaMjanene lepa thAya che, paNa keTalAeka zabdomAM vizeSatA che. jemAM anya vyaMjanane lepa thAya che tenAM rUpe pUrve ApelA akArAnta-kArAta-rUkArAnta puliMga ane napuMsakaliMga nAmonI mAphaka jANI levAM. navA barA), tamo (tame), vAhU (kuM), eno (garama), i (zanina), sthI (ritana) ityAdi. 79, "" antavALA nAme ane " atavALA nAmo puddhigamAM ja vaparAya che, paNa rAma (lAma), sira (phizara), naTuM (nama) zabdone prayoga napuMsakaliMgamAM ja thAya che. pa. pa0 pa0 0 3ro (3) vakSasthala. (namana) janma. naso (carA) yaza namo (narmana) hAMsI, kIDA. to tamasa) aMdhakAra, mazno (marmana) marma, rahasya. teo (tena) teja. rAma (vAna) mAlA. jo (ca) dUdha, pANa. sira (phizara) mAthuM. tavo (tam) tA. nas (ma) AkAyA. vizeSakoI ThekANe napuMsakaliMgamAM paNa prayoga dekhAya che. tethI seyaM (zreya) kalyANa. sambha (rAgaina) kalyANa, vayaM (vaya) uMmara. raNaM (jarmana) cAmaDuM. sumaLe sumana) sAruM mana, udAra citta. 12 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 39. je zabdomAM anya vyU jananA lApa thatA nathI temAM nIce pramANe pheraphAra thAya che---- vidyut sivAyanA vyaMjanAnta strIliMga zabdImAM anya vyaMjananA A ke "vA" thAya che. zrI. (ApaN) du:kha, ApadA. AvaA-yA paDivaA-yA ,, pAvidyA yA (pratispar) ekama, paDavA. saMpabha-yA sariA - yA vijju vyaMjanAnta strIliMgamAM anya ' nA ' thAya che, temaja kSuSa nA 'chU' te 'hA', vizva nA'z' 'jJA', ma nA 'm' nA 'dA' thAya che ane annA zabdanA 'sa' nA sA' vikalpe thAya che. .. nA sI. (nir ) vANI. dhurA (thur) dhusarI, agra. purA (pura) nagarI. y, 33 bruhA R (kSuSu) bhUkha. (sampat) lakSmI. (sarit ) nadI. (vidyuta) vIjaLI, 50-60 saro chuM. (rAraT) zaradaRtu. minno chuM. (mina) vaidya, vAratA chuM. (trATTa) varSARtu. 4 zarad Adi zabdomAM anya vyaMjananA 'a' thAya che. prAtRp nA anya jU' nA 'la' thAya che; temaja Ayur zabdanA anya " nA sa' ane 'prAtR' zabdanAM rUpe puMligamAM vaparAya che. Aro-la ) huM. na. (Ayuk) AnuM visA zrI. (driA) dizA. GarA -,, (kuma ) dizA. (aghdharas )apsarA, accharA | devaseAni vizeSa. accharasA ,, ghaNua ] chuM. 7. (dhanup ) dhanuSya, } thaLa kAmaThuM. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 pa. puMliMgamAM ana anavALA je nAmo che tenA "mana ne "mA" vikalpa thAya che, jyAre "mA" na thAya tyAre "nU' no lepa thAya che. tethI A pramANe taiyAra zabdo thAya che. ada-mA chuM. (gavana) | pUra-pUlA . (dUSana) sUrya. mArga, rastA. | . (aa) brahmA. arg- jJAna chuM. (mana) ma-maravAnu chuM. (vin) AtmA. Indra. 34-3chA chuM. (3kSa) muda-mukkALa . (mUdhana) - vRSabha, baLada. mastaka, mAthuM. nava-navA puM(ghAvana) patthara. naya-nArAja chuM. (jhanuM) rAjA. guva-kuvA . (yu) juvAna. sa-sADA chuM. (zvana) kUtare. taraha-tAlApo chuM. (takSana) | suvAkya | vi. (jarmana). tarata chApa | suthAra. | amApa [ sArAM kamavALA. 6 A zabdonAM rUpo sakArAnta puliMga jevAM thAya che. paNa mULa zabda -34cg" AdinAM rUpamAM keTalIeka vizeSatA che. te nIce pramANe che. prathamAnA ekavacanAmAM A pratyaya, prathama ane dvitIcAnA bahuvacanamAM temaja caturthI, paMcamI ane SaSThInA ekavacanamAM je pratyaya ane tRtIyAnA ekavacanamAM jA pratyaya, temaja dvitIyAnA ekavacanamAM ane catuthI ne SaSThInA bahuvacanamAM "go pratyaya, ATalA pratye vadhAre lagADavAmAM Ave che, temaja catuthI ane SaSThI vibhakti sivAya bIjo pratyaya lagADatAM pUrva ne vara dI thAya che. kaSabhASA candrikAmAM SaSThInA ekavacanamAM paNa jo pratyayanI pUrve dIrgha svara karela che. tethI vacchALo, ajJALo, vAcALo vagere paNa thAya che. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 uparanA niyamathI A pramANe pratyayo taiyAra thAya che. 41. bahuta bamha (brahman) pa. A No bamhA bamhANo bA. iNaM No bamhiNaM ta. NA 0 bamhaNA . ca-cha. No iNaM bamhaNo bamhiNa paM. No bamhANo saM . ana cheDAvALA nAmamAM ATalAM rUpe adhika thAya che. mAthInAM 'deva' pramANe. bamha-bamhANa za-4nA saMpUNa 3pI. 5. ma . pa. bamho, bamhANo, bamhA. bamhA, bamhANA, bamhANo. bI. ghamhaM, bamhANa, bamhe, bamhA, bamhANe, bamhiNaM. bamhANA, bamhANo. ta. bamheNa-NaM, bamhANeNa-Na bamhehi-hi-hiM. bamhaNA. bamhANehi-hi-hiM. bamhAya, bamhassa, bamhANa, bamhANaM, bamhANAya, bamhANassa, bamhANANa, bamhANANaM, bamhaNo. bamhiNaM. bamhatto, bamhAo-u-hi- bamhatto, bamhAo-u-hi hinto, bamhA, bamhANo, hinto-sunto, bamhANatto, bamhANAo- bamhehi-hinto-sunto, u-hi-hinto, bamhANA. bamhANatto, bamhANAo -u-hi-hinto-sunto, dhamhANehi-hinto-sunto. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 bamhassa, bamhaNo, bamhANa, bamhANaM, bamhiNaM, bamhANassa. bamhANANa, baNhANANaM. bamhe, bamhammi. bamhesu, bamhesu, bamhANe, bamhANammi. bamhANesu, bamhANesu, he bamha, bamho, bamhA, he bamhA, bamhANA, he bamhANa, bamhANo, bamhANo. bamhANA. A pramANe sarve ' cheDAvALAM nAmonAM rUpa jANavA 59 435 'appa' ne 'rAya' zamana 3pomA vizeSatA cha. 7 appa ne tRtIyAnA savayanamA 'giA-NaiA se ye pratyaye padhAre sAbhAM mAve che. tethI tu. e. vayanamA appaNiA, appaNaiyA me me 35 // padhAre 2i. mAnA appa ne appANa za6i 35 // bamha mane bamhANa zanI mAphaka jANavAM. appa-appANa (Atman) appo, appANo, appA. appA, appANA, appANo appaM, appANaM, . appe, appA, appANe. appiNaM. appANA, appANo. appeNa-NaM, appehi-hi--hiM, apANaNa-NaM, appaNA, appANehi-hi -hiM. appaNiA, appaNaiA. appAya, appassa, appANa, appANa, appANAya, appANassa, appANANa, appANANaM. apaNo. appiNaM. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 paNa. paM. appatto, appAo-u-hi appatto, appAo-u-hi hinto, appA, appANo, hinto-sunto, appANatto, appANAo- appehi-hinto-sunto, u-hi-hinto, appANA. appANatto, appANAmao u-hi-hinto-sunto. appANehi-hinto-sunto. cha. appassa, appANa, appANaM, appANassa, appANANa, appANANaM, appaNo. aTipaNaM. sa. appe, appammi, appesu, appesu. appANe, appANagmi. appANesu, appANesu. saM. he appa, appo appA, appA , he appANa, appANo, appANA, he appANA. appANo. 8 rAya (rAjan) 206nAM 3pomA vizeSataH mA pramANe che. (1) No, NA, mmi, bhA ra pratyaye! Asti pUrva na! ya nA vi46ye i thAya che. rAiNo, rAiNA, rAimmi, 'i' na thAya tyAre-rAyaNo, rAyaNA, rAyammi (2) dvitIyAnA ekavacanamAM ane pachInA bahuvacanamAM pratyaya sahita 'rAya' zahanA 'ya' nA 'iNaM' mAheza visya thAya che. mI. me. rAiNaM athavA rAyaM. 7. ma. rAiNaM athavA rAyANaM. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) tRtIyA, 5 yamI 2 SaSThInA savayanamA 'NA-No' pratyayanI pUrva rAya zahanA 'Aya' nA 'aNa' vi48 yAya che. trI. . raNNA athavA rAiNA, rAyaNA. 5. me. raNo athavA rAhaNo, rAyANo 7. ye. raNNo athavA rAhaNo, rAyaNo. (4) tRtIyA, zyatuthI', 5yabhI, 14ii mane sAtabhAnA makya nabhA pratyayonI pUrva 'rAya' zahanA 'ya' nA vidhi 'I' thAya che. zrI. ma. rAIhi mayA rAehi. cha. ma. paNa yAvA rAiNa, rAyANaM. 5. 5. rAIo, rAIsunto bhayA rAyAo, rAyAsunto. sa. 5. rAIsuM / rAemuM. rAya-rAyaNa zahanA 35o. ekava0 maI0 5. rAyo, rAyANo, rAyA. rAyA, rAyANA, rANo, rAyANo, mI. rAyaM, rAyANaM, rAe, rAyA, rAyANe, rAyANA, rAiNaM. rAiNo, rAyANo. ta. rAeNa-NaM, rAyANeNa-NaM, rApahi-hi-hiM, raNNA, rANA, rAyaNA. rAyANehi-hi-hiM, rAIhi, rAIhi, rAIhiM. 20 rAyAya, rAyassa, rAyANa-NaM, rAyANAya, rAyANassa, rAyANANa-NaM, raNNo, rAiNo, rAyaNo. rAhaNaM, rAINa-NaM. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 50 rAyatto, rAyAmao- rAyatto, rAyAmo-u-hi u-hi-hinto, rAyA, hinto-sunto, rAyANatto, rAyANAo, rAehi-hinto-sunto, u-hi-hinto, rAyANA, rAyANatto, rAyANAo-u-hiraNNA, rAiNo, rAyANo. hinto-sunto, rAyANehi-hinto-sunto, *rAhatto, rAImao-u hinto-sunto. 7. rAyassa, rAyANassa, rAyANa, rAyANaM, raNo, rAiNo, rAyaNo. rAyANANa-NaM, rAiNaM rAINa-NaM. sa0 rAe, rAyammi, rAesu, rApasuM, rAyANe, rAyANAmma, rAyANesu-suM, rAimmi,(rAyasi,rAyANaMsi) rAIsu-suM. sa0 he rAya, rAyo, rAyANa, he rAyA, rAyANA, rAyANo, rAyA, [rAya]. rAiNo, rAyANo. napusan. 'bhan' chAvA nAmAnAM napusa ligamA 35'vaNa' pAM thAya che ane je nAme vizeSaNa che tenAM tRtIyAthI mAMDIne rUpi puliMga jevAM thAya che. samma (zarman) 5. sI. samma. sammAiM, sammAi~, sammANi. zeSa 35o 'vaNa' prabhA. 5. mI. dAmaM. dAmAI, dAmAI, dAmANi. zeSa 35o 'vaNa' pramANe. *tumA niyama 11 bhAnu TipaNa. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 sukamma, sukammANa (sukarman) 50 mI0 sukamma, sukammAI, sukammAI, sukasukammANa. mmANi, sukammANAI, suka mmANAi~, sukammANANi. mAnA 35o 'bamha, bamhANa' pramANe. 8 mat, vat sane at santavANA zahAnAM 3 matya 'at' / 'bhaMta' 42vAthI asata zahAnA ravAM thAya che. ghaNavaMto (dhanavAn ) dhanavANI. arihaMto (bhahana ) mariData. bhagavaMto (bhagavAn ) pUnya. kiyaMto (kiyAn) ei. sirimato (zrImAn ) sakSamAvANI. bhavaMto (bhavAn ) mA5. hirimaMto (homAn ) RonavANI. bhavissaMto (bhaviSyan )yatA. bhASa prAtamA prathabhAnA 5-yanamA bhayaMtra (bhagavAn ), maimaM (matimAn ), dhaNavaM (dhanavAn ), sirimaM (zrImAn ), arihaM (arhan ), saMvasa (saMvasan ) tyAdi prayo5 55 hepAya che. 5. ma. bhagavaMto (bhagavantaH). bhavanto (bhavantaH). tR. the. bhagavayA-tA (bhagavatA). bhavayA-tA (bhavatA). 7. me. bhagavamo-to (bhagavata:). bhavao-to (bhavataH). ( A pramANe saMskRta uparathI siddha prayoga paNa ArSamAM mAya che. sU mantavANa nAmI. 10 jasa (yazasa) sAhizonA 3yo 55 mArAnta zahonAM vA thAya che. ma-jaso (yazaH), tamo (tamaH), nahaM (nabhaH). jasa (yazas) 5. jaso. jasA. bhI. jasaM. jase, jasA. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 ta. jaseNa-NaM. jasehi-hi-hiM. mAnA 3 / 'deva' prabhArI. sujasa (suyazas) 5. sujaso. sujasA. bhI. sujasaM. sujale, sujasA. d. sujaseNa-NaM sujasehi-hi-hiM. mAnA 35 / 'deva' pramANe. ArSamAM vaparAtA ja zabdonA temaja bIjA vizeSa rUpe. tR. se. -se. jasa-42. jasasA (yazasA) jasaso (yazasaH) tamama 542, rA. tamasA (tamasA) tamaso (tamasaH) tava-ta5. tavasA (tapasA) tavaso (tapasaH) teya-te. teyalA (tejasA) teyaso (tejasaH) maNasA (manasA) maNaso (manasaH) vaya-vanyana. vayasA (vacasA) vayaso (vacasaH) sira masta. sirasA (zirasA) siraso (zirasa:) cakkhu -yakSa. cakkhusA (cakSuSA) cakkhuso (cakSuSaH) kAya-. kAyasA (kAyena) kAyaso (kAyasya) joga=yoga. jogasA (yogena) sa. me. balapaNa. balasA (balena) maNasi (manasi) kammama-hiyA. kammuNA (karmaNA) dhammadharma. dhammuNA (dharmeNa) A pramANe siddha prayogo paNa ASa prAkRtamAM dekhAya che. bho-tamasA gasio vi sUro vikamaM kiM vimuccara-rAg; vaDe grahaNa karAyele sUrya paNa zuM parAkramano tyAga kare che? maNa-mana Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 upayAgI taddhita pratyayA tathA zabdA 11 saMskRtabhAM ne vat-mat prtyye| Ave che te artha mAM AtamAM Alu, illa, ulla, Ala, vanta, manta, itta, ira ane maLa pratyayA Ave che. 12 neho assa asthi ti nehAlU (snehavAn ) jaDA assa asthi tti jaDAlo (jaTAvAn ) 4. 24. IsAlU ( IrSyAvAn ) dharSyAvANI. dayAlU (dayAvAn ) ghyAvA. Alu-nehAlU (snehavAn ) snehavA . illa - chAillo ( chAyAvAn ) chAyAvANo. sohillo ( zobhAvAn ) zobhAvarANo. ulla-maMsullo (mazruvAn ) hADhIvANo. vibhArullo ( vikAravAn ) vihAravANI. Ala-jaDAlo (jaTAvAn ) kaTAvANo. rasAlo ( rasavAn ) rasavANI. sahAlo (zabdavAn ) zahavAjo vanta - dhaNavanto ( dhanavAn ) dhanavANo. bhattivanto ( bhaktimAn ) bhaktibhANo. manta - sirimanto ( zrImAn) zrImannu, sakSmIpAo... haNumanto ( hanumAn ) nubhAna. itto-kavvahato (kAvyavAn ) avyavANo. g-nfsart (naaia) 99`qini. maNa- ghaNamaNo ( dhanavAn ) dhanavANo. lAbhAM 'ta- imA-taNa' me pratyaya! sAje che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 13 pINataM, pINimA, pINattaNaM (pInatvaM) puTapA pupphatta, puSphimA, pupphattarNa (puSpatvaM) puSpA bhava-(thayesa) me ayamA 'illa-ulla' pratyayo mA che. illa-gAmillo (grAme bhavaH) prAmamA pani yesa. purillA (pure bhavAH) nagaramA utpanna pyA. ulla-appullaM (Atmani bhavam ) mAtbhAbhA yayesa. 14 svArtha bhAM 'illa-ulla-a' meM nae pratyayo Ave che. illa-pallavillo (pallavakaH) 5i. ulla-piullo (pitRkaH) pitA. ulla-muhullam (mukhakam ) bhAdu a-candao (candrakaH) yaMdra. duhimao (duHkhitaka:) :pI. bahuaM (bahukam ) ghag. 15 vat ( bha) artha mAM va pratyaya mAve cha bhane 'mayaTa' pratyayanA sabhA maia pratyaya vikSye Ave che. mahurava (mathurAvat ) mathurAnA nevA. visamaho / visamao ) hai (viSamayaH) viSa 35. nANamaioM / (jJAnamayaH) zAna sva35. nANamabho / 16 'ra' sevA mamatAvAmA sarvanAmAna risa (dRza-dRz ) pratyaya lAge che. A pratyaya lagADatAM pUrvanA a ne A thAya che, tabhA imana e sane ka (kim ) nA ke thAya che. amhArisA (asmAdRzaH) samAsa pA. jAriso (yAdRzaH) 2.. eyAriso (etAdRzaH) bhAnA 1. tAriso (tAdRzaH) tanAva.. eriso (IdRzaH) mAvA, mAnAne.keriso (kIdRzaH) va nAnA Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 17 tumhAriso (yuSmAdRzaH) tmaa| annAriso (anyAdRzaH) mI . . sAbhAM tAlIso (tAdRzaH). iyAriso (etAdRzaH) tAliso keso (kIdRzaH). imeriso| (IdRzaH). eliso / aniyamita upayogI taddhita zabdo. amhakero (asmadIyaH) smaa|. tumhakero (yuSmadIyaH) tmaa|. amhezcayaM (asmadIyam ) sabhA tumhezcayaM (yauSmAkam ) tamA3. pArakeraM) pArakaM / (parakIyam ) pAra parakaM / rAyakeraM / rAyakkaM / (rAjakIyam ) nanu savvaMgio (sarvAGgINaH) sa!i vyAta. appaNayaM (AtmIyaM) pAtAnu: itiaM, patti, ettilaM, eha (etAvat ) meTa. jittibhaM, jettiaM, jettilaM, jeddahaM. (yAvat) reTa. tittiraM, tettiaM, tettilaM, tehha. (tAvat ) taratu.. ettiaM, ettilaM, ehahaM (iyat ) me keti, kettilaM, kehahaM. (kiyat) . kaDuellaM, (kaTutailam ) 43 tesa. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navallo ? (navakaH) nA. navo / ekallo ego (ekakaH) mesI. ekko / ekkAsi ekkasi (ekadA) me mate. ekkAya / avarillo (upari) 852nu patra. bhumayA ) (5) mabhare, zraguTI, mA. mosAli mIsa vijjulA (vidyata) vIornI. vijjU patta (patram ) patra, pA, paNa. pIvalaM) pIalaM (pItam ) pI. pIaM / aMdhalo / aMdho - (andhakaH) aAMdhA. (anya 18 adhiratA za. 'yara' (tara) ane zreSThatA 64 'yama' (tama) pratyaya zabdane lagADAya che. A vizeSaNa bane che. tethI strIliMga anya ja ne zuM karavAthI thAya che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 jampa-catte (uttara:) adhika uMce. upayamo (unnatana:) sathI uMce, da-druthara (itaram) adhika duHkha ApanAruM hradayama (STatamam ) savathI adhika duHkha ApanArU. dhanna-dhanayaro (dhanyata:) adhika prazasApAtra, dhanayamo (dhanyatama:) sarvAdhika pratha'sApAtra. handu-duyaro (hradyutara:) adhika nAne. jIducamo (hradyutama:) sathI nAne. strIli'gamAM-3SayanI druthamI, dhanathI, haduyI, vagere thAya che. kAI ThekANe strIliMgamAM 'ma' pratyaya paNa Ave che. dhanayarA, rAyamA vagere. dRzyaprAkRtamAM vaparAtA upayegI zade 12 jojo (au:) baLada, vRSabha. *gAvI (au:) gAya. cado (vahIvaT:) bela-baLada. Ajha (mAva:) pANI. viDasano (vrukSTarna:) tyAga. coryAsaLa (TyulsarganamU ) tyAga karavu. ddhiA (hi), maithuna, kAma krIDA, bahAra. rug (zafam) sai. muvara (3ti) te dhAraNa kare che. nizci ) (vidhi) dhikkAra fa} paDA. vidyu (dhistu) dhikkAra ho. * no zabdanA strIliMga aMgA nAvI, pAuM, goLI, Asa thAya che, nAvI--gArDa ane joLI nA rUpe thI pramANe, temaja 'ka' nA rUpA ghenu' pramANe samajavAM. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maghoNo ( maghavAn ) indra. erfront (are) nail. jammaNaM (janma) 04-bha. AsIsA (AkSIH) AzIrvAha pakkalo ( pakvalaH ) samartha. pa. govA. bI. govAM. ta. govANa-NaM. bahuyaraM (bRhattaraM ) gha bhoTu khuimo ( kSullakaH ) nAno sAdhu. chiMchaI (puMzcalI) asatI, dughaMTA atthakka' (akANDam ) asbhAta, strI. AkArAnta pulliMga govA (gopA) govAsa, 192 ca. cha. govassa. pa. govatto, govAbho-u, govAhito. sa. govammi. saM. he govA ! mANa Sengrut (secraft) HorsevANI, sannamazI. govAhi, govAhi N, govAhi govANa, govANaM. govatto, govAbha-uhito- sunto. govAsu, govAsuM. he govA ! prabhA somavA ( somapA ) vagere AarAnta nAmonAM rUpe samajavAM. 20 gAmaNI - khalapU kore | hI pa. gAmaNI pa. khalapU. govA. govA. Iazanta Uazanta zabhAnAM rUpA teonA svara hasva thai hasva kArAnta-3kArAnta puliMga jevAM jarUpe thAya che. mAtra sodhanamAM teone svara nitya hasva thAya che. gAmaNau, gAmaNao, gAmaNiNo, gAmaNI. khalapavo, khalapau, khalapao, khalapuNo, khalapU. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa. he gAmaNi. gAmaNau, gAmaNamao, gAmaNiNo, gAmaNI. sa. he khalapu. khalapavo, khalapau, khalapao, khalapuNo, khalapU. zeSa 35o muNi, sAhu prabhArI. zahe. aMgaNa na. (aMgana) wing, ya. nijjarA strI. (nirjarA) bhakSaya, abhibhUpa vi. (abhibhUta) 521- niddaya vi. (nirdaya) yAlita. bhUta, 52||shit. nihasa puM. (nikaSa) soTarInA avacca na. (apatya) putra. 5tyara. AsiNa puM. (Azvina) Ase parihA strI. (parikhA) bhAI. mAsa. pahAra puM. (prahAra) prabAra. chaNa puM. (kSaNa) sa. maya / vi. (mRta) bharI gaye. cavala vi.(capala) nyAya, sasthira. mua / maMgala na. (maGgala) bhagaNa, zubha. cattAri dvi. ba. (catvAri) yAra. maMDala na. (maNDala) 42, jaya / na. jagat yata, duniyA, 42. jaga ) sasA2. saMpatti strI. (sampatti) sapahA,*khi, jiiMdia vi. (jitendriya) no saNha / chandriyo chatesI che te. suNDa / vi. (sUkSma) sUkSma, mArI. taNu strI. (tanu) zarI2. dINattaNa na. (donatva) garI / soyA strI. (sItA) rAmanI patnI. naka pu. (de.) 3, nAsiA hema na. (heman) bhuvaya, sonu, sAmAsi zo. ucchAhasAtta (utsAhazakti) - | niyavavasAyAzurUvaM (nijavyavasA. sAmane zatina. yAnurUpam ) pAtAnA vyavasAyanA jalapUrIkamo (jalapUrIkRtaH) sabhAna. pAyA marI hevA. | nimasIlabaleNa (nijazIlabalena) caugAbhave (caturgatibhave) yAra pitAnA zIyaLanA baLathI. gatirUpa saMsAramAM. ! 13 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avyaya Ava / (yAvat ) yAM sudhA. tAva / (tAvat ) tyAM sudhI. jA / tA / dhAtuo. tui / (truTa) tUTa saMdh (saM+dhA) sAMdhayu, sy, tuTT / sadhi 42vI, yA nivaTTa / (nivRt-vat) pAsa soh (zodhaya) zu6 427, zodha. nia 27 sUy (sUcay ) sUyanA 42vI. dha+vajja (pra+padya) 2vI // 2 42ve. - Arambha-sa. bhU.. (Arabhya) vi+vAha (vi+vAhay) vivAha 423. mAnAne, za3 4rIna. prati vAyo. devidehi acciaM sirimahAvIraM sirasA majasA vayasA vNde| mahAsaIe sIyAe appANaM sohantIe niasIlabaleNa aggI . jlpuuriiko| guruyA appaNo guNe appaNA kayAi na vaNganti / narANaM suhaM vA duhaM vA ko kuNai ? appaNa cciya kayAI kammAI samayammi pariNamaMti / jai u tumhe appaNo riddhiM icchaha, to niccaMpi. jiNesaraM - ArAhaha / jo koheNa abhibhUo jIve haNei, so iha jamme parammi ya ..jammaNe vi appaNo vahAi hoi / nAyaputto bhayavaM mahAvIro siddhatthassa raNo avaccaM hotthA / arihaMtA maMgalaM kujjA / arihaMte saraNaM pavajAmi / gayaNe accharasANaM nacca dIsai / bhisayA taNussa vAhI avaNenti, logottamA ya bhagavaMtA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 sUriNo ya maNaso AhiNo haranti / are itthIo gharANaM aMgaNe accharasAuvva gANaM kuNanti naccati a / muNao pADase egAe vasahIe ciTThanti / jae dayAlavo jaNA bahuA na havanti / kalimmi sirimantA logo pAyeNa gavvirA niddayA ya saMti | dINattaNe vi jo uvayareha so dhammavaMto jANebhadhvo / gAmillANaM tattAiM na ropanti / purillA logA tattANaM nANe kusalA saMti / duhiapasu naresu saha dayaM kujjA / dhaNavaMtANaM pi lacchI pAusassa vijjuvva cavalA nAyavvA / imaM bhoyaNaM visamaiyaM atthi, tabha mA khAeha / rAyakkaM davvaM payApa hiAya hoiavdhaM / jIvANaM avpaNayaM nANaM daMsaNaM caritaM ca atthi, annaM savvamaNiccaM tatto tANi ciya sevijjAha | je niratthayaM pANivahaM kuNaMti, tANaM dhiratthu | gAvINaM duddhaM bAlagANaM sohaNaM ti / taM parisehi kasmehiM ayaM nirae mAI pakkhivasu / dujjaNANaM girAe amayamasthi hiyae u visaM / pAvA apaNo hiaM pi na picchanti na suNanti ya / jo sIlavaMto jiMdio ya hoi, tassa teo jaso ya dhiI ya vante / nahassa sohA caMdo, saroyAI sarassa ya, tavaso uvasamo ya, muhassa ya cakkhU nakko bha / rANA vRttaM bhayavaM ! vesAsu maNaM kayAvi na karistaM / apparasa iva savvaisu pANIsuM jo pAsaha sa cciya pAse / jIvANaM ajIvANaM ca saNhaM sakhkhaM jittiyaM jArisaM ca jiNi Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 dassa pavayaNe atthi, tetila tArisaM ca sarUvaM na bhannaha daMsaNe / evaM jIvaMtANaM, kAleNa kayAi hoi saMpattI / jIvANaM mayANaM puNa, kattA dIhaMmi saMsAre // 1 // pANesu gharantesu ya, niyamA ucchAhasanttimamuyanto / pAveha phalaM puriso, niyavavasAyANurUvaM tu // 2 // dAraM ca vivAhaMto, bhamamANo maMDalAI cattAri / sUpai apaNo taha, vahUi caugaibhave bhramaNaM // 3 // gujarAtI vAkayA. prabhAtamAM gAvALA (pauvA) gAyAne (navI) dehe che. sArA karmavALA jIve (sukSma) zubha kRtyA karIne paraleAkamAM sukhI thAya che. he bhagavan ! Apa (mavanta-mavanta) A asAra sasAramAMthI amArA jevA du:khIonA uddhAra karA. zatruothI prajAnuM rakSaNa karavAne rAjA (vAya) nA puruSAe nagaranI bahAra khAI (viThThA) karI. patthara jevA (nava) hakyane dhAraNa karanArA (diyayavRta) A mANasA baLadone (64 valka) bahuja pIDe che. mANasA aMdhArAmAM (tama) cakSu (cAlu) vaDe jovAne samartha thatA nathI. lekA AsA mAsamAM ekamathI (pADiyA) AraMbhIne pUrNimAM sudhI mahAtsava kare che. vidvAna mANusA peAtAnA (anna) guNu vaDe sarva ThekANe pUjAya che. seAnI DhaseATI upara sAnAnI parIkSA kare che. sArA vaidya paNa tUTela AyuSyane (AjI-AAvala) sAMdhavAne (eg) samaya (11) thatA nathI. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamArA sarakhA ( surata) nehavALA (nehADu) puruSoe amArA sarakhA (kSatti ) garIba upara prIti karavI joIe. sarva indro tIrthakaranA janma (TH) vakhate meru parvata upara tIrtha karIne laI janamamahotsava kare che. mANasoe saMpatti (saMghaar) mAM garviSTha (vara) na thavuM ane duHkhamAM (savA) muMjhAvuM nahi. jIva pitAnA ja (gALa) karma vaDe sukha ane duHkha pAme che, bIje Ape che te mithyA che. guruonA AzIrvAde (mArA ) vaDe kalyANa ja thAya che, tethI teonI AjJAnuM ulaMdhana karavuM nahi. tapazcaryA (tA) vaDe karmonI nijara thAya che ane phodha vaDe karmo baMdhAya che. zAstra ja bhaNelA mUrkha ghaNuM hoya che, paNa je AcAravALA (mAyAvata) che teja paMDita kahevAya che. baMdhue rAjAne (rAya) kahyuM ke tuM rAjyane tyAga kara ane ahiM ubhe na rahe. sArI rIte pAlana karAtuM rAjya rAjAne (rApa) ghaNuM dhana ane kIrti Ape che. vRddhapaNAmAM (vRtta) zarIranI sundaratA () nAza pAme che. pArakAnAM ( 14) duHkha sAMbhaLIne mahAtmAonuM (mari) mana dayAvALuM thAya che (traNag). * ahIM "jitA' kartari bhUta kRdaMta vAparavuM. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 pATha ra0 me. - preraka bheda. dhAtuonAM preraka rUpo mULa dhAtune sa, za, Ava, Ave e pratyaya lagADI aMga taiyAra karI te te kALanA puruSabodhaka pratyaya lagADavAthI thAya che. dhAtumAM upAye " heAya to "" ke "r" pratyaya lagADatAM "a" ne "" thAya che. jemake - dR+=hAra+=Ara g +=Apha. +Ava= gvarU= . te hasAve che. hu+mAve= eve+phlAve. | ne nesa+=ne, nA = +=u. ne+Ava-neAva+i-neAvai ra te levaDAve che. ne+Ave naimAve+ne Ave ! mULa dhAtuomAM upanya " ke "6 heya te prAyaH "' "g" ane "3" ne "o thAya che. jemake - ricAra-tha. tua+=Ara-tora. zu+-yo-lo. turma-toDato 4. 4. je dhAtumAM Adi svara guru heya te tene uparanA pratya. tathA "vi' pratyaya paNa lAge che. vori-tavi. pa. "gAva-A prayaya para chatAM "a" ne "mA koI ThekANe thAya che. jemake--paDhAvAda-javara, 6. mana dhAtunuM preraka aMga "amaparNa vikepe thAya che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 kAre, nee, neAva, bohe, bhUta dhAtu. 24 mI . kara-kAra, karAva, karAve. paD-pADa, pADe, paDAva, paDAve. hasa-hAsa, hAse, hasAva, hasAve. - jANa---jANa, jANe, jANAva, jANAve, jANavi. ne--ne, neAve, neavi. dhuha--boha, bohAva, bohAve, bohavi. bolla--bolla, bolle, bollAva, bollAve, bollavi. bham-bhAma, bhAme, bhamAva, bhamAve, bhamADa, ho--hosa, hoe, hoAva, hoAve, hoavi. A pramANe dhAtuonuM preraka aMga taiyAra karI tene te te kALanA puruSabodhaka pratyaya lagADI pUrvanI mAphaka rUpa sAdhI levAM. kara--kAra, kAre, karAva, karAve bhaganA 3pI. vata bhAna . ekavacana. madhupayana. 5. pu. kAra-kArami, kArAmi, kAramo, kArAmo, kAremi. kArimo, kAremo. kAre-kAremi. kAremo. karAva-karAvami, karAvamo, karAvAmo, karAvAmi, karAvemi.. karAvimo, karAvemo. karAve-karAvemi. karAvemo. (me pramANe 'mu-ma pratyayana samari). bhI. pu. kAra-kArasi, kAresi. kAraha, kAreha. kAre-kAresi. kAreha. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAva-karAvasi, karAvesi. karAvaha, karAveha. karAve-karAvesi. karAveha. (me pramANu se 52 chatai). kAra kAritthA, kAreitthA. kAre kAreitthA. karAva karAvitthA, karAveitthA. karAve karAveitthA. trI. pu. kAra-kArai, kArei. kAranti, kArenti. kAre-kArei. kArenti. karAva-karAvaha, karAvei. karAvanti, karAventi. karAve-karAvei. karAventi ( prabhA 'nte' (me prabhArI 'e' pratyayanai.) pratyayanai.) kAra kArire, kAreire. kAre kAreire. karAva karAvire, karAveire. karAve karAveire. jja-jjA mAve tyAre. saba puruSa / kArejja, kArejjA. savayana / karAvejja, karAvejjA. * bhUta. sarva puruSa / kArIa, kAreIa. savayana karAvIa, karAveIa. sApa mAM bhUtamA vyasanAta pAtumImA 55 'sI' pratyayane! prayoga mAya che. sama-sIlavaMtI rAImaI pavaIyA saMtI tahiM bahuM sayaNaM pariyaNaM va pavAvesI (prAvIvajat ) utta. adhya. 22, mA. 32. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarUpa 201 bhASa bhAMkAra-kAritthA, kAriMsu. kAre-kAretthA, kAreMsu. saba va. karAva-karAvitthA, karAviMsu, karAve-karAvetthA, karAvesu. vidhya-mAjJArtha. ekavacana bahuvacana 5. pu. kAra-kAramu, kArAmu, kAramo, kArAmo. kArimu, kAremu. kArimo, kAremo. kAre-kAremu. kAremo. karAva-karAvamu, karAvAmu, karAvamo, karAvAmo, karAvimu, karAvemu. karAvimo, karAvemo. karAve-karAvemu. karAvemo. bhI. pu. kAra-kArahi, kArehi. kAraha, kAreha. kArasu, kAresu. kArijjasu, kArejjasu, kArijjahi, kArejjahi. kArijje, kArejje, kAra. bhASa mAM-[kArijasi, kArejasi, [kArijjAha, kArijjAsi, kArejjAsi, kArejjAha]. kArijjAhi, kArejjAhi, kArAhi]. kAre-kArehi, kAresu. kAreha karAva-karAvahi, karAvehi, karAvaha, karAveha. karAvasu, karAvesu, karAvijjasu, karAvejjasu, kAre. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 karAvijjahi, karAvejjahi, karAvijje, karAvejje, karAva. karAve. yA bhAM- [karAvijjasi, karAvejjasi, kirAvijjAha, karAvijjAsi, karAvejjAsi, karAvejjAha.] karAvijjAhi, karAvejjAhi, karAvAhi.] karAve-karAvehi-karAvesu. karAveha. trI. pu. kAra-kAra u, kAreu. kArantu, kArentu, kAre-kAreu. kArentu. karAva-karAvau, karAveu. karAvantu, karAventu. karAve-karAveu, kArae]. karAventu. savaY0 / kArejja, kArejjA, kArejjai, kArejjAi, sara 10 / kArAveja, karAvejjA, karAvejjai, karAvejjAi bhaviSyakALa. 5. pu. kAra-kArissaM, kAressaM, kArissAmi, kAressAmi, kArissAmo, kAressAmo, kArihAmo, kArehAmo. kArihAmi, kArehAmi, kArihimo, kArehimo, kArihissA, kArohassA. kArihimi, kArehimi, kArihitthA, kArehitthA. kAre-kAressaM, kAressAmi, kAressAmo, kArehAmo, kArehAmi, kArehimi. kArehimo, kArehissA, kArehitthA. karAva-karAvisaM, karAvessa, karAvissAmo,karAvessAmo, karAvissAmi, pharAvihAmo, karAvehAmo, .... Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAravessAmi, karAvihimo, karAve himoM, karAvihAmi, karAveddAmi karAvihissA, karAve hissA, karAviddimi, karAvehimi. karAvihitthA, karAvehityAM karAve- karAvessaM; karAvestAmi, karAvessAmo, karAvehAmo, karAvehimo. karAvehAmi karAvehimi. karAvehissA - karAve hitthA. (amA 'mu-ma' pratyayanAM.) zrI. pu. kAra- kArihisi. kArehisi, kArissasi, kAressasi. ? kAre-kArehisi, kAressasi. karAva - karAvihisi, karAve hisi, karAvirasasi karAvessasi. karAve - karAvehisi karAvessasi. (ye pramANe 'se' pratyayanAM.) " 203 zrI. pu. kAra- kArihira, kArehira, kArissara kAreslara. kAre-kArehi, kAressa. karAva-karAvihira karAve hira karAvisva karAve. kArihiha, kArehiha, karihatthA, kArehitthA, kArissaha, kAressaha. kArehi, kArehiyA, kAressaha. karAvieis, karAve hidda, karAvihitthA, karAvehitthA. karAvissaha. karAvessaha. karAve hi karAve hitthA, karAverasaha. kArihanti, kArehinti, kArisasameta kAressanti. kArehinti, kAressanti. karAvi. he reta, karAvehinti, karAvirasanti, karAvessanti. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAve-karAvehida, karAvesseha. prabhA'' pratyayanAM) sarva0 sava0 eka 10 5. kAra - kAranto, kAre-kArento, karAva - karAvanto, karAve-karAvento. 204. strI. kAra - kArantI kAre-kAntI karAva-karAvantI karAve- karAventI nathuH kAra - kArantaM kAre- kA rentaM kA rejja, kA rejjA, karAvejja, karAvejjA. kriyAtipattvatha savapu sava 20 karAva- karAvantaM karAve- karAventaM karAvehinti, karAvessanti. (ye prabhA se hare pratyayanAM samajavAM) bahu 10 kArantA. kAretA. karAvantA. karAventA. kArantIo. karentIo. karAvantIo. karAventIo. kArantAI. kArenhAI. karAvantAI. karAventAI. vagere kari pramANe. kAra-kArejjajjA, kAre-kArejja-ujA, karAva- karAvejja-jjA, karAve - karAvejja-jjA. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { gaLa 25 hoa, hoe, hoAva, hoAve, homavi bhAnA 35. vartamAnakALa. 5. pu. the. homi hoAmi, hAemi, hoemi. hoAvami, hoAvAmi, hoAvemi. hoAvemi, hoavimi. ___jja, jjA bhAva tyAre. hoejjami, hoejjAmi. hoAvejjami, hoAvejjAmi. hoavijjami, hoavijjAmi. hoejja-jjA, hoAvejja-jjA, hoavijja-jjA.. sUta. ) hoasI-hI-hIma, sava0 hAesI-hI-hI. HahoAvasI-hI-hIa, hoAvesI-hI-hIa, , homavisI-hI-hI. bhASa bhAMhoa-hoitthA, hoiMsu, hoe hoetthA, hoeMsu, sarvapa0 hoAva-hoAvitthA, homAvisu, hoAve-homAvetthA homAsu, homavi-homavitthA, homaksui. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 // vidhyartha-AjJArtha 4. pu. 2. hoamu, hoAmu, hoimu, hoemu, hoemu, hoAvamu, hoAvAmu, hoAvimu, hoAvemu, hoAvemu, hoavimu. ja-jA Aye tyAre. hoejamu, hopajjAmu, hoejjimu, hoegjemu, hoAvejjamu, hoAvejjA, hoAvejjimu, hoAvejjemu, hoavijjamu, hoavijjAmu, hoavijjimu, hoavijjemu. bhaviSyakALa. 5. pu. sa. ho / hoissaM, hoessaM, hoislAmi, hoessAmi. hoe / hoihAmi, hoehAmi, hoihimi, hoehimi. homAva / hoAvissaM. hoAverasa, hoAvissAmi, hoAve hoAvessAmi, hoAvihAmi, hoAvehAmi, hoAvihimi, hoAvehimi. hoavi-hoavirasa, hoavissAmi, hoavihAmi, hoavihimi. ja-jA bhAve tyAre. hoejja / hoejjassa, hoejjassAmi, hoejjahAmi, hoejjA hoejjAhAmi, hoejjahimi, hoejjAhami, J hoejja, hoejjA. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 hoAvejja ) hoAvejjassaM, hoAvejjassAmi, hobhAvejjahAmi, hoAvejjA hoAvejjAhAmi, hoAvejjahimi, hoAvejjA himi hoAvejja-ujA. hoavijja / homavijjassa, hoavijjassAmi, hoavijjahAmi hoavijjA hoavijjAhAmi, hoAvajahimi, homavijjA) himi, hoavijja-jjA. kiyAtipatyartha. pu. homa-hoanto, hoantA. hoe hoento, hoentA. hoAva-hoAvanto, hoAvantA. hoAve-hoAvento, hoAventA. hoavi-hoavinto, hoavintA. strI. hoa-hoantI hoantIo. hoe hoentI hoentIo. hoAva-hoAvantI hoAvantIo. hoAve-hoAventI hoAventIo. hoavi-hoavintI hoavintIo. na. hoa-hoantaM hoantAI hoe hoentaM hoentAI hoAva-hoAvantaM hoAvantAI hoAve-hoAventaM hoAventAI hoavi-hoavintaM hoavintAI zere tara prabhAra hoa-hoejja-jjA. hoe- ,,, hobhAva-hoAvejja-jjA, hoAve- , , homavi-hoavijja-jjA. sava0 / sa . 1 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 vata-1. bhU-1. vi-mA. ma-. -5. paD-pADA pADI pADau pADihida pADanto. pADei pADeIa pADeu pADehii pADento. paDAvada paDAvIa paDAvau paDAvihida paDAvanto. paDAvei paDAveIa paDAveu paDAvehida paDAvento. hasa-hAsai hAsI hAsau hAsihiha hAsanto. hAsei hAseIa hAseu hAsehiha hAsento. hasAvai hasAvI hasAvau hasAvihii hasAvanto. hasAvei hasAveIma hasAveu hasAvehii hasAvento. bolla-bAllai bollIa vollau bollahii bollanto. bollei bolleIa bolleu bollehii bollento. bollAvai bollAvIa bollAvau bollAvihii bollAvanto. SollAvei bollAveIa bollAveu bollAvehii bolAvento. bollavii bollaviIa bollaviu bollavihida ghollavinto. bham-bhAmai bhAmI bhAmau bhAmihii bhAmanto. bhAmei bhAmeIa bhAmeu bhAmehii bhAmento. bhamAvai bhamAvIma bhamAvau bhamAvihii bhamAvanto. bhamAvei bhamAveI bhamAveu bhamAvehii bhamAvento. bhamADai bhamADIma bhamADau bhamADihii bhamADanto. ne-nemai nemasI neau neihii, neanto. neei neesI neeu neehii nemanto. neAvai neAvasI nevau nevihii neAvanto. nemAvei nemAvesI nemAveu nemAvehida nemAvento. nemavida nemavisI nemaviu nemavihida nemavinto. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 dhAtuo nuM preraka hetvartha kRdanta, saMbandhakabhUtakRdanta, vartamAnakRdanta, bhaviSyakRdanta ane vidhyartha karmaNikRdanta karavuM hoya to preraka aMgane pUrve kahelA kRdantanA pratye lagADavAthI thAya che ane maNi bhUtAnta 42 yi t| bhUNa dhAtune 'Avi' pratyaya gAThI bhUtakRdantanA pratyaya lagADavAthI thAya che athavA upAsya "' ne. 'A' 42rI bhuutdntn| pratyaya savAthA pazu yAya che. remahasa+bhAvi+a-hasAvisAvAye, sAvetu has+a-hAsi. kara+Avi+a-karAvi. / } 22vAyu, 42vyu kara+akAri he saM-pu. 1-1. la. kAra-kAriu kAriu kAranto kArissanto kAre-kAreu kAreuM kArento kAreissanto karAva-karAviuM karAviu karAvanto karAvissanto karAve-karAveu karAveuM karAvento karAveissanto kAra-kArittae kArima kAramANo kArissamANo kAre-kArettae kArea kAremANo kAreissamANo karAva-karAvittae karAvibha ___ karAvamANo karAvissamANo karAye-karAvettara karAvema karAvemANo karAveissamANo kAra-kArituM kAriUNa kAraI kAre--kArettuM kAreUNa kAreI karAva-karAvittuM karAviUNa karAvaI karAve-karAvettaM karAveUNa karAveI kAra kAriuANa kArantI-ntA kAre kAreumANa kArentI-ntA 14 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAva karAviuANa karAvanto-ntA karAve karAveuANa karAventI-ntA kAra kArittu kAramANI-NA kAre kAretu kAremANI-NA karAva karAvica karAvamANI-NA karAve karAvetta karAvemANI-NA kAra kArittA-NaM kAre kArettA-NaM karAva karAvittA-NaM karAve karAvettA-NaM vidhyastha karmaNi kRdaMta. kAriyadhvaM, kAreyadhvaM, karAviyadhvaM, karAveyadhvaM, kAraNIaM, kAreNIaM, karAvaaNI, karAveaNIaM, kAraNijja, kAreaNijja, karAvaNijja, karAveaNijjaM. A pramANe sarva dhAtuonuM preraka aMga taiyAra karI kRdanta samajavAM. preraka karmaNi ane bhAve rUpa. dhAtuone preraka kamaNi ke bhAve prayoga karavo hoya te - e-Ava-Ave meM pratyayAne sthAna pre24 bhUya: *Avi pratyaya lagADo ane te taiyAra thayelAM aMgane pUrve kahelA maNi-bhAvanA Ia-ijja pratyayo sarIna te te nA purussbedhaka pratye lagADavAthI preraka karmaNi bhAve rUpa thAya che. temaja bIjI rIte paNa preraka sucaka koI paNa pratyaya lagADavA *Avi pratyaya sAtA pUrvanA anaA 54 sthaNe thAya cha. hAsAvIai. (gAyavidvattadhaNeza jaM kArAvijjati devabhavaNAI / kuva. mA.pR. 206-5 16) Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 vinA upAntya 'a' hoya to 'A' rI 'Ia- ijja' pratyaya lgaasvAthI prerakakamaNi bhAve rUpe thAya che. kar+Avi=karAvi + I = karAvIa kar+Avi= karAvi + ijja= karA vijja karU - kAr+Ia=kArIa kara-kAr + ijja- kArijja jANa+Avi-jANAvi + I = jANAvIa jANU + Adhi = jANAvi + ijja=jANAvijja jANU + I = jANIa jAN+ijja=jANijja ho + Avi - hoAvi + Ia- hoAvIa ho+bhavi= hoAvi+ijja ho Avijja ho + a = hoIbha ho + ijja - hoijja. A pramANe aMga taiyAra karI tene te ta puruSakheAdhaka pratyayA lagADI rUpe! sAdhI levAM. hasU - hasAvIa, isAvijja. hAsIa, hAsijja - gaganA 3po. vartamAnakALa, mahuvacana. hasAvIamo, hasAvI Amo, hasAvIimo, hasAvIemo. hasAvijjamo, hasAvijjAmo. hasAvijjimo, hasAvijjemo. hAsIamo, hAsI Amo. hAsIimo, hAsIemo, hAsijjami, hAsijjAmi, hAsijjamo, hAsijjAbho, me'vayana. pa. pu. hasAvIami, hasAvIAmi, hasAvImi. hasAvijjami, hasA - vijjAmi, hasAvijjemi, hAsI ami, hAsI Ami, hAsIema, Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 hAsijjemi. hAsijjimo, hAsijjemo. (me pramANa-'mu-ma' pratyayana sabhaqi.) mI. pu. hasAvIasi. hasAvIitthA, hasAvIaha, hasAvijjasi, hasAvijjitthA, hasAvijjaha, hAsIasi, hAsIitthA, hAsIaha. hAsijjasi. hAsijjitthA, hAsijjaha. ( pramANe 'se'-prtyyn| sabhAvA). zrI.Y. hasAvIai hasAvIanti-nte, hasAvIire, hasAvijjai hasAvijjanti-nte, hasAvijire hAsIai hAsIanti-nte, hAsAire, hAsijjA hAsijjanti-nte, hAsijjire. (me prabhArI-'e' pratyayana samarai). sa . / hasAvIejja-jA, hasAvijejja-jjA, sava. ) hAsAejja-jjA, hAsijjejja-jjA. bhUta . sapu.hasAvIaIa, hasAvijjaIa. sava.va.) hAsIaIa, hAsijjaIa. sApa mAMsarvapu. / hasAvIa-hasAvIitthA, hasAvIiMsu. savaya. / hasAvijja-hasAvijjitthA, hasAvijisu. hAsIa-hAsIitthA, hAsIiMsu. JhAsijja-hAsijjitthA, hAsijjisu. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 vidhyartha-AjJAthe ekavacana pavayana 5.pu. hasAvIamu, hasA- hasAvIamo, hasAvIAmo, vIAmu, hasAvIimu, hasAvIimo, hasAvIemo, hasAvIemu, hasAvijjamo, hasAvijjAmo, hasAvijjamu, hasAvijjimo, hasAvijjemo hasAvijjAmu. hasAvijjimu, hasAvijjemu. hAsIamu, hAsoAmu, hAsIamo, hAsIAmo, hAsIimu, hAsIra mu, hAsIimo, hAsiemo, hAsijjamu, hAsijjAmu, hAsijjamo, hAsijjAmo, hAsijjimu, hAsijjemu. hAsijimo, hAsijjemo. mA.pu. hasAvIahi, hasAvI. hasAvIaha, hasavIeha, ehi, hasAvIasu, hasAvijjaha, hasAvijjeha, hamAvIpasu, hAsIaha, hAsIpaha. hasAvIijjasu, hasAvIe- hAsijjaha, hAsijjeha. jjasu, hasAvIijjahi, hasAvIpajjahi, hasApIrajje, hasAvIejje, hasAvIa, hasAvIe. (prabhAye-hasAvijja-hAsIa-hAsijja aMganAM paNa samajavAM) zrI.pu. hasAvIau, hasAvI- hasAvIantu, hasAvIentu, eu, hasAvijjau, hasAvijjantu, hasAvijjentu, hasAvijjeu, hAsIantu, hAsIentu, hAsIau, hAsIeu, hAsijjantu, hAsijjentu. hAsijjau hAsijjeu. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 1 hasAvIejja-jjA, hasAdhIejjA, sa. pu. hasAvijjejja-jjA, hasAvijjejjai. sa. pa. hAsIejja-jA, hAsIejjai, J hAsijjejja-ujA, hAsijjejjai. *bhaviSya. hasAvi-hAsa. ekavacana mahuvayana 5. pu. hasAvissaM, hasAvi- hasAvissAmo, hasAvihAmo, ssAmi, hasAvihAmi, hasAvihimo, hasAvihissA, hasAvihimi, hasAvihitthA, hAsissaM, hAsessaM, hAsirasAmo, hAsessAmo, hAsissAmi, hAse- hAsihAmo, hAsehAmo, ssAmi, hAsihimo, hAsehimo, . hAsihAmi, hAsehAmi, hAsihissA, hAsehissA, hAsihimi, hAsehimi. hAsihitthA, hAsehitthA. (ye pramANu-'mu-ma' pratyayanai). mI. pu. hasAvihisi, hasA- hasAvihiha, hasAvissaha, vissasi, hasAvihityA, hAsihisi, hAsehisi, hAsihiha, hAsehiha, hAsissasi, hAse- hAsissaha, hAsessaha, ssasi, hAsihitthA, hAsehitthA. (me prabhA-se' pratyayanAM.) *bhaviSya bhane yiAtipatsayamA 'Ia-ija' pratyayo sAtA nathI. mATe "-aa' pratyaya lagADayA vinA lAgalA ja puruSodhaka prtyye| gAya che. pari. 1.ni. 9. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 zrI. pu. hasAvihii, sAvi- hasAvihinti, hasAvissanti, hie, hasAvissai, hAsihinti, hAsehinti, hasAvissae, hAsissanti, hAsessanti, hAsihii, hAsihie, (me pramA-'nte-ire' hAsehii, hAsehie, pratyayanAM samajavAM). hAsissai, hAsissae, hAsessai, hAsessae. sarva pu0 / hasAvijja-jjA, sava0 hAsejja-jjA. kriyAtipatyartha. ekavacana bahuvacana thu. hasAvinto hasAvintA hAsanto hAsantA zrI. hasAvintI hasAvintIo hAsantI hAsantIo na. hasAvintaM hasAvintAI hAsantaM hAsantAI vagere kartari pramANe. sadhu0 / hasAvijja-jmA, sva0 ) hAsejja-jjA. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMga kar-karAvIa karAvijja kArIa kArijja paD- paDAvI - paDAvijja pADIbha pADijja - ho-hobhAvIahobhAvijjahoIbha - ijja (dRz) *dosAvi dIsa (graha) - gheNyAvi gheppagahAvI gahAvijja varta. . 216 karAvIai, karAvijjai, kArIaI, kArijjai. paDAvI bhai, paDAvijjadda, pADIara, pADijjai. hoAva ai. hoAvijjai, hoIbhara, hoijjai. dIsAfas, dIsai. ghecurfar, gheppara, gahAvIai, mahAvijjara, gAhIai, gAhijjaha, lU. 51. karAvIaIa. karAvijjaIa. kArIaIa. kArijjaIa. paDAvI bhaIa. paDAvijjaIa. pADIaIa. pADijjaIa. hoAvI asI - hI hIa ho AvijjasI hoI asI hoijjasI dIsAviIa. dIsa a. acurfar. gheppaIa. gahAvIaIa. mahAvijjaIa. gAhIbha gAhIaIa. gAhijja gAhijjaIa. * dIsa vagere dhAtu bhATe 54 155 bhuM bhukho "" " 23 "" >> "" Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi. A karAvIa, karAvijjau, kArIau, kArijjau, paDAvI au, hovijjau, hoI au hoijjau dIsAviu bha. slo karAvidhi / karAvissaha paDAvijjau, " pADiara, pADihii | pADijjau, pADissara hobhAvIbhau, hoAvihiI ho Avisis f "" } kArihi kArites paDAvihira / paDAvissai f 217 "" ho hira hossai dIsA vihira. dosau dIsihiha. ghepAviu, gheppA vihira / gheSpavissadda ) ghepi hiD ghepissa gheppaDa, gahAvIau, gahAvihira, gAvisaha } kriyA0 karAvito-to-ntaM, karAvijja-jjA. 35 kArantontI-taM, kArejja-jjA. paDAvanto-tI-taM, paDAvijja-jjA. " pADantontI-ntaM, pADejja-jjA. hoAvinto-ntI-ntaM, hoAvijjajjA. honto-ntI-taM, hojjajjA. dIsAvantontI-ntaM, dIsAvijja-jjA. dIsantontI-taM do sejja-jjA. ghepAvinto-ntI-ntaM, gheppAvijja-jjA. ghepanto-tI-taM, ghe pejja-jjA. gaddAvintontI-taM, mahAvijja-jjA. mahAvijjau "" gAhiau gAhihiDa gAhanto-ntI-ntaM, - gAhijjau, gAhissaha / gAhejja-jjA. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 preraka kaNa vartamAnakRdanta preraka karmANi aMgane vartamAnakRdantanA pratyaye| lagADavAthI preraka kaermANu va mAnakRdanta thAya che. pusi'ga strIliMga jAvI-jAyImanto-mALo.vIrUM-to-tA-mALI-mALA jAvijJa-- vijJato-mALo. javidhnarlR-,, jArI-jArIbaso-mALo. zAnni-dArinnato-mAno. hIreMjJarUM prerakanI vAkaya racanA. prerakanI vAkaya racanAmAM mUla kriyAnA kanheM bIjI vibhakti ke. trIjI vibhaktimAM mU ya che. jema sIlo cara, ta gurU peraNaM kareinti gurU sIsaM sIseNa vA graMtha rayAvei (guru ziSyanA pAse gratha racAve che.) apavAda-akarmAMka dhAtueAnI vAkaya racanAmAM temaja zabdaka ka dhAtuo, gati, jJAna, bhAjana, avALA dhAtu ane tela-vAla vagere dhAtu teno preraka vAkya racanAmAM mUlakriyAnA kartA khIjI vibhaktimAM prAyaH mUkAya che, jema~~ Rtu ri- preraka~~ vAjo naLaka= nA ghAruM nave.-akarma ka. samo lindrarmsa pahe=bhUrI samaLe lijjatuM vaDhAve.-zabdaka'ka samaLA vitti-AryAyo samaLe viveka-gati-a. jJAvano tattAnuM lAge=jI lAyAM tattArUM jJALAva-nAnA putto Adare -ttima putra Aka-bhAjatA. vaccho jiNapaDimaM devakhai jaNa o vacchaM jiNapaDimaM dekkhaviha mIjI prakriyA saMskRtamAM jema icchAdarzaka Adi anya prakriyA che. tema prAkRtamAM nathI, paNa keTalIeka prakriyAnAM rUpe ASa prAkRtamAM dekha 1 ra 22 33 "" ,, 33 75 19 "3 >> >" Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 vAmAM Ave che. te pUrve kahelA varNa vikAranA niyamAnusAra pheraphAra thasi thAya che. ma; saM0 prA0 sannanta-jugupsate-jugucchai / nin re che. jugucchia-bhU.. juucchaighA re cha, jugucchamANa-4. . pipAsati-pivAsaipivAnI 427 42 cha. pivAsia- bhU. 3. bubhukSati-buhukkhaipAbAnI 27 / 42 . dhuhukkhia-bhU.. lipsatilicchaimejavAne che che. zuzrUSate-sussUsai-sevA 42 che. sussUsaMta, sussUsa sAsavAna ghanche che. mANa-1.. cikitsati-ciicchai vA 42 cha. titikSate-titikkhai sahana 72 cha. titikkhamANa, tii. kkhamANa- 1. . yaGanta-lAlappate lAlappai-2565 42 che. lAlappamANa-4.. cakramyate-cakammai-mana yAle che. caMkammata, caMkammamANa-va.. yaGaluganta-cakrIticaMkamaibA vA2 yAse che. caMkamaMta, caMkamamANa-4.. caMkamiuM-. hai. cakamiyavya-vi.. caMkamia-bhU.. nAmadhAtu (damadamAyate) damadamAi / damadamAi / ADaMbara kare che. (gurukAyate) guruAi / garuAaha gurunI ma sAya2 13 (lohitAyate) lohiAi / } sAsa thAya che. lohiAai / (amarAyate) amarAha / amaranI nema sAya235 amarAaI re che. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 aNNamaNNa zabdo, khalia vi. (skhalita) 5, aNNaNNa ! vi. (anyonya) vi. (anyonya) bhUsa. na. 152rAdha, bhUta. aNNuNNa 52252. aNNoNNa ) gai strI. (gati) sAdhAra, devAdi yAra gati. aNajja / vi. (anArya) Arya | giha na. (gRha) 52. aNAriya nA:te. geha na. (geha) 52, bhAna. ArAhaNA strI. (ArAdhanA) 80 coria na. (caurya) yorI. upAsanA, sevanA. jaloyara na. (jalodara) se!62. kavaDa na. (kapaTa) 458, mAyA. jAvajjIva / na. (yAvajjIva) kaNi? vi. (kaniSTha) sadhubhrAtA, jAjAvana paryanta. ' sarvathI nAnuM, laghu jogga vi. (yogya) yAya, sAya. jutta vi. (yukta) yita, yoya, kaTTa na. (kaSTa) huma, pIl, bhane vi. humArI. tavassi puM. (tapasvin ) tapasvI kannagA strI. (kanyakA) nyA. timira na. (timira) abhine| 3 / 21, kumaravAla / puM. (kumArapAla) san552, azAna. kumAravAla ) bhA2pAsa la. devva-va / puM. na. (daiva) hai, kevala na. (kevala) vijJAna. / daidhva-va mAjya, paTa. khasara (de) roga vizeSa, 5204, | nava (nava). dvi. ba. nava sadhyA . masa. / naTTA puM (nartaka) naTa. 80 syAd-bhavya-caitya tabha01 caurya bhane tenA / samAna zabdamAM saMyukta je "' vyaMjana tenI pUru mUkAya che. "siyA (syAd) cei (caityam) | yeriaM (sthairyam ) "siyAvAo (syAdvAdaH) | coriaM (cauryam ) | vIriaM (vIryam ) bhavio (bhavyaH) Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 sahA. nigguNa vi. (nirguNa) surakSita. saiMdaya vi. (sa-indraka) candra paiSTA strI. (pratiSThA) prati !, sAta. 4Ati , mA62. saMpainariMda'puM. (sampratinarendra) payattha puM. (padArtha) pAtha, vastu, saMprati rAna. sayala vi. (sakala) pUrNa, sarva paidiNa na. (pratidina) 622104, samaNovAsaya puM. (zramaNopAsaka) - zrAva. pAsa na. (pAca) samIpa, pAse. sarUva na. (svarUpa) sva35. pAvakamma na. (pApakarma) 5.54. sammAva puM. (sadbhAva) saa2| bhAva,. baMdhaNa na. (bandhana) mandhana. sattA, vidhamAna. bhavia vi. (bhavya) yogya saraNatta na. (zaraNatva) 2264pA. bhava 71. sappANa vi. (saprANa) prANa mauDa puM. (muguTa) bhugaTa. sahiMta. mUga / vi. (mUka) bhUgo. sAsaya vi. (zAzvata) nitya, mUa ) savinazva2. rayaNa puM. na. (ratna) na. siddharAya pu. (siddharAja) nanu viyaMbhiya vi. (vijRmbhita) visa nAma che. pAme siddhahema na. (siddha haima) vyA42. veDujja ) nu nAma . veDaria pu. na. (vaiDUrya) sUla puM. na. (zUla) 21, zulanA verulia ) vaiDUya 2 na. vyAdhi. sAmAsika zabdo. jIvAjIvAi (jIvAjIvAdi) 1- pANigaNa (prANigaNa) vAnA ajIva Adi nava padArtho. | samudAya: dUsamasamaya / (duHSamasamaya) pAyayakamba (prAkRtakAnya) prAkRta dussamasamaya mA . avya. dhaNaharaNa (dhanaharaNa) dhananu 7265 / maNavallaha (manovallabha) bhanana priya. 29. / maraNabhaya (maraNabhaya) bharaghunA laya.. | Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vajurapura (vasudevaputra) vasu ? sahita. devanA putra. | sadAra (sarvATara) sava Adara vAgha (yuSya) kuTuMba | pUrvaka. adhyaya. yo (mo) zeka, Azcarya, | pura () vAraMvAra. prazaMsA, AmaMtraNAdi arthe. | sa (ma) pati, potAnI meLe. jagahArdiI (re. mag) nivAa8 | raNa,niSedha, pUrNa, | | ( sarva prakAre. basa. - saM. bhU. (sU) haNIne. dhAtuko. magaNa (manu+A ) zikhA | kam (1-46 ) belivuM, maNa ApavI, upadeza Apo, AjJA ApavI. 18gha (rAva) sthApana karavuM. ag ) (jharva ) arpaNa karavuM, xDhA (chA ) DhAMkavuM, AxviAma ! bheTa karavuM. chA ! achAdana karavuM. adama (mi+masa) abhyAsa kara, zIkhavuM. hRkSa (8 ) dekhADavuM, aminim (mini bram) xdakkhava saMyamane mATe gherathI nIkaLavuM. | kathA (3 ) ughADavuM. xp5 (TU-rAva ) du:kha ApavuM, 3mUka (34mUra) mULathI ukhe saMtApa upajAva. DavuM xjANavuM che Xaa ) (3nA) uMcuM vAva } (nArA) nAza kare, XunnAma karavuM. nAn bhagADavuM. 43nAva ] upara pheravavuM. nimA) ( nimA) banAvavu. kA | (cAra) vItAvavuM, nimmava nA ! zarIranuM pAlana karavuM. | nimm A avayanA yugamAM trIjI vibhakti mUkAya che. 4 A cihnavALA dhAtuo prerakamAM ja vaparAya che. batAvavuM. racavuM. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 xnissAra ! (nira+sAraya) mA2 / pasam (+zamaya ) zAnti 42vI. xnIsAra nisa pheD (spheTay ) vinAza 42vI. pajjuvAsa (pari+upa+As ) sevA bhakti karavI. bahumANa (bahumAnay ) sanmAna xpaTThava / (pra+sthApaya ) bhosa 4233, mA62 42vI. xpaTTAva prasthAna 2y, prArama bhuMja (bhuj ) menana 42 42. xromantha / (romanthay ) vAgaNaj. xpattiAva (prati+Ayaya vizvAsa, | xvaggola 42al. xviNAsa (vi+nAzaya ) vinAza xpabhAva (pra+bhAvaya ) prabhAvana 23, 12. paricit (pari+cintay ) yintana | veda / (veST) pITa', xpariAla sapeTayu. ___ 42, viyA2 4231. xpavyAva (pra+vAjay ) dIkSA. xsiha (spRh ) yApu, 427. sAvI. / suh (sukhay ) sumI 42. ta dhyo. pAvakammaM neva kujjA na kAravejjA / pAyayakavaM loe kassa hiyayaM na suhAvei / balavaMtA paMDiA ya je ke vi narA saMti te vi mahilAe aMgulIhiM naJcAvijjanti / ahaM vejjomhi pheDemi sIsassa veyaNaM, suNAvemi bahiraM, ava Nomi timiraM, paNAsemi khasaraM, ummUlemi vAhi, esamemi sUlaM, nAsemi jaloyaraM ca // sAhUNa daMsaNaM pi hi niyamA duriyaM paNAsei / raNNA suvaNNagAre vAharAviUNa appaNo mauDammi vairAI veDu jjAI rayaNANi ya rayAvIaIa / saMpainariMdeNa sayalAe picchIe jiNesarANaM cehaAI kraaviaaii| tavassI bhikkhU Na chide, Na chiMdAvae, Na pae, Na payAvae / Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 samaNovAsago paiTTAe mahocchave save sAhammie bhuMjAveI / jai piA putte samma paDhAvaMto tA vaDattaNe so kiM evaMvihaM duhaM lhento?|| narideNa tattha giriMmi cei nimmaviyaM / khamiyatvaM khamAviyavvaM, uvasamiyadhvaM uvasamAviyadhvaM, jo uva samai tassa asthi ArAhaNA, jo na uvasamai tassa natthi bhArAhaNA, tao appaNA ceva uvasamiyavvaM / erisA kaNNagA parassa dAUNa apaNo gehAo ki nissAri jjai ? savvahA na juttameyaM / aho kaLaM kaLaM vasudevaputto hoUNa sayalajaNANaM maNavallahaM kaNiThaM bhAyaraM viNAsehAmi / hemacaMdasUriNo pAse devANaM sarUvaM muNiUNa haM savvattha vi titthayarANaM maMdirAI karAvissAmi tti paiNNaM kumAra vAlarido kAsI / so paidiNaM ambhasaMto jiNadhammaM, pajjuvAsaMto muNijaNa, pari cintanto jIvAjIvAiNo nava payatthe, rakkhanto rakhAvito ya pANigaNaM, bahumANanto sAhammie jaNe, savvA yareNa pabhAvaMto jiNasAsaNaM kAlaM gamei / eso rajjassa joggo tA jhatti rajje Thavijjau, malAhi niggu Nehi bhannehi / giha jahA vi na jANai tahA pavesemi nIsAremi ya / jo sAvajje pasatto sayaMpi ataraMto kahaM tArae bhanna ? / guruNA puNarutaM aNusAsio vi na kuppejjA / pakkassa ceva dukkha, mArijjaMtassa hoi khaNamekaM jAvajjIvaM sakuDupayassa purisasta dhaNaharaNe // 1 // samasamae vi hu hemasUriNo nisuNiUNa vayaNAI / hiM jAne pasattA sAsimonasa Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara. savvajaNo jIvadayaM karAvimo kumaravAleNa // 2 // rovanti ruvAvanti ya, aliyaM japanti pattiyAventi / kavaDeNa ya khaMti visaM, maranti na ya jaMti sambhAvaM // 3 // maraNabhayammi uvagae, devA vi saiMdayA na tAreti / dhammo tANaM saraNaM, gaitti ciMtehi saraNataM // 4 // hanttaNa parappANe, appANaM jo karei sappANaM / appANaM divasANaM, kae sa NAsei appANaM // 5 // gujarAtI vAke. pitAe upAdhyAyanI pAse putrone tanuM jJAna grahaNa karAvarAvyuM. (jiug) siddharAje hemacandrasUrijInI pAse vyAkaraNa racAvyuM (ra), tethI "siddhahaima e pramANe tenuM nAma sthApana karAyuM. (3) sArA ziSya guruone potAnI bhUla saMbhaLAve che (pu) ane saMbhaLAvIne pachI teo khamAve che. (aq) je pustakane vinAza kare che (vi-rA), te paralokamAM muMgA, AMdhaLAM ane baherAM thAya che. AyAya ziSyone rAtrinA chellA praharamAM uThADIne (Tsa) haMmezAM svAdhyAya karAve che. naTe rAjAne ane sabhAnA lekene bharata rAjAnuM nATaka dekhADayuM (va-jaaSa) ane te dekhADatAM naTe kevalajJAna prApta karyuM. pitA putrone vidvAna guru pAsethI zikhAmaNa apAve che. (aar) rAjAnA buddhizALI matrIe pitAnI buddhivaDe nagara tarapha AvatA zatruone nAza karAvyo. (nava) 15 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra6: rAjAe upAdhyAyane bolAvIne (vo) kahyuM ke tame rAjaputrone nItizAstra ane vyAkaraNazAstra bhaNAvo. rAme te vakhate tene jhera khavaDAvyuM heta (ma ) te te jarUra marata. mAtAe nAnA bALakone bIvaDAvavA na joIe. (jI) tIrthakara bhavya jIvone saMsAranA baMdhanamAMthI choDAvI () zAzvata sukha apAve che. (ag ) jethI corI karAI teone rAjAe zikSA karAvI. laMDu) kumAre gherathI nIkaLI (minivarSaF) sarvane tyAga karI, udyAnamAM AcArya pAse saMyama grahaNa karyo ane ghaNA kumArane grahaNa karAvyo. (niz) saMyamamAM rahelA sAdhu purUSo sukhapUrvaka divasa vItAve che. ( 3) je bhAIone ane mitrone paraspara laDAvI mAre che (gg) ane vakhate mANasa pAse potAnuM mAthuM paNa kapAve che (cha), te adaSTa ja che. khuzI thayelI rANIe corane potAnA makAnamAM laI jaI sArU bhojana karAvyuM, tyAra pachI vastro ane AbhUSaNe ApIne rajA ApI. jJAtaputra samavasaraNamAM besIne janma ane maraNanuM kAraNa manuSya ane devone samajAve che. (kA-voTTa) sAdhu puruSo kahe che ke pApakarmo jone haMmezAM saMsAracakramAM bhamADe che. (mAra) sarva dharmone tyAga karI eka vItarAga devane tuM bhaja, te ja sarva pApothI (tene) mUkAvaze (F). Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 pATha 23 me, samAsa bhinna bhinna arthavALA zabdo bhegA thaIne eka arthane jaNAvanArUM je pada tene samAsa kahe che. prAkRtamAM samAsa prakaraNa saMskRtanI mAphaka jANI levuM. jema saMskRtamAM ThanDa, tapuruSa, karmadhAraya, bahuvIhi, hiMgu, avyayIbhAva ane ekazeSa ema sAta prakAranA samAsa Ave che. te ja pramANe prAkRtamAM che. jemake 'daMde ya bahudhvIhI, kammadhArayae "diguyae ceva / patappurise avvaIbhAve, egasese ya sattame // 2 TaMra dva) maNi . eka mULa nAmano bIja eka athavA aneka nAmo sAthe samAsa thAya athavA te ghaNuM nAma eka eka sAthe joDI moTe samAsa paNa karI zakAya che, te dvandra kahevAya che. (A samAsamAM badhA nAmo mukhya heya che. eTale ekaja kriyAnA karanArA hoya che.) A samAsa karavA mATe ma, ya ane kaI ThekANe ja avyayane prayoga karavAmAM Ave che. (ni. 30 juo) . inda samAsa bahuvacanamAM vaparAya che ane chellA nAmanI jAti AkhA samAsane lAge che. udA - amiti (nittAntI)=savize na hatI - ajitanAtha ane zaktinAtha, vasAvA (tramathI)===No sa vI -RSabha deva ane verijinezvara, Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 devadANavagaMdhavvA (devadAnavagandharvAH) devA ya dANavA ya gaMdhaSvA ya-hevA, hAnava mAne gyaa| vAnaramArahaMsA (vAnaramayUrahaMsAH)-vAnaro ma moro ahaMso a-vAnara, bhA2 mana sa. sAvagasAvigAo ( zrAvakazrAvike ) sAvagA ma sAvigA ya-zrAva bhane zrAviDA. devadevIo (devadevyaH =devA ya devIo a-hev| sane havAsI. sAsUbahUo (zvazrUvadhvau ) sAsU a vaDU a-sAsu bhane bhakkhAbhakkhANi ( bhakSyAbhakSye )-bhakkhaM ca abhakkhaM ca -lakSya bhane abhakSya. pattapuSphaphalANi (patrapuSpaphalAni )-pattaM ca puSpha ca phalaM ca -patra, pu05 bhane 34. me pramANe-jIvAjIvA, pAsavIrA, samaNasamaNIo, sattamittANi, niMdAsalAhAo, rUvasohaggajovaNANi. nA viyata karI levA. A inda samAsa jyAre samUha batAvatuM hoya ke jyAre te samUhane ekaja saMkIrNa vicAra batAva hoya tyAre samAna hAra da% samAsa thAya che. A samAsa ekavacanamAM ane prAyaH napuMsakaliMgamAM thAya che. (A samAsane prayoga prAkRtamAM bahuja a5dekhAya che) jema asaNapANaM (azanapAnam )- asaNaM ca pANaM ca epasiM samAhAro. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 tavasaMjamaM (tapaHsaMyamam )- tavo a saMjamo a eesi samAhAro. nANadaMsaNacaritaM (jJAnadarzanacAritram )- nANaM ca dasaNaM ca caritaM ca eesiM samAhAro. rAgadosabhayamohaM (rAgadveSabhayamoham )- rAgo a doso ma bhayaM ca moho a eesi samAhAro. 2 tappurisa (tatpuruSa) samAsa. 1. prathama sivAyanI cha vibhaktivALA pUva padone uttara pada sAthe samAsa thAya che. A samAsamAM uttara pada pradhAna hoya che. batAyA-bhaddapatto (bhadraprAptaH) bhaI patto. sivagamo (zivagataH) sivaM gao. tRtIyA-sAhuvaMdio (sAdhuvanditaH) sAhUhi vandio. jiNasariso (jinasadRzaH) jiNeNa sarisA. yaturthI -kalasasuvaNNaM (kalazasuvarNam ) kalasAya suvaNNaM. mokkhatthaM nANaM (mokSArtha zAnam ) mokkhAya imaM. 5bhI-dasaNabhaTTho (darzanabhraSTaH) daMsaNAo bhaTTho. annANabhayaM (ajJAnabhayam ) annANAo bhayaM. pahI-jiNendo, jiNindo (jinendraH) jiNANaM iMdo. 81devatthui / (devastutiH) devassa thuI. devaI / 81 saMyukta vyaMjanamAM ekane lepa thayA pachI zeSa vyaMjana, temaja saMyukta vyaMjanane sthAne thayela AdezabhUta vyaMjana jo samAsanI aMdara hoya te vikalpa diva thAya che. jemavisppogo-vispogo (viSaprayogaH), kusumappayaro-kusumapayaro (kusumaprakaraH), ghaNakkhao-dhaNakhao (dhanakSayaH). Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 vibuhAhavA (vibudhAdhipaH) vibuhANaM ahivo. vahumuhaM (vadhUmukham ) vahue muhaM. tabhI jiNAttamo, jiNuttamo (jinottamaH ) - jiNesu uttamo. nANojjao, nANujjabha (jJAnodyataH) - nANammi ujjao. kalAkusalo ( kalAkuzalaH ) - kalAsu kusalo. 82. prAkRtamAM khe deonI sadhi vikalpe thAya che. (niyama { ho bhukho. ) 760 - jiNa + ahivo = jiNAhivo, jiNaahivo (jinAdhipaH ) . jiNa + Isaro = jiNesaro, jiNIsaze (jinezvaraH). kavi + Isaro = kavIsaro, kaviIsaro ( kavIzvaraH ). sAhu + uvassao =sAhuvassao, sAhUuvassao. ( sAdhUpAzrayaH). apavAda-" ane OM' varSo pachI vijAtIya svara Ave te sadhi thatI nathI. tebhana' 'e' bhane 'o' pachI ahA paNa svara bhAve tA sadhi thAya nahi. 0 GELO - vaMdAmi + ajjavairaM = baMdAmi ajjavaharaM ( vande Aryavajram ). saMti+uvAo=saMtiuvAo (zAnyupAyaH ) . daNu + iMdo= da iMdo ( danujendraH). saMjame+ajiyaM=saMjame ajiyaM (saMyame'jitam ). devo+asuro ya= devo asuro ya (devo'surazca ). 83. samAsamAM svaranu hasva ane dIrdha vidhAna eTale hasva svaranA dIdha svara ane dIrgha svarane haeNsva svara prayAgane anu sAre thAya che. GE10-82971 E14-Barater (orafaaria:), Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naJ tatpuruSa. niSedha vAyaDa avyaya 'a' athavA 'aNa' no nAma sAthai samAsa thAya che. zabdanI AdimAM vyaMjana hoya tA 'ma' ane svara hoya tA 'aNa' bhUhAye. nemADe adevo (adevaH ) - na devo, aNavajjaM (anavadyam ) - na avajjaM. aviraI ( aviratiH ) - na viraI, aNAyAro ( anAcAraH ) - na AyAro. 3 kammadhAraya (karmadhAraya) samAsa. vizeSaNa Adi pUrva padanA vizeSyAdi uttara pada sAthe samAsa thAya che. A samAsamAM ghaNe bhAge khate padma sara rAya che, tethI A samAsa samAtAdhikaraNu ja hAya che. aMtAveI (antarvediH ). paharaM paiharaM 231 } (patigRham ). velavaNaM } (beNutranam ). velavaNaM hIrdhana ha-jau~NaarDa - jau~gAaDaM ( yamunAtaTam ). gayahattho - gayAhattho ( gadAhastaH). goriharaM - gorI haraM - ( gaurIgRham ). sirIsarisaM sirisarIsaM } (zrIsadRzam ). lacchI phalaM -lacchiphalaM (lakSmI phalam ). nahasottaM - naIsottaM (nadI zrotaH ). vahumuhaM - vahUmuhaM (vadhUmukham ). mAyapira ( mAtApitarau). vibhaktimAM va1 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 vizeSApUrva 56-rattaghaDo (raktaghaTaH) = rakto a eso ghaDo. suMdarapaDimA (sundarapratimA) = suMdarA ya esA paDimA . paramapayaM (paramapadam ) = paramaM ca paaM payaM va. vizeSaNuAlaya yaha-rattasebho Aso (raktazvato'bhvaH) = ratto a esa sebha ya. sIunhaM jalaM (zItoSNaM jalam ) = sIbhaM ca vizeSyapUrva 56 - vIrajiniMdo (vIrajinendraH ) = vIro a taM uNhaM ca. upamAnapUrva yaha-caMdANaNaM (candrAnanam ) - caMdI iva ANaNaM. upamAnottaraH- muhacaMdo (mukhacandraH) = muhaM caMdo vva. jiNacaMdo ( jinacandraH ) = jiNo caMdu vva. eso jiniMdo. avadhAraNupUrva pa-annANatimiraM (ajJAnatimiram ) = annANaM cea timiraM. nANaghaNaM (zAnadhanam ) = nANaM cea ghaNaM. payapamaM (padapadmam ) = payameva paramaM. 4 digu ( dvigu samAsa. karmadhAraya samAsanA pahelA avayava saMkhyAdarzaka hoya te hiMgu samAsa thAya che ane te samUhasUcaka che. mATe ekavacanamAM ane napu'sakaliMgamAM thAya che ane andhe jJa hAya tA kAI kAI ThekANe dI 'krU' thAya che ane tenA rUpA dIvA phUMkArAnta strIliMga nAmanAM jevAM thAya che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 tilo, tiloI (trilokam , trilokI)-tiNhaM loANa navatattaM (navatattvam )-navaNhaM tattANaM samAhArotti. caukasAyaM] (catuHkaSAyam )-cauNhaM kasAyANaM samAhArotti jarAya ! keI ThekANe samAhAra dvigu puliMgamAM paNa thAya che. tivigappo (trivikalpam )=tiNhaM vigappANaM samAhAro tti. 1 yaduvI (thagvI6i) samara. 1 je padane samAsa karyo hoya tethI anya padanI pradhAnatA A samAsamAM hoya che. tethI A sAmAsika pada bIja nAmanuM vizeSaNa thAya che tathA vibhakti, vacana ane liMga, vizeSyA pramANe thAya che. temaja te samAsa je strIliMganuM vizeSaNa hoya te anya a ne A athavA huM prayogane anusAre thAya che. udALa kamalANaNA nArI (kamalAnanA nArI). jmuhI zaar (ramura vA). A samAsamAM prathamapada ghaNuM karIne vizeSaNa bane che ane pachInuM pada vizeSya bane che. keI ThekANe upamAna-temaja avadhAraNa sUyaka pada paNa paheluM Ave che. A samAsa be athavA ghaNuM samAnAdhikaraNa (samAna vibhakti vALA) padene thAya che. ja kaI ThekANe samAna vibhakti na hoya tyAM paNa A samAsa na thAya che, tene vyadhikaraNa bahuvrIhi kahe che. 3 A Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 5 A samAsane vigraha karatAM prathama sivAyanI sarva vibhaktine prayoga thAya che. hitIyA-pattanANo muNI(prAptazAno muniH)=pattaM nANaM ja so. tRtIyA-jimakAmo thUlabhaho (jitakAmaH sthUlabhadraH)-jio kAmo jeNa so. jiArigaNo ajio (jitArigaNo'jitaH)-jio arigaNo jeNa so. 5.yabhI-naTThadaMsaNo muNI (naSTadarzano muniH) naLaM dasaNaM jatto so.. pI-seaMparA muNiNo ( zvetAmbarAH munayaH)=seaM aMbaraM jANaM te. diNNavayA sAhavo (dattavratAH sAdhavaH)=diNNAI vayAI jesiM te. saptamI-vIranaro gAmo (vIranarogrAmaH) vIrA narA jammi so. kuddhasIhA guhA (kruddhasiMhA guphA)=kuddho sIho jAe sA. vyadhi42zumadhuvrIhi-cakahattho bharaho (cakrahasto bharataH)=cakkaM hatthe jassa so. vizeSayupU 56-nIlakaMTho moro (nIlakaNTho mayUraH)-nIlo kaMTho jassa so. apamAnapUra 56-caMdamuhI kannA (candramukhI kanyA)-cando iva muhaM jAe. avadhArapUrva 56-caraNadhaNA sAhayo (caraNadhanAH sAdhavaH)= caraNaM cea dhaNaM jANaMag5-dhumasavvakileso jiNo (dhutasarvaklezo jinaH)-dhumo sabbo kileso assa so. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSedhArtha avyaya a aNa na tathA vi-nir mA 5sana tamA sa saha adhyayana nAma sAthai samAsa vizeSa tarIke vaparAya te paNa bahuvIhi samAsa thAva che. a-aputto (aputraH)=nasthi putto jassa so. aNAho (anAthaH)=nasthi nAho jassa so. aNa-aNujamo puriso (anudyamaH puruSaH)-natthi ujamo jassa so. aNavajjo muNI (anavadyo muniH)-natthi avajja jassa so.. nir-nidayo jago (nirdayo janaH)-niggaA dayA jassa so. nirAhArA kannA (nirAhArA kanyA)-niggao AhAro jIe sA. vi-virUvo jaNo (virUpo janaH)=vigayaM rUvaM jatto so __virasaM bhoyaNaM (virasaM bhojanam ) vigao raso jattotaM. saha / -sasIlo AiriA vihareha (saziSya AcAryo . sa ) viharati)-sIsehi saha Airio viharei so. saputto piA gacchai (saputraH pitA gacchati)-puttahiM saha piA gacchai sa.. 6 ambaIbhAva (avyayIbhAva) samAsa. nAmanI sAthe avyaya joDavAthI avyayIbhAva samAsa thAya che, A samAsa ekavacanamAM ane napuMsakaliMgamAM thAya che. ane dIrdha sara hoya te hasva thAya che. uva-uvasiddhagiri (upasiddhagiri) siddhagiriNo samIva sidagiri pAse aNu-aNujiNaM (anujinam ) jiNa ssa pacchA-jinanI pA71. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 :na--natti (yathAzaki) kSatti maLamiya-zakti mujaba. navitti (yathAvidhi) vi;i aLamitra-vividha mujaba. di (Si)-mAvyuM (adhyAtmam) mammi pUrve (Atmani kRti) Atmane viSe. 5-5nayara (pratinAm) nayaduM nayaTM ti-dareka nagaramAM. paui (tinim) viLaeN viLaeN tti-hamezA, paththara (pratigrAm ) ghare ghare tti-dareka dhare, 7 sela (jaroSa) kSamAla. * svarUpa saMbandhI samAna rUpavAlA pAne samAsa karatAM ekapada rahe che ane bAkInAM leApa thAya che te eka zeSa samAsa. jiNA (jinA :) - jiNo a jiNo a jiNo anti. nainnAr (tetre) naitta na nairuM = tti. virUpa sabandhI. visarA (vitaI)-mAmA ya vimA ya tti. salurA (zvayui) lAlU meM saputte A tti. - A pramANe saMkSepathI ahiM A samAse bedhane mATe ApyA che. vAstavika rIte tA sauMskRtanA niyamAnusAra ja prAkRtamAM samAse thAya che. zrImad hemacaMdrasUrIzvarajIe paNa peAtAnA AjhamA adhyAyamAM (8-1-1) sUtramAM samAsa prakaraNane mATe saMskRtanI peThe ja bhalAmaNu karelI che mATe vidyAthI Ae sauMskRtanA niyame dhyAnamAM rAkhI samAsa karavA. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27), zA . ajANa na. (mana) aMjana, | Ama chuM. (mArama) AraMbha, kAjaLa, AMkhamAM AMjavuM, jIvavadha. suramo. phurimo . (zvarya) ezvarya ar sa. ( ra) ghara. rijha ! vaibhava, prabhutA. aA strI. ( 1) baMdhana, uttama vi. (trita) yogya, lAyaka. daravAjAne AgaLa, bhogaLa, beDI. paravA chuM. (rAva) Indrane kavi | strI. (aTavI) jaMgala, - hAthI. alavA I vana, araya. chuM. (gopa) samUha. mata vi. (anansa) anana, jaI ra. (ra) karavuM. Indriya aparimita, vaTara chuM. na. (patra) strI, bhAryA. azvathA strI. (accarthanA) vinA . (vinara) devavizeSa, prArthanA, araja, vyaktara devanI jAti, madhakhUba uche. (amRtamUta) amRta kuv6 zrI. (kuti) kharAbagati. rUpa thayela, amRta samAna. I chuM. na (luru) vaMza. a zrI. (arati) aprIti, nIra vi. (mIra) gaMbhIra, UMDuM. sukhane, abhAva. ja chuM. () samudAya. aar .(mA) sUryane sArathi, surya, saMdhyArAga. vAya chuM. (jaja) hAthI. avavAra chuM. (savA) niMdA, Dhi re. (rijha) sauthI moTuM apavAda. hAusavAya chuM. (2vA4) cakravAka, asara. (marAna) bhejana,khAvuM, pakSivizeSa saha vi. (gA) vyAkula. chuM. (20) patra, pAda. vyAsa, dukhita. mA vi. (sAta) AveluM. no chuM. (a) vyApAra, yoga. A vi. (gAyatta) AdhIna, | vour R. (tapovana) Azrama svAdhIna. lisa . (tri) deva. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 ti8 . (ti8) tilaka, ' ghA trI, (vA)kumArI, chokarI, kiMjalaI cAMdale. | javAna zrI. jAva chuM. (Anava) asura, daitya. | mAhi vi. (mAvina ) bhAvi, kuda vi. (du) duHkhe karIne thanAruM, nazIba. karI zakAya tevu. | mA strI. (nA ) strI, nArI. reta vi. (za) dekhADanAra, matta vi. (mA) madayukta, unmatta. ' upadezaka, nava vi. (nava) navuM. vi chuM. (3) sUrya. nivara chuM. (nivAsa) sthAna, vAsa. a | R. (5) dehakAti , niHzu zrI. (nirmUti) mokSa, saundarya, AkRti cittanI svasthatA, zAnti. Rtriya vi. ( ta)suMdara, mane hara. nivAir R. (niHAna) niyANuM, sura vi. (su) lelupa, Asakta. kAraNa hatu. vatha chuM. na. (trata) vrata, niyama. 4) na. (nUpura) paganuM vavavAra . (vyavasAya) vyApAra, nikA AbharaNa vizeSa. kArca, udyama. nUra) nUpura, jhAMjhara. vAthI strI. (vAra) vANuM, vAcA. ghara na. (vara) pAMjaruM. vALI strI. (vALa) vANuM, vAcana. vaLI strI. 2) sanmukha. vira vi. (virahya) alpa, DuM, vahivAha . (pratikSa) zatru. durlabha. Tdama vi.(prathama) paheluM, Ai. vidura vi. (vighura) duHkhI, vyAkuLa. pariNA strI. (variSa) sabhA, vimo chuM. (ve) viveka, parSadA. vijaI satyAsatyane nirNaya. ciMdhava chuM. (vAMdhava) badhu, mitra, vig ) vi. (vihIna) vajita, mAri vi. (brahmavArina ) vihINa) rahita brahmacarya pAlana karanAra.. strI. (vRSTi) vRSTi, varSa. ca8 naM. (4) zakti, sAmartha. sitAra chuM. (saMsAra) saMsAra, cAra si vi. (vagi) savathI, gatirUpa. baLavAna. | siMdhama chuM. (sakrama) maLavuM, prApti. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 satta na. (sattva) maNa, 52|m. | sAvaya puM. (zvApada) zirI pazu, samAvaDisa vi. (samApatita) hisa nanava2. sanbhuma ApIna paDe / siNeha puM. (sneha) sneha, prema. sayaNa puM.(svajana)svAna, TumI. | soma puM. (soma) 4. sAmanna vi. (sAmAnya) sAdhA295. / adhyayo. maha (atha) mananta2, bhagA | khalu (khalu) nizcaya, avadhAraNa prazna, madhi42, mAna, arthamAM. sabhuzyaya, ayA. uTThAya saM. bhU (utthAya) hI. dhAtuo. ambhuddhara (abhyud+dhar ) 2 / parivvay (pari+traj) kSA sevI. 23. pUra (pUray) bharavu, pUra 427 ave (apa+i) ra thayuM, yAnI r.| bhAv (bhAvay ) pAsita 427, uve (upa+i) pAse : yitana khu cakkaram (bhram ) samapu. visIya (vi+sIda) me 42vI. joya (dRz ) 15 ne. san (zap) zA5 he. java (jap) 15. siDhilU (zithilay ) zithisa, nivijJ (nir +vid-vidya) ___427, DhImA yaH ni pAmI, vi2ta son(svap ) suvu, adha:: patth / (prArthay ) prAthanA 42vI. . sut paccha / pAtAyo. sAhavo maNasA vi na patthanti bahujIvAulaM jalAraMbha / khaMtisUrA arahaMtA, tavasUrA aNagArA, dANasUre vesamaNe, juddhasUre vAsudeve / te battimaMtA purisA, je abhatthaMNAvacchalA samAvaDiyakajA na gaNeire AyaI, abbhuddharesti dINayaM, pUrenti paramaNorahe rakkhanti saraNAgayaM / V3. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 je nibajjaNAItavovaNAI sevanti te jaNA sucanA / aho Nu khalu nasthi dukkara siNehassa, siNeho nAma mUlaM savva dukkhANaM, nivAso aviveyassa, aggalA nivvuIe, baMdhavo kugaivAsassa, paDivakkho kusalajogANa, desao saMsArADavIe, vacchalo asaJcavavasAyassa, eeNa abhibhUmA pANiNo na gaNenti AyaiM, na joyanti kAloiaM, na sevanti dhamma, na pecchanti paramatthaM, mahAlohapaMjaragayA kesariNoviya samatthA visIyanti tti // uttamapurisA na sovaMti saMjhAe / neva vasaNavasagaeNaM dhuddhimayA visAo kaayyo| amhe paccoNi gantUNa piUNaM calaNesu paDiA / aha niNNAsiatimiro, viogavihurANa cakkavAyANa / ___ saMgamakaraNekaraso, viyaMbhio aruNakiraNoho // 1 // puttA! tumhe vi saMjame niyame ya ujjama karijjAha amayabhU. eNa ya jiNavayaNeNa appANaM bhAvijjAha / devadANavagandhavvA, jakkharakkhasakinnarA / damhayAriM namaMsanti, dukkaraM je karei taM // 2 // viralA jANanti guNe, viralA jANanti lliykvaaii| sAmannaghaNA viralA, paradukkhe dukkhiA viralA // 3 // galaha balaM ucchAho, avei siDhilei sayalavAvAre / nAsaha sattaM araI, vivaDDhae asaNarahiassa // 4 // somaguNehiM pAvara na ta' navasarayasasI, temaguNehiM pAvaha na taM navasarayaravI / rUvaguNehi pAvai na taM timasagaNavaI, sAraguNehiM pAvana taM dharaNidharavaI // 5 // 1 taM-ajitajinaM, 2 meruparvataH. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 jassattho tassa suha, jassattho paDibho ya so loe / jassattho so guruo, atthavihUNo ya lahuo ya // 6 // vaMcA mittakalatte, nAvikkhae mAyapiasayaNe a / mArei baMdhave vi hu, puriso jo hoi dhaNaluddho // 7 // na gaNanti kulaM na gaNanti, pAvayaM puNNamavi ya na gaNanti / issarieNa hi mattA, taheva paraloyamihaloyaM // 8 // na gaNanti putvaneha, na ya nIiM neya loyaavavAyaM / na ya bhAviAvayAo, purisA mahilAe AyattA / / 9 / / merU gariTTho jaha pabdhayANa, erAvaNo sArabalo gayANaM / siMho baliTTho jaha sAvayANaM, taheva sIla pavaraM bayANa // 10 // bAlattaNami jaNao, judhvaNapattAi hoi bhttaaro| buDDhattaNeNa putto, sacchadattaM na nArINaM // 11 // 'pasiNaM-ki hoi rahassa varaM, buddhipasAeNa' ko jaNo jayai / kiM ca kuNatI bAlA, neurasaI payAseha // 12 // uttaraM-*cakammaMtI. zubharAtI pAyA. rAma ane lakSmaNe rAvaNanI senAne jItI ane lakSmaNanA cakrathI haNAyela rAvaNu marIne narake gaye. sajajane duHkhamAM pahayA chatAM paNa asatya vacana bolatA nathI. vidyArthIoe prabhAtamAM vahelA uThIne mAtApitA athavA gurune namaskAra karIne pachI pitAnuM adhyayana karavuM joIe. 4 cakaM (cakram), maMtI (mantrI), cakaramaMtI (bhramantI). A ane AgaLa pAThamAM gujarAtI vAkayomAM jADA akSara che tyAM vidyAthIoe prAkRta samAsa vAparavA. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24ra saMsAranAM duHkho joIne te saMsArathI nirveda pAme che. te bALAe hAtharUpI kamaLa vaDe rAjAnA kapALe tilaka karyuM. kareluM che niyANuM jeNe evA teone bodhinI prApti kayAMthI hoya? tIrthakara gaMbhIra vANI vaDe samavasaraNamAM deva-dAnava ane manuSponI sabhAmAM dezanA Ape che ane te sAMbhaLI bhavya jI hana-jJAna ane cAritra grahaNa kare che ane AhAra rahita evuM mekSapada meLave che. puche che hAthamAM jeonA tevI nagaranI kanyAoe mANasAmAM uttama evA rAjA upara puSpanI vRSTi karI. traNe bhuvanamAM sarva jIvo karatAM tIrthakara ananta rUpavALA hoya che. jeonI pAse saMyama rUpI dhana che tevA sAdhuone paralakane bhaya nathI. siddha bhagavaMtone AhAra-deha-AyuSa ane karma nathI tethI ja te ananta sukhavALA che. je vidhi pramANe maMtronuM ArAdhana kare che, te jarUra phaLa pAme che. je zakti ulaMghana karyA vinA ahiMsA-saMyama-ane taparUpa dharmamAM udyama kare che, te saMsArarUpI samudrathI tarI jAya che. ajJAna rUpI adhikAra aMdha thayelAone jJAna te ja uttama aMjana che. je kumArapAla pahelAM siddharAjanI bIkathI bhamato hato, te pAchaLathI hemacaMdrasUrijInI madadathI bhayamAMthI mukta thaIne rAjaya pAme. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 jeonI pAse ghaNuM dhana che ane A parvatanI upara sundara jinAla baMdhAvIne lokeAne saMtoSIne jemaNe moTI kIti meLavI che, te A vastupAla ane tejapAla mahAmantI che. pATha 24 me pUrva (10 mAM) pAThamAM saMkSepathI sarvanAmonAM rUpo ApyAM hatAM. ahIM vizeSatA sahita sarvarUpe ApavAmAM Ave che. sarvanAmanAM rUpa traNe liMgamAM thAya che. 36 (6) sivAya badhAM sarvanAme akArAnta che ane tethI tenAM sAmAnya rUpo akarAnta nAmonA jevAM jANavAM ane (ra) zabda sakArAta hevAthI tenAM samAnya rUpe sukArAnta nAmanAM rUpo jevA jANavA. TTa (ame), tu (sukSa) zabdonAM rUpa traNe liMgamAM samAna thAya che. 1 puliMgamAM prathamAnA bahuvacanamAM "g" pratyaya ja lAge che ane SaSThInA bahuvacanamAM " pratyaya vikalpe lAge che. 2 ""i pratyaya lagADatA pUrvane svara lepAya che. 3 saptamInA ekavacanamAM riMka, gni, tha e traNa pratya lAge che. "ba" ane e sivAya sakaLa sarvanAmane hiM, pratyaya paNa lAge che. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 rAta pusivva (sarva) ekavacana bahuvacana 5. savvo, savve. savve. bhI. sadhvaM. savve, savvA. ta. savveNa, savveNaM. savvehi, savvehiM, savvehi. ya. savvAya, savvassa, savvAe. samvesi, savvANa, savvANa. 5. savvatto, savvAo, savvAu, savvatto, savvAo, savvAu, savvAhi, savvAhinto, savvAhi, savAhinto. savvA . savAsunto, savvehi, samvahinto, samvesunto. cha. savvassa. savvesi, savvANa, savvANaM. sa. sarisa, savammi, sabvesu, sabbesu. - savvastha, savvahiM, savvaMsi. sa.he savva, samvo, savvA, save. savve. me pramANe vIsa, vissa (vizva), uha-ubha (ubha), uhaya-- ubhaya (ubhaya), anna (anya), annayara (anyatara), iyara (itara), kayara (katara), kayama (katama), sama (sama), puva (pUrva), bhavara (apara), dAhiNa-dakkhiNa (dakSiNa), uttara (uttara), suva (sva) Adi sarvanAmonAM rUpo jANavAM. vizeSa. ubha-uhanAM 3 mavayanamA thAya cha bhane TInA mavayanamA uhaNha, uhaNhaM, ubhaNha, ubhaNDaM thAya che. mI0 3 // samAna / che. sarvanAmanAM sIliMga rUpe. ___ ARid strIli sapanAmanAM 3 // AsarAnta strIsiya nAmanAM jevAM ja thAya che. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 vizeSa- vitinA mayatamA 'esi' pratyaya 56 pryogane anusAra lAge che ane ArSamAM "ti pratyaya paNa lAge che. mAtIla savvA (sarvA) ekava pa0. 5. savvA . savAo, samvAu, savvA. bhI. savvaM. ,, , ta. savvAa, savvAi, savvAe. savvAhi, savvAhi, savvAhi". 25. 7. , , samvesiM, savvANa-NaM, savvAsi. savvatto, savvAo, savvAu, samvatto, savvAo, saghAu, savAhinto. savvAhi-to, savvAsunto. sa. savvAa, samvAi, savvAe. savvAsu, savAsu. sa. he savvA . savvA . marAnta nasasi savva (sarva) 5. bI. savvaM. savAI, savvAi~, savvANi. sa. he savva. savvAI, savvAi~, savvANi. bAkInAM rUpa puliMga pramANe, ta-Na (tad), ea-eta (etad), ja (yat), ka (kim ), ima (idam), amu (adas), amha (asmad ), tumha (yuSmad ). zabdonAM rUpe. ta-Na (tad ) zahanAM traNe ni 3po. pulisa 50. pa10. 5. sa, so, se. te, Ne. mI. taM, . te, tA, Ne, NA. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 ta. teNa, teNaM, tiNA, tehi, tehiM, tehi, jega, jeNaM, NiNA. Nehi, jehiM, Nehi. ya.7. tAsa, tassa, se, tAsa, tesiM, tANa, tANaM, siM, Nassa.. siM, NANa, NANaM. 5. to, tamhA, tatto, tAo, tatto, tAo, vAu, tAhi, tAu, tAhi, tAhinto, tA. tAhinto, tAsunto, Natto, NAo, pAu, NAhi, tehi, tehinto, tesunto. NAhinto, NA. Natto, NAo, NAu, NAhi, NAhinto, NAsunto Nehi, Nehinto, sunto. sa. tasti , tammi, tattha, tesu, tesuM, tahi, taMsi. NassiM, Nammi, Nattha, Nesu, Nesu. NahiM, gaMsi. *tAhe tAlA, taiA. tA, tI, NA, NI sIli ekavacana bahuvacana 5. sA. tAo, tAu, tA, tImA, tIo, tIu, tI. mI. taM. tAo, tAu, tA, tIA, tIo, tIu, tI. ta. tAa, tAi, tAe, tAhi, tAhiM, tAhi, tIa, tIA, tIha, tIe. tIhi, tIhi, tIhi. *tAhe mAtra 35 // te 15' sevA abhA 152rAya che. +tAnA tI, jAnAjI, kAna kI, e nA paI, imaan| imI 51 vikSye thAya che. pR. 110 mI. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa. nya. 7. tissA, tIse, tAsa, tesiM, tANa, tANa, si, tAsa, se, tAbha, tAi, tApa, tAsiM, tIa, tIA, tIi, tIe. 5. tAbha, tAi, tAe, to, tatto, tAo, tAu, tAhisto, tamhA, tatto, tAo, tAsunto. tAu, tAhinto. titto, tIo, tIu, tIa, tIA, tIi, tIe, tIhinto, tIsunto. titto, too, tIu, tIhinto. tAsa, tAi, tAe, tAsu, tAsuM, tIa, tIA, tIi, tIe. tIsu, tIsuM. NA-NI nAM 54 mA pramANe navA. napusatiga. ekavacana bahuvacana 5. mI. / taM. tAI, tAi~, tANi, NAiM NAI, NANi. bAkInAM rUpi puliMga pramANe. ja (yat) dhudhi. ekavacana bahuvacana 5. jo, je. bhI ja je. jA. ta. jeNa, jeNaM, jiNA. jehi, jehi, jehiM. 2.7. jAsa, jassa. jesi, jANa, jANaM. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. jamhA, jantto, jAbho, jAu, jAhi, jAhinto, jA. sa jassiM, jammi, jattha, jarhi, jaMsi. + jAhe, jAlA, jaiA. 5. jA. zrI. jaM. d. jAa, jAi, jAe, 22.4 jissA, jIse, jA- jI (yat) sIliMga. . 248 jIa, jIA, jIva, jIe jIhi, jIhiM, jIhiM". sa. jAa, jAi, jAe, jatto, jAbho, jAu, jAhi, jAhinto jAsunto. jehi, jehinto, jesunto. jesu, jesuM. paparAya che. jAo, jAu, jA, jIA, jIo, jIu, jI. jAo, jAu, jA, jIA, jIo, jIu, jI. jAhi, jAhiM, jAhi, jAa, jAi, jAe, jIa, jIA, jIi, jIe. 5. jAa, jAi, jAe, jamhA, jatto, jAo, jato, jAo, jAu, jAhinto. jIa, jIA, jIi, jIe, jinto, jIo, jIu, jIhinto. jesiM, jANa, jANaM, jAsiM jAsu, jAsuM. jIbha, jIbhA, jIha, jIe. jIsu, jIsu. jAsunto. jitto, jIo, jIu, jI hinto, jIsunto. +jA he sAhitra itheo nyAre, nevate' tevA artha bhAM jAu, jAhinto, Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ napusa li. 5.mI. jaM. jAI, jAi~, jANi. bAkInAM rUpa puliMga pramANe. ka (kim ) pulisa ekavacana. mahuvayana. 5. ko, ke. ke. bhI. kaM. ke, kA. ta. keNa, keNaM, kiNA. kehi, kehiM, kehi. 2.7. kAsa, kAssa. kAsa, kesiM, kANa, kANaM. 5. kiNo, kIsa, kamhA, katto, kAo, kAu, kAhi, katto, kAo, kAu, kAhinto, kAsunto. kAhi, kAhinto kA. kehi, kehinto, kesunto. sa. kassi, kammi, kattha, kesu, kesu. kahi, kesi, +kAhe, kAlA, kaiA. kA, kI (kim ) strIli. 5. kA. kAo, kAu, kA, kIA, kIo, kIu, kI. mI. kaM. kAo, kAu, kA, kIA, kI o, kIu, kI, ta. kAa, kAi, kAe, kAhi, kAhi , kAhiM, kIa, kIA, kIi, kIe. kIhi, kIhi , kIhiM. +kAhe mAhi tra 3 'yAre athavA ye 55te' tavA arthamAM vaparAya che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tha. 7. kAa, kAi, kAe, 5. sa. kissA, kI, kAsa, kIa, kIA, kIi, kIe. kAa, kAi, kAe, kamhA, kaso, kAo, kAu, kAhinto. 250 kIa, kIA, kIra, koe, kitto, kIo, kIu, kIhito. 5.pI. kiM. kAa, kAi, kAra, kIa, koA, kIDa, kIe. kIsu, kIsuM. kAsu, kAsu. ka (kim ) napuMsaliga ekavacana esa, esa, ese, iNaM, iNamo. kesiM, kANa, kANaM kArsi, kAsa. zrI. eaM. d. eeNa, eeNaM, eiNA. tha. eassa, se. cha. J bha. patto pattAhe, (paatto), pamAbho, eAu, eAhi, mAhinto, ema. katto, kAo, kAu, kAhinto, kAsunto. kitto, kIo, kIu, kIhinto, kI sunto. bAkInAM rUpo pulliMga pramANe, ea, eta (patad ) puliMga. kAI, kAhU~, kANi. e.e. mahuvacana ee, ema. ehi, ehi, eehi. eesi, eANa, pamANaM, siM. easo, eAo, ebhAu, eAhi, emAhinto, eAsunto, eehi, eehinto, eesunto. ** Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 sa. ayammi, Iammi, emassiM, eesu, eesuM. eammi, ettha, easi. eA, eI (etad ) svIkSita 5. esa, esA, iNaM, iNamo eAo, eAu, eA, eI, eImA. paIA, paIo, eI u, eI.. pI. eaM, eiM. upara pramANe. d. eAa, aAi, eAe, eAhi, eArhi, eAhi", eIa, eIA, eIi, eIe. eIhi, eIhiM, eIhi, 25. 1 eAa, eAi, eAe, eANa-NaM, siM, 7. paIa, paIA, eIi, eesi, emaAsi, eIe, se. eINa-NaM / 5. eAa, eAi, eAe, eatto, eAo, eAu, (eatto), eAo, emAu, eAhinto, eAsunto. eAhinto. aiIa, eImA, eIi, eIe, eitto, paIo, eIDa, eIhinto eitto, eIo, eIsunto. eIu, eIhinto. sa. eAa, eAi, eAe, eAsu, eAsuM, eIa, eIA, eIi, eIe. eIsu, eIsu. ea (etad ) napusa . 5. eaM, esa, iNaM, iNamo. eAI, emAha, eANi. mI. e. bAkInAM rUpa puliMga pramANe. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 ima (idam ) vi. 5. ayaM, imo, ime. ime. mI. ima, iNaM, NaM ime, imA, Ne, NA. d. imeNaM, imeNa, imiNA, imehi, imehiM, imehi, NeNaM, Na, NiNA. Nehi, NehiM, Nehi, pahi, ehiM, ehi, 2. 1 imassa, se, assa, imesi, imANa, imANaM, siM. 5. imatto, imAo, imAu, imatto, imAo, imAu, imAhi, imAhinto, imA. imAhinto, imAsunto, imehi, imehinto, imesunto. sa. imassi, imammi, assi, imesu, imesu, iha, imaMli. esu, esu. imA, imI, (idam ) sIli. 5. imA, imiA. imAo, imAu, imA, imI, imIA. imIA, imIo, imIu, imI, [ime]. mI. ima, imi, iNaM, Na, ta. imAa, imAi, imAe, imAhi, imAhi, imAhi, imIa, imIA, imIi, imIhi, imIhiM, imIhi, imIe, NAhi, NAhiM, pAhi , NAa, NAi, NAe. Ahi, AhiM, Ahi. 2.] imAa, imAi, imAe, imANa, imANaM, 7. JimIa, imIA, imIi, siM, imesi, imAsiM. imIe, se. [imIseM]. imINa, imINaM. thA. imAma, imAi, imAe, imatto imAo, imAu. " Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa. 5. imato, imAo, imAu, imAhinto, imAsunto, imA hinto, imitto, imoo, imIDa imIa, imIA, imIi, imIhinto, imIsunto. imIe, imitto, imIo, imIu, imIhito. ima (idam) napuMsaliMga. 5.mI. idaM, iNamo, iNaM. imAI, imAi~, imANi bAkInAM rUpa pulliMga pramANe. amu (asa) mA te, pekhu publiga, aha, amU. sa. imA, imAi, imAe, imAsu, imAsaM, imIa, imIA, imIha, imIsu, imIsa, imIe. Asu, AsuM. zrI. amuM. d. amuNA. 2. amuNo, amussa. cha. J 5. 253 amuNo, amutto, ambho, amUDa, amUhinto, ayammi, asmi ammi, amusi. 5. aha, amU. zrI. amuM. amavo, amau, amao, amuNo, amU. amuNo, amU. amUhi, amUhiM, amUhi ". amUNa, amUNaM. amutto, amUbho, amUra, amUhinto, amUsunto. bhamUsu, bhamUhuM. zrIliMga. amUmo, mamUu, amU, "" 35 19 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 mAha amUe.. amUa, mAmUA, amUha, amUha, amUrhi amUhi, amUe. 22. [ amUa, amUA, amUha, amUNa, amUNaM. 7. amUe. amUa, amUA, amUha, amUpa. amutto, amUo, amUDa, amutto, amUo, amUDa, amUhinto. amUhinto, amUsunto. sa. amUma, amUA, amUha, amUsu, amUsu. napusalima 5. aha, amuM. amUI, amUha, amUNi. mI. amuM. ___ amha (asmad ) hu. (tra limamA samAna) savayana. mahupayana. 5. haM, ahaM, ahayaM, mima, amha, amhe, amho, mo, vayaM, amhi, ammi. me. mI: maM, mama, mima, ahaM, Ne, amhe, amho, amha, Ne. NaM, mi, ammi, amha, mamha. d. mi, me, mamaM, mamae. amhe hiM, amhAhiM, amha, mamAi, mai, mae, mayAi, amhe, Ne. Ne, [mayA]. ya. me, maha, mama, maha, Ne, No, majjha, amha, amhaM, 7. mahaM, majjha, majjhaM, amha, amhe, amho, amhANa-NaM, amha mamANa-Na, mahANa-NaM, majjhANa-NaM. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 5. mahatto, maI mo-u mamatto, mamAo,-u-hihinto. hinto, sunto. mamatto, mamAo-u-hi- mamehi-hinto-sunto, hinto, mamA. amhatto, amhAo-u-himahatto, mahAo-u-hi- hinto-sunto. hinto, mahA. amhehi-hinto-sunto. majjhatto, majhAo-u-hi hinto, majjhA. sa. mi, mai, mamAra, mae, me, amhassiM-mmi, amhasi, amhasu-su, amhesu-su, mamassiM-mmi, mamasi, mamasu-saM, mamesu-khaM maharisa-mmi, mahaMsi, mahasu saM, mahesu-saM, majjhassiM-mmi, majhasi, majjhasu-suM, majjhesu suM, amhe, mame, mahe, majjhe, amhAsu-muM. [mamhi ]. tumha (yuSmad ) tu. (traNe simA samAna.) . 5. taM, tuM, tuvaM, tuha, me, tumme, tumhe, tujhe, tumaM. tujjha, tumha, turahe, urahe, mI. taM, tuM, tuvaM, tuma, vo, tumbhe, tumhe, tujhe, - tuha, tume, tue. ujjhe, turahe, urahe, me. d. bhe, di, de, te, tai, tae, me, tummehi, tumhehiM tujhehi, tumaM, tumai, tumae, ujjhehiM, umhehiM, turahehi, tume, tumAi. urahehiM 4. taha, tuM. te, tumha, tuha, tu, vo, me, tuma, tumha, 7. tuhaM, tuva, tuma, tume, tujjha, umbha, umha, ujjha, Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 tumo, tumAi, di, de, tumbhANa-NaM, tuvANa-NaM, i, e, tumbha, tumha, tumhANa-NaM, tumANa-Na, tujjha, umbha, umha, tujjhANa-NaM, tuhANa-NaM. ujjha , uyaha. taitto, taIo-u-hinto, tumbhatto, tumbhAo-u-hituvatto, tuvAo-u-hi- hinto-sunto, hinto, tuvA. tumbhehi-hinto-sunto. tumatto, tumAo-u-hi- tumhatto, tumhAo-u-hihinto, tumA. hinto-sunto, tuhatto, tuhAo-u-hi- tumhehi-hinto-sunto. hinto, tuhA.. tujjhatto, tujjhAo-u-hitumbhatto, tumbhAo-u- hinto-sunto, hi-hinto, tubbhA, tujjhehi-hinto-sunto. tumhatto tumhAo-u-hi- turahatto, turahAo-u-hi hinto, tumhA hinto-sunto, tujjhatto, tujjhAo-u- turahehi-hinto-sunto. hi-hinto-tujjhA. uThahatto, uyahAo-u-hituyha, tumbha, tumha, hinto-sunto, tujjha, tahinto. uyhehi-hinto-sunto. umhatto, umhAo-u-hihinto-sunto, umhehi-hintA sunto. sa. tume, tumae, tumAi, taha, tapa. tusu-su. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuvasmi, tuvassiM, tuvaMsi, tumammi, tumassi, tumasi, tuhammi, tuhassi, tuhaMsi, tumbhammi, tumbhassi, tumbhaMsi, tumhammi, tumhassiM, tumhaMsi, tujjhammi, tujjharTisa, tujjhaMsi. 5. ahaM, haM. zrI. maM, mamaM. ta. mae, maha. ya 1 me, mama. 7. , 5. mamatto, mamAo. sa. maha, majjhe. 5. tuM, tumaM. zrI. " "" d. tapa, tumae. 2.cha. tuha, tuva. 5. tumatto, tumAo. sa. tumae, tapa. 17 257 tuvasu-su tuvasu-suM, tumasu-suM tumesu-suM, tuhasu-suM tuhesu-suM, tumbhasu-suM, tummesu-suM, tumha su-suM, tumhe su- saM. tujjhasu-suM, tujhesu-saM, tumbhAsu-suM, tumhAsu-suM, tujjhAsu-suM. upayAgI rUpo, amha (asmad ) amhe, aho. "" amhehiM. amhaM, amhANa. :3 amhatto, amhAo. amhe. tumha ( yuSmad ) tumhe, tujjhe, 33 "" tumbhehiM, tumhe hiM. tumbhANa, tumhANa. tumbhatto, tubhAo. tanbhesu, tumhesuM. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zabdA aLagAriyA zrI. (anAriyA) 1 roritra strI. (re. rikSA) dArI, nivRddha tri. (nivRddha) badhAyela. nibaMdha chuM. (ninainya) Agraha. vaLAma kuM. (nAma) namaskAra. paraMparA zrI. (varamparA) paramparA, anukrama. parinaya vi. (varita) paripakava. navanA strI. (pragyA) dIkSA. 8H puttutho strI. (pRthvI)pRthvI, bhUmi. varvAdara tri. (mAgha) khAranuM. mUtra huM. na. (mRta) jantu, prANI, mola huM (mo) zabdAdi viSaya, khAvuM te. sAdhupaNuM. jInara chuM. (anubraha) upakAra, kRpA. hattama vi. (nita) upAjana karelu. hi chuM. zrI. (piSa) mAyA, upakaraNa, sAdhana. naLaphLa puM. (namArgana) vAsudevanu nAma. nADumAra puM. (jJarAyumAra)vasudeva rAjAne putra, vAsudevane moTA bhAI. . nAdevI strI. (narAdevI) vasudevanI strI. nAyaka chuM. (vAva) yaduvaMzIya. Ag, fag fa. (sag) Aldi, g&. ttivida vi. (trividha) traNa prakAre. (mana, vacana, kAyA vaDe). viki strI. (daSTi) dRSTi, najara. sUra na. (dUra) dUra, baeNTuM, Adhe. 84 aMte 'vI' sayukta heAya evA strIliga nAmeAmAM ''nI pUrve 'OM mUkAya che. udA tajIvI (tantrI) hadutrI (sI) puchutrI (pRthvI) maC puM. (mahAnanuM) mahAtmA, yegI. minnI zrI. (maitrI) maitrI, dAstA. TTa vi. (re.) suMdara. vaya puM. na. (tham) vaya, uMmara. vasAna. (vasana) rahevuM, vastra. viriyo vi.(vivarIta) ulaTuM, vivarIa pratikUla. viSTima vi ( vRdghaSTita) muMjhAyela. mavI (mRttI) muvI (turthI) Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vika chuM. viSAda) kheda, zoka. = vi. (ga) tayAra. guNa vi. (3) kaheluM. vALa vi. (sat) hovuM, thavuM. vera na. (vaira) vera, duzmanAvaTa. vAra ! . (navI) sakhI, benaguga vi. (yuta) yukta, sahita. paNa sahiyarI. sAre chuM. (cAnino svAmI, saMjJA puM. (saMcA) saMbaMdha, nAyaka, adhipati. meLApa | tera vi. (6) bAkI. e . (a) saMbhAvanAthamAM, | zu (.) nindA sUcaka. che AmaMtraNa sUcaka. vi | (sutara) anyathA. duko (vadu:) anekavAra. huM anya rIte. ! mokalyA) (mu) mudhA, vyartha. tti (35) alpa, the. | muhA gvarie (.) zIvra, jaladI. saMprati, hamaNAM. thI (vizva ) cAre tarapha, mera rara ) (re.) kevaLa, phakta, | dRSTi che (hA-pi) kheda sUcaka, ra J anAra. ' du ! anutApa. dhAtuko. am (kAnna) dabAvavuM, ! gAma ) AkramaNa karavuM. te gADha } (bAra) zaru karavuM. Arama mar (anu+ma) anubhava kare, jANavuM. ma ? (jama) javuM. NI A (sArUlsa ) kahevuM, upadeza Apo . chino (chUra) sparza kare. Aar (+zvAsa) zAnti che ! ApavI, AzvAsana devuM. | gi (4) lajjA pAmavI. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 jhar3a (zad ) za; 57; paTa pamAy (pra+mAd ) prabhA6 423.. bhAratI. bhUsa niaccha pavvay (pra+braja ) dIkSA sevA. puloa bhAs (bhASa ) mAsa pulaa / (dRza ) ne. vikke (vi+krI) veya. ni saMpajja (sam+pad) prApta 427 nissas / (ni+zvas ) nizvAsa soy / (zuca-zoc ) zo zvo. nIsas / sevA. / soca / prAkRta vAkaye. jaha se piyA na evaio honto, to laDheM hontaM / taiya cciya padhvajaM giNhato, tA ihi parisaM parAbhavaM neva paavito| samvesiM guNANaM bamhaceraM uttamamasthi / guravo sayA amha rakkhantu / kaNheNa bhayavaM pucchio, sAmi! katto me maraNaM bhavissai, sAmiNA kahiyaM, jo esa 'te jeTha-bhAyA vasudevaputto jarAdevIe jAo jarAkumAro nAma, imAo te maccU , to jAyavANa jarAkumAre savisAyA soeNa nivaDiA diTThI, ciMtibhaM imiNA 'aho ! kaheM, ahaM vasudevaputto hoUNa sayalajaNiThaM kaNiTThaM bhAyaraM viNAsehAmi' tti, tao ApucchiUNa jAdavajaNaM jaNadaNarakkhaNatthaM gao vaNavAsaM jraakumaaro| jai rUvaM hotaM, tA savvaguNasaMpayA hontA / he vIrajiNesara ! taha kuNasu amha pasAya, jaha na saMsAre amhe nividdimo| ciTTha dUre manto, tujjha paNAmo vi bahuphalo hoi / na maM motuM anno ucio imIe, tA muMgha eyaM juddhasajo vA hohi / Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 sAhahiM vRttaM jara te ainibbaMdho, to saMghasahie amhe merummi neUNa cehayAI vaMdAveha, tIpa (devIe ) bhaNiyaM tumhe do jaNe ahaM deve tattha vaMdAvemi // 8 kAlagahiM samANehiM pariNaya-vara aNagAriya pavvairhisi / kiM me kaDaM, kiM ca me kiJcasesa, kiM ca sakaNijjaM na samAyarAmiti paccUhe sayA jhApayavvaM / jaM jeNa jayA jattha, jArisaM kammaM suhamasuhaM uvajjiyaM / taM teNa tayA tattha, tArisa kammaM doriyanibaddhaM vva saMpajai // tuM kuNa dhammaM, jeNa suhaM so ciya ciMtei tuha savdhaM / khAmemi savvajIye, savve jIvA khamaMtu me / mitto me savvabhUesa, veraM majjha na keNai ||1|| savyassa samaNasaMghassa bhagavao aMjali karia sIse / savvaM khamAvaittA, khamAmi savyassa ahayaM pi ||2|| jIse khitte sAhU, daMsaNanANehiM caraNa sahipa hi / sAhati mukkhamaggaM sA devI harau duriAI || 3 || hasau a ramau a tuha sahijaNo, hasAmu a ramAmu a ahaMpi / hasasu a ramasu a tapi, ia bhaNihI maha pio ihi ||4 // tRtIyA ke saptamI 85 samANe sattamI (sati saptamI) mAM vikti mUkAya che. 86 ka (kim ) sarvanAmanAM rupAne 'ci, i, I' (cit ) ane 'pi - vi' (api) pratyaya sagADayAthI praznArtha to rahane anizrayArthaM ' thAya che. He03, slag (stafaa )ki Sg'. kavi, kAsava (kasyApi ) anu kei, keI (kecit ) / 5. afa (sa) is up. * pazu keNai ( kenacit ) hA vaDe. keNavi (kenApi ) ardha pAvaDe. kaMci (kaJcit ) |rdhana. if (fa) Bisa ug. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 sAmAiyammi u kae, samaNo iva sAvao havai jamhA / eeNa kAraNeNaM, bahuso sAmAiyaM kujA // 5 / / jai me huja pamAo, imassa dehassimAi rayaNIe / AgrdamuhiM, sarva tivA gatiri prA. ego haM natthi me koi, nAhamannassa kassai / evaM adINamaNaso, appANamaNusAsai // 7 // ego me sAsao appA, nANadaMsaNasaMjuo / sesA me bAhirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA // 8 // saMjogamUlA jIveNa, pattA dukkhaparaMparA / / tamhA saMjogasaMbaMdha, savvaM tiviheNa vosiriaM // 2 // arihaMto maha devo, jAvajIvaM susAhuNo guruNo / jiNapannattaM tatta, isa sammatta mae gahiraM // 10 // gujarAtI vAkaye. deva ane asuronA samudAyathI vaMdAyelA evA jinezvare amAruM rakSaNa kare. je muMjhAyelAne zakti Ape che, duHkhamAM paDelAne uddhAra kare che, zaraNe AvelAnuM rakSaNa kare che, te puruSa vaDe pRthvI alaMkRta che. ahiMsA, saMjama ane tapa e dharma jeonA hRdayamAM hoya che, teone devo paNa namaskAra kare che. je manuSya dhamane tyAga karIne kevala kAma ane bhegene seve che, te koIpaNa kALamAM sukha pAmI zakatuM nathI. sarva maMgaLomAM paheluM maMgaLa kayuM che ? he bhagavana! dharmano upadeza ApavAthI tamoe mArI upara anugraha karyo che. svAmInI AjJAmAM rahevuM temaja tamAruM kalyANa che. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAM nAnuM che ane animeLa che. 263 jyAre puNyane nAza thAya che, tyAre sarva viparIta thAya che. he prabho! tamArA caraNanuM zaraNuM laIne kaye manuSya saMsAra taraze nahi ? A lekamAM zubha ke azubha karma karyuM che, te ja paralekamAM sAthe Ave che. tethI tuM zubhakarmane saMyaya kara. A saMsAramAM konuM jIvana saphaLa che ? je jIvate chate sajjane ane munio jIvatAM hoya ane je haMmezA paropakArI hoya tenuM. (jIvana saphaLa che.) A mAruM che ane A tAruM che, e pramANe halakA manavALAne hoya che; paNa mahAtmAone te AkhuM jagata pitAnuM ja che. tuM kahe che ke A copaDI mArI che ane tAro mitra kahe che ke A copaDI enI che to tamArAmAM satyavAdI koNa che ?. te mANase A chokarAone ane pelI chokarIone badhAM phale. ApI dIdhAM. rAjA ekadama bolI uThyo ke pelA mANaso koNa che, kayAMthI Ave che ane mArI pAse teone zuM kAma che ?. pATha 25 mAM saMkhyAdazaka zabdo. 2 juna-bI (4) eka da che (56) cha 7 karo (tam) sAta 2 To) (ddhi) be rAja 8 aTTa (gaThana ) ATha rUti (tri) traNa 1 varSa (nava) nava 4 (1) cAra 20 23o (zana) daza 4 xia () pAMca rada ! ArSamAM "vaM" ne "G", "a ne a6, "adAra ne mA " paNa thAya che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 egAraha87] (ekAdazan) / 15 paNNarasa (paJcadazan) egAdasa maniyAra paNNaraha 52 12 duvAlasa) bAraha (dvAdazan ) mA2 / 16 sols| (SoDazan ) saNa bArasa ) sAlaha / 13 teraha / (trayodazan ) te2 terasa 17 sattarasa / (saptadazan ) sattaraha ) sattara 14 coddaha coddasa / (caturdazan ) 18 aTThAraha / (aSTAdazan) cauda bhaTThArasa ) sadA. cauddasa ) ega, ema, ekka, ika zanAM 35 // tra ligamA 1521ya che. ane tenA 35o 'savva' zanAM 3 vA 4 thAya che. ane 'do' zabdathI mAMDIne sAla sudhInA saMkhyAvAcaka zabdonAM rUpe bahuvynmaa yAse che. tema01 tra ligamA samAna 4 thAya che. aTThA 4 sudhInA saMkhyAvAcaka zabdomAM SaSThInA bahuvacanamAM ghaTTa ane grahaM pratyaya lAge che. puliMga. ega (eka) 5. ego, ege. ege. mI. egaM. ege, egA. ya.7. egassa . egaNhaM, egaha, egesiM. mAna 35o 'sava' yA 87 saMkhyAvAcaka zabdamAM asaMyukta "ra" ne "je thAya che bhane 6zanA 'za' / 'ha' vi46 thAya che. / (trayodaza). egArasa / (ekAdaza). terasa eAraha (ekAdaza). Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 strIliMga. 5. egA. egAo, egAu, egA. mI evaM. " , " 22. / egAa, egAi, egAsiM, pagesiM 7. pagAe. egaNha, egaNha pApInA 35o 'savva' yAM. napusaten. 5. mI. pagaM. egAI, egAi~, egANi. pAna 35o 'savva' nevAM.. do-ve (dvi) 30 simA ti (tri) trare vibhA. 5. / duve, doNNi, duNNi, | tiNNi (tabho) mI. veSiNa, vipiNa, do, ve.. ta. dohi, dohiM, dohi tIhi, tIhi, tIhi . vehi, vehi, vehi . tiNhaM, tiha. yA doNhaM, doNha, duNhaM, duNha. 'cha. veNhaM, veNha, viNhaM, viNha. titto, tIbho, tIu, yA. dutto, doo, dou, dohinto, dosunto, tIhinto, tIsunto. vitto, veo, veu, vehinto, vesunto. sa. dosu, dosu, vesu, vekheM. / tIsu, tIsu. cau (catura) | paMca (pazcan) 5.0ii. cattAro, cauro, cattAri | paMca Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta. caUhi, caUhiM, caUhi / xpaMcahi, paMcarhi, paMcahi . cauhi, cauhi, cauhi 2.7. cauNhaM, cauNha. paMcaNhaM, paMcaNha. 5. cautto, caUo, caUu, . paMcatto, paMcAo, paMcAuH caUhinto, caUsanto, cauo, cauu, .. cauhinto, causunto. paMcAhinto, paMcAsunto. sa. caUsu, caUK, causu, causuM. paMcasu, paMcasuM. satta (saptan) 5.mI. cha ta. chahi, chahi, chahi. 2.7. chaNhaM, chaNha. 5. chatto, chAbho, chAu, chAhinto, jasunto. sa. chasu, chasuM. sattahi, sattahi, sattahi. sattaNhaM, sattaNha. sattatto, sattAo, sattAu, sattAhinto, sattAsunto. sattasu, sattasuM nava aTTa (aSTan ) nava (navan) 5.mI. aTTa ___ta. ahi, bhaTThahiM, ahi. navahi, navahiM, navahi. 2.7. aTTaha, bhaTThaNhaM. navaNha, navaNhaM. ___xpaMcehi-hi-hi, sattehiM-hiM-hi tyAdi 35 / 55 nevAbhAM Ave che. bArasehiM noyaNehi IsipabbhArA puDhavI // nizItha. mA. 1. pR. 26. 9, mahaNha. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 sA .. 5. atto, aTThAo, aTThAu, | navatto, navAo, navAu, aTThAhinto, aTThAsunto. navAhinto, navAsunto. sa. asu, aTThasuM. | navasu. navasu. mA pramANe daha, dasa AhiyA aTThArasa sudhAnAM 3 evai... kaha (kati) 32&itenAM 3 // mavayanamAM thAya che. 5. mI. kaI ta. kaIhi, kaI hiM, kaIhi. ya. 7. kaiNhaM, kaiNha. 5. kaitto, kaIo, kaIu, kaI hinto, kaIsunto. sa. kaIsu, kaIsuM. 18 egUNavIsAra (ekonaviMzati) | 23 tevIsA (trayoviMzati) tIsa. yAesa. | 24 cuviisaa| (caturviMzati) 20 vIsA (viMzati) vIsa covIsA yovIsa. 21 egavIsA ) (ekviNshti)| 25 paNavIsA (paMcaviMzati) 5vIsa. ekavIsA mevIsa. ikkavIsA 26 chavvIsA (SaDviMzati) 22 bAvIsA (dvAviMzati) pIsa. ] chapIsa. ____xmAmA santya 'A' / 'a' 59 thAya che. tathA egUNavosa, vIsa, bAvIsa, cauvvIsa, paNavIsa, chavIsa, egRNatIsa, tIsa, battIsa, tettIsa, chattosa, ahatIsa-aDatIsa, egUNacattAlIsa, cattAlIsa, bAyAlIsa, chAyAla-chAyAlIsa, aDayAla-acattAlIsa, egUNapannAsa, pannAsa, egAvannaegapannAsa, chappanna-chappannAsa, aThAvanna-aDavana-apannAsa pAre thAya. che. AnAM rUpa puliMga ane napuMsakaliMgamAM prathama tathA dvitIyAnA ekavacanamAM prAkRtasAhityamAM dekhAya che. G.eguNapannaM rAIdiyAI jIviuM. mI. se. (suva1i . pR. 278) cattAlIsaM joyaNA cUlA merummi. 5. sa. (ni. pR. 28) vIsa gayadaMtesu, jayaMti tIsa kUlagirItu. 5. sa. (zAzvata sinastava). Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 sattAvIsA / ( saptaviMzati) sagavIsA | sattAvIsa 28 aTThAvIsA aTThavIsA aDavIsA (aSTAviMzati) aThThAvIsa 28 egUNatosA ) ( ekonatriMzat ) auNatIsA | gogazutrAMsa 30 tIsA (triMzat ) trIsa 31 egatIsA ekatIsA ikatIsA ( ekatriMzat ) ekatrIsa 268 32 battIsA (dvAtriMzat ) patrIsa 33 tettIsA | ( trayastriMzat ) tittIsA / taMtrIsa 34 cautIsA | ( catustriMzat ) cottIsA / ceAtrIsa 35 paNatIsA (paJcatriMzat ) pAMtrIsa 36 chattIsA (SaT triMzat ) chatrIsa 37 sattatIsA ( saptatriMzat ) sADatrIsa 38 aThThatIsA | ( aTAtriMzat ) bhaDatIsA / ADatrIsa 38 egUNacattAlIsA ( ekonaca tvAriMzat ) bhogaNa yANIsa 40 cantAlIsA ( catvAriMzat ) cALIsa 41 egacattAlIsA ) ( ekacaekacattAlIsA | tvAriMzat ) kheDatAikkacattAlIsA egayAlIsA bIsa igayAlA 42 bayAlIsA bAyAlA beyAlIsA becattAlIsA beAlA ducattAlIsA 43 ticattAlIsA teAlIsA teAlA 44 caucattAlIsA coyAlIsA cauyAlIsA caubhAlA (dvAcatvAri zat ) metAjIsa (tricatvAriMzat ) te tALIsa (catuzca(tvAriMzat ) nyu mALIsa 45 paNacattAlIsA ) ( paJcacatvA paNayAlIsA riMzat pI stALIsa paNayAlA 49 chacattAlIsA ) ( paTacatvAriMchAyAlIsA zat ) chetA chAyAlA LIsa 47 sattacattAlIsA | (satacatvA sattayAlIsA riMzat ) suDatALIsa sagayAlA 48 aTThacattAlIsA ) ( aSTacatvA aDayAlIsA riMzat ) J bhaDatAjIsa aDayAlA Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 48 * egUNapaNNAsA auNApaNNA auNapaNNA (aikonapaJcAzat ) eAgaNa pacAsa 50 paNNAsA) (paJcAzat ) payAsa paMcAsA ! 1 egapaNNAsA ) ( ekapaJcAzat ) ekapaNNAsA ekAvana egAvaNNA para duppaNNAsA ) (dvipaJcAzat ) bAvaNNA khAvana 53 tipaNNAsA | (tripaJcAzat tevaNNA trepana 54 capaNNAsA) (catuHpaJcAzat ) covaNNA cepana cauvaNNA ) 55 paMcAvaNNA ) ( paJcapaJcAzat ) paNapaNNAsA paMcAvana paNapaNNA ) 56 chappaNNA ( ( SaTpaJcAzat ) chappaNNAsAJ chaMpata 57 sattapaNNAsA) (saptapaJcAzat ) sattAvaNNA sattAvana 58 aTThAvaNNA (aSTapaJcA aTThApaNNAsAzat ) maThThA vata aDavaNNA 58 egUNasaddhi | ( ekonaSaSTi) auNasaThi AgaNasATha 10 saThi ( SaSTi) sADa 11 egasaTThi) (ekapraSTi )oDa saha ekasa TUTThi } ikkasad Thi) 62 bAsaTha | (dviSaSTi) pAsa bAvaT Thi 93 tesaTThi | (triSaSTi) sa tevaTThi 14 usaTThi) (catuSSaSTi) yo saha covaTThi bosaTThi) 15 paNasaTThi) (paMcaSaSTi) pAMsaha paNNaThi / 69 chAsaTThi) (SaTSaSTi) chAsa chAvaTThi) 67 sattasaTThi) ( saptaSaSTi) saDasa saDasaTThi) 68 aTaThaladRThi) (aSTaSaSTi) asaha aDesaTThi 17 egUNasattari ) ( ekonasaptati ) auNattari bhogalAsIttera 70 santari / sittari ) ( saptati) sIttera sayara J * nAnna thavAthI egUNapannAsA, pannAsA, egAvannA, bAvannA, tevannA vagere pazu thAya che. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra70 71 egasattari*] (ekasaptati) | 83 tesIi / (yazIti) . ekkasattari / tara teAsIi | tyAsI ikkasattari j 84 caurAsIi) (caturazIti) 72 bAvattari / corAsIi yaurAsI bAhattari |(dvisptti) meti2 . culasI / Sisattari / 85 paNasIi / (paJcAzIti) bahattari / paMcAsIi 5 yAsI 73 tisattari (trisaptati) tAMtara 81 chAsIi (SaDazIti) chAsI. tihttri| tevattari 87 sattAsIi (saptAzIti) 74 causattari / (catuHsaptati) satyAsI covattari yUmAtera 88 aTThAsIi (aSTAti) cosattari ) aThyAsI 75 paNNasanari) (paJcasaptati) 88 navAsIi / (navAzIti) paMcahattari / payAtera egUNanavai / (ekonanavati) 76 chasattari (SaTsaptati) chatara va egRNaNaui) nevyAsI chassayari 80 navai (navati) neyu 77 sattasattari (saptasaptati) sattahattari satyAtera 41 egaNavai / 78 aTThasattari (aSTasaptati) ekkaNavA (ekanabati) . aThThahatari sahayotara ikkaNavai / me 78 egUNAlIi (ekonAzIti) ikkaNaui) agasyAyasI ! 82 bANauda / (dvinavati) mA. 80 asIi (azIti) mesI ghANavai 81 egAsI (ekAzIti) 83 teNavaha ! (trinavati) trA ekkAsIi azI. tiNaui ikkAsIi ) 84 cauNavai (caturnavati) 82 bAsIi (dvayazIti) dhyAsI cANavaha corANuM *mAmA 'sattari' ne pahale 'hattari' 594 mAve che. nauda Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 85 paMcANaui ) (paJcanavati) 88 aThANavai / paMcANavai / 5 aThANauha / (aSTanavati) paNNaNavai / aNavaha mahA 81 chnnnnvh| (SaNNavati) aDaNavai / chaNNa ui) chan / 87 sattANavada / (saptanavati) 88 navaNaui / (navanavati) sattaNavai sattAra navaNavai napAe sattaNauDa ) egUNavIsA thA navaNavai sudhInA zahomA ramA ArAnta che temanAM rUpo "mA"nI jevAM thAya che ane je zabda kArAnta che tebhanA 35o 'buddhi' nI va navA. egUNasaya na. (ekonazata) nA / navasaya na (navazata) navaso xsaya na. (zata) se1. sahassa na. (sahasra) 2. dusaya ] na. (dvizata) dasasahassa / na. (dazasahasra) bisaya mase. dahasahassa za 2. do sayAI ) ayuta / na. (ayuta) tisaya / na. (trizata) ajua 6 za na2. tiNi sayAI sA. sayasahassa na. (zatasahasra) causaya na. (catuHzata) sA. cattAri sayAI / yArasA. lakkha na. (lakSa) sApa. dasalakkha na. (dazalakSa) paMcasaya / na. (paJcazata) zAsa. 'paNasaya / payaso. koDi strI. (koTi) me 42 / 3. chasaya na. (SaTzata) sau. dasakoDi strI. (dazakoTi) sattasaya na. (saptazata) sAtA . 6za 33. aTThasaya / na. (aSTazata) sayakoDi strI. (zatakoTi) aDasaya mAsA / so 4 / 7. xsaya, sahassa bhane lakkha se ho prayogane bhanusAre Ydi mAM 55 152rAya che. 60-solasa rAyasahassA kameNa pUyaMti rayaNamAIhiM (nemicarie. bhava..... 1340). aTTha sahassA gA. 48 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahassakoDi strI. (sahasrakoTi) | koDAkoDi strI. (koTAkoTi) 12 42 / . 13180, lakkhakoDi strI. (lakSakoTi) karoDa vaDe guNavAthI sAma / 3. je saMkhyA Ave te. paliovama puM. na. (palyopama) 5tyA5ma, samaya pramAevizeSa. sAgarovama puM. na. (sAgaropama) saagre|5m, samaya pramANa vizeSa. daza keDIkeDI palyopama pramANu kAlavizeSa. apUrNAka zabdo. pAya puM. (pAda) yothe| bhAga, pA. adadhula vi. (ardhacaturtha-adhyuSTa) addha / puM. na. (ardha) madhuH | aDhuTha) sA RNa. adha bhAga. addhapaMcama vi. (ardhapaJcama) pAoNa / vi. (pAdona) po, sA yAra. pAUNa yA sAdhu addhachaTUTha vi .(ardhaSaSTha) saa| poNa pAya. savAya vi. (sapAda) savA, yA addhasaptama vi. (ardhasaptama) saDita. sA! cha.. saddha | vi. (sArtha) hoda, adha aTThama vi. (ardhASTama) sahita. sADA sAta. divaGka vi. (dvayapA) hoTa. addhanavama vi. (ardhanavama) addhatAya ) sADA ATha. aGkAiya, vi. (ardhatRtIya) / addhadasama vi. (ardhadazama) aTTAijja ) maDhI. sADA nava. sadhyAvAyaOM za honA paDesA savAya-saiDha-saddha-pAoNapAuNa-poNa za6 bhUvAthA 594 papU : zo siddha thAya che. savAyapaMca-a vi. (sapAdapaJca-ka) pAoNapaMca-a ] vi. (pAdona savA pAMya. pAuNapaMca-a paJca-ka) saGkapaca-a. vi. (sArdhapaJca-ka) pANapaMca-a )poya pAMya. sa.. pAMya. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra73 saMkhyApUraka zabdo. paDhama, paDhamilla (prathama) 19, paMcama (paJcama) pabhuH bIa-bina-duiya / (dvitIya) cha8 (SaSTha) . duijja-dozca 24, sattama (saptama) 79. tIa-taima-taca ) (tRtIya) aTThama (aSTama) 8 . tiija-tihaya u . navama (navama) bhu cauttha-khottha / (caturtha) 4thu. dahama / (dazama) 104. turiya (turya) dasama) ekkArasa vagere sadhyAvAyaOM nAma parathI saMjyApUra shm| prayogane anusAre 'a-ma-yama-ima' pratyaya samAjavAthA yAya cha, 'a' pratyaya lagADatA pUrvane svara lepAya che. temaja saMskRta siddha prayoga uparathI paNa prAkRta niyamAnusAra pheraphAra thaI vaparAya che. ekkArasa-ma (ekAdaza) 11bhuH / tevIsa-ima (trayoviMza-titama). bArasa-ma / (dvAdaza) 12bhuH 24 duvAlasamo cauvIla-ima (caturviMza-titama) terasa-ma (trayodaza) 13bhu. 24bhuH cauhasa-ma (caturdaza) 149. paMcavIsa-ima (paJcaviMza-titama) panarasa-ma / (paJcadaza) 15bhu. paNavIsa-ima 25bhu paMcadasa-ma chavIsa-ima (SaDviMza-titama) solasa-ma (SoDaza) bhu sattarasa-ma (saptadaza) 17 . sattAvIsa-ima (saptaviMza-titama) aTThArasa-ma (aSTAdaza) 18bhu. 279. egUNavIsa-ima (ekonaviMza- aTThAvIsa-ima (aSTAviMza-titama) . titama) 18bhu. 28bhuH vIsahama (viMzatitama) 20 . egaNatIsa-ima (ekonatriMza-ttama) ekavIsa-ma-ima (ekaviMzatitama) 29bhuH tIsaima (triMzattama) 304. bAvIsa-ima (dvAviMza-titama). ekatIsa-ima (ekatriMza-ttama) 22bhuH / (31muM 21 . 12 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ battIsa - ima (dvAtriMza-tama) 32bhu... tettIsa - ima ( trayatriMza-tama ) 33. utIsa-ima (catustriMza-tama) 34bhu. ) ( paJcatriMza-ttama ) upabhu. paMcatIsa - ima paNatIsa - hama chattIsa-ima ( SaTviMza - ttama ) bhu. sattatIsa - ima ( saptatriMza-tama ) u7bhu. aThatIsa-ima (aSTAtriMza - ttama ) praguNacattAla praguNacAlIsa - ima 38. ( ekonacatvAriMza -tama) u8bhu. cattAla cAlIsa-ma cattAlIsa-ma egacattAla (ekacatvAriMzattama ) 41bhu. ( catvAriMzattama) 4. bhu. 204 bAyAlIsa - ima ( dvAcatvAriMza - ttama) 425. teyAlIsa -ima (tricatvAriMzattama) 43 bhu. cacattAlIsa - ima) (catuzcatvA kauyAlIsa - ima riMza - ttama) 445. paNayAla ( paJcacatvAriMza) 455. chAyAlIsa (SaTcatvAriMza) 46bhu. sattacattAla | (saptacatvAriMza) sattacattAlosa ] 47. aTThacattAla | (aSTacatvAriMza) aDayAlIsa 48. egUNapannAsa ( ekonapaJcAza) 48. pannAsa - ma - ima ( paJcAza-tama) 50bhu. egAvanna-ma | ( ekapaJcAzaega pannAsa-ima | ttama) 51bhu. bAvanna - paNa (dvipaJcAza) 52bhu. tipaMcAsa - ima (tripaJcAza-ttama) caupaNNa- ima ca upannAsa- ima bhu. | (catuHpaJcAza -tm| 54bhu. GBraFA (18481) YYY'. chappanna (paTU khAza ) bhu. sattAvannaNNa (saptapaJcAza) 50bhu. aTThAvannaNNa (aSTapaJcAza) 58 bhu. egUNasaDa ( ekonapaTa ) 5 bhu. Azfar (fzan) toy, saDiama J egasaTTha (ekaSaSTha ) 615. bAsaTha ( dvApaSTa ) 625.. faezz (faqs) 3. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 causaTTha-Thima (cauSaSTa- teyAsIima (vyazItitama) 838. -STitama) 149. caurAsIima(caturazItitama) 849 paMcasaTTha (paJcaSaSTa) 65 . paMcAsIima (paJcAzItitama) 85 . chAsaThTha (SaTpaSTa) bhu chAsIima (paDazItitama) 8.bhu. sattasa (saptaSaSTa) 179. sattAsIima (saptAzIta-titama) . aDasaha-Thima (aSTaSaSTa-STitama) 87bhu 18 . aTThAsIya-ma (aSTAzIta-titama) egUNasattara (ekonasaptata) 18 . 88bhu sattara (saptatitama) 70 . egUNanauya (ekonanavata) 88bhu. sattariama) nauiya / (navatitama) 809. egasattara (ekasaptata) 71 . navaiyama bAvattara (dvisaptata) 72bhu ekANauya / (ekanavata) 89. tihattara (trisaptata) 73bhuH ekANavaya ) cauhattara (catuHsaptata) 749. bANauya (dvinavata) 62 . paMcahattara (paJcasaptata) 754. teNauya (trinavata) 838. chahattara (SaTsaptata) 79bhu. cauNauya (caturnavata) 844. sattahattara (saptasaptata) 779. paMcANauya (paJcanavata) 85mu. aThahattara (aSTasaptata) 78 . channauya (SaNNavata) bhu. pagUNAsIya-yama (ekonAzIta- sattANauya (saptanavata) 87 . titama) 789. aTThANauya (aSTanavata) 88bhu. asIima (azItitama) 80bhu| navaNauya / (navanavata-titama) egAsIima (ekAzItitama) 8bhu. / navaNavaima bhu. bAsIima (dvayazItitama) 82bhuH / sayayama (zatatama) 100bhuH / . me pramANe ekkuttarasaya-ekkottarasaya, duruttarasaya, tiuttarasaya vagaire saya 52thA saNyApU24 zo 594 rIvA. 'paDhama' thA 'tiiya' sudhInAM sacyApUranu nIti 'A' lagADavAthI thAya che, bAkInA saMkhyA pUraka zAnuM strIliMga prAya anya ane zuM karavAthI thAya che. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 bha - paDhamA - bIyA - biiyA - toyA- taiyA - cautthI -dasamI, ekkArasI. caudasI - cauha sabhI sattAvIsI satAvIsamI - tIsaimI - cAlosamI- egasaTThI - prAvattarI-egAsIimI channauI vajere. -- saMkhyApUraka zabda vizeSaNa hovAthI tenAM rUpo puli'gamAM 'deva' prabhAai bhane strIsigamAM 'ramA' bhane 'itthI' pramANe samantatra. sakhyAvAcaka zabda uparathI AvRttidaka kriyAvizeSaNA 'dutta' ( kRtvas ) pratyaya sagADavAthI thAya che. te bhAbhAM 'kkhuttokhutto' pratyaya pazu sagADAya che, eganuM saha athavA saI pazu thAya, tebhana dvi no du, tri noti bhane catur ne| cau thAya che. saha- saI, egahuttaM, ekkasi ( sakRt ) bheDavAra. du-doccaM, dukkhutto (dvi:) mevAra. fa-ata, fargat (:) agu. cau - caukkhutto ( catuH) yAravAra. paMcahutta, paMcakkhutto ( paJcakRtvaH) pAMyavAra. avga, aurgai (aasa:) A192. sahassa hutaM, sahassakkhutto (sahasrakRtvaH) (naravAra. aNatattaM, atakkhutto, anaMta khutto (anantakRtvaH) manatavAra akSara arthabhAM hA (dhA) bhane viha (vidha) pratyaya sabhA hAtha che. egahA a. (ekadhA), duhA a. (dvidhA ), tihA a. (tridhA), ager (u. (aguf), cauddhA 12. quide fa. (qafqa) As ukt. gfare fa. (Pafay) a ust. fafaz fa. (fafas) agunt. aside I At. (agfaa) 2112 4512. cauSviha / Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maTTahA a. (aSTadhA), aTThaviha vi. (aSTaviSa) mA 42. dasahA a. (dazadhA), dasaviha vi. (dazavidha) (za Are. bahuhA a. (bahudhA), bahuviha vi. (bahuvidha) ane 412. sayahA a. (zatadhA), sayaviha vi. (zatavidha) prAre. sahassahA a. (sahasradhA), sahassaviha vi. (sahasravidha) 12 prare. nANAviha vi. (nAnAvidha) du / prAre. zAha. aisaya puM. (atizaya) atizaya, ahiyagara vi. (ahitakara) sahita bhalibhA, prabhAva. karanAra, aMga na. (aGga) sAyA bhAi puM. (Adi) prathama, kore, mAra , zarI2, zarIrAvayava. pradhAna aMba puM. (Amra) mAmAnu A3, Auha na. (Ayudha) zatra. na. mAnasa. AsAyaNA strI. (AzAtanA) ajjhAya puM. (adhyAya) anyatA viparIta vatana, apamAna. samu4 lAna, 4262, adhyAya. uvaMga puM. na. (upAGga) bhaganA maNiya na. (anIka) sainya, arthane vistAra karanAra sUtra. 1942. ohi puM. strI. (avadhi) bharyAta, aNuogadAra na. ma. pa. (anu avahi yogadvAra) sUtravizeSa. hada, trIju jJAna. (atIndriya rUpI avamAgahI strI. (ardhamAgadhI) padArthone jaNAvanAruM jJAna.) abhAgadhI bhASA. katti puM. (kArtika) ati bhAsa. amAvAsA ) strI. (amAvAsyA) kayalI / strI. (kadalI) 45. amAvassA samAvAsyA, kelI sabhAvasa. kavala puM. (kavala)AgAmI, zrAsa. ariha+ puM. (arhan ) tIrtha 42. / kucchi puM. strI. (kukSi) 762, peTe. + ariha zamanu pa0 ekanu 35 arihA yu. 55 thAya che. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha chuM. 6 (ra) dezanu nAma che. kolejiya vi. (bhautti) kaiAzalAayeAdhyA nagarImAM utpanna thayela. gheDa puM. na. (63) kakaDA, pRthvInA amuka bhAga. aMDiya chuM. (4) chAtra,vidyAthI gugaLa na. (mukhasthAna) mithyAdRSTi Adi cauda guNusthAna, guNAnuM sthAna catta huM. (caitra) caitramAsa, epae puM. (campa) caMpAnuM jhADa. cATavuM. (vartina) cakravI, cha khaMDanA adhipati. jaivapaMtha puM. (hedrazya) nizIthAdi 278 cha sUtra. eTIva ke kuM. (gamajhIra) dvI patna navaya puM. (jJanapara) deza, jata sthAna. } jeTha vi. (jyeSTha) mahAna, niTTasathI mATu, zreSTha titti chuM. zrI (tathi) tithi, dina. taMtiputta na. (namna sUtra) sUtranuM nAma che, jenI dara pAMca jJAnAnuM svarUpa che. nigama chuM. (niyama) vyApAravALuM sthAna, vyApArIenA samudAya. nidhi chuM. (nidhi) khAtA, bha DAra, cakravarti rAjAnI sa patti vizeSa. faceno a. (factor) Al&. vana -1 chuM. na. (trIjaeN-1) sUtravizeSa, vi. vikherelu. va=navalALa na. (varvyavasAna) anta, avasAna, cheDA. vayaMtta chuM. (vajja) pataMgiyuM. pArcna vi. (prAkRta) svAbhAvika, nIca, pAmara, mUla, 6. prAkRta, bhASA. pUrakSa ) UT J pughna tri. (pUrva) kAlavizeSa, 70 lAkha 56 hAra kroDa varSoMnA samUha, eka pU. aMta vi. (manava-mananta-zrAgat -mAnta--mayAnta) bhagavAn azvavAt, kalyANakAraka, dedIyamAta, sasAra ane sakala bhaceAnA aMta karanAra. manavare strI. (mAvatI) bhagavatI satra, pAMcamuM aema. mardU chuM. (marata) bharatakSetra, zrIRRSabhadevanA prathama putra. masaha puM. (zrama) bhramara. malatAzrI. (mammAntatA) rAkhapaNAne pAmavu, baLIne bhasma thavuM. mAha naM. (mArata) bharatakSetra. vi. (dUra) pUraNa karanAra. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtA strI, (mASaNa) bhASA, vAkaya, vacana, vANI. TreaAyaria vi. ( bhikSAcaraka ) bhikSAcara. 273 mokSa puM. na. (mo) mAna zabdAdi viSayeA. maLavajJava chuM. (mana yeva) caturthAM jJAna (bIjAnA mananA bhAvene jaNAvanAruM jJAna). mahaiM / vi. (mahat ) mATu, vRddha, zreSTha, vistANu . mahetA mUtyutta na. (mUsUtra) sutraviroSa. hama na. (ta) zabda, avAja. jiva chuM. (niva) lIbaDAnuM jhADa, hornattitra puM. (sro-inti). deva vizeSa. hAvAja ) (sonA) indrane TopAja ) } dikpAla. vAyaLA zrI. (vAvanA) vAcanA. avAya (ati+vAt ) huM sA karavI. mi+viSa (miti) abhiSeka karavA. pasa r (+mU ) janma ApavA, utpanna karavu. vAriyara pu. (vArittara) jalacara, matsya cAla chuM. (Izvara) paryaMta vizeSa vaLa3 vi. (vinaTTa) nAza pAmela. i a. (ve) vAkacAla kAramAM vaparAya che. viTi vi. (niSTi) vizeSe karI kahevAyela. viyara pu. (vistAra) vikAra. saraLa puM. (rAmuna) pakSI. kRttina aa. mU. (santIn) pAra pAmelA, tarI gayelA. saMccharia vi. (sAMvatsarika) savatsara saMbaMdhI, vArSika, sippa na. (zilpa) hunnara, citrakalA vagere kalA. hatthiNAura na. ( hastinApura ) nagaranuM nAma che. daiva chuM. (ha) dhADo. dhAtuo. thayA (pra+nanayU ) prasava karavA, janma ApavA. anuyA (anuyA) anusaravuM. vAT (p ) vAMcavuM, bhaNuvu, bhaNAvavuM. viSe (vi+jjA) karavuM, banAvavu Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 prAkRta vAka. avajjhAo cauNhaM samaNANaM suttassa vAyaNaM dei / paMca paMDavA siddhagirimmi nivvANaM paavii| kAmo koho loho moho mayo maccharo ya cha viyArA jIvANa mahiyagarA / assi ujjANe paNavIsA aMbA, chattIsA ya liMbA, egAsII kelIo, saDasaTThI caMpaA asthi / / so samaNo pavvahao adbhuDhehi saha khaDiyasaehiM / nahe sattaNhaM risINaM satta tArA dIsanti / samosaraNe bhayavaM mahAvIro devadANavamaNuaparisAe caUhi muhehiM addhamAgahIe bhAsAe dhammamAikkhai / tisalA devI caittamAsassa sukkapakkhe terasIe tihIe mahAvIraM puttaM payAhI / dasahiM dasehi saba hoi, dasahi sarahiM sahassaM / dasahi sahassehi ajuyaM, dasahiM ajuehi lakkhaM ca // 1 // usame arihA kosalie paDhamarAyA paDhamabhikkhAyarie, paDhama. titthayare, vIsaM puvasayasahassAI kumAravAse vasittA, tevar3hi puvvasayasahassAI rajjamaNupAlemANe lehAiyAo sauNaruapajjavasANAo bAvattari kalAo, coTTiM mahilAguNe, sippANamegalayaM, ee tinni payAhiyaTThAe udisai, udisittA puttasayaM rajjasae abhisiMcai, tato pacchA logaMtiehiM devehiM saMbohie saMvacchariyaM dANaM dAUNa privaao| z2iNamae egAdasa aMgANi, bArasa ubaMgANi, cha cheyagaMthA, dasa painnagAI, cattAri mUlasuttA, naMdisutta-aNuogadArAhaM ca doNi ti paNayAlIsA AgamA saMti / Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 bhaMte ! nANaM kAvihaM pannataM, goyamA! nANaM paMcavihaM pannata taMjahA-mainANaM, suanANaM, ohinANaM, maNapajjavanANaM, kevalanANaM c| cattAri logapAlA, satta ya aNiyAI tiNi parisAo / erAvaNo gaiMdo, vajjaM ca mahAuhaM tassa (sakkassa) // 2 // battIsa kira kavalA, AhAro kucchipUrao bhaNio / purisasta mahilAe, aTThAvIsaM muNeyavvA // 3 // aTThAvIsa lakkhA, aDayAlIsaM ca taha sahassAI / samvesi jiNANaM, jaINa mANaM viNidiheM // // paDhame na paDhiA vijjA, biIe na najijaaM dhaNaM / taIe na tavo tatto, cautthe kiM karissae / / 5 / / satto sahe hariNo, phAse nAgo rase ya vaariyro| kivaNapayaMgo rUve, bhasalo gaMdheNa viNalo / / 6 / / paMcasu sattA paMca vi, gaDA jatthAgahiaparamahA / ego paMcasu satto, pajAi bhassaMtayaM mUDho ||jaa *kurujaNavayahatthiNAuranarIsaro paDhamaM tamo mahAcakavaTTimoe mahappahAvo / jo bAvattaripuravarasahassavaranagaranigamajaNavayavaI, battIsArAyavarasahassANuyAyamaggo / caudasavararayaNanavamahAnihi-cauThisahassa pavara juvaINa suMdaravaI culasIhayagayarahasayasahassasAmI, channavaigAmakoDisAmI AsI jo bhArahami bhayavaM + veddddo||8|| taM saMti saMtikaraM, saMtiNNaM savvabhayA / satithuNAmi jiNaM, saMti viheu me // +rAsAnaMdiyaM // yugmam // 9 // A be stutio "zAntinAtha bhagavAnanI che. + veDao (veSTakaH), rAsAnaMdiyaM (rAsAnanditam ) mA me 76 vizeSanAM nAma che. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI vAkaye. te ekavIsa varSa cAritra pALI samAdhipUrvaka mRtyu pAmI bAramAM devalokamAM deva thaye. bhagavAna mahAvIra Aso mAsanI amAvAsyAnI rAtrie AThe karmone kSaya karI mokSe gayA, tyAra pachI prabhAtamAM kArtika mAsanI ekame gautama svAmIne kevalajJAna thayuM, tethI A be divase jagatamAM koSTha manAya che. jene cha dravyo, ATha karmo, jIva vagere nava tatva, daza yatidharma ane cauda guNasthAnake mAne che. zrAvakee jinAlayanI corAzI AzAtanA ane guruonI tetrIsa AzAtanAo varjavI joIe. je bharatakSetranA traNa khaMDa jite te vAsudeva thAya ane je cha khaMDa jite te cakravatI thAya che. tIrthakarene cAra atizaya janmathI hoya che temaja karmakSayathI agiyAra atizaya ane deve vaDe karAyela ogaNIsa atiza ema trIza atizayathI virAjita tIrthakaro. hoya che. sava aMga ane upAMga vagere sUtromAM pAMcamuM bhagavatI aMga zreSTha ane sarvathI moTuM che. cosaTha Iko meruparvata upara tIrthakarane janmamahotsava kare che. siha bhagavate AThe karmothI rahita hoya che. kumArapAla rAjAe aDhAra dezomAM jIvadayA paLAvI hatI. zrI hemacaMdrasUrijIe siddhahemavyAkaraNanA AThamA adhyAyamAM prAkRta vyAkaraNa ApyuM che. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 A jaMbudrIpamAM 7 varSIghara parvata ane bharata vagere sA kSetro che. jIve e prakAre, gati cAra prakAre, vrato pAMca prakAre ane bhikSunI pratimA khAra prakAre che. A paMDite A vyAkaraNanA A adhyAyeA dareka adhyAyanA cAra cAra pAdo che, tenA ane AThamA adhyAyanAM e pAde bhaNyA chuM. banAvyA che ane hu` sAta adhyAye te yakSane be mukha che ane cAra hAtha che, temAM eka hAthamAM zaMkha che, bIjA hAthamAM gadA che, trIjra hAthamAM cakra ane cothA hAthamAM mANu che. A pustakamAM huM pacIsa pADa bhaNyA, enA cAreka hajAra zabde cAda karyAM, uttareka vAkayeA karyA, have mane prakRta sulabha thAya emAM zI navAI ? -- Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 ajaya . (tirAya) atizaya, | saMta-saMto . (atta) aMdara, mahimA, prabhAva. vacamAM. aphaghama (ti+ma)ullaMghana karavuM. azvo baMdha | vi. (mApa) AMdhaLe. 43 (gati+nnara) aticAra lagADa. | saMya chuM. (sAmra) AmravRkSa, na. AmraphaLa. phazvA (gati+pAta) jIva aMku na. (a) AMsu. hiMsA karavI. aTi . (gA) asamaya, 4mI (5) javuM. samaya vinA. aya ma. (pratIya) atyaMta. sAuM chuM. (a) . amalama (gAma) dabAvavuM, a3o na. (gayuta) dazahajAra, saMkhyAvizeSa. AkramaNa karavuM. a na. (mA) AgaLa, zikharasadbhA strI. (ayodhyA) adhyA jAo . (ta:) nagarI. ajha, pahele. amo ma. (mA) ethI, e yAtrA strI. (trA) daravAjAne vAto! kAraNane lIdhe. aDaga, bhagaLa, beThI. - 1. (a) avayava, AcA ajara . (a) ghara. rAMgadi bAra aMga. mani . (ni) agni. maMjapa na. (mannA) AMgaNuM, coka, kamara (mauM) Adara kare, art-4o chuM. (cAra) aMgAra, sanmAna karavuM, kIMmata karavI. dU -jI ! kalase. 8 (3) zobhavuM. rAM strI. (aDhI) AMgaLI. maes (a) pUjavuM. eka naM. (mana) kAjaLa, | aar R. (arcana) pU. AMkhamAM AMjavAne suramo. | aNaorn strI. (garjanA) pUjA. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azvattha vi. ( atyartha ) atizaya, puSkuNa. anaMta puM. (atyanta) ghAsu, puSNa. acaya puM. ( atyaya) vinAza, viparIta AcaraNu. arat ait. (arai) you, ZBIR. Xrcch (As) mesavu acchi paM. na. (akSi) sAMbha acchera na. ( Azcarya) vismaya, zubhAra ajasaghosaNA (azoghoSaNA ) . apajazanI vASaNA, ajiNNa na. ( ajIrNa) apaye. ajIva puM ( ajIva ) STEF (373) 24108. ajjhayaNa na. (adhyayana) adhyayana. ajjhAya puM. (adhyAya) graMthanA amuka bhAga, adhikAra vizeSa aTTha] puM. na. (artha) dhana, vastu, attha prayojana, tAtparya, viSaya. XmaD ] ( aTU) maTana ukhu, aTTU) laTaDavu . wefa) xi. (312fa-at) 242Pl, aDavI) maMgala, maraeya. aNa a. nahI, abhAva. quia fa. (31777) ayd d, 205 aparimita. anaMtakhutto | a. (anantakRtvas ) aNatakhutto ata tIvAraanNtrN a. (anantaram ) yAMtarA - raDita, turata. aNagAriyA strI. (anagAritA ) sAdhupAzu, aNajja | vi. (anArya) anAya aNAraya aNastha ) puM. ( anartha ) tujhzAna, aNaTTha) bAni aNAbAha vi. (anAbAdha) pIDArahita:aNiya na. ( anIka) sainya, saraDa2.. aNuogadAra na. ba. ( anuyogadvAra ) sUvizeSa. aNuggaha puM ( anugraha) upara 42, 421 XaNu+jANU (anu+jJA ) AjJAyAvI. aNupatta vi. ( anuprApta ) pAbhela....Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -aNega vi. ( aneka) methI vadhAre. aNNaNaM a. (anyo'nyam ) paraspara, bheDIne. aNNayA a. (anyadA) asAntare, mIla vAte. aNNaha | a. (anyathA ) viparIta, jIla rIte. - aNNahA -aNNahi a. (anyatra ) jIne Aye : aNNaha aNNattha ! aNNANi vi. ( ajJAnin ) ajJAnI, bhUpa: atulla | vi. (atulya) asAdhAraNa. aula | : attha puM. (asta) astAyaNa paryaMta, na. mRtyu, antardhAna. atthakkaM (akANDam ) asmAta, aDANa. aduvA] a. (athavA ) vA, athavA. aduva J - addhamAgahI strI. (ardhamAgadhI) ardhamAgadhI bhASA. adhamma) pu. ( adharma ) adharbha . ahamma anna sa. (anya ) mInu. annunnarUva (anyonyarUpa) 52252 sva3pavANu. 286 api avi a. (api) pazu, vA, za a pi satya. vi apuvva ) tri. (apUrva) navu . aucca X apa ) ( arpay) apa paNAm ) bheTa karavuM. appa vi. (alpa) theoDu. aqe fa. (3nefa) uidig. ambha na. ( abhra) megha, paNu abbhatthaNA strI. (abhyarthanA) prArthanA, Adara, satkAra. X abbhasa (abhyas ) abhyAsa42ve, zIbhavu. Xxabhuddha (abhi+ud+gha) uddhAra uravA. abhayakumAra puM. (abhayakumAra ) zreNikanA putra, Xabhi+naMda (abhi+naMd) prazaMsA 2vI. abhi+nikkham (abhi+ni+kram) sayamane mATe gherathI nIkaLavu, abhibhUa vi. (abhibhUta) parAbhUta, parAnti.. abhi + siMca (abhi+ siJc ) abhiSeka karavA. amaya bhUa vi. (amRtabhUta) amRta samAna. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 amArA chuM. (amRtarasa) sudhArasa. | mAruM ma(anya) pUrNa, pratiSedha amara chuM. (amara) deva. alam, amara strI. (amara) devI. aruthi vi. (4) zebhita. amAvAsA strI. (amAvAsyA) 3DhANi 34. (9) paryApta, pUrNa kamAvAI amAvAsyA, pratiSedha, alama, amavasa. diya na. (aTIka) asatya vacana. mitro ne. (amRta) amRta. Xii (mAstrI) Azraya kara, amara ! AliMgana karavuM, praveza karo. amo . () Arya. moja . (go) alekaamhaaris vi. (asmAdRza) 4mavANa (vi+T_ ) avagaNanA amArA jevA. karavI, apamAna karavuM. avara . (satya) putra. athai chuM. ( ) parvata. vi. avajJAna na. (dhyAna) duryAna, sthira, nizcala. duSTa ciMtavavuM. tho (ci) prazna, samAdhAna, strI. (pravA) apamAna, sAtvana. tiraskAraarajaNa na. (kAvya) vana, jaMgala. avane (patnI) dUra karavuM, rapaNa khaseDavuM. cAra strI. (arati) aprIti, xra+nga (va+nya) avajJA sukhane abhAva, glAni. karavI, apamAna karavuM. ri (ma) lAyaka thavuM, yogya javAba chuM. (avamAna, apamAna, thavuM, pUjA karavI. tiraskAra. vuiM . (mana) tIrthakara, . (mArA) divasane riddhi nA rIjha 'pAchale bhAga. avara strI. (mArA) pazcimadizA. avarANuM chuM. (aparAdha) gune, vAMka. ga che (maLa) saMthArAga, avarsTa (vastra ) Azraya sUrya, sUryane sArathi. 1. cAra chuM. (mahaMta) tIrthakara, rahRta) vi. pUjya. levA. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 avakAza chuM. (apavADha) niMdA, dama. (mi) tarapha pAse. apavAda, Adu chuM. () sapa. avara ma. (kavaraya) jarUra, nakakI. bi (adhi) ghaNuM, vadhAre. varNo (gArphala) apekSA Xatti (madhirU) bhaNavuM, arJ karava, IrachavuM. abhyAsa kara. agi kamare (marU) dUra thavuM, pAchA ) vi. (mi) nipuNa, him I paMDita haThavuM. krimanuM kuM. (mamaLyuM) (prava+) jANavuM. dimajuM arjunano putraxNa (ma) hAvuM, thavuM. ahimaju / ar ma. (masatu) vAraMvAra. ahiyAra vi. (rti) ahita aar R. (kAna) bhajana, karanAra. khAvuM te. xahiM (misTra) IchA. adam vi. (sabhya) kharAba, karavI. sabhya nahIM. | phisTAra chuM. (amiSa) anuanAtha . (sAta) pIDA, duHkha. rAga, IcchA. avAra vi. (gasara) sAra vinAnuM, Adu ma. (punA) saMprati, nirarthaka. hamaNa. akura puM. (ra) asura. ado . (mo) zoka, karuNa cakuri chuM. (surendra) asurane niMdA, vismaya. Indra. ao . (azokavanTa) bAda pu. (gAri) prathama, vagere, zreNikane putra. pradhAna, pUrva. mA ma. (matha) have, adhikAra, xgApaNa (A+va) kahevuM prazna. upadeza Apa, samajAvavuM. va ) . (athavA) kiMvA, vA. amArASTra (+91) suMdhavuM. tharAI Aa . (sAhitya) sUrya. - AA. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 gADaDha vi. ( 2) vyAkula, | Aritra | chuM. (mArAtha) vyApta, duHkhI. . mAri ! AcAya 36 . (AyuSa) zatra. Ava . (mAtA) Atapa, mA (mApa:) pANa. taDe ke AthAra chuM. (savAra) AcAra. mANasa chuM. (gA ) hukama, AyAna . (AcAra4) bAra AjJA. aMgamAM paheluM aMga. 4+ (gAma) AvavuM. kAma ) mAma puM. (gAma) zAstra, Ama (gA+rama) zarU siddhAnta. , maDhava J. karavuM kAmaratha chuM. (gAmArtha) Aga- gAma . (gAma) AraMbha mane athe. kara, zarUAta karavI, jIvavadha Ai vi. (sAta) Avela. Ama . . . (grAmya) zarU maraj.. () AkAza. karIne 4mArA (mArA) ArAdhanA mAtA) (gA+daM) Adara kare, I ! mAnavuM, AdaravuM. karavI, sevA karavI, ArAhaNA strI. (ArAdhanA) Avi . (AnanTa) vizeSanAma upAsana, nA strI (kAzI) Adeza, hukama. ! Avi chuM. (rAva) sUtrane sAruM chuM. (kAna) hAthIne, . AlA, bolavuM. bAMdhavAne khUTe. jo (go) dekhavuM, kama (mA) lAvavuM. tapAsavuM Dhoya (jo) AlecanA A+vuiM (gAma) Adeza karavI, dekhADavuM, vicAravuM karo, pharamAvavuM. AloyaNA strI. (AlocanA) A+moja (+mojam) dekhavuM, dekhAvuM, prakaTa karavuM, gurune vicAravuM, jANuvuM. | doSa kahevA. A strI. (mAvati) bhAvikALa. AvA strI (mAtrA ) ApadA, Aja vi. (vAyara) AdhIna, "pIDA. 19 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 cAhavuM. aAvAsa | na.(Avaraya)nitya- | du chuM. (handu) candra. vAya I kamI, dharmAnuSThAna. | hu chuM. (phakSa) zeraDI. jAta chuM. (azva, ghoDe. phaTTa (3 ) IcchavuM, miur R. (gAsana) besavAnuM Asana, sthAna. ( 2 zrI. (ddhi) vaibhava, thAvatta vi. (mAsanna) samIpa riddhi azvarya, samRddhi. rahela. na. najIka. ja sarva. () A. mANasa chuM. (gAma) Azrama. utha . (stham) evI rIte. kAr (zvAya) zAnti thI strI(strI) strI, nArI. ApavI, AzvAsana devuM. layA zrI. (mAtA) iMdiyacora pu. (indriyacaura) viparIta vartana, apamAna, IndriyarUpI cora. Avi chuM. (Azvina) AsomAsa. viyava (vi) Indriyone ApaNA (gAzI ) AzIrvAda. samudAya. dama sa. (6 ) A. kalAma (mA) AhAra karavo. juthara vi. (ra) anya, bIje, AhAra chuM. (gAdhAra) AdhAra dIna. AlaMbana, Azraya. Aizi ] thA i . (dAna)saMprati. di kuM. strI. (Adhi) mAnasika sALa [ hamaNu, A vakhate, pIDA. dANi ) tti para ! . (phati) ema. A mitra | li ( pramANe, samApti. vira | ma. (3) paThe, jema, vizva } kaa | jANe, jevI rIte. huM chuM. () I. na. (ji)sparzanendriyAdi vimaU pAMca Indriya. (tvacA, rasanA, | riba . (zvarya, vaibhava, nAka, AMkha, kAna). | karina prabhutA. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ma. (hyu) ahIyAM, A | sAta pu. ( 37) giranAra ThekANe. A parvata. rAvaNa ma. (hatAzA) anyathA, | jJAna na. (cAra) udyAna, phit J bIjI rIte. * bagIce. phona chuM. (3) prayatna, kira huM. (upara) Izvara, prabhu. udyama, hunnara. 3(3) tyAga karavo cheDavuM tti ma. (uSad) thoDuM, alpa. xo (87 ) uThavuM. uTThA ya . mU. (sthAya) 3 ma. (3) niMdA, tiraskAra, uThIne. AmaMtraNa, vimaya sUcana. q (3 ) uDavuM. ja ma. (hai) jue, dekhe. uttama ) vi. (3ttama) zreSTha. xi (nimrA) UMdhavuM. ha vi. (3) tIvra, prabaLa. uttara na. (2) uttara, javAba. hathala ( udaya) ughADavuM. strI. (uttara) uttara dizA. vira vi. (ti) gya, 3o . (3) pANI, jaLa, lAyaka. za ) 3ra-gna. vi. (32-)-unata, 36 ] ma. (tAdu) athavA, ke. uMcuM. sApha chuM. (3) utsAhu, xre (#) udaya pAmavuM. zakti . 43ri che (A+chi) unavI uchAsa (-zami) cha I levuM. utsAha ane zaktine. 342 (35) uddhAra karavo. hajAe vi. (3) tatpara. 43nAma (nAma) uMcu kAma () udyama rahuM ! karavuM, upara pheravavuM. karavo, prayatna kare. 43u (3 ) utpanna thavuM, gAma chuM. (3) udyama, mahenata | upajavuM. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upaja na. (31) kamaLa, ummatta vi. (unmatta) matta, gAMDI. praNamala (3+mUk ) mUlathI ukheDavu. XIE04 (3lo) ullaMdhana karavu. rA havasa puM. (veza) upadeza. lavaMga kuM. na. (3) aMganA ane vistAra karanAra sUtra, sUtra vizeSa. XIvana (upadya) utpanna thavuM, upajavuM. lagnika tri. (3gita) pedAkarelu.. uvajjhAya chuM. (upAdhyAya) upAdhyAya, pAThaka, adhyApaka. UjjhAya bhojjhAya xva+na (35+rza" ) dekhADavu. Rva+vila (va+viza) upadeza ApavA. 3va+muna (rava+mug ) bhAgavavuM., upabhAga karavA. xRsvakSyar (va+TTa) upakAra karavA. GavacAra chuM. (3vAra) upakAra, Adara, sevA. uvari uvari avari avafra X:+zvas (padya) utpanna thavu. xvana+sam(jAma) zAnta thavuM. vasava"nuM. (pAzraya) upAzraya, jaina sAdhuonuM nivAsasthAna. vaMdu chuM. zrI. (3fdha) mAyA, upakaraNa, sAdhana. savAya chuM. (35Aya) upAya, x'var (p r ) vahana karavuM pAlana karavu. 3viT (sa+vin ) uddega karavA, khinna thavu. a. (upara) upara, Urdhva. xpurve (3) pAse javuM. uttarlR ) puM. (RSama) prathama jiteuttama | zvaranuM nAma. uttara te puM. (vRttama) baLadavasaT J '. x5 (3) javuM, pAmavu. xC (43) Avavu. ea-ega U-TE } vi. (G) eka. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra83 pakasari a.(de.) zIgha, orehI, | oha puM. (ogha) samudAya. ma. ohi ) puM. strI. (avadhi) mAhI, ekkasi ] 6, zrI avadhi ekkasimaM / a. (ekadA) me- avahi zAna. (35 pahAna ekkAmA / mate. vinA matIndriya jJAna) egayA ehi / a. (idAnIm ) mAM ka sa. (kim ) . pattAhe mA vamata kama vi. (kRta) relu. pattha / a. (atra) maDi. attha kaha / puM. (kavi) avi. erAvaNa pu. (airAvaNa) chandranA kavi thA. kaurava puM. (kaurava) muruDezamA parisa vi. (IdRza) meyuH, pI tpanna yesa, aura5. rItanu, Ava 2nu kauhA strI. (kakubh ) zieva / a. (evam) mA prabhAra. kae ) a. (kRte) vAste, evaM kaeNa bhATe, vAgha, karaNaM ) xkaMkh / (kAGkSa) yA cema maha ci .(eva) avadhAraNa, kaMTha puM. (kaNTha) 126na, gaNu. ca naOM. xkaMpa (kampa) 5, 4. cci kajja na. (kArya) 4Ama, 04. ccesa kaTTha na. (kASTha) xesa (A+iS ) zadhiyu, zuddha, kaTTha na. (kaSTa) hu:, sa48,'aSTa. likSAnI tapAsa 42vI. xkar3ha (kvathU ) , tapAva o. kaNiTUTha vi. (kaniSTha) nAnu. pu. xoM (ni+drA) Sug. nAnA mA. osaDha / na. (auSadha) auSa5. kaNha / puM. (kRSNa) vAsudeva. osaha / kiNha / 4 Taaaa Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ } katto kuto kattAra kattu katti puM. (kArtika) ati prabhAsa. fa. (Ia) $2412. a. ( kutaH ) zAthI kayAMthI kattha kaha kahi kahi katthai (kvacit ) yAM Xn ( klRp) samartha thavu. , upavu chevu. kannagA strI. ( kanyakA) 4nyA. acar ai. (9,701) seul, vil. kamala na. ( kamala) bhaja. kayagdha vi. (kRtaghna ) nibham rAma. kamma puM. na. ( karman ) abha, urbha . jJAnAvaraNIyAdi aSTaka. a. (kutra-ka) yAM. kRtajJa, upakArane jANanAra, nibhambavAla. kayaNNu vi. (kRtajJa ) kayalI | strI. ( kadalI) sa. kelI kayA a. (kadA) yAre. kayAi a. (kadAcit ) ardha kayAI / } vate. xml (F) bag'. karaNa na. (karaNa) driya, 42, hetu. 294 karisa } karuNAjua vi. ( karuNAyuta) yAthI vyApta. kalatta puM. na. ( kalatra) strI, (57) Msg", kieg meMyapu. kalA strI. (kalA) asA. kali pu. ( kala ) usiyuga, kalla na. (kalya) ase, ga kAsai karasai } bhAryA. mo, kalli (a. (kalye) yAvatI ase. kalle kallANa na. (kalyANa) dayAlu, zubha. kavaDa puM. na. ( kapaTa) upaTa, gAI. kavala puM. ( kavala) hai|jiyo, Asa. kavi puM. ( kapi ) vAMre. kavva na. ( kAvya ) avya. a. ( kasyacit ) &ls. ase, AvatI kAle. ardhanu. XkaddU (kath) . kahaM a. ( katham ) dvebha, zI kaha J rIte, devI rIte. kahA strI. ( kathA ) uthA, vArtA. kAuskhagga puM. (kAyotsarga) kAyAnA tyAga, kAusagga. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAma puM. (kAma) 2. kAmagheNu strI. (kAmadhena) - dhenu gAya, kAmasama vi. (kAmasama) ma samAna. kAyavya vi. (kartavya) 42vA sAya, kAyA strI. (kAyA), . kAla puM. (kAla) , samaya. kAlasappa (kAlasarpa) // 35 sa5. kAsai a. (kasyacit ) Uk. kimaMta vi. (kiyat ) . kiMtu a. (kiMtu) 52-tu, 51. kiMnara puM. (kinnara) ni2, he vizeSa. kiJca na. (kRtya) ma. xkiNa (krI) : kiNha vi. (kRSNa) zyAma va vANu, aNu kinnarI strI. (kinnarI) vyata2 xkID, kIla (krID) ||31 32vI. kuMbhAra / puM. (kumbhakAra) kuMbhAra mA. kugai (kugati) azubha gati. (na24 mana tiyAti) kucchi puM. strI. (kukSi) 42, para. Xkujjha (kudh-krudhya) o5 423.. kuTuMSi vi. (kuTumbin) ma. pAnA, hastha. kuDhAra puM. (kuThAra) mukhA.. xkuN (kR) 429. . XkuppU (kupa-kupya) a5 42vA. kumAra / puM. (kumAra) ubhA2. kumara ) kumArattaNa na. (kumAratva) bhA25g. kumAravAla / puM. (kumArapAla) kumaravAla bhArapA na. kuru puM. ba. (kuru) hezanu nAma che. XkubbU (kR-kurva ) 42, manAva. kula puM. na. (kula) dusa, vaza keNai a. (kenacit ) I . kerisI strI.(kIdRzI) / prArI. kevala puM. (kevala) sajJAna, vi. masAdhAraNa, masalAya. kevalaM a. (kevalam ) ksa, st, kira a. (kila) salAnA, nizcaya, satya, hira ti2242 za. kila) xkilamm (klam) bhinna : kivaNa vi. (kRSaNa) 46ya, sonI. kivA strI. (kRpA) yA. bhAtra Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kha kisaddhi chuM. (ni) kevalI, | sattA strI. (mA) kSamA, krodhane kevalajJAnI, savajJa. abhAva, zAnti, dhIraja, kiri chuM. (zani) siMha. pRthavI. pAvarama vi. (va) krodhanI mAsamaja chuM. (kSamAmA) samAna. sAdhu, kSamApradhAna muni. kroNA zrI. (rayA) vezyAnuM raDha vi. (2) duSTa, adhama, nA ma. duja na. gi vi. (aura) hu e. (hu) nizcaya arthamAM. * ayodhyAmAM utpanna thayela. TA vi. (tasvasTita) paDeluM, koNa chuM. () krodha. bhUleluM; na. aparAdha, gune. hatA ne. (le. 2) regaxha () teDavuM, kakaDA vizeSa, kharajavuM, khasa. karavA. | (vA) khAvuM, jamavuM. vika chuM. ne, (6) kakaDe, hAtha) pRthavIne amuka bhAga. vis (hiMsa) nindA karavI, vika . (4) chAtra, gaha karavI. vidyArthI. vijJa (viru) kheda karavo, hati zrI. (zAnita) kSAni, - aphasesa karavA, kSamA, upazama, sahanazIlatA. vizva (li7) phekavuM. radSa chuM. ( 5) khabho. facit ma. (kSatrama) zIdhra, jaladIthI. rAja chuM. (3) taravAra. Urur hi. (lIna) kSaya pAmeluM, avaLu (vana) khedavuM. aur j. (kSA) kSaNa, kALavizeSa. jIjI kagALa, jIrNa, durbala aham (kSama) kSamA karavI, mAphI vIra . (5) dUdha. chI mAgavI, sahana karavuM. ! go . (tyu) nizcaya, vitaka, vaMduM (vava ) rokavuM, aTakA- saMbhAvanA, vismaya. vavuM, paDavuM, bhUlavuM, TapakavuM. | go () nAne- sAdhu ror ke. (sI) , Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7 huko (kuma) bha Ama, gha chuM. (1) mAna, abhimAna. dudhare gabharAvuM. | jarima vi. (f) abhimAnI, hera na. (kSetra) kSetra, khetara. gaviSTa Xra (1) gaSaNA karavI, zrI. (jAti) gati, AdhAra, ne tapAsavuM. devAdi cAra gati. 48 () grahaNa karavuM. iaa zrI. (HT) nadInuM nAma. trio vi. (phIsa) grahaNa xiTo (1) guMthavuM, banAvavuM, karAela. vizuM ! racavuM. 4t () gavuM. ifmIra vi. (1ra) gaMbhIra, UMDuM. jANa na. (1) gAvuM, gIta. mchuM (1) gamana karavuM, javuM. jAma (kAma) gAma. jaLa (T) gaNavuM. rii () gAya Tr j. (1) samudAya. jhaf (9-7) Asakta jANavuM. (jaLadhara) gaNadhara,gaNI. ke thavuM, laMpaTa thavuM. jani . (jana) gaNadhara, gaNI. jiug () grahaNa karavuM. jAma chuM. (7) garbha. jiri DuM, (ra) parvata. xfma (ma) vItAvavuM. triA (rai). glAni pAmavI, caMdro chuM. (ne) uttama 1 khinna thavuM, karamAvuM. jaI hAthI, arAvaNa. ! jidda na. (Dha) ghara. sAthaUT na. () AkAza. nitta vi. (jUThThANa) dharamAM nara . () hAthI. Asakta, riTsa . (gi) ghaNuM moTuM. huM -6 . (tArtha) sAmA xxri (taruM) niMdavuM. cArI jANanAra sAdhurikSA zrI. (na) niMdA. muni vi. (guti) gaNagaNATa. ha4 pu. (ra) pakSirAja, gu chuM. () guNa. garuDa pakSI. juThThAna na. (guNasthAna) guNenuM XAs (ra) gaLI javuM, saDavuM, sthAna, mithyAdaSTi Adi nAza pAmavuM. cauda guNasthAna. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 guNa vi. (ni) guNavALe. | calar na. (ra) candana. gu chuM. (guru) guru, vaDIla. 42m (pram) bhamavuM, bhaTakavuM. muhamo vi. (guru) moTuM, ghaNuM, Xa (gAma ) svAda haJ kare, cAkhavuM. guyA strI. (guhatA) moTAI. rahu chuM. na. (2g) AMkha, netra, koi na. (6) ghara. raviSTi chuM. (vartina) cakravartI, jogo ( ) baLada. cha khaMDane adhipati. boya chuM. (pautama) zrI mahAvIra ghavAya chuM. ( 4) pakSi svAminA Adya gaNadhara. vizeSa. vAha ! (vA) govAla. vAra na. (ra) cauTuM, bajAra, mdirA . vijJA) gAyana | X | (+ ) caDhavuM, zIgaDuM. A-ro vadhavuM, ArUDha thavu rAri. ddhi 2. (svAri) cAra. ghauM . (ghara) ghaDe. () tyAga karo. ja chuM. (dhana) medha, vAdaLa. 2) () zaktimAna ghara 7. (vRta) ghI. thavuM. ) ghara naM. (TTa) ghara. x[ (ra) cAlavuM, caravuM. gho () pIvuM. carama vi. (varama) chelluM. carima) 2 3. (2) ane. ar . (1) cAritra. rAdhA na.(rAdhana) cAritra, cAritra rUpI dhana chuM. (caitra) caitramAsa. varira . (varitra) caritra, rUma (tuti) cAra AcaraNa. gatirUpa saMsAramAM para o 1. (vAritra) saMyama, vaka , (q) caMpanuM jhADa. visaI vrata, virati, sadgati. hiro chuM. (vandra) candra xachuM ! (24) cAlavuM. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cahala chuM. (saraLa) pAda, paga: Xdr (nyu) cavavu, paDavuM, xcar (tha) kahevu, khAlavu . savajI vi. (25) caMcala. asthira. } tamAce. caveDA zrI. (peTA) thappaDa, ramA ! Arkavi. (sthatir ) dAnI, vimA strI. (vitA) citA, ceha. vid ) (nim ) cikivid sA karavI, davA karavI. cit ) (cintra ) cintavana pa+ivit karavuM, vicAra karavA. } fear at. (farar) Piril, 199 vicAra. ciMtana na. (cintana) vicAravuM. } lAMchana, nizAnI, i. na. (vida) cinha, Xvi (sthA-tiSTha) ubhA rahevuM. XttiLa (vi) ekaThuM karavu.. vira a. (viram ) dIdha`kAla sudhI zrIyaM'' na. (ceyayana) caityane viSa nirde namaskAra. xsukS 1 (xI) bhraSTa thavuM, bhull cukavuM, paDavu, bhUla } karavI. cainna 7. (caitya) vyantarAyatana, jitAlaya, pratimA. caita caoNnna na. (cotha) Azcaya, prazna covaTTu) (kSa) copaDavuM, snigdha karavu. k Xmar (voraya) corI karavI, ra chuM. (caura) cAra. zoritra na. (aura) cerI, cha XiD (mukhya ) mUkavu. cheDavuM. Xina (rAk) zobhavu chaLa chuM. (kSana) utsava. jIvaghna chuM. (nava) bhramara. chAyA strI, (chAyA) chAyA, kAnti, pratiSi'ba, AtapanA abhAva chArI (chAyA) chAyA, AtapA abhAva. fchachaThThuM (puMzreNI) kulaTA. xniMr (vi ) chedavuM. Xhir | (vrukS ) sparzI karaveza. chidda chudA zrI. (kSudhA) kSudhA, bhUkha chuddA zrI. (sudhA) amRta. cApa puM. (che.prantha) nizIthAdi cha sUtra ja jJa sa. (yat) je. ag 9. (afa) ala alg. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 e. (hi) yadi je. ! kAva chuM. (nava) deza, jana-gor vi. (jaina) jina saMbadhi, sthAna jaina, jinabhakta. nA strI (AtrA) yAtrA, tIrtha. karAima . (jainadharma) jine yAtrA. zvarane dhama. 4m (kana ) utpanna thavuM. sr strI (yamunA) nadInuM nAma. gaw S. (gamana) janma. - jo ] kAtma (kamana) janma. karo che . (4) jyAMthI, xkas (ni-nayu) jaya pAmavo, karo kAraNake. ! jitavuM. ma. (ta) kAraNake, kemake. jhAjhu (7) yatna kara, mahenata - lavijha ma. (vajizcita ) je kAMI. karavI. naMta na. (tra) yaMtra, jaMtra, saM. | pu. (nava) jaya, jita. vanuM chuM. (Du) prANI, jIva. gayo ne. () jagata, sat ( ra6) kahevuM, bolavuM. HT) duniyA, saMsAra. baMdhUmAra chuM. (jUmA) vizeSa gayA 5. (2) jyAre. nAma. X (3) jIrNa thavuM, gharaDA thavuM. - ghUa | DuM, (kabUDhIpa) dvIpanuM ! narg S. (karArUnAra) -ruva | nAma che. vasudevane putra. kaa g. (yakSa) yakSa. nahima li. (gIta) gharaDe. xja che (ka) jAgavuM. karAva trI. (rAva) vasudevanI kAra ) nahi4 pu. () tApasa, na na. () jaLa, pAnuM. jaTAdhArI. kara . ( rana) agni . 4 (vana) utpanna karavuM, jalapUrI kao (jalapUrIkRtaH) pedA karavuM. pANIthI bharI dIdho. ja chuM. (gana) jana, mANasa koyara . (rara) jaledara. ka i chuM. (kanArdana) vAsudevanuM 2 (6) japavuM. nAma. ! ma. (thA) je pramANe, katha chuM. (gana) pitA, bApa. 1 jema, Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 jahi! a. (yatra) rul. jahasatti a. (yathAzakti) zati. jiiMdiya vi. (jitendriya) nita-- pramANe. ndriya.. jahi xjiNa (ji) ti: jiNa puM. (jina) ni , rAmadeSa jaha 2hita. jattha jiNabiMba na. (jinabimba) ni. jA ] a. (yAvat) yAM sudhaa| jAva) bhavadhi, parimANa, nizya, pratibhA. xjA (jan) 64-1 tha. jiNaMda / puM. (jinendra) jinendra, jiNida). XjA (yA) vu, mana 4. tItha 42.. jiNesara ] puM. (jinezvara) xjANa] (jJA) : jiNIsara linezvara bhagavAna, muNa) tAya 42.. jAma puM. (yAma) pra72. jAmAyara) pu. (jAmAtR) mA. jimbhA) strI. (jihA) chala. jIhA ) jAmAu) xjiva (jIva) 73. xjAy (yAc) prArthanA 42vI, bhAga. XjIva (jIv) yu. jAya vi. (jAta) 4-4 thayesa. jIva puM. (jIva) , jAyava puM. (yAdava) yaduvaMzIya.. jIvadayA strI. (jIvadayA) 016yA jAyA stro. (jAyA) strI. jIvadayAmaya (jIvadayAmaya) 04jArisa vi. (yAdRza) nyu, nayA yA 35. praanu. jIvaloga puM. (jIvaloka) duniyA jAla na. (jAla) orm, pAza. xjAva] (yApay) vItAva, java ) zarIranu pAsana 429 jAvAhasA strI. (jIvahiMsA) jAvajIva) na. (yAvajjIva) ... vAnI vadha. jAjIva ) vana 5ya"ta. jIvAi puM. (jIvAdi)71, ma0 jialoga puM. (jIvaloka) duniyA pare na tatva.... Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IyAra chuM. na. (nIvAtu) jIvADanArU' auSadha, anna, jIvana. jhIvAnIvAda (nIvAnIyA) jIvaavAdi nava padArthA. nIvitra na. (nIvita) jIvana; nIvicaMta chuM. (nISitAnta) prANane nAza. jhmIda (Gga ) lajA pAmavI. prastuta ) (yujh yuya) joDavu, AA yukta karavu. xstuna (yu yudhdha) laDavuM, yuddha karavu. nrutta vi. (yunna) ucita, yAgya, joDeluM. zuddha na. (yuddha) yuddha, laDAi. jIvaviyA ( yuvativitA ) strInA pitA. ne (ni) jItavuM jaya pAmave. naika ) li. (vyeSTha) meTu, vRddha, } nirde xom (mukh ) jamavuM, bhejana karavu. noLa chuM. (thona) vyApAra, yoga. noLiyuM. (yonina ) jogI. nonta vi. (yogya) yogya lAyaka. gloA strI. (jyotsnA) candrane prakAza. xnor (da) dekhavuM, jovu.... 32 xnoya (cot ) prakAzavuM. joyaNa parimaMDala (yojana parimaNDala) gALAkAra ceAjana pramANu, novaLa na. (yauvana) tANya, juvAnI. nodu chuM. (yo6) ho. jha prAk (rAT) saDavuM, paDavu', jhapaTa mAravI. dhrUvrutti ) a. (Titi) jaladI, jhaDitti utAvaLathI. kSatti J prAr (kSaN) jharavuM, Tapakavu.. xkSA (dhye) dhyAna karavuM. zALa na. (dhyAna) dhyAna. gfur y. (af) AVE. u RN (thAvat ) sthApana karavu. xDA (thA) ubhA rahevu. Tima vi. (sthita) ubhu rahela. Xs tas } Da (p ) trAsa pAmave, DaravuM. OMl ) (TaMga) savu, karaDavuM. } isa xar (e) dAjhavu, baLavuM, mALavuM. xa (TI) uDavu, Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 4Dhakka / (chAday)ais, chAy mA274na 42. xDhikka (ga ) manu : xNimajja] (ni+masj ) mayu: gumajja / xNI ] (gam ) gamana 42. . NINa Nu a. (hanu) vita prazna, saMzaya. NUNaM / a. (nUnam) nizcaya, NUNa tas, prayogana, prazna, xNe (nI) 4 . Neya vi. (jJeya) yuvA sAya: No a. (no) niSedha, malAva, xNhav (Nhu) satA, xNhA (snA) snAna 42, nhAtu nahI Na, aNa, a. (na) 42, . NAi manAva, nahI. gs NauNo / a. (na punaH) rI uNA nahI. NauNAi NaM a. (de.) yasa re. xNajj (jJA) org Nasthi a. (nAsti) nathA. Namo a. (namas) nabha742. Navara ] a. (de0) , ta, NavaraM mananta2. Navari NAma a. (nAma) saMbhAvanA, AmantraNa, manusa, manumati. jAyavva vi. (jJAtavya) nAvA yAya. NAyAra | vi. (jJAta) nayanA2. jAu / NiccaM a. (nityam ) bhezA, sa. NizcasA a. (nityazas) sahA, nirantara. ta sa. (tat) te. tao tatto tae a. (tataH) tethI, te tado / 24thI. te pAra pachI. to ) xtacch ] (takS ) chAyu, 57:: cholla xtaNa / (tana ) pAthara, taiD vistAra 423 / . taNu strI (tanu) zarIra. tatta na. (tattva) tattva, 27sya. tattanANa na (tattvajJAna) tatvajJAna. tattavattA strI (tattvavArtA) tatvAnI vAta. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vakhata. saMyo che. tavika chuM. (tApasa) tApasa, taphA | ma. (tarA) tyAre, te yegI. tArita phi. (tAdarA) tevuM, tevA prakAranuM. *ta (7) taravuM. tivAra puM. (triA ) deva. tada chuM. (taru) jhADa. tiSaa] vi. (tIkA) tIkhuM. tAtha . (grF) talAva. liug 1 tag (ta) tapavuM. tiog zrI. (7LA)spRhA, vAMchA, tA chuM. (tava) tA. pipAsAtadiro chuM. (tariyana) tiratha | R. (tIrtha) tIrtha, tavaMki I tapasvI. tUuM ! pavitra sthAna. tava na. (tapovana) Azrama. tirathara chuM. (tIrthara) tIrthakara. to ma. (tathA) temaja, te tisthara chuM. (tIvrAra) tat | pramANe. tIrthane uddhAra. tava . (taLAva) paNa. timira 7. (tinira) AMkhane ta! ma. (satra) tyAM, temAM. roga, andhakAra, ajJAna, taruM ti - pu. ( ti5) tilaka tivira vi. (trividha) traNa prakAretA ma. (kAvata) tyAM sudhI, sidara vi. (tasatra) tINagaramatAva I hada, avadhi. * tirasTa zrI. (triA ) prabhu tA ma. (ta) te, te vakhate. vIranI mAtA tArU che (tAm) tADanA karavI, | tiri chuM. zrI. (tithi) tithi, mAravuM. divasa. tArA vi. (tAva) tAranAra, tadubaja na. (tribhuvana) traNaleka. na. tAre. tu | ma. (su) samuccaya, avadhAtA strI. (tArA) nakSatra, tArA. 3 ! raNa, nizcaya, pAdapUraNatAva chuM. (tA) tApa, saMtApa, | tu | (kutu6) TavuM, pIDA. | kuri | khaMDita thavuM. tattha Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 dacch / *turat (svara) tvarA karavI, saMar R. (na) cakSu, jovuM, utAvaLA thavuM. | samyagdarzana, mata, sAmAnya lUNa (tuSa-suSya) saMtoSa jJAna, dharmazAstra. tu I pAmavA, khuzI thavuM. | saMara R. ( mAtra) seli chuM. (tenariva7) tejasvI. raMvAra I jevA mAtrathI. xr (da) dekhavuM, jevuM. ghara (thA) ubhA rahevuM. raDha vi. (daDha) majabUta, nizcala. thi vi. (thita) ubhuM rahela, raheluM. rUtta 2 vi. (rara) ApeluM. phiur | thi vi. (cira) nizcaLa. rU chuM. (TUrva) abhimAna. che . (2) tiraskAra. xTram (4) damavuM, nigraha zu strI. (stuti) thAya, stuti, kare. stava. rathA strI. () anukaMpA, xthay (7) stuti karavI. karuNA. puro chuM. (tena) cera. rayAsu vi. (hayA3) dayAvAna. theNa xraNa (dA-darza) dekhavuM. zera vi. (sthavira) vRddha, vRddha aa . (1) dravya, jaina sAdhu. vika [ saMpatti. 8 ) vi. (to) alpa, rarjina = (Tradhdhati) zora ke munine veSa. zeva che vajuda . (caMhudha) dravyamAM thora na. (stotra) stotra. labhI. di na. (dhi) dahI. raheva-dava | R. (kaiva) deva, ddhA che (4) dAna ApavuM, devuM. devava I bhAgya, adaSTa. karu (6) zikSA karavI. rajA na. (dvAna) dAna. jhaNa () DasavuM, karaDavuM. ) vAva chuM. (nava) asura, daitya. DuM. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 dAyAra-dAu vi. (dAtR):mApanA2. / dINa vi. (dIna) garIma. dAra puM. na. (dAra) strI, bhaDimA. dINattaNa na. (dInatva) garImAI. 4dA ) (darzaya) hemA, dIva puM. (dIpa) hIvA. duAra ) dakkhava matAva dAra na. (dvAra) 62vAne. darisa vAra dADhA stra. (daMSTrA) DhA. dukkara vi. (duSkara) du: rIna dAhiNa pa sa na. (dakSiNapArzva) rI zaya te, sAdhya. bhI ta23. dukkha na. (duHkha) hu:5 dAhiNA / strI. (dakSiNA) dakSiNA) kSiya vizA. Xdugucch ] (jugups ) dhRSNA dAhiNilla ] vi. (dAkSiNAtya) dugucha 72vI, dakkhiNilla kSiNa dizArnu juguccha ) ni| 42vI. ditta vi. (dadat ) Apato. dujjaNa puM. (durjana) huna, dikkhA (dIkSA) hIkSA, saMyama. huSTa puruSa. (pA5vyApAranA tyAga35.) dujjAhaNa pu. (duryodhana) nAma che. digdha / vi. (dIrgha) hIdhI, duddha na. (dugdha) dUdha. dIha sAMbhu duriya na. (durita) pA5. dIhara ) dussamasamaya ] (duHSamasamaya) samasamaya ) duSabha diThi strI. (dRSTi) zana, mAMsa, xduh / (duh ) holapu. na012. doha) xdippa (dIp ) 5', praza duhi / vi. (duHkhin ) duHsI. divasa / puM. na. (divasa) hina, dukkhi divaha ) divasa duhima / vi. (duHkhita) divA ] a. (divA) hivase. dukkhimapata, :pI. dimA duhiA) disA strI. (diz-zA) pUrvAha dhUA } strI. (duhita) 30. hiza dhImA / Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Xn (hU - dAtra ) hu:ma khApavu saMtApa upAvavA, dUra na. (dUra) 62. XdUs dussa } (duS- duSya) hoSita 207 " muvuH xtra ( dRz ) hevu, levu. deva puM. (deva) heva. devavaMdaNa na. ( devavandana) hevana devAnaMdA strI. (devAnaMdA) prabhu vIranI mAtA devAlaya puM. (devAlaya) hevanu, bhahira. deviMda puM. (devendra ) hevAnA Indra. devI strI. (devI) hevI, uttama strI. dekha puM. (deza) heza. desaa vi. (dezaka) hemADanAra. dekhaNA strI. (dezanA ) dezanA, paheza. desafare strI. ( deza virati) herAthI pApavyApArano tyAga, dezavirati. deha puM. na. (deha) zarIra. doriA strI. ( davarikA) rassI, horI. dovaI strI. (draupadI) pAMDavAnI zrI. dosa puM. (doSa) ghoSa, durgudhya, aparAdha, pApa. draha puM. dra, 36, bhoTu dhaa jhaa dhaNa na. (dhana) dhana, dravya. dhaNavaMta vi. ( dhanavAn ) ghanavANI. dhaNaharaNa ( dhanaharaNa) dhananu Dara. dhanna na. (dhAnya) dhAnya, anAma dhanna vi. ( dhanya ) prazaMsA theojya. dhamma puM. (dharma) dharma, 3204. dhammi puM. (dhArmika) dharmAna. dhammiTTha vi. ( dharmiSTha ) atizaya dhArmika. xghA dhAy dhAvU Xghara (ghR) dhAraNa 429. xrisa ( ) sAbhA thavu. , himmata rakhI hoDa maDavI. dhavala vi. ( dhavala) saha, zveta. XdhA (dhA) dhAra 429. (ghAv ) hoDavu vi. (dhAtU) vidhAtA, malA dhAyara ghAu ghi dhI } sarevara. dha puM. ( dhvaja) dhva4, dhana } 27. (Face) Fi'll dhira. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 dhiha strI. (dhRti) dhA204, hoya. / namo a. (namas )nama2342, namana. dhiddhi / a. (dhik-dhika)dhi namokAra ] pu (namaskAra) namana, ghiddho -dhi, nihA. namukkAra ) praNAma. chichi naya puM. (naya) naya, nIti. dhiratthu (dhigastu) piOM2 he. nayara na. (nagara) nagara. xdhuN / (dhU) dhruva, AL nayasahassa (nayasahasra) ! dhun / va nIti. dhutta vi. (dhUrta) hama, chataranA2. naraya / paM. (naraka) nA24I, gheNu strI. (dhenu) Aya. niraya ) na24sthAna. naravai puM. (narapati) 2. na a. (na.) nahI. nariMda puM. (narendra) rA. naI strI. (nadI) nahI. nava vi. (nava) na. naMdisutta na. (nandisUtra) mAnava dvi. ba. (navan) nava sadhyA. . nAbhanu sUtra cha. | xnass / (naz-nazya) nAza naka pu. (de) nA, nAsiDA. pAbha nakkhatta na. (nakSatra) nakSatra, taare|. nahayala puM. na. (nabhastala) nagga vi. (nagna) nana, patra mAzitaNa. 2hita. nANa na. (jJAna) jAna. xnacca (nRt-nRtya) nAnyayu: nANi vi. (jJAnin) jJAnavAnI. nacca na. (nRtya) nRtya, nAya. nAma a. (nAma) yAsa 2. xnajjha (nahya) mAMdha nAma na. (nAman) nAma, sajJA. xnaT (naTa) nAya. nAya puM. (nyAya) nyAya, nIti. naTTaa pu. (nartaka) naTa. nAyautta puM. (jJAtaputra) zrImaDAnaNaMdA strI. (nanAnda) nae vA2svAbhAnu nAma. natthi a. (nAsti) nathI. nAyamagga puM. (nyAyamArga) nItixnam / (nam) nabhayu, nmH||2 bhAga navU ) 42vA. nArI strI. (nArI) strI. xnamaMsU (namasya) namas72 zve. | nAvA strI. (nau) nI, hoDI. nAsU / Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 kAraNo (nArA) nAza karavo. | niphTara vi. (niSphara) niSphara, paDhiAva nirdaya puruSa. nAjU | bhagADavuM. | (ni+6) saMtADavuM, nima ) (da) jevuM. tiachuM.) chupAvavuM, apalApa karavo. nigama chuM. (niyama) nizcaya, lIdhelI niraya vi. (nirdu) dayArahita pratijJA. nidA (ni) nidrA levI, niasIlabaleNa (nijazIlabalena) UMdhavuM. pitAnA ziyaLanA baLathI. nirA zrI. (nirA) nidrA. niMr (ni) niMdavuM. nicpanna ) (niq) niSpanna nigna ) thavuM, siddha thavuM, niMdA zrI. (nindrA) niMdA. nIpajavuM. nivAraNa vi. (nivAraNa) kAraNa nic4 vi. ( niTa) phalarahita, rahita, ahetuka, kAraNa vinA. nirarthaka niuhU ) (nijha) pakaDavuM, nidA chuM. (nirvadha) Agraha, nid ! nigraha kara, nicaddha vi (nidra) baMdhAyela. zikSA karavI, aTakAvavuM. nirmayara vi. (nimaMta2) atinAma puM. (nirama) vyApAravAnuM zaya nirmaLa, sthAna, vyApArIne samudAya. nimAba ] (nira) nirr vi. ( nija) guNarahita. nimen ) banAvavuM, racavuM. nidara vi. (niya) avinazvara nimeSa chuM. (nimeva) palakAre, zAzvata. maTakuM. nigrasTa vi. (nizca8) sthira, tti vi. (ni) pitAnuM. acala, draDha. nivRDha (ninakura) potAnA nikA (nira+jJa) kSaya karavA, kuLano nAza karavo, karmano kSaya karo. niyavavasAyANurUvaM (nijnikA strI. (nirA) karmane kSaya. vyavasAyAnu) potAnA *tij[ (kSi) kSaya pAmavuM. vyavasAyanA samAna Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fauro z. (faqia) (ug, DAra, hutu. niva puM. (nRpa ) rAla. nivai puM. ( nRpati) rAna. xfata (fa+qa) na usg". * nivaT ] (ni+vRt ) pAchA niaTT nivAsa puM. (nivAsa) rahehAtha, 32. mAzraya. nivvANa na. ( nirvANa ) bhAkSa x nivivajj (nir + vidya) nirde thAmavA, virakta thavu. froge af. (fagfa) . nisA strI. (nizA) rAtrI. nihasa puM. ( nikaSa ) usoTI. fafe fa. (fafa) vimal, bhaMDAra, cakravatI rAjAnI saMpatti vizeSa. 30 nIi strI. (nIti) nyAya. xnIsara nissara nihara nIharU XnIsa ) ( nir+zvas ) nizvAsanissas (nis+sar ) nI. sevA, nIsAsa sevA. jhaMkh xnIsAra | (nir+sAraya) mahAra nissAra nAng. nIsaMda puM. (niHsyanda) rasanu gajavute. Xne (nI) sarva vu hovu neura niura na. (nUpura ) pagarnu kharagu, nUpura. nUura J netta puM. na. (netra) netra, sAMga. nemi puM. (nemi) mAvIsabhA ji. nemittia vi. (naimittika) nimitta zAstra jaNanAra. neha puM. ( sneha) steya, rAga. pa. pai a. (prati) vyApti, Alimukhya, virodha, sAmIpye. paiTThA strI. ( pratiSThA) pratiSThA, arti, Ara. paiNNA strI. (pratijJA) atijJA. paidiNa na. ( pratidina ) 622/04, sA. painna - ga puM. na. ( prakIrNa - ka) sUtra vizeSa, vi. vipreSu. paNa vi. ( praguNa) hoziya: 2. uss (pra+dviS ) dveSa karavo paus para a. (prage) prabhAtamAM paoga puM. (prayoga) prayoga, va vyApAra. paMkaa na. ( paGkaja) ubhasa Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 naMbara . (ra) pAMjaruM. pas chuM. () paryAya, paMDava kuM. (Adava) pAMDu rAjAnA rUpAntara, putro, pAMDa. vaguvu . (vRkSa) kAmadeva, vika chuM. (Teta) paMDita. viSNune putra [ | vi. (T#) pAkeluM. XpaivA (varguvA) sevAbhakti karavI. jo ( 4) samartha. X } ( ) mokalavuM, gvaNa . () pakhavADiyuM, ghAva ke prasthAna karavuM, prAraMbha ardho mAsa. kare. gNa chuM. (u) pakSI. Xpa (va) paDavuM, patita thavuM. gharavagha vi. (tyakSa) sAkSAta, kam (ti+kam) nivRtta dekhItuM, AMkha AgaLanuM. thavuM, pAchA pharavuM. divAnA . (tamar) paccakkhANa na. (pratyAkhyAna) pratikramaNa, Avazyaka kriyA, tyAga karavAnI pratijJA, pApathI pAchA pharavuM. niyama. ula-huM chuM. (ghaNU5) prabhAta himA strI. (pratimA) mUrti, kAla. pratibiMba. vAvoft strI. (re.) sanmukha vaDiyAra chuM. (ghativAra) ilAja, badalo. AvavuM. gaNa chuM. (pratikSa) zatru. gs f. (C) hitakArI vastu xmhivatta (tirU) svIkAra gcho . (pazcAtu) pachI, kare, aMgIkAra kara. ana-tara, pAchaLanuM. paDivayA / strI. (pratipad ) pachI . (pazcAttApa) anu infhavA I paDavo. tApa, pastAvo. Xpat (7) paDhavuM, bhaNavuM. pagavAna na. (vAna) aMta, gDhaur R. (vIna) bhaNavuM. avasAna, cheDA. ' paNa vi. (7thama) prathama, Adya. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pappAma puM. (bAma) namaskAra. papaLa 7. (varlDa) pAM vALavuM ) (pra+sAc ) prarUpaNA pannava karavI, upadeza ApavA. pappA strI. (masA) buddhi parlR puM. (prazna) prazna, savAla. xpatti 5 (prati ) vizvAsa pattisthya karavA, Azraya karavA. xpattiAv (prati+mAyar ) vizvAsa karAvavA, pratIti karAvavI, (a+arthar) prAthanA karavI. *patthU pacch } pasthima vi. (prathita) yAcanA karAyela, puM. na. (pramAta) prabhAta. pabhAva pahAya | Xq+maT (pra+mAvyuM) prabhAvanA karavI. 312 Xq+mar (1+E1 ) pramAjanA karavI, sApha karavuM. xpamant (va+mAya) pramAda karaveza, bhUlavuM. xq+mArca (pra+mavuM-mAr) pramAda karavA, bhUlavuM. pamAya chuM. (pramAdra) pramAda, bhUla, cUka. pahala (vi+jja) bhulavu, visma raNa thayuM. xpaT (p ) pakAvavuM, rAMdhavuM. ya chuM. 7. (1ra) 16, zabda samUha, vibhakti aMtavALu" pada yaMga chuM. (vatana) pataMgIyuM. pacastha chuM. (pArtha) padArtha, zabdanA a. xyA (pra+ nay ) janma ApavA, utpanna karavuM. payA zrI. (pranA) prajA, saMtAna, xq+yAm (pra+ArA) prakAzavu. payAsa puM. (vrArA) prakAza. pacAsara vi. (mArA) prakAza karanAra. yAlayara vi. (prAcara) prakAza karanAra. ghara vi. (ghara) anya, zreSTha. paraMparA strI. (paramparA) paramparA, anukrama, hAra na. (rAma) bala, zakti, sAmarthya. varama / chuM. parAkama (varAra) parastrI. paravAra chuM. na. paravAnA strI. (varArA) para strI, vi. (paraspara) ekabIjAne, anya anya. parappara paruSpara paropara parama vi. (varama) utkRSTa, zreSTha. varamaya na. (vamavala) meAkSa, utkRSTa pada. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salA. paraloyahima vi. (paralokahita) | xparivvay (pari+vaj) hAkSA pI. __52mAM hita 42nA2. | parisara puM. (parisara) sabhI5. 'parAbhava puM. (parAbhava) parAla, / parisA strI. (parSad-pariSad ) bArI 4 xparAvaTa (parA+vRt) mAvRtti xparihar (paritaha) tyAra 423 / . 42vI, 32 // 2 thave. xparihA / (pari+dhA) 52, xpariAl (veSTay ) sapeTa, . pari+dhA dhAraNa 42 pIyuH parihA strI. (parikhA) bhAI. xparikkhU / (pari+IkSa) parIkSA parokyAra pu. (paropakAra) parane!pariccha , 2vI, tapAsa S542. parikkhaNa na. (parIkSaNa) parIkSA XpalAva (nAzay) nasAu', . 42vI. lagA. xparicaya / (parityaj) 5ri. xpaloTTa (pra+luT ) sArayu, pariccaya / tyAga 423. ANATa. pariccatta / vi. (parityakta). xpaloTTa ) (paryas) 34, paricatta / tyAga yesa. palaTTe pasaTa, viparIta xpariciMt (pari+cintay ) yitana palhattha ). yu. 2 xpa+vajja (pra+padya) 2112 pariNaya vi. (pariNata) pa2i541. 423. pariNIya vi. (pariNIta) 52sa. xpa+vaTTa / (pra+vRt ) pravata , xpari+tapp (pari+tapya) pazcAttApa pa+yaT / pravRtti 42vI. pavaNa puM. (pavana) pavana, vAyu 423!, parabha tha. pavayaNa na. (pravacana) mAgama, xpari+deva (pari+deva ) vimA5 siddhAnta. 2 . pavAsi-su / puM. (pravAsi) xpari+nivvA (pari+ni+vA) pAvAsu bhusA32. zAMta tha', sa bha 2Dita yayuH paviTaTha vi. (praviSTa) praveza 428. parimANa na. (parimANa) bhAna, pavittayA strI. (pavitratA) pavitrabhA5. / pA | Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 pavitta (+vica) praveza karavo. | (AmU ) samartha thavuM. padakA strI. (patraNa) dIkSA. xNA () pIvuM, pAna karavuM. rea (gwas) pravajyA levI, Gigao vi. (prAkRta) prAkRta dIkSA levI. | pAyabhASA, svAbhAvika, xucas . () parvata. nIca, sAdhAraNa. Xqara (wtrAya) dIkSA pArthiva (tAthI prAkRta kAvya. apAvavI. Tr6 (grTum ) prakaTa thavuM. (+) prazaMsA gss . (grgy)varSARtu,comAsu karavI. gidrA zrI. (TTazAstrA) pAThapara chuM. (ghara) prasakta, zALA. Asakta. pApa chuM. na. (prANa) IMdriya vigere xrUma (T+aa) zAnti daza prA. (pAMca indriya, karavI. traNabala, zvAsocchavAsa, Ayu) x+a (+Q) prasava kara, groorgvAya chuM. (giLAtijJAta) jIva janma Apo, utpanna karavuM. hiMsA, prANene nAza. vAya chuM. (ghasATu) maherabAnI, gifchuM. (prANina) jIva, prANa. dayA, kRpA. grLa chuM. (jJALi) hAya. g. () pazu. TryT (Abi) jIvane XpaE () prahAra karavo. samudAya. ghara pu. (ghaeAra) prahAra. grLA na. (vAnI) jala. padAva chuM. (4mAvo prabhAva, zakti, urrLavada paM. (urLavA) chava vadha. sAmarthya. jAya . () paga, pAda, zlevAva vi. (imA) prabhAvaka, kane cotho bhAga. prabhAvanA karanAra, unnati pAra chuM. (vAta) paDavuM. karanAra. pAvara vi. (ghara) prakaTa, vahika . (grLa-thi4) musAphara.. thayuM . khulluM.. Tdu chuM. (muM) prabhu, svAmI. vAyava chuM. (parA) jhADa, Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 pAyaso a. (prAyazas) prAyaH, piva 1 (pA.-pib) pI. ghArIne. | pijja / pAraddhi puM. (pAparddhi) pAradhI, | pivAsA strI. (pipAsA) tarasa, zikSArI. strI. bhRgayA. tRSA pIda strI. (prIti) prema. xpAraM+gacchu (pAraGgacch) pA2 xpiidd'| (pID) pIyu, du:pAbha pIlvu , . pArevA / puM. (pArApata) paare| pIDaNa na. (pIDana) pI3. pArAva pIDA / strI. (pIDA) pIsa, duH5.. xpAla (pAlay ) pAsana 42. pIlA pAlaga vi. (pAlaka) pAsanA2. xpINa (prINa ) prema upanA , xpAva (pra+Ap ) pAbha,bhegava. muza 42. pAva vi. (pApa) nIya, pApA... xpuccha (pRccha) put pAva na. (pApa) 54bha. puja vi. (pUjya) pUrAnA yo pAvakamma na. (pApakarman) pA54. puddhvii| strI. (pRthvI) pRthvI, xpAs / (dRza , pazya) hemayu, puhavI bhUbhi .. pass ) na. xpuNa (pU) pavitra 42. pAsa na. (pArzva) sabhI5, pAse, puNa / pAhuDa na. (prAbhRta) 542, bheTa. puNA / piara / puM. (pitR) pitA. puNAi a. (punara) pAchu, piu / puNA zathA.. piusiyA / strI. (pitRSvasa) piucchA , puNaruttaM a. (de.) vA2 vA2. picchI / strI. (pRthvI) 15), puNNa na. (puNya) 555, dharma, puhuvI bhUmi. zubhama, vi. pavitra.. piya vi. (priya) priya, pachA. puSiNamA strI. (pUrNimA) pUnama.. pu. pati, ghI, svAmI. putta puM. (putra) putra. piyasahI strI. (priyasakhI) prema putthaya / puM na. (pustaka) pusta.. pAtra sabhI. potthaya ) uNa Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 puppha na. (puSpa) sa. purao a. (puratas ) mAgaNa. pharusa vi. (paruSa) isna, za. puraM / a. (puras )57i, samakSa. phala na. (phala) . xphAD / (pATay ) yu, yAra. purisa puM. (puruSa) puruSa. / phAla xpuloa] (dRz ) jyu xphAs ] (spRz ) 25 42vI. pulaa / phris| puva / vi. (pUrva) paDelu', phAsa puM. (sparza) 25. purima magAunu, mAdha. xphuT / (sphuTa-bhraMz ) visa', puTava vi. (pUrva) 70 nAma, 56 phur3a puTapu, lAgata . hajAravarSane eka pUrva, kALa vizeSa. phulla na. (phulla) puSpa, pe. xpheD (spheTaya) vinAza 42yo, puvA strI. (pUrvA) pUrva dizA.. 2 42 puvaNha pu. (pUrvAhna) hivasanI pUrva bhAga. xpUj / (pUjay ) pUna 42vI. baillo de (balIvarda) ma56. xbaMdha (bandha ) pandhana 427, mAMdha. XpUra (pUray ) pUra 427, 12yu: baMdhaNa na. (bandhana) meharI, maTapUraa vi. (pUraka) pU24 42 nA2, va, mAdha. XpUs / (puS-puSya) poSaNa baMdhava puM. (bAndhava) madhu, mitra. baMdhu puM. (bandhu) mAdhava, mitra. xpekkha / baMbhacera ) (brahmacarya) amanyaya. pikkha / (pra+IkSa) ne. bamhacaria bamhacera / pomma ] na. (padma) bhA. baMbhaNa puM. (brAhmaNa) yAma. pauma baMbhayAri vi. (brahmacArin ) prahmaporusa / na. (pauruSa) puruSArtha. pArasa / puruSatva. yaya pAsanA2. paurisa ) bala na. (bala) zati, sAmathya. pusse / 27. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 XSaNo (TU) bAlavuM. () garjanA karavI, gAjavuM4 vi. (vagi) sarvathI | Xyu (vRdha-guNa) bedha thavo, balavAna jJAna meLavavuM, jAgavuM, samajavuM. thag-ei ] Xyu (ma) DubI javuM. cahyA che . (vahi ) bahAra. bAhiM zrI. (vRddhi) buddhi. bAhira guru chuM(6) paMDita. ghaNA phe. (hi) maithuna, bahAra.xqgva (vumus ) khAvAnI IcchA vaLio | zrI. (matinI) bahena. karavI. bhaiNI / voTsa (ja) bolavuM. dira vi. (ghara) baheruM. | vor (vo) bedha thavo, jANavuM. yadu-3o vi. (caMdu-4) ghaNuM, vo6i zrI. (vodhi) zuddha dharmanI bahuga ) vadhAre. prApti vaghumA (vadumAnaya) sanmAna karavuM. | xrmA (manna) bhAMgavuM, teDavuM. vattA . (6 ) aneka vAra. saMta vi. (mAvata-manta-strAgata vAha !. (4) bAlaka. -avanta-mayAnta) bhagavAXyAt (vA) pIDavuM, kaDavuM. aizvaryavAna, kalyANakAraka, vahyA strI. (vADhA) kumArI, chokarI, dedIpyamAna, saMsAra ane paDhimA trI. (vAsTiA) chokarI. sakala bhanA aMta karanAra. T strI. (vAdu) hAtha, bhujA. maraI strI. (mAvatI) pAMcamuM-- hiro vi. (vAhya) bahAranuM. aMga, bhagavatIsUtra. mAvaMto chuM. (mAvata) bhAgavADuM . (vAdu) hAtha, bhuja. jayavaMta , vAna, pUjya. hira . (vizva) biMba, pratimA. |xanna () bhejavuM, bALavuM. thar (mI) bIvuM, bhaya pAmavuM. | manar strI. (mA) strI. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mada vi. (traNa) bhraSTa, patita. maru chuM. (maTa) laDavaiyA. mA (mA ) bhaNavuM. 318 mattAra | puM. (maa) svAmI, pati, bhantu bhAra. vi. pASaka, } matti strI. (matti) bhakti, sevA, yAkarI. bhadda vi. (madra) kalyANa karanAra, bhadra J sukhI, vahAlu, mAyALu. naM. kalyANa, maMgala. mam / (tram) amavu, bhaTakavu. mam anaMta vi. (zramam ) bhamatu. aya na. (maya) bIka, dhAstI, Xmar (#) bharavuM. marada chuM. (marata) zrIRSabhanAthanA jyeSTha putra, na. bhAratakSetra. asso chuM. (mamAna) rAkha. } bhavya bhastayA strI. ( bhasmAntatA) rAkha thaI javuM, khaLAne bhasma thavuM. xmA (mA) dIpavuM, prakAzavu. . Achu chuM. (mAnu) sU`. mAyara o chuM. (zrA7) bhAI. } bhAu mAra chuM. (mAra) bhAra, bejo. mArlR na. (mArata) bharatakSetra. mAha naM. (mA) lalATa xmatra (mAy ) ciMtana karavu. mAva chuM. (mAtra) bhAva, bhAvanA, abhiprAya vastu, padmA . mAr (mAth) khelavu. xmAra ) (mAsa ) zAbhavuM, Ii prakAzavuM. mAtA strI. (mASA) bhASA, vANI, vayata. mar (sU) heAvuM, thavu.. mava chuM. (mava) bhava, saMsAra, mavitra vi. (mavi-manya) bhavya mAvi vi. (vin ) thanArUM. adhya / li. (maLyuM) bhavya jIvra, mit (mir ) bhedavuM, cIravuM. bhavibha / ) phADavu, yeAgya, suMdara. jIva, meAkSAthI jIva, saMsArI, mala ) (ma) bhasavuM, kUtarAnu bukka alanI chuM. (zramara) bhramara. bhuvu. bhramara bhikkhAyaria vi. ( bhikSAcaraka) bhikSAcara, bhikSu. mivu chuM. (mikSu) bhikSuka, sAdhu. mitra chuM. (dRzya) nAkara. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 dhara. miNa (mRtyaTLa) nekarone | mata chuM. na. (anna) mansa, guNe. vicAra, gupta vAta. mig chuM. (mi) bhila, maMti . (trina) mannI. muM= (munnu) jamavuM. vi. (manTa) dhImuM, ALasu, muja 6 (mukA) sarpa. alpa. muha (aM) bhUlavuM, cUkavuM. | chuM. (madra) meru parvata. mUma chuM. na. (mUa) jatu, prANa. maMrira (nkira) maMdira, jinAlaya, mUhura . (sUti) jIvane upakAra. mais j. (naTa) mAMkaDuM. mU (mUSaNya) zobhAvavuM, zaNa- najaaro strI. (BkSikA) gAravuM. macchiAJ mAkhI. mUra na. (mUSa) AbhUSaNa. *ma ( ) mAgavuM, zodhavuM. bhaTTa ) vi. (mojina) bhegA- mA chuM. (mA) raste. mali I sakata, vilAsI. mathALa (maghavana) Indra. mono chuM. ne. (mo) manojJa maracuM chuM. (mRtyu) maraNa, meta. moma | zabdAdi viSaya, khAvuM marajI chuM. (W) mAchaluM. te, upabhega. marachara kuM. (32) IrSA, dveSa. maya na. (monana) bhajana. macchavahagAha (matsyavadhakAdi) mAchImAra vagere. ma strI. (mati) buddhi. manno (ma) mada kare, maphata chuM. na. (mu) muguTa. magI abhimAna karavuM. mosTa . () zreya, kalyANa, mam R. (ma) madha, dAru, zubha. madirA, viTa . (guru) goLAkAra. makazALA zrI. (mA) sImA, rAva (tra) vicAra karo. hada, vyavasthA. nimaMt (nimatra) nimaMtraNa | mana na. (madhya) vacana, AMtare, karavuM, belAvavuM. ! ara. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 priya. majjhaNha puM. (madhyAhna) pisanA / maya ] vi. (mRta) bharI gaye. madhyabhAsa. mua) maTTiA strI. (mRttikA) bhATI. mayaNa puM. (madana) bhaddeSa. maNa puM. (manas ) bhana, yitta. Xmara (mR) ma29 maNapajjava puM. (manaHparyava) yaturtha maraNa na. (maraNa) mRtyu, bha29. jJAna (bIjAnA mananA bhAvone | maraNabhaya (maraNabhaya) bharathanA laya. vinArajAna.) |xmarisa (mRza) viyAra maNavallaha (manovallabha) bhanane maris (mRS ) sana 29, kSamA "mI . maNasi vi. (manasvin ) prazasta maha / vi. (mahat ) mATu, bhanavAlA. mahata) vizAla. maNA / mahappa pu. (mahAtman ) mahAtmA. maNayaM / a. (manAk) sa65, mahAdevI strI (mahAdevI) 5TarANI, maNi thAI mahAvIra puM. (mahAvIra) vyAvAsamA maNi puM. (maNi) maNi tIrtha2. maNUsa puM. (manuSya) manuSya. mahAsaI strI. (mahAsato) GSTa maNojja] vi. (manojJa) sun62. zAsavANA strI. maNoNNa mahilA strI. (mahilA) strI, nArI. maNoraha puM. (manoratha) bhanA2tha, mahilAmaNa (mahilAmanas ) strIUl. sAnu bhana. matta vi. (matta) bhayukta, mahivAla puM. (mahipAla) 20na. bhatta. mahu na. (madhu) madhu. matthaya puM. na. (mastaka) bharatA, mahura vi. (madhura) madhura, su12, bhAthu. __ bhiSTa, bhI xmann (man-manya) bhAnapu, viyA mahosava / puM. (mahotsava) mott| mannu pu. (manyu) auSa. mahassava tsa va. maya puM. (mada) malibhAna, garva. / mahocchava Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 mahosahi strI. (mahauSadhi) zreSTha | miaMka / puM. (mRgAGka) yandra. bhASadhi. maaMka ) mA / a. (mithyA) bhA, nahI. miga / puM. (mRga) 7291. maaii| ma maausiaa| strI. (mAtRSvas) micchA a. (mithyA) asatya, mAucchA bhAsI, bhAtAnI na. mitta puM. na. (mitra) mitra. xmANa (mAnaya ) sanmAna 23, mittI strI. (maitrI) bhitratA, mA2 423. hAstI. mANa puM. (mAna) abhimAna, 1. xmilA (mlai) bhinna ', mANi vi. (mAnin ) abhimAnI, karamAvuM. ___ vi. mIsia vi. (mizrita) bhitra mAyarA ) strI. (mAtR) bhAtA, mAu bhA, sananI. mAi muy / mAyA strI. (mAyA) 342, 71. mukkha / puM. (mUrkha) bhUma, mArua pu. (mAruta) 5vana. murukkha) majJAnI. mAlA strI. (mAlA) bhAsA. mukkha / puM. (mokSa) mokSa. mAMsabhoi vi. (mAMsabhojin ) mokkha / mAMsa khAnAra. mukkhatthi vi. (mokSArthin ) mAsa puM. (mAsa) bhaDinA, bhAsa mokssn| athA. mAsa ] na. (mAsa) mAMsa. xmujjha (muha-muhya) bhuA, maMsa ) bhADa pAvA, ghetA yaH mAhappa puM. na. (mahAtmya) xmuNa (jJA) ones. bhalibhA, moTAI, prabhAva. mAhaNa / puM. (brAhmaNa) thAma. muNi puM. (muni) bhuni, sAdhu. bamhaNa | murNida pu. (munIndra) sAyAya. 21 429, xmuMn / (muc-muJc ) bhU, Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 kudavA (ujjavati) te dhAraNa | mahattama vi. (mahattama) meha samAna, ajJAna sarakhuM. mUat [ ja vahAluM. mulA ( . (pRSA) mizyA, kheTuM. ) vi. (raudra) dAruNa, jo I bhayaMkara, bhISaNa. mosA (6) khuzI karavuM. gurU na. (mu) mukha, meTuM. X4 (rakSa) rakSaNa karavuM. muI- vi. (muvara) vAcALa. * na. (rakSA) rakSaNa karavuM. guNA | ma. (mudhA) vyartha, vaghaNa chuM. (rAkSasa, rAkSasa. ra3rA I phigaTa. rajha 7. (2) rAjya. " vi. (mU%) muMge. kara . (2) lAla, Asakta, mUda vi. (mUda) mUDha, mUrkha, ajJAnI. | (2) ramavuM, AnaMda mAna. mUe R. (mU4) bhUla kAraNa, maLI strI. (2maLI) zrI sundarI. mUhura R. (mUDha (2) sUtra Xr () racavuM, goThavavuM, vizeSa. banAvavuM. karAvAya . (mRSAvAra) ane 8 | vi. (2) Asakta, AnaMda lavA } satya bhASaNa, jaThe jama pAmeluM, khuzI thayeluM. mavira ! elavuM. thai . na. (ratna) ratna. eha chuM. (2) meru parvata. yaya na. (2gata) rUpuM. rameha (mu) mUkavuM, cheDavuM. x (6) zabda karavo, avAja karavo. mA chuM. (vi) megha. vi chuM. (ra) sUrya mogara chuM. ( ra) magara. dakSa vi. (rahasyagupta, gu0. no | R. (auna) mona, rahuM chuM. (tha) ratha. mA ! khAmozI, vANune ddhi vi. (hita) rahita, vajita saMyama, munipaNuM. rANa ) jI. (ka) rAtri. no chuM. (kapUra) mera. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 zA . (rAja) rAga, sneha. | va . na. (1) deha kani , rAma DuM. (rAma) vizeSa nAma. sundaratA, AkRti, rUpa, Xaa | (rASa-vi+1) 43 ) ( %) krodha vidJ zobhavuM, virAjavuM. | I kara, roSa karo. zaniNa na. (rAga) rAjagRha- xre (26) zaibhavuM. romA ( tha)vAgoLavuM. jAva . (rAvaLa) vizeSa nAma. rANuM chuM. (rAda) graha vizeSa. ja chuM. (), rAga, vyAdhi. riDa zrI. (su) vasaMtAdi che ! roNa chuM. (ro) reSa, krodha. nagara, Rtu riDa chuM. (ripu) zatru. R. (trakSA) ci, nAma, rijI 6. (ka) rIMcha. A kAraNa, virahyuM 4ar S. (rahmA) rAmanA bhAI. jisa chuM. (5) RSi. Dha . (Tana) saMbaddha, lAgeluM. hama na. (ta) zabda. 4 zrI. (strI) lamI. XTaNa (29-4) lajajA ( } () rokavuM. pAmavI, zaramAvuM. hama ! Takag (rannAvatI) lajajA- - vi. () rogI. vALI. sava . 1. (vRkSa) jhADa. 86 ki. (re.) suMdara. = () rucavuM, pasaMda di kuM. (vaSTi) lAkaDI, lAThI. ro, 5 paDavuM. veLA zrI. (vimaLA) viSNunI DhathA strI. (tratA) latA. hA na. (trATa) bhAla, zrI. | chage J. kapAla. kSara (6) rovuM, sadana. jo I karavuM. thi vi. (sTasa) sundara, 4ha (6) ugavuM, vadhavuM. manehara. gI ArohaNa karavuM. | Xya (5) bolavuM, kahevuM. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 sad ) (45) meLavavuM, pAmavuM. [ zas () ThagavuM, chetaravuM. (vAchuM ) vAMchavuM, IchavuM. du-a vi. (ghu-) tuccha, nAnuM. ! xrgha (va) vaMdana karavuM, namavuM. Dhi (Teva) lIMpavuM, copaDavuM. vaghaa R. (vA) vAkya. sTa chuM. (ni) lIMbaDAnuM jhADa. vahANa (davArathAna) vyAkhyAna xTTa (hi) cATavuM. karavuM, spaSTa samajAvavuM, sTis ) (vuiM) lakhavuM. vajaar na. (AthAna) vakhANa, vizeSa kathana. sumi vi. (Tata) balAtkArathI vara . (va) varga, samUha. laI levuM, luTI levuM. vazva . (vAgha) vAdha. skuur (sU) kApavuM. Avajha () javuM. suddha vi. huq) lebI, lolupa, Asakta. vacha chuM. (varasa) bAlaka, vAcharaDe. suma suNya) lebha karavo. varacha . (vRkSa) jhADa. gTu () devuM, sApha karavuM, varachaTa vi. (vA) rAgI, snehI. vAcharasTa ne. (vAsa) vAtsalya, reNuM () lekha, lakhANa. anurAga. xam (varnava) tyAga karavo. Dhora chuM. () leka, duniyA. vALo . (vajJagrLa) IndraDholavAruM chuM. (TojhAstra) Indrane - dikpAla. 4as ( ) kahevuM. Dhoni chuM. (romAnitaw) deva varlDa (vRta-va) vartavuM, tevuM. vizeSa. vaya (vRtta) ghaNuM moTuM, Dhoma vi. (sudha4) lebhI. javas ( varSa) vadhavuM. cho () lebha. vAra trI. (vanaspati) vAdag6 I vanaspati. a ) ya. (vA) vA, athavA, ke. mA ) trI. (vanitA) strI. vilayA) chuM. na. (vastra) vajI, 4ary (4) vakhANavuM, ari J IndranuM zastra. | vana varNana karavuM. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 vaji . (vahiM) ani. va6 ) strI. (vati) vasati, vattA strI. (vArtA) vAta, kathA. Rang S sthAna, Azraya vastAra vi. (va7) vakatA, vasaMta paM. (vAta) vasaMtaRtu. vatta ) vatana na. (vasana) rahevu. vatha na. (vastra) vastra. karA ne vyasana) kaSTa, du:kha vadhu na. (vastu) padArtha, cIja. rANa . (vRghama) baLada. vada-6 . (maramathI kAmadeva. kaag ( y) vazamAM vatI [ karavuM. va (ve) bolavuM. varaphUla vi. (vImUta) vaza thayela. vaya puM. na. (trata) vrata, niyama. vaya . . (vacana) vaya, umara. vasudevapura (vamudde putra) vasu devanA putra vaya 1. (vacana) vacana. vas (va) vahevuM, laI javuM. vi. (varanIya) vAya, | vada 6. (vA) vadha. niMdavA lAyaka. va6 zrI. (vadhu) vada, bhAryA. ghara (-) varavuM, pasaMda karavuM. vAvuM chuM. (vAyu) vAyu, pavana. cara vi. (vara) vara, zreSTha. vAr (f9+cA+g) kahevuM, rAjA vi. (varAW) garIba. bolavuM, pratipAdana karavuM. variSa (6) varasavuM, vRSTikaravI. vAnaro ne. ( T) vyAvara | DuM. na. (varSa) vRSTi, | are ; karaNa, zAstra, upadeza, vAha savaMtsara, sAla, medha, | vALA | uttaravarasAda, varasa. vA = =. (vA1i ) bApAra. varA strI. (2) comAsuM. vALA strI. (jALI) vANuM, vacana. vAsA / vANa vi. (vAma) DAbuM, pratikUla, vaDha ()caDhavuM, vaLagavuM vAra (vAva) vAMcavuM, bhaNavuM, agravaNa (2 ) prayatna karo. bhaNavavuM vAtAva chuM. (vyavasAya) vyApAra, vAyA strI. (vAvanA) vAcanA kArya, udyama, vAyara chuM. (vAgha) kAgaDo. jhavaNa () vasavuM, rahevuM. vAva ( vAva) vANI, vAcA. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAri ra. (ra) pANI. viMchima ) . (kUzci) vIMchI. vArirara . (vArira) jaLacara, viJcua masyAdi. | vijJa chuM. ( viSya) vidhyAcala parvata. vAvAra . (gavAra) vyApAra, vyavasAya. virAma chuM. (vikrama) vikramarAjA. vAgharivuM. (vyApArina) vyApArI. vizipa (vitrI) vecavuM, vi che badale karo. vArtA strI. (vAva) vAvaDI. avinna (vi-viva) hovuM, thavuM. vAla pu. naM. (varSa) varasAda, varasa, ne vithi chuM. (vidyArthina) bhaNubhArata Adi kSetra. nAra, vidyAthI. vAra . (varSAra) parvata vijJA zrI. (vicA) vidyA, vizeSa. zAstrajJAna. vANu chuM. (vAyukeva) vAsudeva, vijJAra . (vicAra) vidyA ardhacakravatI, trikhaMDAdhIza, dhara, vidyAvALA. vANuM chuM. (vyAgha) zIkArI. AviyA ) (zva-viSya) vidhavuM, rviSa I ravA (vijhA+TTa) bolavuM, vedha karavo. kahevuM, belAvavuM. vivuM (a ) upArjana karavuM, meLavavuM, pedA karavuM. vAuM chuM. (dhyAdhi, vyAdhi, roga, pIDA. vi6 vi. (vina9) nAza pAmela. vitha chuM. (vinaya) vinaya. vi, gi . (vi) paNa. vivir . (vinA) vagara, sivAya. virUSa chuM. (vi) vidvAna. (vinArA) vinAza viSaao (hyu vi ) tyAga. karo. vidag (vi+9) banAvavuM, vita chuM. (vinArA) nAza. karavuM, vikrvavuM. | viiida vi. (vinirkiTa) vizeSe viza . (vitho) viyoga. karIne kahevAyela. vaira R. (2) samudAya. vivi (vi+jJA) vinaMtI karavI, prArthanA karavI. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra7 viNNANa na. (vijJAna) samAdha, virUva vi. (virUpa) 4635, 335. 4aa, viziSTa jJAna, viroha pu. (virodha) virutA. viNhu puM. (viSNu) vAsudevanu nAma. |xvilava (vi+lav ) visA5 423 / , vibbhala / vi. (vihvala) visa, za: vihala bhujAyadA. xvilasa (vi+las) vilAsa 423!. vimANa puM. na. (vimAna) vimAna. vivatti strI. (vipatti) hu:5. vimhaya pu. (vismaya) sAya. vivrii| vi. (viparIta) viyaMbhiya vi. (vijambhita) vikAsa vivaria 9, pratisa. pAmesa, sAyesa. vivAya pu. (vivAda) yA, viyakkhaNa vi. (vivakSaNa) vAyuddha. zIyAra, muza. |xvivAha (vi+vAhay ) 10 viyaNA / strI. (vedanA) vahanA, | viviha vi. (vividha) sane veyaNA pI, huma. prA2, mahuvidha. xviyas (vi+kas) visa vivihacaritta (vividhacaritra) ! / yaritro. viyAra pu. (vikAra) vi42, vivega pu. (viveka) viyA2, viyAra pu. (vicAra) viyA2, bayA, meha tatvani ya. visa pu. na. (viSa) viSa, 2, viyArarahia vi. (vikArarahita) visama vi. (viSama) samata, vi42 vA. tIkSNa, mA. xviram (viram ) anu.| visamIsia vi. (viSamizrita) virala vi. (virala) sa65, thA / 2vANu virahia vi. (virahita) 2khita, visaya puM. (viSaya) pAMye chandri zUnya, vi27vANu yonA zabdAdi viSayo. xvi+rAya (vi+rAj ) zAsa. visavisa pu. na. (viSayaviSa) viruddha vi. (viruddha) viparIta, viSaya35. ra. pratiSa, Tu: visAya puM (viSAda) , zA. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 visAla vi. (vizAla) moTuxvIsasa (vi+zvas ) vizvAsa 42vA, xvi+sIya (vi+sId ) me 423.. lres| 4231. visesa puM. na. (vizeSa) vizeSa, vIsAma / puM. vizrAma) vizrA12, meha, asAdhA291. vissAma) nita, virAma. xvihara (vi+hR) vikhAra 423.. vIsuM a. (viSvak ) samantAt vihava puM. (vibhava) samRddhi, yAre mA. maizvarya. xbukk ) (bhaS ) masa vihavi vi. (vibhavin ) samRddhi | bhasa / pAlI. buddhi strI. (vRSTi) vRSTi, 12sA vihaliya vi. (vihvalita) muM vuDDhattaNa na. (vRddhatva) pRpA yesa. xveDhU (veSTa) vAyu, sapeTa vihi puM. (vidhi) vidhi, manu4Ana. vujhDhi strI. (vRddhi) vRddhi, yaDhatI. vihINa / vi. (vihIna) vanita. vutta vi. (ukta) hetu vihUNa ti . vejja puM. (vaidya) vaidha. vihura vi. (vidhura) du:mI, verulia) puM. na. (vaiDUrya) vaiDUrya veDUrima 2tna. vyAsa. veDujja) xvi+he (vi+dhA) 42, mAnava veyAvacca / na. (vaiyAvRtya) vINA strI. (vINA) pI. veyAvaDia) sevA, zuzrUSA. viiyraag| puM. vi. (vItarAga) vera / na. (vaira) zatrutA. viyarAga rAgajina, ni. vaira vIra puM. (vIra) pI2, 52|4bhii.. veragga na. (vairAgya) vai2. vIsattha vi. (vizvasta) vizvAsa- xve (vep ) 4 5. pANu vesavaNa | puM. (vaizravaNa) humera, xviism| (vi+zram ) vizrAMti vesamaNa yakSarA. vissam / sanI. vesA strI. (vezyA) vezyA. xvIsara / (vi+smR) bhUlIxbol (gam ) , zunara, vissarvu , vAsaraH / sadhana 42., vAtAva. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 vorA (atim) ulaMdhavuM. | (+sa) jalavuM, *oti (viSa7+rUd ) tyAga ! krodha kara, Akroza kara. karo choDavuM. sama vi. (saMyuta) yukta, sahita. vosira (yulsano tyAga karavuM, saMko S. () saMbaMdha, melApa. si6 ii ma. (sA) haMmezA, hari . (zAnita) seLamAM jina. tathAI A nirantara. ThThI . (sakRta) ekavAra hatior . mU. (joLuM) tarI saI gayelA. hiMi vi. (4-%) Indra ' hatoraNa . (santoSa) saMteSa. sahita. x+3i (saM+zi) saMdezo kahe, rAjo . (ai) sainya lazkara samAcAra kahevA tina | sadha che (saMsthA) sAMdhavuM, senaJ saMghA) joDavuM, cAhavuM. taruM strI. (1) satI strI. saMparU . (saprati) hAla, hamaNuM. asur chuM. (Ana) pakSI, 7. saMpainariMda puM. (sampratinarendra) kAkadarzana Adi nimitta. saMprati rAja. hajI strI. ( rA) sAMkaLa. saM+qjJa (35) prApta karavuM, xrUMchuM (+) maLavuM. pAmavuM. saMgama chuM. (sakrama) maLavuM. saM++(samu++Y=) sApha hiMda chuM. (sa) saMdha, samudAya, karavuM, nirmaLa karavuM. zramaNAdi caturvidha saMgha. saMpatti strI. (tti) saMpadA, +=+ ( mU) saMyama le, Rddhi prayatna karavo, bAMdhavuM. ! saMghAra . (svara) sparza. saMgama chuM. (saMgama) saMyama, cAritra, vaMdha . ( 5) saMsarga, saMga, hiMsAdi pApothI nivRtti. joDANa, saguM. xjhA (saM+A) sArI pravRtti saMsmo (+) smaraNa karavI. | samANu karavuM, yAda karavuM. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 saya saMvaccharia vi. (sAMvatsarika) savatsa2 samadhI / saMvega ghu. (saMvega) saMsArathA vairAjya, bhakSiAlimASa. saMsagga puM. (saMsarga) saga, samaya. saMsAra puM. (saMsAra) saMsAra. saMsAracakka na. (saMsAracakra) sasA23pI ya. xsaMharU (saM+ha) saMDAra 42vo. saMhAra-saMghAra puM. (saMhAra) sahA2. sakamma puM. na. (svakarma) potAnu ma. sakuDuMbaya (sakuTumbaka) ma sahita. xsakk (zak) samartha ya.. sakka puM. (zakra) 8.. sakkhaM a. (sAkSAt ) pratyakSa, pragaTa. sakkhiNo (sAkSI) sAkSI. sagAsa na. (sakAza) sabhI5, pAse, sagga puM. (svarga) svara , hevasa. sacca na. (satya) sAyu, yathArtha vayana. saccavaya vi. (satyavada) satyavAhI sAnyu mosanA2. sajja vi. (sajja) taiyAra. sajjaNa puM. (sajana) satpuruSa. sajjA / strI. (zayyA) zayana, sejjA pathArI. sajjhAya puM. (svAdhyAya) sUtratA abhyAsa, parAvartana Adi 42. Xsai (zad) sayu, 6 423... saDia vi. (zaTita) sasu. saDha vi. (zaTha) surayA. saNiyaM a. (zanais ) dhAmethA. saNha, suNha, / vi. (sUkSma) suhuma sUkSma, sata / puM na. (zata) sAnI sadhyA .. sadda puM (zabda) 106. xsaddah (zraddhA ) zrI 42vI, saddha ] puM. (zrA) zrA , saDDhaJ Y saddhA / strI. (zraddhA) zra&l, saDDhA ) bhanthi. saddhiM (sArdham) sAthe. satta vi. (sakta) Asata, satta na. (sattva) mI, 52bha. satti strI. (zakti) sAmathya , 52ma. sattu puM. (zatru) zanu. sattujaya puM. (zatruJjaya) siddha giri, yAtrAnu dhAma. | Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 rAta ] strI. (zatru nathI) | samAja vi. (7) va. . vidyarekI } nadInuM nAma, mAna, thatuM. sittujI ) samAyaraNa na. (samAcaraNa) rahyuM chuM. (vArtha) sAthe, samudAya. AcaraNa, AcaravuM, karavuM - sabhya . () zastra, hathI Ara. 44maye (sam+A+)karavuM, Elya na. (zAstra) zAstra, AgAma. AcaraNa karavuM. sattA strI. (saMjJA) ceSTA, jJAna. *mA (samA+rama) zarU karavuM, XAnAm (mA+da) Adara kara, - hiMsA karavI. au i. (sarpa) sarpa. samAvaDia vi. (samApitata) ago vi. (sagAi) prANe sanmukha AvIne paDela. sahita. tamAri chuM. strI. (madha) cittanI samAva pu. (samA) sAro svasthatA, mananI zAMti. bhAva, astitva, bhAvArtha. middhi strI. (samRddhi, samRddhi, vatA . (samAnatAta) cAre. sAniddhi | AbAdI, caDhatI. rAmar | bAju, savatarapha. samaya . (sI) pAse, najIka, maur chuM. () zramaNa, sAdhu, nI ivi. (3mIhita) ISTa, samaNovAsaya-ga puM. (zramaNopA vAMchita. sa) zrAvaka, sAdhuone upAsaka. | tor | . na. (samavasara) paramAra vi. (matta) saMpUrNa, badhuM. } samavasara ! sAsaraNa, samatha vi. (sAI) samartha, sanna ma. (sabhya) sArI rIte. zaktivALo. sanmatta na. ( ) satyatatva ramaNa chuM. () samaya, kALa, upara zraddhA, samyagadarzana. vakhata, avasara, zAstra. | ma. (vayama) pote, tamA che ( mag ) samApta ja potAnI meLe. samANa I karavuM, pUrNa karavuM. thai chuM. (gana) kuMTuMbI, samAna vi. (samAna) sadaza, tulya, jJAtivarga. sarakhuM. ' tharza . (satata) nirantara. Hpha | StAnI' Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sayala vi. (sakala) pUrNA, sarva. sayasahassa puM. na. ( zatasahasra ) sAtha, so vAra hunnara. sayAyAra puM. ( sadAcAra ) uttama AcAra. * sar (sa) saravu, masavu, vu XAT (FF) ZHZy sag", 18 vu, sabhANavu sara puM. (zara) mANu sara puM. na. ( saras ) sarezvara. saraa puM. (zarada) za26 Rtu. saraNa na. ( zaraNa) zaraNa, Azraya, rakSA. saraNatta na. ( zaraNatva) zazupAlu, sarassaI strI. (sarasvatI) pANI, vAgU hevA. vi. (sadRkSa ) saraju, 1 samAna sariccha sarikkha 332 sarUva na. ( svarUpa ) sva35. saroya na. ( saroja) bhaja. saroruha na. ( saroruha) ubhasa. X salahU ( zlAgh ) prazaMsA 42vI salAhA strI ( zlAghA) bajAlu, prazaMsA. * sav (zap ) zApa deveo, sogana hevA. xsava (sU ) janma Apave. savaNa na. ( zravaNa ) sAMbhagavu, savva sa. savao savvato savvato savvattha savvahi savvaha (sarva) madhu . a. ( sarvatas ) sarva are, yAre tarar3athI, a. ( sarvatra ) sarva hemo. savaNNu puM. (sarvajJa) sarvajJa lagavAn, sarva jANunAra. savvaviraha strI. (sarvavirati) pAMye mahAtratAnuM pAlana, sarva pApa vyApAranA tyAga. bhezA. savvA a. (sarvadA ) sahA, sahA a. (sarvathA) sarva prA. savvAyara (sarvAdara ) sarvamAhara pUrva ka sasaMka puM. (zazAGka) candra. sasA ] tro. susA J strI. (svasa) Dena. sasiravi (zaziravi) caMdrane sUrya . x07 (57) 284 kg. saha (rAjU ) zobhavu . saha a. (saha) sAthai . sahala | vi. ( saphala) isa sahita sabhala J saijha, sArtha. sahasA a. (sahasA ) bha sahA strI. (sabhA) sabhA. sahAva puM. (svabhAva) amRti Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 nAya. sahI strI. (sakhI) sahanyArI. sAhu puM. (sAdhu) sAdhu, bhokSamArga sAu vi. (svAdu) madhura, svA sAdhanAra. vANu sAhijja ) na. (sAhAyya) ma, sAhajja saDIyatA. sANa ) pu. (zvan ) ta. sAhejja / siMgha / puM. (siMha) si. sAmanna vi. (sAmAnya) sAdhAraNa. sIha ) sAmAia na. (sAmAyika) sAmA xsiMca (siJc ) chAMTavu, bhAnu yi, me gharI samatAnAM rakheSu. 427 sAmi puM. (svAmin ) svAmI, xsikkha (zikSa) ma sikkhA strI. (zikSA) 6. sAya na. (sAta) supa sikkhi he. kR. (zikSituM) sAra vi. (sAra) zreSTha, uttama. bhaNavAne sArahi puM. (sArathi) sArathI. sijja (svid ) 52seve! 4. sAvaga puM. (zrAvaka) zrAva4. xsijjh (sidha-sidhya) si ya. sAvaya puM. (zvApada) zi4121 5zu. xsiDhil (zithilaya) zithila sAvigA strI. (zrAvikA) zrAvitrI pu. sAsaNa na. (zAsana) zAsana, xsiNijjh (snihya) sne 423.. zAstra, AtA, zikSaNa, siha pu. (sneha) sne, prema. sAsaya vi. (zAzvata) nitya, siddha puM. (siddha) siddha, siddha lagavAn avinazvara. siddhagiri pu. (siddhagiri) sAsU strI. (zvazrU) sAsu. siddhAya xsAha (katha) 4 . siddhattha puM. (siddhArtha) prabhuvIranA xsAh (sAdha ) sAdhayu siddha, 42. sAhammima vi. (sAdharmika) siddharAya pu. (siddharAja) nanu nAma. samAna dharma vANI. | siddhahema puM. (siddhahema) vyA42parnu sAhA strI. (zAkhA) zA. nAma. pitA Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhAlaya na. ( siddhAlaya) siddhonu sthAna. fafs at. (fat) Rise, Hi&. sippa na. ( zilpa) arIgarI, citrAhi-vijJAna. sirivaddhamANa puM. ( zrI vardhamAna ) yovIsabhAnina sirI strI. (zrI) lakSmI. X silAha ( zlAgh ) prazaMsA 42vI. xsilesa (zliS) bheTavu, AliMgana 25. silogaddha puM. na. ( lokArdha) zlAkanA abhiAga. 334 siva na. (ziva) udayAlu, lada, bhokSa. siviNa puM. na. ( svapna) svapna. suviNa simiNa sumiNa xfaca (da) Mag` zag. sisu puM. (zizu) mAlaGa xfa (F) zug, Szug. sihara na. (zikhara) zipara. sihara paraMparA (zikharaparaMparA) zikharAnI paraMparA. eftu fa. (afia) d's', sIya (zIta) susta, yed, bhAsasu. sIyA strI. (sItA) zabhanI zrI. sIyala vi. (zItala) zIta sparza - vANu sIyAla puM. ( zItakAla ) zIyANe. sIla na. ( zIla) zIyaNa, uttamA yAra. X sIs ) ( ziS) hiMsA ravI, sissa bAkI rAkhavuDa, vizeSa } 425. X sIsa (kathay) 'hevu. sosa puM. (ziSya) ziSya. sIsa puM. na. (zIrSa) bhastaGa, bhAthuH sua puM. ( suta) putra. gm fa. (34) Ysa qefany', ghoNu . suThu a. (suSThu ) sArI rIte. XsuNa haN } (zru) sAMbhajavu suhA susA NDusA sunta na. ( sUtra ) sUtra. strI. ( snuSA ) putravadhU. supta vi. ( supta ) sutesa. XEHI (F) ZHRg sig', saMbhAjavu Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapna samAna. sumiNatulla ) vi. (svapnatulya) suviNatulla / suyaNadujjaNavisesa ( sujana durjanavizeSa ) sanbana hunano meha. sura puM. (sura) heva. surahi vi. ( surabhi ) sugaMdhi yukta, sugaMdhI. xsuv ] ( svap) adhavu, suvu, sov / vizrAnti levI. suvaNNa na. (suvarNa) suvarNa. suvijja puM. (suvaidya) sAre vai. suve a ( zvas ) bhavatI ase. susANa na. ( zmazAna) masAlu. masANa xsuh (sukhay ) suppI 425. suha na. (sukha) suppa. suha na. (zubha) maMgala, udayAlu. suhA strI. (sudhA) amRta. suhi vi. (sukhin ) suTTI. XsUy (sUcay ) sUthanA ravI. sUra puM. (zUra) 232, parA bhI. sUri pu. ( sUri) AyArya. sUla puM. na. (zUla) zuddha, roga vizeSa, zastra vizeSa. X sUkha | sussa seNA strI. (senA) senA. seNAbadda puM. (senApati) senAnAsvAmI seNima puM. (zreNika) zannanu nAma. (zuSa- zuSya) suAvu', 35 suhAI dhu X seva (sev) sevA 42vI. sevA strI. (sevA) sevA, thAhurI, lasti. bha sekha vi. (zeSa ) mADI, zeSa. X soy | ( zuc - zoc ) zA soca | sokkha na. ( saukhya) suma. soga - a puM. (zoka) zo4, 42ve. hisagirI. sotta (zrotra), chAna. soma puM. (soma) yandra X solla (paca) pAva, rAMdhavu. soh (zobha ) zobhavu N. soh (zodhay ) zuddhi aravI, gadveSaNA karavI. X sohaNa vi. ( zobhana ) sun62. X sohA strI. (zobhA) zolA, hAmi ha haMtUNa saM. bhU. ( hatvA ) bane. x hakk (ni+sidh ) niSedha 42ve. hattha puM. ( hasta) bAtha. hatthiNAura na. ( hastinApura ) nagaranuM nAma. hatthi pu. ( hastin ) hAthI. haddhi haddhI ho | a. (hAdhik ) pe, haN (han ) bavu, bhAvu pazcAtApa. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya chuM. (ha) gheADA. x (da) haraNa karavuM, laI javuM. dUraLa 7. (dUraLa) haraNa karavuM, laI javuM. dUra chuM. (ra) Indra viSNu, Xrisa (da-harSa) ha thA, khuzI thavu. = (6) hema karaveza. praya matra ! (maiM--mar ) hAvuM, thavuM. huv s (s) hasavuM. dAra chuM. (hAra) mALA, aAhima chuM. (hAjinna) kheDuta, 336 hiya hima 1. (ca) hRdaya, mana, antaHkaraNa, xtiMr (divDa) javuM, bhamavuM. dhrutta (fgm ) hiMsA karavI, diya vi. (hita) hitakara. dvirI zrI. (phrI) lajjA. TvIndra (dhaiyu ) hIlanA karavI, tiraskAra karavA, niMdA karavI, xduna (4) Dema karavA. phaiTTa na. (at ) nIce, phrema naM. (hemana) suvarNa . phremacaMda chuM. (hemacandra) zrI hemacandra sUrijI. i (mU ) hAvuM, thavuM. decrea 02 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubharAtI-pAta-za-aSa, ma aMga da. (aGga) bhanyathA annaha-hA sa. (anyth|). 11 aMjaNa na. (aJjana). apamAna 427 ava+mann (ava+ bhabhi aggi pu. (ami). manya). 249 ajIva pu. (ajIva). abhimanyu ahimannu, ahimanju, ajJAnI aNNANi vi. (ajJAnin). -ju pu. (abhimanyu). atizaya aisaya pu. (atizaya). / bhalibhAna maya pu. (mada). satyata accaMta vi. (atyanta). 40yAsa abhAsa pu. (abhyAsa). mahatta adatta, adiNNa vi. bhabha2 amara pu. (amara). (adatta). sbhaas25| amhArisa vi. maSTa ivva, daiva na. (deva). (asmAdRza). adharma ahamma pu. (adharma). amAvAsyA amAvassA strI. adhyAya ajjhAya pu. (adhyAya). (amAvAsyA). madhyayana ajjhayaNa na. (adhyayana) sabhRta amaya, amiya na. anartha aNattha-TTha pu. (anartha). (amRta). sanatA2 arNatakhutto 21. sarikhata arihaMta, arahaMta (anantakRtvasa) aruhaMta pu. (arhat ). sanA04 dhanna na. (dhAnya). masata alaMki vi. (alaGkRta). manu aNuggaha pu. (anugraha). mazula (bha) asuha na. (azubha). anuDa 423H aNugiNha, aNu- asatya asaca na. (asatya), gaha (anu+graha). musAvAya, bhUsAvAya, mosA. bhanusa aNu+sara (anu+sa) vAya pu. (mRSAvAda). mane a, ca-ya ma. (ca). masAra asAra vi. (asAra). a52 timira na. (timira), tama saDI attha, ettha sa. (atra). dhu. na. (tamas ). mahiMsA ahiMsA sI. (ahiMsA). 22 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 A mAvRtti 42vI parA+vaTT (parA+ vata). bhAvasu Agaya 4. bhU. (Agata). mAzAtanA AsAyaNA strI. (AzAtanA). mAzA manI avikkhU , ave__kkhU (apa+Iz ). sAzcaya acchera na. (Azcarya). mAzraya AhAra pu. (AdhAra). mAsA Asatta vi. (Asakta), raya vi. (rata). maase| mAsa AsiNa ( (Azvina). mAhA2 AhAra pu. (AhAra). mA AgAsa pu.na. (AkAza). mANu-madhusayala vi. (sakala), savva vi. (sarva). sAMpa cakkhu pu. na. (cakSuSa), netta pu. 1. (netra). mAgama Agama pu. (Agama). mAga agga na. (agra), purao 24. (puratas ). sAya2 AvAra pu. (AcAra). mAyAya Ayaria, Airia pu. (AcArya), sari . (sUrin ) yAjJA ANA zrI. (AjJA). mAheza Aesa pu. (Adeza). mAdhi Ahi pu. strI. (Adhi) | sAna panave poNa (prINa ). maaNdhnne| aMgha vi. (andha). mApaj dA, de (dA). mAbhUSaNa bhUsaNa na. (bhUSaNa). AyuSya Ausa, Au pu. na.. (AyuSa) ArAdha A+rAha (A+rAdh). mArana AraMbha pu. (Arambha). sAloyanA AloyaNA zrI. (AlocanA). bhAva AgacchaMta pa.. (Agacchat ) chanAma pAhuDa na. (prAbhRta); pAritosia vi. (pAritoSika). chandra iMda dhuM. (indra), saka puM. (zaka). va Isara pu. (Izvara). u ugga vi. (upra). 3. uDDe (ud+DI). uttama uttama, uttima vi. (uttama), vara vi. (vara). utkRSTa ukiTTha vi. (utkRSTa) utsAha ucchAha pu. (utsAha). udA2 423 / uddhar (uddhR ). udhama ujjoga pu. (udyoga). Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udyama 42ve / ujjam ( ud +yam ). -bAje gimha pu. (grISma). EUR42 zaft, 3aft 24. (39R). paheza uvaesa 5' (upadeza ). uddeza 42ve| uva+disa ( upa + dizU ). upAMga uvaMga pu. na. ( upAGga). upAya uvAya pu. ( upAya ). upAdhyAya uvajjhAya, UjjhAya, ojjhAya pu. ( upAdhyAya). GHI Regar (FMT). Grag aikam (ati+kram ). Rddhi ir3aDhi, riddhi strI. (Rddhi). RSi risi pu. (RSi). e DIEH FEET 24. (AgAI), ekkasariaM a. (de). yethA ao a. (ataH). ye prabhASe, ma tti, ii, ia 25. (iti) . ka OM kaMTha pu. ( kaNTha). unyA kannA, kannagA strI. (kanyA -kanyakA). upa kaMpa (kampa ). upAsa bhAla na. ( bhAla), lalADa, gaDAla na. ( lalATa) 338 ubhasa pomma, pauma naM. (padma). bhAvu ajjU, viDhav ( arja ). 42vAsAya kAyavya vi. ( kartavya ). 2s* Das, Daha (daMza). * kar, kuN (kR) . 25 samAyaraNa na. ( samAcaraNa), karaNa na. (karaNa). artha kaNNa pu. ( karNa) kamma na. ( karman ). arbhakSaya kammakkhaya puM. ( karma - kSaya) usyANu kallANa na. (kalyANa). usoTI nihasa pu. ( nikaSa ). paNa kiMpi kimavi saM. (kimapi ). aga vAyasa pu. ( vAyasa). apavu chiMdU (chiMdU) maheva mayaNa thu. ( madana), kAma pu. ( kAma ). azubha kajja na. ( kArya ). araNa kAraNa na. (kAraNa), nimitta na. ( nimitta ) he u, bhuM. (hetu). artha kajja na. ( kArya ). ( kAla ), samaya Aja kAla pu. 5. (samaya). (kAvya). DAvya kavva na. zarti jasa pu. ( yazas ). umera vesavaNa, vesamaNa thu. (vaizravaNa). Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhArapazu kumArantaNa na. ( kumAratva). 535 virUva vi. (virUpa). tarIsa, sANa pu. ( zvan ). kcu fasa d. (EU). pazu kivaNa, kiviNa vi. (kRpaNa) kRpA kiMvA strI. (kRpA). kRSNu kiNha, kaNha yu.. (kRSNa), viNDu pu. (viSNu). vijJAna kevalanANa na. (kevalajJAna). devalI kevali pu. ( kevalin ). adhyAya kobi 25. ( kopi ), anu kAsaha a. ( kasyacit ). aviSmate kayA a. (kadA ). megha-apa koha thu. (krodha), kova pu. ( kopa). aap2ve| kupp (kupya). auzva kaurava pu. ( kaurava). zyAM kattha, kaha, kahi, kahi 340 a. kutra). yAMthA katto, kao, kudo, kuo ma. ( kutaH ). kSamA khamA strI. (kSamA), khaMti . (earfa). kSaya 42ve| nijjar (nii+z2a ). kSetra khetta 1. (kSetra) - i ma w's a y'. d. (@03). jAvuM bhuMj (bhuJja ). khuzI thayesa moia 5. bhU. (modita ), tussia - tUsia 3. lU. (tuSTa). meya karis ( kRS ). meDuta hAlibha pu. ( hAlika) - ga gaNadhara gaNahara pu. ( gaNadhara ). ula ng al. (nfa). gaMbhIra gaMbhIra vi. ( gambhIra ). , bhavu rucca roy (ruc ). garIma dINa vi. (dIna ). garuDa garula pu. ( garuDa ). gAMDa mata vi. ( matta ). gAyana gANa na. ( gAna). giranAra ujjayaMta pu. ( ujjayanta) - thagaMtha, gaMDa (grantha). guNasthAna guNaTThANa na. ( guNasthAna). guru guru, gurua pu. ( guru ). gautama goyama pu. (gautama). ayu 42 gihU, gahU ( graha ). gha dhAlu bahu, bahua vi. (bahu), aIca . ( atIva ). ghara ghara na. (gRha), geha na. ( geha). Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhareNa bhUsaNa na (bhUSaNa). ghaya na ( ghRta). ghoDo Asa pu. ( azva). ca yavatI cakkavaTTi pu. ( cakravartin ). yadra miyaMka, mayaMka pu. ( mRgAGka), caMda, caMdra, 5. (candra), iMdu y'. (FFI). dharaNa calaNa na. (caraNa). yaritra caritta na. (caritra). vyAstri saMjama pu. ( saMyama), carita d. ( cAritra), caraNa na. (caraNa). yAdavu N icch (iS-icch ). vitta citta na (citta), hiaya, hia na. (hRdaya). hi ciMdha, cinha na. (cihna). caityavadhana cIbaMdaNa na. ( caityandana). bhAsu varisA - vAsA strI. (varSA). cora cora 4 (caura) morI khoriana (caurya). cha 341 wieg fer (fasa chAyA chAhI, chAyA strI. (chAyA). chInavI jevu uddAlU (A+chid ). che carama, carima vi. (carama ). chouvu muM (muJc ). chorI bAlA strI. (bAlA). chre| bAla puM. (bAla). 04 gata jaga, jaya na. ( jagat ). *gala raNNa, araNNa na. ( araNya ) . bha jamma jammaNa yu. na. ( janman ). mudrIya jaMbUddIva, jaMbUdIva pu. ( jambUdvIpa). 0432 avassaM a. ( avazyam ). 4sa jala na. (jala). la.(ara) gunAra NAyAra, NAu, boha, vujjha (budhU-budhya). laga jAla na. (jAla). bhita jiNa (ji). nimiSa jiNabiMba na. ( jinabimba ). bhinAsaya jiNAlaya na. (jinAlaya). ninezvara jiNesara, jiNIsara puM. (jinezvara). bha jinbhA, jIhA strI. (jilhA). khINa, chINa, jhINa vi. S (kSINa). 1 jIva pu. ( jIva ). 1841 taza dil. (Glazar). vana jIvaNa, jIvia na. ( jIvana - jIvita ). Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasA jIvahiMsA strI. ( jIva hiMsA). lava vagere jIvAi pu. ( jIvAdi). Mag jIva, jiva (jIva ). kavADanAra jIvAu puM.na. ( jIvAtu). nuvAnI joThavaNa na. ( yauvana ). h ga, faa, oa 24. (55). Agante la. (4TERT). naina dharma jaiNadhamma 5. (jainadharma). 342 levu pAsU, passa ( pazya ), dekh (dRz ) jJAtaputra nAyaputta, nAyautta thu (jJAtaputra). jJAna nANa, NANa na. ( jJAna ). jahiM, jahi, jaha, jattha a. ( yatra ). nyAre jayA ma. ( yadA). 4 Au vaccha pu. (vRkSa), taru5. (taru). vANu visamIsia vi. (viSamizrita) 3 Dumavu Nimajj Numajj ( ni + masja ). ta del aa d. (ana). tattvajJAna tattanANa na. ( tattvajJAna ). 7 tavAta tantavattA strI. (tattvavArtA). tathA taha, tahA . ( tathA ). tapa tava pu. ( tapas ). tapAsa abhI maggU (mArgay ). ta23 pai 25 ( prati). takhu tara (tU). taNAva talAga, talAya na. ( taDAga ) tApasa tAvasa thu. ( tApasa). tAranAra tAraga vi. (tAraka). tAro tAraga na. (tAraka), tArA strI. ( tArA'. tila tilaga thu. (tilaka). tIrtha tittha, tUha na. (tIrtha). tIrtha 42 titthayara pu. ( tIrthaMkara). tuTesu tuDia . . (truTita). te 4 sacciya, taM ciya a. ( sa eva tadeva ). tethI tao ma. (tataH) * teSu tArisa vi. ( tAdRza). to paSNu tahavi . ( tathApi ). cui afe, afe, ae, au 24. (tatra ). tyAga ukhu cay (tyaja). call are (9. (zafia). tyAra pachI tabho . ( tataH). cuk azt 24. (aet). 14 Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 thAI thoka, thova, theva vi. (stoka). dravya davia, dava na. (dravya), dhaNa na. (dhana), aTra, attha thu. (artha). deSa macchara pu. (matsara). dakSiNa dizAnu dAhiNilla, dhana dhaNa na. (dhana). dakkhiNilla vi. (dAkSigAtya). dhama dhamma pu. (dharma). 6 423 daMDa (daNDaya). pani dhammiTTha pu. (dharmiSTha). 6zana dasaNa na. (darzana). dhAnya dhanna na. (dhAnya). isI dahi na. (dadhi). dhAraNa 42 parihA, pari+dhA chana dANa na. (dAna). (pari+dhA). hivasa divasa, divaha pu. na. ghiA2 5 / dhiddhI ma. (dhik(divasa). dhik), ghi sa. (dhik). hivase divA, diA . (divA). ghA21 dhii strI. (dhRti). hizA disA strI. (dizA). dhIme dhAme saNiyaM bha. (zanaisa). hIkSA dikkhA strI. (dIkSA). dhyAna jhANa na. (dhyAna). hii| dIva pu. (dIpa). vanna dhaa, jhama : (dhvaja). huH5 duha, dukkha na. (duHkha). hupI duhi, dukkhi vi. nagara nayara na. (nagara). (duHkhin). naTa naDa pu. (naTa). huna dujjaNa pu. (durjana). na naNaMdA strI. (nanAnDa). hubha pAvakamma na. (pApakarman). nabhanam -nava (nam). dUdha duddha na. (dugdha). nms||2 42vA namaMsa (namasya). dUra 42. ava+Ne (apa+nI). na26 niraya, naraya pu. (naraka). heva deva pu. (deva). nahIta2 annaha-annahA ma. hevI devaloga pu. (devaloka). | (anyathA). heza jaNavaya pu. (janapada). nAma pakkhiva (pra+kSip). hezanA desaNA strI. (dezanA). | nAyanacc (nRtya). Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 nATa: nADaga, naTTa na. (nATaka- / nATya). 4s giha (graha). nAva nAvA strI. (nau). pakSI pakkhi pu. (pakSin ). nAza nAsa pu. (nAza). pachI pacchA a. (pazcAt ). nAza pAma nass, nAs (nazya). 5Dita ahiNNu vi. (abhijJa), nAza 423 // nAs (nAzaya). paMDia pu. (paNDita), buha pu. nitya sAsaya vi. (zAzvata). (budha). nivu niMda (ninda),gariha (garha ), 5su paDia. bhU. (patita). nibhittimA nemittiA vi. 565 avi, pi, vi. sa. (api), (naimittika). kiMtu sa. (kintu). niyA niyANa na. (nidAna). 5zya paccha vi. (pathya). ni / nijjarA strI. (nirjarA). 52so paraloa, paraloga pu. (paraloka). ni pAbha nivijJ (nir+ 52ma parama vi. (parama). 52strI paradArA strI. (paradArA). niyasa niccala vi. (nizcala). 52252 aNNoNNa, aNNamaNNa nisa nissara, nIhara (nissara). vi. (anyo'nya). nAti nAya pu. (nyAya), naya yu. parIkSA 42vI parikkhU, paricch (naya), nIi strI. (nIti). (pari+IkSa). nItizAstra nIisattha na. 52154ArI parovayAri vi. (paro(nItizAstra). pakArin ). nRtya nacca na. (nRtya). 5ryAya pajjAya pu. (paryAya). netra netta puM. na. (netra). 5lAva' rakkhAva, pAlAva pre0 (rakSay-pAlay). nabhi (jinezvara) nemi . (nemi). pavana pavaNa yu. (pavana), vAu nyAya nAya pu. (nyAya). pu. (vAyu). nyAyamA nAyamaga pu. (nyAya- pata padhvaya, giri pu. (parvatamArga. giri.) vidya). Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 qqfe often el. (qfiqz). pazu pasu thu (pazu). pazcAttApa pacchAyAva pu. ( pazcAttApa). pasa'' paDavu N rucca, roy (ruca ). adara jAma, pahara pu. ( yAma-prahara). sAM puraM purA ma ( puras- purA ) . pADelU pakka vi. (pakva ). pAzAsA pADhasAlA strI. (pAThazAlA). pANI jala na. (jala), vAri na. ( vAri), udagadaga na. ( udaka ). pApa pAvana. (pApa), duriana. (durita). pApI pAva pu. ( pAna ). pAvu pAca (pra+Ap). pArA pAraMgacchra (pAraGgacch). pAsavu pAla (pAlaya). pAvanAra pAlaga vi. (pAlaka). ghAsana rAtu pAlijjata uma 1. (pAlyamAna). pitA piara, piu dhu. (pitR), jaNaa puM. (janaka). pIsg pIla, pIr3a (pIDayU). bhAvu pA, piva (pA- pib ) . putra putta puM. (putra), sua dhuM. (suna). puruSa purisa . ( puruSa ), mANava 5. (mAnava), jaNa pu. ( jana ). puSpa puTaka na. (puSpa). pusta putthaya, potthaya 5. na. (pustaka), gaMtha pu. (grantha). pUchvu pucch (pRcchU). pUjana accaNa na. ( arcana ). pUvu acca (arca). pRthvI puDhavI, puhavI strI. (pRthivI), fgest zil. (geat). 42 ajja (arja), viDhav. potAnu nia (va. ( nija), kera vi. ( AtmIya ). appa prakAza payAsa pu. ( prakAza.) prakAza pa+yAs (pra+kAza). prakAzanAra payAsana vi. (prakAzaka). anna payA strI. (prajA . ) pratibhA paDimA strI. (pratimA). pratibha paDikamaNa na. ( pratikramaNa). pradyumna pajjuNNa pu. ( pradyumna ). prabhAva pahAva pu. ( prabhAva ). prabhAta paccUsa - ha pu. ( pratyUSa ). prabhAtamAM para a. ( prage ). prabhu pahu 5. (prabhu). pramA6 pamAya pu. ( pramAda). prayoga paoga pu. (prayoga). pravRtti ravI pavaTTa, payaTUTa (pra+vart ). Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (dvAra). praveza 423 / pa+visa (pra+viza). | mahu bahu, bahua vi. (bahu), prazna paNha pu. (prabha). __ aIva 25. (atIva). AkRta vyA4295 pAiavAgaraNa / mona bahiNI, bhagiNI strI, na. (prAkRtavyAkaraNa). (bhaginI). prAya pANa pu. na. savayanamA / pdde| bahira vi. (badhira). (prANa). mA ujjANa na. (udyAna). prAnte jIviyaMta pu. (jIvi- mANa: bAla puM. (bAla). tAnta) mANa Dah (daha). prA! pANi pu. (prANin), jaMtu mAra dura, dAra, vAra na.. pu. (jantu). prApti patti strI. (prApti). mI anna vi. (anya). priya piya vi. (priya). mudhi buddhi strI. (buddhi). prAti poha strI. (prIti). muddhizAlI maimaMta vi. (matimat) mesavu uva+vis (upa+viz). poya pAbha bujjha (budhya). 36 phala na. (phala). mAdhi bohi strI. (bodhi.) yu phAi, phAl (pATaya). abhaya bamhacera, bamhacariya, 34 khi (zipa). baMbhacera na. (brahmacarya). paTa muhA ma. (mudhA), mora zrAmaNu mAhaNa, baMbhaNa (bra hmaNa). ullA 2sa. (de.) bha bhagavAna bhagavaMta, bhayavaMta pu. bhayAvayu rakkhU (rakSa). (bhagavat ). madhu sayala vi. (sakala), bhagavatI ma bhagavaI-aMga na.. savva vi. (sarva). (bhagavatI-aGga). madhana baMdhaNa na. (bandhana). ma . seva (sev ). madhu baMdhu pu. (bandhu). laya bhaN, pad (bhaN, paTh ). malA bAhi, bAhiraM 24. (bahis). [ sabha2 bhasala, bhamara pu. (bhramara). Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 samavu bham (bhram). laya bhaya na. (bhaya). bhaya pAma bIhU (bhI). bharatakSetra bharahakhetta na. (bharata. kSetra). bhara bhar (bhR-bhar ). savya01 bhavvajIva pu. (bhavya jIva). lasa bhasa, bukka (bhaSa). lAI bhAyara. bhAu pu. (bhrAtR). bhAva bhAva pu. (bhAva). bhikSu bhikkhu pu. (bhikSu). bhUsa khalima na. (skhalita), bheTAyu pAhuDa na. (mAbhRta). bhoga bhoga pu. na. (bhoga). momava bhuMja (bhuGg). mozana bhoyaNa na. (bhojana). ma bhAna pAsAa pu. (prAsAda), ghara na. (gRha). bha maMgala na. (maGgala). bha66 sAhajja, sAhejja na. . (sAhAyya). bhaEi2 maMdira na. (mandira), cehaa, caitta na. (catya). bhadha mahu na. (madhu). madhya majjha na. (madhya). matra maMta pu. na. (mantra). bhatrI mAta pu. (mantrin). bhu294 maraNa na. (maraNa). bhAha majjAyA strI. (maryAdA). mAtmA mahappa pu. (mahAtman ). bhAbhatrI mahAmaMti pu. (mahAmatrin ). mahotsava mahocchava, mahasava, mahosava pu. (mahotsava). bhAga jAya (cAca ). bhAnumaccha pu. (matsya). bhATe kara, karaNa, karaNaM 4. (kRte). mANasa jaNa. (jana), maNUsa pu. (manuSya). bhAtA mAyarA, mAu strI. (mAtR). mAthu matthaya (mastaka), sira na. (ziras ), sIsa pu. na. (zIrSa).. mAM ruka, rugga pi. (rugga). bhAna mANa paM. (mAna). bhAna mann (manya). mAyA mAyA strI. (mAyA). bhAratAD, tAla, (tADay ).. bhAga magga pu. (mArga). bhAsa mAlA strI. (mAlA). bhAMsa mAsa, maMsa na. (mAMsa).. bhitra mitta puM. na. (mitra). Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 bhizyA micchA sa. (mithyA). 2074 aNuNNA strI. (anujJA). bhuta mukka, mutta vi. (mukta). 2ste| magga pu. (mArga). rahita rahima vi. (rahita), bhubha muha na. (mukha). muMgu mUga, mUa vi. (mUka). virahima vi. (virahita). bhujAyeda vihalia, vihala vi. 27 vas (vas ). (vihvalita-vihvala). 2 vasaNa na. (vasana). bhu AI mujjhU (muhya). rAkSasa rakkhasa dhU. (rAkSasa) bhuni muNi puM. (muni). rAjabhaSpa, bhassa thu.na.(bhasman ). bhusA32 pAhaa pu. (pathika). 2 // rAga pu. (rAga). bhUma mukkha, murukkha thu. (mUrkha). rAga nariMda, nareMda (narendra), mRtyu maccu pu. (mRtyu). nivai pu. (pati). bheSa meha yu. (megha) 2|04y rajja na. (rAjya). bhegavulaha (labha ). rANI mahisI strI. (mahiSI). bhera parvata meru 3. (meru, maMdara rAtri rAi, ratti strI. (rAtri). pu. (mandara). 27 riccha, rikkha pu. (RkSa). mokSa mokkha, mukkha yu. (mokSa). Piii riddhi, iDaDhi strI. (Rddhi), bhAkSa56 mokkhapaya na. (mokSapada). samiddhi, sAmiddhi strI. bhA2 mora pu. (mayUra). (samRddhi). 25milI rupiNI strI. (rukmiNI). 35 rayaya na. (rajata). yatidharma jaidhamma pu. (yatidharma). , yatra jaMta na. (yantra). sa na ne (nI). yuddha juddha na. (yuddha). sakSaNa lakkhaNa na. (lakSaNa). yogI jogi pu. (yogin ). samAna lakkhaNa pu. (lakSmaNa). sabhI lacchI strI. (lakSmI). 2kSaNa 42vu rakkha (rakS) sAbhavI lajja (lajja). 2kSaSya rakkha Na na. (rakSaNa). savaimA bhaDa pu. (bhaTa), vIra zyag ray (racaya ). pu. (vIra). Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 vAyu jujjha (yudh-yudhya). satA layA strI. (latA). sAva ANei (A+nI) sumyo saDha pu. (zaTha). khepa leha pu. (lekha). sau loga, loa pu. (loka), jaNa pu. (jana). mora paloT (pra+lul ). soma loha pu. (lobha). sabhI loddhaa pu. (ludhaka). 15ta samaya pu. (samaya); kAla pu. (kAla). vayana vayaNa pu. na. (vacana). 1e guru, gurua vi. (guru). 14na 427 vaMd (vand ). vAye vaMdia 4. bhU (vandita). 15 423 / hiMs (hiMs) vadha vaDD (vagh ). bana raNNa, araNNa na. (araNya), vaNa na. (vana). vanaspati vaNassaha, vaNapphara strI. (vanaspati). 12sa varis (varSa ). 12sA varisa, vAsa pu.na. (varSa) 4. vajJ (va). 15 varisa, vAsa pu.na. (varSa). 152 vAsahara pu. (varSadhara). 1sata *tu vasaMta pu., vasaMta-- riu strI. (vasanta-Rtu. sati vasahi, vasai strI. (vasati) vastra vattha na. (vastra). bahu vaha strI. (vadhU). pahetu puvva, paDhama vi. (prathama).. vAdha vagdha pu. vyAghra). vAyasa muhara vi. (mukhara). vAza vANI strI. (vANI), vAyA strI. (vAca-vAcA). vAtsalya vacchalla na. (vAtsalya).. phre| kavi pu. (kapi). paNa meha pu. (megha). vAtA vattA vI. (vArtA). vAsudeva vAsudeva pu. (vAsudeva). vigere Ai pu. (Adi). viyA2 42ve| maris (marza ), maMt (mantraya ). vidyAdhara vijjAhara pu. (vidyAdhara). vidyAthI vijjatthidhuM.(vidyArthin ) vihAn viusa vi. (vidvasa ). vidhAtA dhAyAra, dhAu yu. (vidhAtR). vidha vihi pu. (vidhi). vinaya viNaya pu. (vinaya).. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa0 vinA viNA 2sa. (vinA). vyA2 vAgaraNa, vAyaraNa, viparIta vivarIa, vivarima vi. ghAraNa na. (vyAkaraNa). (viparIta), vyAcyA vakkhANa na. vyAkhyAna). vibhAna vimANa. na. (vimAna). vyAdhi vAhi pu. (vyAdhi). viyoga vioga puM. (viyoga). vyApAra vAvAra pu. (vyApAra). vizati virAjia 4. . / vrata vaya pu. na. (vrata). (virAjita). za vi26 viruddha vi. (viruddha). zatru sattu pu. (zatru), riu pu. vivAha vivAya pu. (vivAda). (ripu) vizrAnti kI vIsam, vissam zam saha yu. (zabda). (vi+zram ). zayana sajA, sejjA strI. (zayyA). vizvAsa 2 mA vIsasa, vissas za2 saraNa na. (zaraNa) ..(vizvas) zarI2 sarIra na. (zarIra), deha viSa visa pu. na. (viSa). pu. na. (deha). vi2 42 vi+harU (vi+har ). zaru 42 A+raMbha, Arbha, visa vibhala, vihala vi. _ADhav (A+rabha). (vihvala). zastra sattha na. (zastra). vItarAga vIyarAga pu. (vItarAga). zAnti saMti strI. (zAnti). vIra vIra pu. (vIra). zAnti (lina) saMti puM. (zAnti). 65 vuDDhattaNa na. (vRddhatva). // mATe kiM (kim ). vRSTi 42vI varisa (varSa ). zi52 sihara na. (zikhara). venyag vikiN, vike (vi+krI). ziyAta sigAla thu. (zRgAla). vedanA veyaNA, viyaNA strI. ziSya sIsa . (ziSya). (vedanA'. zIsa sola na. (zIla). vezyA vesA strI. (vezyA). zubhama suha na. (zubha). vaidha vejja puM. (vaidya). zAdha magg (mArgaya). vaiyAvanya veAvacca na. (vaiyAvRtya).. zAma soha (zobh ), vi+rAya vaizaya veragga pu. (vairAgyo. (vi+rAj). Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zmazAna susANa, masANa na. ( zmazAna). HEL AZI, AETI Hl. (251). zraddhA rAjavI saddah (zrad+SA). zravaNu savaNa na ( zravaNa ). zrAva sAvaga pu. ( zrAvaka ). zreSTha maha, mahaMta vi. ( mahat ). sa saMgha saMgha . (saGgha). saya 2ve saM+ciNa (saM+ci ). saMtoSa saMtosa . (santoSa). saMyama saMjama puM. (saMyama). 351 saMsAra saMsAra thu. (saMsAra). saMsAra saMsAracakka na. (saMsAracakra). sabhI sahI strI. (sakhI). sabanna sajjaNa pu. ( sajjana ). satya sacca na. ( satya ) - satyabhArga saccamagga puM. (satyamArga). satyavAhI saccavaya vi. (satyavada ). saisa sahala, sabhala vi. (saphara). sabhA sahA strI. (sabhA). samartha samattha vi. (samartha). samavasaraNa samosaraNa, samavasaraNa na. ( samavasaraNa ). samAdhi samAhi strI. (samAdhi). samAna samANa vi. (samAna), sarisa vi. ( sadRza ), sariccha, sarikkha vi. ( sadRkSa ). sahAya viMda, buMda 5. (vRnda), vagga pu. ( varga). samudra samuha thu. (samudra), sAgara pu. (sAgara). sabhyachrutva sammata na. ( samyaktva), daMsaNa na. ( darzana ). sarasvatI sarassaI strI. (sarasvatI). sarovara sara puM. na. ( saras ). sarpa sappa thu. (sarpa). sarvajJa savvaNNu vi. (sarvajJa). sarva ThekA savvattha, savvahi, savvaha 4. ( sarvatra ). sarvathA bhoTu jeDa, jiTTha vi. (jyeSTha) sana 2 kham (kSam ), sah (saha ). sAMbhavu suN (zru). sAMgAne suNiUNa sa. bhU. sAkSAt paccakkha vi. sakkhaM . ( sAkSAt ). sAthai saha a. (saha ), sAdhamiM sAhammi ( zrutvA ). (pratyakSa ), saddhi ma. (sArdham ). vi. (sAdharmika ). sAdhu sAhu pu. (sAdhu), bhikkhu puM. ( bhikSu), jai thu. ( yati), samaNa pu. ( zramaNa ). sArIrIta suTThu a. (suThu), samma a. ( samyak ). Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (siMha). saare| vaidya suvijja pu. ( suvaidya). siDa siMgha, sIha dhuM. siddha siddha pu. ( siddha). siddhayavu sijjha (sidhya). siddharANa siddharAya pu. ( siddha rAja). siddhaDebha siddhahema na. ( siddha hema ) . siddhAya settaMja pu. ( zatruJjaya), siddhagiri pu. ( siddhagiri). Palu famt 24. (faar). sudhi Aiggh (A+trA). suMdara sohaNa vi. ( zobhana ), maNojja-maNoSNa vi. ( manoza). suvu sUkha, sussa (zuSya) * subha suha na. (sukha). yuya's gen (gaa) ?. A. sumI suhi vi. ( sukhin ), sUtra sutta na. ( sUtra ), sua na. ( zruta), satya na. ( zAstra ) suvalu suvaNNa na. (suvarNa). senA seNA strI. ( senA ). sevA sevA strI. (sevA) sonI suvaNNagAra pu. ( suvarNakAra ). sonu hema na ( heman ). stuti thui strI. (stuti). stuti :2vI thuNa (stu). ail geut, aft bil. (ai). para stotra thota na. (stotra )sthira thira bi. ( sthira). sneha neha, siNeha pu. ( sneha ) - svapna simiNa, siviNa, sumiNa, suviNa puna (svapna ) - svarga sagga pu. (svarga). - svAdhyAya sajjhAya 5. ( svAdhyAya) - svAmI sAmi pu. ( svAmin ). vu haNa ( han ). balAyesa haya 4. lU. (hata). mAM aDaNA 2 ( adhunA ). (bheza sai, sayA . ( sadA). 2 haraNa na. ( haraNa ) . lahu, lahuA vi. (laghu), tuccha vi. (tuccha). bAtha hattha thu. ( hasta). hAthI hatthi pu. ( hastin ). bAra hAra pu. ( hAra ). bita hi vi. (hita). humbha 42ve| A + disa (A+ dizU ). yahibhaya, hia na. (hRdaya). hemanyadrasUrI hemacaMda sUri 5. (hemacandrasUrin ). hoziyAra ahiSNu vi. (abhijJa), fargor (a. (agor). Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-1 + A pAThamALAnAM pAThAmAM je niyamo che, te zrI hemacaMdrAcAya viracita siddhahemavyAkaraNanA AThamA adhyAya svarUpa-prAkRta vyAkaraNanA AdhAre Apela che. tethI te niyamonI sUtrAMka sahita * sUci ahIM ApavAmAM AvI che. pATha niyama prAkRtavyA. | pATha niyama prAkRta vyA, sUtraka sUtrAMka, 1 pahelAM pu. phA 46, | 4 yugmadAdi sarva ra05, pratya 244. nAmanA rU. 206,10, 422 1. 12,2, rAha4. 86, 21 rUA 55. dvizabdane rU. 320. rUA 8, | 424 0. bIja pu. 2240, 2277, pratyayo 24rU. 278. zAza0. | 7 akArAMta pR. 22,5, 3 trIjI pu. 2aa 21, na. nAmanA 4,22, pratyayo. 242. prathama, dvitIyA 24,26, rA? 4. | vi. pra. 26, + pariziSTa na. 2-2-5 vidvadarya pUjya munirAja zrI ja bUvijyajI mahArAjanA (saMsArI pakSe mAtuzrI) sAdhvIjI maneharazrIjIzrIjI (sarakArI upAzrayavALA) nA ziSyA sAdhvIjI zrI sUryaprabhAzrIjInA ziSyA sAdhvIjI zrIjinendraprabhAzrIjIe mahenatapUrvaka taiyAra karI Apela che. 23 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 6 19 niyama x >> 8 tRtIyA, catuthI vi. pra 1 heM pacamI, SaSThI. fa. 31. 3 10 saptamI, sakheAdhana vi. pra. 3 11 r-3 kArAMta pu.na. prathamA, dvitIyA vi.pra. 354 prAkRta vyA. pATha niyama satrAMka 2123,24. kAra6. 2086,2. 38. 3580. 26,7, 23,22. 04,p 8,6, 20,6. 2542,42. IL. zara. rA, 28;4, 22. 8, *o,60, 6. 2541, 20,1, 28, 22,24, 11 r 12 pa`camI, SaSThI vi. pra. 13 saptamI, saMkheldhana vi.pra. 14 bhUtakALa-1 ala-dhAtunA rUpe. 15 AnAtha vidhyeya nA pra. 3 prAkRta vyA. sUtroMka 7,21, 26. 23. zar6, 23. zara3, 8, 60,6. za, 38,27, 26. 2588. 2262, 62. 4aa234. 25464. 3676, 272, 274, 176. 2258. 25270. 3 / 165. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha niyama 16 A, i, I, u, kArAMta strIliMganA pratyayI. 18 6 2KW 17 bhaviSya ajanA pra 2. 3 355 pATha niyama 3 / 29, 18 RRArAMta 27,18, nAbhanA a. 7,6, 9,5, 124; 1 / 27. 3 / 36. 3/30. 3 / 42. 3/27. 19 3\41, bhAta vyA. sAMka 42,38. 3/33, 86. 3 / 166, 167, 168, 169. 3 / 157, 3 / 170, 3 / 171, 172. 3 / 179. 3 / 179, 180. 21 2 Mo pa flh 3 7 V 4 AData vyA satrAMka 3 / 45, 47. 3 / 44. 3148. 3 / 39, 40. 3 / 35. 3 / 160. 4|241 thI4/257 sudhI. 3 / 156. 3 / 157. 2!146, 3 / 157. 3 / 158, 181, 182. 3 / 157. 2 / 145. 1 / 11. 1 / 15. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 pATha niyama prAkRta vyA. ] pATha niyama prAtavyA. sUtrAMka satrAMka 1116, 21 1150. 17,19, 1 / 142. 20,21. 2 / 147. 1 / 18, 3 / 32. 19,20, 3 / 42. 22,31. 3 / 149. 31173. 3 / 49, 4 / 237. 50,51, 3 / 150 53. 3 / 151. 3157. 31152, 3152. 3153. vibhAga 2-1 3160. 3155. / 23 sabhAsau. 8 / 11 3154. sutranI 21158. TippaNamAM. 2 / 154. 24 -2 3 / 58, 21163. 61. 2 / 164. 3 / 59, 2 / 150, 7 12 13 14 15 Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutrAMka 28 C 15. 19. pariziSTa-2 A pAThamALamAM TippaNamAM je niyamo che, te paNa prAkRtavyAkaraNanA AdhAre ja Apela che. tethI te TippaNInA niyamonI sUtraka sahita sUci ahIM ApavAmAM AvI che. TiparNanA prAkRta vyA. | TipaNInA prAkRta vyA. niyamo niyama.. sUtrAMka 3 / 130 27 1 / 33. 2126. 1 / 11. 4 / 236. 11224. 4 // 235. 1125,30. 11180. 4 // 241. 33 1184. 34 33131,132, 3 / 146,147, 148. 1 / 187,237, 117. 260. 4 / 233,234, 2 / 61,62. 237. 1130. 1184. 38 2153. 1 / 41. 2190. 2 / 161. 1 / 13. 2177,89,90, 92,93. 1 / 177,180. 2178,79. 45 1 / 43. 1 / 228,229. / 1167. 35 33 2113. . . 44 118. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNItA niyamA 49 50 51 para 13 54 pa 57 58 59 60 61 62 63 64 65 17 358 prAkRta vyA. sUtrAMka niyame e 69 2 / 4. 23. 1 / 126,128, 131, 140. 141,142. 11245, 2/24. 2/21. 257. 1 / 42,91. 3 / 136. 1140. 2 / 42,83,156. 2/74. 2/75,76. 2/45. 11264. 2132,34. 1 / 31 TippaNInA 1 / 159,162. 1 / 148, 151. 70 71 72 73 74 75 7; 77 78 19 80 81. 82 43 84 87 prAkRta vya. sUtrAMka 21104. 2/30. 2152. 2/105. 21104. 1137,2 / 160, 3/32. 1185,116. 2180. 2 / 15. 2/106. 3 / 135. 1 / 32. 2/107. 2/97. 115. 114. 2/113. 1 / 219,262. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-3 saMdhinA niyame 212sAva. (1) prAkRtamAM bhinna bhinna be padonA aronI saMdhi vikalpa thAya che. A be pada sAmAsika hovA joIe. koI ThekANe asAmAsika be padomAM paNa saMdhi thAya che. (prAkRtamAM jyAM saMdhi thAya che, tyAM saMskRtanA niyama pramANe saMdhi karavI, eTale ke sajAtIya svara pachI sajAtIya svara Ave to baMne svare maLI jaI dIrgha svara thAya che. temaja ma ke pachI hasva ke dIdhuM chuM ke 3 Ave te be svarone badale pachInA svarone guNa thAya che.) (Ti55 6.) a+a-A-nayarAhiyo, nayaraahivo (nagarAdhipaH). a+A-A-visamAyavA, visamaAyavo (viSamAtapaH). A+a-A-pUyAvasaro, pUyAavasaro (pUjAvasara). A+A-A-gaMgANaNaM, gaMgAANaNaM (gaGgAnanam ). i+i-I-arIsU, ariisU (arIghuH). i+I-I-muNIso, muNiI so (munIzaH). I+i=I-puhavINo, puhavIiNo (pRthivInaH). I+I-I-puhavIsaro, puhavIIsaro (pRthivIzvaraH). u+u-U-bhANUdao, bhANuudao, (bhAnUdayaH). u+U-U-gurUsAho, guruUsAho (gurUtsAhaH). U+u-U-sAsUvayAro, sAsUuvayAro (zvazrapakAraH). U+U-U-bahUsavo, vahUUsavo (vadhUtsavaH). a+i=e-vAsesI, vAsaisI (vyAsarSiH). (1) padayoH sandhi // 1-5 / Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 ma+I-e-nareso, naraIso (narezaH). A+i=e-mahesI, mahAisI (maharSiH). AI-e-mahesaro, mahAIsaro (mahezvaraH). a+u-o-gUDhoaraM, gUDhauaraM (gUDhodaram ). a+U-o-vasaMtosavo, vasaMtaUsavo (vasantotsavaH). A+3-o-gaMgodagaM, gaMgAudagaM (gaGgodakam ). A+U-o-mahosavo, mahAUsavo (mahotsavaH). pasabhAsamAM-ihAvekkhai, iha avekkhaha (ihApekSate). tatthAgao, tattha Agao (tatrAgataH). (2) eka ja padamAM be svare sAthe Ave te saMdhi thatI nathI, jema hasaha, haseitthA, devAo. 59 le me401 56mA sadhi thAya che. (Ti. 1.) hohii, hohI (bhaviSyati). dAhii, dAhI (dAsyati). kAhii, kAhI (kariSyati). biio, bIo (dvitIyaH). (3) samAsamAM svarenuM hRsva ane dIrdhavidhAna eTale hRsva svarane dIrdha svara ane dIrgha svarane hisva svara prayogane anusAra thAya che. (keI ThekANe nitya ane koI ThekANe vipe thAya cha). (Ti. 83.) svanA hAya-aMtAveI (antarvediH). sattAvIsA (saptaviMzatiH). paIharaM, paiharaM (patigRham ). vArImaI, vArimaI (vArimatI) velUvarNa, veluvarNa (veNuvanam ). hIna sva-jauNayaDa, a~uNAyaDaM (yamunAtaTam ). goriharaM, gorIharaM (gaurIgRham ). (2) kvacid ekapade'pi (vRttau) 1-5 / (3) dIrghahasvau mitho vRttau|| 1-4. - - Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 nahasosa, naIsoMttaM ( nadI zrotaH ). vahumuhuM, vahUmuhaM (vadhU mukham ). (4) hrasva } hI i I u U pachI vinnatIya svara yAve te! sadhi thAya nahi, temaja r ke o pachI kAIpaNu svara Ave to saMdhi thatI nathI. (Ti. 13. 82. ). vaMdAmi ajavaraM ( vandAmi - Aryavajram ). pahAvaliaruNo ( prabhAvalyaruNaH). vaha avagUDho ( vadhvavagUDhaH ). nahullihaNe AbaMdhatIi (nakhollekhane-AnantyAH). jiNe Agacchai (jinaH Agacchati ). Alakkhimo ehi (AlakSayAmaha idAnIm ). aho acchariaM (aho Azcaryam ). (5) '' Adi puruSakheAdhaka pratyaya pachI svara Ave to sadhi thAya nahi. (Ti. 33. ). hoi iha ( bhavati - iha ) . (6) vyaMjana sahita svaramAMthI vyaMjananA lepa thaye chate zeSa svaranI pUnA svara sAthe saMdhi thAya nahi. koI ThekANe sa dhi dekhavAmAM pazu Ave che. ( Ti. 25 . ) nisAro (nizAcaraH). rayaNiaro ( rajanicaraH) pAvaI (prajApatiH). kuMbhabhAro, kuMbhAro (kumbhakAraH). suuriso, sUriso (supuruSaH). lohabhAro, lohAro (lohakAra :). ( 4 ) na yuvarNasyAsve // 1-6 / edotoH svare // 1-7 / (5) tyAdeH // 1-9 / (6) svarasyodavRtte // 1-8 / Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 (7) svara para chatA pUrvanA svarane prayogane anusAra prAya lepa thAya che. ( pAI. 2. ni. 2). tiasIso (tridazezaH), diNIsaro (dinezvaraH), nIsAsUsAsA (niHzvAsocchvAsau), jiNido (jinendraH). (8) 'tyada' Adi saba nAma bhane anyayanI 57 pAvasA tyad Adi sarvanAma ke avyayanA Adisvarane prAyaH lepa thAya che. (di. 58.). amhe+ettha-amhettha (vayamatra). | jai+ahaM jaihaM (yagraham ). so imo-somo (so'yam ). / aja+pattha-ajattha (adyAtra). (e) api (avi) 25vyaya 59 56nI 50ii mAne to tenA mAhinA 'a' vidhe soya che. (Ti. 40.). taM+api-taMpi, tamavi (tadapi). kiM+api kiMpi, kimavi (kimapi). keNa+avikeNavi, keNAvi (kenApi). kaha+api-kahapi, kahamavi (kathamapi). (10) paha-tamA 212nI pachI 'iti' ne pahale 'tti' bhUya cha, 5g padAnta svara na hoya te "ta' mUkAya che, temaja vAkyanI mAhimA iti ne mahaye 'ia' bhU4Aya che. (di. 56.). taha+iti-tahatti (tatheti). pio+iti=piotti, piutti (priya iti). (7) luk / / 1-10 / (8) tyadAdyavyayAt tatsvarasya luk // 1-40 // (9) padAdapervA // 1-41 / (10) iteH svarAt tazca dviH // 1-42. itau to vAkyAdau // 1-91 // Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 jutta iti juttati (yuktamiti). kiM+iti=kiMti (kimiti). isa viasiakusumasaro (iti vikasita-kusumazaraH). | vyaMjana saMdhi (11) "nI pachI visarga Ave to pUrvanA svara sahita "o thAya, tebha tas pratyayane sthAne 'tto-do' viTa thAya che. (di. 73.). savyao (sarvataH). purao (purataH). maggao (mArgataH). bhavao (bhavataH). saMto (santaH). tao, tatto, tado (tataH). jao, jatto, jado (yataH). kao, katto. kado kuo, kudo (kutaH). annao, annatto, annado (anyataH). (12) (a) pahAtamA 'm' ya ta! pUrva nA akSara 352 anusvAra thAya che. temaja te 'm' nI pachI svara Ave te anusvAra vikalpa thAya che. jyAre anusvAra na thAya tyAre "jU" mAM 5chInI sva2 mA naya che. (pA. 7. ni. 2.) devaM (deva). nANaM (jJAnam ). usameM ajia ca vaMde-usabhamajiaM ca vaMde ___(RSabhamajitaM ca vande). () ke I ThekANe anya vyaMjanane paNa anusvAra thAya che. sakvaM (sAkSAt ). jaM (rat ). taM (tat ). vIsu (viSvaka). pihaM (pRthak ). samma (samyak ). (13) zanI 262 24sA a--Na-n no anusvAra thAya che. (12. 8.). -paMtI (paGktiH ) paraMmuho (parAGamukhaH). (11) ato Do visargasya // 1-37 / tto do taso vA / / 2-160 / (12) ma 'nusvAraH // 1-23 / vA svare mazca / / 1-24 / (13) hu-a--no vyaJjane // 1-25 / Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 -kaMcuo (kaJcukaH). laMchaNaM (lAJchanam ). -chaMmuho (SaNmukhaH). utkaMThA (utkaNThA). n-saMjhA (sandhyA). viMjho (vindhyaH). (14) 'cakra' mAhizadImA prathamas12-dvitIya252 ane tRtIya912 upara prayogAnusAre (nitya ke vikalpa) anusvAra thAya che. prathamas12 152-vaMkaM (vakram ). aMsu (azru). taMsaM (vyasram ). daMsaNaM (darzanam ). vichio (vRzcikaH). maMjAro / (mArjAraH). majAro ) dvitIya252 952-vayaMso (vayasyaH). maNaMsI (manasvin ). tRtIyas52 52-avariM (upari). aNi uttayaM / aimuMttayaM (atimuktakam ) aimuttaya ) (15) zabdanI aMdara rahelA anusvArane vargIya vyaMjana para chatAM te pAnI anunAsi vikSye thAya che. (di. 37.). G-paMko, paGko (paGkaH) saMkho, saGkho (zaGkhaH). ___aMgaNaM, aGgaNaM (aGganam) laMghaNaM, lavaNaM (laGghanam ). a-kaMcuo, kaJcuo (kaJcukaH). laMchaNaM, laJchaNaM (lAJchanam ). aMjia, aJjiaM (aJjitam ). saMjhA, saJjhA (sandhyA). Na-kaMTao, kaNTao (kaNTakaH). ukkaMThA ukkaNThA (utkaNThA).. kaMDa, kaNDaM (kANDam ). saMDho, saNDho (SaNDhaH). n-aMtaraM, antaraM (antaraM). paMtho, pantho (pAnthaH). caMdo, cando (candraH). baMdhavo, bandhavo, (bAndhavaH). m-kaMpai, kampai (kampate). vaMphai, vamphai (kAGkSati). kalaMbo, kalambo (kadambaH). AraMbho, Arambho (ArambhaH). (14) vakrAdAvantaH // 1-26 / (15) varge'ntyo vA // 1-30 / Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 saMskRta zabdo uparathI prAkRtamAM thatA sAmAnya svarAnA pheraphAro. dIrgha svaranA hrasvasvara (16) saMskRta zabdanI aMdara saMyukta vyaMjananI pUrve dI svara hoya tA prAkRtamAM prAyaH hrasva thAya che. eTale ke saMyukta vya"jananI pUve' 'A' ne a, 'I' nAi, 'U' ma u, 'e' ne i, 'o' nAu thAya che. (Ti. 11. ). A-a- aMba (Amram ) taMbaM (tAmram ) assaM (Asyam ). I - i - muNido ( munIndraH). titthaM (tIrtham ). U- u- gurullAvo (gurUllApa:). cuNNo ( cUrNaH ). pa - i - nariMdo (narendraH). miliccho ( mlecchaH ). o-u- aharuTTho (adharoSThaH). nIluppalaM (nIlosalam ). hastrasvaranA dIgha svara (17) ya-ra-va-za-Sa- sa me vyo za-Sa } ke pachI joDAyelAM heya tA te thAya tyAre zeSa rahelA za Sa tenI pUrvano svara Aya: hI zya - AvAsayaM ( Avazyakam ). zra-vIsAmo (vizrAmaH). sanI sAthai pUrva vya MjanAnA niyamAnusAre lApa sa dvitva thatAM nathI, parantu thAya che. ( Ti. 45 ). pAsai ( pazyati). mIsaM (mizram ). - saMphAso (saMsparzaH). zva - Aso (azvaH ). vosasai (vizvasiti). zuza-maNAsilA (manazzilA ). dUsAsaNo ( duzzAsanaH ). Sya - sIkho ( ziSyaH ). rSa - kAsa o ( karSakaH). - vIsuM (viSvak ). -afferent (faform:). maNUso ( manuSyaH). vAso ( varSa :). (16) hrasvaH saMyoge // 1-84 / (17) luptaya-ra-va-za-Sa- sAM' 'za-Sa- sAM' dIrghaH // 1-43 / Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sya-sAsaM (zasyam ).. kAsaha (kasyacit ). sna-vIsaMmo (vistambhaH). vIsasA (visrasA). sva-vikAsaro (vikasvaraH). nIso (niHsvaH). ssa-nIsaho (nissahaH). nIsarai (nissarati). apavAda-kaI ThekANe A niyama lAgatuM nathI, tyAre 43-niyamanusaar mA427 'za-Sa-sa'no prayogAnusAre hita yAyace. kassai (kasyacit ). nissaraha (nissarati). A nA a. (18) avyayomAM temaja kata Adi zabdomAM ane paga pratyaya nimittathA vRddhi thaye re 'A' tenA vi.8 'a' thAya che. (di. 46). avyayomAM-jaha-jahA (yathA) taha, tahA (tathA). ahava-ahavA (athavA) va, vA (vA). ha, hA (hA) utkhAtAdi ukkhayaM-ukkhAyaM (utkhAtam ). camaro, cAmaro (cAmaraH). Thavio. ThA'vao (sthApitaH). payayaM. pAyayaM (prAkRtam ). halio, hAlio (hAlikaH). kumaro, kumAro (kumAraH). ghA pratyayAntapavaho, pavAho (pravAhaH). | paharo, pahAro (prahAraH). payaro, payAro (pracAraH).! patthavo, patthAvo (prastAvaH). (18) sayukta vyasananI pUrva 'i' hoya to vi e thAya cha, (ra. 74.) peNDaM, piNDa piNDam ). sendura, sindUraM (sindUram ). dhammela, dhammila (dhammillam ). veNhU, viNDU (viSNuH). A 'e' thte| nathA. cintA (cintA). (18) vA'vyayotkhAtAdAvadAtaH // 1-67 / ghaJbRddharvA / / 1-68 / (19) ita eddhA // 1-85 // Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 unaU. (20) utsAha bhane utsanna za56 ch|raan re zabdamA 'saccha' DAya to tenI pUnA 'u' ne 'OM' thAya che. Usuo (utsukaH). Usitto (uttiktaH). Usavo (utsavaH)... Usasai (ucchvasiti). UsAso (ucchvAsaH). ucchAho (utsAhaH) / ucchannA (utsannaH). utA o. (21) sayuta vyasananI pUrva nA 'u'no 'o' thAya che. (Ta, 74.). koTTimaM (kuTTimam ). | potthao (pustakam ). konto (kuntaH). potthayaM / moggaro (mudgaraH). toNDaM (tuNDam ). moNDaM (muNDam ). pokkharaM (puSkaram ). loddhao (lubdhakaH). poggalaM (pudgalam ). | vokaMta (vyutkrAntam ). RnI a-ri-i-u. (22) (a) zanI mAhimA (vya 50ii ) 'R' ya ta 'a' yAya, tabha04 AhimAM sa 'R' leAya to 'ri' thAya che. (di. 51.). ghayaM (ghRtam ). | kayaM (kRtam ). ! mao (mRgaH). taNaM (tRNam ). vasaho (vRSabhaH). ghaTTo (vRSTaH). riddhi (RddhiH). riccho (Rza:. (A) 'kRpa' mA zobhA 'R'! 'i' thAya che. (20) anutsAhotsanne sacche / / 1-114 / (21) ot saMyoge // 1-116 / (22) Rto't // 1-126 / riH kevalasya // 1-140 / (A) it kRpAdau // 1-128 / Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kivA (kRpA) hiyayaM (hRdayam ) dihaM (dRSTam ) sihaM (sRSTam ) picchI (pRthvI) bhiU (bhRguH ) samiddhI (samRddhi:) iddhI (RddhiH) giddhI (gRddhi:) kiso (kuzaH) kisANU (kRzAnuH) uU (RtuH) puTTho ( spRSTaH ) puhaI ( pRthivI ) pattI ( pravRttiH) pAuso (prAkRra) pAuo (prAvRtaH) bhuI (bhRtiH) pahuDI (prabhRtiH) pAhuDaM (prAbhRtam) parahuo (parabhRtaH ) Te bhiMgo (bhRGgaH ) bhiMGgAro (bhRGgAraH) siMgAro (zRGgAraH ) sibhAlo (zRgAlaH) ghiNA (ghRNA) ghusiNaM (ghusRRNam ) kiccha ( kucchram ) nivo (nRpaH ) kicA ( kRtvA) dhiI (dhRtiH) kiSiNo (kRpaNaH ) nisaMso (nRzaMsaH) (i.) 'Rtu' mAhi zanho mAM temana gauyuzammAM 'R' ne! 'u' thAya che. nihuaM (nibhRtam ) niuaM (nivRtam ) viuaM (vivRtam ) saMvua (saMvRtam ) vuttanto ( vRttAntaH) nivvu (nirvRtam ) nivvuI (nirvRtiH) vundaM (vRndam) bundAvaNo (vRndAvanaH) bur3aDho (vRddhaH) kivANaM (kRpANam) viJcuo (vRzvikaH) vitaM (vRttam ) vittI (vRttiH) hiaM (hRtam) vAhita (vyAhRtam isI (RSiH) viiNho ( vitRSNaH )! chihA ( spRhA ) sai ( sakRt ) ukkihUM (utkRSTam ) sAmAsika zabda kha vuDaDhI ( vRddhi:) usaho ( RSabhaH) muNAlaM (mRNAlam ) ujjU (RjuH) jAmAuo (jAmAtRkaH mAUo (mAtRkaH) mAu maMDala (mAtRmaNDalam ). mAuharaM - mAugharaM (mAtRgRham ). (i) - ud RtvAdau // 1-131 / gauNAntyasya // mAuA (mAtRkA ) bhAuo (bhrAtRkaH) piuo (pitRkaH ) puhuvI (pRthvI) 1-134 / Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 369 piuharaM-piugharaM (pitRgRham ). mAusiA (mAtRSvasA). piusiA (pitRSvasA). piuvaNaM (pitRvanam ). piuvaI (pitRpatiH). (23) 'dRza' nA 'ha'nA 'ri' thAya, tara 'RNa-Rju-RSabhaRtu-RSi mA zamA 'R'nA ri' vikSye thAya che. (12. 51.). sariso (sadRzaH). sariccho (sadRkSaH). sari(sahaka ). eAriso(etAdRzaH).eAriccho (etAdRkSaH).eyAri (etAhaka) annAriso (anyAdRzaH), / / jAriso (yAdRzaH), annAriccho (anyAdRkSaH), jAriccho (yAdRkSaH), jAri (yAdRk ). annAri (anyAdRk ). amhAriso (asmAdRzaH), tAriso (tAdRzaH), amhAriccho(asmAdRkSaH), tAriccho (tAdRzaH), amhAri (asmAdRk ). tAri (tAhaka). tumhAriso (yuSmAdRzaH), pariso (IdRzaH), tumhAriccho (yuSmAdRzaH), ericcho (IdRkSaH), tumhAri (yuSmAdRk ). eri (IdRk ). bhavAriso (bhavAdRzaH), keriso (kIdRzaH), bhavAriccho (bhavAdRkSaH ), bhavAri (bhavAhaka). kericcho (kIdRkSaH), sarirUvo (sahagarUpa:). keri (kIhak ). sarivaNNo (sahagavarNaH). riNaM-aNaM (RNam)... rijU-riU-rijjU-ujjU (RjuH) (23) dRzaH vivapa-Taka-sakaH // 1-142 / RNarvRSabhava'Sau vA // pa 24 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 risaho-usaho (RSabhaH). riU-uU (RtuH). risI-isI (RSiH). (24) 'lU' svaranA 'ili' thAyacha. (50 ni. 2.). kilino (klannaH). kilitto (klaptaH). ai nApa tathA ai. (25) zahanI san2 'ai' na 'e' thAya tebha daitya' mAli zamImA 'ai' thAya che. (Ti. 67.). selA (zailAH). kelAso (kailAsaH). sennaM (sainyam ). vejo (vaidyaH). selukaM (trailokyam ). keDhavo (kaiTabhaH). erAvaNo (airAvaNaH). / vehavvaM (vaidhavyam ). 'daitya' mA zahI. daicco (daityaH) vaidabho (vaidarbhaH) sainnaM (sainyam ) vaissANaro (vaizvAnaraH) aisaria (aizvaryam ) kaiavaM (kainavam) bhairavo (bhairavaH) vaisAho (vaizAkhaH) daiavaM (daivatama) vaisAlo (vaizAlaH) vahaAlIa (vaitAlIyam) sadaraM (svaigm) vaieso (vaidezaH) caittaM (caityam) vaNho (vaidehaH) au nA o tathA au. (21) zahanI san2 'au' na 'o' thAya, te 'pora' mA zobhA 'au' thAya . (Ti.66). (24) luta iliH klupta-valanne // 1-145 / (25) aita et // 1-148 / ardaityAdau ca // 1-151 / (26) auta ot / 1-159 | auH paurAdauM ca // 1-162 // Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 kA~co (krauJcaH) kosaMbI (kauzAmbI) kotthuho (kaustubhaH) kosio (kauzikaH) komuI (kaumudI) jovvaNaM (yauvanam ) 'paura' mAhi zabdo. pauro (pauraH) gauDo (gauDaH) kauccheayaM (kaukSeyakam ) maulI (mauliH) kauravo (kauravaH) maurNa (maunam) kausalaM (kauzalam) saurA (saurAH) paurisa (pauruSam ) kaulA (kaulAH) sauhaM (saudham) vizeSa sundera (saundaryam ). duvArio (dauvArikaH). pulomI (paulomI). gAravaM-gauravaM (gauravam ) nAvA (nau) vagere thAya che. prAkRtamAM thatA sAmAnya vyaMjananA pheraphAro () saMskRta zabdanA anya vyaMjanane prAkRtamAM lepa thAya, temaja sAmAsika zabdomAM prayogane anusAre nitya ke vikalpa lepa thAya che. (di. 28). jAva (yAvat ). tAva (tAvat). jaso (yazas). tamo (tamas ). puNa (punara). jammo (janman ) aMtarappA (antarAtmA). aMtaggaya / (antargata). aMtagaya / sabhikkhU (sadbhikSuH) - sajaNo-sajaNo (sajjanaH) (27) antyavyaJjanasya // 1-11 / Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 eaguNA (etadguNAH) tagguNA (tadguNAH) (28) 'vidyut ' zam6 vana vyanAnta strIligamA santya vyana ne mahase. 'A' 'yA' thAya, tabhI vyasanAta strIligamA santya 'ra' ne 'rA' thAya che bhane 'zada' yA zahomA satya ya nanI 'a' thAya che. (pA. 21. ni. 2-3-4.) sariA, sariyA (sarit ). pADivaA, pADivayA (pratipad ). saMpaA, saMpayA (sampat ) girA (gir). purA (pura). dhurA (dhur ). sarao (zarad ). bhisao (bhiSak ). vizeSa-chuhA (kSudha ). disA (dik ). ___ Auso-AuM (AyuH). accharasA-accharA (apsaras ). kauhA (kakubh ). ghaNuhaM-dhaNU (dhanu:) thAya cha (29) 206nI 24.62 sva2nI pachI ma sutare "ka-ga-ca-ja ta-da-pa-ya-" ta vyAne prAtamA prAyaH so5 thAya che. 565 arathI 52 'pa' mAveta 'va' thAya che. tebha ava nA pachI aba ye to 'anI 'ya' thAya che. / aa| kana ga yAya che. (di. 24.) 'ka'-loo (lokaH). titthayaro (tIrthaMkaraH). 'ga'-nao (nagaH). nayaraM (nagaram ). 'ca'-saI (zacI). kAyamaNI (kAcamaNiH). 'ja'-rayayaM (rajatam ). payAvaI (prajAtiH) 'ta'-pAyAlaM (pAtAlam ), jaI (yatiH). (28) striyAm-Ad-avidyutaH // 1-15 / ro rA // 1-16 // zaradAderat / / 1-18 / (29) ka-ga-ca-ja-ta-da-pa-ya-vAM bhayo luk // 1-177 // nAvargAt paH / / 1-179 / avarNo yazrutiH // 1-180 / Fol Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'da' - mayaNo (madanaH ). 'pa'- riU (ripuH). 'ya' - vioo (viyogaH). ' va' - lAyaNNaM ( lAvaNyam ). po-va sAvo (zApaH ). pAvo (pApaH ). kA ga - sAvago (zrAvakaH), logo (lokaH). 'kha' - muhaM ( mukham ). 'gha' - meho (meghaH ). 'tha' - nAho ( nAthaH ). 'dha' - sAhU ( sAdhuH ). 'bha' - sahA (sabhA). 'Ta' - ghaDo (ghaTaH). ( 30 ) zabhanI saharasvatI pachI saMyukta ne "kha-gha -tha-dhabha" tene| 'ha' thAya, tebha Ta no Da, u to Dha, neva, phanI bha-ha, bane va thAya bhane za-Sa ne| Da ne la, pa ve sathAya che. (Ti. 34.) 'Tha' - maDho ( maTha: ). 'Da' - garulo (garuDaH ). 'pa' - udhamA ( upamA ). 'pha' - sabhalaM sahalaM J 'ba' savalo (zabalaH). 393 gayA ( gadA ). suuriso (supuruSaH). paogo (prayogaH ). kaI (kaviH). savaho ( zapathaH). (saphalam ). (30) kha-6-tha-dha-bhAm // Tho DhaH / / 1- 199 / Do laH / / pho hau / / 1-236 / bo vaH // sAhA (zAkhA). mAho ( mAghaH ). kahe ( kathayati). bohara (bodhati). sohai ( zobhate). ghaDa (ghaTati). paDhai ( paThati'. pIleDa (pIDayati). tava (tapati). sabharI / (zapharI) saharI / alAbU (azabu :) 1-187 / To DaH / / 1- 202 | po vaH / / 1-237 | za-SoH saH 1-2601 1-195 / 1-231 / Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 sh| seso (zeSaH) viseso (vizeSaH). Sa / saho (zabdaH) kasAo (kaSAyaH). (31) zI 42 sayAvAyaOM zamA 25saMyuta 'da' / / 'ra' thIya che. sana 'daza-pASANa' za6mA 'za-ba'nI 'ha' viSe thAya che. (Ti. 87.). eAraha / (ekAdaza). teraha / (trayodaza). egArasa terasa / daha, dasa (daza). pAhANo ? (pASANa:). pAsANo) (32) zabdanI aMdara svaranI pachI asaMyukta " no "" thAya che. tamana 20-mAhima 'a' DAya tA vi48 'Na' thAya che. (Ti. 21.). dANaM (dAnam ). nANaM / (jJAnam ). naro / (nara:). dhaNaM (dhanam ). NANaM jaro 33. zahanI mAhimA 'ya' hAya to 'ja' thAya cha, tamanna upasa ganI 57ii 'ya' yAve to Ne 'ja' thAya che. (2. 28.) jaso (yamaH) saMjamo (saMyamaH) jaso (yaza:) saMjogo (sayogaH) jAi (yAti) avajaso (apayazaH) (34) anusvAranI pachI 'ha' bhAve to 'ha' ne 'gha' vidhe thAya che. siMgho / (siMhaH). saMghAro ) (saMhAraH.) siiho| saMhAro / (31) saMkhyA-gadgade raH // 1-219 / daza-pASANe haH // 1-262 / (32) no NaH // 1-228 / vAdau // 1-229 / (33) Aderyo jaH // 1-245 / (34) ho gho'nusvArAt / / 1-264 / Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 kaI ThekANe anusvAra na hoya to paNa "g' ne "' thAya che. (Ti. 63. ). rAdha (aa) saMyukta vyaMjananA pheraphAre. (35) saMyukta vyaMjanane prathama akSara je "------- za-1-ane - - )(T hoya to lepa thAya che. (Ti. 43.) (36) lepa thayA pachI zeSa vyaMjana temaja saMyukta vyaMjanane sthAne AdezabhUla vyaMjana zabdanI AdimAM na hoya to kiva thAya (bevaDAya che. (Ti 43). (37) je vyaMjana bevaDAya che, te vyaMjana je vagane bIje ke cothe akSara hoya to, ditvanA prathama akSara anukrame te varganA bIjano pahelo ane cothAne trIjo mUkAya che. eTale huM ne gha, dai ne gha, jI ne , ne kA, 8 ne ru. 8 no chuM, za na tha, dadha ne , ne , e ne dama thAya che. (Ti. 19-43). -mu (mu ) -TuhUM (dudham) "-citro (nijhara) '-chagat (G ) "-ni (nijhurA) g -neho (snehaH) - gDha (kavacam ) -Tud ( dunuM) -moro (mu) )(gha-aMtarama (vAtaH). () ---------- --)(AmUrva yu | 2-77 | (26) anADhI zeSAddezayoddhitvam II 2-81 | (27) dvitIya-turthopari pUrvaH 2-10 | Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 255paaii(38) dIrdhasvara tathA anusvAra pachI zeSavyaMjana temaja dezabhUta vyaMjana diva thAya nahI temaja -' paNa dhitva thatAM nathI. (Ti. 43.) hI 212-phAso (sparzaH). anusvArAt-taMsaM (vyasram ). Isaro (IzvaraH). asU (azru). ANA (AjJA). saMjhA (sa-dhyA). ra-sunderaM (saundaryam ). baMbhaceraM (brahmacaryam ). ha-vihalo (vihvala:). kAhAvaNA (kApiNaH). (8) sabhAsabhA hita vipe thAya che. (Ti. 81. ). devatthuI-devathuI (devastutiH) naiggAmo-naigAmo (nadIgrAmaH) kusumappayaro-kusumapayaro (kusumaprakaraH) (40) sayuta pya nane cha 'ma-na-ya-la-va-ba-ra' hoya to tenA tathA saMyukta vyasana 59sI vya na 'la-va-ba-ra' ya tA le pa thAya che. jyAM bane vyaMjanano lepa thatuM hoya tyAM prayogane anusAre memAMthI ne so5 423.. (12. 44.). kavvaM (kAvyam ). pakkaM (pakvam ). sahaM-laNhaM (laNam ). dAraM-vAraM (dvAram ). (38) na dIrghAnusvArAt / / 2-92 / ra-hoH / / 2-93 / (39) samAse vA // 2-97 / (40) adho ma-na-yAm / 2078 / sarvatra la-va-rAmavandre // 2-79 / Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 377 'm'-saro (smaraH) 'va'-pakkaM (pakkam ) 'm'-naggo (nagnaH) 'ba'-saho (zabdaH) 'ya'-vAho (vyAdhaH) ''-cakaM (cakram ) 'la'-saNhaM / (zlakSNam ) ,, akko (arkaH) laNheM ) , vakkalaM (valkalam ) / 'ra'-vaggo (vargaH) (41) sh6|| 42 'kSa' ne 'kkha' thAya cha bhane Accha jjha' 5 thAya che. tama mAvimA ya t| 'kha--cha-jha' thAya cha. (12. 50.) khao (kSayaH) sariccho (sadRkSaH) khamai (kSamate) laccho (lakSmIH) khIraM / (kSIram ) khINaM / chIraM / chINaM / (kSINam) jhINaM / riccho / (RkSaH) jhijjai (kSIyate) rikkho| vaccho (vakSaH) (42) saMjJAvAyaOM zanI 12 'ka' bhane 'ska'nI 'kkha' thAya cha bhane mAhima hAya to 'kha' thAya che. (di. 48). 'ka'-pokkhariNI (puSkariNI). 'ska'-avakkhaMdo (avaskandaH). , nikkhaM (niSkam ). , khaMdho (skandhaH). (43) caitya' za6 172 zamnI 42 'tya' ne| 'cca' yAya cha bhane mAmA 'tya' nA 'ca' thAya che. (di. 18). (41) kSaH khaH kvacittu cha-jhau / / 2-3 / (42) ka-skayo mni || 2-4 / (43) tyo'caitye // 2-13 / Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 naccai (nRtyati) cayai (tyajati) saccaM (satyam ) cAo (tyAgaH) paccao (pratyayaH) caitta (caityam ) (44) zahanI 25 62 prayogane 25nusAre ANe 'tva' / 'cca', 'thva' no 'ccha', 'dva' ne 'jaja' mane 'dhva' tI 'jha' thAya cha. (di. 76). 'tva'-kiccA (kRtvA). ''-vijja (vidvAn . , socyA (zrutvA). 'dhva'-bujjhA (budhvA). , naccA (jJAtvA). ,, sajjhasaM (sAdhvasam). 'thva'-picchI (pRthvI). ,, jhao (dhvajaH). (45) sva 212nI pachI 'thya-zva-tsa-psa' mAve to 'ccha' thAya che. (Ti 53). 'thya'-paccha (pathyam ). 'sa'-ucchAho (utsAhaH). , micchA (mithyA). ,, saMvaccharo (saMvatsaraH). 'zva'-pacchA (pazcAt ). 'psa'-jugucchai (jugupsati). ,, accheraM (Azcaryam ). , accharA (apsarAH). (46) 20-6nI 2042 'dya-vya-rya DAya ta'jaja' thAya cha, tabhI himA hoya to 'ja' thAya che. (Ti. 52). 'dha'-majjaM (madyama ). __ 'yya'-sajjA (zayyA ). , vejjo (vaidyaH'. ,, avajjaM (avadyam ). 'rya'-bhajjA (bhAryA). " jui (dyuti). , pajjAo (paryAyaH). (44) tva-thva-dva-vAM ca-cha-ja-jhAH kacit // 2-15 / (45) hrasvAt thya-zva-tsa-psAmanizcale / 2-21 / (46) dya-yyA jaH // 2-24 / Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 (47) zanI 2542. 'dhya' bhane 'hya' nau 'jJa' thAya cha bhane mAhimA hAya to 'jha' thAya cha, tebhara 'hya' ne| vikSye 'yaha' paNa thAya che. 'dhya'-bunjhai (budhyati). 'hya'-mujjhai (muhyati). sijjhai (sidhyali). , najjhai (nAti). jhAyai (dhyAyati). gujjhaM / (guhyam ). " jhANaM (dhyAnam ). guyhaM ) , saMjhA (sandhyA ). sajjho / (sahyaH). , vijho (vindhyaH. sayho / (48) 'dhUta' mA za. 17 tn| 'dR' thAya che. (di.18) payA (pravartate). dhutto (dhUrtaH). saMTTi (saMvartitam ). kittI (kArtiH). namo (nartakaH) vattA (vArtA). kevaTTo (kevataH). pavattaNaM (pravartanam ). (49) zabdanI aMdara jaI ne " thAya che ane AdimAM hoya to 'Tha' thAya che. (Ti 14) uSTra-iSTA-sandaSTa sA zobhA 'Ta' no 'Tha' yatI nayI. puTaTho (spRSTaH) uTTo (uSTraH) kaTa (kaSTam ) aNimu (aniSTam ) iTTA (iSTA) laTThI (yaSTiH) saMdaTTo (sandaSTaH) (47) sAdhvasa-bhaya-hyAM jhaH // 2-26 / hye hyoH // 2-124 // (48) tasyA'dhUrtAdau // 2-30 / (49) TasyAnuSTreSTA-saMdaSTe // 2-34 / Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 ninnaM / (50) zanI 2062 'mana' sane 'jha'nA 'paNa' 'na' thAya cha, sAhimA 'na' 'Na' thAya che. (di. 58.) 'mana'-pajjuNo / (pradyumnaH). ''-viNNANaM / (vijJAnam ) pajjunno ) vinnANaM / niNaM / (nimnam ). , nANaM / (jJAnam ). NANaM savAi-'jJa' (ja-a) nA jA' na so5 595 1485 thAya che. pajjA / (prajJA). maNojja / (manajJam ). paNNA ) maNoNaM ) ajjA / (AzA). jANaM / (jJAnam ). aNNA ) jANaM) (51) 206nI a62 'sta' ya to 'ttha' thAya cha bhane mahimA hoya to 'tha' thAya che. (Ti. 12.) hattho (hastaH). thottaM (stotram ). natthi (nAsti). thuI (stutiH) satthi (svasti). thavo (stayaH). A5vA-samasta bhane stamba zamAM stne| 'stha' 'tha' yatA nathI. samatto (samastaH). taMbo (stambaH). (52) 206nI 42 'ima' sane 'ma' ne 'pa' 55 cha, bhane himA hoya to 'pa' thAya che. (Ti.70.) 'Dma'-kuppala, (kuDmalam ). 'kma'-rupiNI (rukmiNa). (50) mna-zorNa: / / 2-42 / jJo aH / / 2-83 / (51) stasya tho'samasta-stambe || 2-45 / (52) Dma-moH // 2-52 / Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 ( 43 ) zabhanI mahara 'sva' bhane 'pa'ne 'epha' thAya che bhane mAhibhAM hoya to 'pha' thAya che. (Ti. 38 ). 'pa' - puSkaM (puSpam ) .. - niSphAvo (niSpApaH ) 25 'spa' - bihaphaI (bRhaspatiH) thAya che. (patha) zahanI 262 'nma' ne kAI ThekANe '' thatA nathI, tyAre pUrvokta niyamAnusAre va 'sva' - phAso (sparza:) vidaye thAya che. (Ti. 36). 'nma' - jammo ( janma ). ''ma'-jumnaM } (yugmam) "1 nippaho (niSprabhaH ), paropparaM ( parasparam ) (14) zabhanI ahara 'hra' to 'bha' viuye thAya che bhane yahibhAM hoya to 'bha' thAya che. (di. 54.) jinbhA, jIhA (jihvA). vinbhalo, vihalo (vihnalaH ) "3 - phaMdaNaM ( spandanam ) -phaDA ( sparddhA ) 'sma' thAya che bhane 'gma' ne 'sma' 'mma' - vammaho ( manmathaH ). 'zma'- tisma titamam } (tigmam). ( 4 ) zanI mahara rahelA 'zma-ma-smA' ne 'mha' thAya che. ane pakSma zahanA 'kSma' to paNa 'maha' thAya che / heDANe : 'hma' ne! 'bha' pazu thAya che. (Ti. 10). (53) paspayoH phaH / / 2-53 / (54) hro bho vA / / 2-57 / (55) nmo maH // 2-61 / gbho vA // 2-62 / (56) pakSma - zma-ma-hmAM mhaH // 2-74 / Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 'ima'-kamhArA (kazmIrAH). kumhANo (kuzmAnaH). 'ma'-gimho (grISmaH). umhA (USmA) "sma'-vimhao (vismayaH). amhAriso (asmAdRzaH). 'hma'-bamhA (brahmA). bamhaceraM / (brahmacaryam ). , bmhnno| (brAhmaNaH). baMbhaceraM baMbhaNo / pamhaM (pakSma). 4 ] 'mha' thata nathA. rasso (razmiH). saro (smaraH). (57) zanI 12 2'zna-SNa-sna-hna-hu-kSNa' / sana 'sUkSma' zahanA 'kSma' n| 'ha' thAya cha, tabhA hU' nA 'lha" thAya che. (Ta. 11.) / 'ina'-paNho (praznaH). siNho (ziznaH). 'SNa'-viNhU (viSNuH). kaNho (kRSNaH). 'sna'-joNhA (jyotsnA). pahAi (snAti). 'hna'-vaNhI (vahniH). jaNhU (jahnuH ). 'kSaNa'-sahaM (zlakSNam ). tiNhaM (tIkSNam ). 'kSma'-sahaM (sUkSmam ). 'hU'-alahAo (AhlAdaH). ,, palhAo (prahlAdaH). (58) zabdanI aMdara " saMyukta vyaMjana hoya te " nA 6' nAso5 vikSya thAya che. (di. 75.) cando-caMdro (candraH). bhado-bhadro (bhadraH). ruho-rudro (rudraH). samuddo-samudro (samudraH). (57) sUkSma-ina-Na-sna-ha-ha-kSNAM vhaH // 2-75 / ho lhaH // 2-76 / (58) ro ro na vA // 2-80 / Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 (58) zanI 24deg42 'ha' ne 'riha' thAya cha, tabhA zrI-hI kRtsna-kriyA 2 zomA saMyukta satyAkSaranI pUrva 'i' bhUya che. (Ti. 18-72). arihaMto (arhan ). sirI (zrI:). arihai (arhati). hirI (hRIH). garihA (gahI). kasiNo (kRtsnaH). bariho (bahaH). kiriyA (kriyA). (10) zanI 542 'za', 'rSa' ne 'risa' viSe thAya cha bhane tapta-vajra zamAM para saMyukta mantra akSaranI pUrva 'i' mAgama vikSye bhUya che. (Ti. 71). -aayriso| (AdarzaH). taviraM / (taptam ). AyaMso / tattaM / darisaNaM / (darzanam ). vairaM / (vajram ). daMsaNaM vajjaM rSa-varisA / (varSA). vAsA / varisaha / (varSeti). vAsei / (61) zabdanI aMdara saMyukta vyaMjanano abhyAkSara "Dha hoya to tenI pUrva 'i' bhUAya che. (di. 77). kilino (klinnaH) gilAi / (glAyati) siliTTha (zliSTam ) gilAyai silogo (zloka:) milAi / (mlAyati) kileso (klezaH) milAyai / (69) ha-zrI-hI-kRtsna-kriyA-diSTyAsvit // 2-104 / (60) rza-rSa-tapta-vakre vA // 2-105 / (11) lAt // 2-106 / Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 kAI ThekANe krU' Agama AvatA nathI. sukapakkho (zuklapakSaH). kamo (klamaH). (12) syAd - bhavya - caitya temana caurya zabdomAM saMyukta je vyaMjana tenA bhUya che. (Ti. 80 ). siyA (syAt). siAvAo (syAdvAdaH). bhavio (bhavyaH). ceiyaM (caityam ). rya - coriaM (cauryam ). Ayario (AcAryaH). hari (brahmacaryam ) taNuvI (tanvI). lahuvI (lavI). guruvI (gurvI). vippo ( viplavaH) . sane tenA nevA samAna ajnmAkSaranI pUrva '' rya - bhAriA ( bhAryA). vIriaM (vIryam ). (13) ante 'vI' saMyukta vyakta hoya 'vI' nI pUrve' 'u' bhUaya che. theria ( sthairyam ). gaMbhIriaM ( gAmbhIryam ). sUrio (sUrya :). soriaM (zauryam ). suMdariaM ( saundaryam ). mevA strIliMga nAbhAbhAM (Ti. 84.) puhuvI (pRthvI). mauvI ( mRdvI). bahavI (bI). (14) ne avyayate 'te 'tra' hoya to tene mahale 'hi-ha-ttha bhUhAya che. (Ti. 42). jahi, jaha, jattha ( yatra ). tahi, taha, tattha (tatra ). kahi, kaha, kattha (kutra). annahi, annaha, annattha (anyatra) - (62) syAd-bhavya-caiya cauryasameSu yAt // 2-107 / (63) tantrItulyeSu // 2-113 / (64) trapo hi - ha - tthAH // 28261 | Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa ligAnuzAsana (15) prAvRS- zarad - taraNi me zo siMgamAM vaparAya che. (Ti. 65). pAuso (prAvRT). taraNI (taraNi: ). 1 (16) dAman - ziras - namas me zahA vinA 'sa' zarAnta bhane 'ma' kArAnta nAmA puMlliMgamAM vaparAya che. (Ti. 39). sAnta - jaso ( yazaH). pao ( payaH). tamo (tamaH ) . uro (ura: ). teo (teja:). dAmaM (dAma). nIcenA zabdone koI hepAya che. seya (zreyaH). samma ( zarma ). siraM (ziraH) - sarao (zarada). nAstA - jammo (janma). nammo (narma ). mammo (marma). nahaM (namaH) ThekANe napu sakaliMgamAM paNa prayoga vayaM ( vaya : ) * cammaM (carma ). / sumaNaM (sumana:). | kammaM (karma). (17) akSi (netra) vAya zabdo ane vayana Adi zo puliMgabhAM vikalpe vaparAya che, temaja zuLa vagere zabdo napusakaligamAM vizvaparAya . (Ti. 27.) (65) prAvRTU - zarataraNayaH puMsi // 1-31 / (66) snamadAma - ziro - namaH // 1-32 / (67) vA'kSyartha - vacanAdyAH // 1-33 / guNAdyAH klIbe vA // 1-34 // 25 Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 acchI acchiii| (akSiNI). vayaNA / vayaNAI / (vacanA vijjuNA / dAnA cakkhU . / (cakSUSi). cakkhU I nayaNA vijUe / (vidyutA) mayatAni), nayaNAI (nayanAni). loaNA / mAhappo / mAhappaM / (mAhAtmyam) dukkhA / / dukkhAI (duHkhAni) lobhaNAI (locanAni). guNA / (guNAH) khaggo / (khaDagaH) guNa mA izadIguNAI devANi / devA / bindaI / } (bindavaH) khaggaM / binduNo / kararuha rukkhAI / kararuho / (ka rukkhA / (kSAH) (18) 'iman' cheDe khaya sevA zo, tebhara 'aJjali' kore zabdo strIliMgamAM vikape vaparAya che. esA mahimA (eSa mahimA). / esA garimA / (eSa garimA) ela mahimA esa garimA / esA aJjalI / (eSa aJjaliH). esa aJjalI / acchI / (akSi). pahA / (praznaH). acchi / paNho / piTThI / (pRSTham ). coriA (cauryama). piDheM / corimaM (68) vemAjalyAdyAH striyAm // 1-35 / Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387: kAraka-vibhakatyartha. jema saMskRtamAM cha kAraka che, tema ahI prAkRtamAM paNa sarva vyavasthAo saMskRtine anusAre jANavI, temAM vizeSatA nIce pramANe che. (69) prAkRtamAM divayanane sthAne bahuvacana thAya che, diva artha jaNAvavAne mATe bahuvacanAta nAmanI sAthe vibhakRtyaMta zabdano prayoga thAya che. doNi kuNanti-duve kuNanti (dvau kurutaH). duNNi narA bollinti (dvI nagai kathayataH). suthA (hastI). vAghar (vA). nathaurr (nAne). (70) catuthI vibhaktine sthAne SaSThI vibhakti thAya che, paNa tAdarthamAM catuthI ekavacanane sthAne chaThThI vibhakti vika thAya che, temaja tAdaryamAM catuthInuM ekavacanarUpa saMskRtinI jema ja thAya che. (Ti. 34). muNissa muNINaM vA dei (munaye munibhyo vA dadAti). namo devassa devANaM vA (namo devAya devebhyo vA). namo nANassa (namo jJAnAya). namo gurussa (namo gurave). tAdaramAM deva-vAya (vAya-vArtham). (1) DitayA-tRtIyA-paMcamI ane saptamIne sthAne keAI ThekANe chaThThI vibhakti paNa vaparAya che. dvitIyAne sthAne-sInAvAra vaje (lInAruM varce). tRtIyAne sthAne-dhardara suddho (dhanena sudagha). , tevi anargue (taittanAvI). (22) dvivacanaca vaduvanama rU-130 | (70) tuTyA pachI je rU-zarU? rU-2 22 (72) vavava dilIyA + rU-124 / Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 paMyamAna sthAna-cArassa bIhA (corAd vibheti) , paralogassa bhImo (paralokAd bhItaH). satamAna sthAne-piTTIe, kesabhAro (pRSThe kezabhAraH) (2) koI ThekANe dvitIya ane tRtIyAne sthAne saptamI vibhakti thAya che, temaja paMcamIne sthAne keI ThekANe tRtIyA ane satabhI pazu thAya che. (Ti. 78). dvitIyAne sthAne satabhI-gAme vasAmi (grAmaM vasAmi). . nayare na jAmi (nagaraM na yAmi). tRtIyAne sthAna satabhI-tesu alaMkimA puhavI (tairalakRtA pRthivI). 5 yamAne sthAna tRtIyA-coreNa bIhA (corAda bibheti). sabhI-aMteure ramiGa Ago rAyA (antaHpurAd ratvA''gato rAjA). (73) samone sthAne koI ThekANe dvitIyA thAya che. vijjujjoyaM bharai rattiM (vidyududdyote smarati rAtrim ) ArSamAM tRtIyA paNa thAya che. teNaM kAleNaM teNaM samaraNaM (tasmin kAle tasmin samaye). : (72) dvitIyA-tRtIyayoH saptamI // 3-135 / paJcamyAstRtIyA c|| 3-136 / (73) saptamyA dvitIyA // 3-137 / Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtuonAM ponuM pariziSTa-4, prAkRta vyAkaraNamAM ApelA akArAnta dhAtuomAM je "a" kAra che. te uccAraNane mATe che, tethI te dhAtuone vyaMjanAnta mAnIne kArya karavuM. ethI duva, zu vigere dhAtuo vyaMjanAta hevAthI bhUtakALamAM "" pratyaya lagADAya che, tethI dudhIma, dhIra, sUra vigere rUpa thAya che. 2. karmaNi aMga, preraka dhAtuonAM kartari ane karmaNi aMga je vyaMjanAnta dhAtu uparathI banela hoya to bhUtakALamAM "a" pratyaya lagADAya che ane svarAnta uparathI banela hoya to te aMgane - phrIjha pratyaya lAge che, (1bhASAcandrikAmAM A pramANe prago karelA che.) bhUtakAlanAM rUpo karmaNiaMga-ra-ra-akA. - mogarA--hI. - ro -rophaNa-Dha- . karmaNi ane bhAve rUpo 4. siddhahema vyAkaraNanA aSTama adhyAya (prAkRta) mAM karmaNi bhAve rUponA tra-g" pratyaya bhaviSyakAla ane kriyAtipattinAM 1. vaDubhASacandrikAsUtra 3-1-1 a#Ara pharavAraNArtha:-1855 2. SaDrabhASA sUtra 2-4-91aa pR226 ! 8. A pratyayono dIrdhasvara SaDabhASAcandrikAmAM hava karela che, ghoSi-di-gi. para-4-2rA pR. 189 ! 4. bhASA sUtro - yu. | 2-4-91. | pR-225 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpimAM lagADela nathI, paNa bhASAcandrikAmAM bhaviSyakAla ane yAtipattimA 'Ia-ijja' pratyaya sArAne 35 // 42vAmA sAvyAM che. mArie ma-kara-karIa, karijja. ho-hoI a, hoijja. trIjA puruSa ekavacananAM rUpo. vata 0-karIai-karijai. hoIai-hoijjai. bhUta-karIaIa, karijjaIa. hoIasI-hI-hIa, hoijjasI-hI-hIa. kR-kA-kAIa-kAI aso-hI-hI. kAijja-kAijjasI-hI-hIa. vidhi-pAzA-kara-karIau, karijau. karIeu, karijjeu. ho-hoIau, hoijjau. hoI eu, hoijjeu. bhavi. haimavyAkaraNa pramANe : kara-karihii, karehii, ho-hohii kore kAravat. pASA pramANe :kara-karIihii, karIehii. __ karijijahii, karijjehiha. * tabhI Apa mAM IsthaNe Ia-ijja na prayoga hepAya che. bha-sAharijissAmitti jANai, sAharijamANe na jANai saMhariSye iti jAnAti, saMhiyamANo na jAnAti kappasutte // 2.30 // Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 391 ho-hoIihii, hoiehii. / hoijijahii. hoijjehii. kR-kA-kAIa-kAIihii, kAIehii. kAijja-kAijjihii, kAijjehii. kriyAvipatti-hemavyAkaraNa pramANe - kara-karantaM, karamANaM. ho-hontaM, huntaM, homANaM. SamAyA pramANe : kara-karIanta, karIamANa. karijjanta, karijjamANa, ho-hoIanta, hoIamANa. hoijjanta, hoijjamANa. preraka kartari aGga :kara-kAra-kAre-karAva-karAve. preraka kartarimAM trIjA puruSanA ekavacananAM rUpa. va bhAna-kArai, kArei, karAvai, karAvei. bhUtA-kAraIa, kArIma, kAreIa, karAvaIa, ___karAvIa, karAveIa. SaDmApAyandrimAyAtipattimA 'nta' ane 'mANa' pratyayo samAsa rUpo ApelA che. sU0 me 2-4-41 | pR. 193 bhASa bhAM-yApattimA Ia-ijjapratyayAna prayoga 59 hemAya che. nama-jai bAhubaliNA mANo na karijjato, tayA teNa sigdhaM kevalanANaM pAvIamANaM / 5. SaDbhASAsUtra-adellukyAt khorataH // 2-4-15 // pR. 237 / 6. SaDabhASA0 sUtra-gurvAderavirvA / / 2-4-12 // pR. 233-235 / Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ho-hobha, hoe, hoAva, hoAve, hoavi. 10- hoai hoera, hoAvaha, hobhAvei, hoavi. bhUta0 - hoasI-hI-hIa. hoesI-hI-hIa. hoAvasI - hI - hIa. hoAvesI - hI hIa. hobhavisI hI hIbha. - vidhi - yajJArtha - kar-kArau, kAreu, karAvau, karAveu. ho - hou, hoeu. hoAvaDa, hoAveDa, hobhaviDa. 382 bhaviSya -- kArihii, kArehi, karAvihida, karAvehii. hoihida, hopaeis, hoAvihira, honder, hovihii. priyAtipattiH - kar- "kArato, kArento, karAvanto, karAvento. kAramANo, kAremANo, karAvamANo, karAvemANo. ho hoanto, hopanto, hoAvanto, hoAvento, hoavinto. hobhamANo, hopamANo, hoAvamANo, hoAvemANo, hoavimANo. 7. SaDbhASAmA kArAnta, kArenta, homanta, hopanta vigere prayoga aisA che 5-183-231. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 preraka karmaNi - 24 mani ma kar-karAvIa, karAvijja, kArIa, kArija. ho-hoAvIa, hoAvijja, hoIa, hoijja. vata-karAvIai, karAvijjai. kArIai, kArijai. hoAvIai, hoAvijjai. hoIai, hoijjai. bhUta-karAvIaIa, karAvijjaIa. kArIaIa, kArijjaIa. 'hoAvIasI-hI-hIa. hoAvijjasI-hI-hI. hoIasI-hI-hIa. hoijjasI-hI-hIa. vidhi-mAtA : karAvIau, karAvijjaDa, kArIau, kArijja. hoAvIau, hoAvijau, hoI au, hoijjaDa. bhaviSya0-karAvihii, kArihii. hoAvihiha, hohii. vagere kartarivat / zyA-karAvinto, karAvimANo. kAranto, kAramANo. pore kartarivat hoAvinto, hoAvimANo. honto, homANo. 8. pASA yandri-5-244. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maviSya bhane 8. mApAyandrimA 'Ia-ijja' pratyaya sa kriyAtipattinAM rUpa ApelAM che. te A pramANe - kar-karAvIi hii, karAvIe hii. karAvijihii, karAvijjehii. kArIihii, kArIehii, kArIjjihii, kArijjehii. ho-hoAvIihii, hoAvIe hii. hoAvijjihii, hoAvijjehii. hoIihii, hoIehii. hoijjihii, hoijjehii. yAtipatti-kara-karAvIanta, karAvIamANa. karAvijjanta, karAvijjamANa. kArIanta, kArIamANa. kArijjanta, kArijjamANa. ho-hoAvIanta, hoAvIamANa. hoAvijjanta, hoAvijjamANa. hoIanta, hoIamANa. hoijjanta, hoijjamANa. jja-jjA na 35 / samadhI sUyanA 1. vartamAnakAla, bhaviSyakAla ane vidhi-AjJAthamAM vyaMjanAnta ane svarAnta ane prakAranA dhAtuomAM pratyayone sthAne palASA satra // 2-4-14 // 4-244 / 1-2. haimasUtram-vartamAnA-bhaviSyantyozca jja jjA vA. // 3-177 // Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 395 'jja-jjA' bhUTA cha, svarA-1 dhAtu hAya ta puruSAdhA pratyayAnI pUrva 594 'ja-jjA' bhUya che. 2. 'jja-jjA' pratyayanI pUrva aDAya to ana e thAya che. vata bhAna bha-has+a-hasa-hasejja, hasejjA. ho-hojja, hojjA, hojjai, hojjAi. hoa-hoejja, hoejjA hoejjai, hoejjAi. vire. + sAmanA mate sabasanA saba pratyayAne sthAne ja-jjA sAve che. hojja-hojjA bhavati, abhavat , bhavatu, bhavet , babhUva, bhavitA, bhaviSyati, abhaviSyat , abhUt , bhUyAt ityarthaH / 3. vidhya mAM : macyA pramANe sarva pu0, saba 30 mA 'jjai' pratyaya bhane palASA prabhArI 'jjai-jjAi' prtyye| sIne prayA arekhA che. hema0-has-hasejjai, hasijjai. ho-hojjai. homa-hoe jai, hoijjai. madhye ca svarAntAd vA // 3-178 // jjA-uje // 3-159 // SaDabhASAsUtram-laD-laTozca jarjAgai / / 2-4-39 // pR. 186 / madhya cAjantAt // 2-4-40 // pR. 186 / haimasUtram-8-3-177 // ityasya vRttau / / haimasUtra0 jjAtsaptamyA irvA // 8-3-.165 // SaDbhASA sUtra. 'vijjAlliDaH // 2-4-34 // pR-192| Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. SaDUlASAbhAM laviNyAsamA 'hi' rAjIne pratyayane sthAne jja-jjA nA prayoga pesA hai. bha - hav + a = hava- havihijja-jA, havehijja-jjA. ho - hohijja-jjA. 396 SaDU0 - has - isejjai-jjAi, hasijjadda - jAi. ho - hojjai-jjAi. homa - hopajjai-jjAi, hoijjai-jjAi. DaibhavyAJj29Nu pramANe-havejja-jjA, hojja-jjA. pa SaDbhASAyAM yAtipattibhAM svarAnta dhAtumA 'nta - mANa' adhyayanI pUrve ne pratyayane sthAne 'jja-jjA' nAM3yo pesA che. >bha-ho- hojjanta, hojjamANa, hojjAmANa. hojja- hojjA pakSe honta, homANa. 4. 6. hava + a = hava havejja, havejjA-havanta, havamANa. haima vyAkaraNa pramANe haba - havejja, havejjA, havanto, havamANo 9. bha vyAyama svarAnta dhAtumAM pratyayonI pUrve' 'jja-jjA' ye pratyayanA a ne| i esa nathI. paNa SaDbhASAbhAM vartabhAnaalamAM 'jja-jjA' nA ana! mi-mo-mu vigere atyayonI pUrve niyamane anusAre A-i- epa hai, khIje kAI ThekANe karela nathI. nama: - hojjami, hojjAmi, hojjemi / ho- hojja, hojjA, honto, homANo. hojjamo, hojjAmo, hojjimo, hojjemo. SaDmASAsUtram - ecca vatvA - tuM -taya-bhaviSyati / 2-4-19 // - 191 bhaviSyati hirAdiH // 2-4-25 // pR-190 / SaDbhASAsUtram - mANantau ca laGaH // 2-4-41 // pR. 193 // SaDbhASA sUtram - mo-ma- muSvicca // 2-4-17 // pR. 188 / Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 397 A pramANe SaDvASAmAM prayogA karelA haiAvAthI bhaviSyakAlamAM paNa pratyayonI pUrve 'jja-jjA' nA ane| i e prayogane anusAra yaha zaDe che. tethI : 7 hojjieis, hojjehii vigere 3po pazu thAya che. zimAM 'jja - jjA' nAM 3yo : " 'jja-jjA' nA prayogo armaNi pratyeAne sthAne ja vaparAyelA dekhAya che, jja-jjA nA prayoga prAyaH utrA nahi. abhiga-ho- hoIa, hAijja. has - hasIa, hasijja. vartamAna- doI ejja-jjA, hoijjejja-jjA. hasIpajja-jjA, hasijjejja-jjA. vidhi-yajJArtha :- "" lavi0 priyA0- hojja - hojjA. ne prera4 arbha zimAM tethI pratyayAnI pUrve "" hasejja - hasejjA. kartarivat . 7. SaDUbhASA pramANe :-- bhaviSya - hoI ehijjajja hoIihijja-jjA. hoijjehijja-jjA, hoijjihijja-jjA. hasI ehijja-jjA, hasIihijja-jjA. hasijjehijja-jjA, hasijjihijja -jjA. " priyA - hoIpajjajjA, hoijjejja-jjA. hasI ejja-jjA, isijjejja-jjA. SaDbhASAsUtram-Ia- ijjau yakaH // 2-4091 pR. 2251). Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 t. 24 taribhAM jja-jjA nA 3pa.. ho-hoa-hoe, hoAva, hAAve, hoavi. has-hAsa-hAse, hasAva, hasAve. vartamAna - ho-hAejjai-hoejjAi, hoAvejjai-hoAvejjAi. hoavijjai-hoavijjAi. vigaire. hoejja-jjA, hoAvejja-jjA, hoavijja-jjA. has-hAsejja-jjA, hasAvejja-jjA. vidhi-mAjA ho-hoejjau, hoejjAu, hoAvejjau, hoAvejjAu. hoavijjau, hoavijjAu. vigere. hoejja-jjA, hoAvejja-jjA, homavijja-jjA. ___ has-hAsejja-jjA, hasAvejja-jjA. vidhi-sarva putra sarva va0 mAM- xho-hoejjai, hopajjAi, hoAvejjai, hoAvejjAi. hoavijjai, hoavijjAi. hasa-hAsejjai, hAsejjAi, hasAvejjai, hasAvejjAi. bhaviSya-hopajjahii, hoejjAhiha, . hoAvejjahii, hoAvejjAhii, homavijahida, homavijjAhii. *pariziSTa-4-pR. 345. ni. 3 mI. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 hopajja-jajA, hoAvejja-ujA, homavijana-jjA hasU-hAsenja-jjA, hasAvejja-jjA. +pASA yandira bhate. (pR. 381). hopahijja-jjA, hoAvehijja-jjA, hoavihijja-jjA. hasa-hAsihijja-jjA, hAsehijja-jjA, hasAvihijja-jjA, hasAvehijja-jjA. liyA-hoejja-hoejjA, hoAvejja-hoAvejjA hoavijja hoavijjA. has-haseja-jA, hasAveja-jA. 5mA pramANe :svarAnta dhAtumA 'nta-mANa' pratyayAnI pUrva jaja-jjA Ave tyAre hoejjanta, hoejjamANa, hoejjAmANa. hoAvejjanta, hoAvejjamANa, hoAvejjAmANa, hoavijjanta, hoavijjamANa, hoavijjAmANa. 24 4 mA jja-jjA na 35o. pratyayAne sthAne 'ja-jjA' prayAse 4211. 29 mahie . ho-hoAvIa, hoAvijja, hoIa, hoijja. hasa-hasAvIa, hasAvijja, hAsIa, hAsijja. va vidhi-AjJArtha :ho-hoAvIejja-jjA, hoIejja-jjA. hoAvijjeja-jjA, hoijjejja-jjA. + pariziSTa 4. 5. 39; ni. 4. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ has-hasAvIejja-jjA, hAsIpajja-jjA. hasAvijjejja-jjA, hAsijjeja-jjA. vi. priyA-hojja-jjA, hoejja-jA, hoAvijja-jjA. hAsejja-jjA, hasAvijja-jjA. kartarivat. pakSA prabhA:mAvi :-ho-hoAvIihijja-jjA, hoAvIehijja-jjA. hoAvijihijja-jjA, hoAvijjehijja-jjA.. hoIihijja-jjA, hoIehijja-jjA. hoijjihijja-jjA, hoijjehijja-jjA. has-hasAvIihijja-jjA, hasAvIehijja-jjA. hasAvijjihijja-jjA, hasAvijjehijja-jjA.. hAsIihijja-jjA, hAsIehijja-jjA. hAsijihija-jA, hAsijjehija-jjA. dhyAho-hoAvIejja-jjA, hoAvijjejja-jjA. hoIpaja-jjA, hoijjejja-jjA. has-hasAvIejja-jjA, hasAvijjejja-jjA.. hAsIejja-jjA, hAsijjejja-jjA. // ia parisiDeM // Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aI " kRSa 188 ayaJcha agdha rAja pariziSTa-5 * prAkRtamAM saMskRta dhAtuonA prayoga je rIte prAkRta vyAkaraNanA AdhAre vizeSa Adeza mujaba thAya che, te dhAtuonI sUtraka sahita sari ahI mAyAmA bhAvI che. prAkRte saMskRte prAkRtasUtrAGkaH / prAkRte saMskRte prAkRtasUtrAGkaH aiccha gam 162 appAha saM-diz 180 abbhiDa saM-gam akkusa , abbhutta pra-dIpa akkhoDa abbhutta snA akkha 181 187 alastha ut-kSip aMguma pUra 169 allia upa-sRpa agdhava alliva api agdhADa allI AGa-lIG 54 accha As avaakkha daz 181 aJca kRS 187 avaaccha halAd 122 aTTa kath avaAsa daza aTTa aT avakkha adukkha kSip 143 avajjasa gam aNaccha kRS 187 avayaccha daza aNuvabja gam 162 avayajjha daz aNha bhuja avayAsa zliSa 190 4 A sUcimAM je sUtrAMkanI AgaLa pAdano aMka jaNa nathI, te badhA cothA pAdanA jANavA. te sivAya trIja pAdamAM rahelA sonI AgaLa "rU e pramANe eka jaNAvela che. 3.vx mms 13 215 119 181 230 162 181 181 Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaseha gam avaseha nazU avaha rac avahara gam avahAva kRp avaheDa muc anuka ahiUla dah ahipaccua AGgam ahipaccua graha vi-jJap ahirema para ahilaGgha kAs ahilaGgha AaDDa Aigdha " vyA-pR AG-ghrA AiJcha kRS AuDDa majja Acaska AG-cakS ADhappa rabh Ayajjha vep Ayamva Aroa Arola puJja Aliha spRzU AluGkha AluGkha hU Avuka 39 ud-las "" vijJap 162 178 94 162 151 91 38 208 163 209 169 192 " 81 13 187 101 297 254 147 dr 20 102 182 25 208 38 402 AsaGgha saM-bhAvi Aha kAGakS AhoDa taDa iccha iSa ukkusa gam ukkhuDatuD uga uggaha rac ugghusa mRj uGgha ud-ghaT ni-drA utthaGgha ud-nam utthaGgha ud-kSip utthaGgha rughU utthAra AG-Rm utthala ut-zalU uddAla AG-chid udhumA pur uppala kath uppela ud-nam ubbhAva ram unmukta ud-cip umaccha vaJca ummattha abhyADU- gam ullAla urdU-nam ullukka tuD ulluNDa vi ullUra tuD 35 192 27 215 162 116 33 94 105 12 36 144 133 160 1.74. 125 169 2 36 168 144 93 165 36 116 26 116 Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 146 110 kamaksa svap kamma / kamma bhuj kammava upa-bhuja karaJja bhajja kA kR kiNa kilikiJca ram kIra kR kukkura uda-STA P uvahatya samA-rac 95 unviva ud-vij 227 ujveDha ud-veSTa 223 ujvella . 223 ubella pra-sU ussikka ud-kSip 144 ussika muca 91 Usala ud-lasa 202 Usumbha , oakkha dRza 181 oagga vi-Apa 141 oanda AG-chid 125 oggAla romanth ombAla chad omvAla plAvi orasa aba-tR orummA rad-vA 11 oluNDa vi-rica osukka tija 104 oha ava- tR 85 ohAma tul ohAva AG-kram 160 ohIra ni-drA 12 kaDDha kRSa 187 kaDha kvatha 220 kujjha X o or an oor 5 w sa or w na 'm or orr kupya kelAya koAsa kokka koTTama khaura #Far Fak ELEE EFFEFxxx kupa samA-raca vi-kas vyA-ha ram kSu khaDDa 154 126 244 khamma khan saM-styai khA khA khijja khira khAd vid khuTTa tuDa tuD 116 116 kattha katha Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 khuppa ghumma ghula pUrNa " 101 168 215 3171 ghusala mana ram gam gam ghaTa grantha gam kheDDa gaccha gacchaM gaDha gaNTha gamma gamesa 120 ghola 117 249 gaveS 189 arpi s saM-ghaTa kSip 143 206 126 m 217 mRd piS bhuj 185 gheppa graha ghoTTa ___ ghUrNa cakamma bhram caccuppa caccha takSa caDa AGa-saha caDDa caDDa caDDa camaDha caya zaka calla cal cava ciMJca maNDaya cizcaa ciJcila ciha sthA ciNa m 202 29 86 231 m 161 207 gijjha gRdha guJja has guJjolla ut-las guNTha ud-dhUla guma bhram gumma muha gummaDa muha gulala gulaguccha ut-kSip guluguccha ud-nam guNha graha geNha ghatta kSip kath 115 " 73 144 36 314 209 143 189 204 241 243 graha cimma rw 242 gaveS civa cukka bhraMz cula-cura spanda 177 127 ghisa gras Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 405 yuj rw spRz 132 Gaw ww. 0 0 0 rakha 93 2 2 4 4 4 4 4 4 mAha kA nAma / 4-: 4 4 4 4 4 4 coppaDa chajja rAja 100 chaDDa muc 91 chinda chid 216 chippa chiva , 182 chiha , 182 chunda AG-kram 160 chuppa chupa 249 chuha kSip 143 checchaM chid 3/101 jaaDa tvara 170 jamA jAgR jaccha yam 215 jampa kath 2 jambhA ava-jambha 157 jamma java yApi jan jANa jJA 7 jibA ji. 241 jima jimma jindha ji 242 250 jIha lajja jujja jujjha yudh 217 sul juppa khid sth vaJca bhuja zad bhram 161 jhara smR . jhara kSara jhaGkha saM-tap 140 vi-lap 148 upA-lambha 156 ni:-zvasU 201 bhram jhA dhyai jugupsa jhUra smR 74 TiriTilla bhram 161 TiviDikka maND 115 ut-sthA 17 sthA 16 daha 246 ___ tras 198 jhaGkha s jhaNTa >> jA lm jhuNa " h 110 230 jIra w Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 aa 178 Dalla Dimbha Dhakka DhaNDhalla DhaNDhola 185 162 185 pib 10 / saMs 197 chad 21 bhram 161 gaveSa 189 AG-rabh 155 vi-vRt 118 garna 99 gaveSa. 189 bhram 161 202 DhaMsa Dhikka 116 DhuNdulla TuNDulla chid dusa Najja 124 162 178 185 jJA NiraNAsa naz NiriNajja piSa Nirizca ni-lIG NiriNAsa gam NiriNAsa piS Nillasa ut-las NilI ni-lIG jillukka jilluka tuDa gilluJcha muca jillUra Nivaha Nivaha piS NivvaDa Nibara katha Nivvara Nivala muc NivA vi-zram Nivyola kR Nihuva kam NihoDa ni-vR NihoDa ni-pat NisuDha nam NI gam NINa , 252 150 Nivaha chid 124 Navva 252 NiAra NiuDDa majja 101 Niccala picchalla chid Nijjhara kSi NijjhoDa chid 124 NiTaTuakSara 173 NiTuha vi-gal 175 NiThThaha kR 67 Nima ni-asa 199 Nimmaha gam 162 * Age 162 | Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 407 teava pradIpa 152 toDa 16 thippa 175 NIrava bubhukS NIrava AGa-kSip 145 NIlukka NIluJcha kR gIsara ram 168 NIhara nira-sU NIhara AG-kranda 131 chad ni-as gubdha pra-kAza golla taccha taDa taDDa tan 137 taDava guma 21 dRza thakka sthA thakka phakka tRpa thippa vi-galaM thuNa thuvva dakkhava dajjha daha zrad-dhA dasa dRz dAva duguJcha jugups duguJcha dubbha dui duma dhavala duhAva chid y kSipa takSa tan daha s 32 137 " tamADa bhram m 245 24 tara. v zaka talaaNTa bhram tAliaNTa bhram w 124 m v tIra zaka dRz 23. 181 s dekkha dhaMsADa tIra tuTTa tuTTa 250 116 ( ghA dhAv tuDa tuT 228 230 dhADa tura 172 tuvara nir-sU dhaga udmA dhUga dhuNa dhumA | dhuva 2 241 8 59 tUra 171 Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 dhuvva naca nRt 242 225 230 226 pra-sthApaya 37 pat anu-vraj 107 zam naTTa naTa nam nava nA 230 naza 154 pahava paDa paDiagga paDisA paDisA paDaDDaha paNAma pada pannADa pahusa pamhuha . . 181 s 8 8 mh 39 181 kSu arpi gam mRd vi-smR 162 nAsava ni dRza niaccha dRz nimmava nira-mA nimmANa nir-mA nirappa sthA niruvAra nIraJja bhaJja . nIla nira-su 126 or 75 an smR prasAra graha graha 209 4 4 4 a " A 4.4.2 3 4 5 4 4 4 4 # AFTA a A REET 4 0 4 4 4 4 4 4 4 o 106 79 payalla payalla pra-sa nUma chad para o __ ud bhram zliS o paula pakkhoDa pakkhoDa paca vi-koza 162 x zad m pacaDa 2 parianta pariala gam parialla , pariAla veSTa parivADa parisAma haamu parihaTTa mRd paccaDaDha gam w ghaT paccAra upA-lambha 156 162 pacchanda gam 167 126 pad 224 parI kSip kath 161 pajjhara 173 | parI palAva | pallaTTa meM bhram naz pari-as m paTTa piba 200 Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 S palhattha palhatya vi-rica 26 paloTTa pratyAGgam 166 paloTTa pari-as 200 pavAya phaMsa spRz pharisa phAsa phiTTa phiDa phuTTa phuTTa bhraMza sphuTa phuma bhram sphuT pavvAla pavvAla plAvi paviraca bhaja 'pahalla ghUrNa pAra pAsa pijja pibU pisuNa kath puccha praccha 42 MM zA dRz 181 247 53 105 241 181 98 217 101 198 242 105 bajjha banth bIha bhI bukka garna bujjha budha buDDa majja bojja tras bolla katha bhaNNa bhaNa bhamaDa bhrama mammaDa bhamADa bhara bhala bhA / bhinda bhid puNa pU pulaa dRz pulaAa ut-las puloa dRz puva pU pusa mRj pusa ". poka vyA-ha peccha dRza peNDava pra-sthApay pella kSip 'phaMsa visaM-vad 249 161 re 181 143 3 129 216 | Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 bhisa bhAsa bhukka bhaSa bhujja bhuja 186 | mella rampa muc takSa 91 194 249 bhuJja m rambha AGra rambha gam G Gm 162 48 dola raJja rAva 49 ria bhuma bhram bhulla bhraMza bhecche bhid 3171 bhocchaM bhuja magga maga 230 mad 225 nira-sad 123 mRd 126 roDa pra-viz maND rAj 115 100 rIra rujjha maha sth rut 218 57 Ho ruNTa mala 218 maDDa __ rudh ___ " 192 192 rumbha mahamaha kAkSa pra-sa pra-mIla 226 milla mujjha 3/101 muh 217 rocchaM rocca rova rosANa reava piS rud __ mRj 226 mura musumura mhusa mUra mocchaM moTTAya melava ghaT 114 bhaJj pra-mRza-mRS 184 bhaJja 106 muca 3/171 168 mizra 28 lagga laga 230 laDha ram 249 lhasa saMs 197 Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ likka ni-lID lihakka "" limpa lip linbha liha lisa lukka lukka luJcha luNa luvva laha lUra loDa loTTa vaggola vacca vacca vajja vajja vajjara vaDavaDa vaDDha vamAla vampha vampha varahADa svap ni-lIGa tuD mRj lU 35 mRj chid svap luT roma. th kAMkSU vraja puJj val kAMkSa nir-sR 55 " 149 245 146 tras dRz kath vi-lap 148 varS 220 102 176 192 79 55 116 105 241 242 105 124 146 230 43 192 225 198 181 411 vala vala vala valagga vasuA vA vAvampha vAsa vAhU vAhippa viaTa viuDa vikka vicchola viDaviDa vidampa viDhava AG-ropi 47 nira-pad 128 grahU 209. 206 11 18 68 ava-kAz 179. ,,-gAh 205 253 129 31. 52. 46 94 AG-ruh udU-vA mlai kR vyA-ha visaMvad naz vi-krI kampi raca arja "" vippagAla naz vimhara vi-smR vira bhaJj vira gup viramAla prati-kSU viralla tan virA virola viluppa vi-lID manth kAMkSa 251 108 31 75 106 150 193 137. 56 121 192 Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 176 67 152 kR pra-dIpa :AGa-dRG Mor 83 110 'viloTTa visa--vad visaha dala visUra khid vihIra prati--IkSa vihoDa taD vIsara vi-smR vIsAla mizra vubbha vaha beada khaca veDha veSTra . vemaya n velava upA-lambha vaJca vella ram vehava vaJc vokka vijJap vocchaM vaca sam-Apa samA-rac sandANa sanduma sandhukka sannAma sannuma samANa samANa samAra saMbhAva saMvella salaha savvava saha sAar3ha sAmaga 245 82 221 saM-veSTa zlAgh 142 95 153 222 88 181 106 dRza velava rAja 187 156 93 168 93 38 3/171 kRS prila prati-IkSa 190 sAmaya sAra vIja vojja vot samA-raca vaca 211 162 sArava sAha sAhaTTa gam saM-vR 2 vi-kas sAhara vola vosaTTa vosira sakka "saMkhuDDa svid 224 zak 229 230 168 sidh sijja sijjha siJca sippa simpa sin saGgha snih / sin 255 sica 96 saDa sad 219 Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siva siha siha sIsa suNa sumara suvva sUDa sUra seha solla hakka hakkhuva haNa hamma siv spRh kAMkSU kath smR bhaJj 230 34 192 2 241 74 242 106 : " naz kSip 143 ni-sidh 134 ud-kSip 144 zru 58 han 244 3. 413 hara hava hassa hArava hIra hu huNa huppa hula ho 178 hula huva huvva hes he phra grahU bhU has nazU ho ha bhU bhU mRj kSip bhU hw tm hw bhU bhU 209. 60 249. 31 250 61 241 63. 105 143. 60 242. 64 60. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - // siripAia-gajja-pajja-mAlA // rotthu NaM samaNassa bhagavao mahAvIra-caddhamANasAmissa (1) // maMgala // / / paMca namukkAramahAmaMto // namo rihaMtANaM namo siddhANaM namo AyariyANaM namo uvajjhAyANaM namo loe saJcasANaM eso paMca namukkAro, savvapAvappaNAsaNo; maMgalANaM ca savvesiM, par3hamaM havai maMgalaM // cattAri maMgalaMarihaMtA maMgalaM, siddhA maMgalaM, sAhU maMgalaM, kevalipannatto dhammo maMgalaM / / cattAri loguttamAarihaMtA loguttamA, siddhA loguttamA, sAhU loguttamA, kevalipannatto dhammologuttamo // Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cattAri saraNaM pavajjAmiarihaMte saraNaM pevajjAmi, siddhe saraNaM pavajAmi, . sAhU saraNaM pavajAmi, kevalipannattaM dhammaM saraNaM pavajjAmi // sIyAvaNNaNaM (zivikAvarNanam ) sIyA uvaNIyA jiNa-gharassa jara-maraNavippamukkasma / ausattamalladAmA, alTa-thalaya-divbakusumehiM // 1 // sibiyAe majjhayAre. divvaM vararayaNarUvaceceMDyaM / sIhAsaNaM maha rilaM, mapAdapIThaM jiNavarassa // 2 // AleiyamAlamauDo, bhAsuraboMdI varAbharaNadhArI / khomiyavasthANiyattho, jassa ya mollaM mayasahassaM // 3 // chaMTreNa u bhatteNaM, ajjhavasANeNa suMdareNa jiNo / lesAhiM vimujjhato, AruhaI uttama soyaM // 4 // sIhAsaNe NiviTTho, saMkIsANA ya doIi pAsehiM / 'vIyaMti cAmarAhi, maNi-rayaNavicittadaMDAhiM // 5 // puci ukkhittA mANusehi, sAhaTTa romakUvehiM / pacchA vahati devA, sura-asurA garula-NAgiMdA // 6 // purao surA vahaMti, asurA puNa dAhiNaMmi pAsaMmi / avare vahaMti garulA, NAgA puNa uttare pAse // 7 // vaNakhaDaM va kusumiyaM, paumasaro vA jahA sarayakAle / sohai kusumabhareNaM, iya gagaNatalaM suragaNehiM // 8 // Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhatthavaNaM va jahA, kaNiyAravaNaM va caMpagavaNaM vA / sohai kusumabhareNaM, iya gagaNatalaM suragaNehiM // 9 // varapaDaha-meri-jhallari-saMkhasayasahassiehi tUrehiM / gayaNayale dharaNiyale, tUraNiNAo paramarammo // 10 // tetavitataM ghaNajhusiraM, Aujja caunvihaM bahuvihiyaM / vAiMti tattha devA, bahUhiM AnagasaehiM // 11 // AcArAga-dvitIyazrutaskandhe 'iMdiyavisayabhAvaNA (iMdriyaviSayabhAvanA) Na sakkA Na souM saddA, sottavisayamAgayA / rAga-dosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae / / 1 / / Na sakA svamaddaTuM, cakkhUvisayamAgataM / rAga-dosA u je tattha, te bhikkhU parivajae // 2 // Na sakA Na gaMdhamagdhAuM, NAsAvisayamAgataM / rAga-dosA u je tattha, te bhikkhU parivajae // 3 // Na sakkA rasamaiNAsAtuM, jIhAvisayamAgataM / rAga-dosA u je tattha, te bhikkhU parivajae // 4 // Na sakA Na saMvedetuM, phAsaM visayamAgataM / rAga-dosA u je tattha, te bhikkhU parivajae // 5 // ' mAdhArA-dvitIyazrutaskanthe. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimmamo bhikkhU carekayare magge akkhAte, mAhaNeNa maitImatA / aMju dhammaM jahAtaccaM, jiNANaM taM suNeha me // 1 // mAhaNA khattiyA vessA, caMDAlA adu boksaa| esiyA vesiyA suddA, je ya AraMbhaNissiyA // 2 // pariggahaniviTThANaM, varaM tesiM pvddddhii| , .. mAraMbhasaMbhiMyA kAmA, na te dukvavimoyagA // 3 // AghAyakiccamAheuM, nauio visaesiNo / anne haraMti taM vittaM, kaimmI kammehiM kiccaiti // 4 // mAyA piyA pahusA bhAyA, bhajA puttA ya orasA / nAlaM te tava tANAya, luppaMtaspta sakammuNA // 5 // eyamadraM 'sapehAe, paramANugAmiyaM / nimmamo nirahaMkAro, care bhikkhU jiNAhiyaM // 6 // sUtrakRtAGga-dvitIyazrutaskandhe, pukkhariNIvaNNaNaM (puSkariNIvarNanam ) se jahANAmae pukkhariNI siyA, bahuudagA bahuseyA bahupukkhalA laiMdA puMDerIkiNI pAsAdiyA darisaNIyA abhiruvA paMDirUvA, tose NaM pukkhariNIe tattha tattha dese dese tahiM tahiM bahave paumavarapoMDarIyA buMiyA, ANupuvuTriyA asiyA Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 ruilA vaNNamaMtA gaMdhamaMtA phAsamaMtA pAsAdiyA darisaNIyA abhirUvA paDirUvA, tIse NaM pukkhariNIe bahumajjhadesabhAe ege mahaM paumavarapoMDarIe buie, aNupuvvuTThie ussie ruile vannamaMte gaMdhamaMte rasamaMte pAsAdIe jAva paDirUve / savvAvaMti ca NaM tIse pukkhariNIe tattha tattha dese dese tahiM tahiM bahave paumavarapoDarIyA buiyA aNupuvvuTTiyA siyA ruilA jAva paDirUvA, savvAvati ca NaM tIse gaM pukkhariNIe bahumajjhadesabhAe egaM mahaM paumavarapoDarIe buhae aNupuvvuTTie jAva paDirUve // 1 // sUtrakRtA dvitIyazrutaskandhe namipavvajjA (namipravrajyA) caiUNa devalogAo, uvavanno mANusammi logammi / uvasaMtamohaNijjo, saraI porANiyaM jAiM // 1 // jAiM saritta bhayavaM, sayaMbuddho aNuttare dhamme / puttaM Thavettu rajje, abhinikkhamai namI rAyA // 2 // se devalogasarise, anteuravaragao vare bhoe / bhuMjittu namI rAyA, buddho bhoge pariccayai // 3 // mihilaM sapurajaNavayaM, balamorohaM ca pariyaNaM savvaM / ciccA abhinivasvantoM, eMgantamahi dviSo bhayavaM // 4 // kolAhalamabhUyaM, mAsI mihilAe pavvayantammi / Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 419 taiyA rAyarisimmi, namimmi 'abhiNikkhamantaMmi // 5 // anmuTThiyaM rAyarisiM pavvajjAThANamuttamaM / sakko mAhaNarUpeNa, imaM vayaNamabbavI // 6 // kiNNu bho ajja mihilAe, kolAhalaga saMkulA / sunvanti dAruNA sadA, pAsAsu gihesu ya // 7 // emaTThe nisAmittA, ukAraNacoio / to namI rAyarisI, devindaM iNamabbavI // 8 // mihilAe ceie vacche, sIyacchAe maNorame / pattapupphaphalovee, bahUNaM bahuguNe sayA ||9|| vAraNa hIramANammi, ceiyammi maNorame / duhiyA asaraNA aMttA, ee kandanti bho khagA // 10 // eyama nisAmittA, ukAraNacoio / to nami rAyarisiM, devindo iNamabbavI // 11 // esa aggI ya vAU ya, eyaM Dajjhai mandiraM / bhayavaM anteuraM teNaM, kIsa NaM nAvapekkhaha // 12 // eyama nisAmittA, heukAraNaco bho / tao nami rAyarisI, devindaM iNamabbavI // 13 // suhaM vasAmo jIvAmo, jesi bhI natthi kiM caNaM / mihilAe DajjhamANIe, na me Dajjhai kiM ca NaM // 14 // " cattapuMttakalattassa, nivvAvArassa bhikkhuNo / piyaM na vijjai kiMci, apiyaM pi na vijjaI // 15 // Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 bahuM khu muNiNo bhadda, aNagArassa bhikkhuNo / savvao vippamukkassa, egantamaNupessao // 16 // x x x eyama nisAmittA, heukAraNacoio / tao narmi rAyarisiM, devindo iNamabbavI // 45 // hiraNNaM suvaNNaM maNimuttaM, kaMsaM saM ca vAhaNaM / korsa vaDUDhAvaittANaM, tao gacchasi khattiyA ! // 46 // emaTThe nisAmittA, deukAraNacoio / tao namI rAyarisI, devindaM iNamabbavI // 47 // suvaNNa-ruppassa u pavvayA bhave, siyA hu kelAsasamA asaMkhayA / . narassa luddhassa na tehiM kiMci, icchA hu ( u ) AgAsasamA aNantayA // 48 // puDhavI sAlI javA caiva, hiraNNaM pasubhissaha / paDipuNNaM nAlamegassa, ii vijjo tavaM care // 49 // evama nisAmittA, ukAraNacoio / to nama rAyarisiM, devindo iNamabbavI // 50 // accheragamanmudaye, bhoe Xcayasi patthava ! / asante kAme patthesi, saMkappeNa vihammasi // 51 // eyamaTThe nisAmittA, ukAraNacohao / x jahittu Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamo namI rAyarisI, devindaM iNamabbavI // 52 // sallaM kAmA visaM kAmA, kAmA AsIvisovamA / kAme patthemANA, akAmA janti doggaI // 53 // ahe vayanti koheNaM, mANeNaM ahamA gaI / mAyA gaipaDigyAo, lobhAo duio bhayaM // 54 // avaujjhiUNa mAhaNa-rUvaM viuciUNa indattaM // vandai abhitthuNanto, imAhi mahurAhi baggUhiM // 55 // aho te nijjio koho, aho mANo praajio| aho ni kiyA mAyA, aho lobho vasIkao // 56 // aho te ajjavaM sAhu, aho te sAhu maddavaM / aho te uttamA khaMtI, aho te mutti uttamA // 57 // iha si uttamo bhante, pacchA (peccA) hohisi uttamo / loguttamuttamaM ThANaM, siddhiM gacchasi "nIrao // 58 // evaM abhitthuNanto, rAyarisiM uttamAe saddhAe / payAhiNaM karento, puNo puNo vandai sakko // 59 // to vandiUNa pAe, cakkaMkusalakkhaNe muNivarassa / AgAseNuppaio, laliyacavalakuMDalaitirIDI // 6 // namI nameha appANaM, sakkhaM sakkeNa coio| caiUNa gehaM ca vedehI, sAmaNNe 4juvddhio||6|| uttarAdhyAnasUtre xvaidehI Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 (7) vaiyachakaM (vrataSaTkam) tathima paDhamaM ThANaM, mahAvIreNa desi / ahiMsA niuNA diTThA, savabhUesu saMjamo // 9 // jAvaMti loe pANA, tasA aduva thAvarA / te jANamajANaM vA, na haNe No vi ghAyae // 10 // sabve jIvA vi icchaMti, jIviu na marijiuM / tamhA pANivahaM ghoraM, nigaMthA vajayaMti NaM // 11 // appaNaTThA paraTThA vA, kohA vA jai vA bhayA / hiMsagaM na musaM bUA, no vi anna vayAvae // 12 // musAvAo ya logammi, savvasAihi grihio| avissAso ya bhUANaM, tamhA mosaM vivajjae // 13 // ciMttamaMtamacittaM vA, appaM vA jai vA bahuM / daMtasohaNamittaM pi, uggaharsi ajAiyA // 14 // taM appaNA na giNhaMti, no vi giNhAvae paraM / annaM vA giNhamANaM vA, nANujANaMti saMjayA // 15 // abaMbhacariyaM ghoraM, pamAyaM durahiTTiyaM / nAyaraMti muNI loe, bheAyaryaNavajjiNo // 16 // mUlameyamahammassa, mahAdosasamussayaM / tamhA mehuNasaMsaggaM, niggaMthA vajayaMti NaM // 17 // biDamuMbbheiyaM loNaM, tillaM sapi ca kANi / Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 423 na te sannihimicchaMti, nAyaputtavaorayA // 18 // lohassesa aNuphAse, manne annayarAmavi / je siyA se nnihiM kAme, gihI pavvaie na se // 19 // jaM pi vatthaM ca pAyaM vA, kaMbalaM paoNyapuMchaNaM / taM pi saMjamalajadA, dhAraMti parihati a // 20 // na so pariggaho vutto, nAyaputteNa tAiNA / mucchA parigaho vutto, ii vutta mahe siNA // 21 // saMtime suhumA pANA, tasA aduva thAvarA / jAI roo apAsaMto, kahamesaNi care // 24 // eaM ca dosaM daLUNaM, nAyaputteNa bhAsiya / savvAhAra na bhuMjaMti, niggaMthA rAibhoyaNaM // 26 // ___ dazakAlikasUtre rAvaNassa pacchAyAvo (rAvaNasya pazcAttApaH) daLUNa jaNayataNayA, sennaM laGkAhivassa aibahuye / cintei vuNNahiyayA, na ya jiNai imaM surindo vi // 21 // sA eva usmuyamaNA, sIyA laGkAhiveNa to bhaNiyA / pAveNa mae sundari !, hariyA chaimmeNa vilavantI // 22 // gahiyaM vayaM kisoyari ! aNaMtaviriyassa pAyamUlammi / ' mapasannA paramahilA, na bhuJjiyavvA mae niyayaM // 23 // sumaranteNa vayaM taM, na mae ramiyA tumaM visAlacchau / . Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 ramihAmi puNo sundari !, saMpada AlambaNaM chettuM // 24 // pupphavimANArUDhA, pecchasu sayalaM sakANaNaM puhaI / bhuJjasu uttamasokkhaM, majjha pasAeNa sasivayaNe ! // 25 // suNiUNa imaM sIyA, gaggairakaNTheNa bhaNai dahavayaNaM / nisuNehi majjha vayaNaM, jai me nehaM samunvahasi // 26 // ghaNakovavasagaeNa vi, paumo bhAmaNDalo ya saMgAme / ee na ghAiyavvA, laGkAhiva ! ahimuhAvaDiyA // 27 // tAva ya jovAmi ahaM, jAva ya eyANa purisasIhANaM / na suNemi maraNa saI, uccaiyaNijja ayaNNasuhaM // 28 // sA jaMpiUNa evaM, paDiyA dharaNIyale gayA mohaM / divA ya rAvaNeNaM, maraNAvatthA payaliyaMsU // 29 // miumANaso khaNeNaM, jAo paricintiuM samADhatto / kammoyaeNa baddho, kovi siNeho aho guruo // 30 // ghiddhi tti garahaNijjaM, pAveNa mae imaM kayaM kammaM / annonnapIipamuha, vioiyaM jeNimaM mithuNaM // 31 // sasipuNDarIyadhavalaM, niyayakulaM uttamaM kayaM maliNaM / paramahilAe kaeNaM, vammaha arNiyattacitteNaM // 32 // ghiddhi aho akajja, mahilA jaM tattha purisasIhANaM / avahariUNa vaNAo, ihANiyA mayaNamUDheNa // 33 / / narayassa mahAvIhI, kar3hiNA saggaggalA annybhuumii| sariya ba kuDilahiyayA, bajjeyambA havai nArI // 34 // Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra5 jA paDhamadiTTha santI, amaeNa va majjha phusai anggaaii| sA paramasattacittA, uccayaNijA ihaM jAyA // 35 // jai vi ya iccheja mamaM, saMpaha esA vimukkasambhAvA / -taha vi ya na jAyai dhiI, avamANasudUmiyassa // 36 // bhAyA me Asi jayA, bibhIsaNo niyayameva aNukulo / uvaesaparo taiyA, na maNo pIiM samalANo // 3 // baddhA ya mahAsuhaDA, anne vivivAiyA pavarajohA / avamANio ya rAmo, saMpai me keriso pII // 38 // jai vi samappemi ahaM, rAmassa kivAe~ jaNayanivataNayA / loo duggaha hiyao, asattimantaM gaNehI me // 39 // iha sIhagaruDakeU, saMgAme rAmalakkhaNe jiNiThaM / paramavibhaveNa sIyA, pacchA tANaM samappe haM // 4 // na ya porusassa hANI, eva kae nimmalA ya me kittI / hoha(hi)i samanthaloe, tamhA vavasAmi saMgAmaM // 41 // paumacarie dayAvIrameharahanariMdoannayA ya meharaho ummukkabhUsaNA''haraNo posahasAlAe posahajoggAsaNanisaNNosammattarayaNamUlaM, jagajIbahiyaM sivAlayaM phalayaM / rAINaM parikahei, dukkhanimukkhaM tahiM dhammaM // 1 // Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VR$ eyammi desayAle bhIo pArevao tharetharaMto / posahasAlamaigao, 'rAyaM ! saraNaM ti saraNaM'ti // 2 // 'abhao 'tti bhaNai rAyA, 'mA bhAhi' tti bhaNie Trio aha so tarasa ya aNumaggao patto, bhiDio so vi maNuyabhAsI // 3 // nahayalattho rAyaM bhaNai - muyAhi eyaM pArevayaM, esa mama bhakkho / meharaheNa bhaNiyaM-na esa dAyavvo saraNAgato. bhiDieNa bhaNiyaM - naravara ! jai na desi me taM, khuhio kaM saraNamuvagacchAmi ! ti meharaheNa bhaNiyaM-jaha jIviyaM tubbhaM priyaM nissaMsayaM tahA savvajIvANaM. bhaNiyaM ca - haMtuNa parappANe, appANaM jo karei sappANaM / appANaM divasANaM, karaNa nAsei appANaM // 4 // dukkhassa ubviyaMto, haMtUNa paraM karei paDiyAraM / pAvihiti puNo dukkhaM, bahuyayaraM tannimitteNa // 5 // evaM aNusiddho bhiDio bhaNaikatto meghamaNakkhadukkhaddiyassa !. meharaho bhaNai - aNNaM maMsaM ahaM tuhaM demi bhukkhapaDighAya, visajjeha pArevayaM, bhiDio bhaNai - nAhaM sayaM mayaM maMsaM svAmi, phuraphureMtaM, sattaM mAreuM maMsaM ahaM khAmi. mehareNa bhaNiyaM jattiyaM pAsavao tulai tattiyaM sa mama sarIrAo geNDrAhi' evaM bhavau' ti bhaNai (bhiDiyo) / Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ra7 bhiDiyavayaNeNa ya rAyA pArevayaM tulAe caDAveUNa, bIyapAse niyayaM maMsaM chettaNa caDAvei. jaha jaha chubheI maMsaM, taha taha pArAvao bahu tulei / ia jANiUNa rAyA, Aruhai sayaM tulAe u // 6 // hA ! hA ! tti naravariMdA !, kIsa imaM sAhasaM vavasiya ? ti / uppAiyaM khu eyaM, na tulai pArevao bahuyaM // 7 // eyammi desayAle devo divvarUvadhArI darisei appANaM, bhaNai-rAyaM ! lAbhA hu te suladdhA jaMsi evaM dayAvaMto, pUyaM kAuM khamAvettA gato // vasudevahiMDIe prathamakhaNDe dvitIyabhAge. mahesaradattakahAtAmalittInayarIte mahesaradatto satthavAho / tassa piyA samudanAmo vittasaMcayasArakSaNaparivuDhilobhAbhibhUmo mo mAyAbahulo mahiso jAo tammi ceva visae / mAyAvi se uvahiniyaDikusalA bahulA nAma cokkhavAiNI paisogeNa mayA suNiyA jAyA tammi ceva nayare / mahe saradattassa bhAriyA gaMgilA gurujaNavirahie ghare sacchaMdA icchieNa puriseNa saha kayasaMkeyA paose te udikkhamANI cii / so ya taM paesaM sAuho uvagao mahesaradattamsa cakkhubhAge pddio| teNa puriseNa attasaMrakSaNanimittaM mahesaradatto Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ra8 takio vivADe / teNa lahuhatvayAe gADhappahArIko nAidUraM gaMtUNa pddio| ciMtei-aho ! aNAyArassa phalaM patto ahaM maMdabhAgo / evaM ca appANaM niMdamANo jAyasavego mato gaMgilAe uyare dArago jaao| saMvaccharajAyao ya mahesaradattassa pio putto' tti / tammi ya samae piukicce so mahiso NeNa kiNeUNa mArio / siddhANi ya vaMjaNANi piumaMsANi, dattANi jaNassa / bitiyadivase taM maMsaM majaca AsAemANo puttamurcha kAUNa tIse mAusuNigAe maMsakhaMDANi khivai / sA vi tANi paritudvA bhakkhai, sAhU ya mAsakhavaNapAraNae taM gihamaNupaviTTho, passai ya mahesaradattaM paramapItisapauttaM tadavatthaM ca 'ohiNA AbhoeUNa ciMtiamaNeNaM-aho-! annANayAe esa sattuM ucchaMgeNa vahai, piumaMsANi ya khAyai, suNigAe dei maMsANi / 'akajati ya vottuNa niggao ! / mahesaradatteNa citiyaMkosa bhanne sAhU agahiyabhikkho 'akajjati ya vottUNa niggo ? / Agamo ya sAhuM gavasaMto, vivittapaese daLUNa, vaMdiUNa pucchai-bhayavaM ! kiM na gahiyaM bhikkhaM mama gehe ! jaM vA kAraNamudIriyaM taM kaheha / sAhuNA bhaNio-sAvaga! Na te maMtuM kAyavvaM / piurahassaM kahiyaM, bhajjArahassaM satturahassaM ca sauMbhigaNANaM jahAvattamakkhAyaM / taM ca soUNa jAyasaMsAranivveo tasseva samIve mukkagihavAso panvaio // vasudevahiMDIe prathamakhaNDe prathamabhAge. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 429 (11) gAmeyagodAharaNa egammi nagare egA mahilA sA bhattAre mae kaTThAINi vi tA vi'ikkIyANi, ciMcchAmo tti tA ajIvamANI khuDagaM puttaM ghetaM gAmaM gayA, so dArao vaDUDhato mAyara pucchai kahiM mama piyA ?, tIe siTTha jahA mao iti, tabho so puNo pucchaikeNa pagAreNa so jIviyAio ?, sA bhaNai - olagAe, to khAI ahaMpi alaggAmi, sA bhaNai-na jANihisi alaggiDa, tao pucchara kahaM olaMggijjai, bhaNio-viSayaM kare nA si, keriso viNao ?, bhaNai-jokAro kAyavo, nIyaM caMkamiyavvaM chaMdANuvattiNA hoyavvaM, tao so nagara pahAvio, aMtarA aNeNa vAhA mayANa gahaNatthaM nilekA diTThA, tao sAvaNaM sadeNaM tesi jokkAro tti bhaNai, teNa saddeNa mayA palIyA, tao tehiM rudrehiM so ghettuM pahao, saMbbhAvo aNeNa kahibho, tato tehi bhaNiyaM jayA erisaM pecchejjAsi tayA nilukaMtehiM nIyaM AgaMtavvaM, na ya ullavijjai, saNiyaM vA, tabha agge gacchaMteNa rayagA diTThA, tao nilakaMto sagiyaM saNiyaM ei tesiM ca rayagANaM pottagA hIraMti, te ThANaM baMdhiUNa rakkhati, so nilakaMto ei, esa coro tti tehi gahio baMdhio piTTio ya, sambhAve kahie mukko, tehiM bhaNiyaM evaM bhaNijjAsi - luddha norathaM nimmalaM ca bhavatu, UsaM paDau, tabho so nayarasaMmuhaM ei, Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ egattha vIyANi vAvijjaMti, teNaM bhaNiyaM-bhaTTA ! suddhaM nIrayaM bhavau, Uso ya paDau, tao tehiM kimakAraNaverio evaM bhAsai ! tti, gahio baMdhio piTio ya, sambhAve kahie mukko, bhaNito ya-erise kajje evaM bhaNNai-bahuM erisaM bhavatu, 'bhaMDaM bhareha eyassa, tamo puNo nayarasamuhaM ei, egattha maeNDaya nINijjataM darcha bhaNai-bahuM parisaM bhavau, bhaMDaM bhareha eyarasa, tattha vi gahimo piTTio ya sambhAve kahie muko, bhaNio ya erise kajje evaM vuzcai eriseNaM aJcaMtaviyogo bhavau, annastha vivAhe bhaNai-acaMtavibhogo bhavau, tattha vi piDio, sabbhAbe kahie mukko, bhaNito ya erise kajje evaM bhaNNai-niccaM erisayANi pecchiMtayA hoha, sAsayaM eyaM bhavau, tato gacchaMto egattha niyalabaddhaM daMDiyaM daLUNa evaM bhaNai-niccaM erisayANi pecchaMtayA hoha, sAsayaM ca bhe eyaM havau, tattha vi gahio piTio ya, sabbhAve kahie mukko, bhaNito ya-erise kajje evaM bhaNijjAsi-eyAo bhe lahuM mukkho havau tti, tato gacchaMto egattha ke mittA saMghADayaM karite picchai tattha bhaNai-eyAo bhe lahu mokkho bhavau, tao tattha vi piTTio, sabbhAve kahie mukko gao nayare, tattha egassa daMDi(ga)-kulaputtassa aeNllINo so sevaMtoM acchai, annayA dubbhikkhe tassa kulaputtassa aMbarkhalliyA (javAgU) siddhilliyA, tassa bhajjAe so bhaNNaijAhi mahAjaNamajjAo saddAvehi jeNa bhuMjai, sIyalA apAoggA bhavissai, teNa gaMtuM mahAyaNamajje vaDeNaM sadeNaM bhaNimo. Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4314 ehi ehi sIyalI kira hoi aMbakhalliyA, so lajjito, gharaM gaeNa aMboDio bhaNito ya-erise kajje nIyamAgaMtUNa kaNNe kahijjai, annayA gharaM palitaM tassa bhajjAe bhaNito-lahaM saddAveha ThakkuraM ti, tato so tattha gao saNiyaM saNiyaM AsannaM hoUNa kaNNe kahei, jAva so tattha gaccA saNiyaM saNiyaM AsannaM hoUNa akkhAuM payaTTo, tAva gharaM savvaM jhA~miyaM, tattha vi aMbADimo, bhaNiyo ya-erise kajje na Agammai, na vi akkhAijjai, kiMtu appaNA ceva pANiyaM vA gomuttaM vA Adi kAuM gorasaM pi chubbhaha tAva jAva vijjAi, annayA tassa daMDiputtagassa vhAiUNa vitassa dhUmo nigga chai tti gomuttaM chuLe gomUttAiyaM ca // AvazyakasUtravRttau. (12) sisuvAlakahA [ zizupAlakathA] vasudevasusAe suo, damaghosaNarAhiveNa maddIe / jAo caubbhuo'bbhuya-balakalio kailahapattaTTho // 1 // daThUNa tao jaNaNI, caubbhuyaM puttamabbhuyamaNagdhaM / bhayaha risavimhayamuhI, pucchai nemittayaM sahasA // 2 // NemittaeNa muNiUNa, sAhiyaM tIi haTThahiyayAe / jaha esa tubbha putto, mahAbalo dujjao samare // 3 // eyarasa ya jaM daLUNa, hoi sAbhAviyaM bhuyAjugalaM / Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 hohI to ciya bhayaM, sutassa te nasthi saMdeho // 4 // sAvi bhayaveviraMgI , puttaM daMsei nAva kaNhassa / tAva ciya tassa ThiyaM, paiyaitthaM varabhuyAjugalaM // 5 // to kaNhassa piucchA, puttaM pADei pAyapIDaMmi / avarAhakhAmaNatthaM, so vi sayaM se khamissAmi // 6 // sisuvAlo vi hu juThavaNa-maeNa nArAyaNaM asabbhehiM / vayaNehiM bhaNai so vi hu, khamaha khamAe samattho vi // 7 // avarAhasae puNNe, vArijaMto Na ciTThai jaahe| kaNheNa tao chinnaM, cakkeNa uttamaMgaM se // 8 // sUtrakRtAGgasutravRttau.. kamalAmelA. boravaIe baladevaputtasssa nisaDhassa putto sAgaracaMdo nAma kumAro, rUveNa ya ukiTro savvesiM saMbAINaM iTo / tattha ya bAravaIe vatthazvasta ceva aNNassa raNo kamalAmelA nAma dhUA ukkiTusarIrA / sA ya uggaseNa tuspta dhaNadevassa vrilliyaa| io ya nArao sAgaracaMdassa kumArassa sagAsaM aago| abbhuttttio| uvavidvaM samANaM pucchai-bhayavaM kiMci ! accherayaM diTuM / AmaM dihuuN| kahiM ? / iheva bAravaIe nayarIe kamalAmelA nAmaM dAriyA / kassai dinniyA ? / Ama / kassa ? / uggaseNanattussa dhaNadevassa / tao so bhaNai-kahaM Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 mama tAe samaM saMjogo hojjA ? / 'na yANAmutti bhaNittA gayo / soya sAgaracaMdo taM souM na vi AsaNe, na viM sayaNe, ghiI lahai / taM dAriyaM phailae pAsaMto, nAmaM ca givhaMto acchai / nArao vi kamalAmelAe aMtiyaM gao / tAe pucchio-kiMci acche rayaM diTThe ? | nArao bhaNai - duve diTThANi, rUveNa sAgaracaMdo, virUvattaNeNa dhaNadevo / tao sAgaracaMde mucchiyA, dhaNadeve virattA / nAraeNa AsAsibhA / teNa gaMtuM sAgaracaMdarasa AikkhiyaM, jahA 'icchai 'ti / tato ya sAgaracaMdassa mAyA, anne ya kumArA addannA, marati nUNaM sAgaracaMdo / saMbo Agao jAva picchai sAgaracaMdaM vilavamANaM / tAhe aNeNa pacchao ghAiUNa acchINI dohi vi hatthehiM chAiyANi / sAgaracaMdeNa bhaNiyaM kamalAmele ! / saMbeNa bhaNiyaM - nAhaM kamalAmelA, kamalAmelo haM / sAgaracaMdeNa bhaNiyaMAmaM, tumaM ceva kamalAmelaM dAriyaM melehisi / tAhe tehiM kumArehiM saMbo bhaNio - kamalAmelaM melehi sAgaracaMdassa / na mannai / tao majjaM pAeUNa abbhuvagacchAvio / tao vigayamao citahaaho ! mae Alo abbhuvagao, kiM sakkA iyANiM nivvahiu~ ? ti, pajjunaM pannati vijjaM maggai / teNa dinnA / tao jammi divase dhaNadevassa vivAho tammi divase vijAe paMDirUvaM biuvviUNaM kamalAmelA avahariyA revae ujjANe nIyA / saMbamuhA kumArA ujjANaM gaMtu nArayassa rahassaM bhidittA kamalAmelaM sAgaracaMda pariNAvittA tattha kiDuMtA accheti / vijjApaDi - rUvagaM pi vivAhe vaTTamANe aTTaTTahAsa kAUNaM uppaiyaM / tabho 28 Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAo khobho / na najjai 'keNai hariya' ti ? | nArao pucchio bhaNai - diTThA revaie ujjANe kreNa vi vijjAhareNa avariyA / tamo sabalavAhaNo nArAyaNo niggao / saMgho vijjAhararUvaM kAUNa jujhauM saMpalaggo / sabve sArAiNo parAiyA / tabha nArAyaNeNa saddhi: laggo | tao jAhe NaM NAyaM 'ruTTo tAu 'ti tao se calaNesu paDio / kaNheNa "aMbADiyo / tao saMbeNa bhaNiya esA amhehiM gavakkheNa appANaM muyaMtI diTThA | tao kaNheNa uggaseNo aNugAmio / pacchA imANi bhAge bhujamANANi viharati / annayA bhayavaM ariTThanemisAmI samosario / tao sAgaracaMdo kamalA melA va sAmisagAse dhammaM soUNa gahiyANuvvayANi saMvRttANi / tao sAgaracaMdo aTTamI - caudasIsu sunnaghare vA susANe vA egarAiyaM paDimaM ThAi / dhaNadeveNaM eyaM nAUNaM "taMbiyAo sUIo ghaDAviAo / tao sunnaghare paDimaM Thiyasa vIsasu vi aMgulIna hesu aMko (kkho)DiyAo / tao sammamahiyA samANo veyaNAbhibhUo kAlagato devo jAo / tato biadivase gavesiMterhi diTTho / akkaMdo jAo / diTThAo sUIo / gavesiMtehi tabaikuTTagasagAse ubaladdhaM dhaNadeveNa kArAviyAo / rUsiyA kumArA dhaNadevaM maggati / duhaM vi balANaM juddhaM saMpalaggaM / tao sAgaracaMdI devo aMtare ThAUNaM uvasAmei / pacchA kamalAmelA bhayavao sagAse paJvaiyA / www bRhatkalpapIThikAyAm Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buDA taruNA ya maMtimopariNayabuddhI vuDDhA pAvAyAre neva pavattai, mattha kahA egassa ranno duvihA maMtiNo, taruNA vuDDhA ya / taraNA bhaNaMti ee vuDDhA maibhaMsapattA, na sammaM maMtinti / __ tA alameehiM / amhe ceva pahANA / annayA tesiM paricchAnimittaM rAyA bhaNai, bho sacivA ! jo mama sIse paNhipahAraM dalayai, tassa ko daMDo kIrai ? / taruNehiM bhaNiyaM, kimettha jANiyavvaM / tassa sarIraM tilaM tilaM kappijjai, suheyahuyAsaNe vA chaibhai / tao rannA vuDDhA pucchiyA / tehiM egate gaMtUNa maMtiyaM, AsaMdhayappahANA mahAdevI ceva evaM karei, tA tIe pyA ceva kIrai / eyameyatthaM vattavvaM ti nicchiUNa bhaNiya, jaM mANusamerisaM mahAsAhasamAyarai, tassa sarIraM sasIsAyaM kaMcaNarayaNAlaMkArehiM alaMkijjai / tudveNa bhaNiyaM rannA, sAhu vinnAyaM ti, saccadaMsiNo tti rannA te ceva pamANaM kaya tti, "yato vRddhA nAhiteSu pravartante, tato vRddhAnugena bhavitavyam , so'pyevameva pApe na pravartate kena hetunA ? ityAha-sAGgatyajanitAH guNAH prANinAM syuH / ata evoktam" uttamajaNasaMsaggI, sIladaridaM pi kuNai sIlaDDhe / jaha merugirivilaggaM, taNa pi kaNayattaNamuvei // 1 // dharmaratnaprakaraNe Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viNo savvaguNANaM mUlaMmagahamaMDalamaMDaNabhUo dhaNadhannasamiddho sAliggAmo nAma gAmo / tattha pupphasAlagAhovaI (taspta ya) phalasAlo nAma putto ahesi / paiyaibhaddao payaiviNIo paralogabhIrU ya / teNa dhammasasthapADhayAmo suyaM / jo uttamesu viNayaM pauMjai so jammaMtare uttamuttamo hoi / tao so mamesa jaNao uttamo tti savvAyareNa tassa viNae pvtto| annayA diTTho jaNao gAmasAmissa viNayaM puNjNto| tao etto vi imo uttamo tti jaNayamApucchiUNa pavatto gAmasAmimolaggiuM / kayAi teNa saddhiM gao rAyagihaM / tattha gAmAhivaM mahaMtassa paNAmAi kuNamANamAloiUNa imAo vi esa pahANo tti olaggio mahaMtayaM / taM pi seNiyassa viNayaparAyaNamavaloiUNa seNiyamolaggiumAraddho, annayA tattha bhagavaM vaddhamANasAmI smosddho| seNio sabalavAhaNo vaMdiuM niggao / tao phalasAlo bhagavaMtaM samosaraNalacchIe samAIcchiyaM niyacchaMto pvimhio| nUNamesa savvuttamo jo evaM nariMdaviMdadANavidehiM vaMdijjai tA alamannehiM / eyassa ceva viNayaM karemi / tao avasaraM pAviUNa khaggakheDagakaro calaNesu nivaDiUNa vinnaviuM pvtto| bhaya ! aNujANaha, ahaM bhe olaggAmi / bhagavayA bhaNiyaM, bhadda ! nAhaM khaggakalagahatyehi molaggijjAmi, kiMtu raoharaNamuhapotiyA Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANIhiM mahA ee anne bholaggaMti / teNa bhaNiyaM mahA tumne ANaveha sahelolaggAmi / tamo joggo ti bhagavayA pabvAvimo, sugaI ca pAvio / evaM viNImo dhammAriho hoi tti // dhrmrtnprkrnne| kumAravAlabhUvAlassa jIvahiMsAicAo iya jIvadayArUvaM, dhamma soUNa tuTThacitteNa / rannA bhaNiyaM muNinAha !, sAhio sohaNo dhammo // 1 // eso me mabhiruio, eso cittami majjha viNiviTTho / eso ciya paramattheNa ghaDaeM juttIhiM na hu seso // 2 // mannaMti imaM savve, jaM uttamaasaNavasaNapamuhesu / dinnesu uttamAiM, imAiM labbhanti paraloe // 3 // evaM suhadukkhesu, kIratesu parassa iha loe / tAI ciya paraloe, labbhaMti aNaMtaguNiyAI // 4 // jo kuNai naro hiMsaM, parassa jo jaNai jIviyaviNAsaM / viraei sokkhaviraha, saMpADai saMpayAbhaMsaM // 5 // so evaM kuNamANo, paraloe pAvae prehito| bahuso jIviyanAsaM, suhavigamaM saMpaoccheyaM // 6 // jaM upai taM labbhai, pabhUyataramattha natthi saMdeho / vaviesu kohavesuM, labbhaMti hi kodavA ceva // 7 // Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo uNa na haNaI jIye, to tersi jIviyaM suhaM vibhavaM / na haNai tatto tassa vi, taM na haNai ko vi paraloe // 8 // + tA bhadeNa va nUnaM kathANukaMpA mae vi puvvabhave / jaM laMdhiUNa vasaNAI, rajjaucchI imA laddhA // 9 // tA saMpai jIvadayA, jAvajjIvaM mae viheyavvA / maMsaM na bhakkhiyavvaM, parihariyanvA ya pAraiddhI // 10 // jo devayANa purao, kIrai AruggasaMtikammakae / pasumahisANa viNAso, nivAriyavvo mae so vi // 11 // bAlo vi muNai evaM, jIvavaheNaM labbhai na saggo / kiM pannagamuhakuharAo, hoi pIUrsarasavuTTI // 12 // to guruNA vAgariyaM, nariMda ! tuha dhammabaMdhurA buddhI / savvuttamo vivego, aNuttaraM tattadaMsittaM // 13 // jaM jIvadayAramme, dhamme kallANajaNaNakayakamme | saggApavaggapuramagga- daMsaNe tuha maNaM lINaM // 14 // tao rannA rAyAesapesaNeNa savvagAmanagaresu amArighosa - NApaDahavAyaNapurva pavattiyA jIvadayA / guruNA bhaNio rAyA, mahArAya ! duppaccayA pAeNa maMsagiddhI / dhanno tumaM bhAyaNaM sakalakallANANaM jeNa kayA maMsanivittI / X X saMpayaM majjava saNado se suNasu naca gAyai pahasara, paNamai paribhamai muyaha vatthaM pi / tUsai rUsai nikkA-raNaM pi maIrAmaummattoM // 1 // X Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jaNaNi pipiyayamaM, piyayamaM pi jaMgaNi jaNo vibhAvanto / maharAmaNa matto, gammAgammaM na yANei // 2 // na hu appaparavisesaM, viyANae majjapANamRDhamaNo / bahu mannai appANaM, pahuM pi nibbhatthae jeNa // 3 // vayaNe pasArie sANayA, vivarabbhameNa muttaMti / pahapaDiyassa savassa va durappaNo majjamattassa // 4 // dhammatthakAmavigdhaM, viNiyamaitittikaMtimajjAyaM / majjaM savvesi pi hu, bhavaNaM dosANa kiM bahuNA ? // 5 // jaM jAyavA sasayaNA, sapariyaNA savihavA sanayarA ya / nicca surApasattA, svayaM gayA taM jae payaDaM // 6 // evaM nariMda ! jAo, majjAo jAyavANa savvakhao / tA rannA niyarajje, majjapavittI vi paDisiddhA ||7|| kumArapAla pratiboghe. (17) pAia - subhAsia -pajjANi na vi muMDieNa samaNo, na oMkAreNa bambhaNo / na muNI raNNavAseNa, kusacAreNa na tAvaso // 12 // samayAe samaNo hoi, bambhacereNa baMbhaNo / nANeNa ya muNI hoi, taveNaM hoi tAvaso // 2 // kamNA bambhaNo hoi, kammuNA hoi vattio / vaiso kammuNA hoi, suddoM havai kammuNA ||3|| Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammonattha ya visavavirAgo, kasAyacAo guNesu aNurAo / kiriyAsu appamAo, so dhammo sivasuhovAo // 4 // jAeNa jIvaloge, do ceva nareNa sikkhiyvvaaii| kammeNa jeNa jIvai, jeNa mao suggaI jAti // 5 // dhammeNa kulappasUI, dhammeNa ya divvruuvsNpttii| dhammeNa dhaNasamiddhI, dhammeNa savittharA kattI // 6 // mA suaha jaggianve, palAiavvaMmi kIsa vIsamaha / tinni jaNA aNulaggA, rogo a jarA ya maccU a // 7 // saggo tANa gharaMgaNe, sahayarA savvA suhA saMpayA / sohaggAiNAvalI, virayae savvaMgamAliMgaNaM // saMsAro na duruttaro, sivasuhaM pattaM karaMbhorahe / je sammaM jiNadhammakamma-karaNe vaTTati uddhArayA // 8 // dANaM no tesiM kuviyaM va dukkhamakhilaM, Aloyae sammuhaM, no millei gharaM kamaMkavaDiyA, dAsi vva tesiM sirI / sohaggAiguNA cayaMti na guNA-5'baddha vva tesiM taNuM je dANaMmi samIhiyatthajaNaNe, kuvaMti jatta jaNA // 9 // vavasAyaphalaM vihavo, vihavassa phalaM supattaviNiogo / tayebhAve vavasAo, vihavo vi a duggainimittaM // 10 // Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lacchI viguNamavi guNaDDhaM rubahINaM pi rammaM, jaDamavi mahamaMtaM maMdasattaM pi sUraM / makulamavi kulINa taM paryapaMti loyA, navakamaladalacchI jaM paloei lacchI // 11 // nAI rUvaM vijjA, tiNNi vi nivaDaMtu kaMdare vivare / Atthu cia parivaDUDhau, jeNa guNA pAyaDA huMti // 12 // sIlaM-- alasA hoi akajje, pANivahe paMgulA sayA hoI / paratattisu bahirA, jaccaMdhA parakalattesu // 13 // jo vajjai paradAraM, so sevai no kayAi paraMdAraM / sakalatte saMtuTTho, sakailatto so naro hoi // 14 // varaM aggimi paveso, varaM visudveNa kammuNA maraNaM / mA gahibhavvayabhaMgo, mA jIaM svaliasIlassa ||15|| bhAvojA davve hoi maI, ahavA taruNIsu rUvavaMtIsu / sA jai jiNavaradhamme, karayalamajjhe ThiA siddhI // 16 // takkaviNo vijjo, lakkhaNahoNo a paMDio loe / bhAvavihUNo dhammo, tinni vi nUNaM hasijrjjati // 17 // vaMze biti jahitya satthapaDhaNaM, atthAvabohaM viNA, sohaggeNa viNA maiDapakaraNaM, dANaM viNA saMbhamaM / Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sambhAveNa viNA puraMghiramaNaM, nehaM viNA bhoyaNaM, evaM dhammasamujjamaM pi vibuhA, suddhaM viNA bhAvaNaM // 18 // dayAkiM tae paDhiAe, payakoDIe palAlabhUAe / nasthittiyaM na nAya, parassa pIDA na kAyavvA // 19 // ikkassa kae niajIviassa, bahuAo jIvakoDIo / dukkhe ThavaMti je kei, tANaM kiM sAsayaM jIaM ? // 20 // jaM mAruggamuMdaggamappaDihaya, ANesarata phuDaM, rUvaM appaDirUvamujjalatarA, kittI dhaNaM juvvaNaM / dIhaM Au avaMcaNo pariaNo, puttA supuNNAsayA, taM savvaM sacarAcaraMmi vi jae, nUNaM dayAe phalaM // 29 // sacaMsacceNa phurai kittI, sacceNa jaNami hoi vIsAso / saggApavaggasuhasaM-payAu jAyaMti sacceNa // 22 // palae vi mahApurisA, paDivannaM annahA na hu kuNaMti / gacchaMti na dINayaM (khala), kuNaMti na hu patthaNAbhaMgaM // 23 // jeNa paro dUmijai, pANivaho hoi jeNa bhaNieNa / appA paDai aNatthe, na hu taM japaMti gIatthA // 24 // puNNaMsaMgAme gayaduggame huyavahe, jAlAvalIsaMkule, kaMtAre karivAyasIhavisame, sele bahUvahave / Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMbohiMmi samullasaMtalaharI-ladhijjamANavare, savvo putvabhavajjiehi puriso, punnehi pAlijjae // 25 // jJAnAdinANaM mohamahaMdhayAralaharI-saMhArasUruggamo, nANaM diTuadiiTThavaDaNA-saMkappakappaDumo / nANaM dujjayakammakuMjaraghaDA-paMcattapaMcANaNo, nANaM jIvadhajIvavasthuvisara-ssAloyaNe loyaNaM // 26 // jahA kharo candaNabhAravAhI, bhArassa bhAgI na hu caMdaNassa / evaM khu nANI caraNeNa hINo, nANassa bhAgI na hu suggaIe // 27 // succA jANai kallANaM, succA jANai pAvagaM / ubhayaM pi jANai soccA, jaM seyaM taM samAyare // 28 // taM rUvaM jattha guNA, taM mittaM jaM niraMtaraM vasaNe / . so attho jo hatthe, taM vinANaM jahiM dhammo // 29 // painnagagAhAtAva cia hoi suhaM, jAva na korai pio jaNo ko vi / piasaMgo jeNa kao, dukkhANa samappio appA // 30 // na hu hoi soiavvo, jo kAlagao daDhaM samAhIe / so hoi soiavvo, tavasaMjamadubbalo jo u // 31 // jaM cima vihiNA lihi, taM cibha pariNamaI syllomss| isa jANiUNa dhIrA, vihure vi na kAyarA huti // 32 // Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bate vasaMtamAse, riddhi pAvaMti sayaravaNarAI / maM na karIre pattaM, tA kiM doso vasaMtassa // 33 // uimi sahassakare, saloyaNo picchai sayalaloo / naM na ulUo picchai, sahassakiraNassa ko doso // 34 // gayaNami gahA sayaNami, suviNayA sauNayA vaNaggesu / taha vAharaMti purisaM, jaha diTuM punvakammehiM // 35 // katthai jIvo balavaM, katthai kammAI huMti bliaaii| nIvassa ya kammassa ya, puvanibaddhAI verAI // 36 // devassa matthae pADiUNa, savvaM sahati kApurisA / devo vi tANa saMkai, jesiM teo paripphurai // 37 // jI maraNeNa samaM, uppajai jubvaNaM saha jarAe / riddhI viNAsasahiA, harisavisAo na kAyabvo // 38 // avagaNai dosalakkha, ikkaM maMnei jaM kayaM sukayaM / sayaNo haMsasahAvo, piai payaM vajjae nIraM // 39 // saMtaguNakittaNeNa vi, purisA rajjati je mahAsattA / iarA appassa pasaMsaNeNa, hiyae na mAyati // 40 // saMtehiM asaMtehiM a, parassa kiM jaMpiehiM dosehiM / accho jaso na labbhai, so vi amitto kao hoi // 41 // vihalaM jo avalaMbai, AvaipaDiaM ca jo samuddharai / saraNAgayaM ca rakkhai, tisu tesu alaMkiA puhavI // 42 // saMha jAgarANa- saha muANANaM, saha harisasoavaMtANaM / nayaNANaM va dhannANaM, AjammaM niccalaM pimmaM // 43 // Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viNae sissaparikkhA, suhar3aparikkhA ya hoi saMgAme / vasaNe mittaparikkhA, dANaparikkhA ya dukkAle // 44 // AraMbhe nasthi dayA, mahilAsaMgeNa nAsae baMbhaM / saMkAe sammattaM, pavvajjA asthagahaNeNa // 45 // dIsai vivihacchariaM, jANijjai suaNadujjaNaviseso / / appANaM kalijjai, hiMDijjai teNa puhavIe // 46 // satthaM hiayapaviTTha, mArai jaNe pasiddhamiNaM / taM pi guruNA pauttaM, jIvAvai piccha acchariaM // 47 // jaNaNI jammuppattI, pacchimaniddA subhAsimA gudrI / maNa iMdraM mANussaM, paMca vi dukkhehiM muccaMti // 48 // jaM avasare na hUaM, dANaM viNao subhAsi vayaNaM / pacchA gayakAleNaM, avasararahieNa kiM teNa ? // 49 // uvabhujiuM na yANai, riddhiM patto vi puNNaparihINo / vimale vi jale tisio, jIhAe maMDelo lihai // 50 // AkaDDhiUNa nIraM, revA rayaNAyarassa appei / na hu gacchei marudese, saccaM bhariA bharijjati // 5 // sA sAI taMpi jalaM, pattaviseseNa aMtaraM guru / ahi"hi paDibhaM garalaM, sippiu~De muttiyaM hoi // 52 // kesiMci hoi vittaM, cittaM annesimubhayamannesi / cittaM vittaM pattaM, tiNi vi kesiMci dhannANaM // 53 // kattha vi dalaM na gaMdho, kattha vi gaMdho na hoi mayaraMdo / isakusumami mahuyara !, do tiNNi guNA na dIsaMti // 54 // Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kattha vi jalaM na chAyA, kattha vi chAyA na sIalaM salilaM / jalachAyA saMjuttaM taM pahia ! sarovaraM biralaM // 55 // , katthavi tavo na taitta, kattha vi tattaM na suddhacAritaM / tavatattacaraNasahiA, muNiNo vi a thova saMsAre // 56 // dukkhANa aiMu dukkhaM, guruANa jaNANa hiayamajjhami / jaMpi paro patthijjai, jaMpi ya parapatthaNAbhaMgo // 57 // kiM kiM na kathaM, ko ko na patthio, kaha kaha na nAmiaM sIsaM ! | dubbhara uarassa kae, kiM na kayaM kiM na kAyavvaM // 58 // jIvaMti khaggachinnA, paJvayapaDiAvi ke vi jIvaMti / jIvaMti udahipaDiA, caMTucchinnA na jovaMti // 59 // jaM ajiaM caritaM, desUNAe a pugvakoDoe / taMpi kasAiyamitto, hArei naro muhutteNa // 60 // taM natthi gharaM taM natthi, rAulaM deulaM pi taM natthi / jattha akAraNa kuviA, do tinni khalA na dIsaMti // 61 // aitajjaNA na kAyavvA, puttakalattesu sAmie bhicce / 'hiaM pi mahijjaMtaM, chaMrDei dehaM na saMdeho // 62 // vallI nariMdacittaM, vakkhANaM pANiaM ca mahilAo / tattha ya vaccati sayA, javtha ya dhutterhi nijjati // 63 // avalo ai gaMthetthaM, aMtthaMgahiUNa pAvae mukkhaM / paraloe dei diTThI, muNivara sauricchayA vesA // 64 // do paMthehiM na gammai, domu~hesUI na sIva kathaM / - dunni na huMti kayA vi hu, iMdiyasukkhaM ca mukkhaM ca // 65 // 24 Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 447 vasaNe visAyarahiyA, saMpattIe aNucarA na huMti / maraNe vi aNubbiggA, sAhasasArA ya sappurisA // 66 // aNuvadvissa dhammaM, mA hu kahijjAhi suTTu vi piyassa / vicchAyaM hoi muhaM, vijjhAyariMga dhamaMtassa // 67 // rayaNi abhisAriAo, corA paradAriA ya icchati / tAlAyarA subhikkhaM, bahudhannA kei dubbhikkhaM // 68 // jaM kiMci pamAeNaM, na suTu bhe vaTTiyaM mae puvi / taM bheHkhAmemi ahaM, nissallo nikkasAo a // 69 // guNasuassa vayaNaM, ghayaparisitto vva pAvao bhAi / guNahINassa na sohai, nehavihUNo jaha paIvo // 70 // aibahuyaM aibahuso, aipamANeNa bhoyaNaM bhuttaM / hAejja va vAmejjava, mArejja va taM ajIraMta // 71 // jaMpejjapiyaM vijayaM, karijja vajjejja putti ! paraniMdaM / basaNe vi mA vimuMcasu, dehacchAya vva niyanAhaM // 72 // kiM laTThe lahihI varaM piyayamaM, kiM tassa saMpajihI, kiM loyaM sasurAiyaM niyaguNa-gAmeNa raMjissae / kiM sIlaM paripAlihI pasavihI, kiM puttamevaM dhuvaM, citA muttimaI piUNa bhavaNe, saMvaTTae kannagA // 73 // dhammArAma svayaM khamAkamaliNI - saMghAya nigdhAyaNaM, majjAyAtaDipADaNaM suhamaNo-haMsassa nivvAsaNaM / buDhi lohamahaNaNaivasa svaNaNaM, sattANukaMpAbhuvo, saMpADei pariggaho girinaI - pUro vva vaDDhaMtao // 74 // Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA "ku~diMdusamujaDo kalusio, tAyassa vaMso mae, baMdhUNaM muhapaMkaesu ya ha hA, dino masIkucco / hI telukamakittipaMsupasare-NuddhaliyaM savvao, ghiddhI ? bhImabhavubbhavANa bhavaNaM, dukkhANa appA kao // 75 // Usasa-nisasa-rahiyaM, guruNo sesaM vase havai davaM / teNANuNNA jujjai, aNNaha doso bhave tassa // 76 // na sA sahA, jattha na saMti vuDDhA; vuDDhA na te, je na vayaMti dhamma / dhammo na so, jattha ya nasthi sacce, saccaM na taM, jaM chalaNANuviddhaM // 77 // noei ya jo dhamme, jIvaM viviheNa keNai naeNa / saMsAra-cAraga-gayaM, so naNu kallANamitto tti ||78 jiNapUA muNidANaM, ettiyabhettaM gihINa saccariyaM / jai eAo bhaTTho, tA bhaTTho savvakajjAo // 79 // narassAbharaNaM ruvaM, ruvassAbharaNaM guNo / guNassAbharaNaM nANaM, nANassAbharaNaM dayA / / 8 / / bhairoso aitoso, aihAso dujjaNehiM saMvAso / bhaiumbhaMDI ya veso, paMca vi garuyaM pi lahuaMti // 81 / / abhUsaNo sohai baMbhayArI, akiMcaNo sohai dikkhadhArI / buddhijuo sohai rAyamaMtI, lajjAjuo sohai egapatto / / 8 / / na dhammakajjA paramasthi kajja, na pANihiMsA paramaM akajja / na pemarAgA paramasthi baMdho, na bohilAbhA paramatthi lAbho // 8 // Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 jUe pasattassa dhaNassa nAso, maMse pasattassa dayAi-nAso / majje pasattassa jasarasa nAso, vesApasattassa kulassa nAso // 84 // hiMsApasattassa sudhammanAso, corIpasattassa sarIranAso / tahA paratthosu pasattayassa, savassa nAso ahamA gaI ya // 85 // dANaM daridassa, pahussa khaMtI; icchAniroho ya suhoiyassa / tAruNNae iMdiya-niggaho ya, cattAri eANi sudukkarANi // 86 // vivihstthaao| 'pAiagajja-pajjamAlA'mAM mAtA pie| zabdonA artha (1) pavajAmi (prapadye) huvIra chu. 1. zibikAvarNanamAM prabhuzrI mahAvIrasvAmInI dIkSAnA prasaMgamAM zibikAnuM varNana karela che. 2. sIyA (zibikA) zimi. 3. osattao x(avasakta) allel. 4. 0ceMcAiyaM (maNDitam ) zAmita. 5. Alaiya0 (Alagita) ghA295 42i. 1. 0mauDo (mukuTa:) bhuguTa. 7. 0boMdI (de0) zarI2. 8. khomiya0 (kSaumika) 4pAsa 3 zayanu mane vastra. 4. Niyattho (de0) (parihita) 5729. 10. chaTeNa u bhatteNa (SaSThena tu bhaktena) meM upavAsa vaDe. lesAhiM (lezyAbhiH) mAtbhAnA pariyAmA 43. 11. sakkIsANA (zakrezAnau) Dendra bhane dhyAnendra. 12. vIyaMti AvA cinhavALA zabdo samAsamAM che. 28 Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 (vIgata:) vIMjhe che 13. ziari (siddhArthana) sarasavanuM vana14. vANiyAra (afjAra) kaNeranuM jhADa. 15. saMtati thaI0 (tasavitata gha0) vINA vagere cAre jAtanA vAjIMtro. 1. indriyaviSayabhAvanAmAM karNa, cakSu, nAsikA, chahuvA ane sparzana A pAMce IdriyonA viSayanI bhAvanA dekhADela che. 2. ra1 () zaktimAna thAya. 3. sovina (zrotraviSaya) kaNendriyanA viSayane. 4. rAvanA ( pI) rAga ane TheSa. 5. ghara (maghAtunuM) nahi suMghavAne 6. mAtAnuM (pravAtu) svAda nahi levAne. 7. ga Na ( saMcitua) vedana nahi karavAne. 1. pUjya zrIsudharmAsvAmIjI bhagavAna zrIjabUsvAmIne uddezIne upadeza Ape che ke "AraMbha parigrahAdimAM Asakta lokene saMga tyAga karI sAdhuoe nirmamatvabhAve rahevuM joIe." te batAvela che. 2. matamatA (natimatA) kevalajJAnI prabhu zrI mahAvIrasvAmIe. 3. aMgu (g) "mAyA-prapaMca rahita" sarala. 4. vahAra (yathAta 5) satyArtha-"satyArthIne tame sAMbhaLe." 5. madu (re. athavA) ke. 6. vorA (20) varNasaMkara jAtivizeSa. 7. gaar (SiA) pAradhI vigere jIvahiMsake. 8. tivA (rivA) vaNika vigere. 9. 0miyA (samratA:) pA pAraMbhathI puSTa thayelAM kAmo. 10. AghAdava (bAvAtacamAdhA) ani-saMkara-jalAjalidAna-pitRpiMDa vagere maraNakriyA karIne. 11. nA (rAta) svajane. 12. vaLI (krarmavAna) pApAraMbhavALe. 13. rAti (te) kedAya che. 14. moralA (auraHT:) svaputra-pitAno putra. 15. tAva (trALA) rakSaNa mATe. 16. vahANa(svekA) joIne. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4pa1 17. ghaTTaormniya (paramArthanuwifmAn) mokSa ane saMyamamAM sAthe rahenArA samyagadarzana Adine joIne. 18. nigi (vinAhiMtamU-ninAhyata) jinezvaroe pratipAdana karelA mArgamAM. 1. puSkariNunA varNanamAM-ghaNu kamalathI vibhUSita jalAzayanuM varNana karela che. 2. durvA (dulerA) ghaNe kAdava che jemAM. 3. caMdupurA (caMdupura-dusapULa) ghaNA pANIthI bharelI. 4. ruddha (dhAtha) sArthakatAvALI. 5. pharajiLa (ma.) zveta kamalavALI. 6. riyA (jJAsAvI-prAsAdritA) prAsAdayukta, prasannatAjanaka. 7. amikavAM (miuT) rAjahaMsAdi pakSi yukta, suMdara. 8. parivA (jhati 1) pratibibita, atizaya rU5 sahita. 8. kurA (3mni) kahelAM che. 10. AggvrudiyA (mAnupUOiAni) viziSTa racanA pUrvaka rahelAM. 11. jhariyA (3hUitani) pANI ane kAdavane tyAga karI upara rahelAM. 12. hA (viTAni) uttama kAntivALA. 13. sAvati (sarvA) sarva te puSkariNanA te te pradezomAM. 1. nemipravrajyAmAM-mithilA nagarIne temaja sakala rAjyaRddhine tyAga karI svayaM buddha thayelA namirAjarSinI sAthe kendrane saMvAda batAvela che. 2. ra () pUrvabhavanA janmane smaraNa kare che. 3. roe (avazeSa) anaHpurane. 4. vidara (stravavA) tyAga karIne. 5. vAta (gzAntana) dravyathI ekAna=nirjana udyAnAdisthAna, bhAvathI ekAnta =huM ekale ja chuM, mAruM koI nathI, huM keAIne nathI. 6. pa charg (zItaRAye) zItala chAyAvALa. 7. sattA (ArtA) pIDita thayelA. 8. je (gAma) je amArUM kaI paNa nathI. 9 Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45ra agust (manuvarata ) eka ja chuM e pramANe jonArane. 10. bakutta (fmum) IndranIla AdimaNio ane motIo. 11. sUrNa (kUdhyama) vividha jAtanA vastro. 12. vijhA (vihyiA) jANune. 13. ramujI (maktAna) vismaya karanArA. 14. ANIviza0 ( vi) dADhAmAM viSavALe sapa. 15. mAthA (mAyA) mAyA vaDe mAyAthI sugatino pratighAta thAya che." 16. su (dvighA) A leka ane paralokane. 17, agre (vAmi) vANuo vaDe. 18. sidhiyA ( nitA) dUra karI che. 19. mane (mata ! mana !) he pUjaya he bhagavan. 20. tio (nIranA ) karma rahita. 21. tilITI(riTI) muguTane dhAraNa karanAra. 22. vara (kSAta) pratyakSa. 23. vera (vaidehI) videha dezanA rAjA. 24. rAma vajuo (kALe gharthavarita) cAritrane viSe udyamavALA thayA. 1. vrataSanI aMdara prANAtipAta-mRSAvAda-adattAdAna-maithuna -parigraha ane rAtribhojana e chanA tyAgane upadeza ApavApUrvaka cha vratanuM varNana dekhADela che. 2. nA (nanana) jANato. 3. ghAyag (vAta) haNAve. 4. avirata (vizvAca) avizvAsapAtra bane che. 5. sittamaMta (ttivatam) jIvavALI vastune. 6. 3ddhiti agAthA (mavaDavAvivA) jenI vasatImAM rahelA hoya tenI rajA vinA. 7. duiija (dudhaSThitam) tuveraduHkhe karIne sevI zakAya "ji navacanane jANanAra bhavyajIva abrahmane anaMta saMsAranuM kAraNa jANuM prAyaH temAM pravRtti karato nathI." 8. hAtharo (mAtana) saMyamane nAza kare evA sthAnane tyAga karanArA. 9. samurArtha (ramujI-cam) mahAdenuM sthAna. 10. hiramune (mi ) viramU=bAsuka "mutra-avina vagerethI zuddha karela lUNa. 3 ma = Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chapara sAsusabhudrAdinu bhA'. 11. phANi (phANitam ) hImogA ma. 12. sannihiM kAme (sannidhiM kAmayet ) saMyayana 427. 13. pAyaM (pAtram ) pAtra. 14. pAyapuMchaNaM (pAdaproJchanam ) 2261. 15. rAo (rAtrau) tribhA. 16. esaNioM (eSaNIyam ) zuddha AhAra="zuddha AhAranI gaveSaNa zI rIte kare." 1. vuNNa0 (de0) 12-bhIta. 2. chammeNa (chadmanA) 45248. 3. gaggara (gadgada) bharAI mAvesa-yA/ gaye. 4. uccayaNijja ayaNNasuhaM (uttyajanIyam-akarNasukham ) tyAga 42va! sAya4, ne sumana thAya teyu. 5. payaliyaMsU (pragalitAzruH) aratA che mAMsu narene'mAMsune pAtI.'1. aNiyatta0 (anivRtta) 52||dhaan-aamne mAdhAna thayesa.' 7. saggaggalA (svargArgalA) hevalA ne thAmA momaNa sabhAna. 8. vivAiyA (vipAditA) bharAyA. mAra neSu: 5. pakarNasukham ) tyAta 1. tharatharato (de0) 45mAna-pata, 2. bhiDio (de0) zyenapakSA-sIyAl. 3. bhukkhadukkhaddiyassa (bubhukSAduHkhArditasya) kSudhAnA du:mathA pIyesa!. 4. phuraphurataM (posphurAyamANam ) tharatharatA, maI 21 patai. 5. chubhei (kSipati) na che. (10) 1. tAmalittI (tAmraliptI) ye prAyona nagarI. sArakSaNa (saMrakSaNa) 2. uvahiniyaDikusalA (upadhinikRtikuzalA) mAyA 45 42vAmA muzaNa. 3. cokkhavAhaNI (cozavAdinI) zoya bhavAhinI 4. pose (pradoSe) sa-yANe. 5. udikkhamANI (udIkSamANA) rAha letI. 6. vivADeuM (vipAtayitum ) bhArI nAMjavAna. 7. vaMjaNANi (paJjanAni) zA AhissAhiSTa vastu. 8. ucchaMge (utsaGge) mAmA. 6. mAusuNigAe (mAtRzuni kAyAH) "bhAtA bharInarI tarI utpanna Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 thayelI che tethI"-kUtarIpaNe utpanna thayelI mAtAne. 10. kSiA AmagjhA (avadhinA-mamoja) avadhijJAna vaDe joIne. 11. vivijJagg (vivigha) ekAnta pradezamAM "strI-pazu-napuMsaka rahita evA ekAnta sthAnamAM rahelA munine joIne." 12. miguru kAvatta (fmazAna yathAvRttama) nizAnI sahita jevuM banyuM hatuM. (11) 1. vivANi (viksItavatat) "lAkaDAM vagere" vecatI. 2. bichAmo (nahiMtANaE:) ame nindAne pAtra thayA. 3. aramALo (avantI) "tethI te nagaramAM" AjIvikA calAvavAne nahi ItI. 4. kIriyArU (kaviyitaH) jIvana calAvatA hatA. 5. traTru (gavAya) sevA vaDe, "bIjAnI sevA cAkarI karavAthI. 6. UAruM (phe) vAkya bhAthaka avyaya. 7. godare (swAra:) jaya jaya e pramANe bolavuM te. 8. rAjuttiLar (chAnuvartanA) anukUla vartavA vaDe. ara (attarA) vacamAM. 9. nityu (niTInA ) saMtAyelAM haraNone pakaDavA mATe gupta rahelAM." 10. veor ( ) (vRtA) moTA zabada vaDe. 11. rAva (paDhAyitA:) palAyana karI gayA. 12. sadabhAva (tAva) satyArtha. 13. mAM (mAig5) vAsaNa vagere. 14. mAM nA jata (mRta nIkamAna) laI javAtA maDadAne. 1pa. niraDhava thiM (nirddha vi) beDImAM baMdhAyelA gAmanA ThAkorane. 16. saMghAra (ThThATakam) saMdhaTana. 17. alTo (AchIna) samIpe gaye-Azraya karyo. 18. zaMkaagiyA (-vApUra) rAba-"chAsa vagerethI banelI khATI vastu. 19. avaLio (tirata:) tiraskAra karAye. 20. mirtha (AtamUvIma) baLAyuM. 21. zUrNitaraNa (dhUpagata) dhUpa karatA. 1. julAi (svamu) bahena. 2. rAmu (4turmuDA) cAra Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 455 bAyavAgA. 3. kalahapattaho (kalahaprAptArthaH) mA mAsAta. 4. payaitthaM (prakRtistham ) vAlAvi. 5. uttamaMgaM (uttamAGgam ) masta. (13) 1. bAravaIe (dvAravatyAm ) 6 / 241 nasabhA. 2. saMbAINaM (zAmbAdInAm ) zAma vagere subhAne. 3. nattussa (naptuH) pautra. 4. phalae (phalake, citra5mAM. 5. ahannA (de0) peTa pAbhyA, vyAsa pyA. 1. paccho (pazcAttaH) pAthI. 7. anbhuvagacchAvio (abhyupagamitaH) svii||2 zavyu. 8. Alo (AlaH) mANa, hopaare|5| 8. paDirUvaM (pratirUpam ) samAna, "vidhA va bhAbhesA na 35 manAvIna". 10. dasArAiNo (dazAharAjAnaH) samudravizya Adi 6za namo. 11. aMbADiyo (tiraskRtaH) ti2212 zayo. 12. taMbiyAo (tAmrikA:) dimAnI soyo. 13. akkhoDiyAo (AkSoditAH) posA. 14. taMbakudRga0 (tAmrakuTTaka0) tAMbAne kUTanAra. (14) 1. paNhipahAraM (pANiprahAram ) panI pAnAne prakSA2-sAta bhA2vI 2. suhuyahuyAsaNe (suhutahutAzane) sArI zata bhaaye| agnimAM. 3. chubbhara (kSipyate namAya. 4. AsaMdhayappahANA (de0 snehapradhAnA) vizvAsapAtra-matiranevANI. 5. sasIsavAyaM (sazIrSapAdam ) masta mane 55 sakhita.. sIladaridaM (zIladaridrama) zIsa-ttama mAyara' 2Ditane. 1. gAhAvaI (de0 gRhapati.) stha. 2. payaibhaddao (prakRtibhadrakaH) svamAthI sa21. 3. olamiAuM (avalagitum ) sevA-masti 42vAna. 4. mahaMtassa (mahataH) nagarI bhuNya 'bhatrI-zreSThI kore.' 5. samAicchiyaM (de0 samAgatam ) sanmAna 4rAyesa. 1. niyacchato Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 (ra) jetAM. 7. 0Nezao (Ta) hAla. 8. rohatti (haraLamutrapati nimiH) rajoharaNa ane mukhatriko hAthamAM rAkhavA vaDe. 1. zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjanI pAsethI dharma sAMbhaLyA pachI paramahaMta zrIkumArapAla rAjA jIvahiMsA-mAMsAhAra -zikAra vagerenA tyAganI pratijJA kare che. 2. (suAimi) yuktio vaDe ghaTI zake che. 3. hAthamai (qddA-graMza) saMpattine nAza. 4. 3cq (3) vavAya che. 5. grii (vAddhi) zikAra. 6. vakaa0 (pIyUSa) amRta 7. sudagvavA (hupratyakA) dutvajadukhe karIne tyAga karI cUkAya. 1. tamar (tamAre) tenA abhAvamAM, supAtramAM viniyoga karyA vinA 2. vavAra (paravAram, 1ra6) parastrIne athavA paranA gharane. 2. so (saraDhatra) strI sahita athavA sarvane rakSaNa karanAra. 3. mag0 (20) AbhUSaNa. 4. rai (vIvitam) jIvatara. 5. 32 (36m) neha2. da. TU (3 ) ghuvaDa pakSI. 7. sAthar (AnA:) zubhAzubha sUcaka cinha, pakSIo 8. sagArAja (gAjarato , sat svapato, sahu zoSavato) sAthe jAgatA, sAthe zayana karatA, sAthe harSa ane zekavAlAone. 9, grum s6 (mAtmA ) AtmA jaNAya che, AtmAne kalAvALA karAya che. 10. rastha (2ma-ratrama) zastra, pakSe zAstra. 11. paMDaze (He:) kUtare. 11. aNimukTi (mahile) sarpanA mukhamAM. 12. sidige (ripuTa) chIpanI aMdara. 13. muttirtha (nauzik) motI. 14. ra (tasva) tattvajJAna. 15. 3 () A. 16. vahu ( ) udara peTa. "peTa pUrata kherAka nahi pAmanArA." Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4pa7 17. 3 (Si) dahIM. gaNita (mAna) mathana karAtuM 18. chaMda (mutti) tyAga kare che. 19. zalya (Incarartha-prathArtham) gAMThamAM rahela delata, lekArthane.20. atyaM (artha) dhana-dolata, paramArthanetattvajJAnane. 21. kuvara (mokSa) chuTApaNune pAme che. "dhanane grahaNa karIne tene tyAga kare che? mokSane pAme che. "tattvajJAnane prApta karIne parama padane pAme che." rara. parasTopa (pUro) bIjAonI upara, paralekamAM. 23. kArijI (sadakSA) samAna. 24. huM (thigyA) be mArga vaDe. 25. R6 (ddhimuvI) be mukhavALI saya. 26. navA varSa (lI gati vabhyAm) kaMthAne sIve che. 27. anuddiaa (anupasithata2) dharma sAMbhaLavAne taiyAra nahI thayelAne. 28. vichAye (vijhAyan) kAtirahita-malina. 29. dharmAtaraNa () dhamatAne-katAne. 30. milArijAtro (amirivA) nAyakane malavAne mATe saMketasthAne janArI strIo. 31, oHugvaNa (bhAvastha) bharUpI moTA samudranI. 32. raMTu0 ( du) kunda=eka veta sundara puSpa, Indu-caMdra, teonI jema atyanta nirmala. 33. dhUDhi (3ritam) dhUlathI vyApta-akIrtirUpa dhUlanA vistAravaDe cAre bAjuthI ailaya bharI dIdhuM. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 pasatthI paNamia thaMbhaNapAsaM, jiNIsaraM bhattacittavaMchiyayaM / jagagurunemisuriMdai, jAsa pasAyA imA raiA // 1 // saguruM binnANasUriM, saMtappaM bhavi abohayaM vaMde / bhavakUvAu asaraNo, jeNa jaDo haM samuddhario / / 2 / / pannAsakatthuravijaya-gaNiNA raiyA ya pADhamAleyaM / bANani hinaMdacaMde', vAse mahumAsa suhapakkhe // 3 // jAva jiNa sAsaNa meNaM, jAva ya dhammo jayammi vipphurai / pAiavijjatthIhiM, tAva suhaM bhaNijjau esA // 4 // avi yaaTThArasa-dusahasse, vikkamavarise taijjasakaraNaM / katthUrAyarieNaM, supADhamAlAi saMraiaM // 5 // iti zrIzAsanasamrATa-tapogacchAdhipati-sUricakacakravarti-jagadguru kadambagiripramukhAnekatIrthoddhAraka-bhaTTArakAcArya zrImad vijayanemisarIzvara-paTTAlaGkAra-pUjyAda-bhaTTAra. kAcAryadeva zrImadvijayavijJAnasUrIzapaTTadhara-vijayakastUrariNA viracitA zrI prAkRtavijJAna-pAThamAlA pripuurnntaamgaat|| Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnu lITI ad zuddha 12 0phaNacia0 0 phaNaMcia 0 2 9 dhRtam 2 17 ai o nA 4 11 4 21 5 19 duHkha nI pahelA jugma Da=D 5 24 dhva= 6 15 = 6 23 mya=mbha 7 5 thaH za. 8 18 tAkS 9 viDuri 9 11 1,3,9 purUSa0 12 19 bhava 13 14 saMjJA 15 5 rAyase 16 24 bebhi 17 8 bhAganti 24 17 hoimo 25 1 hAasi 29 19 pavejja 30 21 e, au "zuddhi patraTu" pAnuM lITI 32 1 pAse 33 2 34 20 35 1 36 2 68 22. 44 19 45 11 45 18 46 15 ghutam ai au nA kha-kha umeravu jugga ddhaDDha dhva= rSa= mya=mma thAya. tAddazya viDDira puruSa bhav saMjhA rovase bemi bhaNinti hoemi hoasi pivejja ai, au 46 18 47 18 50 14 53 18 55 24 azuddha zuddha pAse o+ A+ i+ gaccha ta loA tAra pa vizeso vyaMjana (saGgha) (saGghaH ) pupapha puSpha paMkeAha paMkeAha paMkee hiM abhimAna abhimAna ( zasyam ) sya- sassaM ( zasyam ) 56 11 (saukkhya) 57 32 vabhakti 58 15 dur+ gacchU teo loo tAdRzya pane va chatra SSa nissitto nissitto (niSiktaH ) ( niSktiH) SSa- sassaM sya - sassaM ( zasyam ) viseso vyaMjana naggA (saukhya) vibhakti naggo Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 24 savvesuntA 65 18 rijU 17 12 uvajjU 68 12 jArisA 68 17 karhi 69 1 sA 70 8 ha 70 20 aA 71 15 mahUNiM 72 22 vinnaNaM 177 3 77 4 77 10 sAhUssa 78 3 gAyama mAhasama 39 5 80 3 bAhiraM muNAu muNA sunto 80 16 80 24 sIMho 81 1. hoD 81 sA 3223 89 uvaisai 82 24 83 10 83 24 84 85 29 pazu tena gurUAha guruNA sabbe sunto rijjU uvavajj jAriso kahiM so hiM ao mahUNi vinnANaM muNIu muNIsunto tenAM (puMsiga ) (yu hiMsaMga) gurUhiM guruNo pasu sAhussa goyama mohasama bAhiraM uvaesai siMho hoi so avyayA umeravu. 460 86 12 86 22 87 19 88 88 13 90 13 92 23 82 24 83 24 93 24 84 1 94 8 87 1 87 18 78 16 88 24 101 25 pUja devidA sA jakhaMta nathA. 83 18 93 19 83 22 93 23 83 24 paccuse Asamo pTa ne aNiTTha vA+gara saha mahAvIra adhammassa hAtthA puta lahAa tatha hasAha neeAha pUj deviMdA so aghamassa paccU se hotthA putto abhayakumAra * kumAro 102 18 mAi 103 2 pavaTTa jaIe nathI. Asimo STa ne aNiTTha vA+gar sahU mahAvIraM lahIa tathA sAhi neejjAha aunI auno 102 17 avyaya avyayo. ne ehi neejjAhi mAI pavaTTa 103 18 suNijAha suNijjAda 103 21 (kevartaH) (kaivartaH) 104 14 tujjhe tumhe Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 108 4 buddhaa buddhIa 134 3 huntA huntI 108 22 gheNUA gheNUo 134 8 viharattaM vihurataM 110 1 sAsuttA sAsutto 135 10 jyAre saMketa 110 2 sAsuu sAsUu saMketa 112 15 eIhiM eIhi 137 4 piUNaM piUNa113 11 iDadi iDhi 177 25 piae piue 117 11 vaha vaha 141 12 sasAha sasAhiM 118 19 kAme kAme 142 14 nanAnda nanAnha 118 16 itthImeo itthIo 143 12 vitarAga vItarAga 119 16 mo kAme 144 16 palloTTa palloTU 119 21 dharma ja dhamIMjana || 144 21 ruMgh raMdh 119 21 dukhIone duHkhIone 146 7 siNijjhai siNijjhai 119 22 pratimAne pratimAne 148 8 ho Ijja ijja ene enI 151 28 sutta suttaM 124 1 (SaD-2- (02-6 153 1 hAijje- hoijje0 6-33) -i-33) jja 126 24 tha ya thAya 153 8 ityAdi ItyAdi 126 24 pustakaH pustakam 154 7 lumba luvva 128 7 sA so 155 6 tR tR 128 11 phAsahise phAsihise 157 10 aAjjhA aojjhA 132 13 je te je te 158 1 chetanAra chetaranAra eyaMmi mase acchaMte 158 4 niHSpanda niHSyanda ne artha--Ane viSe 159 5 tareha tarehanA je masa heta te - 158 24 hiNDa hiND me 12vA. 160 12 acci- acci1 33 22 gambhAo gabbhAo / jIa jjI 133 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 / 183 15 rAyaNa rAyANa 184 5 raNNA raNo 188 4 grAmamAM gAmamAM 188 3 iyAriso eyAliso 180 / ekkaiya ekaiyA 181 18 ddhiddhi dhiddhi 182 4 AkSIH AzIH 194 7 sUyanA sUcanA 194 8 Arambha Arambha 145 17 sohaNaM ti tyA2 pachI jaNA vayanti -2m| ubhe 161 2 annunna. 0rUvehiM rUvehi 161 5 kayAva kayAvi 161 11 visesA viseso 161 22 ajJAnuM AjJAnuM 162 17 suNitA suNito 163 18 'ta' 'taM' 163 18 suNiu suNi 164 8 daTaTuM daTuM 164 25 jJAiUNa jhAiUNa 115 8 kAuANa: kAuANa 161 10 hasantA hasanto 166 11 hasamANA hasamANo 118 15 jeSyan jeSyata / 169 1 boheabbaM boheavvaM 168 20 rAviro roviro 170 23 vyajanane vyaMjanane 171 12 bolINo volINo 174 15 tesu tesu tisu tesu 175 4 davyaliGga dabaliGgaM 175 5 jiNoha jiNehiM 175 12 kiratu karittu 176 8 thaye. yo. 177 5 jasA jaso 158 25 pAusA pAuso 178 12 sakamen sukarmam 184 3 jIvANaM jIvANa 186 3 kattA katto 196 24 sArA sArA 1987 bAllAve bollAve / 202 21 kArohassA kArehi ssA 203 22 karAvihanti karAvi hinti 205 3 hAemi hoemi 208 10 bAllai bollai 208 21 neanto neento 212 12 hAsAire hAsIire 212 17 hAsAejja hAsIeja Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 413 217 pADiau pADIau , 238 16 vAcana vacana 217 11 hoAvihiI vihii / 238 29 (valiSTha) (baliSTha) 217 28 gAhajja gAhejja 238 26 te catimaMtA te zakti 218 11 mU ya bhUlAya. 240 8 samatthA samatthA vi 218 13 praya graMtha 241 1 paDio paMDio 220 11 jAjAva jAjIva 241 3 nAvikkhae nAvikkhai 221 2 paichA paiTThA 242 12 aMdhakAra aMdha221 14 mUgo bhUgo. kArathI 221 25 pAyayakanva pAiya0 244 11 samvasi savvassi 223 12 siha siha 245 3 AkAnta AkA223 18 pAyayakavaM pAiyakavvaM rAta 223 22 avaNomi avaNemi 248 kAssa kassa 223 25 suvaNNAgAre suvaNNA- 249 23 tevA evA gAre 25. 7 aAi eAi 224 21 jahA vi jahA kovi 255 11 mamasi mamaMsi 227 22 RSamavIrau RSabha0 257 24 tabbhesu tubbhesu 228 5 sAvagA sAvago 258 1 sayAga saMyoga 228 19 batAvavo batAvato 210 28 hoha hohi 228 13 sarisA sariso 261 2 vaMdAveha vaMdAvehi 230 1 vibuhAhivA vibuhA- / 21 / 10 tu hivo 263 20 saptam saptan 270 3 jiNAttamo jiNottamo 264 4 sAlaha solaha 232 2 sudarA suMdarA / 2151 savva savvA 234 21 jAe jAe sA. 268 28 sAgarAsA mAmaya234 23 jANaM jANaM te. sATha. 235 15 AiriA Airio 270 27 cANavai coNavai Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 272 24 pAuNa pAUNa / 284 21 kayAi, 272 27 pANapaMca poNapaMca kayAI 274 4 sattacattA- .cattA. tamA kayAI lAsa lIsa 285 2 (kAmadhena) (kAma274 16 catvAriza0 catvAriMza. dhenu) 274 27 tisaTaTha tisaTTha 2861 (kozyA) (kozA) 275 12 bAvattara 297 3 garviSTa garviSTha temaja bAhattara 287 12 (gauH) (go) . 278 4 4 4 288 14 tyaja tyaj 278 29 sapatti saMpatti 248 28 cala cala 278 17 lAgavAla logavAla 302 9 jhapaTa jhApaTa 281 13 payago payaMgo 303 5 hanu 283 11 pustakamAM pusta- 3.3 26 NiccasA Niccaso 304 24 tihuaga 286 18 aduvA, tabhA tihuvaNa aduva 3068 dAhiNapasa pAsa temaja adu 306 16 dujAhaNa dujohaNa 288 2 Aha ahi 3.6 24 duAkkha dukti 307 3 draha puM (hRda) 288 11 aya . maya pachI levuM 240 5 iDDi, 30. 2 dhikadhika dhik dhi riDDhi 308 24 nanAnda nanAnha tamana iddhi 306 3 (ni+hu) (ni+hnu) 280 14 AzIsA AsIsA 308 15 nigga niggah 264 4 katto, kuto katto kao, 310 28 nissAra nistAra kudo, kado. | 314 26 (pAntha-pathika) (pathika) Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 28 317 16 319 18 319 26 321 13 pArasa bahusA bhAyaNa vaca mAM mAyarA 0 pachI 321 24 322 11 323 4 324 pa laba 340 342 4 mahAtmya muMgA vAya 325 19 savatsara 326 20 vidyAna 332 3 savvatA 340 3 kabha kheca jIva 344 11 aitor porisa bahuso bhoyaNa vayamAM . 345 1 (parivat ) mAA levu. mahAtmya mUMgA. vi+rAyu liMba 342 25 tyAgina 343 11 biMdI, viciddhi, vidhI, ghI saMvatsara vidyAr saMvvato A traNa umeravA pre.kabhU khe Mcavu. jIva tyAgin [La, amguSNa A be umeravA (varSas parivata ) 45 prAc 345 13 +14 346 7 prANAnta prANAnta 3. 346 15 346 19 347 ra 347 18 347 19 348 9 pAhaa 348 27 laDavai 50 16 313 20 359 13 bedha pAmavu brahmaNa 359 18 31 11 mAMta 353 21 na.1 353 23 ziras rugA viThThala vi.pra. mAhara zrIjI zrIjI 0pAmavA. brAhmaNa maMti ziras rugNa pahia laDavaiyA vivala vibha kitanA pratyA ta. 1 maneAhara zrIjI visamAyavA visamA vo. puIphaLAno baha kkhimA 362 17 '' 363 17 ajia 364 18 aMjia 366 17 ThA o 366 29 eddhA Aja kkhimo 'ti' ajiaM aMjiaM ThAvio edvA Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 yam 67 1 ucchannA ucchanno / 381 20 paspayAH 398 14 vuDaDhI vuDaDI 782 8 rassA rassI u70 1 risahA risaho 384 22 no bhavya. le. u70 1 umahA usaho yane 370 18 devatama daivatam 385 1 namasa nabhas 370 16 vahaAlIyaM vaiAlI- 386 12 bindaI bindUI 786 13 (khaDagaH) (khaDgaH) 370 18 vatAlIyam vaitAlIyam 387 18 chaThThA chaThThA 370 21 vaivho vaie ho 388 1 cArassa corasma 331 14 (nI) (nauH) 388 1 corAd caugada 371 16 27 27 / 388 15 hA- ho372 10 vizeSa vizeSa 389 20 padmASa0 varRbhASA u73 2.3 1.195 1.295 340 14 kartAravat katari0 375 13 8 no dR 04 382 24 kArAnta kAranta 3.5 18 khaggA khago 287 17 uja-jja 0-jjA 375 20 aMtappA pAo 401 13 Adhava agghava 375 23 00 00 401 14 agdhADa aggaDa 398 5 asU aMsU 402 12 ahilasa ahilaGkha 376 6 sadhyA sandhyA 402 15 Aigva Aigya 376 8 kAhAvaNA kAhAvaNo 402 17 manja... majja 377 1 (pakkam ) (pakvam ) 403 5 ubella ubella u77 2 m- n 403 10 ud-ThA ut-sthA 278 22 dyuti dyutiH 403 12 oand oanda 79 18 puTaTho puTTo 403 13. kupya kuppa 380 18 bama na 05 404 10 AG-saha 0-ruh . 404 18 ciMca ciJca pA Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 467 2012 404 22 guNaha gRha 404 22 314 394 404 26 cula-cu curacula 405 1 bhraz 405 1 dha 405 21 jibA jig 405 22 bhUja bhuja 401 22 miTaTuba NiTua 4.7 6 tira-sR nir-ma 487 1 vi-gala vi-gala 407 14 duguJcha duguccha 407 21 191 9.1 4086 paDaDuha paDaDuha 408 10 pamhusa pamhusa 408 13 bhaJja bhaja . 405 20 bhaNa ma 409 21 bhrama 410 11 nir-sad ni-sad 410 12 maha maDDa 410 15 maDDa maha 412 . beaDa veaDa 412 8 82 89 414 1 sari0 siri0 414 2 motthu namotthu 418 18 bho mo 20 18 abbhudadai abbhudae / 421. 5 vAgUhiM vagguhiM 421 18 panju- pajju0 vaTiThao 422 18 bheAya- bheyA 0 yaNa 423. mesaNi mesaNiaM 423 16 vuNNa 'yuSNa0 427 15 uvahi uvahi. 428 3 vikI- vikIyA yANi iNi 428 4 ajIvamANI ajIva0 428 7 jIviyAio "jIviyA0 428 10 jokkAro jokAro 428 11. chaMdANuvattiNA 'chaMdANu0 433 12 bhaNiyaM bhaNiyaM 434 1 pucchi A pucchio 434 8 bhAge bhoge 434 8 bhujamA- bhuMja. 415 16 sIla DhaM sIlaDaDhaM 436 17 cAreNa cIreNa 440 4 dA ceva do. 44. 7 kattI kIttI 440 11 sohagagAi- * guNAvalI 441 18 paMDio paMDio 442 6 bahuAA bahuAo 444 16 mAyAta mAyaMti 444 17 dAsehiM dosehiM Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 445 18 sippiDe sipiu~De / 447 1 na huti huMti 447 5 abhisA- sAri riA bho yAo 447 18 kA laNI * kamaligI 448 11 jA 4pa0 23 saMrakara saMkAra 455 18 nakhAya naMkhAya 4pa6 5 paramahaMta paramAta 457 4 zreNa grahaNa 458 miNaM miNa 414 21 vidhi vivi -- - Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e497e fTace e* halaku saMka, Tama mada449.89.