Book Title: Payano Gujarati Shabdakosh
Author(s): K K Shastri
Publisher: Adarsh Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/016118/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A //ti ) thI pAyAno gujarAtI zabdakoza - ke. kA. zA saMpAdaka ke. kA. zAstrI 0 vANI no Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAta sarakAra dvArA mAnya joDaNI mujaba pAyAno gujarAtI zabdakoza (nitya vaparAzanA alaga 1200 zabdo sAthe) saMpAdaka bhArata mArtaDa, mahAmahimopAdhyAya, bhArata bhArataratna, brahmarSi adhyA. (DaoN.) kezavarAma kA. zAstrI (bAMbhaNiyA) prabhAsaratna, vidyAvAcaspati, DI. li. Adarza praThAzana pustaka prakAzaka ane vikretA gAMdhI mArga, bAlA hanumAna sAme, amadAvAda 380 001 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Paya-no Gujarati Shabdakosa edited by Prof. (Dr.) Keshavram Kashiram Shastree pub. By Adarsh Prakashan, Ahmedabad 380 001 2003 prakAzaka kRSNakAMta madrAsI Adarza prakAzana gAMdhI mArga, bAlA hanumAna sAme, amadAvAda 380 001 prathama saMzuddha AvRtti : I.sa. 2003 (vi. saM. 2059) saMpAdananA (c) saMpAdakanA prakAzananA (c) prakAzakanA mUlya rU. 100-00 ( mudraka caMdrikA prinTarI mirajhApura roDa, amadAvAda 380 001 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya mAre khAsa vyAvahArika kArya mATe surata javAnuM thayuM tyAre tyAMnA eka graMtha vikretAne tyAM, aprApya evo aneka kozonA kartA bhASAkovida mAna. ke. kA. zAstrIno racelo, 'pAyAno gujarAtI zabdakoza' jovAmAM Avyo, A koza ghaNAM lAMbA samayathI aprApya hoI enI pAsenI nakala meM mAgI lIdhI. mane thayuM ke gujarAtI bhASAnA prANarUpa pAyAnA zabdono A pUrve chapAyela eka paNa koza jANavAmAM Avyo nathI, eTale mArA manamAM vicAra Avyo ke jo zAstrIjInI anujJA maLe to A koza chApavo. emanAM 'mIrAnAM pado'nI pAMca AvRtti amArA taraphathI prakAzita thayelI eTale piracaya navo karavo paDe ema nahotuM. amadAvAda AvIne huM emanI pAse gayo. kozanI nakala joI varasothI vikhUTA paDelAM putranAM darzana thayAM hoya evo emane AnaMda thayo. emanI prasannatA joI meM emane vinaMti karI ke 'Apa jo anujJA Apo to AnI navI AvRtti prakAzita karavAnI mArI bhAvanA che.' emaNe kahyuM ke 'varSo pUrve chapAyelo che, mATe ene navesarathI tapAsavo paDaze. rAha joI zako to huM saMzuddha karI adyatana banAvI ApuM.' AnaMdanI vAta che ke eka ja mAsamAM, emanAM aneka pustakonAM sarjanamAMthI samaya kADhI, saMzuddha karI Apyo, e A amArA Adarza prakAzana dvArA prakAzita thaI rahyo che, jene mATe mAna. zAstrIjIno huM ghaNo ja RNI chuM. A koza vidyArthIone to kAma lAgaze ja, paNa pAyAnA Azare 5000 zabdo ane aMte nitya upayogI Azare 1200 zabdo paNa hoI sarva sAmAnya janane paNa A upayogI thaze ja. tA. 1-1-2003 - kamaleza madrAsI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana bejhika aMgrejInI jema gujarAtI bhASAmAM paNa sarvasAmAnya gujarAtI vyApaka zabdono saMgraha karavAno A prayatna che. banI zake eTalI karakasara karI gujarAta bharamAM jANItA evA Azare 5000 mULa zabdo ahI tAravavAmAM AvyA che. A uparAMta, e mULa zabdomAMthI sAdhavAmAM AvelA je zabdo moTA bhAgamAM jANItA che te, je te zabdanA peTamAM samAvI levAmAM AvyA che. vAcakane e jotAM ja spaSTatA thaI jaze ke kayA mukhya zabdamAMthI eno vistAra thayo che. e kharuM ke A saMgrahamAM lagabhaga sarakhA arthanA ekathI vadhu zabda paNa vaparAyelA maLaze. tadana bALako mATeno ja A koza hoya to aneka paryAyomAMthI sahelo eka paryAya ja rAkhI bAkInA jatA karavAmAM Ave; paNa A koza samagra gujarAtanI prajAne upayogI thAya e dRSTi pasaMdagImAM hoI thoDo paNa arthano (shadeno paNa bheda) hoya ane zabda dezamAM vyApaka hoya to choDI devAmAM nathI Avyo. aMgrejImAM eka bejhika DikzanerI TAImsa opha inDiyA, muMbaIe AjathI sATheka varSa pahelA pragaTa karI hatI, emAM badhA maLI 20000 vasa hajAra sarvasAmAnya aMgrejI zabdono saMgraha che, jemAM artha jaOOOO cALIsa hajAra che. A mArA karelA saMgrahamAM e daSTie daseka hajAra zabda thaze. paNa A uparAMta eka viziSTa prayatna huM A sAthe judo ja ApuM chuM; ane e- - "TAImsa oNpha inDiyA. (muMbaI) taraphathI bejhika aMgrejI mATe 850 uparAMta vaijJAnika 100, patravyavahAranA 50, maLI 1000 zabdo pasaMda karavAmAM AvyA hatA, jyAre nyUyorka(amerIkA)thI prasiddha thayelI bejhika vividha bhASAonAM pAThya pustakomAM aMgrejI vagere mATe nityanA vyApakanA vyavahAranA 600 zabdo ApavAmAM AvyA che. A baMnenI saraNIe Azare 1200 ekahajAra baso zabda tAravIne akarAdi krame rajU karavAmAM AvyA che. A zabdo ApaNI sarvasAmAnya jarUriyAta pUrI pADI zakaze ervI mane zraddhA che. A pasaMdagI zabdo agharA na paDI jAya ane sAmAnya rIte zahera ke gAmaDAmAM paNa paricita hoya e rItanI karavAmAM AvI che. tA. 1-1-2003 kezavarAma kA. zAstrI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . joDaNI vize sarakArI TharAva gujarAtI bhASAnI joDaNImAM sudhArA karavA mATe kAryapaddhati niyamo nakkI karavA aMge gujarAta sarakAra, zikSaNa vibhAga, TharAva kramAMka :- paraca-1pa2000-ema-18-2, sacivAlaya, gAMdhInagara tArIkha : 9-11-01 vaMcANe lIdho : (1) gUjarAta vidyApITha dvArA prakAzita sArtha gujarAtI joDaNI koza. (2) zikSaNa vibhAgano tA. 2-7-01no TharAva kramAMka : paraca-15-2000-ema-18-2 TharAva : gujarAta vidyApITha dvArA prakAzita sArtha gujarAtI joDaNIkoza anusAra gujarAtI bhASAmAM joDaNI karavAmAM AvI rahI che. daramyAnamAM gujarAtI bhASAnI joDaNIne haju paNa vadhu saraLa banAvavA mATe sarakArazrImAM aneka rajUAto thayela eTale e anvaye joDaNI sudhAra samitinI racanA zrI ke. kA. zAstrInA adhyakSapade upara kramAMka :(2)mAM darzAvela TharAvathI karavAmAM Avela. A samitie gujarAtI bhASAnI joDaNI mATe sArtha joDaNIkozane ja AdhArabhUta ane sarvamAnya gaNela che. uparAMta gujarAtI bhASAnI joDaNI mATe sAmela pariziSTa-1 niSkarSarUpa joDaNI vyavasthAmAM darzAvyA mujaba thAya ema sarakArazrIe TharAvela che. AthI rAjyamAM tamAma prakAranA vyavahAramAM, jemAM gujarAtI bhASAno upayoga karavAmAM Ave temAM, upara darzAvela niSkarSarUpa joDaNI vyavasthAanusAra gujarAtI zabdonI joDaNI thAya enuM dhyAna rAkhavA rAjyanA gujarAtI premI lAgatA-vaLagatA sarve janone jaNAvavAnuM TharAvavAmAM Ave che. gujarAtanA rAjayapAlazrInA hukamathI ane temanA nAme, (Ara. bI. dhaMdhukiyA) upasaciva, zikSaNa vibhAga. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa : 1 niSkarSarUpa joDaNIvyavasthA joDaNI vize eka cokkasa svarUpa sthira thayuM che ene AMca na Ave ane joDaNImAM zakya eTalI ekavAkyatA jaLavAya e mATe sarakAre nImelA vidvAno pAsethI abhiprAyo jANI, emanA nibaMdha abhiprAyone lakSamAM rAkhI sarakAre sarvasaMmatithI joDaNI aMge lIdhelA mahattvanA nirNayo nIce mujaba che : (ka) parabhASAnA zuddha (tatsama) zabdonI joDaNI (1) saMskRta, arabI, phArasI, aMgrejI vagere bhASAnA zuddha zabdonI joDaNI gujarAtI bhASAmAM jANItAM uccAraNone dhyAnamAM rAkhI mULa pramANe kAyama rAkhavI. saMskRtanAM rUpo pratyaya vinAnAM pahelI vibhakti ekavacanamAM ja noMdhavAM. udA. saMmati, mati. e ja rIte guru, hari, nIti, zAMti, nidhi, sthiti, zrIyuta, pAzcAtya, paurastya, prAmANika, kartA, pitA, vidyArthI, hastI, yazasvI, manasvI, viduSI, bhagavatI, zrImatI, sudi, vadi; AgAhI, amIra, urdU, kAbU, kAbulI, kisso, kImatI, khUbI, giro, cAkU, jAdU, jAsUsI, taMbU, tUtI, taiyArI, dArU, dAvudI, pIlu, bAjU, rajU, rUbarU; myunisipAliTI, kamiTI, yunivarsiTI vagere. (2) jene cheDe vyaMjana hoya tevA zabdo gujarAtI pratyaya letA hoya eone akArAMta gaNIne lakhavA : jagata, vidvAna, bhagavAna, pariSada, saMsada, dhanuSa, AziSa, AyuSa, akasmAta; akIka, ajaba, aMgura, aMjIra, AlizAna, ijAro, imArata, ilAja, kabUtara, kabUla, kasUra, kAnUna, kUca, koziza, kohinUra, khuda, khUna, gUma, cAbuka, jarUra, jAsUsa, jhanUna, tavArIkha, tArIkha, dastUra, dIvAna, dIvAla, sAbita, apIla; korTa, kebala, pensila, bUTa, skUla, buka, DaoNkTara, sTezana, vagere. pazcAt, kiMcit, arthAt, kvacit, sAkSAt, akasmAt jevA zabdo ekalA Ave tyAre e jema che tema vyaMjanAMta lakhavA, paNa e zabdo pachI 'ja' ke 'ya' avyayo Ave tyAre svarAMta lakhavA; jema da Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke, kvacita ja, sAkSAta ja vagere. (kha) vikAra pAmelA (tadbhava) zabdonI joDaNI (3) tadbhava zabdone cheDe AvatA ananunAsika I ke anunAsika IM 'dIrgha karavA. udA. kIkI, kIDI, sIDI, kaDhI, camacI, kaDachI, jugArI, ahIM, jahIM, tahIM, kyahIM, dahIM, nahIM, mahIM tadbhava zabdone cheDe AvatA ananunAsika u ke anunAsika uM hrasva karavA. udA. agAu, kheDu, gAu, gokharu, TApu, rakhaDu, khIsuM, TIpuM, dhImuM, phUduM, UjaLuM, bihAmaNuM mAtra ekAkSarI zabdono uparanA niyamamAM apavAda karavo. ekAkSarI zabdomAM ananunAsika U no vikalpa lakhavo; jema ke, jU-ju, chUchuM, thU-thu, dUdu, bUbuM, bhU-bhu, rU-2 (4) anunAsika I ane UM zabdamAM aMtya i nA apavAde koI paNa sthAne AvatA Ino vikalpa karavo. uda IMTa-iMTa, rIMcha-riMcha, nIMdara-niMdara, DhIMcaNa-DhiMcaNa, hIMcakohiMcako, cIMdaraDI-ciMdaraDI, mIMcAmaNAM-miMcAmaNAM, paraMtu ahIM, nahIM, jahIM, to nahIM-nahino vikalpa, nahi tatsama hovAthI. zabdamAM chellAM sivAyanAM badhAM ja sthAnoe UMno vikalpa karavo. udA. UMghauMgha, thaMka-thuMka, UMcANa-uMcANa, ghUMghaTa-ghuMghaTa, mUMjhavaNa* muMjhavaNa, lUMTAlUMTa-luMTAluMTa, gUMchaLiyALu-guMchaLiyALuM, hUMDiyAmaNa huMDiyAmaNa (5) joDAkSarathI jyAM AgalA svarane thaDako lAgato hoya tyAM, arthAt joDAkSara pUrvenA akSaramAM AvatA che ke je hRsva lakhavA. udA. killo, billo, ijjata, kismata; kustI, sustI, ummara, uMmara, hunnara, pistALIsa, piMDI, hiMda, kiMmata, TiMgAToLI , . (6) be akSaranA zabdomAM upAMtya I ke U dIrgha lakhavA. (be akSaranA zabdomAM upAMtya eTale atyAranI pUrveno) udA. IjA, khINa, cIsa, jIbha, ThIka, bhInuM, dIvo, pIThI, kUvo, cUDI, jUTha, dhULa, Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTi khUbI, sUDI, phUduM, sUkuM apavAda : jyAM vyutpattine kAraNe ke rUDhine lIdhe joDaNI judI thatI hoya tevA zabdomAM hrasva lakhavA. ginI, ciTa, Tina, Tipa, urdu, ursa, kuLa, khuza traNa akSaronA zabdomAM madhyAkSaramAM hrasva - dIrgha akSarone dhyAnamAM rAkhI joDaNI karavI. upAMtya ke madhyAkSara dIrgha hoya tyAre prathamAkSaramAM che ke je hRsva karavA. udA. ijApho, kinAro, jirApha, minAro, hiloLo, ucATa, udhara, unALo, kuhADo, suthAra, luhAra upAMtya ke madhyAkSara hrasva hoya to prathamAkSaramAM I ke U dIrgha karavA. udA. kIcaDa, khIjaDo, dIvaDo, pIpaLa, lImaDo, hijaDo, UdhaI, kUkaDo, khUmaco, chUTako, bhUsako, sUraja apavAda : ahIM paNa vyutpatti ke rUDhine kAraNe jayAM judI joDaNI thAya che tene apavAda gaNavo; jema ke upara, cugalI, kuratuM, Tucako, kumaLuM jevA. cAra ke cArathI vadhu akSarovALA zabdomAM jo e eka ja ghaTakanA ke prAthamika zabdo hoya tyAM prathamAkSaramAM che ke je hrasva lakhavA; jema ke, imArata, khisakolI, udharasa, uparAMta, kurabAna, gulazana, jumerAta. traNa ane traNathI vadhu akSarovALA zabdomAM apavAda ke vikalpa. be ke traNa akSaronA prAthamika zabdone pratyayo lAgatAM ke sAmAsika banatAM ane dvirukta prayogomAM prAthamika zabdo traNa ke traNathI vadhu akSaronA bane tyAM prAthamika zabda ke mULa aMganI joDaNI vikalpa karavI. udA. rIsALa-risALa, mUchALo-muchALo, khIcaDiyuM-khicaDiyuM, thIgaDiyuM-thigaDiyuM, ghughariyALa-ghughariyALa, zabdanA baMdhAraNamAM koI paNa sthAne "ya' zruti AvatI hoya tyAM pUrveno i hrasva karavo : Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghoDiyuM, DoLiyuM, thaDiyuM, mALiyuM, dhotiyuM, piyara, mahiyara, aDiyala, pharajiyAta, leNiyAta, vAhiyAta. nIcenA "apavAdo dUra karavA ane emanI joDaNI kauMsa bahAra darzAvyA pramANe karI levI. (pIyo) piyo, (pIyaLa) piyaLa, (cIyo) ciyo rUpa svIkAravAM. (8) bhUtakRdaMtanA "eluM pratyayavALAM rUpomAM joDaNI nIce mujaba karavI : gayeluM, joyeluM, thayeluM, mukAyeluM, sacavAyeluM, dhoyeluM, khoyeluM, khovAyeluM vagere vyaMjanAM aMgomAM "eluM" ("ela) ja raheze : kareluM, boleluM, AveluM, jaNAveluM, jANeluM vagere (9) ai- saMyukta svaro ane aI-au svayumonA lekhanamAM sAvadhAnI rAkhavI paiso, paiDuM, cauda, ravaiyo, gavaiyo e ziSTa che, to pAI, pAuMDa, ghauM, jaI, thaI vagere ziSTa che. (10) "hazruti , taddabhava zabdomAM jyAM hakAra saMbhaLAto hoya tyAM pUrvanA vyaMjanamAM "a" umerI joDaNI karavI. "ha" zruti e svaranuM marmaratva che; vAstavamAM to svara ja mahAprANita hoya che. "ha" jayAM darzAvavo hoya tyAM judo pADIne lakhavo ke bilakula na darzAvavo. "ha" ne AgalA akSara sAthe plena, hAruM jevAM rUpe kyAreya na joDavo; jema ke, blena nahIM paNa bahena. e ja rIte vahANuM, vahAluM, pahoLuM, mahAvata, zahera, maherabAna, mahAvaro, mahollo, mahora ane kahe, rahe, jevAM rUpo lakhavAM. uparAMta mAruM, tAruM, amAruM, tamAruM, tenuM, enuM, nAnuM, bIka, sAmuM, UnuM, mora, tyAM, jayAre, tyAre vagere A pramANe lakhAya che ema lakhavAM. (11) joDAkSaramAM alpaprANa+mahAprANa ke mahAprANa-mahAprANa ema vikalpa joDaNI karavI : patthara-paththara, jhabhbho-jhabhbho, ciTTI-ciDhI, cokhkhuM-jokhuM, acchera achUche; pacchama-pacchama (12-ka) zabdAraMbhe za/sa no sthAnaphera arthabhedaka hoI jyAM je ghaTaka Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (gha) hoya tyAM te ghaTaka ja lakhavuM; jema ke, zAla/sAla, zALA/sALA, zArasAra jyAM zasa no vikalpa hoya tyAM baMne rUpo svIkAravAM. agAzI-agAsI, ujAza-ujAsa, ozarI-osarI, kapAziyokapAsiyo, jazodA-jasoda, vIza-vase, trIsa-trIsa, pacIsa-pacIsa, pacAza-pacAsa, ezI-esI vagere (kha) jajha no vikalpa svIkAravo : sAMja-sAMjha, majA-majhA, samaja-samajha ' (ga) vize-viSemAMthI mAtra "vize" ja rAkhavuM. bhASAmAM jema tatsama ane tadbhava baMne rUpo mAnya che tema preraka mATenAM - rAva, -DAva, Ara-ADa, rUpo vikalpa rAkhavAM. udA. kahevarAva-kahevaDAva, gavarAva-gavaDAva, besAra-besADa uparAMta, lImaDo-lIMbaDo, AmalI-AMbalI, cIbarI-cIbaDI, cIMtharuM-cIMtharuM, AphUsa-hAphUsa vagere baMne rUpo cAlu rAkhavAM. (13) kriyApadonAM mULa aMgo uparathI preraka, karmaNi ke bhAve prayoganAM aMgo siddha thAya tyAre mULa aMgonI joDaNI badalAya. kriyApadanA mULa aMga tarIke "vuM" pratyaya sivAyanuM rUpa ja hoya : Uga-ugADa, UTha-uThADa, kUda-kudAva, mUka-mukAva, UghaDa-ughADa, Utara-utAra, UkhaDa-ukheDa, Ughala-ughalAva, karmaNi-bhAvenAM ugAya, uThAya, kudAya, mukAya, ughADAya jevAM rUpo bane che. jIva, dIpa, pUjA ane pIDa e dhAtuonAM tema kabUlanAM rUpo uparanI vyavasthAmAM goThavI levAM. kRdaMta rUpomAM pratyaya jene lAgyo hoya te mULa ke sAdhita aMganI joDaNI ja rAkhavI; jema ke, bhUlanAra, mUkanAra, bhulAvanAra, mukAvanAra, bhUleluM-bhulAyeluM, mUkeluM-mukAyeluM, mUkyuM-mukAyuM, bhUlyuMbhulAyuM (bhUlaze-bhulAze) 10 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , pariziSTa : 2 joDaNInA saMzuddha niyamoH gUjarAta vidyApITha 1. tatsama zabdo 1. saskRta tatsama zabdonI joDaNI mULa pramANe karavI. udA. mati; guru; vidyArthinI. 2. bhASAmAM tatsama tathA tadUbhava baMne rUpo pracalita hoya to baMne svIkAravAM. udA. kaThina-kaThaNa; rAtri-rAta; kAla-kALa; duHkha-dukha, nahinahIM; hUbahU-AbehUba, pharza-pharasa 3. je vyaMjanAnta tatsama zabdo gujarAtI patyayo letA hoya teone akArAnta gaNIne lakhavA. udA. vidvAna, jagata, pariSada 4. pazcAt, kiMcita, arthAt, kvacita, evA avyayAtmaka zabdo ekalA Ave athavA bIjA saMskRta zabdonI sAthe samAsamAM Ave tyAre vyaMjanAnta lakhavA. udA. kiMcitkara; pazcAttApa. AvA avyayo pachI jyAre "ja' Ave tyAre eone vyaMjanAnta na lakhavA. udA. kvacita ja. . 5. arabI, phArasI tathA aMgrejI bhASAnA zabdo lakhatAM te te bhASAnA viziSTa uccAro darzAvavA cihno na vAparavAM. udA. khidamata, vijhiTa, najara. 6. "e" "e" tathA "o' - "oN'nA uccAramAM bhrAMti na thAya mATe pahoLA darzAvavA, UMdhI mAtrAno upayoga karavo. udA. kaoNphI, oNgasTa, kaoNlama. 7. anusvAranA bhinna bhinna uccAro darzAvavA cihno vAparavAM nahIM. . noMdha - zakya hoya tyAM anusvAranA vikalpanA anunAsika vyaMjano vAparI zakAya. udA. aMta-anta; daMDa-daDa; sAMta-sAnta; beMka- baeNnka : * 2. hazruti tathA yazruti 8. bahena, vahANuM, vahAluM, pahoLuM, mahAvata, zahera, maherabAna, mahAvaro, mahora jevA zabdomAM tathA kahe, rahe, pahera, pahoMca jevA dhAtumAM ha judo pADIne lakhavo. 9. nAnuM, moTuM, bIka, sAmuM, UnuM, mora (AMbAno), moM, movuM (loTane), jayAM, tyAM, kyAre, tyAre, mAruM, tamAruM, tAruM, tenuM, amAruM, AvuM vageremAM hakAra na darzAvavo.. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale ke ha jyAM darzAvavo tyAM judo pADIne darzAvavo ane na darzAvavo tyAM muddala na darzAvavo. ha ne AgalA akSara sAthe joDavo nahIM. 10. nAha, cAha, sAha, moha, loha, dohaM, koha, soha e dhAtuone aniyamita gaNI eonAM nIce darzAvyA pramANe rUpo sAdhita karavAM : nAha : nAhuM chuM; nAhiye chiye; nahAya che; nAho cho; nAhyo-hyA, -hI, hyuM, -hyAM; nAhIza; nAhIzuM; nahAzo; nahIMze; nahAta; nahAto; -tI, tuM, nAhanAra; nAhavAno athavA nAvAno; nAhelo; -lI, -luM; nahA; nahAje; nAhavuM navaDA(-rA)vavuM; navAvuM; navAya; nAvaNa; nAvaNiyo; naveNa; navANa. cAha : cAhuM chuM; cAhiye chiye; cAhe che; cAho cho; cAhyo, -hyA, -hI, -hyuM, -hyAM; cAhIza; cAhIzuM; cAhaze; cAhazo; cAhata; cAhato, -tI, -tuM; cAhanAra; cAhavAno; cAhelo, -lI, -luM; cAha, cAhaje; cAhavuM. cahavaDA(-rA)vavuM : cahavAvuM, cahavAya e rUpo zakya ane vyAkaraNadRSTie prAmANika lAge che, paNa AvA prayogo pracalita nathI. sAha : cAha pramANe. savaDA(-rA)vavuM; savAvuM; savAya. moha : moTuM chuM, mohiye chiye; mohe che; moho cho; mohyo, -hyA, -hyuM, -hyAM; mohIza; mohIzuM; mohaze; mohazo; mohata; mohato, -tI, -tuM, mohanAra; mohavAno; mohelo, -lI, -luM; moha; mohaje; mohavuM. mohaDA(-rA)vavuM; mohAvuM; mohAya. loha : lohuM chuM; lohiye chiye; luhe che; luho cho; lohyA, -hyA, -hI, -hyuM, -hyAM; lohIza; lohIzuM; lohazo; lohata; lohato, -tI, -tuM; lohanAra; lohavAno athavA lovAno; lohelo, -lI, -luM; loha; loje; lohavuM. lovaDA(-2A)vavuM; lovAya; lovaNiyuM. doha : dohuM chuM; dohiye chiye; duhe che; duho cho; dohyo, -hyA, -hI, -hyuM, -hyAM; dohIza; dohIzuM; dohaze; dohazo; duhata athavA dohata; dohato, -tI, -tuM; dohanAra; dohavAno athavA dovAno; dohelo, -lI, -luM; doha; doje. dovaDA(-2A)vavuM; dovAvuM; dovaNa; doNI. koha : sAmAnyataH moha pramANe. 12 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kovaDA(rA)vavuM : kovAvuM; kovAya; kohapaNa; kohavANa; kohavATa. soha : moha pramANe 11. keTalAka Dha ne badale ha ane Da chUTA pADIne lakhe che, jema ke kahADavuM, vahADavuM. ema na lakhatAM kADha, vADha, kaDhI, TADha, aDhAra, kaDhavuM ema lakhavuM, paraMtu laDhavuM, dADhama na lakhatAM laDavuM, dADama ema lakhavuM. caDavuM, caDhavuM baMne mAnya gaNavAM. 12. keTalAka zabdonA uccAramAM gujarAtanA keTalAka bhAgamAM yazruti thAya che. udA. jAtya, AMkhya, lAvya, lyo, gho, ityAdi, paNa e lakhavAmAM darzAvavAnI jarUra nathI. jAta, AMkha, lAva, lo, do ema ja lakhavuM. 3. tadbhava zabdo *13. alpaprANa ane mahAprANa vyaMjano saMyukta hoya evA zabdomAM alpaprANa + mahAprANa ane mahAprANa + mahAprANa evI joDaNI (saMskRtanI jema) vikalpa karavI. udA. cokhkhuM - cokhuM, acchera - achUchera, pacchama - pachama, acche - achuM, ciThI - ciThThI, buThuM - buThuM, patthara - paththara, oddho - odhdho, saddhara - sadhdhara, suddhAM - sudhdhAM, addhara - adhdhara, jhabhbho - jhabhbho, sarbhara - saksara. 14. anAdi 'zanA uccaranI bAbatamAM keTalaka zabdomAM prAMtika uccArabheda che. udA. DozI-DosI; mAzI-mAsI; bheMza-bheMsa; chAza-chAsa; bAraza-bArasa; ezI-esI; AvA zabdomAM za ane sano vikalpa rAkhavo. 15. keTalAka zabdomAM (udA. pAraNuM, bAraNuM, zeraDI, doraDuM, khAMDaNI, daLaNuM, cALaNI, zelaDI) "ra, Da, La, la'ne badale ya uccAraNa thAya che; tyAM mULa rUpa ja lakhavuM. 16. "zaka, zodha, zuM'mAM rUDha za rAkhavo, paNa sAkaramAM sa lakhavo. *17. vize" evI joDaNI karavI. vikalpa karavo hoya to niyama 16 pramANe vise karAya. asvAbhAvika kadIya nahIM uccArAto evo "viSe nahIM. *18. tadbhava zabdomAM aMtya dIrgha I ane hrasva u anunAsika (mAtra nAsikyo ke ananunAsika e beu anukrame dIrgha ane hrasva lakhavA. udA. ghI, chI; chuM, zuM, tuM, huM, dhaNI, vIMchI, ahIM, nahIM, tahIM, nahIM (tatsama "nahi paNa), piyu, lADu, juduM, sAruM, khAruM, sUkuM, karavuM, maravuM, ramavuM, 13 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maraDavuM, karaDavuM. vikalpa-ekAkSarI ananunAsika u-U vikalpa hrasva ane dIrgha lakhavA. udA. ju-jU, lu-lU, chU-chU, du-6, bhu-bhU. * * *19, be ke traNa akSaranA zabdomAM anaMtya che ane je anunAsika (mAtra nAsikyo hoya tyAre che ke je vikalpa lakhavA. udA. IMDu-ThaMDuM, pIchuMpichuM, mIMDuM-miMDuM, lIMDuM-liMDuM, UMDuM-uMDuM, cUMcuM-cuMcuM, TUMkuM-TuMke, hIMDavuM-hiMDavuM, sIMcavuM-siMcavuM, mIMcavuM-micavuM, mIMDuM-miMDuM, khUMdavuM-khuMdavuM, lUMTavuM-luMTavuM, mUMDavuM-muMDavuM, pUMchaDuM-pUMchaDuM, gUMdavuM-guMdavuM. apavAda kuMvara(-rI), kuMvara, kuMvAruM, kuMbhAra, suMvALuM. 20. zabdamAM AvatA yuktAkSarathI jayAM AgalA svarane thakaDo lAgato hoya tyAM I ke U je hoya te hrasva lakhavo. anusvArano uccAra anunAsika vyaMjana jevo thato hoya tyAM yuktAkSara gaNavo. udA. kistI, zista, Dukkara, jusso, custa, chetarapiMDI, jiMdagI, ziMgoDI, luMgI, duMda, tuMDAI noMdha : sAmAnya rIte gujarAtImAM ji lakhavAno rivAja nathI A ja vizeSa pracalita che, paraMtu jayAM niyama pramANe hrasva ji lakhavAno hoya tyAM ji lakhavo. udA. jiMdagI; jitADavuM; jivADavuM. 21. jyAM vyutpattine AdhAre judI joDaNI na thatI hoya (jema ke, udavuM, Dila, judu) tevA be akSaranA zabdomAM utpAMtya I tathA U dIrgha lakhavA. udA. cUka, dhUI, tUta, jhUlo, jhIluM, jIno. apavAda - sudhI, dukha (tatsama duHkha paNa), juo. noMdha : mukAvuM, bhulAvuM, micAvuM, evAM karmaNirUpomAM hrasva thAya che. juo niyama 24 mo. *22. jayAM koI viziSTa kAraNe judI joDaNI na thatI hoya (jema ke upara, cugala, kuratuM, gaTa, mugaTo, TukaDo, mudde, Tucako, mujaba, mudata, kumaLuM, kasakI, guTako, kulaDI) tevA bethI vadhAre akSaronA zabdomAM che ke je pachI hrasva akSara Ave to e beu dIrgha lakhavA ane dIrgha akSara Ave to e beu hrasva lakhavA. udA. khuzAla, nIkaLa, mUlava, vimAsa, majUra, khajUra, dukALa, sutAra, taDUka, kinAro. apavAda 1 : vizeSaNa parathI thatAM nAmo temaja nAma parathI banatAM bhAvavAcaka nAmomAM mULa joDaNI kAyama rAkhavI. udA. garIba -garIbAI, 14 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vakIla - vakIlAta, cIkaNuM cIkAza - cIkaNAI, mIThuM - mIThAI -mIThAza, jUTha - jUThuM - jUThANuM, pILuM -pILAza. (noMdha : saMskRta tatsama zabdone A niyama lAgu nathI paDato, vyaMjanavALo i' sva. rahI zake. vedhI-vedhitva, abhimAnI-abhimAnitva, paNa samAsa thato hoya to vikalpa svIkAravo : vidyArthI/vidyArthimaMDaLa ke vidyArthI-maMDaLa, zAstrI zAsisadana ke zAstrI-sadana, svAmidroha ke svAmI-droha, prANividyA ke prANI-vidyA. dIrgha rAkhavA vacce nAnI -' rekhA rAkhavI.) 23. cAra athavA enAthI vadhAre akSaronA zabdomAM Adi che ke je hrasva lakhavA. udA. mijalasa, hilacAla, kilakilATa, khisakolI, TipaNiyo, TicakArI vikalpa - gujarAta-gUjarAta. (joke hrasva "gu vyApaka che.). noMdha 1 - A jAtano zabda samAsa hoya to samAsanA aMgabhUta zabdonI joDaNI kAyama rAkhavI. udA. bhUlathApa; bIjavara; hINakamAuM; mIThAboluM. noMdha ra - kUdAkUda, bUmAbUma, bhulabhulAmaNI, evA kirbhAvathI thatA zabdomAM virbhAva pAmatA padanI joDaNI ja kAyama rAkhavI. * 24. potAmAM anunAsika (nAsikya) ke ananunAsika I ke U dharAvatA prAthamika zabdo parathI ghaDAtA zabdomAM tathA dhAtumAM karmaNi ke bhAve prayoga ane prerakanAM rUpomAM prAthamika zabda ke dhAtunI mULa joDaNI kAyama na rAkhatAM niyama 21, 22, 23, 24 pramANe joDaNI karavI. udA. bhUla - bhulAmaNI - bhulavavuM - bhulAvuM, kUda -kudAkUda, zIkha - zikhAu - zikhAmaNa -zikhADavuMzikhavADavuM (paNa zIkhavavuM), UTha - uThAu - uThADa - uThAva - uThamaNuM, mUkamukANa - mukAvuM - mukAvavuM, sIMca - siMcAI - siMcAvuM - siMcAvavuM, hiMgalANa - hiMgalAvuM - hiMgalAvavuM. (noMdha: dhAtunA akSaro gaNatAM enuM sAmAnya kRdaMtanuM nahIM, paNa mULa rUpa levuM; jema ke Uthala(6), mUlavanavuM), uthalAvavuM), taDUkahevuM), taDakAvavuM), taDukA(DuM). (apavAda 1 ane 2 binajarUrI che) 25. zabdanA baMdhAraNamAM I pachI svara Avato hoya to e I hRsva karI svaranI pahelAM ya umerIne lakhavuM. udA. dariyo, kaDiyo, reMTiyo, phaDiyo, dhotiyuM, mALiyuM, kAThiyAvADa, piyara, piyaLa, ziyaLa, mahiyara, diyara, sahiyara, piyu, piyo; kariye, hariye, joiye, jaIye, laIye, khAiye. 15 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *26. vibhakti ke vacananA svarAdi pratyayo lagADatAM ke samAsa banAvatAM zabdane eno I hoya to zabdanI mULa joDaNI vikalpa niyama 25 pramANe lakhavI. udA. nadI-nadIo ke nadiyo, strI-strIo ke striyo, khUbI-khUbIo ke khUbiyo, bArI-bArIo ke bAriyo.. *27. (ka) gayeluM, thayeluM, sacavAyeluM, joyeluM vagere jevAM rUpo jaNAvyA pramANe lakhavAM. . (karIe chIe, khAIe, prakAranAM dIrgha "Ie' vALAM asvAbhAvika rUpo niyama 25 pramANe nirarthaka thaI jAya che, tethI jatAM karavAM. kAraNa e che ke mULa pratyaya "Iye" che, "Ie" kadI nahIM.) (kha) juo - juvo, dhuo - dhuvo, khuo - khuvo, ruo - ruvo, e ja pramANe jue - juve vagere lakhavAM. e rIte muo - muvo. (noMdha: akArAMta - AkArAMta - okArAMta dhAtuonAM "eluM" pratyayavALAM rUpo vacce 'ya' umerI 27 (ka) pramANe lakhavAM. udA. gayeluM, gAyeluM, khAyeluM, samAyeluM, joyeluM, royeluM vagere.) (ga) sUvuM, pIvuM jevAM kriyApadomAM sue - suo, pio - piyo, e rIte pie - piye. 28. paiso, cauTuM, paiDuM, ravaiyo ema lakhavuM. paNa pAI, pAuMDa, UDaI, saI evA zabdo darzAvyA pramANe lakhavA. *29. sajA, jiMdagI, vaNajAro, emAM "ja; gojhAruM, mojhAra, emAM 'jha; samaja (-jha), sAMja(-jha), majA -jhA)mAM vikalpa. 30. AmalI - AMbalI, lImaDo-lIMbaDo, tUmaDuM-tuMbaDuM, kAmaLI-kAMbaLI, DAmavuM-DAMbhavuM, pUmaDuM-pUMbhaDuM, cAMdalo-cAMllo, sADalo-sAllo e baMne rUpo cAle. 31. kahevaDAvavuM-kahevarAvavuM, gavaDAvavuM-gavarAvavuM, uDADavuM - urADavuM, besADavuM - besAravuM jevAM preraka rUpomAM Da ane 2 no vikalpa rAkhavo. 32. kavitAmAM niyamAnusAra joDaNI vAparI hrasva dIrgha batAvanArAM cihno vAparavAM. *33. niyama 22mAmAM A samAI jAya che eTale jarUra nathI, rada karavo. (phUdaDIvALA saMzuddha niyamo che.) 16 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chellI sUcanA : joDaNI vize - jeonAM vyAkaraNa racAyelAM maLe che tevI badhI pAlI prAkRto apabhraMza bhASAonA zabdonI joDaNI saMskRtabhASAnI jema nizcita thaI cUkelI che, bAkI atyAre pRthvItala uparanA pradezonI, te te pradezanI, bhASAo bolAya che ema lakhAtI nathI ane tethI lakhAya che ema bolAtI nathI. A viSayamAM ApaNe jANiye chiye ke aMgrejI bhASAnA zabdonI joDaNI ane enAM uccAraNa judAM paDe che. ApaNI sAme 'but = baTa, paraMtu put = puTa, do =, paraMtu go = go' Avo uccArabheda maLe che. vyajanone paNa uccArabheda che. aMgrejI bhaNavAno AraMbha karanArAMone e cIvaTathI zIkhavavAmAM Ave che ane badhAM AnaMdapUrvaka zIkhe che tathA te te zabdanI joDaNI barobara yAda rAkhe che, jyAre bhAratIya bhASAomAM ATalI badhI takalIpha sarvathA nathI. 'bAlapothI'thI laI sAte dhoraNanAM 'pAThyapustako'mAM AvatAM 'i-I, u-U' svaro dharAvatA zabdo ja dhyAnamAM rAkhI levAnA hoya che, eone niyamo samajhAvavAnA prasaMga ja AvatA nathI. vyaMjanomAM 'za-Sa-sa'nA prAMtabhede judAM uccAraNa che, paNa pAThyapustakomAM tatsamatadbhava zabdomAM e vyaMjano yAda rAkhavAnA rahe che, bhale potAnA pradezamAM e kaMThaya 's' rIte uccAravAmAM AvatA hoya. 'La' to saurASTranA samudrataTa najIkanA pradezomAM ane madhyagujarAtamAM 'ra'tarIke uccarita thAya che; vaLI dakSiNa gujarAtamAM e 'la' che, paNa bALako AraMbhathI ja.zIkhatAM hovAthI 'La' barobara lakhe che. ahIM ApaNe mUrdhanya 'Da' ane mUrdhanyatara kiMvA tAlavya 'Da'ne ja laiye. zabdonA AraMbhe e zuddha mUrdhanya uccarita thAya che, paraMtu zabdonI potAnI aMdara vacce ke cheDe ekavaDo Avato hoya to e mUrdhanyatara-tAlavya che. 'Dha'nI paNa e ja sthiti che. abhyAse karatAM bALako tyAM tyAM zuddha uccAraNa karatAM ja hoya che. aMgrejI tatsama zabdomAM 'eN-oN' evAM vistRta uccAraNa che, e avaLI mAtrAthI lakhavA-chApavAnAM hoya che evA zabdo yAda rAkhavAnA hoya che ja ne ? bhAratIya upakhaMDanI AryakuLanI arvAcIna bhASAomAM 'gujarAtI' bhASA enA ziSTa sAhityathI hiMdI-marAThI-baMgALI bhASAonI haroLamAM mAnabhera sthAna meLavavA zaktimAna banI che ene AMca na Ave e rItanuM samajhu vidvAnonuM lakSya hovuM joiye. savinaya jaNAvuM ke meM mArA taraphathI umeravA jevA niyamonI upekSA karI samitie sarvAnumate svIkArelA sudhArAone ja saMmAnita karyA che. hRdayanI AvI nirapekSatAnI vidvAno pAse AzA rAkhuM chuM. iti zam. madhuvana, elisabrija kezavarAma kA. zAstrI amadAvAda-380 006 17 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 ra 7 83 * 6 ma jha 91 D (2pa = = = , & = anukrama joDaNI vize sarakArI TharAva pariziSTa : 1 niSkarSarUpa joDaNI vyavasthA pariziSTa : 2 joDaNInAM saMzuddha niyamo 1 1 pAyAnuM vyAkaraNa - 19 varNAnukrama 31-258 . varNa pRSTha 79 5 - 131 , a 31 pha 151 A 34 89 ba - 155 i I u 38 bha 165 U 40 Tha 95 172 R e 43 Da 96 : ya 187 o 44 Dha 99 2 188 ka 45 ta 100 la , 197 kha pa7 thI 106 va 206 ga 62 : da 108 za 221 gha 67 dha 116 Sa sa 226 ca 70 : na 121 ha 249 puravaNI : pAyAno zabdasaMgraha - 259 - sAmArthaa. = avyava = preraka prayoga ara. = arabI bhASA = phArasI bhASA a.kri. = akarmaka kriyApada va. = bahuvacana aM. = aMgrejI bhASA ku. = bhUtakRdaMta karmaka = karmaka prayoga lAkSaNika artha cInI = cInI bhASA = vizeSaNa turka = turkI bhASA = kri. saMkarmaka kriyApada napuM. = napuMsaka liMga = sarvanAma . = puliMga saM. = saMskRta bhASA poryuM. = porTugIjha bhASA strI. = strIliMga-nArIjAtI marA. = marAThI bhASA A che da >> << ra 4 . = lAza Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAyAnuM vyAkaraNa " zabdanA prakAra 1. nAma , 2. sarvanAma 3. vizeSaNa 4. kriyApada 5. avyaya 1. nAma- koI paNa prANI, padArtha, sthAna, samaya, kriyA vagerenI oLakha mATe ApelI saMjJA e nAma. prANI : ghoDo, gAya, bheMsa, mAkhI, kUtaruM, macchara, mANasa padArtha : khurasI, bAMkaDo, bArI, bAraNuM, jamIna, khetara, vAva sthAna : amadAvAda, muMbaI, rANIbAga, pustakAlaya samaya : kalAka, miniTa, sekaMDa, divasa, rAta, ravivAra, somavAra, varasa, mahino, kArataka, mAgasara, jAnevArI, kriyA : khANI, pINI, doDa, ramata, UMgha, phaTako, mAra lAgaNI : bhUkha, tarasa, marajI, krodha 2. sarvanAma- nAmone-nAmane ThekANe - badale badhAMne mATe vAparI zakAya evA zabdo e sarvanAma. puruSavAcaka : huM, tuM, te, ApaNe, Apa darzaka : A, e, peluM saMbaMdhI : je, jevuM, jeTaluM, jevaDuM, tevuM, teTaluM, tevaDuM anizcita : koI, kAMI, kaMI, sau praznArtha : koNa, kayuM, zuM 3. vizeSaNa- nAmanI saMkhyA temaja guNalakSaNa batAvanArA zabdo e vizeSaNa. saMkhyA : eka, be, traNa, cAra, cauda, covIsa, so, hajAra; paheluM, bIjuM, trIjuM, cothuM, caudamuM; ekavaDuM, bevaDuM, trevaDuM, covaDuM, bamaNuM, -maNuM, cogaNuM guNalakSaNa : sAruM, narasuM, UMcuM, nIcuM, nAnuM, moTuM, gAMDuM, DAhyuM, nabaLuM, jADuM, rAtuM, pILuM, lIluM 4. kriyApada- vAkyamAM bhUta, vartamAna ke bhaviSya kALano bodha karI, vAkyanI kriyA ApI vAkyane pUrNa kare e kriyApada. 19 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2) bhUtakALa : karyuM, kahyuM, thayuM, hatuM, nADuM, beThuM, dIdhuM, ApyuM vartamAnakALa : kare che, kahe che, thAya che, hoya che, nAse che, bese che, de che, Ape che bhaviSyakALa : karaze, kaheze, thaze, haze, nAsaze, besaze, deze, Apaze 5. avyaya- vAkyamAM vaparAtAM jemAM koI kALe pheraphAra thato nathI te zabdo e avyaya. kriyAvizeSaNa : tyAre, kyAre, hamaNAM, have, hamezAM, kadI, jarUra, bezaka, nakkI, kharekhara, pahelAM, * khaDakhaDa, ahIM, jyAre, jayAM, tyAM, joke nAmayogI : sAthe, mATe, sAru, upara, aMdara, bahAra, pAse, najIka; vize, khAtara ubhayAnvayI : ane, ne, tathA, tame, temaja, athavA, ke, - paNa, paraMtu, topaNa, eTale, mATe, kAraNa - ke, kema ke kevaLaprayogI : are, re, aho, hAya, hAza, adhadhadha vacana ApaNe harakoI prakAranI vAta kariye chiye tyAre kAM to harakoI ekanI athavA ekathI vadhArenI, eTale ke kAM ekanI, kAM bahunI. Ane vacana kahe vacana be che : ekavacana ane bahuvacana ekavacanathI bahuvacanano bheda ApaNane "o' pratyayathI maLe che; jemake mANasa - mANaso UMTa - UMTo sUcanA : jyAM svarUpa uparathI ke AsapAsanA saMbaMdha uparathI bahuvacanano bodha thato hoya to tyAM bahuvacanane "o' lagADavAnI jarUra rahetI nathI, chatAM "ovALAM rUpa vAparI zakAya. 1. ahIM dasa mANasa (mANaso) beThAM che. 2. gADImAM cAra ghoDA (ghoDAo) joDyA che. vizeSaNo ane kriyApadone "o' lagADavAmAM Avato nathI; jema ke Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAti traNa narajAti : nArIjAti : 21 1. dasa mANasa AvyAM. 2. gADImAM cAra ghoDA joDyA. 3. luccA loka jAti : nara jAti (puMliMga), nArI jAti (strIliMga), nAnyatara jAti (napuMsaka liMga) nara hoya ke naranA jevo bodha kare e : puruSa, nara, chokaro, ghoDo, baLada, pADo, kAgaDo, bAMkaDo, pavana, kaLazo nArI hoya ke nArInA jevo bodha kare e : strI, nArI, chokarI, ghoDI, gAya, bheMsa, kAgaDI, pATalI, havA, kaLazalI nAnyatara jAti : je nara ke nArI na hoya ke nara nArI jevo bodha karatAM na hoya te nAnyatara (bemAMthI eke nahi) : chokaruM, ghoDuM, vAcharaDuM, pADuM, kabUtara, meja, vAvAjhoDuM, mATaluM jAtinI sAmAnya nizAnI : nara jAtimAM o, nArI jAtimAM I, nAnyatara jAtimAM uM. 'o' cheDAvALAM nara jAtinAM nAmone 'A' karavAthI bahuvacana thAya : ghoDA, chokarA, bAvA, locA (chatAM ghoDAo vagere paNa) uM' - cheDAvALAM nAnyatara jAtinAM nAmone 'AM' karavAthI bahuvacana thAya : ghoDAM, chokarAM, gadheDAM, DolacAM (chatAM chokarAMo vagere paNa) nAmanAM rUpAkhyAna nAma ane sarvanAmo tenA te rUpamAM bhASAmAM vaparAtAM nathI, paNa emAM thoDoghaNo vizeSa thayA kare che. A vizeSane vibhaktio kahe che. AvI sAta vibhaktio che ane e darekane potAnI nizAnI moTe bhAge che; jema ke vibhakti nizAnI (pratyaya, anuga ne nAmayogI) 1. 9 (jarUra paDatAM 'ne' paNa) e; thI; vaDe ne; mATe, kAje, vAste, sAru 2 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ m thI, ethI, mAMthI ; uparathI, pAsethI nuM-no-nI-nAM-ne e, mAM; vize, aMdara, upara ghoDo zabdanAM rUpAkhyAna - nara jAti vibhakti ekavacana bahuvacana 1 ghoDo ghoDA(o) * ghoDo ("ghoDAne paNa) ghoDA(o) ("ghoDAone paNa) 3 ghoDe, ghoDAe, ghoDA vaDe thI ghoDAoe, ghoDAo vaDe,thI 4 ghoDAne, ghoDA mATe va. ghoDAone, ghoDAo mATe va. 5 ghoDAthI, ghoDethI, ghoDAmAMthI va. ghoDAothI, ghoDAomAMthI va. 6 ghoDAnuM-no-nI-nAM-ne ghoDAonuM-no-nI-nAM-ne 7 ghoDe. ghoDAmAM, ghoDA vize va. * ghoDAomAM, ghoDAo vize va. (saMbodhanamAM)ghoDA ghoDAo ghoDuM' zabdanAM rUpAkhyAna : nAnyatara jAti ekavacana narajAti pramANe ekavacana : bahuvacana 1-2 ghoDuM . ghoDAM, ghoDAo ghoDAe, ghoDe, vaDe, thI ghoDAo vaDe, thI ghoDAne,mATe ghoDAone, mATe (ekavacanamAM bAkInAM ghoDAM(o),thI, -mAMthI narajAti pramANe) - ghoDAM(o)nuM ghoDAM(o)mAM vagere nAnyatara jAtimAM bahuvacananA "o' no vikalpa che. "o ane "u" jene cheDe nathI, paNa bIjA svara che tevAM nAmonAM rUpAkhyAna, pratyayo-anugo-nAmayogIothI sahelAIthI maLI rahe che. sarvanAmanAM rUpAkhyAna bhASAmAM sarvanAmono upayoga khUba vyApaka che ane tethI enAM rUpAkhyAna khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevAM che. pahelo puruSa sarvanAma huM vibhakti ekavacana bahuvacana ame, amo 2 mene amane, amone, 0 5 ra che ? Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 0 0 = ja ra - 6 tAre meM, mAre, ame, amoe, amAre 4 mane, mAre, mArA mATe va. amane, amAre, amAre mATe vagere 5 mArAthI, thakI amArAthI, thakI, amothI, thakI 6 . mAruM amAruM 7 mArAmAM amArAmAM, amamAM, amomAM sAtamIno "e" pratyaya sarvanAmomAM khAsa vaparAto nathI. bIjo puruSa sarvanAma "tuM' vibhakti ekavacana bahuvacana tame, tamo tane tamane, tamone , tAre tame, tamoe, tamAre tane, tAre mATe va. tamane, tamone, tamAre, tamAre mATe va: tArAthI, thakI tamArAthI, thakI, tamothI, thakI tamAruM. 7 tArAmAM - tamArAmAM, tamomAM vagere - amothI-tamothIne sthAne amathI, tamathI paNa; sAtamImAM bahuvacanamAM amamAM, tamamAM paNa vaparAya che. A pahelA - bIjA puruSanuM bahuvacana "ApaNe" vibhakti rUpa ApaNe ApaNane ApaNe, ApaNathI ApaNane, ApaNA mATe vagere ApaNAthI ApaNuM ApaNAmAM bIjA puruSanuM mAnArthe "Apa" Apa Apane Ape Apane, Apane mATe 0 0 8 ja che , o = Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teNe 4 tene ka ApathI, ApanAthI ApanuM ApamAM, ApanAmAM - trIjo puruSa sarvanAma 'te' vi. ekavacana bahuvacana 1 ' te te, teo 2 te, tene te, tene, teo, teone teoe, temaNe teone, temane tethI, tenAthI teothI, teonAthI, temanAthI 6 tenuM-no-nI-nAM-ne teonuM-no-nI-nAM-ne temanuM-no-nI-nAM-ne 7 temAM teomAM, teonAmAM, temanAmAM AmAMnAM temaNe, temane temanAthI, temanuM, temanAmAM AvAM vacce "mavALAM rUpa khAsa karI manuSyomAM - ane emAM paNa kAMIka Adara batAvavAno hoya tyAM ja sAmAnya rIte prayojAya che. rastAmAM gadheDAM maLyAM; kuMbhAra temane hAMkato hato;" Avo prayoga hAsyAspada ane taddana akudaratI che, je "e" "A" sarvanAmomAM paNa Avo "ma" vacce umerAyo hoya tevAM rUpa thAya che - enA viSayamAM paNa A pramANe ja khyAla rAkhavo. | darzaka sarvanAmo ""A, enAM rUpa upara pramANe thAya che. "peluM moTe bhAge vizeSaNanI jema koI nAma sAthe vaparAya che. jyAM ekaluM Ave tyAM enAM rUpa narajAtimAM "ghoDo' pramANe, nAnyatara jAtimAM "ghoDuM pramANe ane nArIjAtimAM "I" lAgI cAlu nAmo pramANe rUpa thAya che. noMdha: "e" darzaka nAma che, chatAM "je' vagerenI pachI mukhya vAkyamAM te vagere sAmAnya rIte vaparAya che tyAM "e" vagere paNa AvI zake, paNa darzakano bhAva hoya tyAM "e" vagere AvI zake ja nahi. saMbaMdhI sarvanAmomAM "jenAM rUpa "te pramANe thAya che. jevuM jeTaluM jevaDuM - tevuM teTaluM tevaDuM nAM rUpa "peluM" jema thAya che. anizcita sarvanAmomAM ekavacana - bahuvacane sarakhAM rUpa cAlu nAma-rUpo jema ja karavAM; jo koI nAma sAthe vaparAya to vizeSaNa jevI dazAmAM rahe. praznArtha sarvanAma koNa (mAtra mAnava prANI mATe), mAnavetara mATe zuM Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 - , ja che da m vibhakti - ekavacana koNa kone koNe, konAthI kone, konA -ne mATe konAthI konuM-no-nI-nuM-ne konAmAM kharuM jotAM "koNa" 1 lInuM ja jUnuM rUpa che ane bAkInAM "kayA' nA vistAranAM ja prayojAya che. te praznArtha sarvanAma kayuM nara nArI nAnyatara jAtimAM enAM traNa svarUpa che : nara-kayo, nArIkiI, nAnya. - kayuM "kayo" "kaI "kayuM" AvA svarUpamAM sAta vibhaktinAM rUpAkhyAna nAmo pramANe thAya che ane moTe bhAge vizeSaNa jevo prayoga che, jyAre sarvanAma jevI dazA hoya tyAre ekavacana-bahuvacanamAM bIjI vibhaktithI kone, koNe, kone - konA, -ne mATe, konAthI, konuM, konAmAM traNe jAtimAM sarakhI rIte vaparAya che. vaLI kene, keNa, kene-kenA,-ne mATe, kenAthI, keLuM, kenAmAM paNa A pramANe prayojAya che. "'nI sthiti paNa vizeSaNa jevI che, paNa bahuvacanamAM "o" nathI lAgato. enAM sarvanAma tarIke TANe jAtimAM bIjI vibhaktithI upara "koNa'mAM che evAM : zAne, zeNe, zAne-zAnA, zene-zenA, -ne mATe, zAnA-zenAthI, zAnuMzenuM, zAmAM, zenAmAM AvAM rUpa sAmAnya che. vizeSaNo vizeSaNo saMkhyAvAcaka hoya ke guNalakSaNavAcaka hoya, e nAmanI pahelAM AvatAM hoI koI rUpAkhyAna thAya nahi. jeTalAM "u" cheDAvALAM vizeSaNa che tene ekavacanamAM nara - nAnyataramAM 'A' ane bahuvacanamAM narajAtimAM "A", paNa nAnyatara jAtimAM "" thAya che. * ekavacana : bahuvacana nara - sArA ghoDAne sArA ghoDAone nAnya. - sArA ghoDAne sArAM ghoDAM(o)ne Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSaNo koI vAra ekalAM vAparavAno prasaMga Ave tyAre enAM rUpAkhyAna nAma pramANe ja thAya che. kriyApada kriyAnA jagatamAM bhUtakALa vartamAnakALa ane bhaviSyakALa evA traNa kALa che : AmAM vartamAnakALa- atyAranI ke AjanA samayanI vAta batAve e vartamAnakALa; jemake chokaro vAMce che. bhUtakALa- je thaI gayelI kriyA batAve che. atyAra pahelAMnI hoya ke enAthI kyAMya jUnA samayamAM cAlI jatI hoya to e bhUtakALa; jemake chokare copaDI vAMcI, chokare copaDI vAMcelI bhaviSyakALa- atyAra pachInI ke pachInA koI paNa dUra sudhInA samayanA gALAnI vAta hoya e bhaviSyakALa; jemake chokaro vAMcaze. gujarAtImAM traNenAM judAM jarUrI rUpa cAlu che. kriyApadonAM traNa puruSa ane be vacana hoya che, vartamAnakALa- "kara'nAM rUpAkhyAna puruSa ekavacana bahuvacana 1 (huM) karuM chuM (ame) kariye chiye 2 (ta) kare che ? (tame) karo cho 3 (te, A e) kare che (teo, Ao, eo) kare che bhUtakALa- "jama"nAM rUpAkhyAna puruSa ekavacana bahuvacana - 1 (huM) jamyo (ame) jamyA 2 (C) jamyo (tame) jamyA 3 (e) jamyo (eo) jamyA bhUtakALanAM gujarAtI rUpa vizeSaNa jevAM hoI jAti pramANe badale, tethI nArI jAtimAM " (huM-ame-tuM-tane-e-eo) jamI " Ama rUpa thAya, jyAre nAnyatara jAtimAM - 1 (huM) jammu (ame) jamyAM 2 (C) jammu (tame) jamyAM 3 (e) jammu (e) jamyAM vadhu jUno samaya hoya to "jameluM (vikAraka)' jamela (avikAraka) Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karajo bhaviSyakALanAM rUpa 'Iza' pratyaya lAgIne thaya che : 1 (huM) jamIza (ame) jamIzuM, jamazuM 2 (8) jamIza, jamaze (tame) jamazo 3 * (e) jamaze (eo) jamaze nAnyatara jAtie bahuvacanamAM (ame) jamIzuM, jamazuM 'ra (tame) jamazo 3 (eo) jamaze (e.va. jevuM) . A traNa kALa uparAMta AjJArtha ApaNe tyAM che, jenAM vartamAna AjJArtha ane bhaviSya AjJArtha evA be bheda che mAtra bIjA puruSanA ja rUpa pracAramAM che : ekavacana bahuvacana varta AjJArtha 2 karo 0 karo bhaviSya AjJArtha ra karaje prayoga kriyApadanA be prayoga che : jyAre kriyAno AdhAra kartA upara hoya tyAre kartari prayoga : ' huM karuM chuM chokaro vAMce che huM jamyo chokaro jamyo huM jamIza chokaro jamaze jyAre kriyAno AdhAra karma upara hoya tyAre karmaNi prayoga : mArAthI kAma karAya che . chokarAthI copaDI vaMcAya che meM kAma karyuM . chokare copaDI vAMcI athavA athavA mArAthI kAma karAyuM chokarAthI copaDI vaMcAI mArAthI kAma karAze chokarAthI copaDI vaMcAze karma lenArAM kriyApado e sakarmaka kriyApado. karma nathI letAM evAM kriyApado e akarmaka kriyApado. akarmaka kriyApadono karmaNi prayoga nathI thato, paNa mAtra bhAve prayoga thAya: mArAthI javAya che. chokarAthI javAya che. mArAthI javAyuM. chokarAthI javAyuM. mArAthI javAze. chokarAthI javAze. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavuM karmaNi ke bhAve prayogamAM kartAnI trIjI vibhaktimAM "thI' Ave che; apabhraMza dvArA maLelAM saMskRtottha karmaNi bhUtakRdatomAM ja kartAnI zuddha trIjI vibhakti thAya che : meM karyuM vagere. karmaNi prayogamAM karma pahelI vibhaktimAM Ave che. * kriyApadanAM kRdaMta kriyAmAM kALano artha hoya ne chatAM saMpUrNa kriyApada na hoya evAM rUpa kRdaMta kahevAya che : paheluM bhUtakRdaMta bIjuM bhUtakRdaMta na kareluM, karela sAmAnya kRdaMta saMbaMdhaka kRdaMta karI, karIne kartavAcaka kRdaMta karanAra, karanAruM vartamAna kRdaMta karatuM A kRdaMtomAMthI paheluM - bIjuM bhUtakRdaMta bhUtakALa banAvavAnuM paNa mukhya kriyApada tarIke vaparAya che; "karyo jamyo"vageremAM e spaSTa che. "kareluM karela' vadhu jUnI kriyA batAve che. vartamAna kRdaMtano upayoga paNa bahu ja jUnI niyamita kriyA batAvavA thAya che : ""huM kAma karato." "nathI'nI sAthe to e vartamAnakALamAM paNa vaparAya che; jemake "huM karato nathI." zuddha kALo uparAMta mizrakALomAM bhUta kRdaMta ane vartamAna kRdaMtano upayoga thAya che. avyayo avyayonA cAra prakAra upara AvyA che. emAM bahu ja jarUrI khAsa jANavA jevuM nathI. mULa zabdo uparathI banatA navA zabda pAyAno zabdakoza" jovAthI mAlUma paDaze ke pAyAno zabda mukhya ApavAmAM Avyo che ane enA pachI emAMthI thatA zabda ApavAmAM AvyA che. AnA mukhya be vibhAga che : 1. kriyAvAcaka rUpone lagatA pratyaya. 2. nAma, vizeSaNa, sarvanAma ane koIka vAra avyayone paNa lAgatA pratyaya Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra9 1. kriyAvAcaka rUpone lagatA pratyaya kartAnA arthamAM : * * aiyuM (vi.) : karavaiyuM, dayuM aiyo (nara) H gavaiyo, ghaDavaiyo, bhavaiyo, taravaiyo, laDavaiyo, ge(-ghe)raiyo, bajavaiyo aNuM (vize.) : mArakaNuM, bolakaNuM, karaDakaNuM kriyAvAcaka : aka (nArI) : Avaka, jAvaka, beThaka AI (nArI) : caDAI, laDAI, laMbAI, coDAI AmaNa (nArI) : zikhAmaNa, mathAmaNa AmaNa (nAnya.) : ghaDAmaNa, zivaDAmaNa, daLAmaNa AmaNI (nArI) : ghaDAmaNI, padharAmaNI, paherAmaNI AvaTa (nArI) : sajAvaTa, rukAvaTa, phAvaTa, banAvaTa ATa (nara) : gabharATa, malakATa, caLakATa aNa (nAnya.) : vecANa, maMDANa, lakhANa zuka (nArI) : nimaNUka, vartaNUka Ava (nara.) : dekhAva, DhoLAva, caDAva ta (nArI) : ramata, gamata tara (nArI. nAnya.): bhaNatara, gaNatara, ghaDatara tarI (nArI) : gaNatarI, bharatarI , * aNuM (nAnya.) : bharaNuM, gaLaNuM, daLaNuM, deNuM, leNuM ANI (nArI.) = cALaNI, karaNI, utaraNI, mAgaNI, lAgaNI, besaNI, raheNI, vAvaNI aNa (nAnya.) : calaNa, valaNa, dhAvaNa, leNa, deNa ANa (nAnya.) : caDANa, utarANa, bhelANa Au (vize.) : caDAu . 2. nAma vagerene lAgatA pratyaya svAmIpaNuM (vize.) : maMta - vaMta : buddhimaMta, zrImaMta, bhagavaMta, dhanavaMta ALuM : chogALuM, rUpALuM, laTakALuM Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 30. vaTa IluM : jherIluM, khArIluM, hoMzIluM, raMgIluM Au : vagaDAu, aDabAu, garajAu bhAvavAcaka (nAma) : AI (nArI) : moTAI, luccAI, caturAI, UMcAI Aza (nArI) : khArAza, khaTAza, kaDavAza, tUrAza, mIThAza, tIkhAza, kALAza, ratAza ANa (nAnya.) : laMbANa, UMDANa, nIcANa, UMcANa, TUMkANa, pharasANa 5 (nArI) H moTapa, UNapa, bhoMThapa po (nAra) |H buDhApo, raMDApo, aMdhApo ma (nArI) : nAnama, moTama paNa (nAnya.) : zANapaNa, DahApaNa, ghaDapaNa H jhiNavaTa, junavaTa * A arthamAM badhAM ja vizeSaNone "paNuM'(nAnya.) lagADI zakAya che. ladhutAvAcaka (nAma) : o : vAmaNo, rAmaNo : motiyo, khaDiyo, ghaDiyo luM (jarUra pramANe lo, lI) : mRgaluM, beDaluM, pATalo, coTalI, gADaluM, hAMDaluM vuM (jarUra pramANe vo) : : jhADavuM, choDavo, lADavo, ghADavo kuM (jarUra pramANe ko) : poTaluM, loTako huM (jarUra pramANe Do, DI) : chAMyaDo, bhAyaDo, bAIDI ApaNe tyAM arabI, phArasI pratyayo paNa lAgI zabdarUpa maLyAM che : svAmIpaNuM (vize.) : vAra : hoziyAra, mukhatyAra vAra : umedavAra, takasIravAra dAraH dukAnadAra, phojadAra, sUbedAra ne lagatuM (vize.) : I - : jaMgalI, zaherI, hiMdI, phArasI, IzAI bhAvavAcaka (nAma) : I (nArI) : hoziyArI, cAlAkI, khUbI, dostI, kArIgarI, bAdazAhI, phakIrI Iyo Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAyAno gujarAtI zabdakoza akabaMdha vi. AkhuM, vagara kholeluM ke agADI e. AgaLathI; sAme; agAu toDeluM agAzI strI. dhAbA uparanI khullI jagyA akarAMtiyuM vi. khUba khUba khAnAruM | agocara siM] vi. paga mUkavAmAM akasIra [ara.] vi. sacoTa pariNAma | bhaya lAge evI jagyA lAve evuM, rAmabANa , agharuM vi. muzkelIbhareluM akasmAta [saM] puM. aNadhAryo banAva acaraja(-ta) strI. navAI, acaMbo akaLAvuM a. kri. gabharAI kaMTALI javuM | acchera vi. aDadho zera akALa [saM] vi. kaveLAnuM achUta [hi.] vi. aDakatAM nAhavuM akkaDa vi. vaLe nahi evuM paDe ema manAtuM evI - harijana akkala [ara.] strI. buddhi jAtinuM akkeka(kuM) vi. dareka; eka pachI eka ajaba [ara.] vi. navAI upajAve akSara [saM.] . varNamALAno ekalo | evuM svara ke vyaMjana sahitano svara | ajamAvavuM sakri. akhataro karI jovo akhataro [ara.] 5 ajamAyaza, prayoga ajavALavuM sakri. mAMjavuM prakAza karavo akhatyAra [ara.] puM. sattA; pasaMdagI | ajavALiyuM napuM. caMdranI kalA jemAM akhabAra [ara.] . chApuM vadhe che te pakhavADiyuM, sudi akhaMDa [sa. vi. AkhuM aTaka strI. avaTaMka, kulasaMjJA akhAja napuM. na khAvA jevI cIja; | aTakavuM akri. thobhI javuM. aTakaNa[lA ] mAMsAhAra (-NiyuM) napuM. Teko; ThesI. aTakAyata akhADo chuM. kasaratazALA; rAmAnaMdI | strI, rukAvaTa. aTakAva 5. rukAvaTa; nAgA bAvAono maTha acAlo. aTakAvavuM sakri. (karmaka) agaDa strI. koI paNa cIja khAvA | aTake ema karavuM pIvA paheravAnA sogaMda levA e, | aTakaLa zrI. kalpanA, anumAna AkhaDI, bAdhA aTAmaNa napuM. roTalI vaNavA mATe agatya strI. jarUriyAta vaparAto koro loTa agAu a. pUrve, pahelAM, jUnA aThavADiyuM napuMsAta vArano gALo, samayamAM saptAha. -ka napuM. saptAhika Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThaMga 32 aipamAna aThaMga vi. [lA.] pahoMcela, ustAda |adaba [ara.] strI. vinayapUrNa maryAdA aDakavuM sakri. sparza karavo, aDavuM adAvata [ara.] strI. vere, duzmanAvaTa aDacaNa strI. harakata, ADaca adekhuM vi. bIjAMnI caDatI na sAMkhI aDadAvo . chUMdAyA-kacaDAyAthI narama | zake evuM, IrSyAkhora thaI javApaNuM addha(-dhdhara a. havAmAM laTakatuM hoya aDapaluM vi. tophAnI; napuM. tophAna, | ema. 05ddha(-dhdha) a. taddana aTakacALuM addhara " . aDabaDiyuM napuM. lathaDiyuM adhama siM] vi. nIca, halakaTa vRttinuM aDabAu vi. jaMgalI (vanaspati), adhUruM vi. apUrNa, UNuM. adhUriyuM vi. enI meLe UgeluM adhUre mAse janmeluM bALaka) aDasaTTo pu. aMdAja, zumAra adhelI strI, (-lo) . aDadhA aDAbIDa vi. [lA.) khUba khUba moTuM | rUpiyAno sikko aDALI strI, DhAMkeluM ekaDhALiyuM adhdhara, 0padhdhara a. juo "addhara'. aDiyala vi. hAlatAM aTakI paDavAnA | anasakhaDI strI. cAsaNIvALI khAdya svabhAvanuM (Dhora) sAmagrI (puSTimArgIya maMdiromAM) aDDo chuM. bheLA maLI paDI rahevAnI anADI vi. khUba khUba tophAnI jagyA anAtha [sa.] vi. AdhAra-otha aDhaLaka vi. ghaNuM ja ghaNuM, puSkaLa | vinAnuM, aDhelavuM sakri. AdhAra laI rahevuM anAmata vi. thApaNe mUkeluM; alagatA aNavara 5. lagnamAM vararAjAno | jALavatuM. strI. thApaNa sahAyaka anubhava [saM.] . jAtamAhitIaNasAra strI. manuSyanI AkRtimAMnuM | jAtavApara vagere sthiti moDhA uparanuM) maLatApaNuM anumAna [saM.] napuM. aTakaLa, dhAraNA aNI strI. vastuno TocadAra cheDo |anuvAda [saM] . tarajUmo, bhASAMtara aNu siM] pu. bArIkamAM bArIka kaNa. |ane a. (ubhayAnvayI) tathA bomba (+aM.) puM. atibhayAnaka anna siM] napuM. anAja, dhAnya prakArano vaijJAnika vinAzaka goLo |apaco chuM. ajIrNa, badahajamI ataDuM vi. na bhaLe evA svabhAvanuM apajaza(-sa) paM. badanAmI attara [ara.] napuM. sugaMdhI arka |apamAna [saM.] napuM. anAdara bhareluM atyAre a. A ja samaye, hamaNAM | vartana Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apavAda] 33 aMgUcho apavAda [saM. 5 vikalpa; [lA.] ALa | avAja phA.] pu. moTo dhvani-avAja apazukana napuM. kharAba zukana | aveja puM. sATA jeTalI kiMmatano mAla; apAsaro pu. jaina sAdhuone rahevAnuM | avejI strI. nokarI vageremAM ekane sthAna, upAzraya badale bIjAnuM AvavuM aphavA [ara.] strI. mULamAthA asara [ara.] charI. sArI mAThI vinAnI UDatI khabara lAgaNI-prabhAva-chApa vagerenI vRtti abhAvo puM. araci; aNagamo | asala [ara.] vi. mULa; khUba jUnuM. abhiprAya [saM.] pu. matalaba, mata -lI vi. jUnA samayanuM abhimAna [saM.] napuM. garva asIla [ara.] . je mANase vakIla abhyAgata siM] vi. [lA.] mAnya | rAkhyo hoya te - e vakIlanA bhikhArI saMbaMdhamAM saMjJA pAmelo, kuLa abhyAsa [saM.] pu. mahAvaro; zikSaNa | astro [phA. pu. vALa kADhavAnuM amathuM vi. kAraNa vinAnuM, nakAmuM hathiyAra, sajiyo, astaro amara [saM.] vi. kadI na mare evuM | che kadI na kare evuM | ahaM ., napuM. ahaMkAra. vakAra [saM] amarAI zrI. AMbAvADI 5. abhimAna. 0kArI siM.] vi. | abhimAnI, garvIluM amala [ara.] . sattA, adhikAra, ' | ahIM(-hiM)yAM a. A ThekANe napuM. aphINa aLaguM vi. alaga raheluM; dUra raheluM amI napuM. amRta; [lA.] rasakasa aLAI strI. unALAnI garamImAM aradhuM vi. adha, aDadhuM, AkhAnA be zarIre thatI cUkI-bArIka phollI - bhAgamAMnuM te te eka aMka[saM] puM. AMkaDo, saMkhyAnuM cihna artha saM.. hetu; samajhUtI; paiso alaga vi. juduM raheluM - paDeluM; de | aMkaza siM.1 . kAbU tAbo aMkura [saM.] . koMTo, phaNago avakRpA strI. itarAjI aMkoDo pu. dhAtuno beu cheDe vaLelo avatAra siM] . dehadhAraNa; janmAro | saLiyo; moTI kaDI avadhi [saM., pR.] strI. hada, mudata | aMga siM] napuM. zarIrano pratyeka avasAna [saM.] napuM. mota | avayava, zarIrano te te bhAga avasthA [saM] strI. dazA; uMmara | aMgAra siM.] -ro) 5.; agnino avaLuM vi. UMdhuM; UlaTA svabhAvanuM | TAMDo, saLagato koyalo avAcaka [saM.] vi. vANI baMdha thaI aMgUTho paM. zarIra lUchavAno lUgaDAno gaI hoya evuM; bebhAna TukaDo, TuvAla Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgUTho AichuM aMgUTho chuM. hAtha-paganuM paheluM moTuM | AkAra [saM.. ghATa, AkRti AMgaLuM | | AkAza [sa., pR.], napuM. gagana, aMjali [saM5] strI. khobo | Arbha aMjaLa napuM. (0pANI) napuM, ba.va. | AkhaDavuM akri. Thokara khAvI; rakhaDavuM; dANopANI; (lA.) leNAdevI | laDI paDavuM aMta [saM.] . cheDo. aMtiyuM vi. mota | AkhaDI strI. agaDa, bAdhA AvI paDe tyAM sudhI khAnAruM ke kAma | Akhalo chuM. khasI ne karelo juvAna karanAruM, maraNiyuM | khUTa-baLada aMtara napuM. koI be sthAna vaccenA | AkhuM vi. na tUTeluM; akabaMdha, akhaMDa cheTApaNAno gALo; mana, | Aga strI. agni, lAhya. -giyo aMtariyALa a. dUradUra, nirjana | pu. prakAza ApatuM pataMgiyuM, aMdara [phA.) a. mAMhe juvArano eka roga aMdAja [phA.) zumAra, aDasaTTo . | Agale vi. mokharAnuM raheluM; pahelAMnuM aMdhAruM napuM. aMdhakAra, prakAzano | Aga(-gu)vuM vi. alAyaduM, ananya abhAva prakAranuM, viziSTa aMdhera napuM. kAyado nathI rahyo evI | AgaLa a. AgalA bhAgamAM; aMdhAdhuMdhInI sthiti agAu; have pachI moDe aMboDo chuM. mAthA uparanA vALanI | AgaLo(Liyo) puM. bAraNAnI nAnI veNI bhogaLa aMza (saM.) paM. bhAga, hisso AgAhI [phA] zrI. bhaviSyanA banAvanuM sUcana A AghAta [saM.] . phaTako; (lA.) A sarva sAme raheluM mAnasika duHkhanI lAgaNI AI sI. AtAnI patnI, AvuM vi. dUranuM-cheTAnuM. 0pAchuM vi. prapitAmahI; devI; [marAThI] mA | AmathI tema; (lA.) khoTuM-kharuM Au napuM. dUdhALAM DhoranuM thAna AcAra siM] . vartana, rItabhAta; Aka(Do) . e nAmanI vanaspati | vartaNUka, rUDhi, pAraMparika niyama AkaruM vi. khUba muzkela; moMdhuM; sakhata | AcharavuM a.kri. pravAhImAMnA kastaranuM AkaLuM vi. khUba Akula, adhIru, | taLe besI jatAM pravAhInuM svaccha thavuM utAvaLuM AchuM vi. pAMkhuM pAtaLuM-jhINuM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 Aja(-je)] [ApaNa,-Ne Aja(-) a. A cAlu divase | AthamavuM a.kri. sUrya vagerenuM dekhAtA AjIjI [ara.] strI. kAlAvAlA, vinaMti | baMdha thavuM AjJA siM.] strI. hukama, pharamAna | AthamaNuM vi. je dizAmAM sUrya-caMdrA ATaluM sarva. nakkI pramANanA kada- | vagere Athame che te dizA taraphanuM, jathA-samaya jeTaluM pazcima dizAnuM ADa strI. kapALamAMnuM ADuM tilaka; A(-)thavuM sakri. mIThuM maracuM vagere piyaLa caDAvI AthaNAM banAvavAM; Atho ADa muM. kapAsa pholavAne mATe UbhI | Ave evI rIte loTa vagere karelI jagyA palALavA. (-)thaNuM napuM. e ADaNI strI. roTalI vaNavA mATeno [. rIte taiyAra kareluM saMdhANuM. A cakalo (-)tho chuM. khamIra caDe evI rIte AData [ara.] strI. vepArInA vatI kAma | loTa AthavAnI kriyA karavuM e; ejansI; dalAlI. --tiyo AdamI [ara.] 5. puruSa, marada puM. evo kAma karanAra, ejanTa Adara [saM.] pu. saMmAna ADuM vi. vacce AvI raheluM; sIdhuM | Adara [saM.] puM. AraMbha zarUAta. nahi evuM; napuM. moTI ADI, ADI | cvuM sa. kri. zarU karavuM strI. chAparAmAM AdhAra mATe | Adu,-6 napuM. lIlI sUMTha nakhAtA ADA vaLA. ADasara napuM. AdhAra siM.] 5. Teko chAparAno mobha. ADopuM napuM. AnaMda [saM] . harakha, khuzI, koInA kAmamAM sahAyaka thavuM e | prasannatA ANa strI. AjJA; pratijJA, sogaMda | AnAkAnI strI. hA-nA karavAnI kriyA ANavuM sakri. laI AvavuM. ANuM AnAvArI strI, pAka keTalI AnI napuM. piyarathI navI vahune teDI | thayo che eno aDasaTTo AvavAno vidhi AnI strI, -no pu. rUpiyAnA Atura siM.] vi. adhIru, utsuka | soLamA bhAgano sikko Ato pu. dAdAno bApa, prapitAmaha; Apa sarva. mAnArthe "tame". Ape a. dAdo. .. | potAnI meLe. ApaghAta 5. AtmA siM.] 5. jIva AtmahatyA AthaDavuM a.ji. bhaTakAvuM, athaDAvuM; ApaNa-Ne sarva. huM-ame ane tuMrakhaDavuM tame maLI be Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apada,-dA 36 Aste - Apada,dA strI. Aphata, Apatti | ke TukaDo. Apharo !. ghaNuM khAvAthI DhoranA peTanuM Arogya [saM.] napuM. taMdurastI, phUlI javuM svAdhya AbarU [pha.] strI. kIrti, nAmanA | Aropa [.] . tahomata AbAda [phA.) vi. vastIvALuM; samRddha. | AvakhuM napuM. AyuSa, AvaradA -dI strI, samRddhi caDatI AvaDavuM a.kri. nI jANa ke gata hovI. AbehUba [ara.] vi. adaloadala, | AvaDa, tA strI. AvaDavuM e . asala mujaba, hUbahU AvaDuM sarva. sAmenA mApanuM Abha napuM. AkAza * || AvaradA strI. pu. AyuSa AbhaDavuM a.kri. athaDAvuM; abhaDAvuM; ] Avaro paM. dainika mAsika vagere Avaka bhraSTa thavuM; zaba pAchaLa smazAnamAM | noMdhavAno copaDo; (pANInI) Ava javuM. -beTa strI. abhaDAI javAnI AvavuM a.kri. dUrathI najIka sthiti mAnyatA | karavI. AvI strIAvavuM e; AbhAra siM] pR. upakAra, pADa 'Avaka strI. utpa, pedAza. AbhAsa [saM.] puM. sarakhApaNAno bhrama | AvakAra puM. svAgata. AvajA strI. Ama a. A bAju; A rIte avarajavara Ama [ara.] vi. prajA vagenuM, | AvuM sarva. A prakAranuM-jAtanuM sarvasAdhAraNa lokanuM. Azaro pu. Azraya, AdhAra, zaraNa AmaNa strI. moTA AMtaraDAnA cheDAno | Azaro paM. aDasaTTo, aMdAja bhAga AzA siM] strI. dhAraNA, umeda Ara strI, loDhA vagerenA saLiyAnI aNI; mocInI TAMcaNI | Azrama [saM.] 5. sAdhu AdikanuM AratI strI. deva-devI pUjaya visAmAnuM sthAna vyaktinI samakSa dIvA utAravA e Asana siM.], niyuM napuM. besavAnI nAnI sAdaDI vagere sAdhana ArapAra a. soMsaravuM ArasI strI, -so paM. arIso, | AsapAsa a. cAre bAju najIkamAM cATaluM, Ayano AsAmI puM, strI. mANasa; pratiSThita AraMbha siM] paM. zarUAta - mAladAra mANasa ArAma [phA.] paM. vizrAma, AzAyeza Astika [.] vi. Izvara che evuM Aro paM. kinAro; cheDo; paiDAmAMno | mAnanAruM nAI sAthenA TekaNano pratyeka saLiyo | Aste a. dhImethI T Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAra| [AMbavuM AhAra [saM.] puM. khorAka; khAnapAna | AMca strI. jhALa, AganI choLa; ALa napuM. tahomata 37 ALavItaruM vi. aTakacALuM, tophAnI ALasa napuM. sustI. su vi. susta ALuM vi. rUjha AvatI hoya evuM tAjuM ALoTavuM a.kri. loTavuM, sUtAM gabaDyA karavuM AMka yuM. AMko; mUlya; ba.va. saMkhyAnA ghaDiyA. --ko puM. nizAnI; cheka. AMkavuM sa.kri. AMka kADhavo, mUlya karavuM; lITIo pADavI; baLada | AMTa strI. gUMca. -TI strI. gUMca; vagerene DAmanAM nizAna karavAM. dorInI gaMDI, AMTalI. -To puM. cakarAvo; phero; vaLa AMtaraDuM napuM, peTamAMno naLInA AkArano avayava. -DI strI. (lA.) aMtara, haiyuM AMkaDo puM. mAla-kharIda vecANanuM bharatiyuM; vALelA cheDAvALo saLiyo. AMkaDI strI. nAno AMkaDo; peTanI cUMka AMkare,Do puM. AkaDAno choDa; AMkoliyuM napuM. AkaDAnuM phaLa AMkha strI. netra, neNa; zeraDI baTAkA vageremAM jyAMthI navo choDa Ubho thAya che tevo khacako | AMgaDI strI. jUnI DhabanuM paheraNabaMDI-jhabhaluM vagere muzkelI AMcakavuM sa.kri. jhUMTavI levuM. AMcakI strI. tANa. -ko puM. jhoMTo AMcaLa napuM. dUdhALAM pazunA thAnamAMnuM laTakatuM pratyeka aMga AMjavuM sa.kri. AMkhamAM suramo vagere lagADavo. -Na napuM. kAjaLa. -NI strI. AMkhamAM pAMpaNane cheDe thatI phollI AMtaravuM sa.kri. AvanAranI ADA pharavuM (lUMTavA vagere mATe) AMthavuM juo 'AthavuM' AMdha(02)Na napuM. dALa cokhA vagere oLyA pahelAM garama thavA mukAtuM pANI AMdhaLuM vi. AMkhe na dekhatuM. -LiyAM napuM., ba.va. (lA.) lAMbo vicAra karyA vinA koI kAmamAM jhaMpalAvavuM. AMdhI strI. AkAzamAM vagharAne lIdhe thato divA-aMdhakAra; dhULiyuM vAvAjhoDuM AMgaNa,--NuM napuM. gharanA AgaLanA bhAganI khullI jagyA, phaLiyAmAM gharanA mokharA uparanI pagathiyAM sAmenI jagyA AMgata vi. potIkuM, potAnuM AMgaLa,-LuM napuM., -LI strI. hAthapaganA paMjAnuM nIkaLatuM pratyeka aMga | AMbavuM saM.kri. UMce ke dUra rahelAne pahoMcavuM Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 AMsu | [uTAMTiyuM AMsu napuM. AMkhamAMthI jharatuM biMdu; I(-)DuM napuM. pakSInuM beduM, maMdiranA zikhara parano kaLaza. -DALa strI. IMDAM laI janArI kIDIonI hAra I(-I)DhoNI strI. bhAra uThAvavA ijAro [ara.] puM. Theko, konTekTa | strIo mAthe mUke che e ghAsanI sAdI inakAra [ara.] paM. nAkabUlata, | ke cIDiyAM bharelI goLa phIMDalI asvIkAra I(-I)dhaNa, huM napuM. sarapaNa, baLataNa inAma [ara.] napuM. bakSisa, bheTa : insApha [ara.] puM. nyAyano cukAdo imArata [ara.] strI. moTuM makAna ukaraDo paM. chANa-pUjA vagereno Dhagalo irAdo [ara.] puMAzaya, manobhAva |ugamaNuM vi. pUrva dizAnuM ilakAba [ara.] . khitAba, upAdhi |ugAmavuM sakri. mAravA hathiyAra UMcuM IlAja [ara.] pR. upAya; upacAra | upADavuM IzAro [ara.] ! izArata, gupta sUcanA ucATa pu. ciMtA, phikara IspitAla strI, jyAM dardIone rAkhI ujaLo paM. gharavakharI (khAsa karI ghara upacAra karavAmAM Ave che tevuM | khAlI karatI vakhate). davAkhAnuM, haoNspiTala uccAra [saM.] 5. moMmAMthI bola kADhavo. Idriya [sa, napuM.] strI. samajhavAnuM | | AvuM sakri. UcaravuM, bolavuM dila hai temaja kAma karavAnuM zarIranuM juduM juduM | uchAMchaLa vi. uddhata, avicArI kAraka aMga; jananendriya, IdrI uchItaMta-nuM. ka) vi. thoDA divasomAM pAchuM ApavAnI zarate lIdheluM IjA [ara.] strI. pIDA ujAgaro 5. jAgaraNa Izvara siM.. paramAtmA. bhagavAna ujADavuM sa. kri. ujjaDa karavuM Isa strI. khATalAnI beu bAjanA | ujAza 5. ajavALuM. -LavuM sakri. dAMDAmAMno pratyeka | prakAzita karavuM IsvI [ara.] Isu khristane lagatuM ujjaDa vi. verAna I(-)Ta strI. ghara vagere caNavAmAM ujharaDo pu. zarIre kAMTA vagereno vaparAtuM mATInuM kAcuM pA pArka | lohInA TasiyA bAje evo ghasAro cosaluM. -TALo pu. IMTano bhAMgelo | uTAMTiyuM napuM., jo puM. moTI udharasano TukaDo. - TerI vi. IMTathI bAMdheluM | roga Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utAvaLa] utAvaLa strI. jhaDapa.. -LuM,-LiyuM vi. jhaDapa karanAruM uttama [saM.] vi. zreSTha, sauthI sAruM uttara [saM., napuM.] puM. javAba; strI. dhruva taraphanI dizA uttejaka [saM.] vi. uttejana ApanAra; uzkeranAra. -na [saM.] napuM. utsAha. -vuM sa. kri. utsAha Apavo uttejita [saM., bhU.kR.] vi. utsAha pAmeluM; uzkerAyeluM utpanna [saM., bhU. kR.] vi. pedA thayeluM; napuM. pedAza udhI, -dhaI, dhAI, -dheI strI. lAkaDAne pholI khAtI sapheda prakAranI kIDIjivAta` 39 [umeravuM | upakAra [saM.] puM. kalyANa; pADa upadrava [saM.] puM. pajavaNI; ApadA, saMkaTa utsAha [saM.] puM. umaMga, hoMza udaya [saM.] puM. UgavuM e; (lA.) caDatI udAra [saM.] vi. sakhI dilanuM udAsa vi. udAsIna; gamagIna; taTastha udAharaNa [saM.] napuM. daSTAMta, dAkhalo udghATana [saM.] napuM. kholavuM e; khulluM jAhera karavuM e (koI makAna vagerenuM) uddeza [saM.] puM. dhAraNA; Azaya, hetu : udyoga [saM.] puM. dhaMdho rojagAra; mahenata | udhAna napuM. dariyAmAM AvatI moTI bharatI upanAma [saM.] napuM. mULa nAma uparAMta hulAmaNA vagerethI paDAtuM nAma upapramukha [saM.] puM. sahAyaka pramukha upabhoga [saM.] puM. bhogavaTo upayoga [saM.] puM. khapa, jarUriyAta | upara a. upalI bAjue, mAthe. 0vAsa a. pANInA vaheNanI viruddha dizAe, uparanI bAju uparANuM napuM. taraphadArI uparAMta a. vizeSamAM, vaLI bIjuM uparI vi. upalo adhikArI upalaka vi. upara uparanuM;(copaDAmAM) noMdhyA vagaranuM | upAdhi [saM., puM.] strI. bahArathI AvI paDelI ApadA; (lA.) padavI, DigrI upAsanA [saM.] strI. ArAdhanA, mAnasika pUjA uphANo puM. Ubharo umadA [ara.] vi. uttama prakAranuM; khAnadAna uMmara, uMmara [ara.] strI. vaya - umaLako puM. vahAla-heta-utsAhano Ubharo umaMga puM. utsAha, hoMza unmatta [saM., bhU.kR.] vi. mada bhareluM; umeda [phA.] strI. abhilASA; AzA umeravuM sa.kri. dAkhala karavuM, nAkhavuM. gAMDuM; chAkaTuM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 ullAsa [Uja(-jhaveravuM -Na napuM., NI strI, umero pu. | rahevuM. ugAravuM sakri. (karmaka) dAkhala karavuM-vadhAravuM e | | Ugare ema karavuM, bacAvavuM. ugAra, ullAsa [saM] puM. AnaMda | -ro paM. bacAva ullu hi.] vi. mUrkha | UgavuM a.kri. (sUrya vagereno) udaya uzkeravuM sakri. AvezamAM Ave ema | thavo; bIjamAMthI aMkura phUTavo. karavuM; bhaMbheravuM. -NI strI, | ugADavuM sakri. (karmaka) Uge ema uzkerATa pu. caDAmaNI, bhaMbheraNI | karavuM 'ustAda [pha.] te te vidyAno viddhAna | UghaDavuM aji. khUlavuM, cokhkhuM thavuM. ughA(-9)DavuM sakri. (karmaka) UghaDe U " ema karavuM. ughADa paM. comAsAmAMnA UkalavuM akri, gUMca ke gAMThanuM saraLa ! varasAda pachI AkAzanuM khulluM thavuM. banavuM - chUTavuM; akSaro vagere ! ughADuM vi. khulluM vAMcavAmAM sUjha paDavI; ATopAvuM. |U(-UM)cakavuM sakri. UMcuM karavuM; ukelavuM sa. kri. (karmaka) Ukale ema | (lA.) ughADavuM. Ucaka a. hisAba karavuM; ukela pu. nikAla, niveDo | karyA vinA, UdhaDuM UkaLavuM akri. khadabada thAya ema | UcaDavuM a.kri. coMTeluM UkhaDavuM. garama thavuM. ukaLATa,To puM. ghAma, ucaDavuM sakri. (karmaka) UcaDe ema baphAro. ukALavuM saMkri. (karmaka) | karavuM UkaLe ema karavuM. ukALo pu. | UcaravuM sakri. uccAra karavo, bolavuM. kvAtha, kADho ucA(-2)ravuM sakri. bolavuM UkhaDavuM a.kri. vaLageluM-coTeluM-jaDeluM | UcharavuM akri. pAlana-poSaNa pAmI chUTuM paDavuM. ukhA(-khe)DavuM sakri. | moTA thavuM. ucheravuM sakri. (karmaka) (karmaka) UkhaDe ema karavuM | Uchare ema karavuM. uchera muM. pAlanaUkhaLa,-LI strI, -LuM navuM., -Lo. | poSaNa puM, Liyo . khAMDaNiyo, leMgho | UchaLavuM a kri. UMce pheMkAvuM. uchALavuM UkhaLavuM a.kri. vaLavuM, UkalavuM. | sakri. (karmaka) UchaLe ema karavuM. ukhA(khe)LavuM sakri. (karmaka) | uchALo . UMce pheMkAvuM-UbharAvuM e UkhaLe ema karavuM Ujama ! umaMga, utsAha, hoMza. Ugama paM. udgama, UpajavuM | -mAvuM aki. umaMga thavo UgaravuM a.kri. bacI javuM; bAkI | Uja(-jha)ravuM akri. UcharI AvavuM. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UjavavuM. [UdhaLavuM uje(-9)ravuM sakri. (karmaka) Ujare | UtaravuM a.kri. uparathI nIce AvavuM. ema karavuM , | utAravuM sakri. (karmaka) Utare ema UjavavuM sakri. vrata-utsava-jayaMtI | karavuM. utAra . utaraNa; (lA.) vagereno vidhi karavo. ujavaNI halako-UtarI paDelo mANasa. utAru strI, ujavaNuM napuM. UjavavuM e napuM. vAhanamAM musApharI karatuM UjaLuM vi. cakacakita, prakAzita; caDiyuM. utAro paM. nivAsa mATe dhoLuM. ujaLiyAta vi. ucca komanuM UtaravAnuM sthAna; vaLagADa vagere dUra UTa (Da)kavuM sakri. mAM javuM, karavA mAthA uparathI utArI cakale ajavALavuM mUkavAmAM Avato ghaDo (kaMku phUla UThavuM a kri. UbhuM thavuM. uThADavuM vagereno) sakri. (karmaka) UbhuM karavuM. uThAvavuM UthalavuM a.kri. UlaTuM thaI javuM. sakri. (karmaka) UMcakavuM. uThAva pu. | Uthala-pAthala vi. UthalI paDe evuM citranI bhAta vagereno Upasato | thayeluM. Uthalo pu. valaNa; pAchuM dekhAva; upADa. uThAu, gIra vi. | AvI paDavuM e, uthalAvavuM sa.ki. cora, dhutAro. uThAvo pu. mAlanA | (karmaka) Uthale ema karavuM vecANano upADa. uThama(-vINuM napuM. UdhaDa vi. kiMmata karyA vinA ApavAmarI gayelAM pAchaLa besaNAMnI kriyA | levAmAM AveluM. -DuM vi. UdhaDa pUrI karavAno vidhi. uThAMtarI strI. | lIdheluM; (lA.) adhdhara. -Do 5. cAlyA javuM e; upADI javuM e | Thapako Apavo e UDavuM a.ki. havAmAM adhdhara | UdharavuM akri. UcharavuM; UgaravuM; haravuM-pharavuM; AchuM-paDavuM. | 'copaDAmAM udhAra bAju lakhAvuM. - UDAUDa(DI) strI. uparAchAparI | udhAravuM sakri. (karmaka) copaDAmAM UDavuM e. uDADavuM, urADavuM sakri. Udhare ema karavuM. udhAra vi. (karmaka) UDe ema karavuM. uDAvavuM copaDAmAM khAte bAju noMdhI-paisA sakri. (karmaka) UDe ema karavuM; lIdhA vinA apAyeluM. udhAro paM. (lA.) mazkarImAM banAvavuM. uDAu | vAyado; ugAro; sAMso. ugheravuM vi. (lA.) kharacALa. uDAmaNI | sa.ki. (karmaka) ghaMTImAMthI loTa bahAra strI. (lA.) mazkarImAM banAvavuM e | lavo. UNuM vi(vAsaNamAM vastunuM) adhUruM. | UdhaLavuM a.kri. (yAra sAthe) nAsI -Napa strI. adhUrApaNuM; khoTa | javuM Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Una 42 UMca Una strI, na. gheTAMnA vALa. -nuM vi. | Ubharo chuM. UbharAvuM e, uphALo garama tapATavALuM; uSNa prakRtinuM. |UbhuM vi. beTheluM nahi evuM; sIdhuM Una-vA pu. mUtrAzayano eka roga, | TaTAra; sthira thayeluM. UbhaDa kuM. upadeza. unAvuM-UnavAvuM a. kri. pagAradAra dahADiyo, khetIno majUra. UnAUnA zvAsa nAkhavA; manamAM | ubhaDa(-)ka vi. aradhuM UbhuM. ne manamAM kocavAvuM. unALo pu. | ubhaDiyo DuM. UbhaDa (majUra). UbhaDuM garamInI Rtu, phAgaNa-jeTha vaccenI ! vi. ubhaDaka. UbhaNI strI. gharamAM Rtu. unALu vi. unALAmAM thatuM ; paDathArathI meDA sudhInI UMcAI; (pAka vagere). unAmaNiyuM namuM, | gharanI besaNI, plijja yo . nAhavA mATe pANI garama | Ula strI. jIbhanI chArI, oLa. mUkavAnuM vAsaNa -liyuM napuM. Ula utAravAnuM sAdhana UpajavuM a.kri. utpanna thavuM. Upaja | UlaTa vi. avaLuM, UMdhuM strI. umaMga, strI. utpanna, pedAza. upajAvavuM | utsAha. UlaTavuM a.kri. catuM thavuM. sakri. (karmaka) utpanna karavuM | ulaTAvavuM sakri. (karmaka) avaLuM UpaTavuM aki. (raMganuM) jhAMkhuM paDI | kavuM, catuM karavuM. UlaTI sTarI. javuM bakArI. UlaTuM vi. UMdhuM, avaLuM UpaDavuM a.kri. UMcuM levAvuM, UMcakAvuM | UlaLavuM a.kri. UMce jaI namI paDavuM. cAlavA maMDavuM. upADavuM sakri. | ulALavuM sakri. (karmaka) UlaLe ema (karmaka) UMcakavuM. upADa kuM. (nANAM) | karavuM. ulALo paM. UlaLavuM e; upADavAM e. upADo 5. utpAta. | bAraNAmAMnI UlaLatI AgaLI. bhAre tophAna ulALiyo pu. ulALo; (lA.) UpaNavuM sakri. (anAjane) pavana | nAmukkara javuM nAkhI cokhkhuM karavuM UMga(-ja)vuM saki. paiDAM vageremAM tailI Upasa(-sA)vuMa ki. UMcenI bAjue | padArtha reDavo yA telanAM potAM mUkavAM phUlI AvavuM. upasAvavuM sakri. | UMgha strI. nidrA. 0vuM a.kri. UMgha (karmaka) Upase ema karavuM ! karavI. UMghADavuM sakri. (karmaka) UMdhe UpanuM napuM. khATalAnAM upara-nIcenAM | ema karavuM. UMghALa, 0vuM vi. ADAMmAMnuM dareka UMghaNazI UpaluM vi. uparanI bAjunuM | UMca vi. caDiyAtuM; umadA. UMcuM vi. UbharAvuM a.ki. Ubharo Avavo. | uparanI bAjue raheluM. UMce a. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UMTa] 43 edI uparanI bAjue. UMcAI strI. | unALo-comAsuM e mosama UMcApaNuM. UMcANa- napuM. UMcI | Rddhi [saM.] strI. riddhi, samRddhi jamInano bhAga, UMcakavuM juo | RSi siM] paM. navuM darzana pAmanAra UcakavuM. UMcakAmaNa napuM., NI | puruSa, muni strI. UMcuM karavAnI majUrImahenatANuM. UMcakAvavuM sa.ki. e (karmaka) UMcake ema karavuM e sarva. peluM, sAme raheluM UMTa napuM, 5. eka UMcuM pazu, sAMDhiyo. eka [saM.] vi. bIjuM nahi. 0OM vi. ONI strI sAMDhaNI. UTiyo chuM. UMTa. | ekatrita kareluM, bheLuM kareluM. vaDo UMTaDo . gADA vagereno dhoMsarI 5. nAtano peTA-samUha ke goLa. nIcenA TekAno bhAga 0DhALiyuM napuM. eka ja bAju UMDuM vi. sapATIthI nIce raheluM. UMDAI DhALavALuM chAparuM. 0ma . gaNatarI strI, -Na napuM. UMDApaNuM vagere mATeno eka Akho samUha; UM-6)dara, Do. puM. eka gharALuM prANI, ekIno AMka. 01 vi. ekaluM; 5. koLa. -vaDI strI, nAno uMdara, nAnI nara Dukkara, sUvara. valiyuM napuM. eka jAtano uMdara. riyuM napuM. koLavAI, jaNa sUI zake evuM gAdaluM. 0luM UMdara pakaDavAnuM piMjaruM vi. sAva chUTuM, alaga. -kAeka a. UM(-u)dhiyuM napuM. vividha zAkane acAnaka. -kAda(-6) vi. bhAgye ja ekaThAM karI telamAM bAphelI vAnI pUruM eka. -kAMta [saM.] napuM. jyAM UM(-u)dhuM vi. UlaTa thayeluM. 02- koInI avara-javara na hoya tevuM. (-)tuM vi. UMdhuM ne catuM kAMtara(-) vi. vacce eka no khAMco U(-u)bara, -ro paM. bArasAkhanI paDe evuM. -kAMtaro paM. bhAvano eka nIceno ADo pATaDo | prakara. -kI vi. jene bethI na bhAgI UM(-6)bADiyuM napuM. jenA uparanA cheDe | zakAya tevuM koDiyuM ke saLagatuM hoya tevuM malokhuM eTaluM sarva. enA jeTaluM. -le a. | arthAta; tethI eThuM vi. ajIThuM. eThavADa strI, RNa (saM.] napuM. karaja; (lA.) | eThavADo pu. khAvApIvAthI vadhelA AbhArano bhAra padArthono gaMdavADa Rtu si., pR.] >>ii. ziyALo- edI [ara.] vi. ALasathI paDI rahenAra Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eba]. 44 | oiraDI eba [ara.] strI. khoDa, khAmI | ochADa 5. gAdalAM vagere para ema a. e pramANe, eTale | chAvaravAnuM vastra - elacI [turkI] pu. eka rASTramAMthI ochAyo chuM. paDachAyo bIjA rASTramAM mukAyelo rAjakIya ochuM vi. saMkhyA kada pramANa vageremAM pratinidhi, rAjadUta ghaTa dharAvatuM; adhUruM elaLavuM a.kri. ogaLyA jevuM thavuM, | ojAra napuM. kArIgaranAM hathiyAromAMnuM pANI chUTavuM dareka , evuM sarva. enA jevuM oTa strI. samudranI bharatInuM ochA eLe a. phogaTa thatA javuM eMdhANa napuM, -NI strI. nizAnI | oTavuM saMkri. silAInI DoDha vALIne bakhiyA devA. -Na napuM., -NI strI. oTavuM e. oTAmaNa napuM, maNI okasa.kri. UlaTI karavI. okArI | strI. oTavAnuM mahenatANuM strI. UlaTI, bakArI oTalI strI, nAno oTalo. -lo . okaLI strI. lIMpaNamAM pADavAmAM 1 moTI oTalI. oTo . oTalo AvatI bhAta oDhavuM sakri. mAthA upara DhaMkAya ema okhaNavuM sakri. dANAmAMthI photarI | karavuM. -NI strI, naNuM napuM. chokarI judI kADhavI [ ke strInuM mAthuM DhAMkavAnuM vastra. oDho okhara napuM. viSThAno gaMdavADa | pR. DhAMkaNa. oDhADavuM sakri. (karmaka) ogaNA ., ba.va. pANImAM rahela na | oDhe ema karavuM phUlelA dANA oNa a. A cAlu varSe ogaLavuM ane kri. pIgaLavuM. ogALavuM opavuM akri. zobhavuM. opa pu. saM. kri. (karmaka) DhoranuM ogALa karavuM ! DhoLa, caLakATa (dhAtu uparano) oga(-gA)(-Tha) strI. pazuoe birAsiyuM na. bagAsuM khAtAM vadhelo cAro orala strI. garbhanI AsapAsa ogho . khetaramAMthI vADhelA sAMThA | vIMTAyelA pAtaLA snAyuno samUha vagereno dANAsahita gaMja; jaina | ora, riyo.paM. nadIkAMThe ke jamInamAM sAdhunuM rajoharaNa kAco gALelo kUvo ociMtuM vi. acAnaka, aNaciMtavyuM |oraDI strI, nAno oraDo. -Do chuM. occhava . utsava, tahevAra makAnano ThIka ThIka mApano khaMDa Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oravI 45 kicaravuM oravuM sakri. anAja pakavavA cUlA | osa(-sA)vavuM sakri. (karmaka) upara pANImAM nAkhavuM; ghaMTI ke dANo caDI jatAM vadhArAnuM pANI kADhI vAvaNInA sAdhanamAM dANA nAkhavA. nAkhavuM. osAmaNa napuM. dALanuM e -NI strI, vAvavAnI kriyA rIte kADheluM ane vadhAreluM pANI. oramAI, na, yu vi. sAvavuM osANa napuM. AchI yAda oramuM napuM. lApasI oLakhavuM sakri. jANavuM, pichANavuM. orasiyo pu. sukhaDa vagere ghasavAno | oLakha strI. pichANa paththara oLavuM sa.ki. mAthAnA vALa sarakhA olAvuM akri. agninuM bujhAI javuM. | karavA olavavuM sakri. (karmaka) agni | oLavavuM sakri. bIjAnuM laI pacAvI bujhAya ema karavuM. olANa napuM. | pADavuM olAI javuM e | oLaMgavuM sakri. vaTAvavuM, pAra javuM oliyuM vi. bhakta hRdayanuM | oLI strI. zarIra upara rAtI olo paM. cUlAnI sAthe joDelo | cUmakIo batAvato jIvaleNa roga pAchaLano cUlo | oLo 5. paDachAyo; caNA rIMgaNAM ovAravuM sa.ki. vAraNAM levAM. -zuM napuM. | vagerene lIlAM ne lIlAM bhejI vAraNuM, dukhaNuM. ovAro paM. nadI ke banAveluM khAdya; bhaDathuM taLAvano UtarAya evo Aro oziyALa, -LI strI, upakAra ke garaja nIcenI parAdhInatA. -LuM vi. evI | kaca strI. ramatamAM dAvane mATe thatI rIte dabAyeluM takarAra. -ciyuM vi. kaca karanAra, ozI(-sI)ke napuM. osIsuM, asIsuM | kacakaca strI. nakAmI vAcika osa 5. sI. jhAkaLathI bAjhatuM | mAthAkUTa, kacakacATa . kacakaca. pANI, ThAra kacakaciyuM vi. kacakaca karanAruM osaDa, DiyuM napuM. auSadha, vanaspati- | kacakaDuM napuM., -Do chuM. kAcabAnI pIThanuM janya davA; davA paDa; enA jevo padArtha (janI aneka osaravuM akri. dUbaLA paDavuM | cIjo bane che) osarI strI. ghara AgaLanI DhAMkelI | kacaDavuM sakri. dabAya ema chUMdavuM khullI parasALa | kacaravuM sakri. dabAvavuM pIsavuM. kacariyuM osavAvuM aji. zoSAI ochuM thavuM. | napuM. kobIja vagerenI kacuMbara Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kacaro. kiNa kacaro chuM. melo padArtha, paeNjo. rApaTTI | kaDado pu. (lA.) leNadeNanA samAdhAna strI. gaMdakI vakhate nANAMnI lenka - kacavATa puM. manaduHkha, asaMtoSa | kaTAra strI. nAnI talavAra; chApAnI kacuMbara strI. karaca paDe evo bhUko; ' kolama. -rI strI. kaTAra (nAnI kacariyuM (kobIja vagerenuM) talavAra) - kacerI [hi.] strI kAryAlaya; adAlata | kaDavuM vi. kArelAnA svAda jevuM. - kacorI strI, nAnI taLelI pUrI | vi. thoDI kaDavAzavALuM. -vANa napuM. kacoLuM napu. nAnuM pyAluM | kaDavo padArtha. -vAza strI..kaDavApaNuM kajiyo [ara.] pu. To, kaMkAsa. -yALuM | kaDA,-I strI taLavAnI peNI. vaLyuM vAkhora vi. TaMTAkhora, kaMkAsiyuM ! napuM. moTI kaDA kaTakavuM a.ki. kaTaka daI tUTavuM, | kaDiyo paM. paththara kAma karanAro baTakavuM. -zuM vi. tUTI jAya evuM, | kArIgara, salATa baTakaNuM || kaDI strI. goLa vALelo tAra ke saLI; kaTakI jhI. lAMca. -ko puM, TukaDo | AMkaDI; hAtha-beDI; kavitAno kaTokaTI strI. aNIno prasaMga, gUMcano AMkho zloka ke pada (jemAM be ke prasaMga cAra padano ekama hoya). huM napuM. kaThaNa vi. jemAM AMgaLI na pese tevuM goLa vALelo saLiyo; kAMDAnuM ke sakhata. -NAI strI. kaThaNapaNuM bAvaDAnuM sonA-cAMdInuM eka ghareNuM. kaThavuM a.kri. kaThaNa lAgavuM; (joDA | -DiyALI strI. cheDe kaDIo caDAvelI vagerenuM) naDavuM; naDavuM jADI lAkaDI keDAMga kaThiyAro pu. jaMgalamAMthI lAkaDAM toDI | kaDhavuM sakriya ghaTTa thavA jevuM ukALavuM. lAvI vecanAro. -rI, raNa strI. evI | kaDhApo chuM. ghAma, ukaLATa; mAthAmAM strI. -huM napuM. kaThiyArAno dhaMdho | thato dukhAvo. kaDhiyala vi. kaDheluM kaTheDo,-ro,kaThoDo pu. bArI agAsI (dUdha). kaDhI strI, khaTAzavALI eka dAdarA vagerenI hAMsa kaDhelI chAzanI vAnI. kaDho . kaThoLa paM. dALa paDe evuM be daLavALuM ukALo; (lA.) mAthAmAM thato DhApo dhAnya (aDada maga vagere) | kaNa siM.1 DuM-ghaNo nAno bhAga; dANo. kaDachI strI. pIrasavAmAM upayogI cheDe -NikA siM] strI, NI strI. -zuM vATakAvALuM dhAtunuM sAdhana. -cho chuM. ! napuM. bArIka rajakaraNa (AMkhamAM paDe moTI kaDachI che e). kaNo chuM. sApanuM tarata janmeluM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaNachavuM. 47 kimaThANa bacyuM. kaNaka strI, loTa, kaNakIstrI. | kapaDuM napuM. sIveluM vastra, kapaDachANa vi. cokhA vagerenA TukaDA, jhINo kaNa. | kapaDAthI cALeluM. kapaDamaDDI strI. kaNiyo chuM. dANAno vepArI, kaNasaluM | havA na pese mATe kapaDAne mATIthI napuM. taraNuM karavAmAM Avato lepa kaNachavuM a.kri. duHkhane lIdhe AchAM | kapALa [.] napuM. lalATa, bhAla DUsakAM khAvAM. kaNachATa puM. kaNachavuM | kapAsa puM. rUno choDa. -zi(-siDyo chuM. kapAsanuM bI. -zI (sI) strI. kaNabI vi. khetInA dhaMdhAvALI jJAtinuM pagataLImAM kAMTo kheMcI jatAM jAmIkatala [ara.] >>ii. kApI nAkhI ne thatI gAMTha sarajAvelo saMhAra; gaLuM kApI | kapha siM.] . baLakho, galapho nAkhavuM e. 0khAnuM napuM. Dhorane kaphana [ara.] na. muDadAne oDhADavAnuM kApavAnI jagyA vastra. -nI strI. phakIrano jhabhyo; katAra [ara.] strI, hAra TUMkI bAMyanuM lAMbuM paheraNa ka(-kA)tharoTa sTI. loTa vagere | kabajo [ara.] puM. havAlo; bhogavaTo; masaLavAno moTo UMco DhALa paDatI | bAya vinAnI strIonI colI; kinArAvALo thALa (dhAtuno ke | jAkITa - lAkaDAno paNa). kabara [ara.] strI. ghora; e uparanI kathaLavuM a.kri. sthAnabhraSTa thavuM; (lA.) caNatara. vestAna [+pha.] napuM. vaNasavuM ghoravADo (marelA musalamAna kathA [saM.] strI. kahANI, vAratA; khristI vagerene dATavAnuM smazAna) paurANika kathAnaka kabATa [e.]napuM. dIvAlanuM yA chUTuM kada [ara.] napuM. pramANa, mApa. | moTuM hATiyuM -dAvara [ara.] vi. moTA kadavALuM kabUla [ara.] vi. svIkAreluM, maMjUra. kadaDo 5. melo kAdava; DoLAyelI gaMdakI | -lata, lAta strI svIkAra, maMjUrI kadara [ara. strI. AMkaNI; bUjha | kama [phA.) vi. ochuM. vatI vi. ochuM kadI a. koI vAra. cheka bhAgyeja koI | kamI vi. ochuM; (nokarImAMthI vAra nivRtta) bAda kanyA [saM.] strI. chokarI; kuMvArI chokarI | kamakho pu. vAMse khUlI rahetI TUMkI kapaTa [saM.] napuM. chaLa, phUDa. -TI [saM.] | colI, kApaDuM vi. dagAkhora kamaThANa napuM. ("moTuM kAryAlaya Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamADa 48 kilA,-LA uparathI lA.) moTo rasAlo; DhaMgadhaDA | karavuM sakri. AcaravuM, upajAvavuM. vinAnI moTI racanA -NI strI, AcaraNa. tuM,-tUka napuM. kamADa napuM. moTuM bAraNuM AcaraNa, kRtya, kAma. -vaiyuM vi. karI kamAna[phA.. kAmaThuM dhanuSa; kAmaThAnA jANanAruM AkAranI koI paNa racanA (imAratanI | karaMDiyo pu. phaLa-phUla vagere rAkhavAno * temaja ghaDiyALa vageremAMnI) | vAMsanAM chotAM vagereno Ubho DhAMkelo kara (saM.] pu. vero, Teksa. kasara ! sUMDalo [ara.] strI. jarUra pUrato ja karADa strI. khaDaka ke khADAnI UbhI kharca; evI rIte thato bacAva veja | bhekhaDI siM.] napuM. devuM, RNa | karAmata [ara.] strI. kArIgarI; kaLA karaca strI. nAnuM choDuM, patalI patarI. | kasaba; yukti 0lI, vaLI, colI(-coLI) strI. | karAra [ara.] muM. salAha bharelI saLa; saMkocAvAthI thatI rekhA | kabUlata; (lA.) du:khamAMthI ArAma raDavuM sakri. bacakuM bharavuM; DaMkhavuM. | karuNa siM] vi. dayA upajAvanAruM. -kaNuM vi. karaDavAnA svabhAvanuM. karaDa | -Na [saM.] strI. dayA, anukaMpA strI. puM. karaDavAnuM nizAna; DaMkha | karo chuM. AkAzamAMthI paDato kudaratI raDuM vi. AkaruM, sakhata; saheja kaDavuM, | barapha; gharanI baMne bAjunI dIvAla kaDachuM. -DAkI(gI) strI vANInI | karoDastrI . baraDAnA maNakAno Ubho samrAI karoDara vi. so lAkha [DAMDo karaDI strI, hAthapaganI nAnI vIMTI. | karma siM. napuM. kAma; nasIba; dhaMdho. -Do pu. moTI karaDI, veDha | -vi. nasIbadAra karama-mithuM napuM. peTamAM thato eka | kalama [ara.] >>ii. lekhaNa; jIva, kRmi citrakAranI pIMchI, kalamanI peThe karamara napuM. karma. (lA.) nasIba ! trAMsI cholI eka choDane bIjA choDa karamAvuM akri. cimoLAvuM; jhAMkhuM paDavuM | ke jhADa sAthe bAMdhI upajAvelo choDa. karamoDavuM sa.ki. maraDavuM, macaDavuM, -mI vi. evI rIte taiyAra thayelo lacakAvavuM. karoDa strI, lacaka, maraDa | choDa phaLa vagere karavata strI. napuM. lAkaDAM paheravAnuM | kalA,-LA [saM] strI, aMza, bhAga; dAMtAvALuM hathiyAra. -tI strI, nAnI zilpa (lA.) yukti. hikamata. kAra [.] vi. kalAyukta racanA karavata Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalAka). 49 kiku karanAra (kavi, citrakAra vagere). | phaLanA raMganI sADI; pANImAM ghoLI pvaMta vi. kalAnuM jANakAra, 0vaMtI | taiyAra kareluM aphINa, -bI, -bala vi. strI. nRtya vagere kalA jANanArI; | kasuMbAnAM phUlanA raMganuM vezyA kasUra [ara.] strI, bhUla, cUka kalAka [aM.] pR. 60 miniTano samaya | kahIM a. kyAM (praznArthaka); kyAMka kalyANa siM.] napuM. zreya, kuzaLa; | kahevuM sa.ki. kathana karavuM, bolI AbAdI jaNAvavuM. -Na napuM, kathana; saMdezo. kallI strI. nAnuM kahyuM -napuM. -NI, -vata strI. lokokti, daSTAMta. paganuM ghareNuM, kaDaluM -vaDA(rA)maNa napuM. kahevApaNuM; kavAyata [ara.] strI. lazkarI tAlIma | badanAmI. kahyAga vi. kahyA pramANe kavi [saM.] vi., pR. kavitA racanAra karanAruM kaza(-sa 1) strI. baMDI aMgarakhA | kaLa strI. yAMtrika cAvI; yukti; (lA.) vageremAM DoraNAMnI dorI acAnaka lAgavAthI aMgamAM UbhuM kasara 5. kasoTInA paththara upara | thatuM duHkha sonA-rUpAno kADhavAmAM Avato | kaLavuM a. kri. kaLatara thavI. -tara strI. AMka; kasoTI aMgamAM tAva zaradI vagerethI thatI kasaNavuM sakri. coLI masaLI eka | zUTa karavuM, gUMdavuM kaLaza saM.. kaLaziyo, loTo; kasaba [ara.] chuM. hunnara, kArIgarI; | maMdira uparanuM IMDuM sonA-rUpAno bArIka tAra | kaLI [saM] strI. phUlano aNakhIlelo kasara ara:] strI. ghaTa; kacAza; khAmI | DoDo; chUTuM motIcUra; kapaDAmAM kasarata [ara.] sTI. vyAyAma, | sIvIne pALelI karacolI zArIrika tAlIma kaMI sarva. kAMI (anizcita arthe) kasavuM sa. kri. kheMcIne bAMdhavuM; kasoTI | kazuMka; keTalAMye karavI; ochuM ApavAno prayatna | kaMkAsa [pha.] . kaleza, kajiyo karavo. kasAkasa,-sI strI. rasAkasI. | kaMku napuM. kuMkuma (haLadara ne cUnAnI kasANuM vi. kATanA svAdavALuM. kasoTI | eka sugaMdhI banAvaTa - cAMdalA strI. AkarI parIkSA vagere karavA vaparAtuM). -kAvaTI kasAI [ara.] puM. khATakI. strI. kaMku rAkhavAnuM sAdhana. -kotarI kasuMbo puM. eka vanaspati; kasUMbAnAM ] >>ii. kuMkumapatrikA, mAMgalika Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMjUsa 50 kiAchaDI vidhimAM bhAga levA lakhavAmAM kiMsAro puM, dhAtunA vAsaNa ghaDavAnuM kAma AvatI nimaMtraNa-patrikA tema dhaMdho karanAra puruSa. -rI, raNa kiMjUsa [hi.] vi. kRpaNa, khUba ! strI: kaMsArAnI strI. rI strI. lobhiyuM. -sAI strI. kaMjUsapaNuM | mAchalInA ghATanI makAnomAM thatI kaMTALavuM a.kri. thAka vagerethI | nAnI sapheda jivAta aNagamo thavo. kaMTALo chuM. kaMTALavuM | kAko pu. bApano bhAI. -kI strI. kaMTALa,-Lo 5. kAMTAvALo yuvera, | kAkAnI patnI thoriyuM. kAkha strI. bagala. -khI strI, kapaDAMnI kaMTI strI. DAmono nAno kaNa | bagalanI karAkhI kaMTIvALo, kaMTavALo chuM. tapeluM vagere | kAga, vaDo . kALA raMganuM jANItuM nadAjhI jAya mATe bahAranI bAjue | pakSI. vaDI strI. kAgaDAnI mAdA. karavAmAM AvatI mATI vagerenI thApa | vavAza strI zrAddhamAM kAgaDAne khAvA kaMToluM napuM. kaMkoDuM (zAkaphaLa) | nakhAtuM anna kaMTha [saM.] puM. gaLuM, garadana, Doka; | kAgadI [phA.] . kAgaLano vepArI; (lA.) sUra. -ThALa(-2) strI. | vi. patalI chAlanuM goLa ghATanuM dariyAkAMThAno pradeza. -ThI [saM.] | (lIMbu) strI. DokanuM ghareNuM; gurue baMdhAvelI | kAgaLa [phA.. ghAsapAlA vageremAMthI tulasInA pArA vagerenI mALA | banAvavAmAM Avato lakhANa vagere kaMtAna [ara.] napuM. zaNanuM kApaDa | mATeno patrAkAra ghATa; TapAlano patra kaMtha 5. pati, dhaNI kAca siM.] puM, retI ane khAravALI kaMda siM.] 5. koI paNa choDanI | mATIno ogALelo padArtha; ArasI jamInamAM jAmatI gAMTha. 0mUla | kAcara 5. lUgaDAnuM DoraNuM bharAvavA (-La) [saM.] napuM. kaMda ane mULiyuM | karavAmAM Avato sIvelo khAMco (khavAya evAM) | kAcabo pu. kacchapa, DhAlavALuM eka kaMdoI [ara.] 5. mIThAI banAvanAra, | jalacara-sthalacara; DhALo pADavAnI sukhaDiyo oThI. -bI strI. kAcabAnI mAdA, kaMdoro paM. keDa uparanuM ghareNuM; e kAcalI strI, nALiyeranuM bhAMgeluM koTaluM AkArano dIvAlano bAMdho, dhoro | kAcuM vi. pAkeluM nahi evuM; (lA.) kaMpa siM] . dhrujAro. 0vuM a.kri. | saMskArahIna. kacAza strI. kAcApaNuM pUjavuM. -pArI strI. dhrujArI | kAchaDI strI, kacchAnI rIte dhotiyAnI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAchiyo pa1 kApavuM vALelI lAMga; nAnI dhotalI. -Do | e. -NiyuM vi. kANe janAruM 5. dhotiyuM ke sADI loMga vALIne | kANuM napuM. chidra; vi. chidravALuM, eka paheryA hoya evo baMdha AMkha phUTelI ke na hoya evuM. kAchiyo chuM. zAka vecanAro vepArI, | -NiyuM vi. AMkhe kANuM e nAtano puruSa. -yaNa strI. kAtara strI. kAtaravAnuM hathiyAra. chevuM kAchiyAnI strI sakri. kAtarathI kApavuM; Ubho cIro kAja napuM. kAma; kAraja. je a. mATe, | paDe ema kApavuM. riyuM napuM, coranuM vAte, sAra, eka hathiyAra; chAparA nIceno meDo kAjaLa napuM. AMjavAnI meza, AMjaNa. | kAtarI(-LI) strI pAtaLI capaTI -LI strI. baLatA maDadA uparanI | phaLAdinI cIpa; zeraDI vagereno mezanuM paDa TukaDo. -ro,-Lo . AmalI vagerenuM kAjI [ara.] pu. IslAmI nyAyAdhIza | capaTA ghATanA phaLa jevuM; UgatA kATa 5. dhAtu kaTAvAthI bAjhatI | anAjamAM paDatI eka jivAta popaDI ke mela; (lA.) naDatara. | kAthI sI. nALiyeranAM cholAnI -ToDo 5. kATa | | sIMdarI -tho 5. kAthInA raMgano | sAi kATa pu. imAratI lAkaDuM. 0phUTa strI. | pAnamAM khAvAno kheranI banAvaTano tUTelo phUTelo sAmAna. 0paTiyo pu. | padArtha ImAratI lAkaDAno vepArI. 0mAla | kAdava 5. kIcaDa, gAro puM. ghara parathI utAreluM jUnuM ImAratI | kAna puM. sAMbhaLavAnI iMdriya; topalAkaDuM vagere baMdUka vagaramAM jyAM ToTI pisAya che kATakhUNa paM. nevuM aMzano khUNo pADato ke dArU bharI saLagAvAya che te chidra. AkAra. -No paM. nevuM aMzano khUNo. | -no . 'A' svarano bArAkhaDImAM -Niyo paM. nevuM aMzano khUNo pADatuM | saMketa ' kArIgaranuM hathiyAra kAnUna [ara.] puM. kAyado kATaluM napuM. nakkI vajananuM toluM; | kApaDa napuM. koruM kapaDuM. -Diyo pu. - suvAvaDamAM strIone khAvAne apAtuM | kApaDano vepArI. -DI 5. eka guMdara vagere vasANuM jAtano bAvo. -huM napuM. pAchalI kADhavuM sakri. bahAra mUkavuM; (lA.) | bAju khUlo kasavALo kamakho AkAra Apavo, cItaravuM | kApavuM sakri. vADhavuM. kApa muM. kApavuM kANa strI. maraNa pAchaLa rovuM-kakaLavuM | e; kApo, vADha, AMko; strIonA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAbU 52. kAvya kAnanuM eka ghareNuM. kApakUpa strI. | kArabhAra [phA.) puM. vahIvaTa. -rI vi. ghaTADo, kATachATa. kApaNI strI. | 5. vahIvaTadAra; dIvAna kApavAnI rIta; kApavAnuM hathiyAra; | kArI [phA.) vi. kAtIla taiyAra thayelA kUMDAvALo mola vADhavo | kArIgara [pha.] vi. puM. kalAyukta kAma e. lalaNI. kApalI strIlo pu. | karanAro kAmadAra kAgaLa kapaDuM ke pAMdaDAno patalo | kArIgara [phA.) vi. . kalAyukta kAma TukaDo. kApAkApI zrI. katala, | karanAro kAmadAra. -rI strI. khUnarejI kalAyukta kotarakAma, ghaDAI vagere kAbU tirkI puM. adhika sattA; kabajo | kArobAra [phA.) 5. vahIvaTa. -rI strI. kAma napuM. kArya, karma; (lA.) khapa; | vahIvaTI samiti upayoga; mukaddamo. 0a vi. kAmamAM | kAluM vi. bolavAnI iMdriya kAma nathI racyuMpacyuM. 0Na napuM. vazIkaraNa. | karatI evuM, bobaDuM. 0vuM, kamAvuM sakri. kamANI karavI. | kAluM napuM. kapAsanuM jIMDavuM kamANI strI, kamAvuM e. vedAra vi. | kAla strI, Avato ke gayo divasa. puM. kAma karanAra majUra; kAmoro. | le a. Avate ke gaye divase kAmoro chuM. amaladAra kAvaDa strI. trAjavA ghATanI khabhe kAmaThI strI, huM napuM. dhanuSa. -Thiyo upADavAnI mAMDaNI. -Diyo 5. kAvaDa 5. tIra mAranAro puruSa UMcakanAra. DiyuM napuM. (aMgrejI kAmaLa,-LI strI. kAMbaLI, dhAbaLI. rAjyanA AraMbhamAM paisAmAM eka -Lo chuM. moTI kamaLa, dhAbaLo bAju kAMTo - trAjavuM hatuM tethI paDeluM kAyado [ara.] 5. niyama, dhAro, nAma) jUno paisAno sikko kAnUna kAvataruM napuM. chaLa bharelI yojanA kAyama [ara.] a. hamezAM, niraMtara. | kAvuM napuM. chAparAmAMnI naLiyAMnI -mI vi. niraMtaranuM, sthAyI [ pratyeka oLa; khATalAnI pATIno kAyara vi. hiMmata vinAnuM; bAyeluM | pratyeka AMTo kAyA strI. zarIra; garbhAzaya. kAyika | kAvuM a.krithAkI javuM, kaMTALI javuM siM] vi. zarIrane lagatuM | kAvo [ara. 5. buMdadANAne zekI vATI kAraja napuM. kAma; viro, maraNa pAchaLanI | karelo ukALo. -vAdAnI [ara.] bhojana vagere kriyA, dahADo strI. kAvo karavAnI caMbUDI, kITalI kAraNa siM.napuM. hetu, sababa | kAvya saM.napuM, kavitA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAza(-sa)] pa3 kAza(-sa) strI. naDatara. kAsaLa napuM. | gaLAnuM eka ghareNuM kAza, naDatara; (lA.) sadaMtara nAza | kAMDI strI. dIvAsaLI kALa saM.) puM. samaya, mRtyu, dukALa. | kAMDuM napuM. jyAM hAthano paMjo joDAyelo -Lataro . kALo nAga. -LotarI | che te sAMdho zrI. (lA.) mota jaNAvanArI | kAMtavuM sakri. (rUno) vaLa daIne tArA ciThThI, kALAkharI kADhavo. -Na napuM. kAMtavuM e kALajuM napuM. kalejuM. kALajI strI. | kAMdo pR. kaMda, DuMgaLI, pyAja | (lA.) hRdayapUrvakanI cIvaTa | kAMdha strI. khAMdha, beu khabhA vacceno kALuM vi. dezanA raMganuM; (lA.) naThAruM | pAchalo bhAga kAM a. kema, kevI rIte, zA mATe | kAMpa chuM. kALo cIkaNo Tharelo kAdava. kAMI. cheka sarva. kaMIka | 0vuM a. kri. kaMpavuM, -brUjavuM. -po kAMkarI prI. paththarano nAno nAno | pR. UMDaLamAM bharAya teTalo jatho kaNa. -ro chuM. moTI kAMkarI (ghAsa vagereno) kAMjI [saM.strI, eka prakAranuM supAcya | kAMbaLI strI, kAmaLI. -Lo pu. moTI dhAnya; lAhI, kheLa kAmaLI, dhAbaLo kAMTo pu. zULanA AkArano kinAra [phA], rI strI, vastra vagerenI vanaspatino aMkura; e ghATano | kora. -ro paM. nadI samudra vagereno kAMTho camaco; trAjavuM; ghaDiyALanAM kalAka- kiraNa siM.] napuM. sUrya caMdra vagerenA miniTa-seMkaDa batAvanArI saLI; | tejanI rekhA (lA.) DaMkha umaMga. kAMTa strI. | killo 5. pharatI dIvAla ane bUrajokAMTALAM vRkSonI ghIca jhADI. | vALo moTo gaDha kAMTArakhuM napuM. pagarakhuM, joDo. kizora siM.. cha thI dasa varSano kAMTALuM vi. kAMTAvALuM kAMTI zrI. | bALaka. -rI siM.] evaDI bALakI. nAno patalo kAMTo | kiMmata, -tI strI, juo 'kImata". kAMTho paM. vAsaNanA mono bhAga (ghaDA | kIca, 03 paM. kAdava vagereno); kinAro cheDo, kAMThalI | kITa 5. mela, kATa, kacaro. -TI strI. strI. sonA-cAMdInuM gaLAnuM eka | rUmAMno kacaro. -huM napuM. ghIne tAvyA ghareNuM. kAMThalo chuM. gaLAne besato | pachI nIce bAjhato mela. -To, -ToDo Avato kapaDAno kApa; popaTanA | pu. baLI-pIgaLI TharI gayelo mela gaLAnI nizAnI; sonA-cAMdInuM kIDa strI. jivAta. DiyAruM napuM. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kimata]. kIDInuM dara. -DiyuM napuM. kAcano | hoja; kuMDanA AkAranuM vaizvadeva nAno maNako, cIDiyuM. DI strI. | karavAnuM pAtra. -DI strI, paththara eka nAnI jhINI jivAta. -Do !. vagereno nAno kuMDa jevo AkAra peTe cAlanAro nAno jIva | (pANI vagere bharI rAkhavA). -DalI kImata [ara.] strI. kiMmata, mUlya. | (-LI) strI. janmAkSara vageremAM -tI vi. bhAre mUlyavAna mukAtI grahonAM sthAnonI mAMDaNI. kIrti siM] strI. khyAti, AbarU, | -DALuM napuM. goLa AkRti nAmanA, yaza kuMdo paM. baMdUkano hAtho kuTuMba (sa.] napuM. eka bApano | kuMbhAra paM. mATInAM vAsaNa banAvanAro parivAra; kabIlo, bairAM-chokarAMno | puruSa; e jAtano puruSa. -raNa strI. samUha kuMbhAranI strI kudarata [ara.] strI. IzvarI zakti, kuMvara kuM. rAjakumAra; lADako putra. -rI nisarga. -tI vi. naisargika, | strI. rAjakumArI. kuMvArakA strI. jenuM svAbhAvika sagapaNa nathI thayuM tevI kanyA. kuMvAruM kumAra siM. puM. agiyArathI paMdara varSa | vi. jenuM sagapaNa nathI thayuM tevuM sudhIno bALaka. -rI siM] strI. | kUkha strI. goda; garbhAzaya agiyArathI paMdara varSa sudhInI ! kUTavuM sakri. mAthA chAtI vagere upara bALakI; kuMvArI bALakI hatheLIthI ThokavuM. -zuM napuM. marelAM kula 1(-La) [saM.] napuM. vaMza, | pAchaLa thatI chAtI kUTavAnI kriyA khAnadAna; asIla(vakIlano) | kUTI strI. sogaThI kulara [ara.] badhuM kUDa napuM. kapaTa, raMgo. -DuM vi. kapaTI; kuzakA paM. ba. va. DAMgara vagerenAM choDAM | bUruM -kI strI. khAMDelA cokhAnI photarI | kUtaruM napuM. zvAna. -rI strI, zvAnanI kuzaLa saM] vi. salAmata; hoziyAra; | mAdA. -ro paM. nara zvAna napuM. kuzaLatA, salAmatI | kUthalI strI. niMdA. thalo, tho . kuhADI strI, nAno kuhADo, pharasI. | gUMcavADo : -Do pu. lAkaDAM kApavAnuM hathiyAra | kUdavuM a.kri. ThekaDo mAravo. -ko !. kuMDa (saM.) . yajJayAga mATenI khodI | ThekaDo, chalAMga. phUdaMkUdA(dI), bAMdhelI vedI; cAre bAju | kUdAkUda(-dI) strI. vAraMvAra kUda kUda pagathiyAMvALo kudaratI pANIvALo | karavuM e Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phUbo] kioDI kUbo puM. eka vanaspati; ghuMmaTavALuM | keLavavuM sakri. tAlIma ApavI, ghAsanuM goLa jhUMpaDuM; kAMkareTa,TIpavAnuM | zIkhavavuM. -NI strI. tAlIma ojAra | | keMdra (saM.) napuM. madhyabiMdu; mukhya sthAna kUvo pu. pagathiyAM vinAnI sAMkaDI | koI sarva. anizcita (game te) eka. goLa ke corasa vAvaDI. kUI strI. | tuka sarva. ekAda nAno kUvo; bahoravAnI jarUra nahi | kokaDI strI, sUtara vagerenuM nAnuM kokaDuM; evuM UMDuM jAjarU; vahANano madhya | sUkavelI rANa. - napuM. zaMku DAMDo AkArano dorAno daDo kUMcI strI, cAvI | kogaLo chuM. moTuM bharAya eTaluM pANI. ke a. (ubhayAnvayI) je; (praznArthe) ne | -LiyuM napuM. kaoNlerA (roga) kera a. (ubhayAnvayI) athavA. keTaluM | koTa paM. killAnI-gaDhanI dIvAla; sarva. mApa saMkhyA ke kadamAM kevuM | enI aMdarano vasAhatI vistAra. keDa strI. zarIrano madhyabhAga, kamara. | kaDI strI. nAnI dIvAla; oraDI. -DiyuM napuM. keDa sudhInA zarIra upara | DuM napuM. nAnI dIvAlavALo killo. paherAtI baMDI. DI strI, pagavATe. | 0luM napuM. kaThaNa choDuM -De a. pAchaLa, pachI. -Do pu. | koThI strI. mATIno ke dhAtuno Ubho ekavaDo mArga; (lA.) pIcho | naLo; vakhAra; vepArInI peDhI; eka keda [ara.] strI. jelamAM rahevAnI | dArUkhAnuM. -ThalI strI. nAnI koThI. sthiti; vi. baMdhanayukta. 1khAnuM | -Thalo chuM. nAnI UbhI sAMkaDI moTI napuM. jela, kArAgAra. -dI vi. ! koThI. -ThAra chuM. anAja bharavAno kedamAM nakhAyeluM oraDo. -huM napuM. pakSIno mALo; keka [ara.] paM. nazo; ghena. -phiyata | (lA.) samajhUtI, prapaMca. -Tho chuM. [ara. strI. adhikArI samakSa rajU | koSTaka, khAnuM; peTa; killAno bUraja; karAtuM nivedana (lA.) evA sthAnamAM besatI kema a. kevI rIte, zA mATe | sudharAI vagerenI kacerI kera [ara.] 5. julama koDa1 5. aMtaranI umeda. -DAmaNuM vi. kerI strI. AMbAnuM phaLa, kapAsanuM lIluM | koDavALuM; raLiyAmaNuM. DIluM vi. jIMDavuM koDavALuM; hoMzIluM kevaDuM sarva. mApa ke kadamAM keTaluM | koDiyuM napuM. mATInuM nAnuM koruM (praznArtha) koDI strI, eka jAtanA dariyAI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koDha pa6 jyiAre jIvaDAnuM kocaluM. huM napuM. koDI | FNI strI. kotaravAnI kriyA; phUTa, karatAM jarA moTuM kocaluM. -Do pu. | aMkura phUTavA .. evuM moTuM kocaluM; (lA.) buddhihIna | koruM vi. bhInuM nahi evuM, sUkuM; vAparyA koDha 5. cAmaDIno eka roga. -DhiyuM ! vinAnuM; lakhyA vinAnuM vi. koDhanA rogavALuM kola [ara. puM. vacana, kabUlAta koDha(-Da2) strI. Dhorane bAMdhavAnI jagyA, | kolaso [.] 5. khanija prakAranuM gamANa; sutAra luhAranuM kArakhAnuM | baLataNa. -sI strI. baLelA koNa sarva. (mANasa mATe ja vaparAtuM | kolasAnI rAkha praznArtha sarvanAma) . * | koza1 5. gAuM. Azare aDhI kilomITara koNI strI. bhujAno vacalo sAMdho; e | kozara strI. khodavAnuM ojAra, kasI sAMdhAnuM aNIdAra hADakuM | koza (saM.) paM. bhaMDAra; myAna; kotara napuM. jamIna parvata ke jhADamAM | kUvAmAMthI pANI kADhavAnuM cAmaDAnuM paDelo moTo polo UMDo khAMco, . ke loDhAnuM sAdhana, kosa. -ziyo chuM. bakhola. 06 sa.kri. khAMco koravo; | kUvAmAMthI koza vatI pANI kADhanAro; AchuM khodavuM. 0NI sTI. | eka paMkhI kotarakAma; kotaravAnI Dhaba, nakazI; / kohavuM a.kri. pANImAM saDavuM. kohakotaravAnuM hathiyAra, khotaraNI | vAro chuM. kohavANa, saDo. kohavakothaLI strI, zaNa vagerenI thelI. | (vA)Na napuM., kohavATa(-ro) puM. -Lo paM. zaNa vagereno thelo saDo * kodALI strI. jamIna khodavAnuM eka koLiyo chuM. moDhAmAM mAya evaDo hathiyAra. -Lo chuM. moTI kodALI | khorAkano grAsa koyala strI. madhura svaranuM kALA raMganuM koLI vi. AdivAsI mULa kaula eka pakSI. -lo chuM. nara koyala; | jAtinuM. -LaNa strI. koLInI strI lAkaDAno kolaso. -lI strI. | koMTo pu. phaNago, aMkura gaLAno eka roga kyArI strI, nAno kyAro; DAMgara kora strI. dhAra, kinArI; vastronI | utpanna thAya evuM taiyAra kareluM khetara. kinArI upara mukAtI paTTI -ro chuM. jhADa ke choDanI AsapAsa koraDo DuM. gUMthelo cAbuka karavAmAM AvatuM khAmaNuM koravuM sakri. kotaravuM; a.kri. aMkura | kyAre a. kaye samaye praznArtha). 0ka phUTavo. kora puM. phUTa, aMkura phUTavA. | a. koIka vAra Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kyAM kyAM a. kaye sthaLe (praznArtha). ka a. koIka sthaLe 57 [kharavuM khata [ara.] napuM. dastAveja, lakhata khapa puM. upayoga; jarUra. vuM a.kri. vaparAvuM; vecANa thavuM; joituM hovuM khapATa strI.,-TiyuM napuM. vAMsanI cIpa (chAja mATenI). khapeDo vAMsanI TTI. khapeDI strI. popaDI; eka jivAta khabara [ara.]strI., puM, ba.va. samAcAra. dAra [phA.] a. sAvadhAna. dArI strI. sAvadhAnI, sAvacetI khabho puM. bhujAno dhaDa sAtheno sAMdho che e aMga, khaMbho khamaNavuM sa.kri. khamaNI upara chINavuM. khamaNa napuM. khamaNI uparanuM chINa. khamaNI strI. khamaNavAnuM patarAnuM khAMcAkhAMcAvALuM sAdhana khamavuM a.kri. thobhavuM; sahana karavuM. khamA, khammA strI. khamAvavAno ke rAjA mahArAjA guru vagerene vadhAvavAno e jAtano bola. khamAvuM akri. sahana thayuM. khamAvavuM sa.kri. (karmaka) kSamA mAgavI kharaca puM. kharca, lAgata; vApara. 0vuM sa.kri. kharca karavo, vAparavuM. kharaco puM. kharca krodha [saM.] puM. gusso, kopa. -dhI [saM.] vi. gusso karanAruM kSaNa [saM., napuM.] strI. paLa, sekaMDano 4/5 bhAga; thoDo samaya kSamA [saM.] strI. mAphI kha. khacakAvuM akri. acakAvuM, aTakavuM. khacako puM. sapATI para paDelo khAMco khaTakavuM akri. bhoMkAvuM, kheMcavuM, sAlavuM. khaTako puM. khaTakavuM e; naDatara khaTapaTa strI. prapaMca. -TiyuM vi. prapaMcI khaDa napuM. ghAsacAro khaDakavuM sa. kri. uparAuparI goThavavuM. khaDaka puM. jamIna ke pANI uparano jamInano Tekaro. khaDakI strI. ghara ke phaLiyA AgaLanI daravAjAvALI mAMDaNI; evI zerI. khaDa(-DU)kalo puM. Dhagalo khaDatala vi. du:kha, hADamArI vagere khamI zake evuM, majabUta bAMdhAnuM khaDavuM a.kri. caNiyArA sAMdhA vagere uparathI khasI javuM khaDI strI. eka jAtanI sapheda mATI khaDiyo puM. boTo; yAcakano thelo kharaja(-sa)vuM napuM. jemAM kharaja AvyA kare che tevo cAmaDIno roga. kharaja strI. khaMjavALa khaNavuM sa:kri. kocavuM, khodavuM. -khoja | kharaDavuM sakri. lepa karavo. kharaDa puM. (-6) strI. bArIka tapAsa jADA ragaDAno lepa khaNasa strI, hAjata kharavuM a.kri. sukAIne paDavuM, raja raja Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharAba 58 khANa 1 thaI paDavuM. kheravavuM sakri. (karmaka) |khaMkheravuM sa.ki. jhATakI kADhavuM, kheravI khare ema karavuM nAkhavuM , kharAba [ara.] vi. naThAruM, bagaDeluM. khaMjavALa, khaMjoLa strI, khUjalI -bI zrI. bagADa. -bo paM. dariyAmAM AvavI e, valUra. khaMjavALavuM pANI nIce DhaMkAyelo khaDaka; kheDavA | sakri. valUravuM lAyaka na hoya evI jamIna khaMDiyera, khaMDera napuM. bhAMgItUTI kharI strI. copagAM pazuonA pagano | imArata be phATavALo yA Akho nakha, dAbaDo |aMta strI. cIvaTa. -tIluM vi. kharIdavuM sakri. vecANa levuM. kharIda | cIvaTavALuM [phA.), dI strI, vecANa levuM e khaMdhuM vi. khulAso na karatAM manamAM kharIpha [ara.] strI. puM. comAsu pAka | sAcavI rAkhe evuM lucyuM; dhUrta. kharuM vi. jevuM hoya tevuM, sAcuM; zekIne | -dhAI strI. khaMdhApaNuM. 0dholuM napuM. kaDaka kareluM; napuM. gajavela, polAda. | -dholo chuM. khAMdha -rAI strI, mAMdagI vakhate DhIlA na khAkha strI. rAkha. -khI vi. rAkhoDI paDatAM sahana karyuM javuM e ! raMganuM 5. Dile rAkha coLanAra khareMTuM napuM. tAjI viyAyelI gAya- 1 prakArano sAdhubAvo bheMsanuM dUdha, khIruM. -ro . relAno |khATa strI. khATalo. velI strI, nAnI DAgha, ogharALo; dAjhI gayelo | khATa, chelo chuM. moTI khATa anAjano popaDo; ghAnI rUjhano | khATuM vi. AmalI vagerenA svAdanuM. popaDo khaTAza strI, khATApaNuM. khaTamadhuruM kharca, rco juo "kharaca." vi. khaTAzavALuM mIThA svAdanuM khavAsa [ara.] vi. rajavADAmAM sevA- khADa strI. pahoLo khADo; khAI: cAkarIno dhaMdho karanArI jAtanuM pu. | -DI strI. dariyAnuM pANI bharAI rahe hajUriyo; khAsiyata, svabhAva. ONa, | evo jamInamAM paDI gayelo nadInA oNI strI. khavAsa bAI mukhano ke sAmAnya khADAkhADAvALo khasa strI. khUjalIno cAmaDIno eka | bhAga. -Do paM. nAnI sAMkaDI khADa roga. 09 napuM. jhINuM ghAsa khANa strI. khanija padArtho-paththara khasavuM a.ki. jagyA uparathI dUra | vagere khodavAne mATe karavAmAM haTavuM, sarakavuM. khaseDavuM (karmaka) khase | AvatI vizALa khADa. -Niyo chuM. ema karavuM khANa khodanAro majUra Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khANa, pa9 khiAMDavuM khANa re (juo khAvuM.') napuM. Dhorane | gharuM; meja vagerenuM gharuM nIravAno khorAka. -NiyuM napuM. chUTaka |khAmaNuM napuM. chIcharo kyAro, ghADavA vecanArA jyAM AvI ghI vecI | pANiyArA vageremAM karavAmAM AvatI jAya tevI gyA hAMDo vagere mUkavAnI besaNI khAtara napuM. khetaramAM nAkhavAmAM khAmI [phA.) strI. khoDakhAMpaNa; bhUla, Avato kacaro pUMjo; evo taiyAra | doSa karelo rAsAyaNika padArtha; bhIMtamAM khAra 5. kSAra; (lA.) adekhAI. 0vo pADeluM corI karavA mATenuM bAkuM; | pR. khalAsIno dhaMdho karanArI jAtino corI. 0NI strI. khAtara bharavAne puruSa. 0vI, rAvaNa strI, khAravAnI gADA upara nAkhavAmAM AvatI strI. khAruM vi. dariyAnA pANInA ghAsapAlA ke vAMsanI hAMsa. -riyuM svAdanuM; (lA.) khArIluM. khAriyuM napuM. corI karavAmAM vaparAtuM eka napuM. mIThuM caDAvelo cIbhaDAM vagereno ojAra. riyo chuM. melI vidyAmAM TukaDo. khArAza strI, khArApaNuM. pravINa mANasa khArI strI: khAravALI nadI; eka khAtara [ara.] strI. baradAsa, | bhAjI, khArIluM vi. (lA.) adekhuM sarabharA. -rI strI. niHzaMkapaNuM, khAlI vi. ThAluM, bharyA vagaranuM spaSTatA; bharoso; sAbitI khAvuM sakri. jamavuM. khANa napuM. Dhorano khAtara a. mATe, vAsta; kAraNe | khorAka, khANIpINI strI, khAvAnuM khAtuM napuM. AvakajAvakanA copaDAmAM | ane pIvAnuM che evI mijabAnI; AsAmIvAra ke jAtavAra jame- | khAvuMpIvuM - udhArano hisAba, evA hisAbanI khAsa ara.] vi. aMgata, potIkuM; a. tapasIla; kAmakAjanI phALavaNInI { cokkasa rIte. -siyata [ara.] strI. kacerI-kAryAlaya. khatavavuM sakri. | svabhAva, prakRti. -suM, -nsu vi. rUDuM, copaDA uparathI AsAmIvAra ke | majhAnuM jAtavAra khAtAvahImAM noMdha karavI. khAMca strI, nAnA nAnA khADA, khAMco. khatavaNI strI. khatavavuM e -co !. rastAno paDato khUNo khAdI strI. hAthe kAMtelA sUtara ke rezama |khAMDavuM sakri. khAMDaNI ke ukhaLiyAmAM vagerenuM kApaDa . nAkhI padArthanA TukaDA karavA. khAMDa khAnagI [pha.] vi. gupta; aMgata strI. nAnA nAnA khAMcA; sAkarano khAnuM [phA.napuM. gharano bhAga, khaMDa; | bhUko, morasa, bUruM khAMDaNI strI. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAMDuM 1 khUiba lokhaMDano ke evo khAMDavAno nAno | bheLA karI sIvavA. 0vavuM sakri. khAMDaNiyo, UkhaLI. khAMDaNiyo pu. | (karmaka) khIle ema karavuM, uttejita jamInamAM besADavAmAM Avato karavuM. khIlI strI, nAno khIlo. ukhaLiyo. khAMDuM vi. khaMDa khaMDa paDeluM, khIlo pu. moTo khIlaDo dhArakora bhAMgeluM khIsuM, khisse napuM. gajavuM, gUjuM. khAMDuM napuM. talavAra; (lA.) rAjapUta khIMTI strI, nAno khIMTo. -To pu. - vagere jAtimAM varane badale khAMDuM laI | bhIMtamAM kapaDAM mUkavA khoselo khIlo jatI jAna khumArI [ara. strI. AMkhamAM dekhAtI khAMdha strI. baMne khabhA vacceno bhAga, | mastIno nazo; garva kAMdha, baLada vagerene kAMdha para paDatuM | khurazI (-sI) [ara.] strI. pAchaLa ke ATaNa. -dhiyuM vi. (lA.) | AjubAju hAMsavALuM cAra pAyAnuM khuzAmatakhora. -yo chuM. maDaduM | lAkaDA ke loDhA vagerenuM Asana uThAvanAro te te DAghu khulAso [ara.] 5. spaSTIkaraNa; khAMbhI strI, nAno khAMbho, nAnI | cokhavaTa akSara vinAno pALiyo. -bho 5. khulluM vi. ughADuM; spaSTa; vaNa DhAMkeluM khaMbha; sImADAnI hadano khoDelo khuza [phA.) AnaMdita, prasanna. -zI strI. paththara; pALiyo AnaMda, harSa, prasannatA. -zAmata strI. khisse napuM. juo khIruM.' | hada bahAranAM vakhANa, paLazI. zAlI khIcaDI strI, cokhA ane maga ke | strI. AnaMda batAvavo e kaThoLanI dALa bheLavI karelI vAnI. khUTavuM a. kri. ghaTI paDavuM; (lA.) dago -Do paM. khAsa karI makarasaMkrAMti upara | devo ghauMne palALI photarI kADhI khAro ke | khUNo 5. jyAM be dizAo ke lITIo mITho karavAmAM Avato khAdya prakAra; maLatI hoya te khAMco (lA.) gaMdI bheLaseLa | khUtavuM a.ki. kAdava vageremAM khUpavuM. khIra strI. dUdhabhAtanI eka vAnI. | khoDavuM sakri. (karmaka) khADo karI -ruM napuM. tAjI viyAyelI gAya-1 emAM vaLI UbhI karavI bheMsanuM dUdha, khamIra caDAvelo Atho khUna [phA.1.napuM. lohI; hatyA; khUnasa, khIla puM. juvAnImAM moM upara thatI ! veranI sakhata lAgaNI phollI; ghaMTIno khIlaDo. 06 khUba [phA.) vi. ghaNuM vadhAre. -bI strI. a.kri. vikasavuM; sakri. be phALa | vizeSatA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kheMcavuM khodavuM kheMcavuM a ki. aNIdAra vastu kheMcavuM sakri. tANavuM. kheMca strI. bhoMkAvI. kheMca strI. bhUla, doSa | tANa, taMgI khUMTa chuM. Akhalo, sAMDha. -Tiyo pu. |khokharuM vi. bodA avAjavALuM; aDadhuM nAthelo Akhalo; UMTa. -TI strI. | bhAMgeluM khIMTI. -To 5. khIlo | khokhuM napuM. halakA lAkaDAnuM evuM paheluM khUMdavuM sakri. paga vaDe gadaDavuM, kacaDavuM | banAveluM sAdhana; oThI tarIke baMdha strI. pazunA vAMsA uparano Dheko. banAvelo pAghaDIno AkAra; -dhiyuM vi. vAsAnA uparanA bhAgamAM | kalevara. -khaluM vi. khokhA jevuM, khUMdha nIkaLI hoya evuM mANasa. | khakhaLI gayeluM badhuM vi. khaMdhiyuM; (lA.) luccuM | khoTa strI. ghaTa; toTo; khAmI, eba, kheDavuM sakri. jamIna haLa vaDe DhIlI khoDa. 0ka(-kA)vuM a.ki. aTakI karavI, khetI karavI. kheDa strI. paDavuM. -ko puM. ghaTa; khoTakAI javuM khetI. kheDANa vi. kheDeluM; napuM. e. -TALe vi. aMganI khoDavALuM. kheDelI jamInanuM taLa; khetI, kheDu, khoTI a. vilaMba-DhIla thAya e -DUta pu. khetIno dhaMdho karanAra puruSa rIte. khoTIpo pu. khoTI thavuM e khetI strI. kheDA rokANa. khoTuM vi. sAcAthI UlaTuM; kheda siM. . khinnatA, dilagIrI; | juThuM thAka. -do chuM.adekhAI khoDa rurI, khoDakhAMpaNa; kharAba khepa strI, bhAra laIne dUranI jagyAe | Adata. -DIluM vi. khoDavALuM. khoDuM javuM-AvavuM e; lAMbI musApharI; | vi. laMgaDuM (Dhora); svara vinAno | (lA.) evA pherAnuM mahenatANuM. | (vyaMjana) -pAnI vi. yuktibAja; tophAnI. khotaravuM sakri. AchuM AchuM karavuM. -piyo 5. khepa karanAro kAsada | -NI strI. dAMta-kAna khotaravAnI kherI strI. dAMtamAM bAjhatI popaDI | saLI; kotaravAnuM TAMkaNuM khela siM.] 5. tamAso, nATaka. 06 | khodavuM sa.kri. jamIna khaNavI; paDa - sakri. ramavuM. -lADI vi. khela | khaNavuM. -NI strI. khodavuM e; (lA.) karavAmAM bAhoza; (lA.) catura gillI karavI. khodAI, khodAmaNI khevanA strI kALajI; garaje strI, khodAmaNa napuM. khodavAnuM khesa khabhe nAkhavAnI pichoDI, . mahenatANuM. khodANa napuM. khodavAnI pacheDI kriyA; khodavAnI sthiti Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khobo. girama khobo chuM. khullI aMjali, poza | gaDha . killo khobharavuM a.kri. thobhavuM gaDhavI . cAraNonI eka oLakha khorAka [phA] . khAvAno padArtha. gaNavuM sakri. saMkhyA kADhavI, gaNitanA -kI strI, gujarAnanI vastu; eno | dAkhalAno khulAso karavo; (lA.) kharca lakSamAM levuM. -kAravuM sakri. lakSamAM khoruM vi. jUnuM thavAthI besvAda baneluM levuM, mAnavuM. gaNatara-rI strI. khola strI. karacalI, polANa. chevuM | gaNavuM e; gaNI kADhI ApelI sa. kri. khulluM karavuM, ughADavuM. molI | saMkhyA. gaNita (saM.) napuM. saMkhyAnA strI. oraDI hisAba karavAnI vidyA khovuM sa. kri. gumAvavuM | gata strI. gati, vAdya bajAvavAnI rIta; khoLa [phA. strI. gAdalA vagerenuM | ramatano dAva. tAgama strI. samagra khoLiyuM. khoLiyuM napuM. khoLa; gadheDuM napuM. bhAravAhI eka copaguM pazu zarIra, khoLI strI. ghoDiyAnI jhoLI | (ghoDAnA varganuM) khoLa2 5. pazune khavaDAvavAno | gapa strI. UDatI vAta, aphavA. -khuM ghANImAM jAmato tala vagereno kUco | -poDuM napuM. gapa. piyuM, pI vi. khoLavuM sakri. zodhavuM. khoLI strI. | gapa calAvanAra zodha gabharAvuM a.kri. gAbharuM banavuM. khoLo khuM. palAMThI vALI besatAM peTa -rATa puM, -rAmaNa, NI strI. ane paga vacce paDato kholo; e | gabharAvuM e. gabharu vi. nirdoSa, bhAga uparanuM lUgaDuM bhoLuM. gAbharuM vi. nirdoSa, bhoLuM khoMkhAravuM a.kri. khoMkhAro khAvo. |gama strI. sUjha,gati; a. bAju, khoMkhAro paM. khokhAM evo gaurava | tarapha. chata, gammata strI. vinoda; bharelo avAja majhA. 0vuM akri. pasaMda paDavuM. gamo 5. pasaMdagI ga gama [ara.] strI. bhoMThA paDI rahevAnuM gajuM napuM. guMjAza, zakti valaNa; zoka, du:kha. 0gInI strI. gaTTo(-Dho) . bAjhI gayelo gAMgaDo, | zokanI lAgaNI gaciyuM garaja [ara.] khapa, jarUra; svArtha. gaDa kuM. gUmaDAno gaThTho, vedo chuM. phekelo | jAuM, ju vi. garajavALuM paththara; DhIMko; dhakko garama vi. UnuM. -mAgarama vi. khUba Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garAsa) 63 giAbha khUba garama, dhagadhagatuM, tAtuM. mI | gaLuM napuM, garadana, kaMTha, Doka strI. uSNatA; ghAma -mAvo pu. | gaMja [phA. puM. Dhagalo; latto. -jI garamInI lAgaNI-asaravALI hUMpha strI. ghAsanI vyavasthita goThavelI garAsa pu. gujarAna mATe maLelI | khUba moTI thappIonI thappIo jamIna. -siyo 5. garAsanI jamIna | gaMduM vi. meluM. -dakI, -davADa strI. maLelI che evo jAgIradAra badabo mArato kacaro pUMjo ke maLagarabha 5. garbha; phaLono aMdarano | mUtra vagere bhAga | gaMdha siM, 5.3 5. sugaMdha; strI. garIba [ara.] vi. nirdhana. -bI strI. | badabo. -dhAvuM a.ki. badabo garIbapaNuM, dIna dazA anubhavAvI garbha [saM.] . strI ke mAtAnA peTamAM | gaMbhIra siM. vi. moTA dilanuM prauDha; UMDuM rahelo hamela; aMdarano mAvo; koI | gAu chuM. beeka mAilanuM aMtara, paNa vastuno aMdarano bhAga | Azare aDhI kilomITaranuM aMtara, galI strI sAMkaDI vATa, zerI, vagUMcI | koza strI. nAnI nAnI galI | gAgara strI. dhAtuno sAMkaDA mono ghaDo galIpacI strI, galagaliyAM (beDAmAM hAMDA upara mukAto) galu, lUDiyuM napuM. kUtarAnuM baccuM, | gADara, huM napuM. gheTuM. riyuM vi. (lA.) bhaLiyuM gADaranI mAphaka AMdhaLI gatie gaLavuM a.di. TapakavuM; pAkI javuM; saM.kri. | janAruM gALavuM zuddha karavuM, gaLe utaravuM. -NI | gADI strI, paiDAMthI cAlatuM vAhana. strI gALavAnuM sAdhana. -zuM napuM. | -huM napuM. (khAsa karI) baLadathI gALavAnuM kapaDuM gALavuMsakri. (preraka) | cAlatuM be paiDAMnuM vAhana gaLe ema karavuM. gaLAmaNa napuM. | gAdI strI, nAnuM gAdaluM; rAjAnuM-gurunu gALavAnuM mahenatANuM; gALatAM | siMhAsana. -daluM napuM. rU bharela nIkaLelo kacaro. gaLyuM vi. sAkaranA | sUvAnuM jADuM godaDuM, taLAI svAdanuM. gALa pu.gALavAthI | gANuM napuM. gAna nIkaLelo kacaro. gariSTha vi khUba ! gAna [saM.] napuM. gAyakI, gANuM gaLyuM | gAbha 5. garbha. 0Na, NI strI. gaLI strI. eka vanaspati; enAM | garbhavatI pazu mAdA. -bho chuM. pAMdaDAMmAMthI nIkaLelo vAdaLI raMga ! jenAthI vastunI aMdaranuM polANa SlA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAma 64 gujara pUravAmAM Ave tevo DUco; kaDAM | vaccenuM aMtara; pano, pahoLAI; vageremAM pUravAmAM Avato saLiyo; | daLaNuM oravAnuM ghaMTInuM moM; cUDIno radI DUco vyAsa gAma napuM. khetInA rojagAravALA | gAMgaDI strI, nAno TukaDo. -Do . kheDUtonA vasavATanuM sthAna. oThI ! moTo ghaTTa TukaDo vi. gAmaDA-gAmanuM, gAmaDiyuM. | gAMTha strI. AMTIvALo baMdha, graMthi; vaDiyuM vi. gAmaDAnuM. vaDiyaNa strI. | jhADamAMthI DALI phUTe che e bhAga; gAmaDAnI strI. DuM napuM. nAnuM | sUkA lAkaDAno evo bhAga. 0vuM gAma. 0ma(mo)taruM napuM. bIje | sa.ki. gAMTha pADI gUMthavuM; (lA.) gAma javuM e. -metI paM. gAmano | tAbe rahevuM. Thiyo 5. sUkI mukhI. moTa pu. gAmanI vRtti khAI | haLadarano TUka; taLIne taiyAra karelI gorapaduM karato brAhmaNa. moTuM napuM. | caNAnA loTanI vAnI. -Thiyo tAva gAmoTanuM kAma 5. marakI, plega. -Tho . moTI gAMTha gAya strI. dUdha detuM eka copaguM pazu, gAMDuM vi. magajanuM casakeluM, gheluM. DiyuM gAvaDI, dhenu vi. gaMDavuM, gAMDA jevuM gAyaka [saM.) paM. gAnAro, gavaiyo. | gAMdhI vi. kariyANuM vagere vecavAno -na [saM.] napuM. gANuM. -kI strI. | dhaMdho karanAra vepArI. gaMdhiyANuM napuM. gAvAnI rIta kariyANuM gAra strI.lIMpavA mATeno chANa-mATI | giradI [phA.) strI. bhIDa, gaDadI -lAdano pIMDo, eno lepa. -ro pu. |giro, gIro, giravI, gIravI [pha.] kAdava; caNataramAM vAparavA kareluM | vi. gharANe mUkavAmAM Ave ema cUnA vagerenuM ke mATInuM mizraNa | gIta siM.] napuM. gAyana; maMgala gAvuM sakri. gAna karavuM, gIta | avasara upara gavAtuM gANuM lalakAravuM. -zuM napuM. gAna. gavaiyo | gujaravuM a.kri. vItavuM; vahI javuM; 5. gAnAro; gAvAno dhaMdhAdArI | marI javuM. gujAravuM sakri. (karmaka) gALa strI. apazabda, bhUMDAM veNa | vitADavuM. gujarAna [phA.) napuM. gALiyuM napuM. Dhorane gaLe bAMdhavAnuM ! bharaNapoSaNa. gujAro paM. nirvAha, gALAvALuM doraDuM. gALo pu. | gALiyuM; phAMso gujara vi. gurjara jAtinuM. -rI strI. gALo . amuka samaya; be sthaLa | gujaranI strI, mahiyAraNa; 56' Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNa] aThavADiyAmAM zaheranA khAsa sthaLe -mI strI. gulAmagIrI bharAtuM bajAra; strInA hAthanuM eka | gusso [ara.] puM. krodha ghareNuM. gujarAta strI., puM. pazcima | guMDo [hiM.] jabaradastIthI kAma mAravADa choDI gujaro jyAM AvI vaselA te pradeza - hAlano AbuthI damaNagaMgA sudhIno viSyanI pazcimano pradeza. gujarAtaNa strI. gujarAtanI strI. -tI vi. gujarAtane lagatuM; strI. gujarAtanI bhASA guNa [saM.] puM. jAtisvabhAva; dharma, sulakSaNa. vuM sa.kri. guNAkAra karavo-eka saMkhyAne bIjI saMkhyA bharelo gaThTho jeTalI vA2 ka2vI. -NI [saM.] vi. sAdhanAro; dAMDa, DAMDa guMda,02 puM. jhADamAMthI nIkaLato cIkaNo rasa. riyuM napuM. palALelo guMdara rAkhavAnuM ThAma; vi. (lA.) kaMTALo Ave toya khase nahi evuM coTaNavRttinuM. guMdiyuM napuM. guMdariyuM cUDo puM. pagano naLo gUmaDuM napuM. zarIranI cAmaDImAM UThato | | gUMguM [phA.] vi. bhUMgaNuM; napuM. nAkano mela. -gaNuM vi. nAkamAMthI bolavAnI TevavALuM 65 guNavALuM gupta [saM.]vi. chAnuM, chupAyeluM. -khI strI.polI lAkaDI ke jemAM aNIdAra saLiyo chupAyelo hoya che. guphA strI. pahADanI kudaratI bakhola guma [phA.] vi. khovAyeluM gumAsto [phA.] puM. kArakuna, maheto. -stAgIrI strI. kArakunI guru [saM.] vi. moTuM; puM. AcArya; purohita; gora; sAta vAramAMno pAMcamo vAraM gurjara [saM.] juo 'gujara'. gulAba [phA.] napuM. eka sugaMdhI phUla ne eno choDa, sthaLakamaLa. -bI vi. gulAbanA raMganuM gulAma [ara.] puM. kharIda karelo nokara. vaDI strI, strI gulAma. | [gokhavuM gUMca strI. dorA vagerenI gAMTha paDI javI e; (lA.) AMTIghUMTI. cAvuM, -cavAvuM akri. gUMcavaNamAM paDI javuM. 0vaNa, tavaNI strI. gUMca; mUMjhavaNa gUMthavuM sa.kri. dorA vagerene AMTI pADI sAMkaLavuM. -Na napuM., -NI strI. gUMthavuM e. gUMthAmaNa napuM. gUMthavAnuM mahenatANuM geraiyo puM. juo 'gheraiyo.' gokha puM. jharUkho. lo puM. dIvAlamAM kareluM nAnuM khulluM hATiyuM. -kho puM. pakSIno mALo gokhavuM sa.kri. yAda rahe ema moDhe bolavuM Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goLa gojhAruM gojhAruM vi. (gAyanI hatyA karanAruM | oDhavA pAtharavAnuM sAdhana; gAyanA uparathI - lA.) hatyAruM,pApI | gaLA nIcenI jhUlatI cAmaDI. DuM goTa(-ThavelI strI. phaLanA aMdaranuM nAnuM napuM. moTI godaDI. vaDiyo . koTale. -lo chuM. moTuM koTaluM godaDI oDhI pharanAro bAvo. -do goTI strI. goLI; chANA-kolasIno 5. bhoMkAya ema khUMcavavuM. -dAvavuM sUkavelo pIMDo. -To pu. daDo; pIMDo; | sa. kri. godA mAravA; (lA.) jAgrata phUlano toro; phaLanI aMdarano goLa | karavuM, cetavavuM. -dI strI. aMdara padArtha; (lA.) chabaraDo. -TALo pu. | pANI bharAya-kaDhAya evA prakAranuM (lA.) chabaraDo. goTI(-ThI)maDuM | vahANo vagerene nAMgaravAnuM bAruM napuM. gulAMTa, goTavuM a kri. goLa godho, godhalo chuM. juvAna baLada goLa goTA vaLavA. goTavavuM sakri. | goyaNI strI. vrata nimitte jamavA (karmaka) goLA vALavA; (lA.) | nimaMtrelI saubhAgyavatI strI, jaina mUMjhavavuM goraNI, jaina sAdhvI, ArajA goTha strI. gupta vAtacIta; (lA.) | gora paM. chANAno bhUko mijabAnI, ujANI; (hoLInA gora pu. guru, purohita. 0jI puM. divasomAM paraNelAM taraphathI jaina sAdhu. -rANI strI. goranI geraiyAone apAtI) bheTa. 0DI patnI. goraNI strI. jaina sAdhvI; strI. vAtacIta. 0vuM a. kri. |. goyaNI. gorapaduM napuM. goranuM anukULa AvavuM, phAvavuM. 0vavuM | kAma, yajamAnavRtti sakri. (karmaka) vyavasthApUrvaka mUkavuM. | gorasa si., 5.] napuM. dUdha dahIM chAza -Thiyo chuM. mitra. -ThiyaNa strI. | mAkhaNa ne ghI. -sI strI. gorasa sahiyara, -ThI 5. jaina derAsarano | rAkhavAnuM vAsaNa, doNI pUjArI. -Tho chuM. rUjha. -ThaNa pu. | goruM vi. gaura-UjaLA raMganuM. -ro chuM. ghUMTaNa, DhIMcaNa. - ThaNiyo chuM. jamatI | (gorI cAmaDIno) yuropiyana veLA DhIMcaNa nIce mukAtuM TekaNa, | govALa, Liyo, -Lo paM. gAyono DhIMcaNiyo, ghUMTaNiyo rakhevALa. -LI strI, -LuM napuM. gothuM, cakaluM napuM. gulAMTa | govALano dhaMdho; (lA.) rakSaNa. goda strI. khoLo. 0vuM sakri. (lA.) | -laNa, laNI, -LaNa, -LaNI strI. khodavuM. 0DI strI. rU ke phATelA | govALanI strI gAbhAnuM banAvavAmAM AvatuM | goLa siM] vi. daDAnA AkAranuM, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goLa, dhira 5. nAtamAMno dareka peTA samUha, ghaTa strI. ochA thavuM e, khUTa. 0jra ekaDo. -LI strI. guTikA; pANI ! a.ki, ochuM thavuM, khUTavuM. -TALo bharavAnI ke chAzanI moTI mATalI. | paM. ochA thavApaNuM, ghaTa. -TADavuM -Lo 5. goLa padArtha, pIMDo; pANI | sa.ki. (karmaka) ochuM karavuM bharavAnI moTI goLI; peTano | ghaDavuM sa. kri, ghATa-AkAra Apavo; vAyuno eka roga; phAnasa ke vIjaLI racanA karavI; TIpI ghATa Apavo; divAno kAcano poTo musaddo karavo. -tara strI. ghaDavAnI goLa pu. zeraDIno pakavelo rasa banAvaTa; ghaDAmaNa; keLavaNI. -bhAMga goMdaruM napuM, -ro paM. gAmanA pAdharamAM (-ja) strI. vicAronuM asthirapaNuM. jayAM gAyo visAmo letI hoya tevI -mathala zrI. vicArone sthira jhADonI ghaTAno bhAga karavAno prayatna. ghaDAmaNI strI, godhavuM a.ki. baMdhiyera jagyAmAM pUrI ghaDAmaNa napuM. ghaDAI, ghaDAvavAnuM rAkhavuM mahenatANuM. ghaDAyeluM vi.(bhU.kR.) graha saM. 5. sUryanI AsapAsa pharatA | (lA.) anubhavathI pAkuM thayeluM AkAzI padArtha-sUrya vagere nava ghaDiyALa strI. napuM. samaya jaNAvanAruM graha, uparAMta navA zodhAyelA evA | yaMtra; kAMsAnI jhAlara (samaye samaye graha. ONa [saM. napuM. sUrya caMdra pRthvI jenA upara samayanA TakorA karavAmAM temaja zukra vagere grahonuM AkAzamAM | Ave che.) pharatAM ekabIjA ADe AvI javuM , ghaDo chuM. mATI ke dhAtunuM sAMkaDA moDhAnuM pANI bharavAnuM sAdhana. ghADavo chuM. graMtha (saMpuM. pustaka, copaDI, jilDa. { ghI vagere bharavAno ghaDo, pALiyuM ' -thi ., pR.] strI. gAMTha ghaNa pu. moTo bhAre hathoDo. -NuM vi. khUba, puSkaLa, bahu | ghamasANa napuM. bhAre prakAranuM gharSaNa; ghacarakuM napuM, -ko 5.peTamAMthI | bhayaMkara yuddha - anAjanA aMzanuM moDhAmAM pAchuM | ghara napuM. makAna; khAnuM, ghare; AvavuM e khAnadAna, kuLa. -ruM napuM. nAnuM ghara; ghaTavuM a.kri. yogya hovuM. ghaTAvavuM | cazmAM vagerenuM ghara; khAnuM. 0rDa vi. sakri. (karmaka) baMdhabesatuM karavuM, nI | uMmare pahoMceluM, vRddha, ghaDapaNa napuM. sAthe baMdha besatuM karavuM gharaDApaNuM. -rAka puM. kharIdanAra. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghasavuM 68 dhiAsa -rAkI strI, kharIdanArano Avaro; ! eka prakAranI sADI; (lA.) yuktikhapata. rANuM napuM. gAyako vagerenuM | prayukti, yojanA. -TIluM vi. ziSya-paraMparAthI cAlatuM AvatuM | ghATavALuM; rUpALuM. vaDI strI. cUMdaDI kuLa. -reNuM napuM. alaMkAra, dAgIno. | (khAsa karI rAtA raMganI) -ropo, robo pu. gharavaTa. 0vaTa | ghATara 5. pANIno bAMdhelo Aro, strI. gharanAM ja hoya evuM vartana | ovAro; pahADamAM thaI Avato ghasavuM sakri. gharSaNa karavuM; masaLavuM; rasto, pahADI neLa. -TI strI. mAMjavuM. ghasAra(-ro) 5. ghasIne | pahADanI nibiDa jhADI. -TI pu. utArelo ragaDa ke raja. ghasiyuM napuM. | sahyAdrinA pradezamAM rahenAro marATho. daLeluM (mIThuM). ghasiyo chuM. loTane | -TaNa strI. ghATInI strI. -huM vi. zekIne karAtI eka vAnI. ghAsaNI | ghaTTa, ragaDavALuM , strI. kSaya roga | ghANa puM. ekI samaye raMdhAya taLAya ke ghaMTa [saM5. UMdhA pyAlAnA AkAranI | kacarAya eTalo jaththo; (lA.) saMhAra. kAMsAnI vacce lolakavALI | FNI strI, telI biyAM pIsavAnuM baLada vagADavAnI vastu; baLada vagerethI | ke UMTathI cAlatuM yaMtra. -No pR. yaMtrathI cAlatuM anAja daLavAnuM yaMtra. -TI | cAlatI moTI ghANI strI. nAnI TakorI; daLavAnuM yaMtra. | ghAta (., pR.] puM, strI, hatyA, khUna. -To pu. nAno ghaMTa -tI vi. ghAtaka. 0ka siM.] vi. ghAta ghA DuM. jhaTako,prahAra; jhaTakAnuM nizAna, | karanAra. vakI vi. ghAta karavAnA traNa; covIsa kAgaLanI jhUDI; (lA.) | svabhAvanuM . duHkhanI UMDI asara; bhAre moTI | ghAma paM. unALAmAM thato ukaLATa (jamAM corI ke ucApata. 0yala vi. | parasevo chUTyA kare) jakhamI. 06 napuM. vraNa, nAruM. ghAlavuM sakri. khosavuM, dAkhala karavuM; aveDI vi. (lA.) moko joI lAbha | paheravuM (ghareNuM); (lA.) nANAM vagere uThAvanAra oLavavAM; bagADavuM. ghAla strI sAthe ghAgharI strI, nAno ghAgharo-caraNiyo. jamavA beThelAMnI paMkti; (lA.) -ro pe. strIonuM keDa nIcenuM veSTana, nukasAna, khAdhA caraNiyo; makAnanI besaNI ghAsa saM.) napuM. khaDa, cAro. -siyuM AsapAsano bAMdho vi. jemAM ghAsa UpajatuM hoya tevuM; ghATa siM.] puM. AkAra; strIonI | mAtra ghAsa khAnArA DhoramAMthI thatuM Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghAMcI 69 gheiluM (ghI); (lA.) sattvahIna -siyo pu. | dhUma sTAI. magajamAM Avato ghAsano sAtharo; ghAsa kApanAro | vicArano bhrAmaka vega. ghUmaDavuM. ghAMcI vi. ghANI calAvI tela kADhavAno || sa.kri. goLagoLa ghoLavuM. ghUmarI dhaMdho karanArI nyAtanuM; hiMdu temaja | strI. phudaraDI; vAIthI AvatI musalamAnamAM e nAmanI jAtanuM. | cakarI. ghumaraDI strI, phudaraDI. ghUmaro -caNa strI. ghAMcInI strI. -co pu. | . moTI phera-phudaraDI vAMsaphoDo, vAMsanA TopalA sAdaDI | ghUsavuM a.kri. baLajabarIthI pravezavuM. banAvanAra -NiyuM vi. ghUsI javAnA svabhAvanuM ghAMTI strI. gaLAno haiDiyo. -To pu. | ghUMghaTa, -ro pe. strIono ghUmaTo kaMTha; kaMThamAMthI nIkaLato moTo | ghUMTa, vaDo puM. pANI ke pravAhIno gaLe avAja; krodha vagerethI nIkaLato utAravAmAM Avato kogaLo. chevuM moTo sAda sakri. lasoTavuM; (zvAsanuM) Avartana ghI napuM. mAkhaNa tapAvI banAveluM pravAhI karavuM; rUMdhavuM. -TI sTarI. paganA ghuMmaTa ! juo "ghUmaTa', kAMDAnI bahAranI bAjuno hADakAno ghUgharI strI. dhAtanA patarAMnI | khUNo. -TaNa paM. DhIMcaNa; DhIMcaNiyo, khaNakhaNatI poTalI-goLI, kiMkiNI; goThaNiyo. -To pu. ghUMTIne banAvelo bAphelI jAra bAjarI (Dhorane | ragaDa; ghUMTavAnuM sAdhana khavaDAvavA). -ro pu. dhAtuM lAkaDuM | gheTuM napuM. meMDhuM, gAruM . khajUrI ke vAMsanAM pAtarAMmAMthI | ghena napuM. kepha, nazo banAvelo kAMkarI bharelo khaNakhaNato | gheravuM sakri. pharatuM pharI vaLavuM. ghera AkAra; dALa palALIne sUkavelA | pR. (ghAgharA vagereno) vistAra; * kaThoLa; goLa AkAranI taLelI | lazkarI ghero ghAlanArI senA; vAnI hoLInI gera. ghero paM. koI gAma ke dhUno pu. dharo (nadImAMno, che sthaLane pharatuM pharI vaLavuM (lazkaranuM). ghUmaTa . daherAM ke masIda vagerenI gherAva, gherAvo . cAre taraphano uparanuM chatrAkAra dhAbu. -TI strI. vistAra. ghe(ge)raiyo pu. hoLInI evI nAnI AkRti. -To pu. ghUMghaTa; | gera lAvanAro mANasa, geraiyo ToparuM . gheruM vi. pAkA raMganuM bhAre pramANamAM ghUmavuM a kri. goLa goLa pharavuM; | UMDA raMgavALuM, gaMbhIra, UMDuM, gahana gatipUrvaka hAlacAla karavI, rakhaDavuM. | gheluM vicittabhrama, gAMDuM; napuM. gAMDapaNa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciNavuM gheza(-sa) gheza(-sa) strI, khAvAnI eka supAcya | cakkara napuM. cakra, paiDuM thoDe laTAra vAnI, bharakaDuM, rAbaDI mAravI e. cakkI strI: ghaMTI, ghANI ghogharuM vi. bhAre gharaghara sAdavALuM. | cakalI strI. cakalAnI mAdA; (lA.) -ro paM. bhAre sAda; kaMThanA je | pANInA naLanI cAvI. -lo1 5. bhAgamAMthI avAja nIkaLe che te | naracakalI ghoDo . savArInuM copaguM eka pazu; | cakalo . cAra rastA jyAM bheLA (lo.) cIjavastu rAkhavAnI mAMDaNI; | thatA hoya te coka; ADaNI (baMdUka vagerenI) cAMpa-kaLa. -Dalo | cakAmuM napuM. cAmaDI upara paDeluM muM. bAraNA uparano ghoDAnA moMnA | upasaNa; DhImaNuM AkArano khUMTo. -DAgAMTha strI, cakAsavuM sakri. tapAsIne jovuM. saraDakaNI gAMTha. -DApUra napuM. ghoDAnI ! NI strI. bArIka tapAsa, kasoTI jema dhasI AvatuM nadInuM pUra. -DAra | cagadavuM sakri. capaTa kacaDI nAkhavuM. mI. ghoDA bAMdhavAnI jagyA, | cagadAyuM a.kiM. kacaDAvuM tabelo. DiyuM bALakane sUvA mATenuM | caDavuM caDhavuM akri. nIcethI uparanI cAra pAyAnuM pAraNuM. -DI sTI. | bAju javuM; humalo laI javo; ghoDAnI mAdA; (lA) lAkaDA ke | paripakva thavuM; saMkocAvuM, TUMkuM thavuM; dhAtunI nAnI mAMDaNI nazAno kepha Avavo. caDAI, caDhAI ghoLavuM sakri. pharate dAbIne narama strI. lazkarI humalo. caDAu, caDhAu banAvavuM; meLavavuM; jorathI ghUmaDavuM; } vi. caDavAne yogya; (lA.) napuM. ghoLIne banAveluM pravAhI pINuM phulaNajI, caDANa, caDhANa napuM. UMce ghoMkavuM sakri. ghoco mAravo, koNIno caDato DhoLAva. caDiyAtuM, caDhiyAtuM godo mAravo. ghoMko . koNIno | vi. vadhAre sAruM godo | caDDI [hi.] strI. aDadhuM pATalUna; ghoMghATa puM. ghoMgho thato zorabakora | jAMghiyo | | caNavuM sakri. cAMcathI dANA khAvA; ca imArata vagerenA paththara ke IMTa vagere cakarI strI, nAno goLa AkAra;(lA.), eka para eka goThavavAM. caNa strI. vAI, mAthAnI dhUma. -raDI strI, nAnI paMkhIone caNavA mATenA dANA. phudaraDI, phera; evuM ramakaDuM. -rAvo pu. | caNatara strI. paththara ke IMTa caNavAnI pharate goLa ghUmaro mArI Avavo e. | kriyA; caNAyelAM paththara ke IMTa Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caNiyAruM] caNiyAruM napuM. je khADAmAM TekAvAthI bAraNuM phare che te aDIvALo bhAga caNo puM. eka kaThoLa. -NI strI. nAnI jAtano caNo. -NIbora, -NiyuM bora napuM. beThI boraDImAM thatuM nAnuM bora 71 catura [saM.] vi. copavALuM, hoziyAra. -rAI strI. caturapaNuM catuM(-duM) vi. vAMso jmInane aDe tevI rItanuM laMbAIne paDeluM capaTa, -TuM vi. padArtha ke prANI jamInane capocapa cITakI rahe evuM capaTI strI. hAthanA aMgUThAnI ane mukhyatve trIjI AMgaLInI bhIMsathI thato avAja; AMgaLIomAM samAya eTaluM mApa [carcavuM |carakho [phA.] puM. kapAsa loDhavAno sAMco; reMTiyo; phALako, cagaDoLa. -khI strI. carakhAnA AkArano pANI kADhavAno phALako camAra vi. cAmaDiyAnI nAtanuM carakavuM sa.kri. pakSIe hagAra karavI. -Na vi. carakyA karatuM. caraka strI. pakSInI hagAra caraNa [saM., paM.] puM., napuM., paga; kavitAnuM pada, pAda. -Niyo chuM. ghAgharo, caraNiyo carabI [phA.] strI. cAmaDInI nIcenA paDamAM thato tailI padArtha; (lA.) mada, abhimAna | caravuM a.kri. cAlavuM, pharavuM; sa.kri. pazu-pakSIonuM ghAsa dANo vagere khAvuM. carAI strI., carAmaNa napuM., carAmaNI * strI. carAvavAnuM mahenatANuM. cariyANa vi. caravA * yogya jamIna. caro chuM. Dhorane caravAnI jagyA. cAravuM sakri (karmaka) (Dhorane) carAvavuM. cAra strI. bAjarI juvAra vagerenA lIlA sUkA sAMThA. cAro puM. pazu paMkhIno khorAka; lIluM sUkuM ghAsa-sAMThA caru puM. pahoLA moMno degaDo; homano caru. ravI strI. pahoLA peTanI sAMkaDA moMnI degaDI capaLa [saM.] vi. caMcala; hoziyAra. -LA(-lA) [saM.] strI. vIjaLI cappu napuM., puM. cAku cabUtarI strI. nAno cabUtaro. -ro puM. polIsathANuM; cotaro; parabaDI; cakalo, coka camacI strI. taddana nAnI kaDachI. -co puM. moTI camacI camatkAra [saM.] puM. navAI upajAve |carita,-tra [saM.] napuM. AcaraNa, evI ghaTanA; karAmata jIvananI vigata. caritara napuM. (lA.) bhUtapreta-pizAcanuM vartana carcavuM sa.kri. caMdana vagere lagAvavuM; vAtacIta-vAdavivAda karavAM. carcA [saM.] strI. caMdana vagerethI karavAmAM Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cala, -La] [cATavo AvatI pUjA; vAtacIta-vAdavivAda | caMdra,0mA siM] puM. pRthvIno e nAmano cala, -La siM. vi. calita thAya evuM, | upagraha, cAMdo , asthira. -LavuM a.kri. DagavuM, mananuM | caMpala strI. napuM. paTTIovALI sapATa asthira thavuM. -LAMTha vi. vaMThI gayeluM | cA cInIstrI, puM. eka choDa; enAM casakavuM akri. chaTakavuM; khasakavuM; | lIlAM yA sUkavelAM pAnanuM banAveluM (lA.) gAMDA thavuM. casako puM. koI | pINuM vastu bhogavavAnI tRSNA; lata, kho | cAka puM. kuMbhArano cAkaDo; strIone cahero chuM. moDhAno sIno, sUrata, aMboDAmAM khosavAnuM caMdranA AkAranuM zikkala; kapALa paranI khUNiyA | eka ghareNuM. -vaDo pu. kuMbhAranuM jenA pADatI hajAmata : upara vAsaNa utAravAmAM Ave che te cAra strI. khUjalI, ceLa - paiDuM. -kI strI. krU uparanI pecavALI caLakavuM a.kri. teja mAravuM, jhabakavuM. | cakarI; sUraNa vagerenI gAMTha caLaka strI, caLakATa 5. jhabakAra. | cAkara [pha.] paM. nokara. - DI strI. caLakAro chuM. tejano camakAro | strI nokara. -riyAta vi. cAkarI caLa na. hAthanI AMgaLAthI ke khobAthI | , karanAruM. -rI strI. nokarI bhojana karyA pachI moDhuM dhovuM e kriyA | cAkaLo chuM. goLa ke corasa nAnuM caMcaLa [saM.] vi. asthira svabhAvanuM, | AsaniyuM ke gAdI Dagumagu; kSaNika TakanAruM; (lA.) | cAku, kU[phA.), kuM napuM. cappa cAlAka, cakora | cAkhavuM sakri. svAda jovA moMmAM mUkavuM caMDALa vi. cAMDALa, eka jAtanI cATaluM napuM. arIso . aMtyaja jAtanuM nirdaya, ghAtakI | cATavuM sakri. koI paNa padArthane caMdana siM.] napuM. sukhaDanuM lAkaDuM; eno | jIbhathI aDI kheMcI khAvo. caTaNI orasiye ghasI utArelo ragaDa ! strI. cATI khavAya evI maracAMcaMdaravo puM. chatanuM raMgaberaMgI bhAtIgara kothamIrI temaja evA bIjA DhAMkaNa, moTI caMdanI padArthonuM cATaNa. cATaNa napuM. cATI caMdI strI. ghoDA ke baLadane ApavAmAM zakAya evo taiyAra karelo narama Avato sUko dANo (bAjarI caNA | vagere) cATavI . lAkaDAno kaDacho; halesuM. caMdo !. koI paNa vastunA dazya | cATUMDI strI, nAno cATavo; kAnano AkAranI goLa sapATI, biMba | mela khotaravAnI khotaraNI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cADI [cAsaNI 2 cADI strI. eka vize phariyAda bIjAne | cAlavuM a.kri. gatimAM rahevuM-hovuM; karavI e. -DiyuM vi. cahI karanAruM. -Diyo puM. (lA.) khetaramAM paMkhIo vagerene bivaDAvavA UbhI karelI manuSyAkRti cADa strI. coMpa, kALajI, cIvaTa cADuM napuM. dIvo mUkavAnuM khADAvALuM TekaNa (cATavo dIvAlamAM khosyo hoya e jevo dekhAya tevA AkAranuM) cAdara [phA.] strI. ochADa cAnaka strI. kArya karavAnI uttejita hIMDavuM; nabhavuM; TakavuM; vyavahAramAM hovuM. cAla| puM. rivAja, cAla strI. cAlavAnI rIta; gati; vartaNUka. cAlatI strI. cAlatA thavuM e. cAlu vi. jArI; vartamAna. calaNa na. cAlavuM e; amala, sattA; calaNI nANuM; (lA.) dhAro, rivAja, calaNI vi. calaNamAM cAlatuM (nANuM). calatI strI. gAnamAM aMtarA pachI dugana cAlathI levAmAM AvatI gAna ane tAlanI gata. calAu vi. cAlI zake evuM. cAlI strI. aneka oraDAonI pAghaDI pane bAMdhelI hAravALI imArata 73 tAnI vRtti, cIvaTa, kALajI cAnakI strI.nAno roTalo cAbakho puM. cAbuka, koraDo; (lA.) asarakAraka mArmika bola | cAma napuM. zarIranI khAla. huM vi. janAkArInA dhaMdhA upara jIvanArI nyAtanuM. ThI, ThaNa strI, e nyAtanI strI. oDa vi. cAmaDAM jevuM cIkaNuM. Diyo puM. DhoranAM cAmaDAM utArI keLavavAno dhaMdho karanAra. haDiyaNa strI. cAmaDiyAnI strI. DI strI, zarI2 upa2nI tvacA. huM napuM. tvacA; utAreluM cAma. -mAcIDiyuM napuM. vAgoLanI jAtanuM eka nAnuM prANI, chIpuM cAraNa [saM.] vi. stuti-vakhANa | karanArI saurASTramAMnI eka nAtanuM. -NiyANI strI. cAraNanI strI. -NI vi. cAraNane lagatuM. cAvavuM sa.kri. khorAkane dADha vatI kacaravo-pIsavo. -LuM vi.(lA.) dAMta pIsI pIsI bolanAruM, cabAvaluM. cavaDa vi. muzkelIthI cavAya evuM, cIkaTa. cavANuM napuM. kAcuM koruM ke zekeluM khAvAnuM (dhANI-mamarA-seva vagere) | cAvI strI. kUMcI; (lA.) upAya cAsa puM. [de.] haLa vagerenA kheDANathI thato lisoTo. 0NI1 strI. cAsavAnI kriyA cAsaNIre strI. ukALIne karavAmAM AvatuM khAMDa-sAkaranuM pravAhI (mIThAI banAvavAmAM vaparAtuM); (lA.) kasoTI, cakAsaNI; namUno Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAhavuM. 74 cimanI prema cAhavuM sakri. icchavuM; prema karavo. | -vuM vi. dhoLAM dhoLAM cAMdAMvALuM. cAha ., cAhanA strI. pasaMdagI; | cAMdalo paM. cAMdo; caMdranA AkAranuM goLamaToLa tilaka, cAMllo; (lA.) cALa strI. aMgarakhAno chAtI nIceno zubha prasaMgomAM apAtI rokaDa bheTa, AgaLano ghera vadhAvuM. cAMdaliyo paM. caMdramA. cAMdI 'cALavuM sakri. cALaNIthI vehamAMthI strI. caMdranA raMganuM rUpuM, zuddha rUpuM; nIkaLI nIce paDe ema cokhkhuM karavuM; | guhya bhAgano eka cepI roga; nAnuM (naLiyAM vagere) saMcAravuM; tAravavuM. | cAMdu. cAMdavuM, cAMduM napuM. traNathI -Na napuM. cAlatAM cALaNImAM bacatuM paDeluM cAThuM kastara. -NI strI, cALavAnuM cAMpavuM sakri. dabAvavuM; AgathI chidrovALuM sAdhana. -No pu. dhULa retI | dajhADavuM; Aga lagAvavI. cAMpa kAMkarI vagere cALavAnuM jALIvALuM strI. yukti ke yaMtrathI khullI ke baMdha sAdhana. cALo 1 5. chAparAM | thatI kaLa. cAMpatI strI. cetavaNI. saMcAranAra majUra cAMpaluM vi. cabAvaluM; (lA.) doDhacALora paM. aMgaceSTA; nakharAM, nakala; | DAhyuM (lA.) aDapaluM cAMllo juo upara "cAMdomAM cAMkhaDI strI, pAdukA, pAvaDI | "cAMdalo." cAMgaLuM napuM. cAra AMgaLAMno joDelI | cikAra vi. tadana bharAI gayeluM, pUrNa sthitino hatheLIno capaTo AkAra | cicoDo 5. zeraDI pIlavAno kola cAMca strI. pakSIonuM aNIvALuM moM ciTTI,-hI strI, thoDI matalaba lakhI evA AkAranI vastu. 0vo pu. | hoya evo patra ke kApalI cAMcanA AkAranuM jamIna khodavAnuM citA siM] maDaduM bALavAnI lAkaDAMnI | goThavelI mAMDaNI cAMcaDa kuM. roga prasarAvanAruM eka jhINuM citta siM] napuM. aMtaHkaraNa, mana; lAla raMganuM pAMkhALuM jIvaDuM | (lA.) lakSya, dhyAna cAMdo . caMdramA, cAMdanI strI. citra siM] napuM. cItareluM e, chabI. caMdramAvALI UjaLI rAta; caMdaravo. | kAra vi. citAro cAMdaraDuM, huM napuM. bArIka tAro; cinagArI strI. agnino taNakho, chAparA vagerenA jhINA kANAmAMthI | nAno TAMDo paDatuM ajavALAnuM cAMduM. cAMdaruM, cimanI [a] strI. bAMdheluM lAMbu ojAra Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciMtana. 75 cIlo UMcAIvALuM dhumADiyuM; phAnasa | AbehUba varNana. citAro paM. citra vagereno kAcano poTo . AlekhanAra. citarAmaNa napuM. ciMtana [saM.] napuM. vicAra. ciMtA [saM.] ] cItaravAnI kriyA; citrA. trI. ciMtana, vicAra; phikara. citarAmaNI strI. cItaravAnuM ciMtavavuM sakri. vicAravuM mahenatANuM. cItaro pu. vAghanI cIkaTa vi. cIkAzavALuM. -zuM vi. tela jAtanuM eka prANI, citto jevA padArthanI bhInAzavALuM, cIpa strI. vAMsa vagerenI lAMbI capaTI coMTavAnA svabhAvanuM; (lA.) kaMjUsa; | paTTI; pattAM cIpavAnI kriyA. 0TI cApacIpiyuM. cIkAza, cIkaNAza | RI. be padArtha vacce cipAtAM strI, cIkaNApaNuM cAmaDImAM paDato saLa. 0To pu. cIja [ phAstrI. vastu, padArtha; gAvA | nAno cIpiyo, cImaTo, cIpiyo . mATenuM geya pada, gIta be pAMkhovALuM koI paNa padArtha cIDa strI. sakhata aNagamo, rIsa; vaDa | agnimAMthI pakaDavAnuM ojAra. UMbaro thora vagere jevI | cIpavuM sakri. (pattAM-pAnAM) phIsavuM vanaspatimAMthI nIkaLato cIkaNo | cIbuM vi. beThelA capaTA nAkavALuM rasa; mAthAno cIkaNo mela. DiyuM cIbhaDI strI. cIbhaDAMno velo. -DuM vi. ciDAvAnA svabhAvanuM. ciDAvuM | napuM. cIbhaDInuM phaLa aki. aNagamo thavo; rIte bharAvuM | cImaTo puM, juo "cIpaTo". cIDavavuM sakri. (karmaka) (bIjAbe) cImaLAvuM a.ji. saMkocAvuM-sukAvuM. aNagamo pedA karavo, rIse | cImaLavuM sakri. (karmaka) AmaLavuM bharAvavuM; e beu kriyA thAya evA [ cIravuM sakri. UbhI be phADa karavI. - zabdo bolavA cIra(-rI) strI, vastra dAtaNa phaLa cINa strI, napuM. ghAgharAnA nephAnI | vagerenI phADa. cIro paM. kapaDAMnI . temaja khamIsa ke kasavALA keDiyAnA | phIDa. cIriyuM napuM. phaLonuM phADiyuM. khAMdha nIcenA ke pharatA gharanI | cirAI (-maNI) strI, (-maNa) lUgaDAmAM bharavAmAM AvatI capaTI | napuM. cIravAnuM mahenatANuM. cirADo cINo pu. bAjarInA dekhAvanuM eka | pu. moTo cIro; phATa pILuM dhAnya . cIlo puM. rastA upara vAhana cAlavAthI cItaravuM sakri. citrA kADhavuM, | paiDAMnI gatino paDato UMDo AMko; AlekhavuM. citAra 5. (lA.) | sAMkaDo rasto; (lA.) rivAja, cAla Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cIvaTa) cUiMthavuM cIvaTa strI. kALajI bAMdhakAmamAM pakavelA paththarano cIsa strI, pakSIonA jevI tINI | vaparAto dhoLo padArtha bUma | cUmavuM sakri. cuMbana karavuM, bokI cIMtharuM(DuM) napuM. phATI gayeluM kapaDuM ke | bharavI; (lA.) sparza karavo. cUmI eno TukaDo strI. cuMbana, bokI, bakI cIMdaDI strI, cIMtharAmAM koI cIja- | cUra,ro paM. bhUko. rI strI. bhUkI vastunI bAMdhelI nAnI poTalI. | cUrNa [sa] (davA vagereno) bhUko, cUro cIMdarI(-raDI) strI. cIMtharAnI | cUla strI. jamInamAM gALelo moTo cUlo. patalI paTTI -lI strI, nAno cUlo. lo chuM. mATI cuDela strI. DAkaNa (mRtyu pachInI | ke loDhAnI banAvelI nAnI cUla manAtI eka jIvayoni) | cUvuM a.kri. TapakavuM, gaLavuM. navo . cUkavuM a kri. bhUlavuM; paisA patAvavA. | pANI Tapake evuM chAparA vageremAMnuM -vavuM sakri. (karmaka) bhUlavavuM, paisA | kANuM; nALiyeranI kAcalI vagere patAvavA. cukavaNuM napuM. paisAnI | bALatAM nIkaLato kALo rasa patAvaTa. cukAdo 5. patAvaTa; cUsavuM sakri. moM ke mULa vaDe pravAhI pheMsalo. cUka strI, bhUla, cUkate a. | kheMcavuM; (lA.) sattvahIna karavuM. cUsa paisAnI pUrepUrI patAvaTa thaI hoya | strIcusAI javAnI sthiti. -saNI ema strI. dhAvaNI cUDa strI. (sApanI) pakaDa. cUDI strI. | cUMka strI. peTamAM AvatI AMkaDI; hAthamAM paheravAno hAthIdAMta | loDhAnI nAnI khIlI. -kAvuM a.ki. vagereno patalo cUDo; grAmophonanI | peTamAM cUMka AvavI rekarDa. 0lI strI, hAthIdAMtanI ke cUMcuM vi. jhINI AMkhavALuM, cUMdhaLuM evI cUDI. cUDo(-Dalo) 5. | cUMTavuM sakri. capaTIthI toDavuM; (lA.) hAthIdAMtanuM ke evuM balaiyuM; cUDIno | pasaMda karavuM. -NI strI. (lA.) jhUDo. cUDa(-DI)gara paM. cUDIo | pasaMdagI. -lI strI, cIMTiyo. -lo saMvADA upara utAranAro kArIgara, | pu. moTo cIMTiyo maNiyAra cUMthavuM sakri. game tema astavyasta cUnaDI strI, juo "cUMdaDI." karavuM, pheMdavuM. cUMthAgUMtha strI, vAraMvAra cUnI strI, hIrAkaNI; cUnIvALI | cUMthavuM e, pheMdaNI. cUMthAro paM. nAkanI cUMka. -no . imAratanA | cUMthAgUMtha; jaTharamAM thatI Ulaca Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUMdaDI] vAlaca; cUMthAI gayelI cIja. cUMtho puM. gUMthAyelo DUco cUMdaDI strI. bhAtIgara raMgIna eka sADI, cUnaDI 666 ceka [aM.] beMkamAM cAlatI hUMDI ceDAM napuM., ba.va. aDapalAM cetavuM akri. sAvadhAna thavuM; izAratamAM samajhI javuM; agni lAgavo, peTavuM. cetana [saM.] napuM. caitanya, jIvanazakti, prANa; hoza, sUdha; vi. jIvadhArI prANI. -nA [saM.] strI. caitanya. -vaNI strI. agAuthI ApelI sUcanA. caitanya [saM.] napuM. cetana, jIvanazakti; hoza, sUdha (cokhkhuM(-khuM) coka; bArIbAraNAM vagereno ADAM UpaLAM sALavelo AkAra; (lA.) yukti. DI strI. nAnI corasa pharasabaMdhI ke choyela jagyA; X AvI nizAnI; (lA.) cAranI ToLakI huM napuM. ghoDAnI lagAma. cokI strI. paheregIrane besavAnI jagyA; (lA.) rakhevAlI, saMbhALa; nAno bAjaTha. cokiyAta puM. cokI karanAra rakhevALa. coko puM. gaMjIphAnuM 4 nuM pAnuM; rasoI karavA ke karyA pachI pANIthI dhoyelI corasa nAnI jagyA; maDadAne suvaDAvavA karavAmAM AvatA lIMpaNavALI jagyA coka(-kka)sa vi. nakkI barAbara; khAtarIdAra, sAvadhAna. cokasAI strI. cokkasapaNuM; khAtarI, khabaradArI. cokhkhuM vi. juo 'cokhkhuM'. cokkhAI strI. juo 'cokhkhAI' cokhaMDa, huM vi. cAra khUNAvALuM |cokhA puM., ba.va. DAMgara kamoda vagere prakAranuM eka dhAnya cokhkhuM(-khuM) vi. svaccha; nirbheLa; (lA.) sAcA dilanuM, prAmANika; khulluM, spaSTa. -khkhA(kSA)I strI. cokhApaNuM. cokhaliyuM vi. (lA.) zuddhi ke prAmANikatAno Agraha rAkhanAruM. cokhavaTa strI. (lA.) khulAso, spaSTatA cena napuM. AzAyeza, ArAma, zAMti; lahera, gammata, moja cepa puM. paru, pasa, rasI; (lA.) hAnikAraka asara. -pI vi. cepa lagADe evuM celo puM. ziSya. -lI strI. ziSyA strI cevaDo puM. pauMA-caNAnI dALamagaphaLInuM taLeluM cavANuM ceSTA [saM.] strI. AcaraNa; cALA ceha strI. maDaduM bALavAnI citA coka puM. cArano samUha; cakalo, cauTuM; cauTAmAM bAMdhelo cotaro; makAnamAM khullo yA baMdhiyAra choyela ke pharasabaMdhIvALo corasa ke laMbacorasa bhAga. huM napuM. phaLiyA vacceno Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 cogAna] ropavAM cogAna [phA.] napuM. lagabhaga corasa |copavuM sa.kri. ropuM ke copATa, copaTa strI. sogaThAMnI ramata; e ramavAnuM phalaka copAniyuM napuM. be cAra pAnAnuM patAkaDuM; vartamAnapatra cophALa puM. cAra phALavALuM eka oDhavA-pAtha2vAnuM vasa comAsu vi. comAsAmAM - varSARtumAM thatuM (pAka vagere). -suM napuM. varSA | ghATanI khullI jagyAno vizALa coka coghaDiyuM puM. cAra ghaDI jeTalo samaya; jyotiSamAM lAbha amRta vagere divasa-rAtanAM ATha muhUrtomAMnuM dareka. -yAM napuM. ba.va. (lA.) cAra cAra ghaDIne aMte vAgatAM nagArAM coTalI strI. mAthA upara brahmaraMdhra najIka rAkhavAmAM AvatI zikhA; nALiyerano aNIvALo bhAga. -lo puM. strInI mAthAnI veNI; chUTo aMboDo; (kaTAkSamAM) strI coDavuM sa.kri. coTADavuM, sapATI para lagADavuM; jaDavuM; (lA.) maheNuM ke gALa saMbhaLAvavI - | cotaro puM. besI zakAya evo nAno corasa ke goLa svataMtra oTalo, peDho; cabUtaro [corI2 cotha strI, pakhavADiyAnI cothI tithi; cotho hakasI bhAga; cothAI. cothAI strI. cotho hakasI bhAga. cothiyuM napuM. nAnA bALakanA maraNa pAchaLa karavAmAM AvatuM cothA divasanuM jamaNa. cothiyo puM. dara cothe divase Avato tAva. cothuM vi. kramamAM cAra copaDI strI. pustaka. huM napuM. cAra paDavALuM thepaluM. -Do puM. hisAba noMdha vagere rAkhavAno lakhANa thAya evo graMtha, vahI. -DavuM sa.kri. lepa karavo, lapeDavuM RtunA cAra mAsano samaya cora [saM.] puM. chUpI rIte koIno padArtha upADI-uThAvI laI janAra, taskara. -rI1 strI. coranI kriyA. kuM, -laTuM vi. cora svabhAvanuM. vuM sa.kri. corI karavI; (lA.) kAma karavAmAM sAmo na jANe ema kasara karavI coraNI strI. suravAla. -No puM. moTo sUthaNo corasa vi. cAre bAju sarakhAM kada mApanuM; catuSkoNa AkRtivALuM. -sAI strI. corasa mApa, corasa pano. -so puM. jADA kApaDano corasa mApano TukaDo corI2 strI. [caoNrI] paraNatI veLA maMDapane cAre khUNe mAMDavAmAM AvatI mATalAM-mATalIonI mAMDaNI; evo maMDapa; evA maMDapa nIceno vidhi. -ro puM. gAma vacce AveluM badhAMne besavA bAMdheluM jAhera sthAna; moTo Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covaTa) 79 chiNavuM vizALa DhAMkelo oTalo covaTa strI. (lA.) jAheramAM besI | chaka a. cakita. 06 sa.ki. karavAmAM Avato carcAmAM nirNaya; | abhimAnathI bahekavuM; vaMThI javuM nakAmI carcA. -TuM napuM. jyAM cAra | chakaDo pu.nAnuM gADuM; nAno khaTAro rastA maLatA hoya tevI jagyA; | chakkaDa strI. (lA.) bhAre parAjaya; bajAra. -TiyuM vi. (lA.) nakAmI | bhUlathApa paMcAta karanAruM. -Tiyo chuM. gAmaDAMmAM | chaTakavuM a.kri. (koInA kabajAmAMthI) core besI cukAdA karanAra paTela | ekAeka chUTavuM-bhAgavuM-bacavuM; cosaluM napuM. paththara vagerenuM gaciyuM; | saTakavuM. chaTakuM napuM. chaTakavAnI mohanathALa vagerenuM moTuM cakarda | hikamata, dAvapeca coLavuM sakri. masaLavuM, ghasavuM; (lA.) | chaDavuM sakri. anAjanA kaNa vAraMvAra tenI te vAtane upADyA okhaNavA, khAMDIne choDAM alaga karavI. coLAcoLI strI. (lA.). karavAM. chaDAmaNa napuM. chaDavAmAMthI tenI te vAtanI lapa mAMDyA karavI nIkaLeluM kasta2; chaDAmaNI. chaDAmaNI strI. chaDavAnuM mahenatANuM coLiyA napuM, ba.va. gaLAnI | chaDI strI. sIdhI pAtaLI soTI, kAMba; aMdaranI beu bAjue thatA kAkaDA. devamaMdira temaja rAjadarabAra ane -muM napuM. rAtI raMgelI khAdI; dhAbA AcAryonA cobadAranI cAMdIthI ke vigere bharavAmAM vaparAtI AchA | sonAthI maDhelI lAkaDI, rAjadaMDa; rAtA raMganI kAMkarI phUlanI bharelI patalI soTI. coLI strI. strIono keDa sudhI DhaMkAya . gulachaDI; toro. vedAra 5. chaDI evo boriyAvALo kabajo, polakuM pokAranAra cobadAra. chaDo . coLA 5, ba.va. eka kaThoLa. -LI | sonA-rUpAno achoDo strI. nAnA coLA chaDecoka a. ughADe coka, jAheramAM, coMkavuM akri. camakavuM; (lA.) cetI khullaMkhullA javuM chaNakavuM a.ji. gussAmAM moTuM UMce coMTavuM strI.. vaLagavuM. coMTa strI. laI vALavuM. chaNako pu. chaNakavAmAM AghAta; nizAna. coMTADavuM sakri. | karavAmAM Avato maraDATa (karmaka) vaLagADavuM, cIpakavuM | chaNavuM sakri. bArIka kapaDAthI chINavuM; cauTuM napuM. covaTuM (lA) muddAvAra carcA karavI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chata chiApavuM chata strI. dhAbA nIcenI sapATI | AcchAdana, DhAMkaNa. chAjalI strI. chatara strI. hovApaNuM; vipulatA. bArIbAraNAM upara vAchaTathI bacavA -tAM a. topaNa. tuM vi. khu; karavAmAM AvatuM chAparA ghATanuM jIvatuM; sIdhuM, pAMsaruM; catuM DhAMkaNa; nAnuM chajuM; abharAI. chatra [saM.] napuM. ghuMmaTa AkAranuM dAMDA- | 'chAjiyuM napuM. (lA.) be hAthathI saLiyAvALuM DhAMkaNa. -trI strI. chAtI pITavAnI kriyA (zoka varasAda-garamImAMthI bacavA vaparAtuM | nimitte), chajuM napuM. chAja nIce nAnuM chatra; gADAM-gADInuM DhAMkaNa; | kADhelo jharUkho rAjA mahArAjAonA agnidAhanA chANa napuM. gAya-bheMsanI viSTA, ke dATavAnA sthAna upara karavAmAM | gobara. -zuM strI. bALavA mATe AvatI chatrAkAra cogama khullI DerI | vaparAtuM gAya-bheMsanuM kudaratI sUkuM chamacharI strI. saMvatsarI, maraNa pocakuM athavA chANamAMthI thApIne pAmelAMnI tithie karavAmAM AvatuM | banAvelo goLAkAra, thApoliyuM zrAddha-brAhmaNabhojana vagere ... | chAtI strI, zarIramAM peTa uparano gaLA chamAsI strI. maraNa pAmelAMnI pahele | sudhIno vistAra; (lA.) haiyuM, dila; varSe cha mahine AvatI tithi upara | hiMmata karavAmAM AvatAM zrAddhAdi chAtra [saM.) puM. vidyArthI, vRtti [saM.] charI strI, kAtuM, pALI. -ro chuM. moTI | strI. ziSyavRtti. -trAlaya [.. charI; baMdUkamAM vaparAtI sIsAnI | napuM.] napuM. vidyArthI-gRha goLI; sAikala vagerenAM paiDAMmAM chAnuM vi. DhAMkeluM, gupta; mUMguM vaparAtI polAdanI goLI chAparuM navuM ghara upara karavAmAM AvatuM chalAM(loga strI. ThekaDo vaLA-vaMjI-naLiyAMnuM ke patarAMnuM chaLavuM sakri. chetaravuM. chaLa [saM.]. DhAMkaNa, chAja; chAparAvALuM nAnuM ghara, napuM. kapaTa, dago chaMcheDavuM sakri. cheDavuM, satAvavuM; chApavuM sakri. eka vastu bIjI upara cIDavavuM; uzkeravuM || evI rIte dabAvavI meM enI AkRti chAjavuM sakri. chAparAM vagere upara UThe; bIbAM vaDe AkRti uThADavI; varaNa nAkhavuM; DhAMkavuM, chAvuM; a.ki. tumAra ane evAM bIjAM lakhANonI -ne lAyaka hovuM, -ne yogya hovuM; | nakala karavI. chApa strI. pratikRti; sAruM dekhAvuM. chAja napuM. chAparAmAMnuM | (lA.) mana upara paDelI asara; jhUMpaDuM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chAba] [chINavuM zeha, prabhAva. chApuM napuM. chApuM sa.kri. mAthe patharAI rahe ema vartamAnapatra; bIbuM (gulAla abIla vagerethI raMgoLInA kAmamAM vaparAya che te); tilakiyuM (tilaka tripuMDra vagere karavAnI oThI). chApo huM. vartamAnapatra; (lA.) ociMto humalo laI javo e. chapAI strI. chApa; chApavAnI rIta. chapAmaNa napuM., chapAmaNI strI. chApavAnuM mahenatANuM . chApaNI strI, chApavAnI Dhaba ke kriyA chAba strI. mAMgalika lUgaDAM - ghareNAM mUkavAnI vAMsanI cIpo ke khajUrInAM pAMdaDAMnI gUMthelI thALI ghATanI chAlakI. vaDI strI. mIThAI vagere bharavAnI chAlakI. huM napuM. trAjavAnuM palluM; trAjavuM chArI strI. parasevAne lIdhe zarIra u5ra vaLato Acho sapheda kSAra; bakarI. -ruM napuM. bakaruM. -ro puM. e nAmanI eka vAgharI jevI jAtano puruSa chAla strI. jhADanI tvacA. 06 strI. pANInI choLa. kuM napuM. chIcharuM; (lA.) ochA dilanuM; AchakaluM; gadheDAM upara nAkhavAmAM AvatI mAMDaNI. -luM nALiyerI vagerenA choDAnuM banAveluM ghaMTImAMthI loTa udharAvavAnuM sAdhana; chAla; cAmaDI paranuM bhIMgaDuM. -liyuM napuM. pahoLA monuM nAnuM tAMsaLuM DhAMkavuM; chAjavuM. -vaNI strI. lazkarI paDAva. -varavuM sa.kri. DhAMkavuM chAza(-sa) strI. dahIM mathI karAtuM pravAhI, mahI. -zi(-si)yuM vi. chAza jevA patalA dekhAvanuM (sonuM vagere) chAMTavuM sa.kri. vikherAIne ke phorAMrUpe paDe ema nAkhavuM. chAMTa strI. varasAda vagerenAM TIpAM paDe e, pharaphara. chAMTo puM. chAMTanuM TapakuM. chaMTakoravuM sa.kri. pANI chAMTavuM. chaMTakora strI., chaMTakAva puM. pANI chAMTavuM e chAMDavuM sa.kri. choDI devuM; phAragatI ApavI (strInI); bhANAmAM (anAja) paDatuM mUkavuM. -Na napuM. chAMDeluM anAja, eThuM 81 | chAMdavuM sa.kri. jADI thApa Ape ema lIMpavuM. chAMdo puM. jADuM lIMpaNa chAMya, vaDI strI.. Do, yo puM. chAyA, prakAza ADe AvatI vastuno ochAyo chinALa strI. vyabhicArI strI, vuMvi. vyabhicArI. chinALu napuM. vyabhicAra chIcharuM vi. thoDI UMDAIvALuM (jaLAzaya) chINavuM sa.kra. chUMdo pADavo, chANavuM; moLavuM; samAravuM (zAka). chINI strI. nAno chINo. chINo puM. moTI chINI, paththara lAkaDAM vagere phADavAnuM ojAra Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chItarI] chItarI strI. naverI chIdarI strI. TapakITapakIvALI eka jAtanI sADI; cUMdaDI chIpa strI. jemAM motI thAya che tevA prakAranI mAchalInuM kocaluM. 0nI, chalI strI. nAnI chIpa, 02 strI. moTI pAtaLI zilA. jIruM napuM.. lUgaDAM dhovA mATenI nAnI zilA. chIpo huM. lUgaDAM chApanAra kArIgaranI eka nAtano puruSa (atyAre muslima paMtha pALe che.) chIbuM napuM. tapelI upara rAkhavAnuM tAsaka jevuM DhAMkaNa 82 chIMkavuM a.kri. nAkamAMthI baLAtkAre zvAsa mUkavo; (lA.) vaTakI paDavuM, gusso karavo. chIMka strI. chIMkavAnI kriyA. -NI strI. suMghavAnI tamAku, tapakhIra chIMTa strI. eka jAtanuM raMgIna [chetaravuM mukta thavuM e; upAya, nistAra. chuTakAro puM. baMdhana vageremAMthI mukta thavuM e chUpavuM, chupAvuM a.kri. saMtAvuM. chUpuM vi. saMtADeluM; khAnagI, chAnuM chUMdavuM sa.kri. loco thAya ema kacaravuM. -NuM napuM. chUMdavuM e; zarIra upara soyathI TAMkIne pADavAmAM AvatAM TapakAM-nizAna, trAjavAM. chUMdo puM. chUMdavAthI thato AkAra; kerI vagerenI chINano karavAmAM Avato padArtha; paNo chekavuM sa.kri. ceravuM, bhUMsavuM. cheko puM. chekavAthI thayelo ke chekavA mATe karelo AMko; DAgha cheTuM vi. dUra, vegaLuM; napuM. be jagyA vaccenuM aMtara. -Te a.dUra cheDavuM sa.kri. aTakacALuM karavuM; [lA.] khIjavavuM. cheDa, cheDatI strI. khAsa karIne strIne badadAnatathI aDapaluM karavuM cheDo puM. aMtano bhAga; hada, sImA; sADIno pAlava; (lA.) bairAMothI karAtuM kANaphUTaNuM. cheDAcheDI strI. varakanyA yA daMpatIne mAMgalika prasaMge pacheDI ne sADInI bAMdhavAmAM AvatI gAMTha bhAtIgara kApaDa chIMDI strI. vADamAMthI nIkaLavAno nAno khAMco. huM napuM. jarA moTI chIMDI chUTavuM akri. baMdhana jevAmAMthI alaga thavuM; (lA.) rajA maLavI. chUTa strI. mokaLAza; 2jA; paravAnagI; jatI karelI rakama; vipulatA, chata. chUTI, chuTTI strI. rajA; paravAnagI. chUTuM, chuTuM vi. mukta, mokaLuM; alaga; bhabharuM (anAja lApasI bhAta vagere). chUTaka vi.a. jathAbaMdha nahi evuM, chUTuMchUTuM. chUTako puM. baMdhanamAMthI chetaravuM sa.kri. chaLavuM, ThagavuM. -piMDI, -bAjI, chetarAmaNI strI. chetaravAnI kriyA. chetarAmaNa napuM. chetarAmaNI. chetarAmaNuM vi. chetaranAruM Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheda 83 saLI cheda (saM.) 5. kApo; kANuM batAvato avyaya cheravuM aji. pAtaLuM hovuM jaka [hi.] strI. haTha, jIda; rakajhaka. chelluM vi. AkharanuM, chevaTanuM | -kiyuM, jakkI vi. haThIluM, jidI chevaTa, -. aMchelle, Akhare. chevADuM | jakaDavuM sakri. casake nahi ema kheMcIne vi. chevaTanA bhAgamAM-cheka pAchalA | sakhata bAMdhavuM - pakaDavuM. jakaDa strI. bhAgamAM raheluM sakhata pakaDa, sakaMjo haiyuM napuM. chokaruM; saMtAna. yo . jakAta [ara.], jagAta strI, nAkAvero, chokaro; putra dANa. -tI vi. jakAtane lagatuM choI strI. sAMThA uparathI utArelI jakhama paM. hathiyAranA ghAthI paDato pAtaLI cIpa; patarALAM karavAnI | zarIra uparano UMDo kApo, ghA. -mI | vi. ghAyala (thayeluM) chokaruM napuM. bALaka; saMtAna. -rI strI. | jaga,jagata napuM. vizva, duniyA bALakI. -paM. bALaka, kaeNyo. | jagA,-gyA sTI. sthaLa, ThekANuM; -ramata strI. -ravAda pu. bALaka jevI | nokarInuM sthAna; sAdhu bAvA phakIra thoDI buddhi vagerene besavA-rahevAnuM sthAna choguM napuM. kalagI jema phagaphagato jaTA [saM.strI. bAvAo mAthe vALanuM pAghaDI ke sAphAno cheDo cakrAkAra jhuMDa bAMdhe che e AkAra; choDa napuM. nAno ropo * vaDapIparanI vaDavAI. -TiyuM napuM. choDI strI. chokarI vALanI chUTI ke gUMcavAyelI laTa. choDuM napuM sukAyelA lAkaDAnuM pataluM | -Tila [saM. vi. gUMcavAyeluM, aTapaTuM phADiyuM. DiyuM napuM. nAnuM choDuM jaThara [sa. puM.] napuM. hojarI, peTa chotaruM, huM napuM. pataluM choDuM (jhADa jaDa1 [sa.] vi. jIvanarahita, phaLa vagerenuM), chAlano TukaDo | acetana; (lA.) lAgaNI buddhi ke cholavuM sakri.upara uparathI ukheDavuM; | skUrti vinAnuM. 0rthe vi. (lA.) taddana chAla ukheDavI. chola 5. jhADanI | jaDa buddhinuM. 0su, suM vi. taddana ukheDelI chAla cholavAthI paDelAM choDAM | jaDa zarIravALuM choLa strI, taraMga, mojuM; chAlaka |jaDara strI. bArIka mULiyuM. DiyuM napuM. mULiyuM. -DI strI. davAnA kAmamAM lAge evI vanaspati. -DIbuTTI strI. ja a. bhAra mahattva jarUra vagere bhAva | jAduI guNa dharAvatI vanaspati Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaDavuM^] jimA (kAlpanika). buM napuM. dAMtavALuM |janoI strI., napuM. yajJopavIta, brAhmaNa vagere trivarNa vaidika vidhi karavA nimitte kaMThamAM DAbA khabhA upara ADo nAkhe che te pavitra navasaro doro. 0vaDha, 0vADha a. DAbe khabhethI keDanA jamaNA bhAga sudhI ADo talavArano ghA-cIro paDe evI rIte moMnuM upara nIcenuM hADakuM jaDavuM. sa.kri.sajjaDa besADavuM; besaNImAM naMga besADavuM. -tara strI. jaDavAnI rIta; vi. jaDAva kAmane lagatuM. "tuM vi. baMdhabesatuM. -besa(-su)lAka(-kha) a. khUba sajjaDa. jaDAI strI. jaDatara; jaDavAnuM mahenatANuM. jaDAu(-va) vi..jaDeluM- | naMga besADeluM. jaDAmaNa(NI) strI. jaDAI. jaDita(-tra) vi. jaDeluM, naMga-besADeluM. jaDiyo puM. hIrAmANeka jaDavAnuM kAma karanAra kArIgara, evo vepArI jaDavuMra a.kri. (khovAyeluM) maLI AvavuM, hAtha AvavuM, lAvuM jaNa napuM. manuSya; puM. puruSa vyakti, AdamI; sAthIdAra, bheru. -NI strI. strIvyakti. -NuM napuM. mANasa jaNavuM sa.kri. janma Apavo. -tara strI. jaNavuM e, prasava, prasUti jaNasa strI. cIja, vastu; dAgIno, aveja; purAMta, silaka jatana navuM.rakSaNa, saMbhALa jatho(-ttho, -ththo) puM.samUha. -thA(-sthA, -ththA)baMdha a.moTA jathAmAM jana [saM., puM.] napuM. mANasa. tA [saM.] strI. lokono samUha, prajA; rela-vAhana (saMjJA) janetA strI. janma ApanArI mAtA 84 janma [saM., napuM.], janama puM. janmavuM, pedA thavuM e; janmAro. janmavuM, janamavuM akri. janma levo-pedA thavuM. janmAro, janamAro chuM. jiMdagIno samaya,bhava japa [saM., puM.] nAma maMtra vagerenuM raTaNa. vuM sa.kri. japa karavo, -piyo chuM. japa karavAvALo brAhmaNa japta [ara.], japata [ara.] vi. gunAsara kabaje kareluM. japtI, japatI strI. gunAsa2 kabaje karavuM e; TAMca | jabaruM, jabbara [phA.] vi. bhAre moTuM jama puM. yamadeva jamaNuM vi. pUrva dizAe UbhAM rahetAM dakSiNa dizA taraphanuM jamavuM sa.kri. bhojana karavuM. -Na napuM. jamavuM e; bhojananI vAnI; nAtavaro. jamADavuM sa.kri. (karmaka) bhojana karAvavuM jamA [ara.] strI. Upaja, Avaka. -me a. copaDAmAM AvakanI bAjue. chata strI. eka nAta ke Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jamAI] chaMdAra [phA.] puM. saMpradAyano samUha. jamAkharca rAkhanAro; sipAIono upa2I. va puM. bharAvo. 0vaTa strI. vyavasthita bharAvo 85 jamAI puM. dIkarIno vara jamAno [phA.] puM. yugalAMbA samayano kALa jamIna [phA.] strI. bhUmi, bhoMya. 0dAra vi. puM. jamInano mAlika. dosta vi. bhAMgI toDI bhoMyasarakhuM kareluM; (lA.) pAyamAla jaravuM a.kri. ghasAI javuM, jIrNa thavuM; hajama thavuM, pacavuM. jarIpurANuM vi. khUba jIrNa jarA [ara.] a. lagAra, thoDuM. ka, -rIka a. khUba thoDuM. tarA a. khUba ja thoDuM jarUra [ara.] strI. AvazyakatA; a.avazya, nakkI. ta, -riyAta strI. AvazyakatA, agatya. -rI vi. jarUranuM [jANavuM tarachoDATano zabda. jAva strI. javAnI kriyA. jAvaka strI. javAnI kriyA; kharaca jaLa [saM.] napuM. pANI. -LAdhArI strI. mahAdevanA liMganI besaNI. -LAzaya napuM. vAva kUvA taLAva vagere pANInuM sthaLa. -Lodara napuM. peTamAM pANI bharAvAno eka roga jaLasa napuM. jhADA vATe paDato AmakAco paru jevo cIkaNo maLa jaMgala [phA.] napuM. vana. -lI vi. vanavAsI; (lA.) aNaghaDa, roMcuM jaMjALa strI. upAdhi; (lA.) khUba kAmadhaMdhAmAM rokAvuM e jaMtu [saM., puM.] napuM. nAnuM jIvaDuM jaMpavuM a.kri. nirAMta vALI rahevuM; zAMti pakaDI rahevuM. jaMpa puM. sukhazAMti, nirAMta jAgavuM a.kri. UMghamAMthI UThavuM; (lA.) pramAdamAM na rahevuM. -raNa napuM. jAgavuM e. -riyo puM. jAgaraNa karanAro (bhUvAno sAthI) jAcaka puM. bhikhArI jAjarU,-ruM napuM. saMDAsa, pAyakhAnuM jADuM vi. daLadAra; ghaTTa, ghATuM; (lA.) maMdabuddhinuM; (lA.) gAmaDiyuM jANavuM sa.kri. samajhavuM, jJAna hovuM. jANa| vi. jANakAra. jANa strI, mAhitI; oLakhANa. jANakAra vi. jANavALuM, mAhitIvALuM. jANakArI jaMlada [phA.] vi. khUba ja teja. -dI [phA.] a. utAvaLathI, jhaTa jalaso [ara.] puM. AnaMda-utsavano meLAvaDo; saMgItano meLAvaDo javAba [ara.] puM. uttara. -bI vi. javAba mATenuM javuM akri. gati karavI; vIMtavuM; nAza pAmavuM. javara-avara strI. jAAva. jAkAra(-ro) puM. 'jA' evA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAta] 86 jillo strI. mAhitI hovApaNuM. jANabhedu | -gIrI strI, jAmIna thavuM e vi. vAtano bheda jANanAra; aMdaranI | jArI [ara.].a.cAlu - mAhitIvALuM. jANItuM vi. | jAsUsa [ara. puM. zatrunI hilacAla oLakhItuM, paricita. jANe, jANeke | upara dhyAna rAkhanAro guptacara. a. (u...kSA batAvatAM) mAno ke, | -sI strI. guptacaranuM kAma na hoya ! jAso chuM. aMgata vera vALavA lokone jAta strI. jAti, varga; nyAta, jJAti; | dhamakI ApavAmAM Ave che e; evI paMDa, deha. te a paDe, pote. 0vaMta, | dhamakI lakhI hoya evI ciThThI. 0vAna vi. kulIna, khAnadana | -sAciThThI (-TTI) strI. jAso lakhAyo jAtrA strI. yAtrA, tIrthATana | hoya evI ciThThI jAyu, theMka a. haMmeza rahevasyA kare | jAhera [ara.] vi. prasiddha, khullee rIte khulluM; sArvajanika. -rAta sTI. jAdu-dU [phA.) paM. napuM. maMtra taMtra ke | prasiddhi jAhera khabara hAthacAlAkInuM kAma. (-)I vi. | jALa sTI. mAchalAM paMkhI vagere jAdu bhareluM, camatkArika pakaDavAnI dorInI gUMthelI jALI; jAna strI. lagnamAM vara sAthe janAro karoLiyAnuM jALuM; (lA.) phAMdo, samUha-nIvAso puM. jAnano utAro. phareba, kAvataruM. -LiyuM napuM. -naiyo chuM. jAnamAM janAro AdamI. jALIvALuM dIvAlanuM bAkoruM. -LI -narANI, -naraDI strI. jAnaiyA strI | strI. ADA avaLA saLiyAvALI jAna napuM. nuksAna, hAni racanA; evI racanAvALuM bAraNuM; jAna [pha.] paM. prANa. 0vara [phA.] | bhamaraDo pheravavAnI dorI napuM. pazu; sarapa. -nI phi.] jALavavuM sakri. saMbhALavuM, sAcavavuM. jigarajAna, prANapriya -NI strI saMbhALa, sAcavaNI jApato 5. pAko baMdobasta; kAbU | jAMgaDa vi. kiMmata ApyA sivAyanuM jAmavuM akri. ghana thavuM, bAjhavuM; sthira | dekhADavA lIdheluM thavuM; (lA.) pUra bahAramAM khIlavuM, jAMgha strI. sAthaLa. -ghiyo chuM. jAMgha macavuM. -Na napuM. meLavaNa (dUdhamAM | DhAMke evo taMgiyo, TUMkI caDI nAkhavAmAM AvatI chAza) | jillo [ara.] pR. vibhAga; mahollo; jAmIna [ara.] paMbIjAnI | kalekTaranI dekharekha nIce mukAto dezano jokhamadArInI kabUlAta lenAra. | bhAga; moTI koThI (dANA bharavAnI) Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jivAta] 87 jivAta strI. nAnAM jaMtuono samUha | jiMdagI. jivAI strI. bharaNajiMdagI [phA.), -gAnI strI. jIvana; | poSaNanI bAMdhI ApelI rakama ke janmAro; AyuSa jamIna. jivADavuM sakri. (karmaka) maratuM jI a. "jaya thAo e udeze moTAo | bacAvavuM. jIvAdorI strI. AyuSa tarapha AdarathI bolavAmAM Avato 1 jIMDavuM napuM. choDano bIjavALo koza udgAra; nAmone cheDe Adara mATe | jukti strI, yukti, hikamata mukAto zabda. kAra puM. "jI-jI' | juga puM. jamAno. jUgatuM vi. baMdha besatuM karI ApavAmAM Avato javAba | jugAra chuM. jUgaTuM, dhUta. -rI vi. jugAra jIta strI. vijaya. chevuM sakri. vijaya | ramanAra meLavavo. jitADavuM sakri. (preraka) | juduM vi. alaga, nokhuM. -dAI strI. vijaya karAvavo . judApaNuM jIna napuM. ghoDAnuM palANa; eka jAtanuM | jubAna [phA.) strI. vANI. -nI strI. jADuM kApaDa. 0gara 5. jIna | bolIne jaNAvelI hakIkata banAvanAra jumalo [ara. puM. saravALo, kula AMkaDo jIbha strI. bolavAnI kameMdriya; (la.). julama [ara.] pR. kera, jabaradastI. vAcA, vANI; joDAnI AgalI | 0gAra, -mI vi. julama karanAra aNI; TAMka, aNiyuM. bhI strI. | julAba [ara.] 5. jhADA thAya evI jIbhanA AkArano koI paNa padArtha; davA ApavI e; reca; dasta, jADo jIbhanI oLa utAravAnuM sAdhana; juvAna vi. yuvAvasthAmAM raheluM. -nI Ula. jibhALa,-LuM vi.(lA.) bahu- strI. yuvAvasthA boluM; asabhya. jIbhAjoDI strI. | juvALa paM. bharatI (samudranI) . (lA.) bolAbolI 1 jusso [phA. pu. Avega, Ubharo; jIva siM] . zarIramAMnuM cetana tattva, | (lA.) joma, baLa prANa; (lA.) mana, dila; pUMjI, | jU strI. mAthAnA vALa vageremAM thatI dolata; kasa, sAra. oDuM napuM. jaMtu. | eka jivAta vana siM] navuM jIvavuM e, AyuSa; jUgaTuM napuM. jugAra. -TiyuM vi. jugArI jiMdagI, janmAro. valeNa vi. jIva | jUja vi. taddana thoDuM harI le evuM. jIvavuM a kri.prANa |jUjhavuM a.kri. sakhata laDAI karavI, dhAraNa karI rahevuM; hayAta hovuM jIvana | jhajhUmavuM gujAravuM. jIvatara napuM. janmAro; jUThuM vi. asatya; napuM. jUThANuM. jUTha, Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 ' jJiAna -ThANuM napuM. asatya bolavuM e, jUThI | "to'nuM sApekSa. ke a. agara jo vAta. jUThaNa napuM. eThuM | jokhama napuM. nukasAna kare evuM kAma; jUtavuM a.ki. joDAvuM. jUtiyuM napuM. | (lA.) sAhasa. jokho paM. nukasAna pagarakhuM. joDavuM sakri. (karmaka) be | jokhavuM sakri. vajana karavuM. jokha pu. padArthone sAthe sAMdhavA-mUkavA. | vajana karavuM e; vajana joDANa napuM. joDavuM e. joDa, joDI | joga a. ne udezI-ne lAyaka. joga zrI. be padArthono samUha. DuM napu. | pR. goThavaNa; jogavAI. jogavAI be padArthono samUha daMpatI. joDo pu. | strI. sarakhAI, anukULatA. joNuM pagarakhuM. joDaNI strI. vargonuM ! vi. ne lagatuM. joDANa. joDiyuM napuM. joTo | jogANa napuM. ghoDA baLada vagerene jUnuM vi. purANuM, agAunuM; ghasAyeluM, | apAtI caMdI jIrNa. junavaTa strI. jUnApaNuM. | jotara,ruM napuM. dhUMsarI sAthe baLadane junavANI vi. jUnA samayanuM; (lA.) | joDavAno badAma AkArano paTTo; jUnA vicAranuM (lA.) baMdhana. jotaravuM sakri. je sarva. "tenuM sApekSa; a. ke baLadane dhUsare bAMdhavuM (ubhayAnvayI) | jora [phA.napuM. baLa, tAkAta. -rAvara jeje a. "jaya-jaya" no udgAra | vi. khUba baLavAna jeTaluM sarva. jevaDA kadamApa-pramANanuM jovuM sakri. dekhavuM (AMkhathI); (lA.) jeTha puM. varano moTo bhAI; e nAmano | tapAsavuM; vAMcavuM; prayoga karavo. unALAno chello mahino. -ThANI | joNuM napuM. jovA lAyaka tamAso strI. jeThanI patnI. | joza, sa [phA.) napuM. baLa, tAkAta; jema a. jevI rIte. ke a. dAkhalA | bhAre tANa (pANInuM); vega. zIluM tarIke -sIluM) vi. jozavALuM, vegavAna jela [. strI. kedakhAnuM | jesara,Sa . jyotiSano phaLAdeza. jevaDuM sarva. jeTalA kadanuM -zI,-SI puM. jyotiSa jovAno dhaMdho jevuM sarva. je prakAranuM karanAra; vi. brAhmaNonI evI joiye (vartamAnakALa karmaNi rUpa) nI | avaTaMka-vALuM | jarUra hoya. tuM vi. nI jarUra hoya | jJAti (saM.) strI. nAta, nyAta jJAna [sa.) napuM. samajha; bhAna. nI jo a. (ubhayAnvayI) zaratavAcaka- siM.vi. jJAnavAna eTaluM Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre 89 [jhaMDo jyAre a. je vakhate jhaboLavuM sakri. pANImAM pUrepUruM DUbe jyAM a. je sthaLe . ema karavuM. jhaboLo puM. evI rIte jhaboLavAnI kriyA jhamavuM a.kri. bArIka chidro vATe jhagha(-ga)DavuM sakri. kajiyo karavo, | TaziyAnA rUpamAM TapakavuM laDavuM. jhaghaDo !. kajiyo, takarAra. |jharaDavuM a.ki. chAza valovatAM jharaDakA jhagha(-ga)DiyuM vi. jhaghaDAkhora karavA. jharaDako puM. jharaDavAnI kriyA, jhajhUmavuM a.ki. laDAImAM ghUmavuM | evo avAja (kapaDuM phATavA jhaTa .. tarata, ekadama. 05Ta a. | vagereno). jharaDuM napuM. jhAMkharuM, tarata ja. jhaDI strI. ekIsAthe | kAMTAvALuM nAnuM DALuM varasAdanuM paDavuM e | jharavuM a.kri. TapakavuM, (pravAhInuM) dhIme jhaDatI strI. (lA.) bArIka tapAsa karavI dhIme biMdurUpe paDavuM. -ra siM], zuM jhaDapa strI. vega, tvarA, utAvaLa. napuM. jamIna ke pahADamAMthI jharato jhaDapI strI. utAvaLuM pANIno nAno vaheLo. jharo paM. moTuM jhaNa strI varasAdanI pharaphara; jharaNuM. jhAravuM sakri. (karmaka) (lA.) baLatarA. 0jhaNavuM a.kri. khAlInA UnA pANInI dhArathI zekavuM; jevI asara thavI. 0jhaNATa puM. jhAraNathI dhAtunA vAsaNane reNa evI asara karavuM. jhAraNa napuM. reNa karavuM e; jhapaTa strI. utAvaLa; khUMcavI levuM e. reNa. jhArI strI, nALacAvALI jhapAjhapI strI, hAthohAthanI laDAI, ToyalI; paNAmAMthI taLelo padArtha mArAmArI. jhapATo 5. jhaDapathI | kADhavAno kANAvALo Doyo. jhAro karavAmAM AvatI kriyA. jhapeTavuM | 5. moTI jhArI a.kri. jhapATo karavo jharUkho [phA.) pu. meDI-maholAtamAM jhaba(-bU)kavuM a.kri. prakAzano | dIvAla bahAra kADhavAmAM Avelo jhabakAro thavo. jhabakAro pu. | moTo gokha, chajuM, raveza prakAzanI rekhA dekhAvI e jhaMkhavuM sakri. vANIthI AturatApUrvaka jhabo,-bbo,-bloka-bho,-bbo pu. | icchA batAvavI; nidrAmAM bolavuM e. lAMbo ane khUlato Dagalo; lAMbu | -nA strI. jhaMkhavuM e; (lA.) lAlasA ane khUlatuM paheraNa. -baluM,bhaluM |jhaMDo 5. (lAkaDImAM khoselo) vAvaTo, napuM. bALakanuM paheraNa dhvaja. -DI strI. nAnI vAvaTI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gadha ghaNuM jhaMpalAvavuM 90 jhAMpa jhaMpalAvavuM a.kri. yAhoma karIne kUdI | thato phollo. -2,-ro pu. AMkhano na paDavuM; (lA.) sAhasa bhareluM kAma | eka roga - karavuM. jhaMpAvavuM a.kri. jhaMpalAvavuM | jhAlaka strI. pravAhInI choLa jhAI vi. (lA.) rakSaka mitra | jhAlara strI. vAla-oLiyAnI dALa; jhAkaLa zrI. osa, unALAnA AraMbhe | mogarIthI vagADavAnI ghaDiyALa; savAramAM paDatuM bhInAza bhareluM | vastromAM ke caMdaravA vagerenI dhummasa kinArIe cINavALI karavAmAM jhAjhuM vi. khUba ghaNuM AvatI kora. -rI strI, vagADavAnI jhATakavuM sakri. sUpaDA vaDe sonuM- | nAnI jhAlara : upaNavuM; jorathI khaMkheravuM; (lA.) | jhAlavuM sakri. pakaDavuM; keda karI rAkhavuM. Thapako Apavo; jhATakaNa napuM. | jhalAvuM a.kri. (vAe) pakaDAvuM jhATakavAthI nIkaLatuM kastara. -NI | jhALa strI. javALA; (lA.) krodhano strI. (lA.) Thapako devo e. jhATako | Aveza . hathiyAranA ghA mAravo e jhAMI, strI, Acho prakAza jhADa napuM. vRkSa. 0vuM napuM. nAnuM jhADa. | jhAMkharuM napuM. kAMTAvALuM ke kAMTA vinAnuM jhADe a. (lA.) hagavAne. jhADo | lIluM sUkuM DALuM 5. (lA) viSTA; dasta, julAba; jhAMkhuM vi. aspaSTa dekhAtuM; AchA jhaDatI. jhADavuM sakri. sApha karavuM; | raMganuM. jhAMkha strI. AMkhe prakAzanuM vALavuM. jhADu napuM. sAvaraNI; | ochuM dekhAvuM e. jhAMkhapa strI. sAvaraNIthI vALavuM-jhUDavuM e | jhAMkhApaNuM; jhAMkha. jhAMkhI strI. jhApaTa strI. capaTa phaTako, aDaphaTa. | jhAMkho khyAla ke darzana; bhAvapUrvaka -TiyuM napuM, sAphasUpha karavA | ThAkorajInAM darzana karavAM e lAkoTiyAne cheDe bAMdheluM kapaDuM. | jhAMjha napuM. moTuM kAMsiyuM, kAMsIjoDa. -Tiyo pu. vaiSNava maMdiromAM 02 napuM. paganuM sAMkaLuM. hariyAM darzanArthInI bhIDane haThAvavA jhApaTa | napuM, ba.va. bALakanA paganAM mAranAro. -TunapuM. varasAdanI thoDA | polarAM; (lA.) beDI. 0rI strI. samaya pUratI cAlatI jhaDI. 0vuM | bALakanA paganuM polavuM sa. kri. kapaDAthI jhApaTa mArI | jhAMpa strI. nAnI chAbaDI. pI strI. sAphasUpha karavuM; (lA.) khUba khAvuM | vAMsa ke khajUrInAM pAtarAMnI peTI jhAmarI strI. hathelI ke paganA taLAmAM | AkAranI dAbaDI. po pu. daravAjo. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhiyANuM 91 TikaTakATa -palI strI, nAno jhAMpo; (lA.) | namAvavuM; yahoma karI jhaMpalAvavuM gAmaDAMmAM jhAMpA upara ke e nimitte | jhUDavuM sakri. dhokA ke baMdhA vaDe khaMkheravuM; levAto lAgo. -paDo 5. (jhAMpA | e rIte ThokavuM. gUDa napuM. moTo najIka rahevAne kAraNe)bhaMgI. paDI | magara. jhUDI strI. saMkhyA thaI zake strI. bhaMgiyaNa evI saLInA AkAranI cIjonI jhiyANuM napuMpahelI suvAvaDa pachI | thakaDI. jhUDo 5. moTI jhUDI; dIkarIne bALaka sAthe vaLAvavI e; , kuMcIono lUmakho e vakhatanI karavAmAM AvatI rIta | jhUravuM a.kri. talasavuM; kSINa thavuM jhIka strI. kasabI tAra jhUlavuM a.kri. hIMDoLe hIMcavuM; DolavuM; jhINuM vi. bArIka, nAnuM; aNIdAra, | laTakavuM. kUla strI. vastranI halatI taNuM; nAjuka, pataluM; maMda | kinArI, jhAlara; hAthInI aMbADInuM (avAja). -(-jhi)NavaTa zrI. . halatuM pArtharaNuM, baLada ke ghoDAno bArIkI; (lA.) caturAI | oDho. jhUlo chuM. hIMcako; hIMDoLo jhIlavuM sakri. adhdharathI AvatuM | jhUMTavuM sakri. baLajabarIthI laI levuM, pakaDavuM; nAhavuM AMcakavuM. gUMTa strI. AMcakI levuM e jhIlo paM. mATInuM moTuM vAsaNa, moTI jhUMpaDI strI. nAnuM jhUMpaDuM. -DuM napuM. koThI ghAsapAlAnA chAjavALuM nAnuM kAcuM ghara jhIMkavuM sakri. jorathI pachADavuM. jhIMka | jhera paM. viSa; (lA.) vera; IrSA strI. sakhata pachADa; (lA.) | jho(-jho)kuM napuM. UMghanuM DoluM. -ko muM. TakAupaNuM, majabUtI | jhokuM AMkhamAM vAgato Thelo jhIMtharAM napuM, ba.va. mAthAnA | jhoDa napuM. bhUta preta vagere vaLagaNa - avyavasthita ane chUTA vALa, jhaTiyAM jholuM napuM. UMghanuM DoluM jhuMDa napuM. ToLuM; vanaspati-vRkSono jhoLI strI. cAra cheDAvALA calAkAnI moTo ghero jhUlatI thelI; bALakanA ghoDiyAMnuM jhuMbeza strI. jozavALI hilacAla- | jhUlatuM pAtharaNuM caLavaLa jhUkavuM akri. nIce. lacakI paDe ema | hovuM vAMkA vaLavuM; (UMTanuM) besavuM. TakaTakATa 5. TakaTaka avAja; (lA.) jhukAravuM sakri. (karmaka) (UMTane) | kaMTALo Ave evo avAja; ToMkavuM besADavuM. jhukAvavuM sakri. (karmaka) | e Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta TakavuM a.kri. lAMbA samaya sudhI sthira thaI rahevuM; nabhavuM, cAlavuM. TakAu vi. TakI rahe evuM, majabUta. TakAva puM. TakAupaNuM, majabUtI; sAmanAmAM TakI rahevuM e 92 Tako puM. traNa paisA; nANuM; seMkaDAnI gaNatarImAM ekano ekama, parsanTeja; boDiyuM mAthuM TakoravuM sa.kri. TakorA mAravA; (lA.) TokavuM, godATavuM, maheNuM mAravuM. Takora strI. (lA.) ToMkaNI, godATa, maheNuM, Takoro paM. raNako vAge evo Thoka; Thokano raNako. TakorakhAnuM napuM. jyAM coghaDiyAM vAgatAM besADyAM hoya te jagyA, nagArakhAnuM TakarAvuM a.kri. nakkara cIjonuM [Tahuko TapakavuM e; ekAeka thatuM mRtyu. TapakuM napuM. biMdu, TIpuM; TIluM; cihna, TIpakI, TIlaDI. Tapako puM. janmAkSara, janmapatrikA TapalI strI. mAthA upara ke aMga upara dhImI thapATa, TApalI. -luM napuM. kuMbhAranuM vAsaNane ghATa ApI majabUta karavAnuM sAdhana; vALaMdanI astro caDAvavAnI cAmaDAnI cIpa. -lo puM. hAthanAM AMgaLAMnI mAthA uparanI thapATa; (lA.) vALaMda. TapATapI strI. (lA.) bolacAlanI mArAmArI. TapoTapa a. jaladI, tarata ja TapavuMsa.kri. oLaMgI javuM, kUdI javuM; caDiyAtA thavuM athaDAvuM. Takkara strI. athaDAmaNa * TacalI strI. hAtha-paganI nAnI |TapAla strI. posTa, DAka. -lI,-liyo pAMcamI AMgaLI. TacakuM, TacUkaDuM vi. khUba nAnuM TaTA(-TTA)ra vi. sIdhuM UbhuM, akkaDa TaTTI strI. vAMsanI cIpano ke evAM pAtarAMno paDado; sugaMdhI vIraNavALAno paDado; (hiMdI prayoga) (lA.) jAjarU puM. TapAlano helakarI, posTamaeNna Tappo huM. amuka aMtarano gALo, aMtara; rastA upara amuka amuka aMtare Avato visAmo, majalo; ghoDA ke baLadano eko; (lA.) gappu; ekabIjAne pakaDavA jAya evA prakAranuM be jaNanuM eka gIta-nRttaya Tallo puM. dhakko; AMTophero TaTTu napuM. ThIMgaNuM majabUta ghoDuM; nAnuM Taziyo puM. ujharaDAmAMthI ke phATamAMthI nabaLuM ghoDuM lohI ke pANInuM phUTI AvavuM e; enI rekhA TapakavuM akri. cUvuM, TIpe TIpe cUvuM. TapakAvavuM sa.kri. (karmaka) (lA.) lakhI levuM, noMdhI levuM. TapakiyuM napuM. Tahuko puM. koyala ke morano bolavAno avAja; (lA.) cAlatI vAtamAM huMkAro Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TahelavuM TIkA TahelavuM a.kri. Amatema pharavuM, AMTA | TAyarDa vi. athaDAtA page cAlatuM nAnuM -pherA karavA; (lA.) gAmamAM Tahela | (ghoDuM) nAkhavI. Tahela strI. AMTophero; 'TAyeluM napuM. binajarUrI doDha DahApaNanI (lA.) mAgaNanI AMTApherA mArate | vAta mArate kahevAmAM AvatI gAnanA | TAla strI. juo tAlara." DhALavALI ukti; viveka bharelI | TALo pu. varatAmaNa, oLakha mAgaNI TAMkavuM sakri. aNIdAra hathiyArathI kaLavuM a.ji. dUra thavuM; najarathI khasI khotaravuM; noMdhavuM. -NI strI. kAgaLa javuM; sAjA thavuM, maTavuM. TALavuM vageremAM khosavAnI jhINA tAranI sa.kri. (karmaka) khaseDavuM; dUra mUkavuM saLI, pina, TAMcaNI. -zuM napuM. TAcako paM. "Taca' evo avAja, TacAko | khotaravAnuM aNIdAra ojAra. TATa napuM. saNiyuM; 5. moTI capaTI TAMkI strI, (lA.) cAMdIno roga. thALI. -TiyuM napuM. saNiyuM. -TuM napuM. | TAMko 5. silAIno bakhiyo ghAsa-pAlAnI cIponI gUMthelI bhIMta TAMkIra [a] strI. pANI bharavAnI TADha strI. ThaMDI. -huM vi. ThaMDuM, zItaLa; | chobaMdha ke loDhAnI koThI. -kuM napuM. (lA.) maMda prakRtinuM, dhImuM. -Dhiyo 1 gharamAM jamIna nIce varasAdanuM pANI 5. TADha AvI Avato tAva, | bharI rAkhavAnuM bhoyaruM meleriyA. -DhI strI. maDaduM bALyA TAMga strI, paga. -go . paga; eka pachI ThAravAmAM AvelI rAkhaMDa -Dho | ghoDAno eko, Tappo. TAMgavuM sakri. paM. zarIranA rogavALA bhAga upara | laTakatuM rAkhavuM rAkhanAM TapakAM karI mAravAmAM TAMcavuM sakri. TapakAvavuM, lakhavuM. TAMca ' Avato DAma. -DhoDuM napuM. varasAdane ! strI. ghaTa,UNapa; (lA.) japatI. lIdhe thayeluM ThaMDuM vAtAvaraNa ] TAMcaNI strI. TAMkaNI , TANuM napuM. samaya; (lA.) sAro | TAMTiyo chuM. (tucchakAramAM) paga avasara TAMDo 5. aMgAro TApa(ka)TIpa(ka) strI, vastrAdikanI TAMpavuM sakri. talapI rahevuM; rAha joI sajhAvaTa, marAmata * UbhA rahevuM. TAMkuM napuM. nakAmo TApazI (sI) strI. cAlatI vAtamAM | phero- dhakko saMmatisUcaka zabda TIkaDI strI. nAnI capaTI cakatI TApu chuM. beTa , TIkA siM.] strI. samajhUtI, vivaraNa; Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkhaLa]. 94 TioDalo phALo (lA.)guNadoSapUrvakanI samAlocanA | TekavuM sakri, AdhAra levo. Teka puM. (lA.) niMdA, vagovaNI (lA.) nizcaya; zAkha; kavitAnuM TIkhaLa napuM. majhAka khAtara kareluM | yuva-pada. TekI strI. nAnA TekAnuM aDapaluM. -LI vi. majhAkakhora, mazkaruM | lAkaDuM. Teko pu. AdhAra; AdhAranuM TIpavuM sakri. capaTa thAbaDavuM; (lA.) | lAkaDuM; anumodana, saMmati - mAravuM, ThokavuM. -NI strI. dhAbAM TeTI strI. khaDabUcuM, taLiyuM -To pu. TIpavAM e; TIpavAnuM ojAra. -NuM | vaDalAnuM phaLa; phaTAkiyo, galabo . napuM. kaDiyAnuM cho TIpavAnuM ojAra; Pbho chuM. silAIno moTo bakhiyo jozInuM paMcAMga. TIpa strI. yAdI; Tiva strI. Adata. 0vuM sakri. aTakaLa | | karavI, dhAravuM. 0NI strI. aTakaLa, TIpuM napuM. pravAhInuM biMdu | aMdAja TIlI strI, nAno cAMllo; TapakI. [Toca strI. uparanI aNI, zikhara; -luM napuM. mAthAmAM karavAmAM AvatuM , bhoMkaNI. kuM napuM. aNIno bhAga, tilaka tripuMDra vagere nizAna. | TopakuM. 0vuM sakri. TocA mAravA, -laDI strI, mAthAmAM coDavAnI | khotaravuM. -co 5. khotaravuMTapakI; nAno cAMllo; morapIchano | TocavuM e caMdo ToDo 5. juo 'toDo." Ta-TiM)gAvuM a.kri. laTakavuM. TIM- |Topa . loDhAnI lazkarI TopI; (-Ti)gADavuM sakri. (karmaka) laTakAvavuM | rAMdhavAnuM moTuM tapeluM; bilADInI TIM(-Ti)bo paM. daTAyelI jagyAno Tekaro | chatrI (eka phUMgALI vanaspati). 06 TukaDo pR. kakaDo; (lA.) roTalAno | 0cuM napuM. aNIno bhAga. 02 napuM. kakaDo. vaDI strI, nAnuM ToLuM; lazkarI nALiyeranuM koparuM. 0lI strI, nAno sipAIo vagerenI nAnI palaTana Topalo. chelo pu. vAMsanI cIpa Tucako . rasa upajAve evI nAnI vagereno banAvelo sUMDalo. pI strI. vAta; jaMtaramaMtarano nAno prayoga | mAthAnuM DhAMkaNa. po !. khAsa karI TUM(-Tu)kuM vi. lAMbuM nahi evuM. -kaDuM | ThAkorajInI zRMgAranI TopI; heTa. vi. beThA ghATaDuM; khUba nAnuM. -kANa | -pIvALo muM. yuropiyana napuM. TUMkApaNuM, saMkSepa ToDalo pu. bAraNAnI baMne bAju upara TUM-TTa)pavuM sakri. mULamAMthI kheMcI kADhavuM | UMTa ke ghoDAnA moDhAnA AkArano gUMdavuM. -po . gaLe baMdhAto phAMso ! te te khUTo Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TovuM] TovuM sa.kri. TIpe TIpe pANI ke pravAhI pAvuM; khetaramAM bUma pADI paMkhI uDADavAM. -yo puM. khetarano rakhevALa. -yalI strI. kaLasI, nAno kaLaso ToLavuM sa.kri. sajIva prANIo ke manuSyone bhegAM meLavavAM, ToLuM karavuM. ToLa strI. (lA.) mazkarI. ToLuM napuM. cetanano samUha. ToLakI, ToLI strI. nAnuM ToLuM ToMkavuM sa.kri. Thapako Apavo. -NI ThAkora puM. gAmagarAsano dhaNI, strI. ToMkavuM e nAno rAjA. 0jI puM., ba.va. prabhunI pratimA; bhagavAna kRSNa ThATha puM. bhabhako. mATha puM. bhAre bhapako ThAThaDI strI. maDadAMne UMcakavAnI 95 [ThAMsavuM ghUsavuM, dAkhala thavuM. ThasAvavuM sakri (karmaka) samajha paDe ema sAmAne sabaLa rIte kahevuM. ThasoThasa a. taddana bhareluM, salosala. Thasso puM. (lA.) bhabhako; ropha ThaMDuM vi.TADhuM, zItaLa; (lA.) dhImuM; zAMta. -Daka strI. zItaLatA. -DAI strI, bhAMga vagere zItaLa pINuM. DI strI. TADha ThaM Thaga vi. (lA.) tAruM vuM ThaTha strI. bhAre bhIDa, giradI. a.kri. dharAra ghUsI besavuM. -ThADavuM sa.kri. (karmaka) ghusADI devuM. -ThAro puM. ThAThamATha. -ko(-Dho) puM. mazkarI Thapako huM. dhamakAvavuM e, upAlaMbha TharaDavuM sa.kri. be ke vadhu dorAne vaLa devo. TharaDa strI. TharaDavuM e; puM (lA.) parezAnI, thakAvaTa TharavuM .kri. sthira thavuM, thIjavuM; TharAva thavo; rahevuM; pariNAma AvavuM; bujhAvuM. TharAva puM. nakkI karelo prastAva; nirNaya, toDa. ThAra puM. osa pADatI ThaMDI havA. ThAravuM sa.kri. (karmaka) bujhAvavuM. TheravavuM sa.kri. (karmaka) nirNaya karavo ThasavuM a.kri. manamAM sthira thavuM; mAMDaNI, nanAmI ThAma napuM. ThekANuM; vAsaNa. taNuM, DuM napuM. nAnuM vAsaNa. -mUkuM a. sAva, taddana ThAluM vi. nahi bhareluM, khAlI. -lavavuM, ThalavavuM sa.kri. khAlI karavuM. ThAlavaNI, ThalavaNI strI. khAlI karavuM. ThAluMmUluM vi. nirarthaka, kAraNa vinAnuM ThAvakuM vi. suvyavasthita rIte thayeluM -goThavAyeluM; (lA.) sAruM; DAhyuM; vivekI ThAMThuM napuM. gADAno pAchalo bhAga. -ThiyuM napuM. acakI paDeluM gADA jevuM vAhana; DhIluM pocuM vAhana ThAMsavuM sa.kri. dabAvI dabAvI bharavuM, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ThIka) Dikho karavuM ThasAvavuM; (lA.) dAbIne bhojana | ThebuM napuM. paganA paMjAthI karavAmAM | Avato godo; Thokare; Thesa ThIka vi. a. pramANamAM ke tulanAe | Thera Thera a. ThekANe ThekANe sAruM; barobara, yogya. OThAka a. ThelavuM sakri. dhakko mArI khaseDavuM, barobara vyavasthita rIte goThaveluM | dhakelavuM. ThelaMThela, ThelAyela strI, hoya ema. -kAThIka vi., a. khUba ! uparAupara dhakelavuM e, Thelo chuM. ghaNuM; bhapakAdAra | haDaselo ThIkarI strI. nAnuM ThIkaruM. -ruMnapuM. mATInAMTha(-The)za(-sa) strI. paganAM AMgaLAMne vAsaNa ke naLiyAM vagereno TukaDo lAgatI Thokara. Thesa-ThelA ., ba.va. ThIba strI, bhAMgelAM hAMDalA-goLI- | juo "ThelAThela'. -zI(-sI) strI. goLA vagerenuM nIcenuM ardha. 06, nAnI ulALI, AgaLI; nAnI phAcara oDuM, 0luM napuM. ThIba (tucchakAramAM) | ThokavuM sakri. aphALavuM; mAravuM; (lA.) hIM-Thi)gaNuM vi. pramANamAM ochI | ajamAvavuM. -2 strI. paganAM | UMcAInuM, vAmaNuM AMgaLAMne lAgatI Theza; (lA.) bhUla, hUza(-sa) strI. bhAre thAkanI asara, pattA. -rAvuM a.ki. Thokara khAvI; aDadAvo bhaTakAvuM. Thoka Thoka strI, vAraMvAra hUM(-ThuM)go chuM. aphINa vagere lIdhA pachI ] Thoka Thoka karavuM. ThokAravuM sakri. enA upara levAmAM Avato nAsto | (preraka) besADavuM, ThokavuM TUM(huM)napuM. DALAM-pAMdaDAM vinAnuM ThoTha vi. bhaNavAmAM jaDasu. -huM vi. thaDiyuM; vi. paMjo kapAI gayo hoya | radI, jIrNa . ke keTaloka bhAga kapAI gayo hoya | kolavuM sakri. cAMca vatI khAMcA pADavA evA hAthavALuM. -ThiyuM napuM. pIdhA | ThoMsavuM sakri. dAbI dAbI bharavuM. ThoMso pachI bujhAyelI bIDIno bhAga | pR. godo; udharasano Thasako ThekaDI strI. mazkarI ThekavuM sakri. kUdavuM; UchaLavuM. Theka strI, veDo . kUdako | Dakhala strI. dakhala, daramyAnagIrI. ThekANuM napuM. ThAma, jagyA, nivAsa- DakhalagIrI rumI. aDacaNa, sthAna; (lA.) mAnasika sthiratA, | dalakhagIrI. (juo "dakhala.') nizcaya. Theko paM. naraghAM vagere vAdyo Dakho paM. DakhADakha evo avAja, zAka upara devAmAM Avato tAla; ijAro | vagere nAkhI karelI kaDhI ke dALa; Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Daga, luM DAgha (lA.) goTALo; bolabola. 0LavuM | pUravAno sarakArI vADo. -bI,bbI saki. DahoLavuM : ' sTI. nAnI dAbaDI. -baro paM. Daga, valuM napuM. eka pagaluM bharI bIjuM kaTodAna. -baluM napuM. patarAnuM khullA pagaluM bharavAmAM Ave e vaccenuM | monuM ubhaDaka vAsaNa (corasa ke goLa) aMtara. chevuM a.kri. asthiratAthI | DaravuM a.ki. bhayabhIta thavuM, bIvuM. halavuM; khasavuM; pharI javuM | Dara chuM. bhaya, bIka. DAkaNa, Daraku, Dagalo tika] . baTanavALo khUlato | Darapoka vi. DarI jAya evA koTa, -lI strI, baccAnI kasavALI | svabhAvanuM, bIkaNa, DarAmaNI strI. khUlatI AMgaDI : bIka batAvavI e, dhamakI DagaLuM napuM. -LI strI. phaLamAMthI | DahoLavuM sakri. DakhoLavuM; cUMthavuM. goLAkAre ke corasa ghATe kADhavAmAM | DahoLuM vi. DakhoLAyeluM AvatuM cakatuM DaMko . Dhola-nagAruM; ghaDiyALano DacakuM napuM. moDhAmAM Daca' evo | Takoro; (lA.) phateha avAja; pratyeka zvAsocchavAsanI DiMkhavuM sakri. daMza devo, karaDavuM. DaMkha | j. deza, karaDa, caTako; (lA.) veranI DacUro paM. gaLA ke chAtImAM thatI | tIkhI bhAvanA vAyunI ke annanI rUMdhAmaNa; DUmo | DAka [hi.] strI. TapAla Dado puM. dako, dAtA tarIke vaparAto | DAkaNa strI, eka jAtanI pizAca DUco; bArI-bAraNAnuM aTaMkaNuM; yoninI gaNAtI strI; melI vidyA tArIkhiyAMnAM dainika tArIkha | jANanArI strI. -zuM vi. melI vidyA banAvatAM pattAnI thakaDI jANanAruM. 'Dapha strI. hathelIthI bajAvAya evuM eka | DAku hi.] 5. dhADapADu, luTAro bAjue cAmaDe maDheluM goLAkAra vAdya | DAgaLI strI. (niMdAno bhAva) magaja, DaphaNuM napuM. jADo nAno daMDako | mAnasa DaMphAsa strI. khoTI baDAza, khoTAM | DAgha pu. gaMduM nizAna; (lA.) kalaMka. vakhANa -gho, ghoDUgho chuM. gaMduM nizAna. DAghu Dabo,-bbo. 5. patarAMno dAbaDo; | pR., ba.va. maDadAMne bALavA janAra. ghaDiyALanuM (TAima-pisa) khokhuM; | -ghI vi. DAghAvALuM nukasAnI (kApaDa ghAsaleTano sAdo dIvo; relagADInuM | vagere). -ghiyo chuM. bUDho jaDathA jevo pratyeka vAhana; rakhaDatAM Dhora | kUtaro kriyA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 DAcuM . Dioka DAyuM napuM. moDhuM (tiraskAramAM) |DI(-Di)Ta, -8 napuM. phaLanI DAMDalI DATo 5. dATo DIM-Di)DI strI. thora vagerenI DAMDalI, DAbuM vi. pUrva dizAmAM moM rAkhI UbhAM | dAMDuM. -DuM napuM. juo "dAMDuM." rahetAM uttara dizA bAjunuM. beDI, DuiMgara,ro pu. nAno pahADa; (lA.) -berI, -boDiyuM vi. DAbA hAthathI | moTo Dhagalo. -rALa vi. DuMgarane kAma karavAnI AdatavALuM lagatuM. -rI strI, nAno DuMgara DAmaciyo chuM. gAdalAM-godaDAMnI DuiMgaLI strI, pyAja, eka kaMda. mAMDaNI jhUkavuM a.kri. pANInuM jaLAzayamAM DAmara 5. kolaTAra ochA thatA jevuM; jAvaka khUTI javI DAmavuM sakri. koI paNa tapelo padArtha | DUcavuM sakri. hoTha aDADI pIvuM. DUco cAmaDI upara cAMpavo; ghoDA- | nakAmA kAgaLa ke lUgaDAMno pIMDo; gadheDAnA paga bAMdhavA. DAma pu. | evo dATo DAmavuM e; DAmavAnuM nizAna. 0Na | DUbavuM a kri. bUDavuM; AthamavuM. -kA paga bAMdhavAnuM doraDuM | napuM., ba.va. pANImAM DUbADUba karavI DAyarI [.] strI. rojanIzI ke thavI e DAluM napuM. pahoLA moMno Topalo. DUmo pu. lAgaNInA AvezathI kaMTha ane -lI strI. nAnuM DAluM | chAtImAM bharAto DacUro DAhyuM vi. buddhizALI, catura. -hyaluM DUsakuM napuM. raDatI veLA TukaDe TukaDe vi. DAhyuM (kaTAkSa ke tiraskAramAM). | kheMcAto zvAsa DahApaNa napuM. DAhyApaNuM DuM(DuM)TI strI, paTo puM. juo dUTI." DALa,-LI strI. jhADanI zAkhA. | hUMDuiMDuM napuM. anAjanA ropAno dANe okhI strI. 0muM navuM. nAnI DALI | bharAyelo guccho DAMga strI. vAMsanI moTI jADI lAkaDI DekI [aM] strI. dhakko, pharajo DAMpha strI. paganI chalAMga; eTaluM DeiluM napuM. moTA pahoLA daravAjAvALuM aMtara, balAMga makAna; evo pahoLo daravAjo. DAMbhavuM sakri. DAma devA. ThaMbhAraNuM | -lI strI, nAnuM DeluM; khaDakI, lo napuM. DAma devAnuM ojAra | pR. DeluM . Dila napuM. zarIra ke Doka strI. gaLuM, garadana. -kI strI, DiMga strI, moTI gapa, taddana banAvaTI | -kuM napuM. gaLA sahitano uparano vAta bhAga Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [DhIluM DoDo]. 99 DoDo 5. phaLa-phUlano garbhavALo phUTato | bIbAmAM reDI ghATa Apavo. DhALa goTo; dANA bharelo makAIno poTo | 5. DhoLAva; (kavitAmAM) valaNa; DobuM vi. buddhihIna; napuM. bheMza | DhALo. DhALiyuM napuM. eka bAju ja (tucchakAramAM) DhALavALuM chAparuM; evI jagyA, Doyo chuM. nALiyera kotarI kADhI karelo | ekaDhALiyuM, DhALo paM. bIbAmAM Ulako reDAI apAyelo ghATa Dola rumI. bAladI. 0cI strI. | DhaMga puM. vartana, rItabhAta; cenacALA kaMtAnanI ke cAmaDAnI bAladI. 0cuM | DhaMDhero chuM. jAheranAmuM (Dhola pITIne napuM. nAnI Dola thatuM) DolavuM a.kri. Amatema zarIrane karavuM. | DhaMDhoLavuM sakri. khUba halAvavuM DoluM napuM. jhokuM gothuM. Dolo pu. | DhAla strI. talavAra vagere hathiyAronA tAbUta, tAjiyo . ghA jhIlavAnuM sAdhana; (lA.) rakSaka DovuM sa.ki. DakhoLavuM vastu Doso paM. vRddha mANasa. zI(-sI) strI. | DhAMkavuM sakri. kazAkathI nIcenAMne vRddha strI AcchAdita karavuM; chupAvavuM. naNa, DoLa puM. uparano dekhAva, daMbha. -LI -NuM napuM. DhAMkavAnI cIja. -NI strI. vi. daMbhI, DoLaghAluM. LiyuM napuM. hAMDalAM para mUkavAnuM mATInuM DhAMkaNa; mahuDAnuM tela DhIMcaNanA sAMdhA uparanI hADakAnI DoLI strI, jhUlatI mAMcInI jALI vATakI. -pichoDo chuM. koI paNa DoLo . AMkhano goLo; (lA.) | vAtane chupAvavI e. DhAMkavuM napuM. najara, dhyAna AkAzamAM vAdaLAM thaI vagharo thavo e DhAMDhuM napuM. keDano pAchaLano bhAga; Dhaga, lo . gaMja mareluM Dhora. -Dho pu. baLada Dhaba strI. rIta, paddhati | DhIma strI. napuM. sonAnI lagaDI. 0cuM Dhabu,-bu chuM. jUno bevaDiyo paiso napuM. koI paNa padArthanuM gaciyuM; DhaLavuM a.kri. ADuM namI paDavuM; mATInI jADI koThI. 06, zuM napuM. bIbAmAM reDAI enA AkAranuM thavuM; ! kAMI vAgavAthI mAthA vageremAM thaI (lA.) amuka valaNa dharAvavuM. DhALavuM! Avato Upasato sojo sa.kri. (karmaka) ADuM namAvavuM; | DhIluM vi. zithila; pocuM; ragaDAvALuM; Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhIM(-Dhi)kavo) [takiyo (lA.) hiMmata vinAnuM, kamo2; |DhocakuM napuM. sAMkaDA moMno mATIno nAno ghaDo, -kI strI. nAnuM DhocakuM Dhora puM. pazu (gAya-bheMsa vagere); (lA.) jaDa, gamAra 100 | susta; -lapa strI, vilaMbita svabhAva, DhIlApaNuM, DhIlAza DhIM(-Dhi)kavo puM. nadI ke taLAvamAM pANInI achata vakhate karavAmAM Avato khADo, vIraDo DhIM(-Dhi)ko puM. vALelI mUThIno ThoMso DhIM(-Dhi)galI strI. bALakone khelavA banAvelI lUgaDA ke rabbara-plAsTika vagerenI pUtaLI. -lo puM. traNa paisA DhIM(-Dhi)caNa puM. ghUMTaNa, goThaNa. -Niyo puM. besatI veLA ghUMTaNa nIce rAkhavAmAM AvatuM TekaNa, ghUMTaNiyo, goThaNiyo DhIM(-Dhi)cavuM sa.kri. khUba dabAvI dabAvI pIvuM; (lA.)dArU pIvo TUkaDuM vi. najIka hUM(-g)kavuM a,kri. maMDI paDavuM, mA rahevuM DhekhALo puM. IMTanuM roDuM DheDha(-Da) puM. e nAmanI aMtyaja jAtano AdamI, harijana. -Dho(-Do), -Dhi(-Di)yo puM. DheDha (tiraskAramAM). DI,-DhI(-DI) strI. DheDhanI strI DhekuM napuM. mATInuM gaciyuM; cosaluM. -phalI strI. nAnuM gaciyuM. -phaluM napuM. DhekuM DhebaruM napuM. roTalo Dholo puM. vara DhoLavuM sa.kri. vALIne pravAhIne pADavuM; gabaDAvavuM; dhAtuno bIjI dhAtune opa Apavo DhoMga puM. khoTo dekhAva, daMbha Dhela, DI strI. moranI mAdA DhokaLuM napuM. Atho ApI karavAmAM AvatI loTanI vAnI. -LI strI. DhokaLAMno eka prakAra Dhola puM., kuM napuM. pakhavAjanA AkAranuM eka vAgha. -lI puM. Dhola vagADanAra Dholiyo puM. palaMga, moTo pATIno khATalo. DholaDI, DholaNI strI. pATIno nAno khATalo ta taka strI. anukULa samaya, lAga takatI strI. juo 'takhatI'. takarAra [ara.] strI. jhaghaDo, kajiyo; vAMdho takalAdI [ara.] vi. tarata bhAMgI tUTI jAya evuM takalI strI. nIce cakatAvALuM kAMtavAnuM saLiyAvALuM ojAra takalIpha [ara.] strI. zrama, kaSTa, tasdI takAdo [ara.] puM. cAMpaMtI ugharANI takiyo [ara.] puM. pAchaLa aDhelavAnuM goLa ke capaTa ozIkuM; jyAM kabara AvI hoya tevuM phakIrone besavArahevAnuM sthAna Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ takhatI. 101 tira takhatI strI, takatI, paththara kAca ke | thavuM; (lA.) gusse thavuM. tapa [.] dhAtuno cAra khUNAvALo TukaDo. | napuM. tapavuM e; (lA.) kaSTa. tApavuM -to chuM. maMca; arIso. takhta [phA.] sakri. garamAvo levo. tapATa pu. napuM. raoNjagAdI sUryano tApa. tApaNuM napuM. garamAvo tagaDuM vi. hRSTapuSTa, khUba bharyuM levA saLagAvavAmAM AveluM ghAsa (mANasa-pazu vagere) kacaro vagerenuM tagAruM phi.] napuM. chAbaDA ghATanuM | tapAsa [ara.], oNI strI. pu. loDhAnuM pAtra, gAro vagere rAkhavAnuM | zodhakhoLa, khoja. 06 sakri. caNatarakAmanuM bakaDiyuM; (lA.) peTa | zodhavuM, khoLavuM; parIkSA karavI tagAvI [ara.] strI. sarakAra taraphathI | tapelI strI, nAno Topa. huM napuM. kheDUtane dhIravAmAM AvatI rakama | madhyamasarano Topa tajavIja [ara. strI. peravI; tapAsa; | taphAvata [ara. puM. pharaka, aMtara, saMbhALa; vyavasthA | ochAvattApaNuM tajavuM sa.kri. choDI devuM, tyajavuM tabaluM [turkI] napuM. naravuM. -lacI, taTa siM. napuM. nadI samudra vagerenA | -liyo muM.tabalAM vagADanAra ustAda kAMThAno bhAga tabelo [ara.] puM. ghoDAra; gADI ghoDA taDa strI. taraDa, phATa vAhana rAkhavAnuM DeluM taDako pu. sUryano tApa tamAka [phA.) strI, zokha khAtara khAvAtaDAko paM. ekAeka dhasAro ke vRddhi; | suMdhavAmAM vaparAtAM eka jAtanAM sUkAM tadana khoTAM gappAM pAMdaDAM ane enuM cUrNa taNakhaluM napuM. tRNa, ghAsanI saLI | tamAco [phA. paM. thappaDa, lapaDAka, taNakho chuM. cinagArI, aMgArAno kaNa | lapATa tataDavuM a.kri, cAmaDI upara jhINI |tamAma [ara. vi. badhAM ja, sarve jhINI phollI thaI emAMthI pANI | tamAzo(-so) [ara.] puM. jemAM jarA jave evuM thavuM AnaMda ane Azcarya vadhAre thAya tattva [saM.napuM. asala rUpa; sAra, | tevo khela; (lA.) phajetI rahasya. tammara napuM., ba.va. AMkhe AvatAM tathA siM.] a. ane ! aMdhArAM tane napuM. zarIra tara jhI. dUdha-dahIM upara bAjhatI tapavuM a.kri. garamAvo Avavo, UnuM | malAInI popaDI Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10ra tarakaTa] tiLAI tarakaTa napuM. prapaMca, kAvataruM. -TI vi. | tarApo [phA.) puM. vAMsanI ane evI prapaMcI, kAvatarAkhora |. cIponuM pANI upara tarI zake evuM tarakArI sI. [hi.] zAkabhAjI, | sAdhana bhAjI-pAlo | tariyuM napuM. eka phaLa, TeTI taragALo paM. brAhmaNomAMnI nATaka- | tariyo chuM. trIje trIje divase Avato bhavAI karanArI jJAtino AdamI, (tAva) trAgALo tarIke [ara. a. -nA rUpe, -nA tarachoDavuM sakri. tiraskAra karavo | svarUpe taraja strI. gAvAnI eka laDhaNa | tarIko [ara.] pu. rIta, upAya taraDavuM akri. phATa paDavI. taraDa strI. | taruNa siM.) vi. juvAna. -NI siM.] phATa, taDa | strI. juvAna strI, yuvati taraNuM napuM. taNakhaluM, ghAsanI saLI | tareha [ara.] strI, prakAra, kisama tarata a. jhaTa, jaladI, satvara, ekadama tarka siM.]5 lpanA, vicAra; anumAna tarapha [ara.] a.bAju. phaNa, talapa(ba) [ara. strI. AturatA, taraphadArI strI. pakSapAta tAlAvelI. -pavuM a.kri. Atura tarabUca [pha.] napuM. kaliMgaDuM-eka phaLa | thavuM. talasATa pu.AturatA tara(-la)vAra strI. khAMDuM, khaDaga | talA(-LA)TI pu. mahesUla vasUla taravuM sakri. oLaMgavuM, pAra karavuM zuM karanAra sarakArI maheto pANI upara na DUbe ema rahevuM. talAza [pha.] strI. tapAsa, jAMca tarAmaNuM vi. tarI zakAya eTalA | tavaMgara [phA.) vi. paisAdAra mApanuM (pANI). tAro chuM. taranAro. tavAI [phA.) strI. Aphata; tAkIdI tAravaNI sI., tAravaNuM napuM. tavI(-3)tho chuM. rasoImAM kAma lAgatuM tAravavuM e; tArI jo. tAravavuM | eka sAdhana (loDhA ke pittaLanuM), sakri. (karmaka) tAraNa karavuM. tAru | tAvetho 5. taravaiyo tavo !., vI strI. lohyuM, nAnuM taraza(-sa) strI, tRSA, pANInI dhakha | bakaDiyuM; loDhI taraMga (saM.) puM. mojuM; (lA.) vicAra, tasdI [ara.] strI. takalIpha kalpanA tahevAra 5. khuzAlIno divasa tarApa strI. hiMnne pazunI chalAMga; | tahomata [ara.] napuM. Aropa, ALa ekadama karelI jhUMTavaNI | taLAI strI. moTuM gAdaluM Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taLATI. 103 tAlara taLATI 5. juo 'talATI." tADapu. nALiyeranA prakAranuM UbhuM eka taLiyuM taLuM napuM. cheka nIcenI sapATI. | jhADa. -DI strI, tADanuM eka pINuM taLI strI. nadIno DhoLAva paDato | tAja [phA.) 5. rAjAno mugaTa. jiyuM kAMTho; paganuM taLiyuM. taLeTI strI. | napuM, jiyo chuM. tAbUta, Dolo pahADa ke DuMgarano DhALa jayAM pUro | tAjuM vi. taratanuM, navuM; nacimoLAyeluM thato hoya te AchA DhoLAvavALI | utAreluM phUla vagere). sapATa jamIna, pahADa ke DuMgaranI tADo 5. cAmaDI taNAtAM thatI pIDA AsapAsano nIcANano pradeza | | tANavuM sakri. kheMcavuM (doraDuM vagere); pakSa taMga [phA. vi. bhiDAIne raheluM, | kheMcavo. tANa strI. achata; napuM. tANeluM; (lA.) saMkocamAM AvI ! pANInA pravAhanuM kheMcANa; mRtyu vakhate raheluM; kAyara. -gI strI, achata, | zarIranuM vAraMvAra thatuM kheMcANa tANa, kheMca. -giyo chuM. caDI | tAna siM.napuM. gAnanI le, AlApanuM taMtra siM.) napuM vyavasthA; prabaMdha; [ kheMcANa; (lA.) dhUna, laganI; mastI AyojanA. -trI siM] vartamAna- ] tApa siM.]puM. sUryano tapATa, agninI patranA adhipati | jALa; (lA.) bhaya, ze; kaDapa taMdurasta [phA.) vi. zarIre nIroga. | tAbUta [ara.] napuM. tAjiyo, Dolo -stI strI. taMdurastapaNuM | tAbe [ara.] a. hukama taLe, tAbAmAM. taMbu,-bU [pha.) . doMraDAM ane | bo . kabajo, havAlo thAMbhalAne AdhAre tANIne UbhuM | tAboTA puM, ba.va.tALIo pADavI kareluM jADA kApaDanuM chatrAkAra ghara | e . taMbUra, -ro phA.) . cAra tAranuM eka | tAra [phA.) puM. taMtu, doro; dhAtuno taMtuvAdya kheMcI karelo vALo; (lA.) tAranAM tAkIda [ara.] strI. utAvaLa; tarata | doraDAMomAM Avato saMdezo karavAnI pharamAza; cetavaNI | tAro paM. AkAzamAMno pratyeka tejasvI tAkuM navuM., tAko [ara.] puM. phADyA | padArtha; (lA.) AMkhanI kIkI vinAno kApaDano khaMDa, thAna; hATiyuM | tAla siM.) puM. gAnanA ThokanuM cokkasa tAga puM, jalAzaya vagerenA UMDANano | mApa; (lA.) majhA tAla strI. mAthAmAM vALa khasI jatAM tAcha strI, choDo !. retiyA paththara | thatI sapATI. 06 napuM. mAthAnI vagereno chola uparanI sapATI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAlIma 104 tijara tAlIma [ara.] strI. keLavaNI svAdanuM); (lA.) teja; ugra tAva paM. zarIramAM garamI vadhatAM zarIra | mijAjanuM. -khAza strI, tIkhApaNuM. tapI Ave evo eka roga, javara. | khAM napuM., ba.va. marI oDI strI. mATInI peNI (roTalA tIDa napuM. pAMkhALuM eka jIvaDuM roTalI karavAnI). 0Do . ghI vagere | tIrNa vi. bArIka aNIvALuM ukALavAno paNo; ghI ukALavAnuM tIrasiM, puM] napuM. nadIno ke samudra kArakhAnuM. 0NI strI. kakaDAvI zuddha | vagere jaLAzayano kAMTho karavAnI kriyA. 0vuM sakri. kakaDAvI tIra [phA.) napuM. bANa ukALI zuddha karavuM tIrtha (saM.) napuM. pavitra jagyA tAvetho chuM. juo 'tavetho." tukko kuM.nAnI vAta, Tucako; (lA.) tALI strI, be hathelI aphALatAM UThato | manano taraMga avAja tuccha [saM.] vi. halakuM (lA.) mAla tALuM napuM. bAraNAM peTI vagere baMdha vagaranuM karavAnuM sAcavaNuM | tumAkhI vi. mijAjI; strI. mijAja tALo 5. hisAbano meLa tulanA siM] strI. sarakhAmaNI tAMtaNo pu. dhAgo, taMtu, tAra, doro tUka strI. kavitAnI kaDI tAM--trAM)nuM napuM. rAtA raMganI eka | tUTavuM a.kri. bhAMgI paDavuM, TukaDA thavA. dhAtu. -baDI strI. vaTaloI tUTa strI. khoTa, taMgI; (lA.) tAMsaLI strI, nAnuM tAMsaLuM. -LuM napuM. . zarIramAM thatI kaLatara. toTo puM. pahoLA monuM moTuM chAliyuM | kheMca; khUTa, toDavuM sakri. (karmaka) tijorI [.] strI. nANAM temaja | tUTe ema karavuM. toDa kuM. nikAla kiMmatI aveja sAcavavAnuM lokhaMDanuM tUThavuM sakri. prasanna thavuM majabUta nAnA kabATa jevuM sAdhana |-NavuM sakri. kapaDAmAM paDelI phATane tithi siM] strI. hiMdu mahinAno | asala mujaba vaNI levI pratyeka divasa; (lA.) saMvatsarIno tUta napuM, tarakaTa, banAvaTI vAta divasa tUruM vi. AMbaLAnA jevA svAdanuM. tiraskAra siM.] puM. tarachoDavuM e, | -rAza (saM.) strI. tUrApaNuM dhikkAravuM e; anAdara teija siM.]napuM. prakAza. asvI [saM.] tilaka siM.) napuM. kapALamAMnuM TIluM | vi. prakAzavAna tIkhuM vi. jIbha cacare evuM(maracAMnA | tejara [phA.) tIkSNa, ugra, AkaruM. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teTaluM 105 | triAnuM -jI strI. camaka; (lA.) bhAva- | nI vi. tophAna karanAruM; tAlamAM Avato.uchALo; 5. ghoDo | tophAnavALuM teTaluM sarva. kada-pramANa vageremAM enA tobaro [phA.) 5. ghoDAne caMdI jeTaluM ApavAnI cAmaDAnI kothaLI; teDavuM sakri. hAthathI upADavuM (bALaka | (lA.) rIsathI caDeluM moTuM vagerene); notaravuM. teDAgara vi. | tora [ara.] . mijAja; ahaMkAra bALakone gherathI nizALe laI | toraNa siM] napuM. bAraNAM ke daravAjA AvanAruM bAI ke bhAI). teDuM napuM. | upara pAMdaDAMnI kUla mUkavAmAM Ave nimaMtraNa, notaruM che e; evA AkAranI racanA - tela napuM. tala vageremAMthI kADhavAmAM | toro [ara.] . phUlano goTo, AvatuM snigdha pravAhI; (lA.) | zirapeca aDadAvo. -lI, livuM vi. telane | tola [saM.5. jokha, vajana; (lA.) lagatuM kiMmata; kadara. -luM napuM. kATaluM. tevaDuM sarva. enA jevaDuM. tevatevaDuM vi.| -lo pu. rUpiyAbhAranuM vajana sarakhI umaranuM | toLavuM sakri. jokhavuM, vajana karavuM; tevuM sarva. enA jevuM tulanA karavI. toLATa . tola taiyAra [ara. a. pUruM kareluM; rajUAta karanAro AdamI. toLAmaNa napuM., mATenuM. -rI strI, tatparatA | toLAmaNI strI. toLavAnuM to a. paNa; "jo'nuM sApekSa, tethI, | mahenatANuM tyAga siM] 5. choDI devuM e, tochaDuM vi. vANImAM tucchakAravALuM. | tajavAnI kriyA; saMnyAsa. chevuM -DAI jhI. tochaDApaNuM; halakAI | sakri. tajavuM. -gI [saM.] vi. toDo 1 5. paganuM eka ghareNuM, troDo ! saMnyAsI toDora [phA. puM. masIdano minAro tyAre a. e samaye totaLe vi. "ka kha ga gha" ne badale 'ta tyAM a. e sthaLe tha da dha bole evuM (mANasa) trAga, vaDo . doro, dhAgo topa turkI] strI. dArUgoLo phoDavAnuM trAgALo 5. juo 'taragALo.' lazkarI sAdhana; (lA.) moTI gappa | trAguM napuM. bIjAne ThekANe lAvavA tophAna [ara.] napuM. bhAre dhAMdhala; | potAnA jAna upara karavAmAM AvatI dariyAmAM thato bhAre khaLabhaLATa. | jabaradastI; (lA.) haTha, jIda tyAre Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taTastha trAjavuM. 106 HthApavuM trAjavuM [phA.) napuM. jokhavAno kAMTo; | bhAga. DiyuM napuM. choDavAnuM thaDa. zarIra upara karavAmAM AvatuM chUMdaNuM | DI strI, thappI. -DuM napuM dukAnamAM trADavuM a. kri. bhAre bUma-garjanA | paisA vasUla karavA besanAranI jagyA karavI (siha vagerenI). trADa strI. | thaDakavuM akri. bIkathI haiyAnuM dhabakavuM. garjanA thaDake strI. (lA.) bhaya, bIka. trATakavuM a.kri. acAnaka humalo | thaDako, thaDakAro chuM. thaDakavuM e karavo, chApo mAravo | | thazeDo 5. jADo avyavasthita lepa trAsa (saM.) 5. jAlama; (lA.) kaMTALo; | thappaDa strI. thapATa, lapaDAka, lApho dhAka, bIka. 0ja.kri. trAsa pAmavo | thappI strI. eka upara bIjI vastune trAhita vi. bIjuM koI; ajANyuM; | mUkI rAkhavI e, thaDI. -kho . thapATa, lApho; kasabavALo upara coDAto vaNATa trAMsuM vi. tirakasa, vAMkA vADhanuM. trAMsa | thara . vaLuM, paDa; popaDo paM. tirakasapaNe | | thavuM akri. sthitimAM AvavuM, banavuM; tripuMDra siM], Da napuM. kapALamAM | nIpajavuM karavAmAM AvatI traNa ADI | thAkavuM a.kri. zramita thavuM, mahenatane rekhAvALI ADa (zivopAsakonI) | pariNAme DhIlA thavuM; (lA.) triveNI saM] strI. jyAM be ke traNa ! kaMTALavuM. thAka pu. zrama, thAkavuM e. nadIono saMgama thato hoya tevI thAkoDo pu. thAka; vizrAma jagyA thANuM napuM. keMdra, paDAva; polIsa cokI, trizUla(La) [saM. napuM. traNa pAMkhALuM | devaDI. NadAra 5. thANAno tadana nAnuM bhAluM amaladAra; phojadAra trevaDa strI. kharacavAnI tajavIja, thAna napuM. kApaDano tAko: stana, Au sagavaDa, goThavaNa (DhoranuM) trADo . juo toDo." thApavuM sakri. sthApanA karavI; chANAM Topho pu. nALiyeranuM lIluM phaLa; | vagere ghaDavAM. traNa strI. mUDI, pUMjI; sopArIno roTho giro mUkelo aveja, nyAsa. thApa strI. thApavAnI kriyA thApI; (lA.) bhUla khavaDAvavI e, chetarapiMDI; thaDa na5. jhADano mULane mathALethI || dhApa, ga5. thApI strI. naraghAM ke DALI-zAkhA phUTe tyAM sudhIno jADo | pakhAja-Dhola vagere upara mAravAmAM Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAbaDavuM 107 thoro Avato pUrAM pAMca AMgaLAMno Theko. | ghUmaDuM napuM. nAnA choDavAnuM mULa thApo chuM. kaMkuvALI hatheLInI chApa | sahitanuM thaDiyuM mAravI e; zarIramAM pUMThathI ghUMTaNa | zUluM napuM. loTane cALavAthI vadhatA sudhIno hAMDakAno bhAga kastara-cholAno bhUko. -lI strI. thAbaDavuM sakri. polI hathelIe ThokavuM | anAjanAM kUMDAM uparanI pAtarI; ghauM thALa paM. moTI thALI; (lA.) | vagerenA cholAnI patalI bhUkI ThAkorajIne dharavAmAM AvatuM naivedya; | thepa . jADuM lIMpaNa ke lepa. 0lI strI, naivedya dharatI veLAnuM kIrtana-bhajana. | loMdAnI nAnI capaTI cakatI. luM -LI strI. dhAtunA patarAnuM capaTA | napuM. ghauM vagerenA loTanuM copaDuM. ghATanuM kAMThAvALuM bhANuM; | -pADuM napuM. jADuM dhotiyuM grAmophonanI rekarDa. thALuM napuM. | thelo . kothaLo. lI strI, kothaLI; jhADanA mULa-thaDane pharate kareluM , jhoLI khAmaNuM; kUvA upara kozanuM pANI thoka . strI. thappI, khaDakalo; jhUDI. ThalavAya che e DhALavALI capaTI | oDI strI thappI. vaDo pu. moTo hUMDI; ghaMTInuM lAkaDAnuM cokaThuM | khaDakalo. baMdha vi. jaththAbaMdha thAMbhalo paM. zaMbha; lAkaDA loDhA ke 1 thoDuM vi. kada pramANa saMkhyA vageremAM paththarano Ubho Teko. -lI strI. | alpa. 0ka vi. khUba thoDuM, svalpa, nAno thaMbha jarAka. 0ghaNuM vi. ochuMvatuM thIgaDuM napuM. kapaDAnA phATelA bhAga thothara pu.moDhA uparano sojo upara mUkelo-sAMdhelo nAno-moTo | thothuM .bUThuM tIra; phATeluM tUTeluM-nakAmAM kakaDo. DI strI. nAnuM thIgaDuM | jevuM pustaka thuvera DuM. thora (eka vanaspati) |thobhavuM a.kri. thaMbhI javuM, aTakavuM, dhUta-thuM,-)kavuM a.kri.-sakri. | rokAvuM. thobha 5. aTakavApaNuM, moDhAmAMthI ghUMka pheMkavuM. yU-thU-thuM)ka | aMta. thobhA, thobhiyA kuM., ba.va., napuM. ghUMkavAthI paDatuM pravAhI. -dAnI | thobhiyAM napuM., ba.va. mUchanA beu strI. ghUMka jhIlavAnuM vAsaNa. yU-thu), ] cheDA pharate vALano Ugelo guccho zyU-thuthu) a. ghUMkavAno avAja thAya | thora paM. thuvera. -riyo DuM, riyuM napuM. ema. yU-thu)I strI: ramatamAM "dhU' | yuveranuM thaDiyuM karI cUkavAne nimitte hoya ema virAma thoro paM. oziyALApaNAthI bharelI batAvavo e | dilagIrI batAvavI e Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakSiNa 108 darakAra daphana [ara.] napuM. maDadAne dATavuM e. dakSiNa [sa.] vi. jamaNI bAjunuM; strI. | -nAvavuM sa.ki. muDadAne dATavuM pUrva bAju moDhuM rAkhI UbhA rahetAM dabavuM a.kri. capaTa rIte cagadavuM, jamaNI bAjunI dizA; 5. muMbaI | caMpAvuM. dabAvuM a.kri. dabavuM. rAjyanA dakSiNa dizA bAjuno | dabANa napuM. dAba; (lA.) aMkuza. pradeza, dakhkhaNa, mahArASTrano pradeza. dAbavuM (karmaka), dabAvavuM (preraka) -NI vi. mahArASTrI (mANasa); strI. sakri. capaTa rIte cagadavuM, cAMpavuM; marAThI bhASA. -NA siM.] strI. | (lA.) aMkuzamAM rAkhavuM. dAba chuM. dhArmika kriyA ke prasaMgane aMte dabANa; (lA.) aMkuza. dabAvabrAhmaNone apAtuM rokaDa dAna (moNI strI. (lA.) aMkuzamAM dakhamuM [phA.) napuM. pArasIonuM rAkhavAnI kriyA. dAbo pu. dhULano smazAna Dhagalo; (lA.) peTamAM thato maLano dakhala [ara.] strI. vacce paDavuM e- dabAva. dabAva 5. dAbavuM e daramyAnagIrI. Dakhala kanaDagata. 'dama siM] pu. iMdriyone damavAnI pajavaNI, gIrI strI. dakhala karavI | kriyA. vana siM.] napuM. dabAvavAnI kriyA; sarakAra ke sattAdhArIo dago [phA.) 5. chaLa kapaTa; taraphanuM dabANa; kera julama. 0vuM vizvAsaghAta. -galabAja. -gAkhora. | sakri. damana karavuM -gAbAja vi. dago karanAruM dima [phA.) 5 zvAsa; zvAsano eka daDa kuM., napuM. jhINI dhULa retI ke evI | roga; (lA.) tAkAta, zakti. rajanA moTA tharavALI jamIna. | mithuM, miyela vi. damanA rogavALuM -Diyo 5. paDiyo. pAMdaDAno diyA siM] strI. anukaMpA, mahera. banAvelo vATako. DI strI, nAno daDo; | 0maNuM vi. dayA upajAve evuM, rAMka, dorAnI phIMDalI; (lA.) zarIrano | garIbaDuM. 0Lu vi. dayAvALuM bAMdho. -Do 5. goLAkAra goTo | daranapuM. prANIoe jamIna vageremAM daniyuM napuM. divasa rojanuM mahenatANuM | rahevA kareluM bAkoruM, bhoNa daphatara phi.] na5. kAmakAjanAM | dara[phA. vi. dareka, hareka. 0mAyo kAgaLiyAM-copaDI-copaDA vagere | pu. mAsika pagAra. 0roja a. sAcavavAnuM sAdhana; kAryAlaya, | hamezAM; dara 5. kiMmata, bhAva kacerI, oNphisa darakAra[phA.) strI. kALajI; paravA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darakhAsta 109 dihADo darakhAsta [phA.) strI. arajI; TharAva, darzana [saM.] napuM. jovuM e; dekhAva. prastAva * darzAvavuM sakri. batAvavuM daragAha [phA.) strI. pIranI kabara; |dalAla [ara.] chuM. mAraphatiyo; sATuM evI kabaranuM sthAna, takiyo | goThavI ApanAra, vaceTiyo. -lI daragujara [phA.) vi. mApha strI. mAraphatiyAnuM ke vaceTiyAnuM darajI [phA.) 5. lUgaDAM sIvavAno dhaMdho | mahenatANuM karanAra, saI. jaNa strI darajInI dalita [saM.] vi. dabAyeluM, kacaDAyeluM dalIla [ara.] strI. vAtanuM samarthana; darajjo [ara.] puM. pAyarI, koTi, | samarthana mATenI rajUAta kalA; adhikAra, hoddo davaluM vi. aLakhAmaNuM, aNagamatuM darada, daradI juo "darda." davA [ara.] strI. osaDa; (lA.) darabAra [pha.] . rAjasabhA, kacerI; | upAya, ilAja. akhAnuM napuM. nAnI hakUmatavALo rAjA. -rI vi. | auSadhAlaya darabArane lagatuM dazA [sa.] strI, sthiti, hAlata; daramiyAna, daramyAna [phA. a. amuka | (lA.) paDatI sthiti samayanA vacalA gALAmAM. 0gIrI dazi(-zai)yuM napuM. lagna pachI varavahune strI. vacce paDavuM e | vahunA bApane tyAM gaye apAtI dasa daravAjo [phA.) 5. bAraNuM; jhAMpo | divasanI mahemAnagIrI darakha strI. drAkSa, kisamisa , ' | dazerA !., ba.va. Aso sudi 10 darAja strI. dhAdara (cAmaDIno roga) | no vijayAdazamIno tahevAra daridra siM] vi. garIba, kaMgALa; | dasakata [pha.] puM, ba.va. akSara; sahI edI. -drI vi. edI dasako pR. juo "dAyako." dariyo [phA) muM. moTI nadI; samudra. | dasta [phA.) 5. hAtha; jhADo; reca. -thAI vi. dariyAne lagatuM- | -sto chuM. khAMDaNI-UkhaLI mATenuM dariyAmAM rahetuM. -vAva vi. (lA.) |. lokhaMDanuM sAdhana; 24 kAgaLano ghA. moTA dilanuM -stAveja [phA.) leNadeNanuM lakhANa daroDo pR. ekadama AvI thApo mAravo | dahADo puM. divasa, tithivAra, tArIkha; e, dhoMsa . (lA.) maranAra pAchaLa karavAmAM darda [pha.) napuM. duHkha, pIDA; roga. | Avato bhojana vagereno vidhi; -rdI vi. mAMduM, rogI samaya, vakhata; (lA.) garbha Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 dahIM _ dADha dahIM napuM. dUdhanI jamAvaTathI thato | (lA.) daMza rAkhanAruM, jherIluM padArtha. 0tharuM napuM. eka jAtanI dA puMjuo "dAva.'. pocI pUrI. 0vaDuM napuM. dahIMmAM dAI, dAiyaNa, dAyaNa, dAyA strI. AMtheluM vaDuM " | suyANI; dhAva; strI nokara, AyA daheja [phA.) . juo de." dAktara !. "elopethInI rIte davA daheruM napuM. devaghara, devAlaya. -rI strI | karanAra vaidya nAnuM dahere dAkhaDo pu. zrama, mahenata dahezata [ara.] strI, bhaya, bIka dAkhala[ara.vi. aMdara gayeluM-peTheluM; daLa (saM.)napuM. pAMdaDuM, phUlanI pAMkhaDI; | a. -ne kAraNe, mATe; tarIke lazkara (lA.) jADAI. vedAra vi. |dAkhalo . udAharaNa, dRSTAMta; purAvo, daLavALuM pramANa daLavuM sakri. bhUko thAya ema kacaDavuM, dAgIno . ghareNuM, alaMkAra; pIsavuM. -zuM napuM. daLavAnI vastu- | mAlasAmAnanuM pratyeka naMga ke bIMDaluM anAja; daLavAnI kriyA, daLAI, dAjhavuM a.kri, baLavuM, saLagavuM, zarIra daLAmaNI strI. daLavAnuM mahenatANuM | para baLavAnI asara thavI; daMDa siM.] 5. sajA, zikSA; lAkaDI; | rasoImAM anAjanuM vadhu pAkI coMTavuM sajAmAM levAtuM nANuM; (lA.) | ke popaDo jAmavo. dAjha strI. (lA.) kasaratamAM UMdhA adhdhara sUtA rahI | lAgaNI anukaMpA; (-lA) mitro, karavAnI eka kriyA -DAbAjI strI. |, dveSa; gusso daMDA ke lAThIthI karelI mArAmArI. | dATavuM sakri. khADo karI emAM vastu -DUko, -Do chuM. lAkaDIno jADo TukaDo | nAkhI upara dhULa vagere nAkhavuM; evI daMta saM.) . dAMta. 0kathA [saM.] strI. | rIte chupAvavuM; (lA.) damadATI mukhaparaMparAthI cAlatI AvatI mAravI, Dara batAvavo. dATI strI. vAta. -tALa paM. khetInuM eka (lA.) dhamakI, Dara. dATo pu. bALa ojAra, paMjeTI. vUDI strI. bALaka- | vageremAM mukAto lUgaDA lAkaDA no phUTato nAno dAMta. -tUza-sa)La | vagereno DUco, DATo puM. hAthIdAMta dADha strI. momAM beu bAjuno cAvavAno daMbha [saM.) puM. DoLa, khoTo bhapako. pratyeka bevaDo dAMta. -DhA ., ba.va. -bhI siM] vi. DoLI karabaDInA loDhAnA dAMtA. -DhI strI, deza siM] puM. DaMkha, karaDa. zIluM vi. | haDapacI; haDapacImAM UgatA vALa. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dANa] dADhavuM sa.kri. (lA.) kaTAkSamAM bolavuM dANa napuM. jakAtI mahesUla; a. phere, 111 vAra dANo [phA.] puM. anAjano kaNa; anAja; kaNa; sogaTAMbAjIno aMka. -NAdAra vi. AdAra, kaNa paDyA hoya evuM. -NApITha strI. kaNiyA- bajAra. -Niyo puM. sogaThAMbAjI vageremAM 2mavA kAma lAgatI moTI koDI. -NiyuM napuM. sohAgaNa strInuM gaLAnuM eka ghareNuM dAtaNa napuM. dAMta sApha karavAno bAvaLa vaDavAI vagerenI DAMDIno TukaDo; enAthI dAMte ghasavAnI kriyA dAtaraDuM napuM. kamAna-ghATanuM ghAsa kApavAnuM dhAravALuM ojAra. -DI strI.nAnuM dAtaraDuM; sUvara vagereno e ghATano dAMta dAtA [saM.], 02 vi. dAna ApanAra, sakhAvatI dAtharuM, -riyuM napuM. kAtharoTa ghATanuM mATInuM rasoI-upayogI eka ThAma. -rI strI. mATInI thALI dAda [phA.] strI. arajI; phayiAda; insApha dAdara1 kuM. lAkaDAnI pahoLI moTI sIDI. -ro puM. dAdara; cha mAtrAno gAnamAM eka tAla dAvo nAnA bApu; (lA.) guMDo. -dI strI. bApanI mA; mAnI mA, nAnImA. -dAgIrI strI. guMDAI,jabaradastI dAna [saM.] napuM. (zraddhAthI) ApavuM e; kSisa dAdara2 strI, darAjano roga, dhAdara dAdo puM. bApano bApa; mAno bApa, dAnata [ara.] strI. mananuM svArthI valaNa, svArthI vRtti |dAnuM [phA.] vi. DAhyuM, samajhu dApuM napuM. hakkano lAgo; lagnamAM levAtI kapALagoranI hakazI | | dAbaDo [ara.] puM. Dabaro, kaTodAna. -DI strI. nAno Dabaro; capaTI DabbI dAyako puM. dasa varSano gALo, dasako dAyajo [phA.] puM. lagna vakhate kanyAne apAtI paherAmaNI dAyaro [ara.] puM. samudAya, ToLuM; rAvaNuM, nAta ke samAjano beThelo samUha dAruNa [saM.] vi. bhayAnaka; nirdaya, kaThora; tIvra, sakhata dArU [phA.] puM. madirA, madya; baMdUka vageremAM phoDavA nakhAtuM gaMdhaka koyalA vagerenuM mizraNa dAva [phA.], dA puM. ramatamAM Avato vAro; pAsAmAM dANAnuM paDavuM e; (lA.) lAga, anukULa samaya; yukti, peca dAvo [ara.] puM. mAlikIhakka; mAlikIhakka meLavavA sarakAramAM karAtI phariyAda; (lA.) pramANapuraHsaranuM kathana Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dALa 11 2 divo dALa strI. kaThoLanuM phADiyuM; enI | strIono eka tahevAra pravAhI ke lacakA prakAranI vAnI; | divALuM, divALiyo juo devuM." IMDAnI jaradI divya [saM.) vi. daivI; adbhuta dAMDa vi. (lA.) udaMDa (mANasa), DAMDa; | dizA [saM.] strI, pUrva pazcima uttara vAyaDuM. DI strI, nAnA katIkA jevI | dakSiNa e cAra bAju; (lA.) mArga, lAkaDAnI goLa ke corasa chaDI. -Do rasto; bAju, tarapha 5. zeraDI vagereno sAMTho; moTI | dIkaro chuM. putra. -rI strI, putrI, dAMDI; daMDUko, DAMDo | dIkSA [.] strI. guru pAsethI vrata dAMta muM. moDhAmAMno pratyeka daMta; | niyama upadeza maMtra vagere levAnI hAthIdAMta. -tiyuM napuM. (lA.) dAMta | kriyA. -kSita siM.] dIkSA pAmeluM dekhADI kacaDavA doDavuM e. -tiyo | dIne siM] vi. garIba 5. moTo kAMsako. -tI strI. | dIna [ara.] puM. muslima majhahaba; vAghanakhiyuM; dhAriyuM; dhAravALA koI paNa paMtha. -nI vi. sAMpradAyika padArthamAM ke dorAmAM paDatI | dIpaDo pu. vAghanI jAtanuM eka prANI karakariyAvALI khAMDa, khasako. -to | dIpavuM a.kri. zobhavuM. dipAvavuM 5. dAMtanA AkArano padArtha (karavata | sakri. (karmaka) zobhAvavuM vageremAM hoya che evo); caNataramAM dIrgha siM.] vi. lAMbu phATa na paDe e mATe khUNe mUkavAmAM dIvAna [ara.] paM. pradhAna, kArabhArI. AvatA dagaDA okhAnuM napuM. makAnamAMno vacceno diya(ve,yo) 5. patino nAno | ke mukhya moTo beThakano khaMDa. -nI bhAI, dera vi. binaphojadArI sarakArI kAmane dila [phA.napuM. aMtaHkaraNa, mana. | lagatuM. -nuM vi. (lA.) gAMDuM -lAso [phA.) 5. AzvAsana. | dIvAla [phA.) strI. bhIMta -lojAna [phA. vi. prANapriya, khUba | dIvo pu. prakAza ApanAruM sAdhana. vahAluM. -llagI [hi. strI. prema, | -vaDI strI. nAnI dIvI. -vaDo pu. dostI, vinoda, majAka | lagna vakhate vAparavAmAM Avato divasa [saM.) puM. sUryanA udayathI asta | patarAMno dIvo. navI strI. pittaLa ke sudhIno samaya; rAtadahADo; (lA.) | tAMbA ke lAkaDAnI koDiyAM ke diveTa caDatI paDatIno samaya; hamela, garbha [. rAkhI prajALavAmAM AvatI mAMDaNI. divAso pu. ASADha vadi amAsano | vAdAMDI strI. dariyAmAM ke Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da-diveTa,-TiyuM,-huM 113 dariyAkAMThe vahANone rAtre doravaNI | durgati [saM] kharAba gati, naThArI ApavA karAto dIvAvALo thAMbhalo | hAlata. vaLyuM vi. durgati pAmeluM. ke moTI cimanI ghATanI caNatara. durgadha si., pR.] strI, dhI strI. -vAsaLI strI, kAMDI. dIvaTa, diveTa, | kharAba vAsa, badabo diveTI strI, vATa. divela napuM. durbaLa [sa.vi. dUbaLuM, kamajora; eraMDiyuM tela. diveliyuM vi. koDiyuM; | (lA.) garIba, rAMka (lA.) julAba lIdho hoya ane jevuM dubuddhi siM] strI, kharAba-dukha buddhi nimANuM moTuM thAya tevA moDhAvALuM, durbodha saM.vi. muzkelIthI samajhAya divelI strI, eraMDI. divelo pu. | evuM, agharuM eraMDo. divALI strI, Aso vadi durlakSa (saM.napuM. bedarakArI amAsano tahevAra, dIpotsavI durlabha siM.] vi. meLavavuM muzkela dI(-diveTa,-TiyuM, huM napuM. phaLa ke durvyavasthA siM] strI. geravyavasthA pAMdaDAMnuM DocakuM, DIMTuM duvA(-A) [ara. strI. AzIrvAda. dina-di)DuM napuM. thora vagerenI dAMDalI, | 0I strI. ANa; sogaMda duizamana [.] paM. zatru, -nAI, -nI dukAna [phA.) strI. hATa. vedAra vi. | strI. zatrutA paM. dukAnamAM besI vepAra karanAra. duSTa siM] vi. naThAruM; pApI; lucyuM nI strI. be pAI duho puM. doharo; soraThI lokasAhityano dukALa paM. anAja ghAsa vagerenI | aniyaMtrita doho achatano samaya. LiyuM vi. duHkha siM] pIDA, kaSTa, -bI (saM.) dukALamAM duHkhI thaI gayeluM; (lA.) | vi. duHkhathI piDAtuM. dUkhaDuM chuM napuM. * bhikhArI ovAraNuM. dUkhaNI strI. duHkhI strI. duniyA [ara. strI. sRSTi; jagata. dUkhavuM a.ji. du:kha thavuM, dUbhavavuM. dunyavI vi. duniyAne lagatuM, dUkhavavuM sakri. (karmaka) duHkha devuM, sAMsArika dukhADavuM sakri. (karmaka) gUmaDuM ke traNa durasta [pha.] vi. marAmata kareluM, | upara sparza karavAthI dukhAya ema samAreluM; kharuM. -stI strI. marAmata | karavuM. dukhiyAruM, dUkhiyuM vi. duHkhathI durAcAra [saM] puM. kharAba vartaNUka | piDAtuM, duHkhI anItimaya AcaraNa. -rI [saM.) dUjhavuM a.kri. dUdha devuM; jharavuM, vi. kharAba vartaNUkavALuM nIgaLavuM. -zuM vi. dUdha ApatuM Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 diDaka-ko (Dhora), dujhANuM napuM. gharamAM Dhora | mULa saMbaMdhavALuM khADAvALuM aMga, dUjhatAM hoya evI sthiti tUTI. -To . lUMTI uparano bahAra dUta siM] . saMdezo pahoMcADanAra, | nIkaLato TaNiyo kAsada. -tI siM] strI. saMdezo dU(6)da strI. peTanI phAMda. -dALo . pahoMcADanArI strI; kuTaNI. -tuM vi. | gaNapati deva (lA.) lucyuM daDha [saM.) vi. majabUta; sthira dUdhanapuM. stana ke AMcaLamAMthI nIkaLatuM daSTAMta siM.] napuM. udAharaNa, dAkhalo dhoLuM pravAhI; keTalIka dRSTi (saM.) strI. najara; (lA.) dhyAna, vanaspatimAMthI nIkaLato evo | lakSya padArtha; (lA.) jAta. 0gara napuM. dekhavuM sakri. jovuM. -rekha strI. mAtra dUdhanI banAvaTa. dhiyA !., [. saMbhALa, tapAsa, dekhA strI. pratyakSa -dhiyuM napuM. ba.va. bALakane sauthI | jaNAvuM e dekhADavuM sakri. (karmaka) pahelA AvelA dAMta. dhI strI. batADavuM. dekhADa, dekhADo pu. batADavuM mIThI tuMbaDIno velo; enuM phaLa. e; hUMDInAM nANAM meLavavA pahelAM -thiyuM vi. dUdhanA raMganuM tela pANI hUMDIne dekhADavAnI kriyA. dekhAdekhI ne khAro meLavI dALa vageremAM nAkhavA strI. vAre vAre karavAmAM AvatuM kareluM pravAhI; napuM. dUdhInuM phaLa. anukaraNa. dekhAva . dekhAvuM e. dudhALa, -LuM vi. dUdha ApanAruM (pazu) | dekhAvaDuM vi. suzobhita; rUpALuM. dUbaLuM vi. durbaLa. -Lo paM. bhIlane | dekhItuM vi. upara uparathI dekhAtuM; maLato e ja jAtano AdamI. | pratyakSa, khulluM -LI strI. dUbaLAnI strI dega [phA.) 5. tAMbAnI moTI caravI. dUbhavuM, dubhAvuM a.kri. duHkhI thavuM. | oDo . degathI jarA nAnI caravI. dUbhavavuM sakri. (karmaka) duHkha devuM; | kaDI strI. taddana nAnI caravI vANIthI pajavavuM. dUbhaNa strI. mana dica,-ja [phA.) 5. kanyAne varapakSa dubhAvuM e taraphathI ApavAmAM AvatI lUgaDAM dUra si., phA.) vi. vegaLuM, AduM, | nANAM vagerenI bheTa; kanyAnA bApane cheTuM; a. vegaLe, cheTe, abIna [phA.] varapakSa taraphathI ApavAmAM AvatuM napuM. dUradarzaka yaMtra. -raMdezI strI. nAtArIta mujabanuM nANuM, daheja agamacetI, dIrgha dRSTi deDakA-ko ! -kunapuM. maMDUka -kI strI. dU-TI strI. peTa uparanA mALanA | deDakAnI mAdA; nAnuM deDakuM Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dena']. 115 dora dena strI, napuM. tAkAta AdamI; eka aTaka; gujarAtI dena napuM. maDadAne ApavAmAM Avato | rabArInI sAmAnya oLakha. zAvara agnisaMskAra [sa.] puM. paradeza. zI [saM.] vi. dera . juo diyara.' dezane lagatuM; svadezI derAsara napuM. jaina tIrthakaronuM devAlaya | deha saM.. zarIra, kAyA, kalevara deva siM] pu. svargamAM rahenAra divya dainika si.] vi. dararojanuM; napuM. sattva, devatA; devonA paNa deva, | dararoja prasiddha thatuM chApuM paramezvara; svAmI, rAjA. chatA daiva (saM.) napuM. nasIba, daivata siM]. si., strI.] paM. deva; agni. | napuM. devapaNuM; tAkAta, daivI si.] vatAI vi. divya. vI [saM] strI. | vi. divya devanI strI, apsarA; devatAI | daihika vi. zarIrane lagatuM zakti; devatAI zaktinI mUrti, dokaDo siM] 5. rUpiyAno somo mAtA. devAlaya [saM., 5, napuM.), | bhAga, e kiMmatano sikko; bAra napuM. devamaMdira, devaLa napuM. khAsa | TakA vyAja; guNa, mArka (parIkSAkarI khristI lokonuM prArthanAsthAna. | patromAM mukAtI aMkasaMkhyA) devaDI strI, paheregIrane besavAnI doTa,-Da strI. doDavAnI kriyA. doDavuM jagyA; cabUtaro, cokI a.kri. jhaDapathI utAvaLe pagale dUra devuM sakri. ApavuM. -kAro paM. "de de | javuM; nAsavuM. doDAdoDI jhI. evo avAja; (lA.) "sakhata | vAraMvAra doDavuM e. doDadhAma strI. mArAmArI. deNuM, devuM napuM. karaja, | jyAM tyAM doDAdoDa karavI e RNa, deNagI strI, dAna, bakSisa. doDha,-huM vi. eka ne aDadhuM. -DhaDAhyuM deNadAra, devAdAra vi. karajavALuM. | vi. vadhu paDatuM DAhyuM. DhiyuM vi. doDha (-di)-vALuM napuM. karaja na bharI | panAvALuM; napuM. paiso, kAvaDiyuM; zakavAthI batAvavAmAM AvatI | doDha prAsavALuM gIta nAdArI. de(-di)vALiyuM vi. devALuM doNI strI. dUdha dahIM bharavAnI hAMDalI. jAhera karanAra, nAdAra -zuM napuM. moTI doNI; (lA.) doNA dezasiM] puM. mulaka; vatana, nikAla, | jevuM peTa vaTo puM. dezamAMthI hAMkI kADhavAnI dotho 5. khobo sajA. zA(-sA)I puM. rAjyane | dodaLuM vi. khokharuM; nirbaLa karelI sevAmAM maLelI jAgIravALo | dora (saM.., strI. jADuM doraDuM; Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dolata pataMganI dorI. DI strI. nAnuM doraDuM. huM napuM. vaLavALuM nALuM. Do puM. doro; maMtravALo doro; varakanyAne bAMdhavAmAM AvatI cheDAcheDInI dorI. havuM sakri. hAtha jhAlI calAvavuM; lITI AMkavI; cItaravuM. havavuM sa.kri. (preraka) dorA bharavA; doravuM. 0vaNI strI. doravavuM e; preraNA; zikhavaNI. -riyo puM. eka jAtanuM kApaDa; gaLAnuM eka ghareNuM. -rI strI. rassI, nALI; pataMganI dora; (lA.) kAbUnI cAvI dolata [phA.] strI. puMjI, dravya, paiso doluM,-liyuM vi. dulluM, udAra doSa [saM.] puM. bhUla; khAmI; guno, vAMka; lAMchana, eba; pApa. -Sita [saM.] vi. doSavALuM; gunegAra dosta [phA.] puM. mitra. -stI [phA.] strI. mitrAcArI 116 [dhaNI nukasAna. dhakAdhakI strI, vAraMvAra haDaselA mAravA e. dhakelavuM sa.kri. haDaselavuM; game tema AgaLa calAvye rAkhavuM. dhakkAmukkI strI, haDaselA ne mukkAonI mArAmArI dhakkora [aM. 'DaoNka'] puM, pharajo |dhakha strI. bhAre tarasa. -khAro puM. bApha, garamI; (lA.) jhaMkhanA, dhakhavuM sa.kri. (lA.) gusse thavuM; khijAvuM dhagavuM a.kri. dAjhI javuM dhajA strI. dhvaja, vAvaTo dhaDa napuM. mAthA vinAnuM zarIra dhaDakavuM a.kri. (hRdayanuM) dhabakavuM. dhaDaka strI. dhabakAra; (lA.) bIka. dhaDakAra, -ro puM. dhabakAro, thaDakAro dhaDakI strI, nAnI godaLI dhaDAko puM. 'dhaDa' evo avAja; (lA.) AzcaryamAM nAkhe evo ekAeka banelo banAva | | | dohavuM sa.kri. DhoranuM dUdha kADhavuM; (lA.) sAra kheMcavo. dovAvuM akri. (karmaNi) dUdha kaDhAvuM. dovaDA(-rA)vavuM sakri. (preraka) dUdha kaDhAvaDAvavuM dhUta [saM.] napuM. jugAra, jUgaTuM dravya [saM.] napuM. padArtha; nANuM, paiso dveSa [saM.] puM. IrSyA, adekhAI. -SI [saM.] vi. dveSavALuM. -pIluM vi. adekhuM dha dhakko puM. haDaselo; phero; (lA.) dhaDI strI. trAjavuM. -Do trAjavAnuM samatolapaNuM na hovuM e samatola karavAne trAjavAmAM mUkavAmAM AvatuM vajana; (lA.) dhoraNa, niyama; bodha dhaNa napuM. gAyonuM ToLuM dhaNadhaNavuM a.kri. pRthvInuM dhamadhamavuM. dhaNadhaNATa puM. pRthvInI dhrujArI, kaMpa dhaNI vi. svAmI, pati; mAlika; (lA.) AdhAra. -NiyANI strI. mAlika strI; patnI. -NiyAtuM vi. mAlikIvALuM (ghara vagere) Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhatiMga 117 dhisavuM dhatiMga napuM. DhoMga dharamULa napuM. cheka zarUAta dhadhaDAvavuM sakri. (lA) khUba Thapako | dharavuM sakri. dhAraNa karavuM, pakaDavuM, Apavo pakaDI rAkhavuM; iSTadevanI samakSa dhana siM.]"napuM. dravya, paiso, samRddhi | naivedya samarpita karavuM. dhAravuM sakri. dhanuSa (saM.] napuM. kAmaThuM. dhanurvA pu. | dhAraNa karavuM; paheravuM; vicAravuM; lohImAM rasI prasarI jatAM thato roga aTakaLa karavI. dhAraNA saM.strI. dhaneDuM-zuM napuM. dhAnyamAM paDatuM eka jaMtu | vicAraNA; dharapata dhabbo puM. polA mukkAno mAradhabeDavuM | dharA siM] strI. dharaNI, jamIna sakri. dhabbe dhabbe mAravuM | dharAra a. sAmAnI icchA na hoya dhamakavuM a.kri. sugaMdha AvavI. | to paNa karavAmAM Ave ema; dhamakAvavuM sakri. (karmaka) (lA.). alabatta, avazya Thapako Apavo, Dara batAvavo. dhamakI | dharAra 2,-La pu. dhUsarI bAju gADAmAM strI. Thapako; bIka bhAra ke dabANathI vadhI paDavuM e dhamadhokAra a. pUra jhaDapathI, | dharAvuM akri. tRpta thavuM; saMtuSTa thavuM. sapATAbaMdha dharava puM. tRpti; saMtoSa dhamapachADa strI. tophAna ane adhIrAI dharI strI, paiDAnI laThThI, AMsa; pRthvIdhamaroLavuM sakri. bhAre rokakaLa karavI. | nI dakSiNa-uttara jatI kAlpanika dhamaroLa strI. bhAre rokakaLa madhyarekhA. -ro1 5. moTI dharI dhamavuM sakri. dhamaNa calAvavI | dharu puM, ba.va., napuM. bIja ugADIne dhamAravuM sakri. (pazune navaDAvavuM; [ ropavA karelA choDa (cokhA rIMgaNI (lA.) khUba mAra mAravo vagerenA) dhamAla DhI, dhAMdhala. dhamAcakaDI. | dharo strI. dUrvA, dhokaDa nAmanuM ghAsa naliyuM vi. dhamAla karanAruM dharoDa kuM. pANIno nadImAM Avelo dharaNI siMstrI. dharatI,jamIna cUno, che dharatI strI. jamIna | dharma siM] pu. guNa, lakSaNa; pharaja; dharapata strI. dhIraja, dhAraNA nItimaya sadAcAra jenA mULamAM che dharabavuM sakri. khADo pADI ropelI | tevI jIvana-paddhati; nItimaya cIjanI AsapAsa mATI kAMkarA | sadAcAra; (lA.) dAnapuNya. dhArmika nAkhI ThAMsavuM. dharaba strI. dharabavuM ! si.vi. dharmane lagatuM e dhasavuM a kri. jozathI AgaLa javuM, Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaMdho. hallo 118 dhikkAra hallo karavo. dhasAro chuM. dhasavuM e, | dhAma saM.] napuM rahevAnuM ThAma, makAna; tIrthasthaLa. mo . lAMbA samaya dhaMdha puM. ghamasANa, tophAna, dho 5. | mATeno paDAva udyama, rojagArI, vepAra. -dhAdAra | dhAmadhUma strI. AnaMda-utsavanI sArI vi. dhaMdho karanAruM. dhAMdhala strI. | taiyArI tophAna. dhAMdhaliyuM vi. tophAnI | dhArA (saM.strI. dhAra, zeDa. dhAra strI. dhI strI. madada mATeno pokAra; hAya ! hathiyAra ke ojAranI jhINI dhAka strI. bIka; aMkuza; (kAne) | kinArI-ko2; pravAhI padArthonI baherApaNuM pAtaLI zeDa, kora, kinAro, cheDo; dhAgo . doro DuMjharanI jamInathI bahu UMcI nahi dhADa strI, luTAru ToLIno humalo evI lAMbI dUra sudhI jatI mALA; dhANI strI. zekavAthI phUTelI juvAra lAMbe sudhI jato UMcANavALo sAMkaDo bAjarI rAjagaro vagerenA dANA ) bhUmibhAga. -rALo chuM. evI dhAra dhAtu (saM. ] pu. zabdamULa, kriyAvAcaka upara raheto bhIla jAtino varga. mULa zabda; strI. zarIramAMnAM sAta mULa | -riyuM napuM. dAtaraDAnA ghATanuM lAMbI tattva; vIrya, zukra; sonuM cAMdI vagere | lAkaDInA hAthAvALuM eka hathiyAra.. khanija padArtha -ro paM. kAyado, niyama dhAna napuM. dhAnya, anAja, rAMdhelA | dhAlAvelI strI. AkarI adhIrAI, cokhA ke khIcaDI | bhayanI tAlAvelI dhAnya siM.] napuM. anAja | dhAvavuM sakri. stana ke thAnamAMthI dUdha dhApa strI. thApa, chetarapiMDI; phareba; | pIvuM. dhAva strI. dhavaDAvanArI dAyA. corI dhAvaNa napuM. dhAvavAmAMthI maLatuM dUdha dhAbaLo paM. kAmaLo. -LI strI, kAmaLI | dhAvuM a.kri. doDavuM dhAbuM napuM. chAparAne sthaLe karelI cUnA | dhArA(sa)ko puM. hRdayamAM UbhI thatI vagerenI pAkI agAsI yA mALanI | bIkanI lAgaNI, prAsako sapATI; moTo DAgho Dabako; dUdhano | dhAstI strI. bIka, Dara, dahezata hAMDo ke vAsaNa, jhAla. -bo pu. | dhAMsa strI. -maracAM vagerenI rajathI agAsI ke mALanuM dhAbuM; mohanathALa | AvatI sUkI khAMsI vageremAM karavAmAM AvatI dUdhanI | dhikkAra siM.) puM. phiTakAra, 0vuM sakri. dharaba | dabaDAvavuM, phiTakAravuM Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgu 119 | dhokaDuM dhinuM vi. zarIre hRSTapuSTa, laThTha | chetarapiMDI karanAra dhIkavuM a.kri. khUba saLagavuM; | dhUna strI. satata cAlato dhvani (bhajana (lA.) khUba vegamAM rahevuM vagereno); lahe; taraMga, lahera. dhITa vi. dhRSTa; nIDara; sahanazIla | -nI vi. dhUnavALuM; taraMgI dhImuM vi. dhIru, maMda, zAMta prakRtinuM; | dhUpa [saMpuM. agni upara sugaMdhI dravya zithila prakRtinuM. me dhIme a. dhIre nAkhatAM thato dhumADo; dhUpano padArtha. dhIre. -methI a. dhIrethI, AstethI 0saLI strI, agarabattI. piyuM na. dhIra,04,05 strI. dharya; dhIratA, | dhUpa karavAnuM calALuM. dhupela napuM. dhIrapaNuM. dhIruM vi. dhImuM. dhIrethI || | sugaMdhI padArthonI dhumADI ApI a. dhImethI karavAmAM AveluM sugaMdhI tela dhIravuM sakri. bharose soMpavuM; uchInuM dhUma vi. a. satata; puSkaLa ke vyAje ApavuM; (lA.) koThuM | dhUmara siM.) dhumADo. ketu siM] puM. ApavuM, sAmAnuM dila svIkAravuM. | pUMchaDiyo tAro. 0pAna [saM.] napuM. dhIrANa napuM. dhIravuM e . bIDI calama, hukko vagere pIvAM e. dhI(-dhi)gANuM napuM. bhAre dhAMdhala; } dhumADI strI. pUNI. dhumADo puM. hAthohAthanI nAnI laDAI bhaDakA vinAnA agnimAMthI dhumADo 5. saLagatA agninI UThatI nIkaLato dhUvo; (lA.) AMdhaLo bhAre kALI havA. -DI sTarI. Acho kharca. dhumADiyuM napuM. dhumADo dhumADo. DiyuM napuM. juo "dhUma'mAM. | nIkaLavAnuM chAparA ke dIvAlamAMnuM dhummasa napuM. havAmAM AvatI AMdhI | jALiyuM. dhumAvuM a.kri. baLatAM dhUNavuM a.kri. bhUta preta pizAca | dhumADo thavo jevAnA AvezamAM AvI zarIra | dhULa strI. mATI rajano jhINo bhUko. dhrujAvavuM. dhuNAvavuM sakri. (karmaka) | dhuLeTI strI. (dhULa uDAvavA vagerenI bIjAne dhrujAvavuM; (lA.) (potAnI | kriyA thavAne kAraNe UjavAto) icchA mujaba) sAmAnI pAse | hoLInA vaLatA paDavAno utsava bolAvavuM dhaMdhavAnuM a.kri. dhumADo thavo. dhUMdhaLuM dhUNI strI, beTho dhumADo; bAvA sAdhuo | vi. dhumALAvALuM. dhUMdhaLAvuM a.kri. potAnI sAme baLatAM lAkaDAM rAkhe | jhAMkhuM paDavuM che e jagyA | dhokaDuM napuM. rUnI moTI gAMsaDI. DI dhUtavuM sakri. chetaravuM. dhutAruM vi. | strI. nAnuM dhokaDuM Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhoko 120 brijavuM dhoko pu. jADI lAkaDI; caTaNI vagere | dhovuM sakri. pANI vatI padArthane zuddha vATavAno goLa jADo baDIko; lUgaDAM karavo, pANIthI sApha karavuM; (lA.) dhovAno pATo; (lA.) vijJa; Thapako ApI sAmAno garva utAravo. naDatara; nukasAna. -kAvavuM sakri. dhoNa napuM. eThAM vAsaNa dhoI bhego padArthane dhokA vatI kUTavo. dhokaNuM, | karelo eThavADa, dholAI [hi.] strI. dhokANuM napuM. kapaDAM dhovAno dhoko dhovAnI kriyA ke rIta; dhovAnuM dhokho chuM. roSa ane duHkhanI lAgaNI; mahenatANuM. -vaDA(rA)vavuM sakri. (lA.) dago, nukasAna (preraka) kapaDAM dhovAya ema karavuM. dhotiyuM napuM. thepADuM. -talI strI. | -vaDA(rA)maNa napuM. -vaDAphALiyuM, paMciyuM (-rA)maNI strI, dhovAnuM mahenatANuM dhodha puM. pANIno uparathI nIce paDato | dhoLa napuM. mAMgalika gIta, dhavalapravAha. 0mAra a. moTI dhArAomAM gIta. -LuM vi. sapheda, UjaLuM. paDe ema (varasAda) -LavuM sakri. dIvAlane cUno chAMTavo. dhobI puM. lUgaDAM dhovAno dhaMdho karanAra | -LAI strI, -LAmaNa napuM. jAtino puruSa. -baNa strI. dhobInI dhoLavAnuM mahenatANuM dhoMsa strI. dhasAro, hallo dhoma pe. sUryano sakhata tApI | | dhoMsaruM napuM. gADAM koza vagere kheMcavA dhoraNa napuM. valaNa; niyama; rivAja; baLadanI pAMDAnI ke ghoDAnI kAMdha zreNI; pramANa; vahIvaTI paddhati. upara joDAtuM lAkaDuM, dhurA. -rI strI. 0sara a. dhoraNa-niyama pramANe | nAnuM dhoMsaruM dhorI vi. mukhya; sariyAma; pu. baLada; | dhyAna siM.) napuM. ciMtana; lakSya, (lA.) moTo dIkaro. -riyo pu. | ekAgrapaNuM. -nI siM.] vi. dhyAna khetara ane bAga vageremAM thatI | dharanAra. dhyeya siM] napuM. lakSya, pANInI nIka. -ro paM. agAsInI | uddezya. nema pALa; oTalAno takiyo; khetaranI | prAza-sa)ko pu. dhAsako, phALa pALa; jhADanA mULa pharato karAto | dhruva (saM.) vi. sthira; 5. pRthvInI mATIno oTo dharIno uttara-dakSiNano cheDo; e dhola paM. mAthAnA pAchaLanA bhAga | nAmano uttara dizAno tAro upara hAthano paMjo mAravAmAM Ave | dhUsako pu. zvAse zvAse bharAto seMkaDo e kriyA dhUjavuM a.kri. kaMpavuM. dhrujATa kuM., strI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 21 niNaMda, naNadI dhrujArI strI, dhrujAro paM. zrujavuM ke | nakhoda napuM. vaMzavelAno uccheda; dhrujAvavuM e * * satyAnAza. -diyuM vi. jeno nirvaza gayo hoya tevuM nagara siM.] napuM. zahera. 0pAlikA na siM.] nahi [saM.) sudharAI, myunisipAliTI. nakaruM, navuM vi. naryuM, sAva; (lA.) nAgarika [sa.] vi. nagarane lagatuM; jaMjALa ke lapharA vagaranuM (lA.) nagarajana. nAgarI vi., nakala strI. asala uparathI utAreluM strI. devanAgarI-bALabodha (lipi); lakhANa; (lA.) anukaraNa; vi. strI. jemAM pANIno sparza nathI anukaraNAtmaka mazkarI; liyo pu. | tevI ghI ane gaLapaNavALI magaja nakala karanAra. lI vi. (lA.) | vagere sAmagrI banAvaTI, kRtrima nagAruM [ara.] napuM. ardhagoLa nakazI [ara.] strI. kaLAmaya bArIka | AkAranuM cAmaDe maDheluM vAdya kotarakAma. -zo 5. jagyA ke naguNuM vi. guNa-pADanI kiMmata na hoya pradezano mApasara Alekha | | evuM, kRtajJa nakAmuM vi. kAmamAM na Ave evuM, | naguru vi. guru na karyA hoya evuM; upayoga vinAnuM; a. nirarthaka, | naguNuM, bezarama vinA kAraNa nacita vi. ciMtA vinAnuM, bephikara nakAra DuM. "nA" evuM kahevuM che. 06 najara [ara.] strI. daSTi; lakSa sakri. nA pADavI; svIkAra na karavo najara[phA.) strI.,-rANuM napuM. -rANo nakazo paM. sAMkaLa ke AMkaDI | 5. rAjA-mahArAjAne apAtI bheTa bharAvavAno vAMko vALelo AMkaDo | najIka, najadIka [phA.) a. pAse nakoraDo vi., pR. kazuMya khAdhApIdhA | najIvuM vi. mAmUlI, mudra vinAno upavAsa naTa . puM. nATakamAM veza bhajavanAra nakkara vi. poluM nahi evuM; sakhata | khelADI; doraDA para aMgakasaratanA nakha saM.]5. AMgaLAMnA TeravA paranuM | khela karanAra pataluM hADakuM; pazu-paMkhIno nahora. | naThAruM vi. kharAba -khiyuM paM. nakha kApavAnuM ojAra | naThora vi. hRdayahIna; naphaphaTa; nakharuM napuM. zRMgArika cALo; laTakuM | zikhAmaNa na lAge evuM nakheda vi. nIca, luccuM, labADa | naNaMda, naNadI strI. patinI bahena. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ natha, kaDI, vaNI, vanI 12 2. niraka - naNadoI, naNadoyo chuM. naNaMdano vara | bharaNapoSaNa, nibhAva natha, DI, vaNI, venI strI. nAkanI nimavuM sakri. vaMdana karavuM; vAMkA vaLavuM. vALI (juo "nAthavuMmAM.) -Na napuM. devapUjAnuM pavitra pANI. nadAvA a. hakka dAvo na rahyo hoya - vi. suMdara vaLAMkavALuM, ghATIluM. ema -na siM.) napuM. namaskAra. nAmavuM nadI [saM] strI. pahADa DuMgara ke sakri. namAvavuM; (lA.) hagelA sarovaramAMthI nIkaLI AgaLa jatAM | bALakane dhovaDAvavuM jemAM moTo pravAha vahe tevo khoyANa 'namaskAra siM.puM. namana. namaste vaheLo, saritA , [.] a. "tamane namaskAra nadhaNiyuM, yAtuM vi. dhaNIdhorI vinAnuM | namAja,-jha [phA.) strI. masIdamAM nanAmI strI. maDaduM laI javAnI | muslimo je prakAranI pAMca vAra vAMsanI ThAThaDI. -muM vi. nAma | baMdagI kare che te. -jI,-jhI vi. vinAnuM lekhakanI sahI vinAnuM | namAja karanAruM napANiyuM vi. pANI vinAnuM; pANI | namAyuM vi. mA vinAnuM pAyA vinAnuM | | namAluM vi. mAla-tAkAta vinAnuM, napAvaTa vi. naThAruM; taddana halakA | bAyeluM prakAranuM ke takalAdI namUchiyuM vi. mUcha vinAnuM naphakaruM, naphikaruM vi. phikara-ciMtA | namUno [phA.) 5. vAnagI; jenA vinAnuM uparathI nakala utAravAnI hoya ke napha(-phaphITa vi. bezarama. -TAI strI. [ cItaravAnuM hoya te asala lakhANa bezaramI ke vastuno ghATa napho [ara.] pu. phAyado, lAbha, 1 nameruM vi. nirdaya kamANI. -phAkhora vi. napho | nara siM.] puM. AdamI, puruSa; puruSa meLavavAnI vRttivALuM. -phAkhorI | prANI; bArI-bAraNAnI mAdA jemAM strI. napho maLe evI rItano vepAra | besADavAmAM Ave che te khUMTAvALo karavAnI vRtti nabaLuM vi. baLa vinAnuM, nirbaLa, niraka[sa, puM] napuM. maryA pachI pApI kamajora jIvAtmAM jyAM jaI rahe che evo nabhavuM a.kri. TakI rahevuM; poSAvuM, | paurANika ke kAlpanika pradeza; (lA.) nirvAha thavo. nabhAva . nabhavuM e; | viSTA, gU khIlo Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naravuM. 123 nihora naravuM napuM. tabaluM ' | navAjeza [phA.) strI, bheTa naraNuM, naSNu vi. khAdhApIdhA vinAnuM navAba [ara.] paM. sUbo. -bI, naratuM vi. narasuM, kharAba -bazAhI strI. navAbagIrI naradama vi. zuddha; a. taddana, sAva navuM vi. agAu na raheluM ke thayeluM ke narama vi. pocuM; DhIlA svabhAvanuM | joyeluM jANeluM; taratanuM, tAjuM; suMvALuM; (lA.) nabaLuM bina-anubhavI. -vAI strI. naravuM -vi. taddana nIroga, taMdurasta | acaraja. -vesara(0thI) a. pharIthI narasa, zuM vi. naratuM, kharAba | ja zarU karIne narAja strI. khodavAnI koza | naveLiyuM, naveLuM napuM. gharanI pachItanI narA(-2)NI strI. nakha kApavAnuM saLI | chItarI. naveLI strI. chItarI jevuM hathiyAra | nazo !. kephI cIjathI caDato kepha. nAtALa a. naradama, taddana, naryuM, | zAkhora, zAbAja vi. kephI pINuM sAva, mULa pAyA vinAnuM pInAruM nartana siM] napuM. nAca, nRtya 1 | nasa strI. zarIramAMnI lohI vahI jatI naryuM vi., a. sAva, taddana raga; pAMdaDAMno reso navatara [saM.] vi. taddana navuM, ajANyuM | nasakoruM napuM. nAkanuM phaNasuM. -rI strI. navayuvaka si.] puM. navajavAna . | nAkanA phaNasAmAM rahelI dhorI nasa navarAtri siM], navarAta napuM, ba.va. | (ja phATatAM nAkamAMthI lohI nIkaLe Aso ane caitranA pahelA nava divasa | che.) (jamAM mAtAno utsava manAya che.) | nasIba [ara.] napuM. bhAgya, karama. navaruM, navuM vi. kAmakAja - dhaMdhAdhApA | vedAra (phA.) vi. bhAgyavAna 'vinAnuM nistara [phA.) zarIra uparanI vADhakApa navala, 0kathA siM] strI, gadyamAM | (gUmaDA vagerenI) lakhelI ardhasatya ke kalpita vAratA. nahi [saM.), nahIM a. na. 0ra, to navalikA strI. TUMkI vAratA | a. na hoya to, nakara, nIkara navalohiyuM vi. caDatA lohInuM, juvAna | nahera [ara.] strI. sarovara ke navasAra puM. eka kSAra ' nadImAMthI baMdha vALI kADhelo kAMsa, navarbsa vi. lUgaDA vinAnuM, nAguM pUruM ! sAraNa. -riyuM, - napuM. nALuM, navAjavuM a.kri. bheTa ApavI; | vaheLo vakhANanA zabdothI satkAravuM. | nahora puM. paMjAno bahAra nIkaLato nakha Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLa] (khAsa karIne hiMsaka pazuono); nakhano ujharaDo. -riyuM napuM. nakhano ujharaDo. -rA puM., ba.va., -rAM napuM., ba.va. (lA.) nakharAM sahitanI AjIjI, kAlAvAlA naLa [saM.] puM. peTamAMnuM moTuM AMtaraDuM; mATI ke dhAtuno pANInA javAAvavA mATeno polo lAMbo ghATa. -LAkAra vi. naLanA AkAranuM. -LiyuM napuM. chAparAM DhAMkavAnI paranALa jevI nAnI nAnI mATInI banAvaTa, kavaluM. -Liyera vi. chAparA para naLiyAMvALuM. -LI strI. bhUMgaLI, trAMbA-pittaLanI pavAlI. -Lo puM. ghUMTaNathI pATalI sudhIno lAMbo avayava ke hADakuM; dhAtunI ke mATInI naLAkAra UbhI koThI ke pavAluM | nAgara [saM.] vi.nagaranuM; brAhmaNa ane vANiyAnI e nAmanI eka jAtanuM. -rANI strI. nAgaranI strI. -rika, -rI juo 'nagara'mAM. nAgaravela strI, mukhavAsa mATe vaparAtAM pAnanI vela, taMboLa nAgalI strI. bAvaTA jevuM eka anAja nANuM vi. vastra na paheryAM hoya evuM, nagna, navastuM; alaMkAra ke zobhA vinAnuM (aMga); (lA.) luccuM; bezarama. -goDiyuM vi. nagna. -gAI strI. (lA.) luccAI nAcavuM a.kri. nRtya karavuM, tAlabaddha kUdavuM; (lA.) koInA kahyA mujaba karavuM. nAca puM. nRtya; nRtyano 124 [nAcavuM | mukhya aMga, nAsikA; (lA.) AbarU nAkuM napuM. soyanuM kANuM; rastAno cheDo ke pravezadvAra; jakAta levAnI cokI; (lA.) gAmamAM pesavAno kara. -kAbaMdI(-dhI) strI. nAkuM rokI levuM e. -kedAra puM. jakAtI thANA u52 besato amaladAra nA(-nAM)khavuM sa.kri. pheMkavuM; dAkhala karavuM; pachADI pADavuM; (lA.) gumAvavuM, veDaphI kADhavuM. na(-i)khAvuM a.kri. (karmaNi) (lA.) zarIre DhIlA paDI jaI dUbaLA thavuM nAga [saM.] puM. pheNavALo kALetaro sApa. 0Na, taNI strI. evI sApaNa naMga napuM. eka cIja, eka vastu (ekama); pahela pADelo hIro; (lA.) lucco mANasa; mUrkha mANasa naMdavAvuM akri. (khAsa karIne dAMta mATI ke kAcanI vastunuM )bhAMgI paDavuM; pati maratAM raMDAvuM naMbara [aM.] puM. saMkhyA, AMka, AMkaDo; kramAMka. vAra a. naMbara pramANe, krama pramANe nA a. nahi; strI. nakAra nAI [hiM.] puM. vALaMda, hiMdu hajAma nAka napuM. moDhA uparanuM zvAsa levAnuM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 25 nAjuka niAma jalaso. -NiyuM vi. nAcavAno dhaMdho | nAtaranI strI. -tariyuM vi. karanAruM nAtarAne lagatuM; eka ja jAtanuM, nAjuka [phA.) vi. sukumAra nAtIluM nATaka (., napuM.] napuM., pR. khela, nAtha [.] puM. svAmI, dhaNI; pati tamAzo; (lA.) bhavADo, phajetI. nAthavuM sa.ki. baLada-pADA vagerene -kiyuM vi. nATakane lagatuM; nATaka nAkamAM vIMdha pADavuM; (lA.) aMkuzamAM bhajavanAra (naTa). -kI vi. nATakanA | lAvavuM. nAtha sTI. baLada-pADA jevuM. kiya siM] vi. nATakane | vagerenA nAkamAM nAkhavAmAM AvatI lagatuM. nATikA (saM.) 5. strI. nAnuM | dorI. natha, DI strI. strInuM nAkanuM nATaka, nATya siM] napuM. nAca ane ! moTI vALInA ghATanuM ghareNuM abhinaya beu jemAM hoya tevo nAda saM.. avAja, ghoSa, garjanA; prayoga (lA.) dhUna, Adata nADuM napuM. (khAsa karI kAthInuM) doraDuM | nAdAna [phA.] vi. aNasamagsa, mUrkha nADAchaDI (maMgala kAmamAM vaparAtI | -niyata, -nI strI, nAdAnapaNuM raMgelI kAcI dorI); ghAgharA leMghA ke nAdAra [u] vi. kaMgALa; devALiyuM. suravAla vagerenI dorI; aMboDo | -rI strI. devALuM bAMdhavAnI dorI. -DI [.] strI. | nAdurasta [phA.) vi. mAMduM nasa, raga; nAnI dorI, ghAgharA, | nAnuM vi. kadamAM alpa; thoDI uMmaranuM. leMghA vagerenuM nADuM. -Do DuM moTuM -nakaDuM vi. khUba nAnuM. -naDiyuM vi. doraDuM, rasso. -DA choDa strI. (lA.) nAnI nAnI umaranuM (strI/puruSa). pezAba javAnI kriyA, laghuzaMkA. -nA sTI. nAnApaNuM; (lA.) nANuM navuM. calaNI sikko; dravya, dhana, halakAI. -no chuM. mAtAno bApa. paiso. -NAvaTa strI. nANAM-bajAra. | -nI strI. mAtAnI mA -NAvaTI vi. nANAMnI heraphera | nAnyatara [saM.] vi. nara ke nArI nahi karanAra, zarApha evuM, napuMsaka liMganuM nAta strI, eka kuLa ke varganA loka- | nAbUda [phA.) vi. nirmULa. -dI [phA.] samUha, nyAta. -tIluM vi. eka ja | strI. nirmULa ucchada, sadaMtara nAza nyAtanuM to . (lA.) saMbaMdha. | nAma [sa, phA.) napuM. saMjJA; (lA.) -taruM napuM. sagapaNa, vivAha; vidhavA | yAdagIrI; kIrti. 0cIna, mIcuM vi sAthenuM punarlagna. -tarALa vi. strI. | nAmAMkita,prakhyAta. -mAMkita [saM.] Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmuM 126 ||nikAza(-sa) vi. prakhyAta. -merI vi. ekasarakhA ! navADavuM, navaDA(-rA)vavuM sa.ki. nAmavALuM (karmaka) snAna karAvavuM; (lA.) nAmuM[phA.napuM. jameudhArano hisAba | ThagavuM, nukasAnamAM utAravuM. navANa nAmozI [ara.]trI. beAbarU, niMdA napuM. nAhavAnuM sthaLa, jaLAzaya. nAriyeLI strI, nAriyeLa - zrIphaLanuM naveNa strI. nAhyA pachI koI ke kAMI . jhADa. -La napuM. zrIphaLa bahAranAne na aDAya evI hAlata, nArI saM.] strI. strI, bairuM aparasa; (lA.) rasoDuM (jyAM nAhyA nAruM napuM. gUmaDuM pAkI phUTatAM paDeluM dhoyA vinA na pesAya). naveNiyuM UMDuM kANuM; vALAno roga : | vi. naveNane lagatuM, svaccha. nAvArasa [phA.) vi. juo nirvaza." | naveNiyo . rAMdhanAro, pIrasanAro nAza saM.5. saMhAra; (lA.) khuvArI | nALa strI. baLada ghoDA vagerene pAyamAlI. 0kAraka [saM.] vi. nAza | pravAhI pAvAnI vAMsanI polI karanAruM. 0vaMta vi. nAza pAmanAruM naLI; naLiyAMmAM nIce rahetuM naLiyuM; nAsa strI. nAka vATe dhUNI ke varALa paranALa; baMdUkanI naLI; moTI caDAvavI e baMdUka; napuM. garbhamAM bALakanI dUTI nAsavuM akri. bhAgI chUTavuM; jatAM sAthe joDAyelI nasa. 0cuM napuM. rahevuM; (lA.) pIchehaTha karavI. pravAhI padArtha reDavAnI amuka -bhAga strI. game tema game te bAju AkAranI naLI; nAno karavaDo. bhAgI javuM (anekanuM). nApheDa vi. | nALiyuM napuM. neLiyuM. nALuM napuM. nAsI javAnI TevavALuM, bhAgeDu | vaheLo; garanALuM nAsipAsa [phA.) vi. nirAza. -sI nALa strI. ghoDA-baLadane page temaja strI. nirAzA joDAmAM eDI nIce jaDavAmAM AvatI nAsUra [ara.] napuM nAka ane gaLAno | ardhagoLAkAra lokhaMDanI paTTI. baMda eka roga (-dha) muM. nALa jaDanAro nAsto [phA.) 5. savAranuM paheluM nAMgaravuM a.kri. (vahANa vagerene zirAmaNa; game te vakhate cavANuM ke thobhavA pANImAM) laMgara nAkhavuM. evuM kAMI khAvuM e; evI rIte | nAMgara napuM. laMgara khAvAnI vastu nikAla puM. pheMsalo, niveDo; (lA.) nAhavuM akri. snAna-aMghoLa karavuM | nIkaLavAno mArga (lA.) khoTa karavI, gumAvavuM. | nikAza(-sa) jhI. mAlanuM sthaLa Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigama 127 nirmAlya uparathI bIje javuM anAtha nigama (saM.) 5. dharmazAstra nirAza [saM.] vi. nAumeda. -zA siM.] nicovAvuM a.kri. dabAvavAthI pANInuM strI. nAumedI bahAra nIkaLavuM. nicovavuM sakri. nirAzrita siM.) vi. AzarA vinAnuM, (karmaka) dabAvI pANI ke rasa kADhavo. | anAtha nicoDa 5. nicovavuM e; (lA.) | nirALuM vi. nyAruM; alaga, juduM niveDo nirAMta strI. phurasada, sukha, jaMpa, nitya siM.), nita a. haMmezAM. -tyakarma | zAMti. -tiyuM vi. zAMtivALuM siM. napuM. dararojano vidhi | nirIkSaka siM] vi. bArIka tapAsa nidAna siM.] napuM. roga nakkI karavo | rAkhanAra e; kAraNa; pariNAma, aMta; a. | nirupayogI [saM.] vi. upayogI chatAM avazya khapamAM na Ave evuM nakAmuM nita-nI)bhADo 5. kuMbhAra ThAma pakavavA | nirupAya [saM.] vi. upAya na thaI rahyo ghAsa-kacarAno Dhagalo karI saLagAve | tevuM, lAcAra che e, lIMbhADo; evuM sthAna nirjana siM] vi. jayAM eka paNa nimArNa vi. UtarI gayelA moDhAvALuM, mANasa nathI evuM; ujjaDa khinna nirjala(La) [saM.] vi. pANI vinAnuM, niyama siM.. baMdhana, niyaMtraNa; | napANiyuM dhAro, kAyado; cAla; pratijJA; | nirjIva [saM.] vi. jIva vinAnuM; (lA.) TharAva. asara a. niyama pramANe. | nirbaLa; nakAmuM -mita siM] vi. mukarara karyA nirNaya siM.) 5. pheMsalo; nizcaya pramANenuM nirdoSa siM] vi. doSa vinAnuM; niraparAdha nirakSara siM] vi. jene akSarajJAna | nirdhAra [saM] . nirNaya, nizcaya. chevuM nathI maLyuM tevuM, abhaNa. chatA siM.] | sakri. nakkI karavuM strI, abhaNapaNuM nirbala(La) [saM.] vi. baLa vinAnuM, niraMkuza siM] vi. bekAbu, aMkuza | nabaLuM vinAnuM nirbheLa vi. bheLa vinAnuM, cokhuM, zuddha niraMtara siM] a. satata, haMmezAM | nirmAlya [saM.] vi. deva uparathI nirAkaraNa (saM.napuM. khulAso, niveDo | utAreluM ke devane dhareluM (khAsa karIne nirAdhAra siM.) vi. AdhAra vinAnuM | zivamaMdiranuM) Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirmAlyA 128 - nIca nirmAlya vi. mAla vinAnuM; bAyeluM | nirdhAra; nirNaya nirmUla(-La) [saM.] vi. mULa vagaranuM; nizcala(La) [saM] vi. sthira, acala nirvaza nizcita [saM.) vi. ciMtA-phikara nirvaza siM.] vi. vaMza na cAlyo hoya | vinAnuM, naphikaruM evuM, nAvArasa niSedha siM.] . manAI, aTakAvavuM nirvANa [.] napuM. mola, muktinuM mota | e nirvAsita siM] vi. gharabAra ke | niSThA siM] strI, AsthA, bhakti, vatanamAMthI hAMkI kADheluM zraddhA; Azaya nirvAha (saM.) . gujAro, bharaNapoSaNa | niSpApa [saM.vi. pApa vinAnuM; nirvighna siM] vi. vipna-aDacaNa pavitra | vinAnuM niSkala(La) siM] vi. phaLa vinAnuM; nirvivAda [saM.] vi. koI paNa jAtanA | nakAmuM vAda ke vivAda vinAnuM, bina- | nisaraNI strI. sIDI, nAno dAdaro takarArI, spaSTa nisarga siM.] pu. svabhAva; kudarata. nivAsa saM.. raheThANa. -sI [saM.] naisargika (saM.) vi. kudaratI vi. vatanI | nisAso paM. niHzvAsa; hAI nivRtti siM] strI. phurasada, nirAMta. | nihALavuM sakri. tAkI tAkIne ke -tta [saM.] vi. nokarI ke kAmagIrI- dhyAnapUrvaka jovuM mAMthI phArega thayeluM niMdA [saM.) strI. vagovaNuM, badagoI. niveDo . pheMsalo; nirAkaraNa -davuM sakri. niMdA karavI, vagovavuM nivedana [saM.) napuM. namratAthI arpaNa nIka a. pANI javAno dhoriyo; bALa karavuM - rajU karavuM e; araja; | nIkara a. nahitara ahevAla nIkaLavuM a.kri. -mAMthI bahAra AvavuM; nizAna [phA.) napuM. cihna, eMdhANa; | javuM, pasAra thavuM; (lA.) nIvaDavuM tAkavAnuM lakSya; (lA.) vAvaTo; nIca saM.vi. (lA.) adhama, halakuM. ghoDA-hAthI-UMTa uparanuM nagAra- | -cuM vi. heThANa bhAgamAM raheluM, he; khAnuM. -nI strI, cita, eMdhANa | baThaDuM, vAmaNA ghATanuM. -cANa napuM. nizALa strI. chokarAMone bhaNavAnI jamInano nIco bhAga; DhoLAva. zALA -cAjoNuM napuM. (lA.) zarama upajAve nizcaya siM] puM. nakkI karavuM e, | evuM kAma karavuM e Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIDara) nIDara vi. Dara vinAnuM, nirbhaya nItaravuM a.kri. kacaro nIce.TharI jatAM svaccha thavuM, AcharavuM; TapakavuM nIti [saM.] strI. sadAcAra bhareluM vartana; paddhati; dhoraNa; (lA.) | rAjanIti 129 nIpajavuM a.kri. UpajavuM, pedA thavuM; pariNAma AvavuM. nIpaja strI. utpanna, pedAza nIbhavuM akri. juo 'nabhavuM.' nibhAva puM. nabhavuM e, bharaNapoSaNa nIma' napuM. niyama, vrata nImare strI. (makAnano) pAyo nImavuM sa.kri. kAma ke pada upara sthApavuM, niyojana karavuM. nimaNUka strI. nImavuM e, niyojanA. nimatANuM napuM. pagAra nIrakhavuM sa.kri. tAkIne sUkSmatAthI jovuM nIravuM sa.kri. (Dhorane) ghAsa nAkhavuM; (lA.) mAra mAravo. -Na strI. nIravAmAM AvatI cAra, cAro nIro puM. tADano tAjo rasa nIroga [saM.], -gI vi. roga vinAnuM, taMdurasta nIvaDavuM a.kri. pariNAma thaI AvavuM; siddha thavuM . nIsaravuM a.kri. bahAra nIkaLI AvavuM nI(-ni)gaLavuM a.kri. jharavuM, TapakavuM nIM(-ni)ghalavuM a.kri. DUMDAMomAM dANA naNa AvavA nIM(-ni)dara strI. nidrA, UMgha. khAruM vi. UMghe gherAyeluM nIM(-niM)davuM sa.kri. khetaramAMthI nakAmuM ghAsa kApI kADhavuM. nIM(-niM)dAmaNa napuM., nIM(-ni)dAmaNI strI. nIMdavAnuM mahenatANuM. nI(-niM)daNa napuM. neda puM. nakAmuM ghAsa nukasAna [ara.] napuM. bagADa, hAni; geraphAyado. kAraka vi. nukasAna karanAruM. -nI strI.nukasAna; nukasAnanuM vaLatara; vi. nukasAna pAmeluM nusakho (phA.) puM. (lA.) aTakacALuM; mazkarI |nUra1 [ara.] napuM. teja, prakAza nUraae navuM. bhADuM vRtta,-tya [saM.] napuM. nAca ne a. ane, tathA, tema, temaja |neka [phA.] vi. prAmANika; nyAyI. -kI strI. imAnadArI; rAjAmahArAjA samakSa chaDI pokAravI e nega puM. ThAkorajInA maMdiramAM dharavA mATe nakkI karavAmAM AvelI sAmagrIno dararojano aMdAja nejuM napuM., -jo puM. vAvaTo, dhvajA; nizAna nehuM napuM. ThA-ThekANuM; nizcaya neDo puM. sneha neNa napuM. nayana, AMkha; devadevInI Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ netara] 130 nyiAya AMkho upara coDavAmAM AvatuM / noTa [.]. strI. noMdha; noMdhapothI; AMkhanA AkAranuM pataruM, ciThThI; calaNI sikkAne badale netara napuM. pANI-kAMThe UganAro eka vaparAtI te te kiMmatanI chApelI choDa-velo, vetasa kAgaLanI cabarakI netaruM napuM. chAza valovavAnuM doraDuM | noTisa (a.] >>ii. cetavaNI; netA siM.) 5. agresara, movaDI, | cetavaNInuM kAgaLiyuM nAyaka | notaravuM sakri. nimaMtraNa ApavuM. nepho [phA.) 5. jemAM nADI parovavAmAM notaruM napuM. jamavAnuM nimaMtraNa. Ave che te ghAgharA leMghA vagerenI riyo . notarAM devAnuM kAma polavALI kinArI karanAro nema strI, lakSya, nizAna; Azaya, | nodhAruM vi.AdhAra vinAnuM, nirAdhAra nobata [ara. strI. moTI nagArAjoDa neva,vuM napuM. chAparAnI nIcalI | noratuM napuM. (lA.) navarAtrano pratyeka kinArI, naLiyAMno nIceno cheDo | divasa. -tAM napuM, baM.va. navarAtra (jyAMthI varasAdanuM pANI jamIna para | noLiyuM napuM. eka nAnuM copaguM prANI paDe); emAMthI TapakatuM pANI | noMjhaNuM napuM. gAya vagerene dohatI nesa, Do bharavADa rabArIo vagere Dhora | vakhate pAchalA page bAMdhavAmAM cAranArI prajAe jaMgalamAM bAMdheluM AvatuM doraDuM, selo kAmacalAu ghara ke gharono samUha | noMdhavuM sakri. TAMcaNa karavuM, lakhI naLa strI, LiyuM napuM. sAMkaDo rasto | TapakAvI levuM, noMdha strI. noMdhavuM e; nairsatya [saM.) 5. pazcima-dakSiNa dizA | TippaNa; ApelA mAlanI vacceno khUNo vigatavALI noMdhapothI. -dhAI strI. naivedya [],- napuM. devane dharavAmAM noMdhavAnuM mahenatANuM AvatI sAmagrI nyAta, jAtIluM juo "nAtamAM. nokara [pha.] paM. cAkara, sevaka. 0DI | nyAya siM.] puM. kahevata, rUDhi; dhAro, strI. strI cAkara. -rI strI. cAkarI, rivAja; vAjabIpaNuM; insApha, pagAravALI sevA; baradAsta, sevA pheMsalo. thI siM] vi. vAjabI nokhuM vi. juduM, alaga pADeluM InsApha Ape evuM; (lA.) no(-nyo) chAvara vi. kurabAna kareluM; prAmANika. yAdhIza (saM.) paM. arpaNa kareluM; . kiMmata insApha ApanAra amaladAra Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAruM 131 pichADavuM cAruM vi. judA ja prakAranuM; ajAyaba | -guM na. sIDI dAdaranuM paDyuM. tethI strI. rastAnI beu bAjue hAlavA cAlavA mATenI pharasabaMdhI. 0daMDI pakaDavuM sakri. jhAlavuM. pakaDa strI. strI. mAtra eka jaNa ja cAlI zake pakaDavuM e; pakaDavAnuM sANasI jevuM evI keDI. 0daMDo 5. (lA.) avaraojAra; (lA.) dAvapeca. javara karI jamAvavAmAM Avato pakaDApakaDI strI uparAchAparI hakka. 0pesAro paM. salUkAIthI dharapakaDa karavAmAM Ave e AvavA javAnI sagavaDa meLavI levI parpha vi. (lA.) chetarAya nahi evuM; e; (lA.) lAgavaga. 0rakhuM napuM. joDA, kAMTArakhuM. 0luM napuM. pagano pakvAnna siM.) napuM. mIThAI; goLa- paMjo; paganA paMjAnI chApa; (lA.) copaDI, goLapApaDI cAMpato upAya. 0lI strI. nAnA pakSa saM.puM. tarapheNa; vibhAga, taDa, bALakanuM pagaluM. -gI vi. cokiyAta. goLa; pakSapAta, uparANuM; | -geruM napuM. cora vagerenAM pagalAMno pakhavADiyuM. -kSI siM.pu.] napuM. pAMkhALuM prANI, paMkhI pagatuM vi. pahoLuM; khUlatuM pakhavADiyuM napuM. hiMdu mahinAno paMdara | pagaraNa napuM. sAruM TANuM; (lA.) divasa ke tithino gALo. -Dika vi. | AraMbha 15 dinanuM napuM. pakhavADiye eka | pagAra [pocyuM] . mAsika vetana, vAra prasiddha thatuM chApuM ke sAmayika | daramAyo pakhAja strI. beu cheDe DhALavALo | pacarakI strI. moDhAmAMthI 'pacaraka karI sAMkaDo Dhola, mRdaMga, pakhavAja. | ghUMkanI zeDa kADhavAmAM Ave e -jI vi. pakhAja vagADanAra | pacavuM a.kri. hajama thavuM, taravuM; pakhALavuM sakri. dhovuM. pakhAla strI. (lA.) harAmanuM dabAvI rAkhavuM. pakhALavuM e; phUla vagere dUra karI pacavavuM, pacAvavuM sakri. (karmaka) devasthAna dhovuM e pace ema karavuM. pacAva(-vo) puM. pakhoDavuM sa.kri. dhULa UDI jAya e rIte | hajama thavuM e lUgaDAM godaDAM gAdalAM vagere jhATakavAM | pachaDAvuM a.kri. jorathI nIce paTakAvuM. paga kuM. prANI-pazu-mAnava vagereno | pachADa strI, pachaDATa puM. pachADavuM cAlavAno avayava, TAMgo. hathiyuM, | e; pachADavAthI lAgato mAra. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacheDI. 132 piDa pachADavuM sakri. (karmaka) paTakavuM; I Ave e rItanI). paTakAvavuM sa.ki. (lA.)harAvavuM. pachADI strI | (lA.) AnaMdathI paTa paTa' ema pachaDATa; pachI; ghoDAnA pAchalA page | bhojana karavuM. bAMdhavAnI doraDI. pachAta vi. | paTarANI strI. mukhya rANI pAchaLa raheluM; (lA.) ucca varNamAM paTavuM sakri. chetaravuM, phosalAvavuM. na gaNAtuM. pachI, pAchaLa a. -nA | patAmaNI strI. chetarapiMDI, phosabAda samaye, pAchaLathI, have. | lAmaNI. paTAu vi. phosalAvanAruM pachavADuM napuM. pAchaLano bhAga, paTApaTI strI. (lA.) bolAcAlI chevADuM. pachIta zrI. maMkAnanI | paToLuM napuM. raMgaberaMgI rezamI dorAnA pAchalI dIvAla vaNATanI sADI pacheDI strI. pichoDI, khesa; kheDUtanI | paTo, Dro pu. lUgaDA ke cAmaDA vagereno vacce sAMdhAvALI be pATanI cAdara. | lAMbo pahoLo cIro; kamarabaMdha; -Do chuM. putra avataratAM sagAMsaMbaMdhI | caparAzano kAryAlayanA nAmanA taraphathI maLatI vastro vagerenI bheTa | cakatAvALo khabhe nakhAto raMgIna pajavavuM sakri. herAna karavuM, trAsa | "paTTa; (lA.) sarakArI sanada paTI, Apavo. -vaNI strI. herAnagatI | -TTI strI. cIpa, sAMkaDo paTTo; paTTAnI pajusaNa napuM., ba.va. zrAvaNa vadi TukaDI; AMkavAnuM sAdhana, AMkaNI; bArasathI bhAdaravA suda cotha | (lA.) lAMbI jhaDapI doDa. paTA !., sudhInA jainonA tahevAra (jemAM | ba.va. talavAra ke lAkaDInA dAva. jainomAM mahAvIra svAmInA janmanI paTela pu. gAmano mukhI; nAtanA kathA vagere vaMcAya che ane taDa goLa ke ekaDAno mukhI; leuvA upavAsAdika vrato thAya che.) ane kaDavA pATIdAronI sAmAnya paTa [saM.] pu. paDado, zetaraMja vagere oLakha. paTalAI, paTelAI strI. ramavAnuM pATiyuM; koI paNa padArtha paTelano darajajo; (lA.) vastra jagyA nadI vagerenI doDhaDahApaNa, paTeliyo . gAmano pahoLAIno vistAra kheDUta. paTalANI, paTelANI strI. paTakAvuM a.kri. pachaDAvuM. paTakavuM | paTelanI strI sa.kri. (karmaka) pachADavuM. paTaka strI. | paDa napuM. thara; DhAMkaNa; gaDI. -Do !. paTakavuM e. paTakI strI. (lA.) khUba | puTa. Diyo . khAkharAnA be khijAvuM e(sAmAne UdhaDo levAmAM | pAnano vADako, daDiyo. pachI strI, Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDakAra,-ro) nAnuM paDIkuM. -DIkuM na. kAgaLa ke pAMdaDAMnuM nAnuM baMdhana. DIkI strI. nAnuM paDIkuM paDakAra, -ro puM. moTethI AhvAna karavuM e; bahAdurI ke sarasAIno avAja. vuM sa.kri.paDakAra karavo; sAme AhvAna karavuM paDakhuM napuM. pAsuM; (lA.) pakSa; madada paDaghI strI. vAsaNa ke lADunI besaNI; choDa vRkSa ke oTalAne pharatI karelI hAMsa paDaghama napuM. Dhola jevuM sAMkaDuM bevaDA thALa jevuM videzI prakAranuM vAdya paDagho puM. pratighoSa, avAjanI sAmI bAjuthI UThato sAmo avAja paDachaMda puM. paDachaMdo, pratighoSa; (lA.) vi. mahAkAya. -do puM. pratighoSa; paDachAyo 133 [paNa 2 -tara vi. kheDyA vinAnuM ke caNyA vinAnuM; vecAyA vagara paDI raheluM; jenA upara napho caDAvyo nathI te rItanuM. "tI strI. avanati, avadazA, bhUrI dazA. paDApaDI strI. uparAuparI paDavuM e. paDAva puM. mukAma; chAvaNI. paDAvavuM sa.kri.(karmaka) (lA.) chetarI levuM, jhUMTavI levuM | paDavo puM. hiMdu mahinAnA pakhavADiyAnI pahelI tithi. -vAsAI vi. strI. paDavAne divase UgatI (bIja) paDasALa, parasALa strI. gharanA daravAjAmAMthI aMdara pesatAM AvatI osarI paDachAyo puM. oLo,mANasa ke padArthanI pAchaLanA prakAzane lIdhe paDatI chAyA paDachuM napuM. pAMdaDuM; zeraDInI Toca uparanuM AgaLuM paDathAra puM. osarInI pharasabaMdhI paDado puM. parado, AMtaro; ojhala. -dI strI. nAno paDado; pATiyAnI AMtarI | paDaLa napuM. AMkhane chAvarI letuM paDa paDAI strI. moTo kapaDAno pataMga; moTo pataMga paDALa napuM. chAparAnA beu DhoLAvomAMno dareka. -LI strI. Upale mALa karelI eka DhALavALI jagyA, aDALI paDo puM. DhaMDhero; sagapaNa nimitte. apAtAM sAkara-maga-vastra vagere paDoza, pADoza puM., strI. pADAmAM najIka najIkanAM raheThANa. ONa strI. paDozamAM rahenArI strI. -zI vi. pADozamAM rahenAra paDapUcha strI. pUchaparacha paDavuM a.kri. nIce gabaDavuM; (chApa vagerenuM) UThavuM; thavuM, banavuM; lAMbA thaI sUvuM; kiMmata thavI; hArI javuM. paNa1 a. paraMtu, kiMtu; to paNaae navuM. pratijJA; Teka | Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 po] paNo puM. zAkabhAjIno jhUDo; popaiyAM keLAM vagereno khAvA mATe banAvelo chUMdo; sAkaranuM sarabata. -NI strI. jhUDI 134 paNe a. tyAM, pare pata strI. patIja, AbarU; vizvAsa patarAja,-jI strI. baDAI pataruM napuM. dhAtuno ghaDelo moTo sapATa pAtaLo ghATa. -rI strI. patarAnI nAnI patalI cIpa. pata(-)raveliyuM napuM. aDavInAM pAMdaDAMnI vesaNathI bheLI karelI eka vAnI. patarAvaLa, patarAvaLI, patarALI strI. khAkharAnAM pAMdaDAMnI banAvelI thALI, pAtaLa. patarALuM napuM. patarALI patavuM a.kri. nikAla Avavo; pUruM thavuM; cUkate thavuM. patAvaTa strI. patAvavuM e, nikAla pataMga [saM.] puM. pataMgiyuM; puM.strI. kanakavo. -giyuM napuM. phUduM patAkaDuM napuM. nAnI dhajA; kAgaLano chApelo nAno TukaDo, patrikA patAsuM napuM. khAMDanI cAsaNInAM cakatAM jevI eka banAvaTa pati [saM.] puM. dhaNI; mAlika; uparI, ovratA [saM.] strI. eka ja patine dharmathI vaLagI rahenAra strI pato, -to puM. ThAmaThekANAnI bhALa pattuM napuM. pAMdaDuM; kAgaLanuM pAnuM; [paddhati gaMjIphAnuM pAnuM; TapAlano ekavaDo kAgaLa |patnI [saM.] strI. gharavALI, bhAryA patra [saM., napuM.] puM. TapAlano kAgaLa; napuM. pAMdaDuM; vartamanApatra, chApuM. 06 [saM.] napuM. TIMpa; yAdI; rajisTara. 0kAra [saM.] vi. vartamAnapatramAM lakhavAno dhaMdho karanAra. kAratva [saM.] navuM., OkArI strI. vartamAnapatramAM lakhavAno dhaMdho. -trikA [saM.] strI. nAnuM patAkaDuM; mAsika ke pAkSika chApuM patharo, pattha(-sthya)2 puM. zilA, pASANa, pahANo. patharALa vi. pattharavALuM (jamIna pradeza vagere). patharI strI. astrI vagerenI dhAra kADhavAnI pattharanI paTTI; mUtramArga ke zarIranA game te bhAgamAM jAmatI pattharanI jAtanI kAMkarI |padavI [saM.] strI. (lA.) darajjo; upAdhi, ilkAba padArtha [saM.] puM. cIja, vastu, dravya; (lA.) zabdArtha; sAra, tattva padoDavuM sa.kri. khUba thAkI jAya tyAMsudhI ghoDAM-gadheDAM vagerene doDAvavAM; (lA.) bagaDI jAya tyAM sudhI vApUravuM paddhati [saM.] rIta; vyavasthita rIte kAma karavAno prakAra; zAstrazuddha rIte kramasara kAma karavAnuM batAvato zAstragraMtha Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa] nahi evuM | padya [saM.] napuM. chaMdobaddha racanA; (lA.) kavitA (pAThya). padhAravuM a.kri. Adara apAto hoya e rItanuM AvavuM. padharAmaNI strI. guru AcArya vagerene padharAvavA e; (lA.) padharAvatI vakhate ApavAmAM AvatI bheTa paraco puM. camatkArika banAva paraDa strI. (lA.) lAMbuM kaMTALA bhareluM varNana ke kathanI; lapa paraDakuM napuM. nAnuM sApoliyuM paraNavuM sakri. lagna karavAM. paraNa napuM. paraNavuM e. paraNiyAta vi. paraNeluM. paraNetara napuM. paraNelI; strI. patnI 135 panAro puM. koInI sAthe pharajiyAta sahavAsa ke saMbaMdhamAM AvavuM e 5no puM. kApaDanI pahoLAI. -nAdAra vi. panAvALuM. -niyuM vi. pUrA panAnuM panotuM vi. maMgaLakArI, zubha; vaMzavistAravALuM, sukhI. -tI strI. bhAgyazALI strI; (lA.) niMnI mahAdazA ke alpa dazAno samaya; (lA.) paDatI dazA [paravaDavuM papaiyo, popaiyo puM. amRta phaLanuM jhADa. huM napuM. papaiyAnuM phaLa, amRtaLa pabaDI strI. kamaLa-kAkaDI pabeDo chuM. lAkaDIno baDIko; (lA.) gappa; kavitAnI nibaMdha kaDI para1 a. upa2 parare [saM.] vi. bIjuM parakha strI. oLakha, parIkSA paragaju vi. paropakArI paragaNuM napuM. tAluko paracUra(-Ta)Na vi. prakIrNa; phuTakaLa; napuM. sikkAono khurado. -NiyuM vi. (lA.) phAlatu, khAsa mahattvanuM parata a. pAchuM mokalAya ema |parataMtra [saM.]vi. parAdhIna, oziyALuM paranALa strI., -LuM napuM. nevAnuM pANI jhilAIne eka bAju cAlyuM jAya e rItanI nevAnA cheDe laTakatI dhAtunA patarAnI banAvelI nIka |parapoTo puM. havAthI pravAhImAM thato phukko paraba napuM. mArgamAM musApharone pAvAne karavAmAM AvatI pANI pAvAnI jagyA. DI strI. paMkhIone dANA nAkhavA eka thAMbhalA upara karelI mAMDaNI (moTe bhAge cokamAM) parabA(-bhA)ruM vi. bArobAra, sIdhesIdhuM bahAra parabIDiyuM napuM. kAgaLanI kothaLI, lakhoTo paramezvara [saM.] puM. paramAtmA,bhagavAna paraloka (saM.) puM. mRtyu pachI jyAM javAnuM manAya che tevo pradeza |paravaDavuM a.kri. posAvuM, pAlavavuM Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paravA 136 pirIkSaka paravA [phA.) strI. darakAra; garaja | oziyALa paravADa strI. gAmano chevADAno bhAga | parApUrva siM.] . bahu jUno samaya paravAnagI [phA.strI. rajA. paravAno | parAbhava siM.) puM. parAjaya [pha.] . rajAno likhita hukama; | parAyuM vi. pArakuM; ajANyuM lAisansa; (lA.) chUTa | parAra a. gaye ke Avate bIje varSe parasUdI strI. ghauno bArIka loTa, parALa napuM. DAMgara vagere anAjanuM meMdo pocuM ghAsa parasevo chuM. pasIno parikramA siM] strI, pharate pharavuM e paraspara [saM.] a. arasaparasa, | paricaya [saM] paM. oLakhANa; ekabIjAne sahavAsa; mahAvaro; Adata paraheja [phA.) vi. baMdhanamAM nAkheluM, | pariNAma siM, puM] napuM. natIjo, kedI; rumI. mAMdagI vageremAM | phaLa; rUpAMtara pALavAmAM AvatI carI, karI. | paripatra [saM., napuM.] pu. lAgatAM -jI strI. keda; carI * vaLagatAne pheravavAmAM AvatuM paraMtu siM. a. paNa, kiMtu * lakhANa; sarkayulara paraMparA [sa.] sTI. hAra; ghaNA | paribhASA siM] strI. koI paNa samayathI cAlatI AvatI rUDhi ke | zAstrIya viSayanI samajhUtI mATe rivAja karavAmAM Avela te te padArtha-kriyA parAI strI. khAMDaNIno dasto | vagerenI saMjJA parAkASThA [sa.] strI. chevaTanI hada | pariyANa napuM. prayANa karavAnI parAkrama siM., pR.] napuM. bahAdurI. | taiyArI; (lA.) DhIla, vilaMba -mI saM.vi. bahAdura parivAra siM.] 5. kuTuMbakabIlo, strI parAga siM] 5. phUlanI raja ane chokarAM haiyAM parAjaya [saM.] . jitAi javuM e, | pariziSTa siM.] napuM. puravaNI hArI javuM e | pariSada saM.] strI. sabhA, saMsada parANe a. mAMDa mAMDa, mahA mahenate; | paristhiti [sa.] strI. AjubAjuno (lA.) baLAtkArathI saMyoga ke saMyogo parA(-ro)No pR.cheDe phaLAvALI lAkaDI. | parI [phA.) strI. pAMkhovALI manAtI -NI strI, nAno paroNo | devatAI suMdarI parAdhIna siM.] vi. paravaza, parataMtra, | parIkSaka (saM.) vi. parIkSA karanAra Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parIkSA 137 pivana parIkSA siM] strI. tapAsa, kasoTI | pherabadalo; UlaTapAlaTa parIkha juo 'pArekha". * palaLavuM a.kri. bhIMjAvuM; (lA.) pocuM paruM vi. dUra, aLaguM thavuM. palALavuM sa. kri. (karmaka) paruM napuM. zahera bahAra vaselo vAsa, | bhIMjavavuM upanagara | | palaMga puM. DhAMkelo moTo khATalo. chaDI parUNo, paroNo pu. mahemAna. -NAgata | strI. nAno palaMga strI. mahemAnagata, AtithyasatkAra | palAkhuM napuM. AMkanA ghaDiyAnA prazna pare a. dUra sAme, tyAM, paNe | palANa [phA.) napuM. ghoDAnI pITha upara pare strI. maLasakAnuM ajavALuM, poha | nAkhavAno sAmAna, jIna. 0vuM paroThuM napuM. loDhI upara taddana thoDuM tela | sa.kri. ghoDA upara palANa nAkhavuM; ke dhI reDI karAtuM copaDuM savArI karavI paroNo juo "parUNo". palAyana [saM.] napuM. nAsI javuM e paroNo pR. juo "parANo | palAM(lo)ThI strI, ghUMTaNa nIceno beu paropakAra siM.) 5. pArakAM-bIjAM upara pagano bhAga ekabIjAnI nIce pADa karavAnI kriyA, bIjAnuM bhaluM | Ave ema capaTa besavAnI sthiti. karavuM e. -rI [saM] vi. paropakAra | -Tho chuM. moTI palAMThI karanAruM | palIta muM., napuM. bhUta preta, -tI strI. parovavuM sakri. vehavALI vastumAM doro | gu, viSTA. -to paM. baMdUkanI dAkhala karavo; (lA.) joDavuM; | jAmagarI tallInatA karavI palo(-Lo)TavuM sakri. (ghoDA vagerene) pardAphosa [pha.] ughADA paDI javuM | keLavI savArI lAyaka ke kAmamAM Ave paryaTana siM.) napuM. pharavA javuM e; | evuM karavuM; (lA.) kAmakAjamAM joDI musApharI pAvarayuM banAvavuM parvata siM. puM. pahADa, giri | palluM napuM. trAjavAnuM chAbaDuM; vara palakAro . AMkhanI pAMpaNonuM | taraphathI kanyAne apAtuM strIdhana. UghaDavuM ne baMdha thavuM e -llo 1 5. majala, Tappo palaTaNa [e.] sTI. lazkarI |pallo 5. pAlava; (lA.) cheDo; sipAIonI TukaDI . " aMtara palaTAvuM akri. badalAvuM. palaTavuM | pavana [saM.] pu. vAyu, havA; (lA.) a.kriA, sakri. badalavuM. palaTo pu. | tora, mijAja Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavAluM] pavAluM napuM. pyAluM; aDadhA zeranA mApanuM ThAma. moTI naLAkAra koThI. -lI strI. nAnI naLI, koThI pavitra [saM.] vi. zuddha, pAvana. trI strI. brAhmaNo AMgaLI upara pahere che e sonA-cAMdI-tAMbAnI mizra karaDI. -tuM, -taruM napuM. zrAvaNa sudi 11ne divase ThAkorajIne dharAvavAmAM AvatuM sUtaranuM phIMDaluM yA rezamanI gucchAvALI mALA paza(-sa) strI. poza, khoLo. lI strI. bhAInI bahenane (khAsa karI bhAdaravAnI nome) apAtI bheTa pazu [saM., puM.] napuM. copaguM prANI, jAnavara, Dhora; (lA.) aNasamajhu pazcima [saM.] vi. pAchaLanuM; AthamaNI dizAnuM; strI. AthamaNI dizA pasara napuM. paroDhiye Dhora carAvavA javAnI kriyA 138 pasaMda [phA.] vi. gamatuM; svIkAreluM. 0gI strI. pasaMda karavuM e pasAyatuM napuM. sarakAra taraphathI bakSisa maLelI jamIna. to huM, gAmaDAMono sipAI [pahora pastAvuM a. kri. pazcAttApa karavo; bhUla ke doSane mATe pAchaLathI kheda karavo. -vo puM. evo kheda, pazcAttApa pastI strI. nakAmA raddI kAgaLa pahADa chuM. parvata, giri. -DI strI. pahADane lagatuM; (lA.)vi. paDachaMda pahANa(-No) puM. pANo, patthara. -NavuM sa. kri. raMgavA mATe koruM kapaDuM dhovuM. -NI strI. tapAsaNI. -NIpatraka napuM. khetaranAM jhADa mola vagerenI noMdha rAkhatuM talATInuM patraka paheravuM sa.kri. zarIra upara dhAraNa karavuM. -Na napuM. kUtuM, badana. - napuM. ghAgharAne sthaLe AhIra mera cAraNa rabArI vagere komomAM strIo keDe vIMTe che e vacce sAMdhAvALuM be phALanuM vastra. -veza puM. pozAka; kapaDAM paheravAnI rIta. paherAmaNI strI. kanyAnA bApa taraphathI varapakSane ApavAmAM AvatI vastronI bheTa; evI rItanI bheTa pahero puM. cokIdArI, jApato; pasIno [hiM.] puM. parasevo pastAnuM napuM. bahAragAma javAnuM muhUrta sAcavavA potAne gherathI bIje koIne tyAM jaI vAsa karavo ke pravAsamAM sAthe laI javAnI cIja mUkavI e; (lA.) pastAnAmAM mUkelo padArtha saMbhALa. -regIra puM. cokIdAra pahela puM. pAsAnI sapATI pahelavAna puM. kustIbAja, malla; (lA.) zUravIra paheluM vi. prathama, AdimAM raheluM. -la strI. AgevAnI karavI e; zarUAta. -lAM a. agAu pUrve pahora chuM. sADAsAta ghaDI ke traNa Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahoLuM 139 piAkITa kalAkano divasa-rAtano AThamAMno | -ciyuM napuM. nAnuM phALiyuM, dhotalI pratyeka samaya, prahara * | paMjarI strI, paMcAjIrI pahoLuM vi. panAdAra, pagatuM; khUlatuM, paMjeTI strI. khetInuM eka kAMsakI mokaLuM; chUTuM patharAyeluM. -LAI strI. | AkAranA phaNAvALuM ojAra, pahoLApaNuM khaMpALI pahoMcavuM sakri. -nA sudhI javuM, pUgavuM; paMjo [phA.) 5. AMgaLAM ne hathelIno AMbavuM; TakavuM. pahoMca RI. banelo khullo avayava; hiMgna pazuno pahoMcavuM e; pAvatI, rasIda; (lA.) nahoravALo evo avayava; (lA.) zakti; samajhazakti pakaDa pahoMco strI. hAthanuM kAMDuM. -gI strI. paMDita siM] paM. zAstrano jANakAra kAMDAmAM paheravAnuM puruSanuM eka vidvAna; sAkSara; uttara bhAratamAM jALIvALuM ghareNuM. ciyuM napuM, evuM nAme brAhmaNa harakoI, paMDo bALakanuM ghareNuM patiyALuM vi. sahiyAruM paLa ., napuM. strI, ghaDIno sAThamo paMtujI puM. mAtra chokarAM bhaNAvI bhAga, kSaNa jANanAra zikSaka; (lA.) vediyo paLI strI. ghI tela levAnuM lokhaMDanuM | paMthe pu. mArga, rasto. cheka paM. dezano sAdhana, moTuM pAtaLuM amuka vibhAga, jillo, prAMta paMkhI napuM. pAMkhavALuM prANI, pakSI. | paMpa [aM.] puM. havAnA dabANanuM yaMtra, -kho paM. viSNo (e rItano vIjaLI | havA bharavAnuM sAdhana; pANInI DaMkI; vagereno paNa) peTrola bharavAnuM yaMtra paMgata strI. paMkita, hAra paMpALavuM sakri. vahAlathI koInA paMtha siM.] vi. pAMca; napuM. koI | zarIra para hAtha pheravavo; (lA.) khoTuM vAtano niveDo lAvavA beTheluM be ke | uttejana ApavuM vadhu mANasonuM maMDaLa; puM. emAMno pAka [saM.] . pAkavuM e; rasoI; pratyeka puruSa. -cAta strI. (lA.) | khetInI nIpaja; goLacopaDI. chevuM nakAmI kUthalI. cAyata strI. paMcanuM | a.kri. paripakva thavuM; nIpajavuM; maMDaLa. -cAMga (saM.) napuM. jozInuM gUmaDAM vagerenuM bharAI rasInA rUpamAM TIpaNuM jemAM tithi vAra nakSatra yoga thavuM; nIvaDavuM. -6 vi. pAkeluM, ane karaNa mahinAvAra AkhA | pakava; (lA.) hoziyAra rSanAM ApavAmAM AvyAM hoya. |pAkITa [.] strI. paisA rAkhavAnI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkhaMDa 14) pADuM, pADaraDuM gajavAmAM rakhAya evI nAnI thelI; rAjagAdI, kaDI strI. pATiyAno daphatara; parabIDiyuM TukaDo. oDo . pATiyAno sAMkaDo pAkhaMDa [saM.] . DhoMga, daMbha; (lA.) jADo TukaDo. valI strI. bAMkaDo. tarakaTa. -DI [saM] vi. DhoMgI, daMbhI; Olo chuM. jamavA besavAno nAno (lA.) tarakaTI bAjoTha. -TiyuM napuM. lAkaDAnI pAgaraNa napuM. pathArI mATenAM godaDAM pahoLI ane ochI jADAInI moTI gAdalAM vagere cIpa; nizALamAM zikSaka jenA para pAgiyo 5. madadagAra; kUvAmAM cAka khaDIthI lakhI samajhAve che te UtaratAM jhAlavAne mATe bAjumAM lAkaDAno ghATa; chAtInuM pratyeka rAkhelo vadhArAno nADo pAMsaLuM. -TI strI, lokhaMDanI paTTI; pAghaDI jhI. mAthAno phIMDalAnA pattharanI sleTa; jamIna, garAsanI AkArano eka paheraveza; (lA) jamIna. -TIdAra 5. jamInadAra; navAjeza, sarapAva, DuM napuM. pAghaDI (lA.) kaNabI paTela. -To . paTTInA (kaTAkSamAM) AkArano lokhaMDano ke lUgaDAno pAcana siM] napuM. hajama thavuM e ghATa; relano pATaDo; (lA.) pAchuM vi. pAchaLanuM a. vaLI, | baMdobasta pAchaLathI. cha8-cho)tara,-6 vi. pATare strI. AMkanA ghaDiyA bolI javA mosamanA pAchalA bhAganuM. -chaluM e vi. pAchaLa raheluM; bAkInuM; pUrvanuM, pATu strI. lAta pahelAnuM. -chaLa a. pachavADe, pATha [saM.] . bolI javuM e; stuti pachADI stotra vagerenuM rojanuM vAcana; pAja strI. pALa, setu; dIvAlonA | nizALamAM vidyArthInuM rojanuM bhaNatara chokAma vagere mATe bAMdhavAmAM thAya eTalo pAThyapustakano AvelI khapeDAonI mAMDaNI vibhAga; zabdo ke vAkyanI pAjI [phA.) vi. nIca prakRtinuM lucyuM; | graMthamAMnI yojanA; nATakanA pAtranuM halakuM pATapuM. moTo vistAra; paTTa; AkhuM | pAThavavuM sakri. mokalavuM thAna, tAko; strI. moTo pahoLo pAThuM napuM. adITha gUmaDuM; kuMvAranuM lekhuM bAMkaDo; nadI ke jaLAzayanI sAMkaDI pADa muM. upakAra pANI bharelI lAMbI gALI; pADuM, pADaraDuM napuM. bheMsanuM bacyuM. kAma Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pADo. 141 piAna -DAyuM. bheMsanuM nara bacyuM; bheMsano | pramANe no pRthvI nIcenA sAta nara, mahiSa. -DI strI, bheMsanuM mAdA | lokamAMno chello loka; pRthvInuM bahu bacyuM UMDuM peTALa pADora . pA, mahollo pAtra [saM.] vi. napuM. yogya, lAyaka; pADopu. AMkanA ghaDiyA napuM. ThAma, vAsaNa; nadInA be kAMThA pADoza juo "paDoza." vacceno bhAga, paTa; (nATakamAM) pANa strI. saMkhyAMkamAM AkhAno cotho | jeno veza levAmAM Ave che. chatA bhAga; e darzAvanArI UbhI | siM] strI. yogyatA, lAyakAta lITA !" pAtharavuM sakri. bichAvavuM . -Na,-hyuM pANI napuM. jaLa; (lA.) nUra, teja; napuM. pAtharavA mATenuM jADuM kapaDuM, (hathiyAranI) dhAra ApavI e; baMgaNa; maranAra pAchaLa kharakhare tIrNatA; porasa, zUrAtana; Teka; AvanArAo mATe pAtharavAmAM sonA rUpAno DhoLa. -NiyArI strI. AvatuM kapaDuM. pAtharo paM. kApaNI pANInI hela lAvanArI strI, karyA pachI ADo nAkhelo mola. -NiyAruM napuM. pANInA ThAma pathAro . moTI pathArI; (lA.) rAkhavAnI patthara yA lAkaDA vagerenI | moTo vistAra. pathArI strI, nAnuM mAMDaNI; (lA.) vi, zaktizALI. | pAtharaNuM, bichAta pANa(CNe)ta napuM. khetaramAM pANI | pAdara, pAdhara napuM. gAmanI bhAgoLa pAvAnI kriyA. pANa(-Na)tiyo, | AgaLanuM medAna; (lA.) ujjaDa -pANetI 5. khetaramAM pANI | pAdarI [porcyu.] . khristI upadezaka vALanAro pAdavuM sakri. vA-chUTa karavI. pAda paM. pAtaruM napuM. pAMdaDuM; jaina sAdhunuM | vA-chUTa lAkaDAnuM vAsaNa; pataraveliyuM. -ra pAdharuM vi. sIdhesIdhuM, pAMsaruM. dora . strI. khATalAmAM vANanI cAra cAra | vi. sIdhuM, pAMsaruM seranI hAra. -rI strI. maga maTha | pAna siM] napuM. pIvuM e vagerenAM pAMdaDAMno bhUko. -La strI, pAna napuM. pAMdaDuM pustakanuM pAnuM patarAvaLuM . . (marAThI asare); nAgaravelanuM pAtaLuM vi. jADuM nahi evuM pravAhI pAMdaDuM, taMboLa. 0khara strI. mahAprakAranuM AchuM phAgaNanI Rtu, hemaMta Rtu. -niyuM pAtALa siM.] napuM. paurANika mAnyatA | napuM. kAgaLanuM chUTuM pAnuM; (lA.) Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnI, 142 piAreTa(-6) nasIba-bhAgyanuM pAnuM. -nuM napuM. | mAMDaNI. AkAranuM paganA sthAnanuM hastalikhita pustaka beu bAjunAM | pazuM; makAnanI nIma " pRSTha thaIne eka; chApelAnuM pratyeka | pAyarI strI. pagathI; (lA.) pRSTha; gaMjIphAnuM patuM; cappa vagerenuM | darajajo, padavI phaLuM; lIlA raMganuM eka ratna, paDyuM. pAyarI [porcyu.] strI, AphUsa kerInI -netara napuM. kanyAne paraNatI vakhate | cheDe aNIvALI eka mIThI jAta paheravAnuM kinArIe ane vacce pAyelI strI. anAja mApavAnuM eka vacce rAtI bhAtavALuM sapheda vastra | mApa, pAlI pAnI strI, paganA taLiyAno eDI | pAra [saM.) . cheDo; kAMTho; (lA.) UMDo bAjuno bhAga marma. darzaka [saM.] jemAMthI ArapAra pAno paM. baccA taraphanA premane lIdhe | joI zakAya tevuM chAtImAM dUdhanuM UbharAI AvavuM; pArakuM vi. bIjAnuM; bIjuM; (lA.) (lA.) nirbaLane caDAvavAmAM Avato | ajANyuM jusso pArakhavuM sa. kri. oLakhI levuM. pArakhuM pApa [saM.] napuM, kharAba kRtya; (lA.) | napuM. parIkSA, kasoTI. pArekha . phUDa kapaTa; aNagamatI vyakti.-pI | sonA cAMdI vagereno AMka kADhI siM] vi. pApa kRtya karanAruM | ApanAra ne vecanAra vepArI; pApaDa 5. aDada maga vagerenA | (avaTaMka) parIkha; vALaMda loTamAMthI banatI roTalI ghATanI eka | pAraNuM napuM. bALakane suvaDAvavAnI patalI vAnI (je zekIne khavAya che). | cAra pAyAvALI nAnI hiMDoLAkhATa okhAra, Diyo khAra 5. pApaDamAM pAraNuM napuM. upavAsa vagerene aMte ane dALa zAkamAM nAkhavAmAM levAmAM AvatuM bhojana vagere kriyA Avato khAro. -DI strI, vAla- pAra(-2)dhI puM. zikArI eLiyAnI ziMga, pAMdaDI | pAravuM vi. alaga alaga pADeluM; pAmara [saM.] vi. zudra, halakuM; (lA.) | pAMkhuM. -vANa strI. pagatAI kaMgAla, rAMka; tuccha ane sAMkaDA | pArasI pu. IrAnamAMthI gujarAtamAM Avelo jarathostI saMpradAyano pAmavuM sakri. prApta karavuM, meLavavuM; | anuyAyI; e jAtano AdamI. (lA.) samajhavuM, kaLI javuM -saNa strI. pArasInI strI pAye puM. paga. -yo chuM. khurazI vagere pAreTa(-4) vi. viyAyA pachI dUjhavAnI mananuM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 pArevuM. [pALuM mudata lagabhaga pUrI thaMvA AvI hoya |pAvatI strI, pahoMca, rasIda e samayanuM dUjhaNuM Dhora * * pAvaradhuM vi. khUba hoziyAra, kuzaLa pArevuM napuM. kabUtara pAvalI strI. cAra-AnIno sikko. pAro 1 5. eka vajanadAra pravAhI | -luM napuM. cAra-AnIno sikko; sapheda khanIja UbhI besaNIvALI upara cAmaDAnA pAro 5. mALAno ke evo goLa | paTAvALI cAMkhaDI maNako; AMkho UThI hoya tyAre pAvaLiyo chuM. juo "pALiyo." upacAramAM dUdhanAM potAM bharavAmAM pAvaLuM napuM. nAnI paLI Ave che e pAvo pu. nAnI vAMsaLI; AgagADI pAlakhI strI. sukhapAla, mANaso | jevA vAhananI sisoTIno avAja uThAvI laI jaI zake che evuM khulluM pAsa paM. sparzathI thatI asara ke DhAMkeluM vAhana. -kha rUrI. pAsa [4] paM. rajAciThThI; vi. imAratanI dIvAlone cho vagere ! parIkSAmAM uttIrNa karavA bAMdhavAmAM AvatI pAja, pAsuM napuM. paDakhuM; (lA.) pakSa. -se pAlara vi. pahelA varasAdanuM (pANI) | a. najIka, bAjumAM; tAbAmAM pAlava 5. sADIno cheDo; pAghaDI |pAso 5. copATa vagere ramatomAM vagereno bharelo cheDo vaparAto AMkavALo dareka laMbacorasa pAlavavuM aji. posAvuM, paravaDavuM | TukaDo (hAthIdAMta ke lAkaDAno) pAlI strI. anAjanuM eka mApiye pALa sTI. taLAva ke sarovarano pAlo pu. vRkSano toDI kADhelo kUMpaLa | DhoLAvavALo kinAro; pravAhIne vagereno cAro; gADAM gADI uparanuM rokavA karavAmAM AvatI ADa. * vAMsanAM chotAM vagerenuM DhAMkaNa -LiyuM napuM. eka ja dhoriyAthI pAvaThI strI. vAva-kUvA upara pANI | pavAto kyArAono samUha; ghIno kheMcavAnI pagAMvALI goLAkAra ghADavo racanA (je para reMTanI mALa hoya pALiyo 5. smAraka tarIke maranAranI vigata kotarI hoya evo khAMbho, pAvaDI strI. cAMkhaDI, pAdukA; | pAvaLiyo (kasaratamAM) daMDa pIlavAnuM sAdhana pALI strI. charI pAvaDo . patarAMghATano pahoLo pALI strI, vAro; vArAno samaya kharapaDo pALuM vi. page cAlIne jatuM Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMkaDuM 144 pAMkaDuM vi. garbhadhAraNa karavAnI vaya | kinArI AvI hoya chatAM garbhadhAraNa na karI | pAMpaLuM vi. nirbaLa, pocuM. -LAM napuM, zakyuM hoya evuM (Dhora) ba.va. nirbaLa prayatna pAMkha strI, pakSI vagereno UDavAno pAMza-sa)ruM vi. pAdharuM, sIdhuM; (lA.) avayava; chAparAno beu bAjuno | saraLa buddhinuM bahAra paDato bhAga; lazkaranI beu | pAMsaLuM napuM. chAtInA mALakhAnuM pratyeka bAjumAMnI dareka. oDI strI khIlelI | hADakuM. -LI strI. nAnuM che te pAMsaLuM kaLImAM chUTuM paDatuM dareka daLa. oDuM | picakArI strI. pANInI ke ghUMkanI seDa; napuM. DALanI bAjumAMthI phUTatuM nAnuM | pANInI ke raMganI seMDa pheMkavAnuM DALuM. khiyuM navuM. kAtaranuM pAnuM | sAdhana pAMgata strI. khATalAno ke pathArIno | pituM [sa. . bApadAdA vagere pUrvaja. paga bAjuno bhAga -tA [saM] pu.bApa. -tAmaha siM.]. pAMkhuM vi. tANAvANA pAravA paDelA | pR. dAdo. -tAmahI [saM.] strI. dekhAya evuM; pAravuM ? dAdI. -tarAI vi. samAna pUrvajonA pAMgaravuM a. ki. aMkura - koMTA phUTavA | vaMzanuM, bhAyAta, bhayAtI pAMgaruM napuM. ghoDiyAnI khoInA cheDA | pitta saM.] napuM. kALajAmAM pedA thato baMdhAya che e dorIvALI lAkaDAnI | kaDavo pILo pAcaka rasa ADI pittaLa napuM. tAMbA ane jasatanA pAMgaLuM vi. laMgaDuM; (lA.) azakta | mizraNathI banatI dhAtu; (lA.) pAMjaruM napuM. pIMjaruM; adAlatamAM | cIDiyuM; nAlAyaka vyakti nyAyAdhIzane javAba ApavA sAkSI | pipUDI strI. pheMkIne vagADavAnI ke AropI Ubho rahI zake e | bhUMgaLI; (lA.) khuzAmatanI hAjI pIMjarA jevI jagyA. -rApoLa strI. | hA karavI e napuM. jyAM Dhorane sAcavI saMbhALa | piya(2)ra napuM. strInAM mA-bApanuM levAmAM Ave che te jagyA ghara, mahiyara pAMthI strI. seMthI piyaLa strI. strIe kapALamAM karelA pAMdaDI strI, vAla-oLiyAnI zIMga, | kaMkunI ADa, pILa pApaDI; kAnanuM eka ghareNuM. huM napuM. | piyo paM. copaDo, AMkhamAM bAjhato jhADa-vela-choDanuM patuM | sapheda mela * pAMpaNa strI. popacAMnI vALavALI | piMDa (saM.]5. goLo, pIMDo; pitRone Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIgaLavuM 145 pi(-piM)javuM nimitte loTanI vALavAmAM AvatI pirasaNiyo pu. pIrasavAnuM kAma goLI; (lA.) zarIra. DI strI. karanAra puruSa. pIrasyuM napuM. paganA ghUMTaNathI nIcenA bhAgano bhojana-samAraMbhamAM bhojana na pAchalo mAMsala bhAga, pIMDI. -Do | karavA AvanArane mokalavAmAM 5. goLo AvatuM bhojana pIgaLavuM a.kri. ogaLavuM; (lA.) pIlavuM sa. kri. nicovAya ema dAbI dayAthI (dilanuM) DhIluM paDavuM | kacarI pIsavuM; (kapAsane) loDhavuM; pIcho !. pUMTha, keDo kacaDavuM; (lA.) du:kha devuM pITavuM sa.ki. khUba mAravuM; muelAM pIvuM sa.ki. pravAhInuM pAna karavuM; pAchaLa chAtI kUTavI (bIDI hukko vageremAMthI) varALa pIThana strIbajAra; (lA.) | momAM levI; (lA.) gAMThavuM. pAvuM bajArabhAva. -huM napuM. lAkaDAM ghI dArU | sa. kri. (preraka) pivaDAvavuM. piyAu vagerenI dukAna napuM. pANInuM paraba, paNI strI. pITha strIvAMso pIvAnI kriyA. paNuM napuM. pIvAnuM pIThI strI. lagnAdi prasaMge varakanyAne | pravAhI coLavAmAM AvatuM haLadaranuM pravAhI pIsavuM sa.ji. bhUko thAya ema kacaDavuM; pIDA (saM.) strI. duHkha, kaSTa. -DavuM | (gaMjIphAne) cIpavuM, phIsavuM sakri. duHkha devuM, kanaDavuM. -Da strI. | pILuM vi. haLadaranA raMganuM. -LAza pIDA; prasavanI vedanA, veNa | strI. pILApaNuM. Liyo !. "kamaLo" pIDha vi. prauDha, moTI uMmaranuM nAmano roMga pIDhara,-DhiyuM napuM. jenA upara dhAbu | pa(-piM)khavuM sa. kri. (pAMkha ke jALAM 'karavA pATiyAM ke lAdI pAtharavAmAM | vagerene) vikherI nAkhavuM; (lA.) Ave che te ADuM maheNAM ToNAM mAravAM pIpa [hi.] napuM. para, rasI | pIM(-piM)gaLuM vi. mAMjarA raMganuM, pIpara [po.] napuM. lAkaDAnuM ke pILacaTTa dhAtunuM naLAkAra moTuM vAsaNa | pIM(-piM)cha, chuM napuM. paMkhInI pAMkhanuM pIra [phA.) 5. muslimomAM pavitra | dareka pAMkhaDuM. -chI strI. pIMchAnA gaNAto puruSa (khAsa karI saiyada) | UDAnA ghATanI citrakAranI kalama pIrasavuM sakri. jamavA mATe bhANA | pI(-piM)javuM sa. kri. rUnA resA chUTA vageremAM vAnIo mUkavI. | karavA. -Na napuM. pIMjavAnI kriyA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIM(-pi)Dalo 146 pUtaLuM (lA.) vAtane nakAmI cUMthavI e. puSkaLa [saM.] vi. ghaNuM -NI strI. ratha ke gADAnA paiDAM pustaka siM] napuM. copaDI, graMtha. uparanuM DhAMkaNa. pIM(-piM)jAmaNa napuM. pustikA (saM.) strI. nAnI copaDI. pIMjavAnuM mahenatANuM pI(-pi)jAro, pustakAlaya siM. ., napuM.] napuM. 5. pIMjavAno dhaMdho karanArI eka | graMthAlaya, lAibrerI jAtano AdamI. pa(-piM)jArI,-raNa pUgavuM sa. kri. pahoMcavuM, AMbavuM strI. pIMjArAnI strI pU/-5-5)cha, oDuM napuM. vAnara pazu pIM(-pi)Dalo juo podaLo. pIMDoLuM | vagerenuM pITha uparanuM doraDA jevuM juo "piMDa.' ' 'jhUlatuM aMga. kaDI strI, nAnuM pUchaDuM pukhta [phA.) vi. pAkaTa umaranuM; (lA.) pUchavuM sa.ki. prazna karavo, savAla Tharela (mANasa) karavo; tapAsa karavI; javAba puNya siM.]napuM. satkarma, satkarmanuM phaLa | mAMgavo; (lA.) salAha levI; putrasiM.] dIkaro. trikA [saM.] dIkarI; levAmAM-gaNatarImAM levuM. -gAI, pUtaLI. -trI siM. strI. dIkarI | -paracha strI. pUchavAnI kriyA punamiyuM juo pUnama'mAM. pUjavuM sakri. pUjA-arcA karavI. pUjA puravaTho, puravaNI juo 'pUravuM'mAM. | siM.] strI, jana [saM.] napuM. arcana purANa siM.] napuM. jUnI devakathAo pUchyuM.-5)Tha strI. zarIrano pAchalo ane manuSyakathAo jemAM che tevo | DhAMDhAthI uparano bhAga; (lA.) jUno te te saMskRta graMtha (badhAM maLI | pIcho, keDo 18 purANa che.) pUDalo, pUDo chuM. loTa ke dALanA purAtattva siM.napuM. pahelAMnA samayanI khIrAnI taLelI pUrI aitihAsika vastuo-viSayo- pUDo chuM. roTalA-roTalI-pUrInuM uparanuM itihAsa vagere paDa; koI paNa cIjanuM UpaseluM paDa; purAtana siM.] vi. prAcIna; jUnuM, | madhapUDo jarjarita pUNI strI, kAMtavA mATeno pIMjelA rUno purAvo chuM. sAbitI vaNIne banAvelo goLa lAMbo AkAra purAMta strI. silika, belensa (hisAbI pUtaLuM napuM. mATI patthara lAkaDA ke copaDAmAM), prAMta dhAtunI banAvelI mANasa pazu puruSa siM.] ., nara, marada; vyakti | vagerenI AkRti ke mUrti. -LI strI. purohita siM] pu. gora pUtaLAno nAno strIghATa Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [penI cAmaDInI sapATI; (lA.) garbhAzaya; potAnuM saMtAna; aMtara, mana. -TuM napuM. koI paNa vastuno aMdarano bhAga. -TAro puM. jUnA prakAranI moTI peTI (paiDAMvALI). peTALa napuM. aMdarano polo bhAga, peTI strI nAno majUsa; dIvAsaLInI DAbalI. -TiyuM napuM. peTapUratuM anAja ke vetana peTaluM a.kri. agni saLagavAnI zarUAta thavI. peTAvavuM sa.kri. (karmaka) peTe ema karavuM peTA vi. aMtargata raheluM jaththo-mAlasAmAna. | peThe a. -nI mAphaka, -nI jema peDu,-DhuM napuM. phrUTInI nIceno bhAga. -huM napuM. dAMtanA mULano bhAga. * -DhI strI. zarAphanI dukAna; vepArInI koThI; vaMzaparaMparA. -Dho puM. pattharano UMco cotaro (caNa vagere nAkhavAno). -Dhalo puM. IMTa-mATIpattharanI paDadI, pArTizana. -DhelI strI.* cUlA vagerenI nAnI beThI oTalI peNI strI. tAvaDI; (lA.) eka pachI eka jamavA besavAno krama. -No puM. moTI tAvaDI pe(-pe)dhavuM a.kri. lAga maLavAthI ghUsavuM; TevAvuM pena [aM.] strI. kalama; paththarapena; sIsApena; baoNlapena penI strI. (paganI) pAnI pUnama] pUnama strI. mahinAnA ajavALiyAno paMdaramo divasa, punamiyuM vi. pUnamane lagatuM; pUname pUruM thatuM pUravuM sa.kri. bharI kADhavuM; goMdhavuM; keda ke aTakAyatamAM rAkhavuM; pUruM pADavuM. -ka [saM.] vi. pUraNI karanAruM. -Na [saM.] napuM. pUravAnI kriyA, pUraNI pUravAnI ke pUrelI cIja vastu. -NI strI. pUravAnI vastu.(IMTa roDAM mATI vagere). pUruM vi. pUrNa, samApta; (lA.) pahoMceluM, zakti-buddhizALI. puravaTho puM. jarUriyAta pUrI pADavA joito puravaNI strI. pUrti, pariziSTa. pUrNa [saM.] vi. pUruM, samApta. pUrti [saM.] strI. umeraNa; puravaNI, pariziSTa pUrI strI. juo 'poLI.' pUrva [saM.] vi. prAcIna; AgaLanuM; ugamaNI dizAnuM, ugamaNuM pULo puM. ghAsa ke cArAno moTo jhUDo. LiyuM napuM. nAno pULo pUMjaNI strI. bhIMDI ke sUtaranI nAnI sAvaraNI. pUMjI strI. mUDI, dolata. | pUMjo puM. kacaro | pRthvI [saM.] dharA, jamIna; jamInano goLo 147 peca [phA.] puM. AMTo, phera; (lA.) dAva, yukti; pataMganI laDAImAM dorIonI paDatI AMTI peTa napuM. jaThara; jaThara uparanI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pepaDo. 148 popaTa bhAga pepaDo chuM. pIpaLAnuM phaLa. -DI strI | pokharo pu. jAjarU ke mutaraDInI beThaka pIparanuM phaLa pIgaLa . bhopALuM, pola pe! vi. skUrti vagaranuM, leluM pocuM vi. narama, dabAvavAthI dabAya peravI [ phAstrItajavIja, goThavaNa; ! evuM; DhIluM, zithila; (lA.) yukti | bIkaNa, DarakaNa . peluM sarva. sAme AMgaLIthI batAvAya | poTaluM, (-luM) napuM. nAnI gAMsaDI. evuM, oluM; AvatA ke gayA parama | -kI(lI) strI, khUba nAnI gAMThaDI. (trIjA) divasanuM; AvatA janmanuM 1 -lo 5. madhyamasaranI gAMThaDI, pezAba [phA.) 5. mUtra * moTalo pezI (saM.) strI. mAMsano moTo kaNa; | poTisa strI. gaDagUmaDa upara bAMdhavAmAM phaNasa khajUra jevAno gaLavALo | AvatI loTanI lUgadI - | poTo1.pu. phAnasano goLo pesavuM akri. dAkhala thavuM, garavuM. | poTo chuM. (lA.) cakalAnuM baccuM pesADavuM sakri. (karmaka) dAkhala | poDhavuM a.kri. leTI UMgha karavI. karavuM. pesAro paM. praveza | poDhADavuM sakri. (karmaka) suvaDAvavuM pe(-2)Do(-Dho) 5. dUdhanA mAvAnI | poNuM vi. koI paNa vastu vagerenA banAvelI eka vAnI cAramAMnA traNa bhAganuM petaro paM. (lA.) dAva; yukti pota napuM. kapaDuM. -tiyuM napuM., -taDI paidhavuM juo "padhavuM." strI. nAnuM phALiyuM, paMciyuM. -tIkuM paikI a. -mAMnuM, -mAMthI (gaNatarI | vi. potAnuM aMgata mAlikInuM. mATe) | -tuM napuM. pANImAM bhIMjavelA paiDuM napuM. cakra (gADAM vagere vAhananuM) | kapaDAno kakaDo. -te sarva. jAte, paMDe paiso 5. traNa pAInI kiMmatano | | pothI strI. nAnI pustikA; patarAM sikko; (lA.) dhana, dolata. | AkAranI hAthalakhI copaDI; evI -sAdAra vi. dhanavAna, dolatamaMda | copaDIonI nAnI poTalI poka strI. bUma pADIne rovuM e. | podaLo paM. gAya bheMsanA chANano -kAra paM. bUma. avAja; (lA.) | pIMDalo phariyAda. ke poka a. khUba poka | popacuM napuM. AMkhanuM pAMpaNavALuM DhAMkaNa mUkIne popaTa paM. zuka, sUDo. -ro paM. caNAnI pokaLa vi. poluM; (lA.) khoTuM | ke evI bharelI zIMga Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ popaDo. 149 prajA popaDo 5. paDa (UpaseluM). -DI strI. | poLa strI. zerIno ke rAjamahela jevAM nAno popaDo : makAnano mADhavALo daravAjAno popuM, paluM vi. pocA svabhAva ke bhAga; (daravAjAvALo) mahollo hilacAlanuM poLI strI, loTanI taLelI nAnI popaiyuM juo "papaiyuM.' roTalI, pUrI porasa puM. khuzAlIno upharAMTo. -saluM poMka paM. dANe bharAyelAM DUDAMne zekI vi. porasAya evuM. sAvuM a.kri. | kADhelA dANA; (lA.) mArapITa vakhANa vagerethI phulAvuM poMkhavuM sa.ki. mAMgalika kAryomAM haLa poro paM. pANImAM paDatI bArIka | musaLa ravai ane trAkathI vidhipUrvaka jivAta saMmAna karavuM (vara ke kanyAnuM ke porora paM. visAmo khAvo e, thAka beunuM); (lA.). mAra mAravo. zuM khAvo e napuM. poMkhavAnI kriyA, poMkhavAmAM polAda [pha.] napuM. kharuM loDhuM, | kAma lAgatI haLa musaLa ravai ne gajavela. -dI vi. (lA.) khUba ! trAkanI jhUDI majabUta pauMA, vA kuM., ba.va. zekelI kAcI polIsa ei.] kuM., strI. sipAI | DAMgaranA kacaDI karelA patalA dANA poluM vi. vacce khAlI. - strI. | (jeno cevaDo bane che.) khAmI. lakuM napuM. moTI colI, pyAduM napuM. zetaraMjamAMnuM sipAInuM -lavuM napuM. rUnI nAnI thepalI. | mahoruM -lANa napu. polApaNuM; polo bhAga pyAra pu. prema, vahAla. -ruM vi. vahAluM povuM a. kri. gAya bheMsanuM hagavuM pyAluM napuM, -lo chuM. pavAluM. -lI strI. poza chuM. strI. khobo nAnuM pavAluM; (lA.) dArUnI khAlI pozAka [phA.) 5. paheraveza; prakaraNa [saM.] napuM. prasaMga, viSaya; paheravAnAM vastra; (lA.) paherAmaNI | graMthano te te vibhAga poSavuM sakri. bharaNapoSaNa karavuM. prakAza siM] paM. ajavALuM, teja; -Na [saM.) napuM. gujarAna | (lA.) khulAso, vivaraNa posAvuM a.kri. paravaDavuM; mAphaka pragati (saM.strI. AgaLa vadhavuM e, AvavuM. -Na napuM. mAphaka AvavuM AgekUca e, paravaDavuM e pracAra [saM] puM. phelAvo, prasAra poha strI. moTuM paroDhiyuM prajA siM.] strI. janatA, lokasamUha; Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praNAma raiyata; saMtati. sattAka [saM.] vi. jemAM prajAnA ja pratinidhio kArobAra kare tevuM (rAjya) praNAma [saM., puM.] napuM. namaskAra prata strI. graMthanuM mULa lakhANa; graMthanI nakala; a. kiMmate, bhAvathI pratijJA [saM.] strI. sogaMda, paNa pratinidhi [saM.] puM. -ne badale mUkavAmAM Avato mANasa, avejI mANasa pratibaMdha [saM.] puM. vAMdho, aTakAyata, rukAvaTa pratibiMba [saM.] napuM. paDachAyo pratimA [saM.] strI. mUrti pratiSThA [saM.] strI. AbarU, mobho; mUrtinI vidhi pramANe sthApanA. -SThita [saM.] vi. AbarUdAra pratiSThA kareluM pratye a. tarapha pradakSiNA [saM.] strI. mUrti ke maMdira vagerene jamaNI bAjuthI pUro eka phero pharavo e 150 pradhAna [saM., navuM.] vi. mukhya; puM. dIvAna, kArabhArI; rAjyano maMtrI. 056 [saM.], 05duM napuM. pradhAnanuM sthAna [prArthanA |prabhu [saM.] puM. mAlika, svAmI; paramezvara, bhagavAna pramANa [saM.] napuM. purAvo, sAbitI; mApa; dhoraNa tarakaTa, kAvAdAvA prabaLa [saM.] vi. khUba baLavAna prabhA [saM.] strI. mobho, oN, pratApa prabhAta [saM.] napuM. savAra, prAtaHkALa pramAda [saM.] puM. gaphalata; ALasa pramukha [saM.] puM. mukhya mANasa; sabhApati, adhyakSa | prayatna [saM.] puM. mahenata prayoga [saM.] puM. upayoga; ajamAyeza, akhataro. -javuM sa.kri. racavuM pravAsa [saM.] huM. musApharI. "sI [saM.] vi. musAphara prazna [saM.] puM. savAla; vicAravA mATeno muddo prasanna [saM.] vi. khuza, saMtuSTa, rAjI prasaMga [saM.] puM. yoga, avasara; sahavAsa, saMga; prakaraNa, viSaya prasAda [saM.] puM. maherabAnI, prasannatA; devane dharAI gayeluM naivedya. -dI strI. prasAdarUpamAM raheluM, pUjyoe vAparyA pachI sevako-ziSyo vagere mATe raheluM | prasiddha [saM.] vi. jAhera, pragaTa. -ddhi [saM.] strI. jAherAta prAcIna [saM.] vi. khUba jUnuM, purAtanI prapaMca [saM.]puM. jagata, duniyA; (lA.) | prANa [saM.] puM. jIvanazakti; zvAsa prAyazcitta [saM.] napuM. pApa TALavA mATeno karmakAMDano vidhi prArthanA [saM.] strI. araja, AjIjI; Izvarastuti Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAMta 151 phirase prAMta siM. puM. puM. cheDo; tAlukA ke | phaTANuM napuM. lagna vageremAM gavAtuM jillA karatAM moTo dezano vibhAga; | azlIla gANuM strI. purAMta, silaka (copaDAmAM) | phaTAyo chuM. mukhya rANIthI nahi janmelo priya siM] vi. vahAluM. 0tama saM.] [ rAjakumAra; vAMTo laI bhAIothI judo 5. pati paDelo rAjakumAra ane eno vaMzaja prekSaka [saM.] vi. jonAruM; sabhAo | phaDaka strI. (lA.) bIka, hebata; -ko vageremAM mAtra sAMbhaLavA ke nATako | 5. cakalI vagereno UDavAno vageremAM mAtra jovA AvanAra | avAja; phaDAko; (lA.) puM. gapa prema siM, puM, napuM.] 5. heta, vahAla; | phaDaco !. nikAla, toDa; lavAdI; cAha. mALa vi. premavALuM, hetALa | samAdhAna phateha [ara.] strI. jIta, vijaya pharakavuM a. kri. AchuM javuM; (lA.) phaI strI, juo "phoI." najIkamAMthI pasAra thavuM phakIra [ara.. (musalamAna) sAdhu | pharaja [ara.] strI. kartavya, dharma. phakkaDa vi. lokalAjanI paravA vinAnuM, } -jiyAta vi. pharaja tarIkenuM svachaMdI; (lA.) varaNAgiyuM; suMdara 1 pharaphara strI. varasAdanI bArIka jhaNa phajeta [ara.) vi. badanAma. -tI strI. | pharavuM a. kri. Amatema ke goLa goLa badanAmI. to . phajetI; (lA.) | cAlavuM; havA khAvA TahelavA javuM; kerInA goTalAM-chAla dhoIne karavAmAM badalI javuM, palaTavuM. pheravavuM sakri. AvatI kaDhI (karmaka) phare ema karavuM. pharakaDI, phaTakavuM a. ji. (lA.) casakavuM; vaMThI pherakaNI strI, phare evuM ramakaDuM. javuM. phaTako pR. cAbukano jhaTako; | pharI(othI) a. vaLI, bIjI vAra cAbuka, koraDo; (lA.) khoTa, | pharazI(-sI) strI. kuhADI; suthAranuM nukasAna. phaTakAravuM sakri. phaTake | eka ojAra phaTake mAravuM; (lA.) sakhata Thapako | pharasabaMdI [phA.strI. patthara besADelI Apavo. phaTakiyuM napuM. eka jAtanuM | jamIna cIDiyuM, kAcanuM motI; (lA.) enA | pharasuM vi. caNA vaTANAnA svAdanuM. jevA dANAvALuM eka cepI darda (khAsa -sANa napuM. caNAnA vesaNanuM karIne bALakone thAya che). phaTAkaDo, | mukhyatve khAvAnuM; evA svAdanI phaTAkiyo pu. galabo, TeTo bIjI banAvaTa-DhokaLAM vagere Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phirALa] 152 phiALa pharALa napuM. phalAhAra vacce nAkhavAnI cIpa; (lA.) phariyAda [phA.) rUrI. jAlma ke | vina, naDatara : gerainsApha sAmenI araja | phATavuM akri. be cIrA thaI zake ema phalANuM [ara.] sarva. amukatamuka ! tUTavuM; (lA.) chakI javuM. phATa strI. phasa strI. zarIramAMnI mukhya mukhya phAMTavuM e; taraDa; (lA.) . nADI aNabanAva, phATaphaTa sI. pharakavuM a.kri. nAhiMmata thaI besavuM; aNabanAvathI judA paDavuM e. phADavuM chaTakavuM. phasaDAvuM a.kri. "phasaDa sakri. (karmaka) phATe ema karavuM. phADa daIne paTakAvuM * strI, phATa, taraDa. phADuM napuM. choDuM. phasavuM, phasAvuM a.ki. sapaDAvuM; | phADiyuM napuM. choDuM; chola; cIrI, bharAvuM; (lA.) ThagAvuM. phasAmaNI phaDaza; (lA.) aDadho rUpiyo strI. phasAvavuM e ke phasAvuM e phAtaDo chuM. hIjaDo. DuM vi. (lA.) phaLa (saM.napuM. pariNAma; vanaspatinuM | hIjaDA jevuM, namAluM bIjavALuM koTaluM. -LuM napuM. hathiyAra | phAnasa [phA.) napuM. kAcanA goLAvALo ke ojAranuM pAnuM | ke AvaraNavALo dIvo phaLI strI. zerI. -LiyuM napuM. nAno | phAphaDo chuM. eka jAtanI pahoLI capaTa mahollo zIMga; caNAnA vesaNanI eka jAtanI phaMDa [e.] napuM. ugharANuM, phALo; | moTI poLI ugharANAthI banAvelI mUDI (jano phAyado [ara.] pu. lAbha; napho. upayoga sArvajanika kAmamAM -dAkAraka [+phA.) vi. lAbhakAraka karavAno hoya.) phArasa [e.] napuM. gammata, prahasana phaMda [phA.), do . kAvataruM; (lA.). | phAlatu [hi.] vi. paracUraNa; vadhArAnuM durvyasana phAlavuM aki. praphulla thavuM (jhADa phAkavuM sa. kri. bhUkA jevo padArtha momAM | vagerenuM); vadhavuM, puSTa thavuM. phAla puM. mUkavo, bUkavuM. -Do . bUkaDo, | jhADa vagerenuM koravuM, molanI vRddhi phAkavuM e. phAkI strI. phAkavA | phAvavuM a.kri. goThavAvuM, anukULatA mATenI davAnuM cUrNa | AvavI; saphaLa thavuM. -2 TI. phAga kuM., ba. va. hoLInA zRMgArika | phAvavuM e ke azlIla bola; evuM gIta | phALa strI. moTI chalAMga. -Lo paM. phAcara [phA.) strI. lAkaDAnI be lAkaDA | hisso; vaheMcaNI; ugharANuM, phaMDa, | zAga; caDAi laka Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phALa2]. 153 phirasada TIpa. 0ko 5. cakaDoLa; | gaLeTUMpo. phAMsalo pu. phAMso; phAMso AgaboTamAM trIjA varganAM ghAlavAnuM doraDuM, pAsalo. phAMsiyuM utAruone besavAnI sapATa jagyA. napuM. phAMso ghAlavAnuM doraDuM. phAMsI 0vavuM sarki. vibhAga karI vaheMcavuM, strI. gaLe phAMsalo nAkhI karavAmAM vAMTavuM AvatI motanI AkarI sajA phALa2 5. kApaDano lAMbo cIro; phikara [ara.] strI, ciMtA; kALajI (cophALa vageremAM hoya che tevo). | phikku vi. prakAzana, nisteja; moLA -LiyuM napuM. nAnuM dhotiyuM paMciyuM; svAdanuM (lA.) pheMTo phiTakAra 5. dhikkAra phAMkaDuM vi. phakkaDa; chelabaTAu phizi(-siDyArI strI. baDAI, phAMkuM napuM. pahoLuM kANuM. -ko . (lA.). patarAjI tora, garva phIkuM vi. juo 'phikyuM. phIkAza strI. phAMguM vi. AMkhe trAMsuM (AmAM beu | phikkApaNuM AMkhonI kIkIo vaccenuM aMtara vadhu | phITavuM a.kiM. TaLavuM, maTavuM, patavuM; najIka hoya che.) (lA.) sAme thavuM phAMTa strI, lUgaDAnI kAmacalAu joLI phINavuM sakri. khUba ghumaraDI parapoTA (khAsa karI khetaramAM kUMDAM laNatI | thAya ema ekatAra karavuM. phINa veLAnI); poTalI, gAMsaDI. -Tiyo napuM pravAhI upara thatA parapoTArUpa 5. lUgaDAmAM bharavAmAM Avato dekhAya Ubho doro. -TunapuM. (lA.) zAkhA | phIsu vi. phiE; DhIluM; jhaTa chaTakI jAya phAMTo. -To pu. phAMTiyo; zAkhA | evuM * (lA.) kIno | phIM(-phiM)DaluM napuM. dorA nADA vagerenuM phAMda strI, peTano Upasato bhAga, ghUMda, 1 vATeluM bIMDaluM -do 5. dUda; (lA.) prapaMca | pha(-phiM,-phe)davuM sa. kri. veraNacheraNa phAMkuM napuM. DAphoLiyuM, valakhuM " | karavuM, cUiMthavuM phAMsavuM sakri. gALo ghAlavo, phAMso | phukko 5. phUlako, rabara vagerenI phUle nAkhavo; chAla Utare ema utaraDI | evI banAvaTa, mUtrAzaya nAkhavuM phAMsa strI. lAkaDA vagerenI | phugAvuM, phugAvo juo "phUgavuM'mAM. jhINI choI; (lA.) ADakhIlI. | phuTakaLa vi. paracUraNa, prakIrNa phAMso khuM. doraDAno pAsalo; | phurasada [ara.] strI. navarAza Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 phulAvuM phulAvuM juo phUlavuM." AMkhamAM paDeluM TapakuM, phUluM. phUluM phuvAro [ara. puM. pANInI saMDo UDe napuM. AMkhamAM paDeluM TapakuM. phulekuM evI yAMtrika racanA napuM. lagna ke janoI ane sunnata phuvo chuM. juo phoImAM. jevA mAMgalika prasaMge caDAvavAmAM phUI strI, juo 'phoI." Avato varaghoDo (chokarA-chokarI phUgavuM, phugAvuM a.kri. Uba vaLavI. | beu mATe AvAM phulekAM caDe che. lagna phUga strI, Uba. phugAvo chuM. (lA.) [ ke janoI pahelAMnA divasomAM to, nANAMnA rUpanA kAgaLanA calaNamAM | devanI ravADI paNa caDe che.). phulela thato ati ghaNo vadhAro : napuM. sugaMdhIvALuM tela. phulaNajI vi. phUTavuM akri. khIlavuM, UgavuM; phATa | (lA.) vakhANathI phulAya evuM, paDe ema tUTavuM; jorathI phATavuM; | porasIluM (lA.) dago devo. phUTa strI. koMTA | phUvaDa vijhI. ALasu ane gaMdI strI phUTavA e; phATa, bhaMgANa; (lA.). lUMTa-phu)kavuM sakri. moDhAnI havA bahAra phATaphUTa, vera; phATa paDI hoya evuM] mAravI; phUMkIne vagADavuM; (lA.) pAkuM phaLa (cIbhaDuM vagere). phUTaDuM vi. | devALuM kADhavuM; saLagAvI devuM. phUkhUbasUrata, dekhAvaDuM. phoDavuM sakri. | (-kuM)ka strI. moDhAthI pavana pheMkavo (karmaka) phUTe ema karavuM. phoDa pu. | e; (lA.) prANa, zvAsa. reM(lA.) khulAso. phoDo chuM. phollo; | ($)kAvuM a. ji. pavananuM khUba Upaselo jamInano bhAga. phoDalo | vAvuM 5. phollo. phoDalI strI, phollI | (kuM)phavavuM a.phri. phUMphADA mAravA. phUdaDuM napuM. goLa goLa pharavuM e; nAnA | phUM(huM)phavATo(Do), (-DuM)phATo goLa ghATanI cakatI. DI strI, nAnuM | (Do) 5. sApa vagereno moMmAMthI phUdaDuM pharavuM e; nAnI cakatI. phUduM | jorathI zvAsa kADhavAno avAja, napuM. pataMgiyuM (lA) daMbha; krodha phUmakuM,-tuM napuM. kalagI ghATanuM choguM | pheNa strI. sApanI phaNA, phUlavuM, phulAvuM akri. padArthanI aMdara | phepharuM napuM. vAInuM darda havAvALuM polANa vadhavuM; UpasavuM; | phephasuM napuM. zarIramAM havA bharavAnavapallavita thavuM; (lA.) harakhAvuM. | kADhavAnuM chAtI nIce AveluM aMga phUla napuM. khIleluM puSpa; kAnanuM e (jamaNuM ane DAbuM ema be phephasAM che.) ghATanuM eka ghareNuM mUseMdriyanI TopI; / phera puM. taphAvata, pharaka; tammara; peca, Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pheMkavuM 155 bizvara ba AMTo; gherAvo. pherI strI. | phollo pu. phoDalo. -llI strI, phoDalI pracArakArya ke vecANa mATe pharavuM e. | phozI vi. DarakaNa, bIkaNa pheriyo chuM. paracUraNa cIjo laI | phosalAvuM a. kri. vANIthI chetarAvuM. vecavA nIkaLato vepArI -vavuM sa. kri. (karmaka) chetaravuM. pheMkavuM sakri. dUra nAkhavuM; (lA.) gappa -maNI strI, phosalAvavuM e, mAravI chetarapiMDI pheMTa [hi.] strI. keDa AjubAjuno kapaDAno baMdha; (lA.) hAthathI mAravAmAM AvatI jhapaTa. -To pu. |bakaDiyuM napuM. loDhAnuM nAnuM tagAruM pAghaDI, sApho peNI pheMsalo yuM. cukAdo, nikAla, pUrti | bakaruM napuM. chAruM. -rI strI. mAdA phoI,0bA strI. bApanI bahena, phaI | bakaruM. -ro paM. nara bakaruM I. phoiyAta vi. phoIne lagatuM. | bakavuM sa.ki. nakAmuM bolabola karavuM, phoiyAruM, kyAruM napuM. koI taraphanI | lavavuM; svapnamAM ke nidrAmAM bolavuM bakSisa. phuvo 5. phoIno pati | zarata lagAvavI. bakabaka strI, phoka vi. radabAtala. -ka(-goTa a. | bakabakATa, bakavATa 5. nakAmuM nakAmuM. -ka(-ga)TiyuM vi. nakAmuM, | bolabola karavuM e, lavAro. bakArI nirarthaka; maphatiyuM strI. UlaTI phoja phi.] strI. senA. 0dAra [pha.] | bakAla,-lI [ara.] paM. zAka vecavAno 5. lazkarano eka adhikArI, | dhaMdho, karanAro, kAchiyo. -luM napuM. polIsa khAtAno eka adhikArI; | zAkabhAjI 'inspekTara. vedArI vi. kAyadAthI | bakSiza(-sa) [phA.) strI. bheTa zikSApAtra guno thAya evuM; strI. | bakhALo pu. moTo ghAMTo; laDavAno ke - evI phariyAda | gussAno zorabakora, bakheDo chuM. photaruM napuM. chAla-chotaruM; (lA.) tuccha [ To; mArAmArI padArtha. -rI strI, nAnuM photaruM; pApaDI |bakhiyo [phA.) . doDha vALI enA phora vi. vajanamAM haLavuM; pacavAmAM | upara AMTI deto TAMko-Tebho haLavuM napuM. moTuM biMdu-daMparka; chAMTo bakhola [phA.) strI, pahADa jhADa vagerenuM pholavuM sakri. choDa chAla cholI kADhI | polANa, nAnuM kotara chUTuM karavuM bannara [phA.) napuM. loDhAno rakSaka Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bagaDavuM 1pa6 biNabaNavuM pozAka, kavaca. -riyuM vi. | bacoliyuM napuM. nAnuM bALaka; sarpanuM bazvaravALuM bALaka ' bagaDavuM a.ki. dUSita thavuM, bhraSTa thavuM; | bajavuM [phA.) a.ki. vAdyanuM vAgavuM; kharaDAvuM; (lA.) kathaLavuM, vaNasavuM; amalamAM AvavuM ke mukAvuM. aNabanAva thavo. bagADa(Do) puM. bajavaNI, bajAvaNI strI, amalamAM bagaDavuM-bagADavuM e mUkavuM e. bajavaiyo 5. vAdya bagabaguM napuM. thoDo ujAza hoya evuM | vagADanAro ustAda TANuM, bhaLabhAMkhaLuM, maLasakuM | bajara strI, tamAku, chIMkaNI, tapakhIra bagala [pha.] strI. khabhA taLano | bajAra [phA.) strI, napuM. vecANa khADo, kAkha | karanArI dukAnono latto; (lA.) bagaluM napuM. pANInuM eka hiMnne sapheda | bhAva, dara, kharIda, khapata pakSI. -lI strI. mAdA bagaluM. | baTakavuM a. kri. kaTakavuM, TukaDA thavA. -lo chuM. nara bagaluM; (lA.) DhoMgI. | baTakuM napuM. moDhAmAM samAya evo bagabhagata 5. bhagatano DoLa karI ! TukaDo besanAro dhutAro baTa(-4)kuM vi. beThA ghATanuM, ThIMgaNuM bagA,0I strI. Dhora ke kUtarAM vagere | baTAko,-To [.] . eka kaMda, paTATo, upara besatI eka jAtanI mAkhI | baTeTuM, bagAsuM napuM. UMgha ke nidrAnuM jora thatAM | baTTo pu. lAMchana; (lA.) ALa, moTuM vikasatAM nIkaLato zvAsa, | tahomata obarAsiyuM baDavo 5. jene janoInI dIkSA bagIco [phA] . bAga, upavana | ApavAmAM Ave che te baTuka bacakuM napuM. choDuM pADavAmAM Ave e | baDIko, bahUko pu. daMDUko rIte karaDavuM e; karaDavAthI paDeluM | baDuM [hi.] vi. moTuM. -DAI strI. nizAna; poTakuM. -ko . moTuM poTaluM | moTAI. DAza strI. (lA.) patarAjI bacavuM a.kri. UgaravuM; silaka rahevuM. | baNaguM napuM. raNazIMguM; (lA.) - strI. vadhAro. bacAva 5. ugArI | gapagoLo levuM e, ugAro; saMrakSaNa | baNabaNavuM. a.kri. mAkhI jevAM bacyuM [phA.) napuM. nAnuM bALaka pazunuM prANIonuM gaMdakI upara UDavuM. bALaka. bacI strI chokarI. bacu chuM. | baNabaNATa 5. mAkhI vagereno chokarA mATe lADavAcaka zabda. | UDavAno avAja Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batADavuM, batAvavuM 157 birA(-ro)bara batADavuM, batAvavuM sakri. dekhADavuM | karavuM. babaDATa kuM. nakAmuM bolabola battI (hi.] strI. diveTa, vATa; dIvo | karavuM e batha strI, juo 'bAtha.' | bara [phA.) vi. saphaLa badale strI, jAMghanA mULamAM thatI eka | barakata [ara.] strI. phAyado, lAbha; gAMTha; garamIno eka roga. | siddhi; (lA.) samRddhi badara [phA. vi. kharAba. Obo strI. | barakhAsta [phA.) vi. pUruM, vIkharAyeluM, kharAba vAsa, durgadha. -dI sTI. | chUTuM paDeluM (sabhA vagere) anIti; (lA.) niMdA | barachI strI, hAthAvALuM dhAravALuM eka badana [phA.) napuM. zarIra; paheraNa, | nAnuM hathiyAra barachaTa vi. (lA.) kharabacaDuM badamAza (-sa) [phA.) vi. nIca | baraDa vi. tarata tUTI jAya evuM prakRtinuM; durAcArI; lucyuM. -zI- | baraDavuM napuM. majAgaruM (sI) strI. badamAzapaNuM | baraDo DuM. vAMso, pITha; saurASTramAM badala [ara.] a. sATe, avejImAM. | pazcima bhAgamAM Avelo eka pahADa 0vuM sa. ki. phera-badalo karavo, sATuM | baraNI strI. dhAtu kAca ke cinAI karavuM. -lI strI. nokarI vagereno | mATInuM naLAkAra eka ThAma pherabadalo. lo pu. badalavuM e; sATuM ! (DhAMkaNavALuM) banavuM a.kri. thavuM; meLa hovo; rUpa baratarapha [phA.] vi. nokarImAMthI kADhI dharavuM; (lA.) phajetI thavI; ThaThAro | mUkeluM. -phI strI. nokarImAMthI kADhI karavo, chetarAvuM. banAva 5. prasaMga, mUkavuM e ghaTanA. banAvaTa strI. banAvavuM e, | barapha [ara.] puM, napuM. hima; . racanA; (lA.) tarakaTa racanA. | jamAvavAmAM AveluM pANI. -phI banAvavuM sakri. (karmaka) karavuM; | strIdUdhamAMthI banAvelI eka . | (lA.) chetaravuM; mazkarI karavI | mIThAI (baraphanA dekhAvanI). banevI juo "bahena"mAM. ' | barADavuM a.kri. phATe sAde bUma pADavI. bapora paM. divasano madhya bhAga. -rA | barADA pu., ba. va. bumATa 5., ba.va. baporanuM bhojana. barA(-ro)bara [phA.) vi. samAna, -riyA pu. ba.va. AtazabAjInI | sarakhuM; vAjabI. -riyuM vi. dIvAsaLInI eka banAvaTa samovaDiyuM. -rI strI, samAnatA; babaDavuM a.kri. "baDa baDI bolyA | (lA.) harIphAI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baro] baro puM. tora, magarUrI; patarAjI; tAvanA utAranI nizAnI tarIke hoThanA beu bAjune cheDe thatI phollIo (baro mutaravo) balake, balke [phA.] a. eTaluM ja nahi paNa ('paNa' na hoya toye cAle.) balA [ara.] strI. pIDA karatuM vaLagaNa; -bhUta ke vaLagADa; (lA.) evuM mANasa; musIbata, takalIpha balai(-lo)yuM napuM. dAMtano pahoLA ghATano cUDo basa [phA.] a. pUratuM, hAMu bahAdura [phA.] vi. hiMmatavALuM zUravIra. -ii strI. zUravIratA, parAkrama 158 [baMdara sAMbhaLatuM; (lA.) jyAM vedanA na thAya tevuM. bahera, baherAza strI., baherATa puM. baherApaNuM bahoLuM vi. vistAravALuM, vipula. -Lapa strI. vipulatA baLa [sa.] napuM. jora, kauvata. vAna, -LiyuM vi. kauvatavALuM |baLakho puM. gaLapho, balagama baLada,-diyo puM. gAyano nara; (lA.) mUrakha maMjUrI bahAvaruM vi. vihvaLa, bebAkaLuM bahiSkAra [saM.] puM. tarachoDATa bharyo bIjAno karAto tyAga; nyAta bahAra ke saMgha bahAra mUkavuM e bahu [saM.] vi. ghaNuM bahena strI. mAtA-pitAnI dIkarI; kAkA-mAmA-mAsInI dIkarI; (lA.) koI paNa bIjI strI. 05NI strI. sahiya2. banevI puM. bahenano pati baheruM vi. kAne na sAMbhaLatuM ke ochuM baMLavuM a. kri. saLagavuM; dAjhavuM; (lA.) baLatarA thavI; adekhAI karavI. -tarA strI. dAjhavAthI thatI pIDA; (lA.) manamAM thatI evI * lAgaNI. baLApo puM. (lA.) saMtApa. bALavuM sa.kri. (karmaka) baLe ema karavuM baLavo [ara.] puM. sattAdhArI viruddhanuM baMDa. -vAkhora vi. baMDakhora bahAnuM [phA.] napuM. khoTuM kAraNa, miSa bahAra| [phA.] puM., strI. bhapako bahAra2 a. aMdara nahi bahAla [phA.] vi. maMjUra. -lI strI, baMgaDI strI, kAca ke dhAtunI patalI cUDI baMgalo [aM.] puM. cAre bAju khulluM hoya evuM yuropiyana paddhatinuM makAna. -lI strI. nAno baMgalo; jaMgalane raste relanA pATA upara phATaka pAsenI pagInI oraDI |khaMDa napuM. hullaDa. okhora vi. hullaDa karavAnI vRttivALuM baMdagI [phA.] puM. strI. IzvaraprArthanA baMdara [phA.] napuM. samudra ke moTI nadIne kinAre vahANonI AvajAnuM sthAna; Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdUka 1pa9 bAtamI evA sthAnavALuM gAma. -rI vi. | bagIcAmAM thatuM (zAkabhAjI) baMdarane lagatuM . | bAghu vi. (lA.) gatAgama vinAnuM, baMdUka [ara.], baMdhUka strI. dArU vatI | mUDha. -ghaDa vi. bAvuM. -ghaDo (lA.) goLI mAravAnI nALa. -kiyo pu. | pu. vAgha jevuM bihAmaNuM mANasa baMdUkavALo sipAI; eka jAtano | bAcako pAMce AMgaLAMthI bharelo phaTAkaDo posa; cokhAnI gUNa baMdobasta [phA.paM. tajavIja, vyavasthA | bAja(-jo)Tha pu. saMghADe utArelA cAra baMdha siM] pu. bAMdhavuM e; bAMdhavAnuM ! TUMkA pAyAno corasa pATalo. -Thiyo sAdhana; gAMTha; pALa, pAka. baMdhaNI 5. nAno bAjaTha juo "bAMdhavuM'mAM. vana siM.] napuM. | bAjI [phA. strI. ramata; sogaThAM bAMdhavuM ke baMdhAvuM e; gAMTha; rukAvaTa. | pAnAM ke zetaraMjanI rammatanI cAla; baMdhANa, baMdhAmaNa, baMdhAraNa(CNIya), | (lA.) yukti. 0gara vi. jAdUgara; baMdhiyAra, bAMdhI juo "bAMdhavuM'mAM. | madArI baMdhu saM.) puM. bhAI bAjU [pha.], -ju strI. paDakhenI dhAra; baMdhUka strI, juo "baMdUka. dizA; tarapheNa; pakSa baMne vi. beu 'bAjhavuM sakri. vaLagavuM baMbo [ara.] 5. pANIno moTo naLa; | bATalI [aM] strI. zIzI. lo . Aga bUjhavavA pANI chAMTatuM yaMtra; | moTI zIzI, cinAI mATInI moTI garama pANI karavAnuM cimanIvALuM | baraNI vAsaNa bATI hiM] strI. chANAMnI AMcathI bA strI. mA; vaDIla ke mAna ApavA | zekelI goLamaToLa bhAkharI lAyaka skarI. I sTI. sTarI | bATuM napuM. nIMghalyA vinAno juvAra (sAmAnya); sAsu nokaraDI. 0iDI | bAjarIno sAMTho strI. strI (sAmAnya); gharavALI. | bA(-bAM)DuM vi. beu AMkhanI kIkIo 01luM vi. strI-prakRtinuM | vaccenuM aMtara joiye enA karatAM bAkI [ara.] vi. vadheluM, bacata; | vadhu hoya evuM khUTatuM, zeSa; strI. silaka; a. nahi | bANa [saM. .] napuM. tIra; zivaliMga; khetaranI hada batAvato khoDelo bAga [pha.] moTo bagIco, upavana. | patthara pvAna . mALI. -gAyata vi. | bAtamI [ara.] strI. bhALa; samAcAra Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAtha 160 bAvaluM bAtha strI. be hAtha pahoLA karI lIdhelI | bAma [ ] . dukhAvo dAbavA pakaDa; (lA.) Takkara, bAthoDiyuM napuM. | lagADavAmAM Avato malama valakhuM; (lA.) prayatna. bathAvavuM | bAra [hi.] paM. baMdUkano avAja sakri. (lA.) pacAvI pADavuM; thakavI |bAranapuM. bAraNuM; daravAjo; kamADa; nAkhavuM. bathAmaNI strI. (lA.) | (lA.) AMgaNuM. 0NuM napuM. kamADa. pacAvI pADavuM e ONe a. bAranI bahAra. -rI strI. bAda [ara. vi. kamI, ochuM kareluM. ! nAno daravAjo; jALiyuM. huM napuM. bAkI strI. bAda karavAnI | nadI samudrane maLatI hoya e bhAga; gaNitanI eka rIta; bAi karavuM e | baMdaramAM pesavAno mArga, bArobAra bAdazAha [pha.] paM. zahenazAha. -hI | a. bAraNAMnI bahAra rahIne vi. bAdazAhane lagatuM, strI. bAradAna [phA.napuM. jemAM mAla bharyo bAdazAhano darajjo; (lA.) bhAre | hoya te khAlI gUNI . ThAThamATha. bArIka [phA.) vi. sUkSma, jhINuM ; bAdha [saM.] 5. rukAvaTa, dhA siM] | pAtaLuM; (lA.) kaTokaTInuM. -kI strI. strI. agaDa, AkhaDI; mAnatA | jhiNavaTa bAdhavuM sakri. laDavuM; vaDhavuM, Thapako | bAroTa paM. bhATa-cAraNone mATe mAna Apavo bharelo zabda; e nAmanI bhATabAna [ara.] vi. jAmIna tarIke | cAraNanA prakAranI eka jJAtino lIdheluM. -nuM napuM. jAmInagIrI ke puruSa sATA peTe apAtuM nANuM yA koI | bAla siM] . bAlaka. -La . cIja. -nAkhata napuM. bAnAnuM lakhANa | chokaro. 09 vi. nAnuM chokaruM. -LA karavAmAM AvyuM hoya evo kAgaLa | strI chokarI. -LakI strI. nAnI bApa paM. pitA. pIku, pUluM vi. | chokarI -LotiyuM napuM. bALaka nIce vArasAmAM maLeluM. -paDuM, pUDiyuM vi. | rakhAtuM kapaDuM (lA.) bicAruM, anAtha bAlaraDuM. vALa, movALA bAphavuM sa. kri. pANImAM ukALI rAMdhavuM; / bAlaTI, dI [porcyu. strI. patarAnI (lA.) cUMthI nAkhavuM; kAMIkanuM kAMI | ke plAsTikanI Dola bolI nAkhavuM. bApha chuM. strI. bAphavuM | bAvaDuM napuM. khabhA ane koNI vacceno e; baphAro. baphAro paM. garamIno | hAtha, pIMkhaDuM ukaLATa bAvaluM napuM. paththara ke lAkaDAnI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvuM 161 binA asalanAM AkRti ane mApanI mUrti | raMgI taiyAra karelI eka khAsa bAvuM napuM. karoLiyAnuM jALuM prakAranI sADI, ghATa, gharacoLuM. bAvo !. bhekhadhArI hiMdu sAdhu baMdhANa napuM. (peTa upara karavAmAM bAsa (hi.] strI. vAsa, gaMdha, durgadha AvatuM) baMdhAraNa; bAMdhavAnI vastu; bAsuM(-)dI strI. dUdhane ukALI bAMdhavAnI gAMTha; (lA.) vyasana. gaLAza nAkhI karavAmAM AvatI baMdhAmaNa na., baMdhAmaNI strI. narama vAnI baMdhAvavAnuM ke bAMdhavAnuM mahenatANuM. bAhoza [phA.) vi. hoziyAra, baMdhAraNa napuM. peTa upara karavAmAM kAryakuzaLa AvatuM baMdhANa; (lA.) dhArAdhoraNa. bAMga [phA.) strI. namAjano samaya baMdhAraNIya vi. baMdhAraNane lagatuM. batAvavA mullAM kare che e pokAra; baMdhiyAra vi. havA-ujAza vinA -gI [phA. paM. bAMga pokAranAra (makAna); vahetuM nahi evuM (pANI). mullAM baMdhiyo muM. bAMdhavA mATenuM doraDuM baMdhI bAMkuM,koruM napuM. pahoLuM phAMkuM-kANuM ' | strI. (lA.) manAI. bAMdho paM. baMdhana, bAMga vi. avivekathI sAmo javAba | gAMTha; (lA.) zarIranuM kAThuM ApanAruM bAbalAI strI. bagalamAM thatuM gUmaDuM bAMTa strI. chUTI lApazI : bAMbu [.] puM. polo vAMsa bAMThiyuM vi. ThIMgaNuM, baThakuM; napuM. TUMkuM bAya strI. bAhu; khabhethI kAMDA sudhIno pheMTAbaMdhana kapaDAno ghATa; (lA.) nAno bhAI; bAM vi. bA; pUMchaDA vinAnuM sahAyaka. muM napuM. (DAbA hAthe bAMdI, bAMdaDI strI, gulAmaDI * vagADavAmAM AvatuM hoI) bAMdhavuM sakri. baMdha vaDe gAMThavuM; | naraghAMmAMnuM nAnuM vAdya, bhoNiyuM aMkuzamAM levuM; ghaDavuM, banAvavuM; bicAruM [phA.) vi. rAMkaDuM, bApaDuM; duHkhI ekaThuM karavuM. -kAma napuM. caNatara | bichAvavuM sakri. pAtharavuM. bichAta vagere kAma. baMdha vi. vAseluM; strI. pAtharavuM e; pAtharaNuM, jAjama. aTakeluM; pu. nadImAM pANInA saMgraha | bichAnuM napuM. pathArI, pathArInAM mATenuM bAMdhakAma, Dema. baMdhaNI strI. | sAdhana. bichAvaTa strI. bichAvavuM (lA.) karAra, TharAva. bAMdhaNI strI. | e; bichAta judA judA raMga karavA te te sthaLe | binA [ara.] strI. hakIkata, vigata; dorA bAMdhI judA judA raMganA krame | banAva Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ birAjavuM. - 162 buiduM-phaM), bUThuM birAjavuM a.kri. (lA.) zobhe ema | dharavAmAM AvatAM pAnasopArI. bIDuM besavuM napuM. ThAkorajIne dharavAmAM AvatAM birAdara [phA.paM. bhAI; dosta; sAthI | pAnasopArInuM bIMDaluM; pAnanI bila [aM. napuM. bharatiyuM, AMkaDo; bIDI; (lA,) sAhasika kAma navA rajU thatA kAyadAno kharaDo | karavAno svIkAra bilakula [ara.] a. jarA paNa, sAva | bIbI [phA.) strI. muslima strI bilADuM napuM. mIMdaDuM; (lA.) khoTA | bIbuM napuM. koI AkRti DhAMLavAnuM sAcA akSara ke citaraNuM. DI strI. | cokaThuM, kAcabo; AkRti chApavAnuM mAdA bilADuM, mIMdaDI, mInI. -Do | kotareluM sAdhana; chApavAno sIsAno 5. nara bilADuM, mIMdaDo | akSara; (lA.) namUno billo paM. hoddo ke adhikAra yA bImAra [phA.] vi. mAMduM, AjAra. soMpAyeluM kAma batAvanAruM dhAtune | -rI strI. mAMdagI, AjArI cakatuM, cAMda bIvuM a.kri. bhaya pAmavo, DaravuM. bisAta juo "visAta." bivaDA(-rA)vavuM sakri. (karmaka) bistara phA.napuM. -ro, bistro paM. ( DarAvavuM. bIka strI. bhaya, Dara bichAnuM, pathArI; pathArInuM musAphara | bukAnI strI, -nuM napuM. dADhI-gAla mATenuM bIMDaluM , DhaMkAI jAya evI rIte mAthe kapaDuM biMdu siM, pu.) napuM. TapakuM; mIMDuM. | bAMdhI levuM e -dI strI. TapakI, nAno cAMllo | bujhAvuM a.kri, agni ke prakAzanuM bI napuM. jemAMthI choDa jhADa Uge che te | olavAvuM, TharavuM. bUjhavavuM, bujhAvavuM dANo, bIja, kaNa; (lA.) mULa | sakri. (karmaka) olavavuM, ThAravuM kAraNa. biyuM napuM. bI. biyAraNa | buTTo . bharata ke vaNATano phUlagucchA napuM. vAvavAmAM kAma lAge evo | jevo AkAra; (lA.) manano taraMga. bIno jaththo -TTAdAra vi. buTTA bhareluM. -thrI strI. bIDa1 napuM. ghAsa kudaratI rIte ADedhaDa | nAnI phUlabhAta; (lA.)akasIra UgatuM hoya evI jamIna | upAya; vi. (lA.) pahoMcela bIDara napuM. kAcuM bharatarInuM loDhuM | (mANasa) bIDavuM sakri. vAsavuM, baMdha karavuM. bIDI | bu(-), bUThuM vi. aNI ke dhAra tUTI strI, tamAku vagereno nAno vIMTalo | gaI hoya evuM; (lA.) jADI buddhinuM (dhumADo pIvA mATe); ThAkorajIne | lAgaNIhIna Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buThuM(%), bUThuM) 163 bitAluM bua(, bUTuM vi. vRddha, gharaDuM. buDhApo | bUma [hiM.] strI. moDhAthI karAto moTo puM. ghaDapaNa avAja, barADA; (lA.) aphavA butAna [e.] napuM. DoraNuM, boriyuM |bUravuM sa. kri. (khADA vagere) pUravuM buddhi siM] strI. akkala, samajha; / bUruM napuM. khAMDa-sAkarano daLelo bhUko vicAra. 0mAna, 0zALI vi. | bUruM? vi. duSTa, kharAba buddhi ke buddhivALuM, DAhyuM, zANuM AcaraNavALuM burakho [ara.] 5. AMkha para | bUTa strI. gAla upara marAtI thappaDa. jALIvALo mAthA sahita saMpUrNa | -Tiyo chuM. sImaMta vakhate bhAbhIne aMgo DhAMkato paDado | vidhi aMgenI bUTa mArato diyara buMda napuM. TIpuM; (lA.) vIryanuM TIpuM | buMgiyo chuM. Aphata vakhate ekaThAM karavA buMdara puM, ba.va. jenI kaoNphI bane che ane zUrAtana caDAvavA vagADavAmAM tevA eka videzI dANA Avato cokkasa tAlano Dhola bUkavuM sa. kri. (dANA) phAkavuM. -Do | begama tirkI sI. ucca varganI 5. dANA ke kaNano phAkaDo ke | muslima strI bUca napuM. eka prakAranA jhADamAMthI | beTa chuM. cAre bAjue pANIthI vIMTAyelo banato DATo (zIzI-zIzAone) | jamInano bhAga, dvIpa, TApu bUruM vi. beThA nAkanuM; beThelA ke vinA | beTarI [.] strI. vIjaLInI zakti kAnanuM ApatuM sAdhana; kRtrima vIjaLIno bUjhavavuM juo "bujhAvuMmAM. | dIvo, TaoNrca bUTa strI. kAnanuM cApavuM. oDuM napuM. | beDI strI. kedIne be page nAkhavAmAM ghorakhodiyuM (eka hisra prANI) . AvatuM lokhaMDanuM baMdhana, jaMjIra; bUTa [aM.] pR. yuropiyana prakArano | strInA paganuM cAMdInuM eka ghareNuM; joDo-pagarakhuM (lA.) baMdhana; jaMjALa bUThuM juo "buduM." beDuM napuM. hAMDo ke degaDI ne ghaDo evAM bUDavuM a.kri. DUbavuM. boLavuM sakri. | be vAsaNanI pANInI hela (karmaka) DUbe ema karavuM. boLo pu. | beDo . vahANono samUha gUMdAne khArA khATA pANImAM DubADI |beDoLa vi. kadarUpuM rAkhI karavAmAM AvatuM athANuM | beDhaMguM vi. Dhaga vinAnuM, kaDhaMguM : bUTa-bUbuMdhuM napuM. jADo daMDUko. baM- betAluM vi. gAyana-vAdanamAM tAlanA (ba) dhiyALa (lA.) vi. jaDa prakRtinuM jJAna vinAnuM Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 bedhaDaka boTavuM bedhaDaka a. Dara vinA, hiMmatabhera | besADa(-2)vuM sakri, (karmaka) bese bedhyAna vi. dhyAna vinAnuM, vyagra | ema karavuM. beThaka strI. besaNI; baeNnDa aM. napuM. samUhamAM vagADavAmAM | Asana; ghaNA maLI besavAnI AvatuM yuropiyana paddhatinuM vAdya; | maMDaLI; eka kasarata. beThADu vi. (lA.) evA bajavaiyAnuM ToLuM besI rahevAnI TevavALuM. besaNI bephAma[phA.) vi. lakSya-dhyAna vinAnuM; | strI. beThaka besaNuM napuM. (lA.) a. (lA.joyA vinA game te bAju marI gayelAMnI pAchaLa loko kharakharo bephikara, [pha., ara.] - vi. phikara | karavA Ave che e vakhate besavAmAM vinAnuM Ave che e sthiti bebAkaLuM vi. bhayavyAkuLa, gAbharuM behada [phA.) vi. hada vinAnuM; puSkaLa, bebI [e.) nAnuM bALaka sAmAnya; |khUba strI. nAnI bALakI | |behAla [phA.) vi. kharAba hAlatamAM bebhAna vi. bhAra vinAnuM, bezuddha | AvI paDeluM; puM, ba. va. bUrI dazA berakho chuM. pahoMcAnuM eka ghareNuM; rudrAkSa |behUduM [phA.) vi. bevakUphI bhareluM; tulasI ke evA padArthanA bAra aDhAra | aghaTita; (lA.) nakAmuM ke sattAvIsa pArAonI mALA behoza [phA.) vi. bebhAna, bezuddha bela, oDI strI. benI joDI. huM napuM. bairuM napuM. strI. bAIDI. -rI strI. joDiyAM be bALaka strI; patnI belI DuM. rakSaka bokha strI. pANI bharavAnI cAmaDAnI bevakUpha [phA.) vi. mUrkha. phI [phA.] | Dola strI. mUrkhatA bokhuM vi. dAMta paDI gayA hoya evA bevaphA [phA.) vi. nimakaharAma | moDhAvALuM bezaka [phA.) a. zaka vinA; (lA.) |boghaDuM, raDuM-raNuM napuM. pahoLA moDhAnuM jarUra, cokkasa dhAtunuM hAMDaluM, vaTaloI bezarama [phA.), -muM vi. lAja vinAnuM bovuM ghaluM vi. buddhihIna, mUrkha, bAvuM bezuddha vi. zuddhi vinAnuM, bebhAna. |bocI strI. garadana -ddhi strI. bebhAniyata, mUcha | boja, jo . bhAra, vajana; (lA.) besavuM a.kri. nIce paga vALI sthiti | jokhamadArI karavI; nItaravuM; najaramAM AvavuM; boTavuM sakri. hoThathI aDakI pIvuM ke lAgavuM; goThavAvuM; aTakavuM; jAmavuM. | khAvuM; (lA.) abhaDAvavuM Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ boDa. [bhaThavuM boDa strI, hiMnne pazuone rahevAnI bha guphA ke kotara bhakta siM] vi. -ne zaraNe gayeluM; borDa vi. mAthe vALa vinAnuM. -DakuM bhajanika, bhagata. -kti [saM] strI. vi. vALa vinAnuM (mAthuM vagere). bhajana, zaraNa-bhAvanA. -jana siM.] -DiyuM vi. boDuM; kAnA mAtra vinAnuM napuM. bhakti. -janika vi. bhajana boNI strI. "bonasa', UlaTa-bheTa; karanAruM. -janiyuM napuM. gavAtuM pahelo vakaro bhajana. bhajavuM sakri, Azaro boduM vi. aMdarathI polANavALuM, levo; bhajana karavuM. bhajavavuM sakri. khokharuM; (lA.) DhIluM, kAcuM | (preraka) nATakamAM pAtrano veza karavo. bodha [saM.] . upadeza. 0pATha [saM.] | bhajavaNI strI. bhajavavuM e 5. namUnA tarIkeno pATha zikhAmaNa |bhakSa siM] puM. khorAka-kSya siM.] vi. bobaDuM vi. barobara bolI na zake evuM khAvAnuM boriyuM napuM. butAna, DoraNuM bhagara, zuM vi. bhUrA raMganuM bolavuM sakri, moDhethI vANI kADhavI, bhagavAna siM.1, bhagavaMta 5. parameuccAra karavo; (lA.) Thapako | thara; pUjaya puruSa Apavo. bola paM. uccAra; vacana, | bhagavuM vi. geruvA raMganuM. bhagavo kuM. zabda; kaDI ke tUkanuM caraNa; | bhagavuM paheranAro saMnyAsI (lA.)maheNuM. -bAlA strI. (lA.) | bhajiyuM napuM. vesaNanA khIrAmAM phaLa vAhavAhanI sthiti. bolAcAlI | vagere TukaDA meLavI taLI banAvavAmAM strI. vANIthI thayelI takarAra. bolI | AvatI eka vAnI jhI. mAtra bolavAmAM prayojAtI bhaTakavuM a.kri. ATakavuM, rakhaDavuM. giauNa bhASA; bolavAnI kriyA | | bhaTakAvuM a.kri. (lA.) athaDAvuM. bovuM sakri. vAvavuM bhATakavuM sakri. rakhaDavuM; athaDAvuM , boMba [], goLo pu. |bhaTTa saM.) . paurANika kathA kahenAro dArUgoLAnuM ke rAsAyaNika hiMsaka | brAhmaNa, brAhmaNanI eka aTaka; lazkarI sAdhana. 0mAro paM. baeNmba | rasoiyo. -TANI strI. bhaTTanI strI nAkhavA e. 02 [.] napuM. bomba bhaThavuM sakri. (lA.) dhamakAvavuM, Thapako laI janAruM vimAna , Apavo; a.kri. ciDAvuM. bhaTha, brAhmaNa [saM.] . hiMduonA mukhya cAra | -6, strIdhikkAra; a. dhikkAra. varNomAMthI pahelA varNanuM, vipra | bhaThThI(-TTI) strI. moTI cUla. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaDa1] bharavADa bhaThiyAruM napuM. bhaThThI uparanI | UchaLatI choLa (khAsa karI kAmagIrI jamInamAMthI). bhabhUkavuM a.kri. bhaDa vi. bahAdura saLagI UThavuM bhaDara puM, napuM. kUvAmAMthI pANI | bhamara strI, bhavuM kheMcavAnI sagavaDa mATenuM caNatara bhamaro paM. bhramara (guMjatuM kALuM UDatuM bhaDakavuM a.kri. camakavuM, ociMtuM jIvaDuM); (lA.) pANInA pravAhamAM DaravuM. bhaDaka strI. bIka. bhaDakaNa | paDato vamaLa; vALanuM kUMDALuM. -rI vi. DarakaNa, bhaDakiyuM vi. bhaDake baLe | strI. bhramaranI mAdA; (lA.) nAno evuM. bhaDako puM. tApanI choLa, | vamaLa, ghUmarI, cakarI, tammara agnino bhabhUko. bhaDAko paM. bhAre bhamavuM a.kri. bhaTakavuM; rakhavuM, pharavuM; avAja, dhaDAko. bhaDakaDuM napuM. | (lA.) magajamAM dhUma AvavI; bharabhAMkhaLuM, vahelI paroDha. calita thavuM. bhamADa(-vIvuM sakri. bhaDakiyo pu. zukrano tejasvI tAro | (karmaka) rakhaDAvavuM (lA.) bhulAvAmAM (savAre dekhAya tyAre) | nAkhavuM bhaDathuM -thiyuM napuM. AkhuM phaLa agni | bhaya ., napuM.] paM. bIka upara mUkI karavAmAM AvatuM khAdya, bhara siM.) . bhAra, bojo; ghAsano oLo bhaNavuM sakriya bolavuM; zIkhavuM; bharakhavuM sakri. AkhuM ne AkhuM khAI vAMcavuM. -kAra,-kAro paM. kAMIka ! jevuM, gaLI javuM avAja thavAnI AgAhI. -tara | bharacaka vi. pUrNa strI. bhaNavAmAM AveluM e; zikSaNa | bharaDavuM sakri. anAja jADuM jADuM daLavuM; bhaththu,-hyuM napuM. nokarI upara | (lA.) bhIMsamAM levuM. bharaDakuM napuM. bahAragAma kAmagIrIe gayelAne | jADuM jADuM daLAyeluM dANodUNI, bharaDo apAtuM vadhArAnuM vetana . majabUta vIMTaNa (sApa vagerenuM) bhatrIjo pu. bhAIno putra. -jI strI. bharanI(-ni)gaLa paM. bharAya ne phUTe bhAInI putrI | evuM gUmaDuM; eNvI majabUta gAMTha bhabhakavuM a.kri. saLagI UThavuM; (lA.) | bharapAI vi. pUruM patAvavuM e rItanuM gusse thavuM. bhabha(-5)ko . tejavI | bharapUra vi. pUrepUruM bhareluM dekhAva ke zobhA, ADaMbara, bhabhUko | bharavADa paM. gAya bheMsa bakarAM gheTAM paM. bhaDako; pANInI nIcethI | cAranArI eka hiMdu jAtino puruSa. bhora Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharADI 167 bhiMDAra 0Na strI. bharavADanI strI 5. (lA.) phajetI. bhavAyo, bhavaiyo bharADI vi. khUba khepAnI; lucyuM | pu. bhavAI karanAro naTa; bhavAyAno bharavuM sakri. pUravuM, khAlI padArthamAM | dhaMdho karanArI eka muslima jAtano pUraNI karavI; saMgharavuM; cUkavavuM; puruSa ekaThuM karavuM; gUMthavuM; lAdavuM. bharAI bhaviSya saM. "bhaviSya'] vi. AvatA strI, bharAmaNa napuM., bharAmaNI | samayanuM; have pachInuM; napuM. nasIba strI. bharavAnuM mahenatANuM. bharAu bhavuM napuM. bhamara, bhamAM vi. bhareluM, puSTa, daLadAra. bharAva- bhasavuM a. kri. kUtarAnuM bolavuM; (lA.) (-vo) . jamAva; bharapUrapaNuM. | nirarthaka bakavATa karavo bharaNa (saM.) napuM. bharavuM e; bhasma si., napuM.] strI. rAkhoDI; gujarAna. bharaNuM napuM. nANuM bharavuM | yazanI prasAdI rAkha; dhAtune e; bhareluM nANuM. bharata napuM. mApa, | saLagAvI karelI vaidyakIya khAkha pramANa; lUgaDA upara phUla vagere bhaLavuM a.kri. bheguM maLI javuM. khIlavuM e. bharatiyuM strI, AMkaDo, bhaLAvavuM a.kri. (karmaka) (lA.) bila bharatI strI. umeraNa; / bhalAmaNa karavI; soMpavuM (Dhorane) samudramAM Avato juvALa bharAvuM | hevA karavA. bhalAmaNa -NI strI. a.kri. (lA.) saMtAvuM, chupAvuM; | bhaLAvavuM e, siphArasa sapaDAvuM. bheravavuM sakri. (preraka) |bhaMga [saM] puM. bhAMgI paDavuM e; bhAMgavuM sAlavavuM, -mAM nAkhavuM | e, nAza; vighna bhaluM vi. bhadra, sAlasa; sAruM; | bhaMgI [sA.,-giyo chuM. jAjarU vALanAra mAyALu. -lapaNa napuM., -lAI strI. | harijana. -giyaNa strI. bhaMgI strI sAlasapaNuM. -lamanasAI strI. bhiMDaka napuM. bhoMyaruM; sTImaramAM trIjA mananuM sAlasapaNuM, lA a. vAra; | varganA utAruone besavAnI jagyA, kema. -lI vAra strI. (lA.) barakata. | phAlakuM. -kiyuM napuM. nAnuM bhoyaruM - a. ThIka, sAruM, cho bhaMDAra siM.) puM. kiMmatI mAlasAmAna bhava siM] . janma; janmAro. | vagere rAkhavAno oraDo; khajAno. sAgara, sidhu siM] puM. A -riyuM napuM. bhIMtamAM kareluM gupta janmArA saMsArarUpI sAgara | kabATa; gADA nIcenuM nAnuM hATiyuM. bhavAI sI. anukaraNarUpe thatuM -rI muM. koThArI. -ro paM. sAdhu lokanATaka; (lA.) phajetI. bhavADo | bAvAonA maraNa pAchaLa apAtuM Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaMDoLa 168 " bhiAta sAmudAyika bhojana. 0vuM sakri. | kavacita ja bhaMDAramAM mUkavuM; dATavuM |bhAjI strI, zAka karavA lAyaka choDake choDanAM bhaMDoLa napuM. ekaThI karelI mUDI | pAMdaDAM. 0mULA vi. (lA.) tuccha, bhaMbho chuM. pANI rAkhavAnuM UbhuM sAMkaDA lekhAmAM na levA jevI cIja ke vyakti moMnuM mATInuM vAsaNa. -bhalI strI. bhATa chuM. rajavADAmAM guNagAna karanArI nAno bhaMbho brAhmaNa jAtino puruSa; e uparathI bhaMbheravuM sakri. kAnamAM khoTuM sAcuM UtarI AvelI eka hiMdu jAti, kahI uzkeraNI karavI. NI strI. brahmabhaTTa. 0NI strI, bhATanI strI. evI jAtano uzkerATa -TAI strI. bhATanuM kAma; (lA) bhAI puM. sahodara, mA-jAyo; kAkA phoI vakhANa bharelI khuzAmata mAmA mAsI vagereno dIkaro; puruSane bhAThuM napuM. samudra ke nadInA kAMThAnI mATe mAnavAcaka zabda. 0cAro pu. | patharALa bhekhaDa; zeraDIno mULavALo dostI. 0baMdha pu. mitra. vaDo pu. | TukaDo; kapaDA upara ke zarIra upara puruSa (sAmAnya); (lA.) bahAdura | paDeluM cAMdaluM. -Tha strI. bhAThAnI mANasa. vAta vi., pR. pitarAI | jamIna, moTuM bhADuM bhAkharI strI (khAsa karI ghauMno) jADo bhADuM napuM. koI paNa cIja ke sthAna roTalo vAparyA badala nANuM ApavAmAM Ave bhAga (saM.) 5. hisso, aMza; | e. bhADavAta, bhADUta vi. bhADe pustakano khaMDa. 0baTAI strI. | rahenAruM. bhADUtI vi. bhADe rAkheluM; mahesUla tarIke levAmAM Avato | paisA khAtara kAma karatuM Upajano bhAga. Olo chuM. TukaDo. bhANuM napuM. ThAma, vAsaNa; pIraseluM tevuM sa. kri. bhAga karavA; bhAgAkAra | vAsaNa-jamaNa karavo; nAsavuM. -gAbhAgI strI. | bhANeja, bhANo, bhANiyo paM. bahenano nAsabhAga. -giyuM,-gIdAra vi. | dIkaro. bhANe(-Na)jI, bhANI strI. vepAravaNajamAM hisso dharAvatuM. | bahenanI dIkarI -geDu vi. bhAgavAnI-nAsavAnI | bhAta 1 5. rAMdhelA cokhA; napuM. AdatavALuM; bhAgI janAruM, nAsetu | kAmagIrInA sthAna upara laI bhAgoLa TI. zahera ke gAmano | javAmAM AvatuM bhojana (khAsa karI daravAjo; daravAjA AgaLanI jamIna | khetaramAM)..-tuM napuM. musApharImAM laI bhAgya [saM.napuM. nasIba. -geja a. | javAtuM khAvAnuM, bhAthuM Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vero bhAta | 169 [bhAMgavuM bhAta strI. rIta, prakAra, AkRtino | vAMsanuM hathiyAra, ballama. -loDuM dekhAva. -tIgara vi. aneka prakAranI | napuM. tIra; tIranuM phaLuM bhAtavALuM bhAva siM.] . hovApaNuM; irAdo, bhAthuM napuM. juo 'bhAtuM.' matalaba, vRtti, lAgaNI; abhiprAya, bhAtho muM. bANa rAkhavAnI kothaLI ! tAtparya, ceSTA, abhinaya; prema, heta; bhAna [saM.) napuM. zuddhi, hoza; (lA.) dara, kiMmata. 0nA siM.strIkalpanA, smaraNa; samajha; kalpanA; sAvacetI dhAraNA; abhilASA, icchA; lAgaNI. bhAbhI strI. bhAInI patnI, bhojAI. -vArtha siM.) . tAtparya. bhAvi siM.] -bhu strI. bhAbhI (mAnavAcaka) napuM. nasIba. bhAvI [saM] vi. bhAbho pu. vRddha puruSa bhaviSyamAM thavAnuM. bhAvuka [sa.] vi. bhAmavuM kri. veTha vagerenuM kaheNa kahI | premALa; rasajJa AvavuM. bhAma strI. cAmaDA uparano bhAvavuM a.kri. svAda gamavo bhASA [saM] strI. jemAM sAhityaracanA bhAra siM] . bojo; ba.va. guMjAza. | thaI hoya ane thatI hoya tevI pradhAna -rI -re vi. vajanadAra, ro pu. moTo | ziSTa bolI (te te deza ke prAMtanI). gAMsaDo (cAra-kaDabano). -rI strI. | FSya [sa.] napuM. viSaya saMzaya poTalI (ghAsanI). -revanuM vi. garbha ! pUrvapakSa uttarapakSa ane samAdhAna rahyo hoya evuM (strI pazu vagere) | AvAM pAMca aMgono vistAra hoya bhArata siM., napuM]5, napuM. hiMda bhUmi; | evuM moTuM vivecana aMgrejonA gayA pachI pAkistAna- | bhAsa [saM.] puM. AbhAsa; khyAla, chApa; hiMdustAna judAM paDatAM hiMdustAnano | sarakhApaNuM. 0vuM a.kri. AbhAsa pradeza (siMdha, pazcima paMjAba, sarahadI | thavo; dekhAvuM; (lA.) samajhAvuM, lAgavuM prAMto, balUcistAna ane pUrvabaMgALa | bhALavuM sakri. jovuM. bhALa strI. sivAyano pradeza). -tI siM.] strI. | saMbhALa; patto, khabara, mAhitI. vaidikI bhASA; vANI, sarasvatI. | bhALavaNa(-NI) strI. saMbhALa rAkhavA -tIya siM.] vi. bhAratane lagatuM | soMpavuM e. bhALavavuM sakri. saMbhALa bhAravuM sakri. rAkhamAM dAbI rAkhavuM | rAkhavA soMpavuM; siphArasa karavI (anAjane): -Na napuM. dabANa; bojo | bhAMkhoDiyuM napuM. ghUMTaNiye cAlavuM e bhAluM napuM, lo 5. aNIdAra | (baccAnuM) phaNAvALuM - lAMbI lAkaDI ke kaThaNa | bhAMgavuM a.kri. tUTavuM; sakri. toDavuM, Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 - bhUita bhAMDavuM. kakaDA karavA; (lA.) lUMTI pAyamAla bhIM-rbhi)gaDuM napuM. cAmaDI uparanI rUjhanuM karavuM. bhAMjaghaDa strI. (lA.) | choDuM; mAchalInI cAmaDI uparanuM takarAra; paMcAta AvaraNa bhAMDavuM sakri. gALo devI bhIM-rbhi)(-jA)vuM a.kri. bhInA thavuM, bhAMDu napuM. bhAI bahena vagere aMtaranuM . palaLavuM. bhI(-bhi)jaNuM napuM. te te saguM mAMgalika prasaMge kesUDAM vagerenA raMgIna bhAMbharavuM a.kri. gAyanuM barADavuM | pANIthI bhIMjavavAno prasaMga bhAMbhara, -, -LuM vi. khArAza ane bhIM(-rbhi)DI strI, zaNanI jAtano eka moLAzavALuM (pANI) | choDa. -Do paM. zAkanI eka lAMbI sapheda bhikSA [saM.] strI. bhIkha; (lA.) | zIMga; (lA.) gappa bhIkhamAM maLelI vastu. -muka siM.] | bhIM(-rbhi)ta strI. divAla. -tiyo chuM. | vi., pR. bhikhArI bhIMtamAM pachADavAmAM Avato goLInA bhIkhavuM sakri. bhikSA mAgavI, bhIkha ! rUpano eka phaTAkaDo. strI. bhikSA; (lA.) bhIkhIne | bhIMta-rbhi)savuM sa. kri. sakhata rIte bhIDI meLavelI cIjavastu. bhikhArI vi. pu. | dAbavuM; pIlavuM. bhIM(-rbhi) strI, bhIkha mAgavAno dhaMdho karanAruM. | bhIM(rbhi)so pu. sakhata bhacaraDo bhikhAraNa strI. bhikSuka strI bhUko DuM cUro, cUrNa -kI strI, bArIka bhIDavuM sakri. vAsavuM, baMdha karavuM; kaMsIne | bhUko. -kesUkA ., ba.va. cUrecUrA bAMdhavuM, bheTIne dabAvavuM. bhIDa strI. | bhUkha strI khAvAnI tIvra lAgaNI; sudhA; giradI, bhIMsa; (lA.) taMgI, achata. (lA.) tIvra icchA. -khyuM vi. bhUkhanI bhIDo chuM. koI paNa padArthane bhIDavAnuM ! lAgaNI thaI che evuM yudhita. -khALavuM lAkaDAnuM ke loDhAnuM yaMtra vi. bhUkha lAgyA kare evA svabhAvanuM bhInuM vi. palaLeluM, Adra; kALI jhAMya khAudhara. 0maro paM. bhUkhathI thatI mAratA raMganuM (zarIra vagere). | maraNa jevI hAlata -nAza strI. bhInApaNuM, AdratA | bhUkharuM vi. rAkhoDI raMganuM bhIla chuM. jaMgalanI eka AdivAsI | bhUgoLa siM.puM. pRthvIno goLo; prajAno puruSa. oDI strI; bhIla strI. | strI. pRthvI uparanA dezapradezonI -lI vi. bhIla saMbaMdhI aneka prakAranI vigatone sAcavatuM bhIluM vi. toDeluM (bheMsanuM zIMgaDuM) vagere; | zAstra ke vidyA napuM. goLano ravo bhUta siM.] vi. thayeluM, vIteluM; napuM. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUdeva AkAza vAyu teja pANI ne pRthvI e pAMce tattva; sacetana prANI. mAtra; (lA.) preta-pizAca. OkALa [saM.] puM. vItI cUkelo samaya ke yuga. kAlIna [saM.] vi. bhUtakALamAM thayeluM, prAcIna bhUdeva [saM.] puM. brAhmaNa | bhUmi [saM.] strI. dharaNI; pRthvI; jamIna. -mikA [saM.] strI. pAyarI; nATakanA pAtranuM te te bhajavaNInuM kAma ; TUMkI prastAvanA (graMthanI) bhUmiti [saM.] strI. rekhAgaNita bhUrakI strI. (lA.) mohanI; jAdU maMtra bhUrazI(-sI) strI. lagna vagere mAMgalika prasaMgane aMte apAtI brAhmaNone rokaDa dakSiNA, bhUyasI dakSiNA [bheTavuM bhUM(-bhuM)gaLa strI. polI naLInA AkAranuM phUMkavAnuM eka vAdya; napuM. bhUMgaLuM. -LI strI. patarAnI nAnI naLI. -LuM napuM. poluM naLAkAra (dhumADo nIkaLavA temaja sisoTI mAravA); cimanI (mila vagere kArakhAnAnI) bhUM<-bhuM)javuM sa.kri. kaDAyAmAM nAkhI zekavuM bhUM(-bhuM)Da napuM. dAtaraDAM na hoya evI jAtanuM Dukkara. haNa, taNI strI. bhUMDanI mAdA. DuM vi. bIbhatsa dekhAvanuM ke azlIla zabdavALuM; kharAba; (lA.) dveSI bhUM(-bhuM)savuM sa:kri. chekI kADhavuM; (lA.) jANe thayuM ja na hoya evuM karI nAkhavuM. bhUM(-bhuM)sADavuM sa.kri. (preraka) bhUMsAya ema karavuM bhekha puM. saMnyAsI ke sAdhu bAvAnI dIkSA; dIkSA lIdhA pachIno paheraveza; (lA.) kAma pAra paDe e rIte karavAnI manovRtti bhekhaDa strI. karADa; bhAThuM bhega puM. mizraNa. -LuM vi. ekaThuM; mizra. | 171 bhUruM vi. rAkhoDI AsamAnI raMganuM; gulAbI gorA raMganuM bhUlavuM a.kri. cUka karavI, pramAda karavo; sa.kri. vismaraNa karavuM. bhUlastrI. cUka, khAmI; (lA.) gerasamajha. bhulakaNuM vi. bhUlavAnA svabhAvavALuM. bhulavaNI strI. | bhUlavuM e. bhulabhulAmaNI strI. | bhUlA paDI javAya evI aTapaTI -gAbheguM vi., a. sAthosAtha | racanA. bhulAvo puM. bhUlavuM e, bhrama bhUsako puM. UMcethI nIce paDavuM e, dhubAko, dhUbako: ThekaDo bheja [saM.] puM. bhInAza bhejuM napuM. magaja; (lA.) hoziyAra bheTavuM sa.kri. AliMgana ApavuM; mulAkAta karavI; (lA.) laDavA mATe ekaThA maLavuM. bheTa strI. mulAkAta, meLApa; bakSisa, bheTADavuM sa.kri bhUsuM napuM. ghauM vagere anAjanI photarI; cavANAnuM eka mizraNa, bheLa bhUMkavuM akri. gadheDAnuM bhobho karavuM Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bheda) 172 mikAna (preraka) bheTe ema karavuM. bheTiyo | bhoja puM. bhojana-samAraMbha. bhojana 5. maMdira vagere mATe bheTa lAgA siM.) napuM. jamavuM e, jamaNa." ugharAvanAro munIma ke kAsada. bheTo | bhojAI strI. bhAbhI puM. meLApa bhoTavo chuM. mATIno caMbu bheda saM.] pR. judApaNuM, taphAvata; bhoDuM napuM. sApa vagerenuM mAthuM prakAra, varga; (lA.) chAnI vAta; bhoNa napuM. mRdaMgamAM lagAvAto loTano phATaphUTa, chevuM sakri. ArapAra kANuM pIMDo; dara. -NiyuM napuM. naraghAMmAMnuM paDe ema pheMkavuM; vaccethI be bhAga | nAnuM, bAyuM paDe ema toDavuM. nadI vi. (lA) , bhoyuM napuM. mULiyAMno jhUDo rahasyamaya |bho vi. (lA.) jaDa svabhAvanuM bheravAvuM a.kri. saMDovAvuM, bheru chuM. bhopuM vi. mUrkha bhopALuM napuM. pokaLa, sAthIdAra pola; bhAre goTALo bheLavavuM sakri. bheguM karavuM, mizraNa bhomiyuM vi. jANakAra. -yo . sthaLa karavuM; sAmela karavuM. bheLa pu. | pahADa vagerenI jANakArIvALo puruSa mizraNa; bhega; bhelADa; eka cavANuM, bhoLuM, LiyuM vi. phUDa kapaTanA khyAla bhUsuM. bhelADa . UgelA molamAM vinAnuM, sAlasa pazu carAvavAM e; bagADa | bhoMkavuM sa. kri. aNIdAra padArthathI bheMza(-sa) strI. DobuM, mahiSI (eka | vIMdhavuM dUdhALuM kALI cAmaDInuM moTuM prANI) | bhoDuM vi. kSobha pAmeluM. Thapa strI. bhoga [saM.) . bhogavavuM-mANavuM e; | bhAMThApaNuM, kSobha bhogavavAnI sAmagrI; devane bhoMya strI. bhUmi, jamIna, zarIranI dharavAnI sAmagrI; puSTimArgIya | cAmaDInI sapATI maMdiromAM bapora pachInA bhrama [saM. 5. saMdeha. ONa saM.] napuM. utthApananAM darzana bAdanuM darzana | pharavuM e. ONA strI, bhrama, bhrAMti (lA.) mAThI dazA; balidAna. 0vaTo bhraSTa siM.) vi. UMcethI paDeluM; (lA.) puM. bhogavavAno hakka; mAlikI hakka | vaTaleluM bhogaLa strI, jillA vagerenAM daravAjAbAraNAnI aMdaranI bAjue ma' bharAvavAmAM AvatuM ADuM lAkaDuM ke makAna [ara.] napuM. ghara, pAkuM bAMdheluM AgaLo raheThANa Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma-mokoDo 173 miTha ma(ma)koDo chuM. kIDInA varganuM kALuM majabUta [ara.] vi. deDha; sabaLa, jIvaDuM; troDAno ke jhAMjhara vagereno | zaktimAna. -tI strI. majabUtapaNuM pratyeka AMkaDo, maMkoDo. DI strI, nAno majare [ara.] a. sATe, peTe makoDo, maMkoDI majala [ara. strI. eka divasanI makkama vi. deDha cittanuM, sthira vicAranuM | musApharI jeTaluM aMtara; majala pUrI thAya makhamala [ara.) napuM. strI, eka jAtanuM e mukAma; (lA.) musApharI, Tappo rezamI kApaDa majA,-jhA [.] strI. AnaMda, lahera, magaja" [phA.) napuM. khoparI aMdarano | moja. cheka strI. mazkarI jJAnataMtuono mulAyama jaththo, bhejuM; majAgaruM napuM. mijAgaruM, baravuM phaLanuM mIMja; (lA.) buddhizakti. |majiyAruM vi. sahiyAruM, patiyALuM, napuM. amArI strI. (lA.) mAthAkUTa | bhAgIdArI magajare pu. caNAnuM vesaNa ghI ane majUra paM. napuM. zramajIvI dahADiyo. gaLapaNanI eka nAgarI mIThAI | -rI strI, vaitaruM, mahenata; (lA.) magadaLa majUrInuM mahenatANuM magajI strI. koI paNa lUgaDAne sIvIne majUsa chuM. cAra pAyAno hATiyAnA ghATano lagAvavAmAM AvatI bIjA raMganA | Ubho mATIno ke lAkaDAno jUnI kApaDanI paTTI paddhatino kabATa (jemAM dUdha dahIM vagere magadaLa 5. maganA loTano magaja jevo | rahe ne uparanI sapATI upara gAdalAM lADu; magaja godaDAM mUkavAmAM Ave.) magara, macchacha7) paM. pANInuM eka maTakuM napuM. kaThoLamAM paDatI eka jivAta hizna moTuM prANI maTaku napuM. pANInuM mATaluM. kI strI. macaka strI. DagavuM e, pAchuM ThavuM e. nAnuM mATaluM, mathanI, maTukI -ko . (lA.) garva maTakuM napuM. AMkhanI palaka. maTameTAvavuM macakoDavuM, macaDavuM sa.ki. maraDavuM, | sakri. AMkhanA palakArA karavA AMbaLavuM maTavuM akri. ALasavuM; dUra thavuM; baMdha macavuM a.kri. tallIna thavuM, maMDavuM, | thavuM; rogamukta thavuM josamAM AvavuM maTUkI juo 'maTamAM. maccha-cha7) 5. DAMsa. macharuM machaluM maToDuM juo "mATI mAM. napuM. bArIka UDatI jivAta miTha [saM. puM. sAdhuno Azrama; vidyAnuM machavo chuM. saDhavALuM madhyama prakAranuM hokuM | mathaka Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 maThA(-4)ravuM mimaro maThA(-4)ravuM sakri. TIpIne ke raMdo | (lA.) mahenata; mAthAphoDa , pheravIne sapATa banAvavuM TApaTIpa | mada (saM.) . garvanI mastI, kephanI karavI khumArI. dIluM vi. madamasta maTho chuM. dahIM bhAMgIne banAvelo ragaDa, | madada [ara. strI. sahAyatA. 0gAra, jADI chAza 0nIza [+phA. vi. sahAyaka maDaduM [phA.), mahuM napuM. mRta deha, zaba. | madAra [ara.] puM. AdhAra - maDAgAMTha strI. (lA.) choDI chUTe | madha napuM. madhamAkhIoe ekaTho karelo nahi evI gAMTha rasa. -dhiyuM vi. madha jevuM mIThuM maDha DuM. mAtAnuM sthAnaka. -DhI strI | madhya [saM.] vi. vaccenuM napuM. vacalo sAdhubAvAnI nAnI jhUMpaDI. -TUlI | bhAga. pkAlIna (saM.vi. vaccenA strI. nAnI chAparI yugamAM thayeluM. 0ma siM. vi. maNako pu. vehavALo goLa ke lAMbo vaccenuM dhyAhna siM] puM, ba.va. pAro; aMkoDo baporano bhAga maNA strI, UNapa, khAmI | mana [saM.] napuM. citta, aMtaHkaraNa; mata [sa, napuM.] . abhiprAya; } (lA.) icchA. manasvI [saM.) vi. saMpradAya. -tuM, tuM napuM. kabUlAtanI | sthiradhI, buddhivALuM; (lA.) sahI. -tAdAra vi. (vepArIne | manamojI; taraMgI tyAMno) khAtedAra; gAmamAMthI | manakho chuM. manuSya tarIkeno janmAro sarakArane bharaNuM bharAya enI sAkha | manA [ara.], 0I strI. baMdhI, niSedha karanAro manAvavuM manAmaNuM juo. "mAnavuMmAM. matalaba [ara.] strI. Azaya; | manuSya [sa., 5. puM, napuM. mANasa tAtparya, bhAvArtha. -bI, biyuM vi. | maphata [ara.) a. vagara paise, kAMI paNa kharca ke maLatara vinA; phogaTa. matA [ara., -nA strI. mAla-milakata nuM, atiyuM vi. maphata laIne mati saM. strI, buddhi, akkala vAparanAra; phogaTiyuM; maphatano mAla mathaka napuM. mukhya sthAna, keMdra | khAnAruM mathavuM sakri. valovavuM a.kri. (lA.) | maphalara (aM. napuM. galapaTo prayatna karavo; maMDavuM. -nI strI. | mabha(-bha, bhIma vi. moghama valoNAnI goLI; nAnI mATalI | mamaro paM. cokhAnI dhANIno dANo; (ThaMDA pANInI). mathAmaNa strI. | (lA.) uzkeraNIno bola svArthI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamaLAvavuM] [mavAla mamaLAvavuM sakri. moMmAM Amatema |maravo puM. nAnI kAcI kerI; tulasInI pheravavuM jAtano eka choDa 175 marakavuM a.kri. AchuM hasavuM, malakavuM. marakaluM, marakalaDuM napuM. marakavuM e maraghuM napuM. kUkaDuM. -ghI strI. mAdA kUkaDuM. -gho pu. nara kUkaDuM maracuM napuM. rasoImAM eka upayogI tIkhI zIMga. -cI strI. maracAMno choDa; maracAMnA AkAranuM eka dArUkhAnuM marajAda strI..maryAdA, malAjo; sabhyatA; vaiSNava-puSTimArga saMpradAyanI khUba zuddhi jALavanArI eka AcAra-praNAlI. -dI vi. puSTimArgIya marajAda pALanAruM marajI [ara.] strI. icchA. -jiyAta vi. marajI pramANenuM maraDavuM sa.kri. macaDavuM; AmaLavuM. maraDa strI., puM., maraDATa puM. maraDAvuM e; (lA.) garva; rIsa; laTako. Do puM. kAco Ama paDe evo jhADAno roga atIsAra. -Diyo chuM. mATIthI mizrita prakAranI jhINI kAMkarI, marabI marada [phA. ma] puM. marda, AdamI, puruSa; (lA.) bahAdura mANasa maravuM a.kri. no prANa nIkaLI javo, nAza pAmavuM; (lA.) khuvAra thavuM; * nukasAna bhogavavuM. -Na [saM.] napuM. maravuM e; mRtyu, mota. maro chuM. (lA.) motanA jevI sthiti, herAnagatI. marakI strI. gAMThiyo tAva, laeNMga marasiyo [ara.] puM. mRtyugIta, rAjiyo marahUma [ara.] vi. maraNa pAmeluM, svargastha; kailAsavAsI; vaikuMThavAsI marA(-re)Tho puM. mahArASTra dezano vAsI ke vatanI. -ThaNa strI. marAThA strI. marAThI vi. mahArASTrane lagatuM; strI. mahArASTranI bhASA marAmata strI. jIrNoddhAra, samArakAma maroDa puM. (akSarano) vaLAMTa marma [saM., navuM.] napuM. zarIramAMnuM sukomaLa sthAna; puM. bheda, chUpI vAta; tAtparya; rahasya malaka(-kA)vuM a.kri. maMda maMda hasavuM. malakATa puM. malakavuM e, AnaMda. malakUDuMvi. sahejamAM malakI jAya evuM; (lA.) khuzAmatiyuM malapatuM vi. umaMgathI ThaThAre dhIme dhIme cAlatuM | malama [phA.] puM. gaDagUmaDa vagere upara copaDAtI davAnI lUgadI malAI [phA.] strI. dUdhanI tara malAjo [ara.] puM. maryAdA, adaba; maryAdA batAvavAnI kriyA malokhuM napuM. sAMThAno TukaDo; reMTiyAnI mALa khasI na jAya e mATe be DhIMgalI vacce khosAtI saLI |malla [saM.] puM. pahelavAna mavAla(-La) vi. narama ke samAdhAna Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mavAlI. 176 miheto kAraka vRttinuM cakacUra. -stI strI. mastapaNuM, mavAlI [phA. puM. bhikhArI; kaMgALa; (lA.) tophAna (lA.) guMDo mahaMta . moTo sAdhu, maThAdhikArI mazaka [phA.) strI, pANI bharavAnI mahA,Ina siM. vi. moTuM. -himA [saM.] cAmaDAnI kothaLI 5. mahattA; pratApa, yaza . mazAla[ara.strI. lAkaDI upara cIMtharAM mahAta juo "mAta'. vIMTI-tela UMgI saLagAvavAmAM |mahAla [ara. 5. paragaNAno eka AvatI dIvI. 0cI chuM. mazAliyo | bhAga, tAluko. kArI . mahAlano mazi(-siDyAI juo "mAzI- | vahIvaTadAra (sI)mAM. | |mahAlavuM sA.kra. mANavuM, varaNAgiyA mazI,-sI siM.] strImeza; kAjaLa; ! thaI pharavuM guvAra vageremAM paDatI kALI jivAta |mahAvata . hAthIno hAMkanAra mazkarI [ara. strI. majAka, Thako, mahAvaro [ara.] puM. Adata, Teva, ToLa. -huM vi. iTTAkhora | abhyAsa, masa pu. cAmaDI upara UgI Avato mahino [phA.) pu. varasano bAramo kALo dANo. -so . masaharasanA | bhAga, mAsa; (lA.) mAsika pagAra roganuM te te nAnuM AMcaLa . mahiyara napuM. strIne mAtAnuM ghara, masara strI meza, kAjaLa. sotuM napuM. | piyara. mahImATaluM napuM. lagna pachI mAluM, rasoI karatAM na dajhAya e | vidAya vakhate mahiyaramAMthI kanyAne mATe vaparAto kapaDAno DUco | apAtuM mATaluM : masaLavuM sakri. ghasIne coLavuM, mahiyArI strI. chAza vecanArI gadaLavuM, mardana karavuM mahilA siM. strI, (koI paNa) strI masANa napuM. maDadAM bALavAnI jagyA, maheNuM napuM. mArmika vacana, ToNo smazAna mahetara chuM. bhaMgIno mukhI; jhADuvALo masAlo [ara.JpuM. tejAnA; rasoImAM | bhaMgI (sAmAnya). 0Na,-rANI strI. dhamadhamATa Ave e mATeno | bhaMgiyaNa tejAnAno bhUko; sAmagrI-sAdhana mahetala [ara. strI. mudata, (vacceno) masIda [ara.] strI. masjida, | samaya muslimonuM prArthanAsthAna |maheto . zikSaka; gumAsto, kArakuna; masta, -stAna [phA.) vi. madamAtuM, | munIma. tAjI chuM. mukhya zikSaka; Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahenata] 177 munIma. -tI strI. mukhya strIzikSaka | sarakhAI, jo gavAI; sagavaDa. mahenata [ara.) zrI. zrama; prayatna. meLavaNa napuM. dUdhamAM nAkhavAnuM -tANuM napuM. mahenatano Arthika badalo. AkharaNa. meLo 5. ghaNAM mANasonuM -tu vi. mahenata karanAra ekaThAM thavuM e ekaThAM thaI mANavAno mahemAna [phA.) puM, napuM. paroNo. utsava. meLApa chuM. maLavuM e, bheTo. gIrI, -nI strI, paroNAgata, meLe a. ApoApa, mate, jAte, paDe atithisatkAra maLI strI, paiDAnI nAmAM UMcelA mahera, bAnI [phA. strI. kRpA, dayA. | divelano thato dhULavALo cIkaNo ObAna [phA.) vi. kRpALu, dayALu mela; hanumAnanI mUrti uparano maherAmaNa 5. mahA arNava - mahA- siMdUra ne telano mela; godaDAMnI sAgara, dariyo thappInuM khoLiyuM, e khoLiyAmAMno mahe(ho) [ara.] puM, -lAta strI. | godaDAMno samUha rAjA- bAdazAhanI havelI, rAjamahela maMkoDo,-DI strI, juo 'makoDo." mahesUla [ara. strI. jamIna uparano maMgaLa (saM.) vi. zubha; 5. e nAmano kara; rAjyanI kula Avaka . | AkAzI eka graha ane vAra mahora [phA.) strI. chApa; chApavALo | maMjana siM.] napuM. mAMjavuM e; dAMte sonAno sikko, gInI; calaNI | devAnuM cUrNa sikko. -huM napuM. zetaraMjanuM sogaThuM; | maMjIrAM napuM., ba.va. kAMsIjoDAM mUrtinA mukha upara caDAvavAmAM Avato | maMjUra [ara.] vi. kabUla, mAnya; sonA-cAMdIno mukhAkRti khobharo. bahAla -ro chuM. sApanA tALavAmAM thato eka |maMDapa siM.) . mAMDavo; (lA.) rAmade capaTo goLa padArtha; mokharAno bhAga pIranA paMthano utsava-meLo mahello, mahollo [ara.] puM. pA pADo; |maMDaLa saM.) napuM. goLa gherAva; ToLuM; moTI phaLI prAMta, pradeza. -LI strI, nAnuM maMDaLa, maLa siM.) . mela, kacaro; viSTA | ToLI maLavuMa.kri joDAvuM, bheLuM thavuM ekarUpa | maMDavuM a.ki. macyA rahevuM thavuM; samAna hovuM; hAtha lAgavuM. | maMtavya siM] napuM. mata, mAnyatA meLavavuM sa. kri. (karmaka) maLe ema | maMtra (saM.) . maMtraNA, masalata; vedanI karavuM. meLa pu. maLatApaNuM, banAva, | RcA; daivI zaktine sAdhya karavAnA saMpa, rojano AvakajAvakano hisAba; | zabdono samUha Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 mAtra maMda [saM.] vi. dhImuM; DhIluM. dI strI. | mAravAno ne vecavAno dhaMdho karanAra. kamIpaNuM; bajAranA bhAvanI paDatI | mAchaNa strI, mAchI strI '' maMdavADa juo "mAMduMmAM. mAjI strI, ba.va. vRddha nArI maMdira siM. napuM. devAlaya, vidyAnuM)! (mAnAcaka) dhAma mAjI [ara.] vi. nokarImAMthI phAreka mA strI mAtA, janetA; koI paNa vRddha | thayeluM, nivRtta strI. va(-vI)tara napuM., ba.va. mAjhA strI. maryAdA, hada mAbApa mATe a. vAste, sAru, kAje mA(-mAM)kaDa,naNa pu. pathArImAM thato rAto mATI strI. pRthvI-jamInanI dhULa, mAMsa. jIva mATa,0luM napuM. mATInuM moTuM maTakuM, mAkha, khI strI. eka UDatuM nAnuM jIvaDuM, 1 nAno goLo. -TalI strI. nAnuM mATaluM. makSikA maToDuM napuM. kAMkarInA bhegavALI mATI mAkhaNa napuM. dahIM valovavAthI nIkaLato mAThuM vi. amaMgaLa, kharAba, azubha; padArtha, navanIta; (lA.) khuzAmata | (lA) kAMIka ochuM; napuM. dubhavaNa mAga kuM. mAraga, khAlI jagyA; mokaLAza | mADha puM. daravAjA uparanuM DhAMkeluM mALiyuM mA(-mAMgavuM sakri. yAcavuM, pAchuM | aDhiyuM napuM. uparamALa agAzImAM ApavA kahevuM mAMga strI. mAgavuM eka | dhAbAvALuM nAnuM betraNa bAju dIvAla (lA.) jarUriyAta; achata. mA- | vinAnuM caNatara (-mAM)gaNI strIe mAgavuMe; khetaramAM mANavuM a.kri. mahAlavuM, bhogavaTo khaLAM taiyAra thatI vakhate yAcako temaja | anubhavavo . vasavAyAM vagerene apAtI dANAnI mANasa chuM. napuM. manuSya. -sAI strI. bheTa. mAgaNe napuM. leNuM, karaja. | (lA.) sajjanatA mAgaNiyAta vi. leNadAra. mAguM navuM. mAta [ara. vi. hArI gayeluM, parAsta, sagAIne mATe vara ke kanyAnI mAgaNI ! mahAta karavI e mAtA siM. strI. mA, janetA; devI; mAchalI strI, huM napuM. eka jaLacara | zItaLA. suzrI strI, mA (mAnArthe). prANI. lo 5. sonuM ghaDavA ApatI mAtra siM./a. kevaLa, dakta. trAsiM] veLA mAlikane sonI taraphathI e ja strI. mApa, pramANa; dhAtunI bhasma, sonAno jenamUno kaNarUpe ApavAmAM | khAkha; e-o ane ai-au upara Avechete. mAchI,0mAra chuM. mAchalAM mukAtuM nizAna; piMgaLamAM vasvaranA Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAthuM] uccAraNa jeTalo samaya. strI strI, svaranI nizAnI 179 [mAravuM (preraka) mAne ema karavuM; risAmaNuM choDAvavuM. manAmaNuM strI. risAmaNuM choDAvavuM e. mAnItuM vi. managamatuM; mAnapAtra | mAthuM napuM. zira, bhUMDa; garadanathI tAlakA sudhIno zarIrano bhAga; mathALAno bhAga, Toca. -the a. upara. -thoDuM napuM. UbhA rahetAM mAthuM DhaMkAI jAya eTaluM pANInuM UMDANa. -thAbhAre vi. (lA.) koIthI na dabAya evuM uddaMDa mAdaLiyuM napuM. mRdaMga-pakhAjanA ghATanuM nAnuM gaLAmAM paheravAmAM AvatuM poluM cakatuM. mAdaLuM, -NuM napuM. bheMsa pANIvALA khADAmAM paDI rahI gaMdakI kare che e mApavuM sa.kri. pramANa cokkasa karavuM; (sAmAnI zakti vagereno) aMdAja levo. mApa napuM. mApavuM e; pramANa. -piyuM napuM. anAjanuM mApa karavAnuM vAsaNa. -puM napuM. dUdha mApavAnuM sAdhana, paLI; varSa mATeno lAgo (khAsa karI anAjanA rUpamAM kheDUta taraphathI apAto) mAdA [phA.] strI. mANasa sivAyanAM prANIonI strI jAti; bAraNAMnA baraDavAmAM bAranA pATiyA upara rahetI baraDavAnI paTTI mAdhukarI [saM.] mAgavAmAM AvatI bhikSA mApha [ara.] vi. kSamA kareluM. -phI strI. kSamA, daragujara, mukti mAphaka [ara.]vi. anukULa, rucatuM-gamatuM mAmalo [ara.] puM. paristhiti; kaTokaTInuM | strI. ghera ghera pharI TANuM mAmo huM. mAno bhAI. -mI strI. mAmAnI patnI. -meruM napuM. mosALuM, mAmA taraphathI zubha prasaMge bhANajAMne maLatI bheTa; (lA.) e prasaMgano varaghoDo mAdhyama [saM.] napuM. vyavahAra mATe vaparAtuM vaccenuM sAdhana | mAna [saM., puM.] napuM. abhimAna; AbarU, pratiSThA; Adara; tola, mApa. -nI [saM.] vi. abhimAnI. -nya [saM.] vi. mAnavA lAyaka, pUjya mAnava [saM., puM.], -vI napuM. mANasa. * hatA [saM.] strI.(lA.) mANasAI mAnavuM sa. kri. svIkAravuM, kabUla karavuM; Adara Apavo. -tA strI. bAdhA, agaDa, AkhaDI, manAvavuM sakri. | mAravuM sa.kri. ('maravuM'nuM karmaka) prahAra | mAyA [saM.] strI. IzvaranI eka prabaLa zakti, yogabhAyA; zAMkara vedAMtamAM - jenAthI A jagata ane jagatanA padArtha dekhAya che tevI mithyAdarzana karAvanArI anAdi zakti; (lA.) chaLa, prapaMca; mamatA, heta; dhana, dolata Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAraphata 180 [mALa karavo; hatyA karavI; (lA.) corI | mAvaThuM napuM. kamosamano varasAda (khAsa karavI, khUMcavI levuM. mAra chuM. mAravuM] karI mAgha mahinAnI AjubAjuno) e, prahAra, mAraNa siM.] napuM. | mAvuM a.kri. samAvuM mAravAno tAMtrika prayoga; jherI ke kephI | mAvo 5. dUdhane ukALI karavAmAM Avato padArthanI asaranuM nivAraNa; hisra | ghaTTa padArtha (jamAMthI peMDA vagere bane pazue khAvA mATe mAreluM pazu. | che); phaLano garama mArAmArI strI, mAravAmAM pariNamato | mAzI(sI) strI, nAnI bahena. -so puM. jhaghaDo. mAro paM. mArI nAkhavAno dhaMdho ! mAsIno dhaNI. mazi(si)-yAI vi. karanAro; uparAuparI pheMkavA-mAravAnI | mAsIne lagatuM, mAsInuM kriyA mAsa[saM.5 mahino. -sika (saM.vi. mAraphata [ara.] a. vacamAM rAkhIne | mahinAnuM napuM. mahine prasiddha thatuM dvArA; strIAData, dalAlI. -tiyo | copAniyuM, mahine karavAmAM AvatuM puM. ADatiyo, dalAla zrAddha. sIso pe marelAM pAchaLa varSa mArga siM.) paM. rasto, upAya; paMtha, pUratAM dara mahine karavAmAM AvatAM saMpradAya. -rgI vi. rAmadevapIranA | zrAddha ane brahmabhojana paMthanuM anuyAyI; e paMthanA bAvAnI |mAstara [e. puM. mahetAjI, zikSaka | (posTa rela mila vageremAM)amaladAra mAla [ara.] . sAmAna; DhoraDhAMkharA |mAhita [ara.], 0gAra [phA.) puM. 0dhArI vi. 5. DhoraDhAMkhara pALavAno | vAkephagAra. -tI, 0gArI strI. dhaMdho karanAra rabArI-bharavADa vagere | vAkephagArI, jANakArI : jAtinuM. 0pANI napuM, ba.va. (lA.) |mAhe [phA.) a. -no mahino miSTAnna mAhyaruM napuM. mAtAne ghera lagna vakhate mAlAphUliyuM juo 'vagaDuM." varakanyAne besavAne mATenI mAMDaNI ke mAli-loka [ara.] . svAmI, zeTha, maMDapa; e rIte mAMDaNImAM varakanyAne paramezvara. -kI strI svAmIpaNuM, dhaNI- | besavAnI kriyA ttu mALa pu. meDo, majalo. 0muM napuM. mAliza[phA.](sa) strI. zarIrane malama saLiyA ke doraDAmAM parovI ke bAMdhI coLI ghasavuM e karavAmAM Avelo kAco AkAra; khAlI mAlUma vi. jANavAmAM AveluM mALA ke pAMjarA jevuM khokhuM, hADapiMjara. mAvajata [ara.] strI. saMbhALa | AvuM sakri. chAparuM chAjavuM. traNa Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mALA napuM. chAja. mALiyuM napuM. sarasAmAna rAkhavA chAparA ke dhAbAnI nIce karelo meDo. mALo puM. pakSInuM ghara; ghaNAM mANasa rahI zake evI aneka mALavALI moTI maholAta (muMbaImAM hoya che evI) 181 [miyAM mAMDaNI strI. goThavaNI; mAlanI UbhaNI. mAMDa,mAMDa a. mahAmuzkelIthI, jema tema karI. mAMDavALa strI. hisAba ke jhaghaDAnuM nirAkaraNa mAMDavo puM. maMDapa; (lA.) dIkarI, kanyA. -vI strI. nAno maMDapa; navarAtrimAM dIvA mUkavA karelI mAMDaNI; jakAta vasUla karavAnuM thANuM; mukhya bajAra; bhoMyaziMga, magaphaLI mAMkaDa puM. juo 'mAkaDa.' mAMkaDuM napuM. lAla moMnuM vAMdaruM. -DI strI. mAMkaDAnI mAdA; ghaMTInA upalA paDamAM besADelo lAkaDAno TukaDo; goLI upara capasIne besato ravaiyAno bhAga; Dhora bAMdhavAnI moLImAM gALAmAM raheto lAkaDIno TukaDo; haLamAMnI uparane cheDe khoselI nAnI DAMDI; ghoDInI eka jAta mAMgalika [saM.] vi. zubha prasaMganuM mAMcaDo puM. maMca, UMcI mAMDaNInI beThaka. mAMcI strI. nAnI corasa khATalI ke mAMDaNI mAMduM vi. bImAra, AjAra. mAMda napuM., mAMdagI strI, bImArI, AjArI. mAMdaluM vi. mAMduM rahyA kare evuM. maMdavADa puM. lAMbI cAlelI mAMdagI mAMsa [saM.]napuM. zarIramAMnI mATI. 09 [saM.] vi. mAMse bhareluM, majabUta | | snAyuvALuM mijAgaruM napuM. juo 'majAgaruM.' mijAja [ara.] puM. gussAvALo svabhAva; (lA.) prakRti, tabiyata. -jI vi. mijAjavALuM miti [saM.] strI. tithi (hiMdu mahimAnI) | mitra [saM. navuM.] puM. dosta mAMjara strI. tulasI DAMgara vagerenI maMjarI mAMjaruM vi. bilADInA jevI lIlI bhUrI | kIkIvALuM minAra, -ro puM. [ara.] masIdonA AgalA bhAgamAM pAtaLA staMbhanA AkAranuM raheluM bAMdhakAma, ToDo miniTa [aM.] strI. kalAkano sAThamA bhAgano samaya mAMjavuM sa.kri. UTakavuM; ghasIne sApha karavuM. mAMjo puM. kAca pAyelI dorI mAMDavuM sa.kri. goThavavuM, mUkavuM; lakhavuM, noMdhavuM; zarU karavuM. mAMDa strI. zobhA mATe goThavelI mAMDaNI ke utaraDa. | | miyAM [hiM.] puM. muslima gRhastha; enuM saMbodhana mALA [saM.] strI. hAraDo, zRMkhalA; kramika saMkalanA. -LI puM. phUlajhADa ucheranAro ne phUlanI mALA banAvanAro. -LaNa2 strI. mALInI strI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mila, 182 | mujaro mila [.] strI. yaMtrathI cAlatuM (moTuM | bahAra samajhavA na de evuM kApaDanuM ane nAnuM tela ke anAja | mIM(mi)daDuM napuM. bilADuM, manaDuM. -DI pIsavAnuM ke pANI kADhavAnuM) kArakhAnuM | pR. mAdA mIMdaDuM kUvA vageremAMthI paDelo milakata [ara.] sthAvara jaMgama pUMjI ! padArtha kADhavAnuM aneka AMkaDiyAvALuM mizra, zrita siM.) vi. bheLaveluM; | sAdhana. -Do . nara mIMdaDuM, bilADo bheLaseLavALuM mukAdama [ara.] 5. majUra-kAmanI mITa strI. maTakuM mAryA sivAyanI najara | dekharekha rAkhanAra mIThuM vi. gaLyA svAdanuM madhura svAdanuM mukAbalo [ara.] puM. sarakhAmaNI; yuddha -ThAI strI. miSTAnna che vageremAM sAmano mIThuM napuM. lUNa, namaka mukAma [ara.]5, napuM. raheThANa; paDAva, mINa napuM. madhapUDAmAMthI madha kADhI lIdhA | utAro ' ' pachI kADhavAmAM AvatocISNo padArtha. mukti siM] strI. mokSa; chuTakAro. -kta -NiyuM navuM. mINa caDAveluM kApaDa | siM.) vi. chUTuM manaDuM mInI juo 'mIMdaDuM." mukhatyAra [ara.] vi. pUro pratinidhi. mIM(mi)cavuMsa.ki. AMkhonuM baMdha karavuM. | nAmuM napuM. mukhatyAra banAvavAnuM mIM-mi)cAmaNAM napuM, ba. va. mIMcavuM | lakhata. -rI strI. mukhatyArapaNuM sattA kholavuM e enA vaDekaravAmAM AvatI mukha siM] napuM. moTuM; cahero; Agalo izArata bhAga; nadI samudramAM ke jyAM maLatI mIM(-mi)ja napuM. koTalAmAMnuM bIja | hoya te bhAga. -khiyo 5. puSTimArgIya mIM(mi)Dalo chuM. mAthAnA vALanI serone | maMdirano mukhya sevA karanAro ekaTho vaLa ApI gUMthavI e; eno | adhikArI. -khI pR. gAmano paTela. AkAra. -lI strI, nAno mIMDalo | -khya siM.] vi. pradhAna, mokhare raheluM mIM(-mioDuM napuM. poluM biMdu, zUnya. mI. mugaTa . mAthA uparano pAghanA (mi)DavavuM sakri. khAtAvahImAM AkArano eka zaNagAra; rAjAno khAtA khatavatAM jatAM rakama nIce mIMDAM | tAja, mukuTa karavAM mugaTo puM. aboTiyuM, rezamI vastra (puruSa mIM(-mi)DhaLa napuM, puM. lagna prasaMge | mATenuM). -TI strI. nAno mugaTo varakanyAne jamaNe kAMDe bAMdhavAmAM mucarako tika] 5 jAmInakhata AvatuM eka sUkuM phaLa; madanaphaLa mujaba [ara. a. pramANe; peThe, jema mIM(mi)TuMvi. pardukhavuM, manano Azaya mujaro [ara.] zuM vAMkA vaLIne karavAmAM Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muDaduM] [mUTha AvatI salAma; e nimitte ke | mullAM [ara.] puM. muslima paMthano mAMgalika prasaMgonA divasomAM purohita savArasAMjha vagADavAmAM AvatAM Dhola | zaraNAI 183 muzAyaro [ara.] puM. kavisaMmelana (arabI-phArasI paddhatinI kavitAnuM) muzkela [ara.] vi. agharuM, kaThaNa. -lI strI. musIbata musaddI [ara.] puM. mutsaddI, rAjadvArI muDaduM [phA.] napuM. mareluM zarIra, zaba, mahe mutaraDI, mutaraNuM, mutarANuM juo 'mUtra'mAM. [puruSa mudata [ara.] nakkI karelo samaya; samayano gALo | muddala [ara.] napuM. mULa thApaNa, mUDI; a. taddana; bilakula; jarApaNa, sAva muddo [ara.] puM. purAvo, pramANa, mUla hakIkata; tAtparya musaddo [ara.] puM. lakhANanuM kAcuM mALakhuM, kharaDo musalamAna [ara.] puM. islAmano anuyAyI, muslima musAphara [ara.] puM. pravAsI, vaTemArgu, | yAtrI | mudraka [saM.] puM. chApanAra. -rNa [saM.] napuM. chApavuM e; chApa. -NAlaya [saM. huM., napuM.] napuM. chApakhAnuM. mudrA [saM.] strI. chApa; sikko; vIMTI; hAthe ke zarIranAM aMgo para mArelI sAMpradAyika cihnonA rUpamAM chApa; nizAna muni [saM.] puM. RSi munIma [ara.] puM. peDhIno mukhya mahetAjI muratiyo juo 'mUrata'mAM. murabbI [ara.] puM. vaDIla murabbo [ara.] puM. cAsaNImAM AMthelo ke caDAvelo kerI AMbaLAM vagereno pAka mulaka [ara.] puM. deza mulatavI [ara.] vi. mokUpha mulAkAta [ara.] strI. meLApa, samAgama mulAyama [ara.] vi. suMvALuM, narama musIbata [ara.] strI. aDacaNa, takalIpha muslima [ara.] vi. islAmapaMthanuM; puM. musalamAna muhUrta [saM.] napuM. mAMgalika kAmanuM zubha TANuM muMja [saM.] napuM. darbha jevuM eka pocuM ghAsa mU<-mu)uM vi. marI gayeluM mUkavuM sa.kri. mukta karavuM; choDavuM; sthApita karavuM, rAkhavuM, dharavuM; paheravuM, caDAvavuM, ghAlavuM mUcha strI. puruSane UpalA hoTha upara UgatA vALa; siMha sApa bilADI vagere prANIne nAka pAse thatA evI jAtanA vALa mUTha strI. mUThI; talavAra vagereno hAtho; eka melo mAMtrika prayoga. -ThI strI. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 miDo hathelIno bIDo. Tho . moTI mUThI | sthAna. LADuM, LiyuM napuM. jaDa. mUDI strI. vepAra udyogamAM rokavAmAM | LI strI. jhINA jhINA mULanA phaNagA. AvatI thApaNa, pUMjI. vedAra !.| -Lo paM. zAkamAM vaparAtuM eka mULa paisAdAra, kavAdI vi. mAtra paisA ja mUMguM vi. jenI bolavAnI iMdriya ane ekatrita karavA ane bIjAnAM hita na | sAMbhaLavAnI iMdriya kAma nathI karatI vicAravAM evA prakAranuM (mANasa- tevuM; bolatuM baMdha raheluM, zAMta dhanika) | maM(muM)jI [ara. vi. kaMjUsa mUDha saM.vi. mUMjhAI stabdha banI rahetuM; | mUMTa-muMjhAvuMa kri. mohamAM ke gUMcavaNamAM (lA.) mUrkha, ThoTha * paDavuM. mUM(muM)jha strI, jhAro chuM. mUtra saM], mUtara napuM. pezAba mutaraDI zvAsa mUMjhAvAno eka roga, meM strI. pezAbakhAnuM, mUtaravuM aki. | (muMjhavavuM saMkri.(karmaka) mUMjhavaNamAM pezAba karavo. mutaraNuM vi. vAraMvAra nAkhavuM, akaLAvavuM. meM(muMjhavaNa pezAba janAruM. mutarANuM vi. pezAbanI strI. akaLAmaNa, gabharAmaNa jene hAjata thaI che tevuM | mUM(muM):vuM sakri muMDana karavuM, boDavuM; mumatI strI jaina sAdhuo moDhe bAMdhe che | (lA.) chetaravuM celo banAvavo. meM e kapaDAno TukaDo (-muM)Da, DI strI, -Do chuM. mAthuM, mUrata napuM muhUrta, sAruM TANuM. mUratiyo | mAthAnuM tAlakuM mUM(muM)DAvavuM sakri. 5. (lA.)kanyA mATe zodhAto varata (pra.) mUMDAya ema karavuM (lA.) khUba mUrkha [sa.vi. bevakUpha, buddhihIna; mahenata karavI. mU-muM)DAmaNa napuM. (lA.) abhaNa. -khaI strI. mUrkhatA. mUMDavAnuM mahenatANuM. meM(muM):Na napuM. -khuM mUrakhuM vi; mUrkha muMDana, mAthuM bovuM e. mU-muMDakuMvi. mUccha(saM.strI. bezuddhi. -cchita saM. | boDA mAthAvALuM napuM. mUDa bezuddha, bebhAna mRga saM.), alI napuM. haraNiyuM mUrti saM.) strI. dhAtu patthara lAkaDuM | mekha [phA.) strI. khIlI; phAcara vagerenuM kotareluM bAvaluM, pratimA, | megha saM. puM. varasAda. velI vi. strI. svarUpa; sAdhu vyakti) gherAM vAdaLAMvALI (rAta) : mUlya saM.napuM. kiMmata, mUlavavuM sakri. | meja [phA.) strI. napuM. Tebala mUlya karavuM (lA.) kadara karavI | meDo chuM. uparano mALa; mALiyuM. DI mULa siM] napuM. vanaspatinI jaDa; 1 strI. uparano nAno mALa; maMDANa, pAyo; nadInuM nIkaLavAnuM | agAzIvALuM makAna; agAzI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 methI, moje methI strI. eka biyuM ke enI bhAjI. mokANa strI. marelA pAchaLanuM kANa-thiyuM napuM. methIno haveja bharI | kUTaNuM; (lA.) pIDA, Aphata banAveluM athANuM (kerI guMdAM vagerenuM) mokUpha [ara.] vi. rahevA dIdheluM, medasiM.) . carabI mulatavI rAkheluM medanI strI. manuSyonI bhIDa moko [ara.] 5. prasaMga, lAga medAna [phA.) napuM. khullI sapATa jamIna /mokSa siM.) . mukti, chuTakAro merAI puM. darajI | mokha pu. moko, lAga, prasaMga merA(-2)yuM napuM. divALImAM UMbADiyAM | mokharo paM. AgaLano bhAga, mahoro; jevI karavAmAM AvatI dIvaDI | sainyano Aghalano bhAga melavuM sakri. mUkavuM. melANa napuM. | mogaro chuM. eka phUla-choDa, kuMda; nAnA rakamano ke devAmAM chuTakAro mukAma | ghUmaTa ke zikhara jevo AkAra; dIvAnI mela pu. zarIra uparano sUko gaMdavADa; | vATano uparano saLagI gayelo gaThTho; gaMdakI. oDI strI. eka melI devI. | eka zAka. -rI strI. hathoDI jevuM -luM vi. malina, gaMduM; (lA.) kapaTI | loDhAnuM ke lAkaDAnuM ghaMTa vagADavAnuM ke mevo [phA.) 5. lIlAM sUkAM phaLa khAMDavAnuM ojAra; eka zAkanI zIMga. meza(-sa) strI. mazI, kAjaLa -2 strI. palALIne jenI photarI kADhI meha,-hulo pu. varasAda, megha nAkhI che tevI dALa, chaDiyAra dALa. meLavavuM meLa, meLavaNa, meLo, meLApa | rela vi., napuM. mogarAnuM tela juo "maLavuMmAM. - | moghama vi. mabhama; mUMDha (mAra) meMThuM napuM. gheTuM. -zrI strI. mAdA gheTuM. -Dho mocI pu. cAmaDAM-joDA sIvavAno dhaMdho : 5. nara gheTuM * | karatI jAtano mANasa, jaNasArI meMdI [pha. strI, hena, eka vanaspati | moja [ara.] strI. AnaMda; (lA.) meMdo [phA] . ghaune palALI sUkavI | marajI. najI, jIluM vi. AnaMdI daLI photarI uDADI karavAmAM Avato mojaDI [phaJstrI. nAjuka ke sabavALI bArIka loTa, parasUdI pagarakhI : maiyata [ara. strI. maraNa; maDaduM | mojaNI strI. jamInanI mApaNI moI strI. gillI, galI mojuM ara.] napuM. hAtha-paganuM DhAMkaNa moklavuM sakri. ravAnA karavuM pahoMcADavuM mojuM [pha.] napuM. pANIno taraMga. mokaLuM vi. mukta, chUTuM, baMdhana rahita, | jo pu. moTo (dariyAI) taraMga khulluM moje [ara.] a. mukAma ke gAma Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moTuM 186 morasa moTuM vi. mahAna, jabaruM, (lA) udAra, | AMkhanI kIkI upara jemAM paDa bAjhe sakhI; pratiSThita; agatyanuM, | che tevo roga. taiyo chuM. motIcUra mahattvanuM. Tapa, Tama,TAI zrI. | (la) moTApaNuM. -TiyAra chuM. moTo ke juvAna | modI [ara.] pu. anAja ghI tela vagere chokaro gharasAmAna vecato vepArI; nestI moTalo paM. gAMsaDo. -lI strI. ghAsa | mobhavuM chAparA ke dhAbAnA AdhAra mATe vagerenI nAnI gAMsaDI vacce eka karA uparathI bIjA karA moDa pu. zubha prasaMge strIne kapALe muMjanI | sudhI pahoMcatuM ADasara. -bhAriyuM, ke evI saLIono bharelo ghATa |. -bhiyuM napuM. chAparA upara mobhanI bAMdhavAmAM Ave che e; (lA.) | mAthenI naLiyAnI kinArIo DhAtuM, jokhamadArI. ObaMdho puM. jene mAthe | naLiyAnuM te leDhAMkaNa(moTAM naLiyAM). mugaTa bAMdhyo che tevo tAjo ja juvAna | bhI . (lA.) gharano mukhya mANasa bahAdura rAjA; vararAjA mobho chuM. [pha.] pratiSThA, AbarU; moDuM vi. nakkI karelA samaya pachInuM | darajjo asUruM napuM. asUra, moDA thavuM e | mora', 0lo chuM. mayUra pakSI moTuM napuM. mukha, moM. DhiyuM napuM. sauthI | mora paM. AMbA AMbalI vagerenI uparano bhAga, DhAMkaNuM; dIvAbattInI | phUlamAMjara, 06 a.ki. mAMjara vATa jemAM rahe che te bhAga; reTiyAnuM ! AvavI, koravuM trAka tathA camarakhAM rahe che e cokaThuM, | mora3 a. AgaLa, pahelAM, mokhare DhoranA moDhA upara bAMdhavAmAM AvatI | moraco[phA.paM. mokharA uparanI lazkarI kothaLI yUharacanA mota napuM. mRtyu, maraNa moraDo DuM. ghoDA baLada gAya vagerene motI napuM. chIpamAMthI nIkaLatI eka | bAMdhavAnuM ghATIluM doraDuM, gALiyuM. dariyAI kiMmatI cIja, muktA. | morI strI. gAya bheMsane bAMdhavAnuM 0cUra ., ba.va. kaLInA lADu. | doraDuM. moraDI strI, nAno moraDo 0jharo paM. zarIre jhINI phollIo | moralI strI. nAnI UbhI tUbInuM eka thaI Ave che evo eka kAtila | vAgha, muralI; vAMsaLI roga. vatiyuM napuM. chAparAnAM neva | morasa strI. (mULa "moriziyasa temaja karAnI kinArIe nAkhavAmAM | TApumAMthI AvatI hatI e kAraNe) AvatuM pATiyuM. -tiyo chuM. motiyuM; | dANAdAra khAMDa Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ morApI] [ti morApI puM. bAtamIdAra; gunegArane zodhI | moha [saM.] puM. mUMjhavaNa; behozI; bhrama, ajJAna; pyAra, Asakti. vuM sa. kri. moha pAmavuM; vArI javuM moLiyuM napuM. kapaDAMnI bAMye ke pAghaDIne cheDe coDavAmAM Avato kasabI paTTo moLuMvi. koI paNa jAtanA viziSTa svAda vinAnuM; phikkuM; (lA.) DhIluM, pocuM, kamatAkAta, moLa strI. UlaTIno hIbako, moLapa strI. moLApaNuM moM napuM. moDhuM. badalo puM. maukhika sodo; vaLatara. sUjhaNuM napuM. paroDhiyuM moghuM vi. bhAre kiMmatanuM; (lA.) durlabha, atipriya. -ghavArI, -ghAI strI., -ghAratha(-ta) napuM. moMghuM hovuM ke maLavuM e | mauna [saM.] napuM. bhUMgApaNuM; mUMgApaNAnuM vrata myAna [phA.] napuM. dhAravALA hathiyAranuM gharuM myAMno [phA.] puM. eka jAtanI pAlakhI myunisipAliTI [aM.] strI. sudharAI khAtuM, sudharAI, nagarapAlikA 187 kADhanAra mori(-rai)yo chuM. sAmA jevuM eka khaDadhAnya morI [phA.] strI. gaMdA pANInI nIka, khALa mola puM. khetara vageremAM khIlato pAka molavI [ara.] puM. musalamAna vidvAna molo puM. vanaspatimAM paDatI eka kALI jivAta movaDa kuM., strI., movADuM napuM. mokharAno bhAga. movaDI vi. mokharAnuM; puM. agresara movALo puM. vALa movuM sa.kri. loTamAM tela ghIno pAsa Apavo; tela-divelathI anAjane pAsa Apavo. moNa, movaNa napuM. movAnI kriyA; movAnI kriyAmAM nAkhavAnuM ghI tela divela vagere mosama [ara.] strI. Rtu. -mI vi. RtunuM mosariyuM napuM. bukAnuM (moDhe baMdhAtuM) mosala [ara.] puM. sarakAranA hukamathI teDavA Avelo ne tAkIda karanAra amaladAra mosaMbI strI. (mojhAMbika TApumAMthI prathama | ya, ye a. paNa AveluM tethI) lIMbunI jAtanuM eka jarA yajamAna [saM.] puM. mAMgalika karma karanAra moTuM mIThuM phaLa . gRhastha; satkAra karanAra gRhastha | mosALa napuM. mAruM piyara. -LiyuM napuM. mosALa pakSanuM. -LuM napuM. mAmeruM. moLAI vi. mosALane lagatuM yajJa [saM.] puM. eka vaidika homavidhi; (lA.) sevA arthe kareluM jAhera karma yati [saM.] puM. yogI; jaina sAdhu, jati; Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatno strI. piMgaLamAM chaMdamAM Avato AMtarika virAma yatna [saM.] puM. mahenata yaza [saM., napuM.] puM. jaza, kIrti. -svI [saM.] vi. nAmAMkita yaMtra [saM.] napuM. saMco. yAMtrika [saM.] vi. yaMtrane lagatuM; (lA.) kRtrima yAcavuM sa. kri. bhIkha mAgavI. yAcanA [saM.] strI. bhikSA, mAgaNI yAtanA [saM.] strI. dehapIDA yAtrA [saM.] strI. tIrthasthAnomAM javuM e, jAtrA. -trI, haLu vi. jAtrALu yAda [phA.] strI. smaraNa, TAMcaNa. gAra vi. yAda rahe evuM. dAsta strI. smaraNa-zakti. -dI strI, vigatavAra TAMcaNa, noMdha | rakajhaka strI. (lA.) takarAra; vANInI kheMcAkheMcI-tANakheMca 188 [rakhaDavuM upAya; cittavRttino nirodha; avasara, prasaMga. -gya [saM.]vi. lAyaka; ghaTatuM, chAjatuM. -gyatA [saM.] strI. lAyakAta yojavuM sa.kri. joDavuM; yojanA karavI. -ka [saM.]'vi. yojanA karanAra. -nA [saM.] strI. goThavaNa, vyavasthA; AyojanA, saMkalanA yAra [phA.] puM. dosta; Azaka yALa [turkI] strI. siMhanI kezavALI yukti [saM.] strI. tadabIra, karAmata; tarka yuga [saM.] puM. satya tretA dvApara ane kaLi evA cAra paurANika yugomAMno dareka; (lA.) jamAno yuddha [saM.] napuM. laDAI yunivarsiTI [aM.] strI. vizvavidyAlaya, vidyApITha | yuvaka [saM.] puM. juvAna. -ti, -nI [saM.] strI. juvAna strI. yuvAna [saM. yuvA] yuvaka. yuvAvasthA [saM.] strI. juvAnI yoga [saM.] puM. joDANa; meLApa; (lA.) | yoni [saM.] strI. strI jAtinuM utpattisthAnanuM aMga; Adi kAraNa; deva manuSya pazu pakSI vagerenI te te jAti 2kama [ara.] strI. moTI saMkhyAmAM nANuM; saMkhyAno AMka; (lA.) dAgIno, ghareNuM vagere kiMmatI cIja; (lA.) luccAI vageremAM namUnedAra mANasa rakA(-3)bI [phA.]strI. aDALI, chIcharI nAnI tAsaka rakta [saM.] napuM. lohI. vAhinI [saM.] strI. lohI vahenArI nasa. pitta [saM.] napuM. hAtha-paganAM AMgaLAMmAMthI lohI-paru nIkaLavAno cepI roga rakSaka [saM.] vi. rakSaNa karanAra. - [saM.] napuM. rathavuM e. -vuM sa.kri. bacAvavuM, pALavuM, sAMcavavuM. rakSA [saM.] strI. rakSaNa; rAkhaDI; rAkhoDI rakhaDavuM akri. bhaTakavuM, rajhaDavuM. -paTTI Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakharakhavuM. 189 ritavA strI. rakhaDa khaDa karavuM e. rakhaDAla, | silAInuM godaDuM rakhaDu vi. bhaTakatuM, rajhaDatuM | rajisTara aM] napuM. noMdhapatraka rakharakhavuM ane kri. agninI jALa | rajU[ara.], "vi. najara sAme rAkheluM, nIkaLatI rahevI, dhagadhagavuM hAjara kareluM, 0Ata strI. rajU thavuM rakhe a. kadAca ke karavuM e rakhevALa, rakhevALI, rakhopiyo, rakhopuM | rajhaLavuM aki. rakhaDavuM. paTTI strI. -luM juo "rAkhavuMmAM. rakhaDapaTTI raga [phA. strI. nasa; (lA.) valaNa | raTavuM sakri. vArevAre bolavuM. -Na napuM, raga aM] paM. napuM. khAsa prakArano | NA strI. raTavuM e garama dhAbaLo, banUsa raDavuM a.kri. rovuM, rudana karavuM. raDAroLa ragaDavuM sakri. pravAhIne jADuM cUMTavuM; ! strI, pokepoka mUkI rovuM e coLavuM; (lA.) khUba mahenata karAvavI. | raDyuM khaDyuM vi. bhUluM paDeluM veravikhera . ragaDa, Do 5. jADo pravAhI padArtha | thayeluM bhAgyeja koI ragadoLavuM sa. kri. dhULamAM kharaDAya ema | raDha strI. laganI; (lA.) Agraha, haTha. . | -DhiyALuM vi. suMdara dekhAvanuM ragavuM sa. kri. karagaravuM, nAcavuM. ragiyuM | raNa napuM. retInuM medAna ragIluM vi. ragavAnA svabhAvanuM | raNa siM., ] napuM. saMgrAma, laDAI; raghavATa puM. utAvaLamAM thato gabharATa. | laDAInuM medAna TiyuM vi. raghavATa karavAnI TevavALuM | raNakavuM a.kri. bheMsanuM barAvuM. raNakAra, racavuM sa. ki. banAvavuM. racanA siM] na raNako . dhAtunI vastuno game evo strI. banAvaTa; goThavaNa khaDakhaDATa; avAja pUro thayA pachI racyuMpacyuM vi. (lA.) tallIna, mazagUla | nIkaLato kaMpato sUra raja si., napuM] strI. bArIka kaNa; dhULa; | raNavAsa puM. rANIone rahevAnuM sthAna, (lA.) vi. thoDuM, jarAka. jiyuM napuM. | rANIvAsa, janAno raja rAkhavAnI DabI, retadAnI ratana napuM. AMkhanI kIkI rajako puM. methInI jAtanuM eka ghAsa, | ratala [ara.] sADA ADatrIsa tolAne gadaMba AzarenuM vajana; e vajananuM kATaluM. rajA [ara.] strI. paravAnagI; chUTI; | -lI. vi. eka ratalanA mApanuM sukhasaMda | ratavA pu. cAmaDIno eka gaMbhIra prakArano rajAI strI. thoDA rUvALuM ghATIlI | vAta-roga karavuM gara. goThavaNa | Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratALu * 100 rivaiyo suMdara ratALu napuM aMdarathI kiramajI jhAMI mAratuM | khANa napuM. (lA.) mAraphADa, tophAna, kharasaTa chAlanuM eka kaMda; lIsI hullaDa, dhiMgANuM. jhaTa strI. (lA.) kiramajI ke sapheda chAlanuM bIjuM kaMda, | taDAmAra jhaDI. -Na siM] napuM. sakkariyuM ramavAnI kriyA. -NI (saM.strI. suMdara ratI strI, caNoThI jeTaluM vajana strI. ramaNika vi. suMdara. ramaNIya ratAMdhaLuM rovAI juo "rAtamAM ! siM.] vi. suMdara, manohara. ramADavuM ratUmaDuM, ratUTatuMbaDuM juo 'rAtuM mAM. sa.kri. (karmaka) rame ema karavuM; (lA.) ratna siM] maNi vagere kiMmatI pathara; ) banAvavuM, chetaravuM ramya saM.] vi. (lA.) uttamottama vastu | ratha siM. pu. dhUmaTavALuM cAra paiDAMnuM eka | ramUja strI. mana khuza thAya evI gammata, vAhana; laDAInI gADI | vinoda; (lA) mazkarI rada [ara.] vi. nakAmuM gaNeluM, bAtala | ravaDavuM a. kri. rakhaDavuM, AthavuM; dhaMdhA kareluM. diyo . kahelI vAtane rada | dhApA vinA rajhaDavuM kare evo khulAso. nadI vi. nakAmuM | ravada strI, puM, ba.va. zarata, hoDa radabAtala gaNeluM (kAgaLanuM lakhANa | ravAI strI, ravaiyo . dahIM valovavAno kapaDAM vagere). maMthana-daMDa raphate raphate [.] a. krame krame, dhIme | ravADI strI. utsavanA divasomAM devadhIme mUrtine nAnI pAlakhImAM laI bhajanarajU airabI], phu napuM. tRNavAnuM kAma. | kIrtana sAthe kADhavAmAM AvatI 0gara vi. TUNavAnuM kAma karanAra | zobhAyAtrA devanI e prasaMganI raphedaphe a. astavyasta; phanAphAtiyA pAlakhI. DopuM. (lA.) khoTI Adata, rabaDI [hiM.] strI. bAsuMdI raba-bba) [aM. napuM. eka jhADanA | ravAnA [ara.), nea mokaleluM, vidAya rasano banato sthitisthApaka padArtha | kareluM. -nagI strI. ravAnA thavuM e, rabArI puM. gujara pazupAlaka jAtino puruSa | vidAyagIrI (uttara gujarAtano; hUNa pazupAlaka | ravI [ara.] vasaMtaRtu. 0pAka chuM. A jAtino puruSa (soraThanA dariyA- | RtumAM thatuM anAja kinArAno). raNa strI. rabArI strI | raveza [phA.paM. bahAra paDato jharUkho ramavuM adi. khelavuM, AnaMda pAmavo. | ravaiyuM napuM. nAno goLa bhuddo (rIMgaNuM) -kaDuM napuM. ramavAnI vastu, milonuM. | ravaiyo [phA.) . rivAja, zirasto chaMda Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ravo. 191 riMga ravo puM. kaNIdAra loTa; dhAtunA rasano | rasIda [pha.] strIe pahoMca; pAvatI jAmI jaI banelo kaNa; goLanI rasto [phA. pu. mArga; (lA.) upAya cAkI, bhIluM risso DuM jADuM doraDuM. strI strI. doraDI rasa siM.) paM. pravAhI padArtha; phaLa phUla rahema [ara.] strI. dayA, maherabAnI DALI vageremAM rahetuM pravAhI; dhAtunuM rahevuM a.kri. vasavuM; TharavuM, TakavuM; ogALeluM pravAhI; pAro; (lA.) | samAvuM, thobhavuM, aTakavuM; zeSa vadhavuM; jIbhane thato svAdano anubhava; koI | jIvavuM. rahIza vi. rahevAsI. raheThANa paNa vastu jovA sAMbhaLavAthI thato | napuM. rahevAnuM sthAna, vAsa. raheNAka AnaMdAsvAda; e rItano kAvyAsvAda) | vi. rahevAmAM vaparAtuM (ghara). raheNI prIti, AnaMda. -sika siM], sIluM | strI. rahevAnI rIta. rahevAzI(-sI) vi. rasa dharAvatuM. rasAkazI(sI) | vi. rahIza, vatanI strI. caDasapUrvaka kheMcAkheMcI. | raLavuM sakri. kamAvuM. -tara na. kamANI. rasAyana (-Na) napuM. dhAtu pArA | raLAu vi. raLatuM, kamAtuM; napho thAya vagerenI bhasmavALI davA. | evuM rasAyanavidyA saM] strI, raLiyAta vi. khuzI, prasanna. raLiyAmaNuM rasAyanazAstra siM.] napuM. bhautika | vi. suMdara, manohara padArthonA guNadharmanI carcA karatuM | raMga saM. phA.) . lAla pILo vagere zAstra, rasI strI. pa. rasovuM. zAka jhAMInI bhUkI ke pravAhI, eno dekhAva; athANAM murabbA vagerenuM ragaDadAra | (lA.) AnaMda, mastI; kepha, nazo; pravAhI. rasoI strI. rAMdhavAmAM AbarU, vaTa. 0vuM sa.ki. raMga AvelI sAmagrI; rAMdhavAnI kriyA. caDAvavo. 0ta strI. raMganI chaTA. rasoiyo, rasoyo pu. rAMdhanAra. ObhUmi siM] strI. nATya-bhUmi, rasoyaNa strI. rAMdhanAra strI. rasoDuM thiyeTara". Obheda siM] . jAtapAta napuM. rAMdhavAnI jagyA, rAMdhaNiyuM. vagere vacceno bheda, gAI zrI. rasoLI strI. zarIranI cAmaDI upara raMgAmaNa. -gATa kuM. raMgavAnuM kAma ane UpasI Avato eka gAMThiyo roga kaLA. -gATI . raMgavAnuM kAma rasAlo [phA] . ghoDesavAra palaTana; karanAro. -gIna phi.] vi. raMgeluM. (lA.) rAjA rajavADAM ke amaladAra -gIluM vi. AnaMdI, rasiyuM; temaja zrImaMta ane AcAryano chelabaTAu. -goLI strI. jamIna upara parivAra raMgo pUrI bhAta pADavI e Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raMja. 192 riAjI raMja [phA.) 5. dilagIrI, kheda, dukha. | svaronA palaTAmAMthI UbhI thatI -jADa paM. bagADa, nukasAna; kanaDagata. | svataMtra dareka tAnabAjI; evAja, -jADavuM, sa.ki. kanaDagata karavI | sUra. ODo ! (lA.) gAvAno ke raMDIbAja juo "rAMDamAM. | raDavAno lAMbo sAda rAI strI. eka jAtanA masAlAnAM bI. rAcavuM a.kri. zobhavuM; rAjI thavuM. -catuM napuM. dahIMmAM rAInI vATelI | rAya, rAcaracIluM napuM. gharavakharI lugadI nAkhI kAcAM phaLo vagerenI | rAjagaro paM. pharALamAM kAma AvatuM kAtarI nAkhI karelI eka vAnI | eka khaDadhAnya rAkSasa saM.) 5. tAmasa prakRtino eka | rAjA siM.) puM. rAjya karanAra puruSa; paurANika jAtino puruSa. -sI siM] [ gaMjIphAnAM pattAMmAMno bAdazAha; strI. rAkSasastrI; vi. rAkSasane lagatuM; } (lA.) bhoLo ne udAra svabhAvano (lA.) gaMjAvara, puruSa. -jakAraNa (saM.) napuM. rAjarAkhastrI. baLavAne aMte rahI jatI raja, viSaya. -jadhAnI [saM.] strI. vAnI. boDI vi. rAkhanA raMganuM rAjyanuM pATanagara. -jabhoga siM.] strI. rAkha, vAnI. chaDI strI. 5. puSTimArgIya vaiSNava maMdiramAM aniSTamAMthI bacavAnI bhAvanAe | bapora pahelAM dharAvavAmAM Avato baLevane divase bAMdhavAmAM Avato mukhya bhoga. roga siM] pu. suzobhita phUmatAMvALo doro; prathama kSayano roga, ghAsaNI, TI.bI.. garbhavatI thatI strIne koDe pAMca mahine zAhI, jazAhI vi. strI. rAjAnI bAMdhavAmAM AvatI mAMgalika dorI ke marajI pramANenA zAsanavALuM rAjya. cAMdInI paTTI -jasabhA siM. strI. khAsa varganA rAkhavuM sakri. rakSaNa karavuM, pALavuM, | pratinidhionI dhArAsabhA. bacAvavuM; saMgharavuM; dhAraNa karavuM; | -jasthAna [saM.) 5. jyAM rAjAonuM kharIdavuM. rakhevALa vi. cokIdAra. | rAjya hatuM tevo rAjapUtAnAno rakhevALI strI. cokI karavI e. | pradeza. -jya saM.) napuM. rAjasattAnI rakhopiyo paM. gAma ke khetarono | hakUmatano pradeza rakhevALa, rakhopuM,-luM napuM. cokI karavI |rAjiyo chuM. marelAne uddezI gavAtuM | zokagAna, marasiyo , rAga saM.Asakti, moha; (lA.) |rAjI [ara. vi. khuza; strI. 0po chuM. banatI, meLa; krodha; gAnanI sAta | rAjI hovApaNuM, khuzIpo e Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rADa 193 riAhata ka 1 amano aN rADa strI, bUma, avAja; (lA.) takarAra, | cokIdAra, (mULa sahyAdrinA vatanI kajiyo; phariyAda ghATI loko muMbaImAM AvI cokI rAhuM napuM. juvAra bAjarIno sAMTho | ane gharakAma karavA lAgyA e rANI strI. rAjAnI patnI; rAjagAdI | uparathI) para beThelI strI; gaMjIphAmAM rANInuM | rAyako . rabArI (gujara) pAnuM. vAsa. raNavAsa, janAno | rAva strI. phariyAda; cADI rANo puM. rAjapUta rAjA; (lA.) golA | rAza strI. baLada ane ghoDAnuM doraDuM rANAnI jAtano puruSa rAza strI. vyAjamudala rAta strI. rAtri rovAI, rAtorAta a. | rAzi siM] strI. ra7 nakSatronAM dara rAte ne rAte. ratAMdhaLuM vi. rAte na ! savAbe nakSatre eka evAM bAra jhUmakhAnuM dekhatuM pratyeka "meSa' vagere rAtuM vi. lAla raMganuM. ratUmaDuM, tUra rAzI vi. kharAba, napAvaTa (8)baDuM vi. lAlAza paDatuM | | rASTrasiM] napuM. eka ja zAsana nIceno rAna napuM. jaMgala, -nI vi. galI | deza. Odhvaja siM.) . rASTrano vAvaTo. rApha, oDo . udhaIe karelo ukero (jamAM pati siM] . rASTrano mAnavaMta sApa uMdara vagere rahe). rAphI strI. | pramukha. ObhASA; siM. strI. AkhA hAthIpagAno roga , rASTramAM vyavahArane mATe svIkArAyelI rAba, oDI strI, kAMjI, gheMsa | mukhya bhASA; hiMdI. -STriyasiM.) vi. rAbeto [ara. . dhAro, rivAja | rASTrane lagatuM rAE vi. (lA.) aNaghaDa, jaDa jevuM . rAMsa siM5. eka gANA-bajANA sAthenuM 'jADuM moTuM : nRta; evA nRttamAM gavAtuM gIta. oDo rAma siM] . ikvAku vaMzanA rAjA | pu. banelA aitihAsika banAvanI dazarathano pATavI putra-eka hakIkta sAcavatuM lAMbuM gIta; strIo IzvarAvatAra; parazurAma; baLarAma; | maLI rAsa gAtAM goLAkAre tAlamAM (lA.) prANa, jIva; baLa, tAkAta. | 0pAtra siM] napuM. zako. maiyo | rAha[phA.paM. rasto, mArga, strI. rIta, 5. sUMDha vinAno koza (kUvAmAMthI | cAla; (lA.) vAra, pratIkSA. vedArI pANI kheMcavAno). mo . (lA) | vi. raste cAlanAruM vaTemArga gharakAma karavAvALo nokara. -mozI | rAhata [ara. strI. duHkha ke takalIphamAM (sI) mirA. paM. paheregIra, | apAtI madada Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAMka, kI rAMka,-kuM vi. garIba, narama prakRtinuM; (lA.) bhikhAruM rAMga [phA.] strI. koTa-killAnI dIvAla; ghoDesavArI; UbhA be paga vacceno kolo 194 rAMTuM vi. paganI ADe paga Ave ema cAlatuM. rAMTa strI. paganI e jAtanI vAMkAI [rUkha sa.kri.(karmaka) khuza* karavuM. rijhavaNI strI. khuza karavuM e rIta strI. prakAra, cAla; rivAja, rasama; (lA.) kariyAvara rIbavuM sa. kri. julama karavo, kacaDavuM. ribAvaNI strI. julama rIsa strI. gusso. risAvuM akri. gusso karavo; rIsamAM alaga jaI rahevuM ke besavuM. risAmaNI strI. lAjALuno choDa (jene aDakavAthI pAMdaDAM tarata biDAI jAya che). risAmaNuM napuM. risAvAnI kriyA rIM(-ri)khavuM a. kri. ghUMTaNiye cAlavuM (bALakanuM) rIM(-ri)cha napuM. zarIre khUba vALavALuM kALA raMganuM eka hiMsa prANI ruA(-vA)ba [ara.] pu. ropha, prabhAva, oN rukko [ara.] puM. makAna vecANa-giro vagerano dastAveja, khata * rukhasada [ara.] strI. barataraphI, pharajiyAta rajA | | rAMDavuM a.kri. dhaNInuM marI javuM, vidhavA, thavuM. rAMDa strI. (lA.) vezyA strI. raMDIbAja vi. puM. vyabhicArI puruSa rAMDhavuM napuM. doraDuM rAMdhavuM sa. kri. khorAka pakavavo. -Na strI. rasoIno dhaMdho karanArI strI. -NiyuM napuM. rasoDuM; -NuM napuM. rAMdhavAnI kriyA; rasoDuM rAMpa, chaDI strI. khetaramAM nakAmuM UgeluM ghAsa kADhI nAkhavAnuM ojAra. -pI strI. mocInuM pahoLA | pAnAnuM eka ojAra riksA [aM.] strI. mANasathI kheMcAtI be paiDAMnI gADI; traNa paiDAMnI mANasa besI calAve ne traNa mANasa pAchaLa besI zake evI yAMtrika gADI rijhavaNI juo 'rIjhavuM'mAM. ribAvaNI juo 'rIbavuM'mAM. rivAja [ara.] puM. cAla, dhAro, rasama risAmaNI, risAmaNuM juo 'rIsa'mAM. rIjhavuM a.kri. khuza thavuM. rIjha strI. khuzI, AnaMda; saMtoSa. rIjhavavuM rucavuM a.kri. gamavuM. ruci [saM.] strI. gamo, icchA, bhAva rujhAvuM juo 'rUjhavuM'mAM. ruvAMTI, ruvAMTuM(-DuM) juo 'rUvuM'mAM, |ruzavata strI. lAMca |rU(-) napuM. bI kADhI lIdhelo kapAsa; AMkaDAnI e rItanI vastu |rUkha [phA.] strI. bajAranuM valaNa; * Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 rUjhavuM, rujhAvuM rila, ve bhAvatAla sonAnI TapakI. rekhA siM.] strI. rekha, rUjhavuM, rujhAvuM akri. zarIra paranA | lITI, AMko. rekhAMza siM] . uttara ghArAmAM cAmaDI AvavI. rUjha strI. | ane dakSiNa dhruvamAMthI pasAra thatI rujhAvuM e nakazAmAMnI rekhA rUThavuM a. kri. gusso karavo reca [saM.) 5. julAba; comAsAmAM rUDuMvi. rUpakaDuM, suMdara, uttama. -Dapa strI. | pANInI bhInAzathI jamInamAMthI upara rUDApaNuM chUTatI pANInI phUTa. cheka siM.] vi. rUDha [saM.) vi. ghaNA samayathI vaparAza | julAba kare evuM thaye daDha baneluM. -Dhi saM.strI. rUDha rejo [phA.) 5. korA kApaDano TukaDo thayelo rivAja . reDavuM sakri. pravAhInI dhAra karavI; rUpasiM.napuM. AkAra, dekhAva; (lA.) | nIcenA padArtha upara paDe e rIte sauMdarya pratyayo lAgI thayeluM | nAkhavuM. reDa1 5. jADuM ragaDA jevuM zabdasvarUpa. 0rekhA siM.strI. Acho riDara [.] polIsanI dhADa khyAla, TUMkuM dhyAna. -pALuM vi. suMdara reDiyo (aM.] puM. doraDAM vinA avAjane rUpavALuM. -5 napuM. cAMdI nAmaka dhAtu. | dUra sudhI pahoMcADanAruM yaMtra piyo 5. soLa AnAnI ane navA reDo chuM. vAchaDo; nara haraNa (kALiyAra - 100 paisAnI kiMmatanuM nANuM | nahi) rUbarU [phA.a. samakSa, harabharu reDhuM vi. saMbhALa vinA rakhaDatuM. -DhiyALa rUmAla [phA.) . hAtha mAM lovAno | vi. dhaNI vinA rakhaDatuM; (lA.jyAM - kApaDano TukaDo * | tyAM rakhaDatuM, rakhaDu rU-3, 2)vuM napuM. zarIra upara UgatA reNa napuM. dhAtu-padArthonI sAMdhanuM jhAraNa nAnA vALamAMno dareka. rUTa-2)vAMTI, retI strI. veLu, pattharano jhINo bhUko. 'ruvAMTI strI. taddana jhINAM rUvAM. rU| -tALa vi. retImaya, retIthI bhareluM. ()vATuM(), ruvATuM(-) napuM. rUvuM | -tiyuM napuM. rajiyuM, rajapAtra rUsaNuM napuM. risAmaNuM | repha (saM.) . akSara para caDatI "ra()guM napuM. AMsunuM TapakuM kAranI mAtrI 3(3) chuM, chaDuM napuM. TUMko vALa ke tAMtaNo rebajheba a. pasInAthI nItaratuM hoya , j(2)dhavuM sa. kri. gUMgaLAvavuM; rokavuM. | ema 392)dhAmaNa strI. gUMgaLAmaNa rela1, 03 aM. strI. yaMtrathI cAlatI rekha strI. rekhA; (lA.) dAMte jaDAvelI AgagADI. ObhADuM napuM. AgagADImAM Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ relAvuM] 196 javA AvavAnuM nUra. ve-lAina [saM.] | raiyata [ara.] strI. prajA strI. relamArga relAvuM a.kri. pANInuM pharI vaLavuM. relare strI. pANInuM pUra. rela-saMkaTa napuM. pANInA pUrathI UbhuM thayeluM loka ane jAnamAla upara saMkaTa. relo puM. pANIno Acho taddana sAMkaDo pravAha. relamachela strI. pANInuM pharI vaLavuM e; (lA.) puSkaLatA revaDI strI. zekelA ke kAcA talanI khAMDa ke goLanI cAsaNInI eka vAnI; (lA.) phajetI revavuM sa. kri. reNa karavuM, jhAravuM revAla vi. kUde nahi chatAM vegavALI (ghoDAnI cAla) raeNzana [aM.] napuM. bhAge paDatuM nakkI kareluM sIdhuM-sAmAna rezama [phA.] napuM. eka jAtanA kIDAnI lALamAMthI banelA taMtu, hIra. -mI vi. rezamanA taMtuthI baneluM reso [phA.] puM. jhADa-phaLa-phUlano tAMtaNo. -sAdAra vi. resAvALuM pheMkaDo chuM., -DI strI., nAnI baLadagADI reMTa chuM. vAva-kUvAmAMthI pANI kADhavAnuM DhocakAMvALuM cakra-yaMtra, pAvaThI. -Tiyo puM. hAthe sUtara kAMtavAnuM cakra- yaMtra geMDalo, rello puM. nAno vAchaDo. reMDalI, rellI strI, nAnI vAchaDI bheMsavuM sa. kri. hathiyArathI cIrI phADI nAkhavuM, katala karavI [roja rokavuM sa.kri. aTakAvavuM; AMtaravuM; (lA.) kAme vaLagADavuM, nokarImAM rAkhavuM; vepAra dhaMdhAmAM nAkhavuM (nANuM vagere). roka, Toka strI. rukAvaTa; vi. rokaDuM. rokaDa vi. rokaDuM; napuM. rokaDA paisA. rokaDameLa pu. rokaDI Avaka jAvakanA hisAbano copaDo. rokaDiyuM vi. rokaDo ja (udhAra nahi evo) vepAra ke levaDadevaDa karanAruM. rokata strI. rokavuM e. rokANa navuM. rovuM e; rokAvuM e; khoTIpo. rukAvaTa strI. rokavuM e, aTakAyata | roga [saM.] puM. zarIramAM thato bagADa, vyAdhi. cALo puM. rogano phelAvo. -gI [saM.], giyuM -gIluMvi. rogavALuM bImAra. rogiSTha [saM.]vi. khUba rogI rogAna [phA.] puM. tela mINa lAkha vagerenuM eka jAtanuM mizraNa (lUgaDAM para lagAvavAnuM) | roNuM vi. naryuM, kevaLa rocaka [saM.] vi. manane game evuM roja [phA.]puM. divasa; napuM. (lA.) eka divasanI majUrI; a. haMmezAM. vagAra puM, gArI strI. kAmadhaMdho. chattIzI [phA.] strI. rojanAM kAmonI ke anubhavonI noMdhaNI- evI noMdhaNInI pustikA. baroja [phA.] a. roja roja. meLa puM. dararojanA hisAbano copaDo. -jI strI. rojagAra; rojanI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rojo] [lakhavuM la,-luM) vi. jhaTa jhaTamAM roI paDe evuM rozanI [phA.] strI. dIvAono sAmaTo prakAza; varaNAgI; zAhI (lakhavAnI) roSa [saM.] puM. krodha, gusso roLavuM sa.kri. coLavuM; ragadoLavuM. roLa puM. julama, kera | baMdha kabara. musalamAnano divasa vakhatano majhahabI upavAsa (jemAM pANI to zuM, paNa thUMka paNa gaLe na utArAya.) (ramajAna mAsano) rojha napuM. ghoDAne maLatuM paNa phATelI kharIvALuM haraNanI jAtanuM pazu. -jhI strI. eka jAtanI ghoDI 197 Avaka; gujarAna rojo [ara.] puM. musalamAna guru ke navAba-bAdazAhanI sArI imArata- roTalo puM. hAthe ke thApIne banAvelI bhAkharI. -lI strI. vaNIne banAvelI patalA paDanI bhAkharI roMcuM vi. rAkhuM, roluM | roDhuM napuM. bapora pachInuM TANuM. -Dho puM. roDhuM; (lA.) roMDhAnuM jamaNa roluM vi. bAthuM, mUrkha, roMcuM rovuM a.kri. raDavuM; sa.kri. ne raDavuM. -zuM napuM. raDavuM e, rudana. -taDa(-DuM, la lakavo [arabI] puM. zarIranuM ekAda aMga jakaDAI javAno roga, pakSa(-kSA)vAta | lakSmI [saM.] strI. dhananI devI, viSNupatnI; dhana, daulata; zobhA roThuM napuM. sukAI cImaLAI gayeluM kAcuM sopArI. -Tho puM. sopArInuM phaLa; rUjha roDuM napuM. IMTano tUTelo TukaDo rodaNuM napuM. (lA.) vItakanI kathanI rona [aM. 'rAunDa'] strI. rAte cokI mATe pharavuM e; (lA.) ronanI polIsa ronaka [ara.] strI. bhapako ropavuM sa. kri. khoDavuM; vAvavuM. ropa [saM. puM. ropavA mATe taiyAra karela ropo. ropaNI strI. ropavuM e, vAvaNI. ropo puM., ropuM napuM. choDa ropha [ara.] puM. ruvAba, bhapako, dabadabo; (lA.) sarasAIthI karavAmAM AvatI dabAvI lakSya [saM.] vi. dhyAnamAM laI zakAya evuM; napuM. lakSa, dhyAna; dhyeya; nizAna | | lakhalUTa vi. (lA.) puSkaLa, bezumAra lakhavuM sa.kri. kalama ke kalama jevA sAdhanathI akSara karavA. -NuM napuM. strIne chUTA-cheDAno kAgaLa lakhI Apavo e. lakhAI strI. lakhavAnI Dhaba; lakhavAnuM mahenatANuM. lakhANa napuM. lakhavuM e; lakhelI vigata vagere. lakhAvaTa strI. lakhavAnI Dhaba. lakhitaMga, likhitaMga ke li. (TUMkamAM) lakSaNa [saM.] napuM. guNa-dharma; vyAkhyA; nizAna, cihna; ba.va. (lA.) DhaMga, AcaraNa Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakhoTavuM. 198 liData vi. lakhanAra, hAthadaskata karanAra | strI. karamoDAvuM e, macakoDa, lacako (patra vageremAM) puM. loco; khIcaDI jevI narama dALa lakhoTavuM sakri. lAkha caDAvavI, lAkhano | lacchI(-cho) 5. mAMjo pAyelI dorInI opa Apavo. lakhoTo chuM. sarakArI | ATalI kAgaLiyAMno sIlabaMdha vIMTo; moTI laTa strI. thoDA vALanI sera; vaDavAI; lakhoTI. lakhoTI strI, kAca paththara | dorAnI phula motInI sera -TiyuM napuM. vagerenI nAnI ramavAnI goLI, Thera | vALanI sera laga, lagaNa, lagI, lagata, lagatuM, | laTakavuM a.ki. TIMgAvuM, jhUlatA rahevuM lagarIka, lagavADa, lagADavuM lagAtAra, (lA.) rakhaDI paDyuM. laTakastrI. (lA.) laMgAra, lagAva, lagolaga, lagIra | chaTA, khUbI juo lAgavuMmAM. lajavavuM lajAmaNI juo lAjavuMmAM. lagaDI strI. sonA cAMdInI pATa ke nAnuM | lajAvuM juo lAjavuM." cosaluM-gaciyuM laTakaNa(-NiyuM) napuM. laTakyA kare che; lagana1,nI strI. Asakti | kAnanuM eka laTakatuM ghareNuM. laTakalagabhaga a. najIkamAM; Azare ! salAma strI. dila vinAnI karelI lagAma [phA.) strI. ghoDAnA moMmAM salAma. laTakuM napuM. hAthane khabhethI nAkhavAmAM AvatuM loDhAnI kaDIonuM vALI pheravavAnuM nakharuM. laTako . cokaDuM pakaDavAnI dorI ke cAmaDAnI | laTakuM, nakharuM. laTako-maTako chuM. hAtha paTTI sAthenuM); (lA.) aMkuza; pakaDa | khabhA ane AMkhano cALo. laTakALuM lageja [e.napuM. relave ke sTImaranAM | vi. laTako karanAruM laTako karavAnI utAruono sAmAna | TevavALuM lagna saM.), lagana napuM. paraNavuM e, | laTAra strI. laherathI pharavuM e vivAha; koI paNa praha eka rAzimAM | laTTa vi. (lA.) khUba Asakta hoya evI rahe eTalo samaya; (lA.) zubha kAryanuM | rIte DhIluM DhIluM vartanAra Azaka muhUrta; paraNavAnuM muhUrta. lagnasarA | la(-4) vi. jADuM ane majabUta. laThiyuM strI. vivAhagALo. laganiyo chuM. | vi. laTTa; napuM. gADAnI nIcenI lATa lakhelA lagnano paDo laI AvanAro (jemAM dharI rahe che). lo(ko) 5. brAhmaNa ke kAsada gADI ke gADAnAM paiDAMnI dharI; jADo lacakavuM a.kri. lacI paDavuM sAMdhAmAMthI mAdarapATa; (lA.) la mANasa; DaMgoruM aMganuM khasI javuM, karamoDAvuM. lacaka | laData strI. laDavADa Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laDavuM 199 libado laDavuM vi. pukhta umaranuM (kaTAkSamAM) lapasavuM. lapaTAvuM akri. (lA.) laDavuM a. krieka bAju namI paDavuM AsaktithI phasAvuM. lapeTavuM saki. laDavuM sa.ki. laDAI karavI; Thapako devo, (karmaka) paTTo ke pATA jevuM kAMI vaDhavuM korTe caDavuM. laDavADa strI. laData. vIMTavuM. lapeTo pu. vIMTavuM e; laDAI strI, yuddha, lA.) bolAcAlI. DhAMkaNa, AvaraNa; vALaMda dADhI upara laDavADiyuM vi. jhaghaDA karavAnA | astro pherave che e kriyA svabhAvavALuM, jhaghaDiyuM. laDAyaka vi. | lapaDAka, lapATa strI. hathelIthI bharAto laDI zake evuM; laDAInA khapamAM Ave ! tamAco. lapaDAvavuM sakri. lapaDAka evuM. laDavaiyo chuM. yoddho. laDAlaDa- | mAravI (DI) strI. vaDhavADa lapalapa strI. bakabaka -pATa . laDhavuM saki. lasoTavuM. -Na napuM. strI. | bakavATa. piyu vi. lapalapATa lasoTavuM e; Teva, Adata, kAma | karanAruM. lapUDuM vi. vAtoDiyuM; karavAnI paddhati lapalapiyuM laNavuM sakri. kaNasalAM kApI utAravAM; | lapAvuM a kri. chupAIne besI javuM; (lA.) phaLa meLavavuM. -NI strI. | soDamAM bharAvuM; aDoaDa dabAIne kaNasalAM kApI utAravAM e, vADha | besavuM lata strI. laganI Teva, Adata, vyasana | lapeDavuM sakri. thApa copaDavI. lapeDo chuM. latADa, loDa . thAkane laIne zarIrane | jADI thApa , thatI kaLatara vagerenI parezAnI | lapoDa, zaMkha vi. khoTI DaMphAsa mAranAra lato, latto [phA.) . mahollo, | lapharuM napuM. vina karanArI naDatara; evI phaLiyuM, pA, pADo naDatara karanAruM mANasa vagere lathaDavuM a.ki. ThokarAIne ke azaktine | laphaMguM tukI) vi. laMpaTa, vyabhicArI; lIdhe gothuM khAvA jevuM thavuM, bolatAM | dagalabAja, kapaTI acakAvuM (mAMdagImAM) dUbaLuM paDI | laba, laba a. nirarthaka bola bola javuM. lathaDiyuM napuM. lathaDavuM e, | karavAmAM Ave ema. labakAvavuM aDabaDiyuM sakri. laba laba karI khAI javuM. lapa strI. vaLagaNa, upAdhi, lapharuM. | labalabATa pu. laba laba karavuM e -piyuM vi. lama karanAruM. lapasiMdara | labaDavuM akri. laTakavuM. labaDadhakke a. napuM. (lA.) nakAmI lAMbI vAta | (lA.) dhamakAvIne, godAvIne lapeTavuM a.kri. kAdava vagerethI | zabado vi. pravAhIthI taddana taraboLa ATI Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 labarako liMgaDa(DuM) labarako pR. jIbha kADhI kADhI cUsavuM eka | lavAruM napuM. bakarInuM baccuM (lA.) tochaDAIthI vadhAre paDatuM bolavuM lavAro juo 'lavavuMmAM. lavAro chuM. mogarAnI jAtano ekavaDA labAco chuM. melAM phATelAM lUgaDAMno jatho; | phUlano choDa (lA.) bhAMgI tUTI gharavakharI laviMga napuM. eka tejAno; (lA.) e labADa vi. jUThuM bolavAnI AdatavALuM; | AkAranuM "sTava' vageremAM vaparAtuM juThANuMcorI vyabhicAra vagere karavAnI | sAdhana TevavALuM. DI strI. labADapaNuM lazkara [pha.] napuM. senA. -rI vi. lamaNuM napuM. baMne AMkhanI bAjuno kAna |. lazkarane lagatuM sudhIno saheja khADAvALo sukomaLa |lasaravuM a.ki. lapaTavuM, -ko . lasaravuM bhAga; (lA.) vicArazakti; magaja | e laya (saM.) puM. nAza; saMgItanI le lasoTavuM sakri. ghasIne cUMTavuM lalakAravuM sakri. lAMbe svare AlApathI lassI strI dUdha-pANInuM zarabata, AchI gAvuM. lalakAra 5. lalakAravuM e; | chAza lalakAravAnI tAna - lahari-rI) siM] strIlahera, nAnuM mojuM lalacAvavuM juo 'lAlacamAM... | lahANa, NI strI. khuzAlIne prasaMge lalATa siM] napuM. kapALa, bhAla | apAtI bheTa. -zuM napuM. khuzAlIne lalita saM.vi. suMdara, manohara, kaLA | prasaMge bheTanI vaheMcaNI; evI bheTano | siM.] zrI. citrakaLA gAnakaLA | padArtha. -va, navo 5. khuzAlInA lekhanakaLA vagere-manane AnaMda prasaMgano upabhoga ApanArI te te kaLA lahiyo chuM. lakhavAnuM kAma karanAra; lavavuM sakriya bola-bola karavuM. -rI strI. | lakhavAno dhaMdho karanAra bola bola karavuM e; (lA.) jIbha. lahe strI. laganI lavAro chuM. bola-bola karavuM e lokavuM a.kri. vANIno mohaka maraDATa lavAjama [ara.] napuM. phI, sabhya phI; | karavo. laheko puM. lokavuM e vartamAnapatro vagerenI mudatabaMdhI lahera strI. laharI, mojuM; (lA.) sahela, kharIda-kiMmata camana. -riyuM napuM. dariyAI mojAnI lavAda [ara.] pR. jhaghaDatA be pakSonA | bhAtanI raMgaberaMgI sADI. -rI vi. samAdhAna mATe nimAtuM paMca. -dI strI. | AnaMdI; icchI, uDAu * lavAdapaNuM, lavAdanuM kAma laMgaDa(-) vi. kapAyelA ke khoTA eka ke Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laMgara) [lAgavuM be pagavALuM, lUluM; khoTuM. -DAvuM akri. khoDAMgavuM. DI strI. (lA.) jemAM khoDAMgatAM cAlavAnuM che tevI eka ramata. -Do puM. kalakattA bAju thatI hAphusa kerInI eka jAta | bALI mUke evuM (hima); gaDAku banAvavAnuM khApaNAvALuM gaciyuM lAkha1 vi. ekaso hajAra (saMkhyA) lAkha2e strI. khAkharo pIpaLo boraDI vagere upara thatA kIDAoe banAvelo tarata saLagI UThe evo eka padArtha lAkhuM napuM. zarIra upara janmathI paDeluM sapATa kALAza letuM cAThuM; vi. (lA.) vagara notare khAvA AvanAruM. -kheNuM vi. lakSaNavaMtuM 201 | laMgara [phA.] napuM. vahANa ke sTImarone eka sthaLe UbhI rAkhavA pANImAM nakhAtuM moTA AMkaDiyAvALuM sAdhana; strIonA paganuM eka ghareNuM, jhAMjhara; (lA.) lAMbI hAra, laMgAra. vuM a. kri. nAMgaravuM, laMgara nAkhI paDavuM. laMgAra strI. laMgara jevI lAMbI hAra laMgoTa puM. kaccho; strI. laMgoTI. TI strI. lUgaDAnI guhya bhAgane DhAMkI rahe evI rIte khosAtI cIrI. -TiyuM vi. laMgoTI paheratuM-nAnI umaranuM. -Tiyo puM. (lA.) bacapaNanA samayathI cAlyo Avato mitra lAgavuM akri. athaDAvuM, vAgavuM, saMbaMdha ke sparza thavo; (lA.) lAgaNI ke asara thavI; jaNAvuM; bhAsavuM, dekhAvuM; zarU karavuM; baMdha besatuM thavuM. lAga chuM. AdhAra, TekaNa; (lA.) tAkaDo, dAva; yukti. lAgaTa(-4) a. satata, cAlu, lagAtara. lAgaThuM napuM. gADho saMbaMdha; parAyAM strI- puruSono gerakAyade satata saMbaMdha. lAgaNI strI. (lA.) mananI vRtti ke bhAva; dayA, samabhAvanI vRtti. lAgaNI-pradhAna vi. mAtra mAnasika vRttithI ja kAma karanAruM (vicAra karyA vinA). lAgata strI. thayeluM kharca; mULa kiMmata; jakAta-dANa. lAgatuM, vaLagatuM vi. koIne koI rIte saMbaMdhamAM AveluM. lAgabhAga puM. saMbaMdhI tarIkeno hisso. lAgalagATa, lAgalAgaTa(-6) a. satata cAlu. lAgaluM vi., a. tarata ja. lAgu vi. vaLageluM; baMdha besatuM; a. cAlu, laMghana [saM.] napuM. (lA.).bhUkhyA rahevuM e, lAMghaNa laMghAvuM akri. laMgaDAvuM laMgho puM. zaraNAI vagADavAno dhaMdho karanAra. -dhI strI. rAjiyA gAI maraNa pAchaLa kuTAvavAno dhaMdho karatI bAI laMpaTa vi. vyabhicArI, viSayI laMbAI juo 'lAMbuM'mAM. lAkaDuM napuM. jhADano sUko avazeSa; (lA.) naDatara. -DI strI. lAkaDAnI ke vAMsanetara-lokhaMDanI soTI. laka(-ka)DiyuM vi. lAkaDAnuM baneluM; (lA.) jhADane Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 lAcAra) lAla jArI, lAgo chuM. hakasI; karavero. laga lADavo . miSTAnnano goLo; (lA.) strI. mobhane TekaNa; sUtaranI AMTI. | goLamaToLa padArtha, pIMDo , , lagaNa, lagI a. sudhI. lagata vi. | lAta strI. pagathI mAravuM e, pATu lagatuM; a. lAgIne, sAthe. lagatuM | lAtI strI. baMdara uparanI vakhAra vi. saMbaMdhI. lagavADa strI. (lA.) | lAdavuM sakri. bhAra bharavo (UMTa gadheDAM prIti, saMbaMdha. lagajnapuM nakkI karelA vagere upara), lAda strI. ghoDAM gadheDAMnI dare dararoja dUdha vagere vastu levI e. | viSTA, lAdI strI, paththaranI pAtaLI lagADavuM sakri. (karmaka) lAge ema | capaTI takatI. lAdeDo, lAdoDo chuM. karavuM. lagAtAra a. lAgalagATa. * lAdavAmAM Avato gAMsaDo lagAra, reka, lagIra, lagarIka vuiM | lAdhavuM akri. hAtha lAgavuM, jaDavuM, a. jarAka. lagAva 5. lagADavAno | maLavuM; a.kri. vahANanuM pANIne padArtha (mINa vagere). lagolaga a. | taLiye jaDAI javuM cheka aDIne lAparavA [phA.) vi. beparavA lAcAra [phA.) vi. nirupAya; paravaza; | lApazI(-sI) strI. ghauMnI eka mIThI (lA.) garIba, rAke vAnagI, bATa, kaMsAra lAjavuM a.kri. lajAvuM, zaramAvuM. lAja | lA(-lAM)pI, -bI strI. belatela ane strI, zarama, lAjALulajAmaNI strI. | sapheda ke khaDInI banAvelI lUgadI risAmaNIno choDa. lAjALuM vi. | lApho [phA.paM. tamAco; bArI-bAraNAMmAM zaramALa. lajavavuM sakri. (karmaka) | jaDAto lAkaDAno ADo TukaDo zaramAvavuM lAbha [.] . prApti; phAyado lATa strI, lAkaDAnI dharI. -TI strI. | lAya, hya strI. Aga; baLatarA lAkaDAM vecavAnuM pIThuM. -ro chuM. sAbu ke | lAyaka [ara.] vi. yogyatAvALuM ucita, patarAno paTTo yogya; (lA.) baMdha besatuM. -kAta, -kI lAThI strI, jADI lAkaDI, DAMga | strI. yogyatA lADa napuM. hulAvI phulAvI-hasAvI ramADI | lAyarI strI, bola bola karavuMe, lavAro rAjI rAkhavuM-ucheravuM e; evuM vartana. | lAra strI. lAMbI hAra kuM lADa(ka)vAyuMvi. jene khUbalADa | lArI [e. strI. ThelIne calAvavAnI laDAvavAmAM Ave tevuM. lADI strI. | hAthagADI (sAdI ke mAla bharavAnI) dIkarI. DIluM vi. lADakavAyuM. lADo lAla [phA.) vi. rAtuM. -lI strI. 5. dIkaro; vararAjA lAlAza; (lA.) zarIranuM joma Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAla 203 lIM-liM)baDo lAla (saM.) 5. putra. -lI strI, putrI. | evuM -lo 5. putra; paThANa. lAlana napuM. | lAMbuM vi. mApa samaya vageremAM ghaNuM. lADalaDAvavAM e. lAlAM napuM, ba.va. | laMbAI strI. lAMbApaNuM - (lA.)AgalI jAhojalAlI-nI yAda | lijjata [ara.] strI, lahejata, svAda lAlaca strI. lAlasA, lobha, lAMca. | lipi [saM] strI. akSaro lakhavAnI rIta lalacAvavuM sakri. lAlaca ApI | lilAuM, ma [porcyu.] napuM. harAjI bhoLavavuM. lAlacu vi. lAlacanI lIkha strI. mAthAmAM paDatI jUnI IMDAra AzA rAkhatuM lITI strI, rekhA; paMkti. -To pu. rekhA lAvavuM sakri. laI AvavuM, ANavuM lImaDo juo lIMbaDo." lAza(-sa) 1 tika] vi. barabAda, lIro chuM. kapaDAno lAMbo cIro pAyamAlA | lIla pu. strI. zevALa; paM. nIlotsargamAM lAza(-sa) [pha.] strI. maDaduM | paraNAvavAmAM Avato Akhalo lAsuM vi. lIsuM. lAsariyuM vi ghaDIkamAM lIlA [saM. strI. ramata, krIDA; adbhuta paisA na kADhe evuM khela lAhI strI. ghauM ArAloTa ke cokhAnA | lIluM vi. haryA raMganuM bhInuM, tAjuM; loTanI kheLa | (lA.) khUba mAladAra. -lavo !. lALa strI, moDhAmAMthI nIkaLato-jharato | kaThoLanI lIlI zIMga. -lAza strI. cIkaNo pravAhI padArtha. -LI strI. | lIlApaNuM. lIlIsUkI strI. (lA.) moDhAnI aMdaranI kaMThanaLI uparanI | caDatI-paDatI nAnI jIbha jevI sI; kAnanuM cApavuM, lIsuM vi. lAsuM, suMvALuM. lisoTo chuM. ghaMTanI jIbha. -Lo paM. aMgAro " | lITo lAMghavuMa.kri. khorAka khAdhA vinA rahevuM. | lIM(-lioTa napuM. seDAM, nAkano cIkaNo -Na napuM. lAMghavuM e, upavAsa. -NuM | maLa - napuM. koI artha sare e mATe lAMghavA | lIM(-li)DuM chuM. goLa baMdhAyelI viSTA besavuM e (dhoDA gadheDA UMTa vagerenI). DI strI. lAMca strI, ruzavata. -ciyuM vi. lAMca | nAnI goLInA rUpanI viSTA (uMdara levAnI vRttivALuM, lAMcakhora | lAMchana siM.] napuM. nizAna, cihna; | lIM(-li)pavuM sakri. lepa karavo, kharaDavuM. (lA.) eba, kalaMka -Na ( gUMpaNa) napuM. lIMpavuM e lAMpaDuM vi. kaLa DhIlI paDI gaI hoya | lIM-liM)baDo chuM. eka vRkSa, lImaDo. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 204 lI-liMbu lipavuM lIMboLI strI, lIMbaDAnAM phaLa mAla. lu-luM)TaNiyuM vi. lUMTa karavAnI lIM-li)bu[ara.] napuM. eka khATuMphaLa. | vRttivALuM. luTa-lUMTAru(-ro) 5. lUMTano lIMbuDI strI, lIMbunuM jhADavuM dhaMdho karanAra, dhADapADu luccuM vi. kapaTI, khadhuM vyabhicArI, lUNa napuM. mIThuM, lavaNa. -NI strI, khATI mastIkhora. -ccAI strI. luccApaNuM | bhAjI. -No pR. jamIna vagere upara luchaNiyuM juo lUchavuMmAM. lAgato khAra. luNArI strI. lagna luTaNiyuM luTAru(-ro) juo lUMTavuMmAM. vakhate varane mAthethI lUNa utAranArI luNArI juo lUNa'mAM. bahena; (lA.) bahena luhAra chuM. loDhAkAma karanAra kArIgara; lUma strI. phaLanuM jhUmakhuM. tenuM navuM., e jAtano puruSa. 0Na strI luhAranI vakho paM. nAnI lUma lUluM vi. laMgaDuM. -lI strI. (lA.) jIbha luMgI [hiM.] strI. lAMga na vALavAmAM lUMTa-luM) chavuM juo lUchavuM." Ave e rIte vIMTIne paherAtI dhotI lUMTa-luMTavuM lU-lITaNiyuM -luMTAru lU-lu),0ba strI. unALAmAM Avato (ro), lUMTa-luM)Ta juo lUTavuMmAM. garama pavanano jhapATo lekhasaM.pu. lakhANa, zilA ke tAMbAnA lUo, luvo 5. vaNavA mATe lIdhelo | patarA uparanuM lakhANa; (lA.) vidhinuM kaNakano goLavo lakhANa; nibaMdha vagerenA rUpanuM lUkhasa strI. zarIre khaMjavALano eka roga lakhANa; khata, rukko, dastAveja. ka lUkhuM vi. cIkoza vinAnuM, rUkSa, rasa siM.vi. lekha lakhanAra. -khikA [saM.] vinAnuM (bhojanamAM) sAthe koI strI. strI lekhaka, vana siM] napuM. pravAhI na hoya evuM lA.) nirdhana, | lakhavuM e; lakhANa. 0nI [saM. khAlI strI. lekhaNa, kalama. chevuM sakri. lUgaDuM napuM. vastra, kapaDuM gaNatarI karavI; gaNatarImAM levuM; lUgadI strI, pravAhI sAthe lasoTI | mAnavuM, gaNakAravuM. muM napuM. moDhe karavAmAM Avato malama jevo padArtha | gaNAya evo TUMko hisAba; gaNatarI; lU, (-luM)chavuM sakri. lovuM, poMchavuM; (lA.) gajuM. e a. gaNatarI pramANe copaDavuM. luchaNiyuM napuM. lUchavAnuM leTavuMa.kri. eka bAjupaDI rahevuM, ADA sAdhana | | paDavuM, sUvuM * lUTa-luM)TavuM sa. ki. jhUMTavI levuM. lepavuM sakri. copaDavuM. lepa siM.) puM. lU-luMTa strI. lUMTavuM ; (lA.) lUMTano thapeDo, copaDavuM eka copaDavAno lUgadI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ levala] jevo malama. lepaDo puM. popaDo. lepAvuM a.kri. (karmaNi) (lA.) Asakta thavuM levala [aM.] napuM. samathaLapaNuM, sapATapaNuM; (lA.) sapATI upara caDelI samathaLa UMcAI 205 [lotha pAmelA pAchaLa kharakhare javuM e. laukika [saM.] vi. A lokane lagatuM lokhaMDa napuM. loDhuM. -DI vi. lokhaMDanuM banAveluM; (lA.) ghaNuM ja majabUta; deDha nizcayavALuM; aNanama levuMsa.kri. grahaNa karavuM, pakaDavuM, jhAlavuM; sAmela karavuM; svIkAravuM; kharIdavuM; rAkhavuM; mUkavuM; karavuM. -NadAra vi. leNAvALuM. -NadeNa strI. levaDadevaDano saMbaMdha. -NiyAta vi. laNuM mAganAra. -NuM napuM. ApeluM ke dhIreluM pAchuM levuM e; mAgaNuM. "tANa strI. (lA.) hAyavoya. -vaDadevaDa strI. uchInuM levA devAno saMbaMdha. -vaDAvavuM sa.kri. (preraka) le ema karavuM; (lA.) dhamakAvavuM. -vAdevA puM., ba.va., strI. levAno ane devAno saMbaMdha. levAvuM a.kri. (karmaNi) (la.) zarIranuM sukAvuM loca [saM.] puM. mAthAnA vALa TUMpavA e loco huM. loMdo; (lA.) goTALo, | garabaDa; takarAra, vAMdho-vacako loTa puM. ATo, bArIka bhUkI. -TiyuM vi. loTa mAganAruM bhikSuka loTavuMa.kri. ALoTavuM. Na napuM, loTavuM e; strI. keLanI eka jAta (je lagabhaga jamIna samI rahe che) loTo puM. kaLazo. -TI strI. nAno kaLazo; gaMgA-yamunAnAM pavitra pANIne paeNka karI lAvavAmAM Avato kuMbha-Lazo. -Tako puM. khAsa karI jAjarU javAmAM kAma lAgato mATIno kaLazo. -Tiyo puM. dAudI vahoro (ziyA muslima paMthano) loDAvavuM sa.kri. DolAvavuM (khAsa karIne hAthane) | loDha puM. pANIno pahoLo mojo loDhavuM sa.kri. carakhAthI (rUne) pIMjavuM loDhuM napuM. lokhaMDa. -DhAM napuM. ba.va. loDhAMnAM ojAra. -DhI strI. loDhAnI tavI, peNI lotha strI. maDaduM, lAza; (lA.) taddana thAkI gayeluM; upAdhi. -thAravuM sa.kri. sakhata mAra mAravo, lamadhAravuM leMgho puM. nADIvALo sarakhI cADano sUMthaNo; strIno paThANI ghATano sUthaNo. -ghI strI. nAno leMgho loka [saM.] puM. jagata; janatA, janasamUha; napuM. ba.va. UtaratA varganI hiMdu prajA. vamata [saM., napuM.] puM. lokono abhiprAya, prajAmata. vAyakA strI. lokomAM cAlatI vAta, aphavA. sAhitya [saM.] napuM. mAtra | lokamAM ja paraMparAe moDhe UtarI AveluM sAhitya. lokika strI. maraNa Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobha, 206 vacce vacamAM,vacovaca lobha siM.) puM. lAlaca. -bhAvuM a.kri. | napuM. prazaMsA jaina sAdhu kare che e lobhamAM paDavuM, moha pAmavuM. bhI | vyAkhyAna siM], bhivuM vi. lobhavALuM vakhAra strI. mAlasAmAna rAkhavAnI jarA loha siM. napuM. loDhuM. 0cuMbaka napuM. | moTI jagyA, godAma. riyo loDhAne kheMcavAnI zaktivALuM khanija. | vakhAravALo (vepArI) : -hiyuM napuM. tAvaDI, peNI vakhoDavuM sakri. niMdA karavI, vagovavuM lohI napuM. zarIramAMnuM rAtuM pravAhI, vaga . strI oLakhANa rudhira, khUna; (lA.) khAnadAna, kuLa. vagaDavuM akri. vAghano avAja thavo, 07(-lohANa vi. lohIthI bajavuM. vagADavuM sakri. (karmaka) kharaDAyeluM. ahiyALa(-LuM) vi. | bajAvavuM , lohIvALuM; jemAM lohI vadhu vahI jAya vagaDo pu. verAna jaMgala. -DAu vi. tevuM banAva, krAMti vagere) | vagaDAmAM thanAruM, jaMgalI vagacvi. leparuM, mAlAkUliyuM napuM. phAruM vagara [ara. a. vinA, sivAya vakaravuM a.kri. vikAra thavo; (lA.) vighAravuM sakri. ghI ke telamAM maracAM rAI uzkerAvuM; vipharavuM | hiMga methI vagere kakaDAvI chamakAravuM. vakaro paM. vikraya, vecANa, vecANathI | vaghAre chuM. chamakAravuM e. vaghAraNI maLelI rakama strI. hiMga. vaghAriyuM vi. vaghAra vakAlata [ara.. juo "vakIlamAM. | dIdheluM navuM. mAtra vaghAra daI utArI vakI strI, saMbhava lIdhela kAcuM zAka-mULA popaiyAM vagerenuM vakIla [ara.] 5. sanaMdavALo vicaka(-kA)vuM a. kri. vaccethI chaTakI dhArAzAstrI; eka rASTrano bIjA | javuM (lA.) risAvuM, mAThuM lAgavuM rASTramAM raheto elacI. lAta strI. | DAvuM vakIlano dhaMdho, vakAlata vacana siM] napuM. zabda, veNa; (lA.) vakkara [ara.JpuM mobho, vajana, lAyakI | pratijJA, kaoNla. -nikA strI. pramANa vaktA siMpaM. bolanAra, bhASaNa ke | mATenuM avataraNa 'kathA karanAra vacce vacamAM,vacovaca a. koI be vakhata [ara.) . samaya; (lA.) taka; | padArthonA aMtarAla bhAgamAM. vacALuM mAThI hAlata; vAra; phero | napuM. vacceno bhAga, khAuM. vaceTa vi. vakhANavuM sakri. prazaMsA karavI. vakhANa | bhAI bhAMDuomAM moTAM ane nAnAM Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vachiyAta 207 vaNasavuM vaccenuM. vacaluM vi. vaccenuM vacagALo | karavo. vaTAva 5. vaTAvavAnI 5. vacALuM; vacceno samaya thoDaksI vachiyAta puM, napuM, ba.va. mAla | vaTemArgu chuM., napuM. musAphara kharIdavA bahAra gAmathI Avelo | vaDuM napuM. aDadanI vATelI dALanI eka vepArI; bahAra gAmaDethI haTANuM karavA | taLelI vAnI. -DI strI, caNA coLA AveluM mANasa vagerenI dALanA loTanI eka vAnI vachUTavuM akri. chUTIne dUra paDavuM, UDavuM. varDara vi. umare moTuM. -Da strI. samAna vachUTuM vi. vikhUTuM. vachoDavuM sa. kri. | uMmara. -DapaNa napuM. uMmare moTApaNuM. (karmaka) vachUTe ema karavuM -Davo 5 pUrvaja, bApadAdo. -DAI strI. vacheruM . ghoDA ke gadheDAnuM baccuM. moTAI; (lA.) baDAI, patarAjI. -ro paM. nara vacheruM. -rI strI. mAdA | -DiyuM vi. sarakhI uMmaranuM; (lA.) vacheruM harIpha, pratispardhI. DIla vi. moTeruM, vajana [ara.] napuM. bhAra, boja; tola; | murabbI; pUrvaja (lA.) mobho * vaDhavuM sakri, Thapako Apavo; laDavuM. vaje [ara.] strI. khetaramAM pAkelA| -kaNa (-NuM) vi. kajiyAkhora. -vADa anAjano sarakArI vijaya-bhAga, | strI. kajiyo, takarAra. -vADiyuM vi. - gaNota . kajiyAkhora vaTa puM. strI. Teka; garvIluM vartana. 0hukama | vaNajAro chuM. eka vepAra jAta [ara.] pu. khAsa sattAthI kADhelo hukama | vaNavuM sa. kri. (dorA-dorI-doraDAMne) vaTakavuM a. kri. rIsamAM DhoranuM dohavA na ! AmaLavuM; vaLa devo; sALa vaDe kApaDa devuM; (lA.) chaTakavuM, rIse bharAvuM. | banAvavuM, goLAkAra sIdhuM ke capaTa thAya vaTaka strI. nuksAnInuM vaLatara ema karavuM (seva poLI roTalA vagere). vaTala(-lA)vuM a.kri. halakI manAtI -kara 5. vaNavAno dhaMdho karanAra jAti ke paMthamAM javuM; evA sAthe (harijanonI eka jAta). -tara strI. bhojana laI bhraSTa thavuM. vaTALa,-Lo vaNavuM e, vaNavAnI bhAta. vaNAI puM vaTalAvavuMe; vaTalAvavAnI pravRtti | strI. vaNavAnI rIta; vaNavAnuM vaTaloI strI, tAMbaDI mahenatANuM. vaNATa puM. vaNatara. vANo vaTavsa kri. oLaMgavuM a.kri. samayanuM | pu. vaNatAM nakhAto ADo tAra pasAra thavuM vaNasavuM a.kra. vinAza thavo; bagaDavuM. vaTAvavuM sakri. nANAMno pherabadalo | vaNasADavuM sa. kri. (karmaka) bagADavuM Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaNika] vaNika [saM.] puM. vANiyo vatana [ara.] napuM. janmabhUminuM gAma ke sthaLa; inAmamAM maLelI jAgIra. dAra vi. jAgIradAra. -nI vi. rahIza, rahevAsI 208 [varavuM? vadhAI ApanAra, sArA samAcAra ApanAra. vAdhaNI strI. bALakane AvatI eDakI | vana [saM.] napuM. jaMgala, vagaDo. vAsa [saM.] puM. vanamAM jaI rahevuM. vanaspati [saM., puM.] strI. jhADa choDa velI velA kaMda mULa vagere udbhijja, oSadhi. vanaspati-ghI napuM. telIbiyAMnA telane thijAvI banAvelo ghInA dekhAvano snigdha padArtha vadi [saM.], vada a. aMdhAriyAmAM, kRSNa pakSamAM; strI. aMdhAriyuM, kRSNapakSa vadha [saM.] puM. kApI nAkhavuM e, katala. vadhavuM. sa.kri. vadha karavo, mArI nAkhavuM vadhavuMre a.kri. saMkhyA kada mApa vageremAM moTuM thavuM; bAkI rahevuM, bacavuM; (lA.) AgaLa javuM. vadhu strI. vadhAro. vaphAdAra [ara., phA.] vacanane vaLagI rahenAruM; svAmibhakta. -rI strI. vaphAdArapaNuM vadhaghaTa strI. vadhAro-ghaTADo. vadhAI, vara [saM.] puM. paraNanAro mANasa; vadhAmaNI strI. (lA.) khuzInA samAcAra; khuzInA samAcAra lAvanArane apAtI bheTa. vadhAravuM sa.kri. (karmaka) vadhAro karavo, umeravuM lAMbuM karavuM; bAkI rAkhavuM, bacata karavI. vadhAre a. adhika, vadhu, vizeSa. vadhAro puM. umero; (lA.) napho; silaka; bacata; puravaNI (chApAnI). vadhAvavuM sa.kri. (karmaka) caDatIno AnaMda batAvavo; harSabhera AvakAra Apavo. vadhAvo puM. vadhAvavAnI sAmagrI; (dANA jovAmAM) eka dANo. vadhAvuM napuM. maMgaLa bheTa, cAMdalo. vadhu vi. vizeSa. vadhUkuM vi. vadhAre paDatuM. vadheravuM sa. kri. balidAna varadAna. ghoDo puM. varanI savArI; evI jAtanuM phulekuM; (lA.) phajetI. vuM sa. kri. varaNI karavI; paraNavuM. oNI strI. pasaMdagI. varU(-ro)NI strI. karmakAMDamAM japa pATha vagere temaja karmamAM sahAyaka tarIke pasaMdagI. varoThI strI, varavALAM taraphathI apAtuM lagnanI khuzAlInuM jamaNa varaNAgI strI. bhapako, zobhA; zobhAyAtrA | varata strI. kUvAmAMthI kosa kheMcavAnI nIcenI doraDI varatavuM a. kri. vartana rAkhavuM, cAlavuM; sa.kri. oLakhavuM; ukelavuM. varatAro puM. bhaviSya-kathana ApatAM kApavuM ke phoDavuM. vadhaiyo chuM. /varavuM. sa. kri. juo 'vara'mAM. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varavuM]. 209 vivaDAvuM varavuM vi. virUpa, kavyuM, beDoLa caDatA varNanI strImAM ke caDatA varNanA varasa napuM. varSa-12 mahinAno samaya. | puruSathI UtaratA varNanI strImAM utpanna -zI(sI) strI. vArSika zrAddha ane thayeluM bALaka). -rNAzrama [saM.) . bheMjana, 0vuMa.kri. varasAdanuM paDavuM hiMduonA cAra varNa ane AzramanI varasAdanI jema paDavuM; (lA.) sakri. maryAdA. -Itara [saM.] napuM. judo varNa chUTathI ApavuM ke veravuM. sAda puM. vartana saM.] napuM. AcaraNa. vartavuM a.kri. vAdaLAMmAMthI pANInuM paDavuM e. | AcaraNa karavuM. vartaNUka strI. -sovarasa a. dara varSe rItabhAta, cAlacalagata. vova chuM. varaMDo pu. DhAMkelI traNa bAju ke AgalI | bIjAnI sAthenI rItabhAta bAju khullI osarI vartamAna siM. vi. cAlu kAmanuM, varAdha strI. nAnAM bALakane chAtImAM | Adhunika. 0patra siM.] napuM. chApuM, zaradIno roga, braoNko nyUmoniyA | sAmayika varA(-LA)pa strI varasAda AvI gayA vartula(La) [sa.napuM. goLa kUMDALuM, goLa pachI ughADa nIkaLavo e AkRti varALa strI. pANInuM vAyurUpa rUpAMtara; varSa saM.) napuM. bAra mAsano samaya. (lA) hRdayanI dajha. 0maMtra napuM. | Sa[saM.] strI. varasAda. -rSAsana saM.] varALanI madadathI cAlato saMco | napuM. gujarAna mATe maLatI vArSika varga siM.] 5. moTA samudAyano eka | jivAI. vArSika siM.]vi. varSane lagatuM bhAga; jAta pramANe pADavAmAM Avato valaNa juo "vaLavuMmAM. vibhAga; zreNI, vevigraha siM] puM. valUravuM sa. kri. cAmaDI upara khaNavuM. samAjamAM uccanIca vagere vacceno | valUra strI, caLa, kharaja. valUro paM. jhaghaDo. -rgIkaraNa (saM.) napuM. vargavAra | nahora ne nakhano ujharaDo . judA pADavAnuM kArya vale [ara.] strI. dazA, hAlata varcasa siM.] napuM. AbhA, o, prabhAva valovavuM sa. kri. maMthana karavuM, mAkhaNa varNa saM.) . raMga, vAna; te te svara | kADhavuM. valoNuM, valovaNuM napuM. ane vyaMjana; rUpa; , strI. hiMdu | valovavAnuMsAdhana; valovavAnI kriyA. samAjamAMnI kakSAvAra cAra jAtimAMnI | valopAta . (lA.) adhIrAIthI thato dareka vana saM.) napuM. khyAna; prazaMsA. | mAnasika ulkApAta; bhAre rokakaLa. vavuM sakri. varNana karavuM. saMkara | valopAtiyuM vi. valopAta karanAruM siM.] vi. UtaratA varNanA puruSathI vivaDhAvuM a.kri. pavananI asarathI taLavaM'mAM. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaza 210 vihevAra bhInAza UDatI jatI hoya evI | mULa viSaya; strI. cIja, padArtha rItanI sthiti hovI (AmAM bhInAza | vastra (saM. napuM. kapaDuM : ' taddana dUra nathI thaI hotI.) | vahANa, vahANavaTuM, vahANoTa juo vaza saM.vi. tAbe, zaraNe, aMkuza nIce; "vahevuM mAM. mugdha. -zIkaraNasiM] napuM. vaza karavuM vahANuM napuM. prabhAta, savAre e; vaza karavAno jAdU ke mAMtrika vihAra strI. (laDAI kejhaghaDAmAM AvatI) prayoga sahAya, kumaka vasaTALuM napuM. viSTi, samAdhAnanuM kaheNa | vahAluM vi. priya, gamatuM. vahAla napuM. vasamuM vi. mula, AkaruM " | prema, heta; vAtsalya. vahAlapa strI. vasavaso . karavAnuM kAma karyuM hota to ! heta. vahAlama pu. priyatama, pati. ThIka evA prakAranI mAnasika lAgaNI | vahAlezarI vi. hita icchanAruM vasavuM a.kri. rahevuM. -ti siM.) strI. | vahI [ara.] strI. khudAno saMdezo; vAsa, raheThANa. vasavATa pu. vasavuM | nAmAno copaDo; vaMzAvaLIno copaDo. e. vastI strI. vaselI prajA, vasAhata | vaTa 5., kArabhAra, vyavasthA. strI. mULa sthAnethI khasI bIje sthAne 0vaTadAra chuM. vahIvaTa karanAra..0vaTI thayelo sAmudAyika vAsa. vAsavuM! strI. vahIvaTane lAgatuM. avaMco !. sakri. (karmaka) vasAvavuM; baMdha karavuM vaMzAvaLI rAkhI vAMcanAro bAroTa (ghara bAraNAM vagere). vAsa (saM.) 5. | vahema [ara. puM. saMdeha, zaka; bhrama. rahevuM-vasavuM e raheThANa. vAsI [saM] | mAvuM a.kri. vahemamAM paDavuM. mI, vi. rahevAsI. vAsu chuM. khetaramAM rAta! mIluM vi. vahemathI bhareluM rahenAro rakhopiyo vaheravuM sakri. karavata vaDe kApavuM. vahera vasANuM napuM. suvAsita padArtho (telamAM 5. vaheravuM e; vaheratAM paDelo, bhUko; ke pAkamAM nAkhavAnA) phATa, cIro, -Niyo chuM. vaheravAnuM kAma vasUkavuM a.ki. (gAya bheMsa bakarI | karanAro kArIgara. vaherAI, vagerenuM) dUdha detAM baMdha thavuM | vaherAmaNI strI, vaherAmaNa napuM. vasUla [ara.] a. cUkate thAya ke thayeluM paheravAnuM mahenatANuM hoya ema (mAgaNAnI rakama). vaheluM vi. samaya pahelAMnuM utAvaLuM, -lAta strI. vasUla thavuM ke karavuM e | jaladI vasUla thavA-karavAnI rakama, mahesUla | vahevAra chuM. vyavahAra saMbaMdha jALavanAruM vastu si., napuM. napuM. nATaka ke kathAno | vartana; (lA.) AcaraNa. -2 vi. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahevuM] vyavahAramAM cAlI zake evuM, vyavahA vahevuM a.kri. pravAha cAlavo; vItavuM; (lA.) vaMThI javuM; khamavuM, veThavuM; UMcakavuM. -Na napuM. vahevuM, pravAha cAlavo e; pravAha. -Lo puM. nAno pravAha. -LiyuM napuM. nAno vaheLo. vahANa napuM. moTo machavo, nAva. vahANavaTuM napuM. vahANa kheDavAno dhaMdho. vahANoTa puM. khalAsI, khAravo vaheMcavuM sa.kri. hissA pADavA, vAMTavuM. -Na, -NI strI. vAMTavuM-vaheMcavuM e vahoravuM sa.kri. kharIda karavuM; (lA.) jokhama upADavuM; jainomAM zrAvakane tyAMthI sAdhue khAdya laI AvavuM. -ta strI. vahoravuM e; (lA.) jokhama. vahoro puM. (vepAra vaNaja karanAro vepArI - e uparathI) nAgara vANiyA vageremAM eka aTaka; musalamAnomAM ziyApaMthI loTiyA-dAuda jamAtano puruSa; musalamAna sunnIpaMthano e nAmathI oLakhAtI jAtano puruSa. vahorI strI. vahorAnI strI vaLagavuM a. kri. bAjhavuM, coMTavuM, lapeTavuM; (lA.) AgrahathI kAme lAgavuM. - napuM. vaLagelo padArtha; (lA.) bhUtapretano vaLagADa. -NI strI. lUgaDAM | mUkavAno chAparAmAM ke dhAbAmAM dorIe ADo bAMdhelo vAMsaDo. vaLagADa pu. vaMkAvuM juo 'vAMkaDuM'mAM. (lA.) bhUtapreta vagerenI chAyAmAM | vAI strI. vAyuroga, phepharuM AvI javuM e. vaLagADavuM sakri. | vAgavuM akri. vAjavuM, bajavuM, (vAdyano) [vAgavuM (preraka) vaLage ema karavuM; (lA.) mAthe nAkhavuM vaLavuM a.kri. vAMkA thavuM; maraDAvuM; pAchA pharavuM; UpajavuM, cAlavuM; baMdhAvuM. vaLa puM. AmaLo; AMTo, phera; vaga; aMTasa, kIno; Agraha; vaTa; sAMdhAmAM ghalAtI gAMTha. valaNa napuM. vRtti; vaLatara. vaLatara napuM. badalA tarIke vALI ApavAnuM ke majare ApavAnuM hoya e. vaLadAra vi. vaLavALuM. vaLAko puM. valaNa. vALavuM sa.kri. (karmaka) vAMkuM karavuM; namAvavuM; pAchA pheravavuM; AkAra karavo; kacaro kADhavo; DhAMkI devuM; rasto karavo. va(-vo)LAvavuM sa. kri. (karmaka) kanyA ke vahune sAsare mokalavI. vaLAmaNa napuM. vALavAnuM mahenatANuM; vALatAM nIkaLelo kacaro. vaLAmaNuM napuM. vaLAvavuM e; vidAya, va(-vo)LAviyo, vaLAvo puM. rastAmAM saMbhALa rAkhanAra. vaLAMka kuM. mArga jyAM vaLato hoya te bhAga; (akSara ke lekhanano) maroDa. viLayuM napuM. sonA ke cAMdInuM bALakanA paganuM ghareNuM. vaLI1 a. Ama thayA pachI. vaLuM napuM. jamInanuM paDa puM. chAparAnuM moTuM aNaghaDa pIDha. -LIne strI. nAno vaLo 211 vaLo Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAgoLavuM 21 2. viADiyuM avAja nIkaLavo; IjA thavI, jakhama | vAcha(02)DI strI. mAdA vAchaDuM thavo; TakorAno avAja thavo-samaya | vAjabI [ara. vi. yogya, ghaTatuM thavo vAjiMtra napuM. koI paNa prakAranuM vAdya. vAgoLavuM sakri. pazunuM khAdheluM peTamAM vAjuMnapuM. vAgha; sUravALuM hArmoniyama, jaI pAchuM momAM Abe cAvavuM (lA.) | grAmophIna dhIme dhIme khAI vAra lagADavI. |vAjovAja a. jhapATAbaMdha, vegathI vAgoLa napuM. ogALa vA(vA)joDuM napuM. pavananuM tophAna vAgoLa strI. vaDa-vAMdaruM (pakSI) |vATa strI. rasto, mArga, (lA.) rAha, vAgdAna siM] na. vevizALa, sagAi * | pratIkSA vAgha chuM. eka hiMsaka prANI-bilADInI vATa strI. diveTa; gADA ke rathanA paiDA jAta. ONa strI. vAghanI mAdA | upara caDAvavAmAM Avato lokhaMDano vAgharI chuM. gujarAta-saurASTranI dAtaNa | pATo; Tyuba-TAyara (sAikala vagerenAM) vecavA-madhajharavuM vagere kAma karanArI vATa(Da)ko pu. dhAtanuM UbhI dIvAlanuM jAtino puraSa; (lA.) melo gaMdo ke chAliyuM. kI strI, nAno vATako lucco mANasa. -raNa strI. vAgharInI vATavuM sa.ki. bArIka bhUko lasoTIne strI vAgho chuM. ThAkorajIne caDAvavAmAM AvatuM vATAghATa strI. masalata, bhAMjaghaDa koI paNa sIveluM vastra . vADa strI. khetara ke bAga vagerene pharatI vAcA siM.] strI, vANI. vAcaka siM] | kAMTA vagerenI ADaze. vADa(-Dha1) 5. vi. darzaka, bodhaka; vAMcanAra. vAcana zeraDInuM khetara. DI strI, bagIco; siM.] napuM. vAcavuM e. vAcanA siM.] unALAmAM pANI pAIne kareluM juvAra strI. graMthanI ibAdata, pATha vagerenI vAvaNIvALuM khetara; nyAtanI vAchaTa, vAchaMTa strI, pavanathI UDatI vaMDI. Do 5. ghara najIkano ghAsa pULA varasAdanI jhINI chAMTa, TiyuM napuM. rAkhavAno khullo vADa karelo bhAga; vAchaTa rokavA karavAmAM AvatuM chajuM. vAgharI vagere jyAM zAka vAve che tevuM vAchUTa strI. pAdavuM e nAnuM khetara; bakarAM gheTAM pUravAnI vAcharuM napuM. gAyanuM bacyuM. -ro pu. | jagyA; khullAmAM jAjarU besI zakAya zItaLA mAtAno vAchaDAnI AkRtino | evo AMtarelo bhAga; (lA.) taDa, deva. vAcha(02)DuM napuM. gAyanuM bacyuM. | pakSa; nAno latto vAcha(02)Do 5. nara vAchaDuM. vADiyuM napuM. khajUra bharavAnuM sAdaDInuM karavo Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vADhavuM 213 viAra re chAlake * khAvAnA padArthano); gAna vagerenI vADhavuM sakri. ojasvatI kApavuM; (lA.) | namUnedAra cIja ghasAtuM bolavuM. vADha dhuM. vADhavuM | vAnI strI. rAkha (UbhelA molane) e; kApa; jakhama. | vAnuM napuM. cIja, jaNasa. nI strI. vADha1 pR. juo "vADImAM. | (jamaNanI) cIja vANiyo pu. vaNika. -veNa, nayaNa, | vAparavuM sa.kri. upayoga karavo; cANI strI, vaNika strI, vANotara | (jainomAM) padArtha khAvo, bhojana karavuM 5. gumAsto - pIvuM. vApara paM, vaparAza puM, strI. vANI (saM.) strI. vAcA, bolI upayoga vANo juo 'vaNavuMmAM. vAma strI. vAMbha, be hAtha khabhA vAta strI. vAratA; vAtacIta. -tUna | samAMtara laMbAvatAM thatuM mApa (to)DiyuM vi. vAta ja karyA karanAruM | vAmara siM] DAbu vAtAvaraNa saM. napuM. pRthvIne vIMTAIne | vAmaNuM vi. ThIMgaNuM, nIcA ghATanuM raheluM vAyunuM AvaraNa; (lA.) rAmavuMsa. kri. (tophAna vakhate vahANa na AjubAjunI paristhiti | DUbe e mATe bhAra ocho karavA) vAda (saM.) 5. carcA, zAstrArtha; takarAra; | sAmAnane dariyAmAM pheMkI devo haTha, jidda; jJAna vijJAna vagerenuM | vAyakA strI. vAta; aphavA siddhAMta vizenuM tAraNa. avivAda [saM] | vAyaDuM vi. peTamAM gesa utpanna kare evuM; 5. sAmasAmA savAla javAba. | (lA.) ADA TAraDA svabhAvanuM, haThIluM. -dAvAdI strI, vAda-vivAdanI | -DAI strI, vAyaDApaNuM kheMcAkheMcI; adekhAI bhareluM vAyado pu. sodAnI mudata; avadhi anukaraNa. -dI [saM.) vi. gAtAM gAtAM | vAyu (saM.] . pavana. vAyaro paM. phUkAto je svarathI saptaka bAMdhavAmAM Ave che | pavana. vAyala vi. (lA.) mananuM te svara; 5. sApanA khela karanArI! taraMgI jAtano AdamI. daNa strI, vAdInI | vAyuM napuM. vAdhuM, nAno vaheLo strI. dIluM vi. (lA.) haThIluM, vAra . traNa phUTanuM mApa mamatI, jiddI | vAra siM.puM. aThavADiyAno dareka vAdhaNI juo 'vadhavuMmAM. | divasa. -raMvAra siM.), rovAra a. vAna . zarIrano) raMga. -nI strI. rAkha | haraghaDIe jayAre ne tyAre. vAnagI strI. namUno (khAsa karIne | -rovAriyuMnapuM. divasa gaNIne divasa Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAravI. ra14 vAha, vavAha vArane hisAbe gaNavAmAM AvatuM vyAja ! dANAno nIce Dhagalo thAya vAravuM sa. kri. aTakAvavuM, rokavuM, manA vAvavuM. kri ugADavA mATe jamInamAM karavI; (lA.) ovAraNAM levAM; phidA bI DALI ke ropAM dhovAM. -NI strI. thaI javuM. -ra siM.napuM. vAravuM e; } vAvavuM e; (lA.) vAvaNI karI nivAravAnI kriyA. -NuM napuM. varavadhu na zakAya eTalo varasAda. -zuM napuM. paraNIne gayA pachI kanyAvALAM e | vAvavuM e. vAvetara napuM. vAvavuM e; beune teDI lAve che. vAra strI. | vAveluM e vilaMba, samaya, vakhata. vArI strI. | vAvAjhoDuM juo "vA(vA)joDuM." krama, vAro, pALI. vAro paM. krama . | vAvuM a. kri. (pavananuM) phUMkAvuM (zarIre vAraMTa (voranTa) aiM. napuM. kacerI ke | TADhanI) asara thavI adAlatamAM hAjara thavAnuM sarakArI | vAza strI. zrAddhabhojana vakhate kAgaDAne pharamAna; evA pharamAnanuM kAgaLiyuM, | khavaDAvavA nAkhavAmAM AvatuM khAvAnuM vaoNranTa kAgavAza vArtA siM] strI. samAcAra, khabara; vAsa, vAsI, vAsu juo vasavuMmAM. nAnI kathA | vAsara strI. gaMdha; durgadha. -sI vi. vAla puM, ba.va. vAloranA dANA; } AgalA divasanuM UtarI gayeluM-bagaDI oLiyAnA dANA; traNa ratI jeTaluM | gayeluM; AgalA divasanuM vaparAyeluM tola (tyAM e.va.mAM paNa). -loLa | paDeluM strI, jemAMthI vAla thAya che te zAka | vAsaNa napuM. ThAma, pAtra vAlI [ara. 5. rakSaka-pAlaka vaDIla |vAsanA siM.] strI, pUrva (janma)nA vAva strI. moTo pahoLo kUvo; | saMskArothI majabUta banelI kAmanA pagathiyAMvALo moTo kUvo. DuM napuM. | vAsI-siM, sIM)huM napuM. jhADuthI sApha vAvanA pANIthI jyAM pAI pAka temaja | karavuM e; DhoranAM chANa mUtara vagere phaLaphUla vagerenAM jhADa-choDa ucheravAmAM | sApha karavAM e; evo paDelo kacaro Ave che tevuM khetara vAhana siM.) napuM. AvajA karavA mATe vAvaTo puM. dhvajA. -TI strI, nAnI dhvajA | vaparAtuM besavAnuM sAdhana; vicAra vAvaDa kuM. samAcAra; bhALa, patto | lAgaNI vagere bolIne prakaTa karavAnuM vAvalavuM sakri. kaNasalAM sahitanA | sAdhana, mAdhyama dANAne sUpaDAmAMthI evI rIte nIce vAha, vAha a. Azcaryano udgAra; nAkhavA ke photarI UDI jAya ane strI. sArI evI kIrti Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAhiyAta 2 15 vikasavuM vAhiyAta a. vi. vyartha, nakAmuM; strI. | vAMTavuM sakri. vaheMcaNI karavI. vAMTa 5. vAyaDApaNuM : hisso, bhAga. vAMTo pu. vAMTa; vALa chuM. keza, movALo. -LaMda chuM. vALa | garAsamAM ApavAno ke maLelo kApavAno dhaMdho karanAra jAtano puruSa. | jamInano TukaDo -Lo DuM. hAtha paga vageremAM phoDo | vAMDhuM vi. jenuM sagapaNa nathI thayuM evuM paDI emAMthI nIkaLatI tAMtaNA jevI | (strI ke puruSa), vAruM, apariNIta jivAta; eno roga vAMdara(-ro) pu. vAnara. -rI strI. mAdA vALavuM juo "vaLavuMmAM. vAnara. -ruM napuM. vAnara (sAmAnya) vALa napuM. sAMkanuM bhojana | vAMdavuM sakri. pavitra ke prasAdI padArthane vALo pu. dhAtuno tAra. -LI strI, kAna | mAna ApavuM; prasAdano kaNa moMmAM nAkamAM paheravAnI sonA cAMdI ke | mUkavo ke mAthe caDAvavo pittaLa vagerenI kaDI | vAMdho pu. bAdhA, harakata; virodha; (lA.) vAMkaDuM-DivuMvi. vaLAMka letuM (vALa vagere) | jhaghaDo, takarAra vAMkuMvi. sIdhuM-sapATa nahi evuM, goLAMka | vAMbha strI. be hAtha pahoLA karI jeTalI letuM; (lA.) kuTila; viruddha paDeluM napuM. | laMbAI thAya teTaluM mApa, vAma vAMkAI; vAMdho; gerasamajha. vAMka ! | vAMsa 5. soTA jevo eka jaMgalI choDa; guno, aparAdha; strIonA hAthanuM eka | eno soTo, bAMbu; sAtathI ATha hAtha ghareNuM. vAMkAI strI, vAMkApaNuM. vaMkAvuM jeTaluM mApa. oDo ! vAMsano soTo. a. kri. vAMkuM thaI javuM * oLI strI. baMsI; rUpiyA bharavAnI vAMdhuM napuM. kotara, vAyu-vAMgaLuM lAMbI pAtaLI kothaLI (keDa upara vAMgho pu. varga, prakAra bAMdhI levAya). Olo . sutArano vAMcavuM sakri. lakheluM ukelI bolavuM | capaTo kuhADo. vAMso khuM. baraDo, pITha, e; lakheluM manamAM ukelavuM e | vAMse a. pAchaLa, vAMsaluM vi. vAMcavuM sa. kri. vAMchavuM; (lA.) bhAkhavuM | pAchaLanI bAjue raheluM; pachI thayeluM, vAMchavuM sa. kri. icchavuM pAchaLanuM vAMjha,0NI,-jhiyaNa strI, saMtAna na thatAM vikarALa siM.] vi. bhayAnaka, hoya evI strI, vaMdhyA. jhiyuM vi. | bihAmaNuM jene saMtAna nathI thayuM evuM puruSa ke vikalpa siM.) puM. tarkavitarka, saMdeha, | bemAMthI svIkAravA jevI vAta ke vastu vAMjho puM. vaNakara; darajInI eka jAta |vikasavuM akri. khIlavuM lakavAgaLa | Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAra. 216 " [vinAza vikAra siM] . pheraphAra; zArIrika ke | chUTA thavA devuM e, ravAnagI mAnasika bagADa videza siM.) puM. paradeza. -zI siM. vi. vikAsa (saM.5. khIlavuM e, utkrAMti | paradezI vikhavAda 5. (lA.) verajhera utpanna thAya | vidyA siM] strI. jJAnakoI paNa zAstra evI sthiti; jhaghaDo | ke kaLAnI sujha; te te zAstra ke kaLA. vikheravuM juo vIkharAvuMmAM. | pITha strI vizvavidyAlaya: vidyArthI vigata strI chUTe chUTI hakIkata, bInA. | siM] nizALiyo. vidyArthinI [saM.] 0vAra a. chUTe chUTI tapasIlavAra | strI. bhaNatI chokarI. vidvAna siM.] vigraha (saM.) . yuddha; jhaghaDo; AkAzamAM vi. vidyAvALuM, jJAnI vAdaLAMno jamelo, vagharo : vidhavA siM] strI. rADelI strI vighoTI juo "vIvuM." vidhAna siM. napuM. vidhi, karavuM e; vidana siM.) napuM. aDacaNa, naDatara; zAstranI AjJA; rASTranuM baMdhAraNa. saMkaTa, muzkelI | sabhA saM.strI. rASTrane mATe kAyadA vicaravuMa kri. Amatema pharavuM. vicAra | bAMdhatI variSTha sabhA siM] puM. manathI ciMtavavuM eka uddeza, vidhi siM. puM.] . brahmA, strI, Azaya; manasUbo. vicAravuM a.kri. | bhAgyadevatA, vidhAtA; puM, strI. vicAra karavo, ciMtavavuM zAstrAjJA; saMskAra; paMthano kriyAkarma vicitra siM. vi. vilakSaNa; adbhuta; vidhura siM] puM. jenI strI marI gaI tarehavAra hoya tevo puruSa, rAMDelo puruSa vijaya siM] . jIta, phateha. -thI vi. vinaya siM.] puM. keLavAyela sthiti; | vijayavALuM vivekanavI siM] vi. vivekavALuM. vijoga paM. viyoga, chUTA thavApaNuM | maMdira siM. napuM. "ArTsa koleja vijJAna saM.) napuM. brahma vagere alaukika | vinavaNI juo vInavavuMmAM. padArthonuM jJAna; zAstrIya jJAna; | vinaMti,-tI strI. vijJapti, vinavaNI, bhautika padArthonI sUkSmatAno vicAra | AjIjI, araja karatuM zAstra, "sAyansa' vinA siM.) a. vagara, sivAya viTamaNA, viTaMbaNA strI. muzkelI; | vinAza siM.) puM. bhAre nAza. cheka saM.] saMtApa, duHkha vi. nAza karanAruM. -zikA siM.strI. vitADavuM juo vItavuMmAM. loDhAnA bazvaravALI laDAyaka prakAranI vidAya vi. vaLAveluM strI. mANasane | AgaboTa Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhAge 217 visAmo | viraha vibhAga (saM.) . bhAgano paNa bhAga, | vivRti saM.) strI. TIkA, vivaraNa bhAgalo, khaMDa viveka siM. . sAruM-zuM narasuM e vimAna [saM.] napuM. AkAzayAna, | jovAnI samajha; sabhyatA bhareluM vartana, AkAzI vAhana; sAdhu saMtonI vinaya; (lA.) karakasara. -kI siM.] nanAmI-ThAThaDI (mAnAnA ghATanI) vi. vivekavALuM, vinayI. vivecana vimAsavuM a kri. pastAvuM. traNa strI. | siM.) napuM. spaSTIkaraNa -guNadoSa judA pastAvo; UMDI ciMtA pADI vivaraNa karavuM e viyoga saM.pu. judA paDavuM e, vijoga, | vizeSa siM] . vadhAro; vi. vadhAre. vizeSaNa siM.] napuM. vadhAro kare evo virala siM., levi. bhAgyeja maLe evuM | zabda. vizeSya siM.] vi. napuM. jeno viraha (saM.) puM. snehIonuM chUTA paDavuM | vadhAro thAya tevo zabda e, vijoga vizva . sarva.] napuM. sRSTi, jagata. virAma (saM.) puM. thobhavuM-aTakavuM eka | vidyAlaya saM. ] napuM. vidyApITha, visAmo. 0vuM a. kri. thobhavuM, | 'yunivarsiTI aTakavuM vizvAsa saM.] . bharoso; khAtarI; virodha siM] . sAmano karavo e; | zraddhA, AsthA. -sI vi. (lA.) khristI (lA.) zatruvaTa; takarAra. dhI siM.] paMthamAM mAnanAruM. -su vi. bharoso vi. viruddhanuM duzmana | rAkhI rahenAruM vila [aM. napuM. vasiyatanAmuM | viSa (saM.) napuM. jhera vilaMba siM. pu. vAra lagADavI e, DhIla . viSama saM.vi. asamAna; (lA.) vilApa siM] . moTethI raDavuM e | muzkela vilAyata [ara.] napuM. vatana; (lA.) | viSaya siM.] . iMdriya grahaNa karI zake aMgrejono potAno deza, iMglenDa. | evo padArtha ke bhAva; bhogavavuM e; -tI vi. iMglenDamAM baneluM; (lA.) | kAmabhoga; abhyAsa ke manana vagereno paradezI; abhuta, asAdhAraNa muddo. -thI siM.] vi. kAmAsakta vivaraNa (saM.) napuM, TIkA, vivRti | visAta [ara. strI. mAmalata, kiMmata, vivAda [saM.) paM. carcA; jhaghaDo mahattA; (lA.) gajuM, tAkAta, gaNanA, vivAha (saM.5. lagna; sagapaNa. | gaNatarI, lekhe -hita siM.) vi. paraNeluM. vivADo pu. | visAmo paM. vizrAma, thAka khAvo e; vivAha-gALo, lagnasarA thAka khAvAnI jagyA; evI jagyA Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vismayI 218 - vRitAMta upara bAMdhelo oTalo (baheno)bhAI. rI strI. bahena: vismaya [saM] paM. acaMbo, acaraja | -ro paM. (bahenane)bhAI ' vihAra siM. . AnaMdamAM haravuM pharavuM vIraDo chuM. taLAvamAM ke nadInI retImAM e; krIDA: jaina sAdhuonuM eka sthaLethI | khodavAmAM Avato nAno DhIMkavo bIje sthaLe javuM e; (bauddhono) maTha; vIluM vi. DhIlA ke nimANA moDhAvALuM bihAra rAjya | (lA.) rajhaLatuM vIkharAvuM a.ki. chUTA paDavuM - chinna- vIzI strI. paisA ApIne jayAM jamavAnuM bhinna thavuM, verAvuM. vikheravuM sa. kri. | maLe tevI jagyA, 'loja' (karmaka) vIkharAya ema karavuM vIsaravuM sakriya bhUlI javuM vivuM napuM, gho . pacIseka gUMThAnuM vi(-vi)khavuM sa. kri. veravikhera karavuM, jamInanuM eka mApa. vighoTI strI. |. pIMkhavuM ? vIghA dITha nakkI karelI rokaDa mahesUla vi-vivecavuM saki. AMkha baMdha karavI, vi(-vi, vIM)chaLavuM sa. kri. UTalAM ke | mIMcavuM eThAM vAsaNa pANIthI dhovAM. -LAvavuM vIM-vi)chI chuM. jenI pUchaDImAM jhera che ne saki (preraka) enAthI DaMkha Ape che tevuM jaMtu. vIja, vaLI strI. vidyutayaMtrathI UbhI vi(-vichuvA puM, ba.va. vIMchInA karelI vidyuta. vaLika vi. vIjaLInA AkAranuM paganA paMjA uparanuM ghareNuM. jevuM chuDo chuM. (lA.) AkAzamAM vRzcika vINavuM sakri. kaNe kaNe karI UMcakavuM | rAzino vIMchInA AkArano vItavuM a.kri. gujaravuM, pasAra thavuM. | tArakasamUha; eka kuyoga . -ka napuM. vIteluM hoya tevuM; duHkha, va(-vi)jaNo chuM. paMkho saMkaTa, vitADavuM sakri. (karmaka) vi-vijhavuM sakri havAmAM (hathiyArane) saMkaTamAMthI pasAra karavuM duHkha devuM | jorathI pheravavuM vInavavuM sakri vinaMti karavI. vinavaNI vi(-vi)TavuM. kri. lapeTavuM. va(-vi)To, strI. vinaMti, AjIjI | vI-vi)Talo chuM. bIMDaluM. vIM(-vijITalI vImo [phA.pu. vastu ke jIvanane nukasAna | strI, nAno vIMTo. vi(-vi)TADavuM pahoMcatAM e badala paisAthI thatI ! sa.ki. (preraka) vITe ema karavuM bharapAI; eno karAra; e peTe | vIM(-vi)dhavuM sa. kri. vehapADavo; bhoMkavuM. bharavAmAM Avato hapato | vividha napuM. kANuM, bAkuM, nAkuM vIra siM.] vi. bahAdura, zUra, . vRttAMta siM] puM. samAcAra, hakIkta, Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 vRtti veipAra ahevAla karanAro vRtti saM. strI-mananuM valaNa, vicAra, veDha puM. AMgaLAmAM sAMdhAo AgaLano (lA.) TUMkuM vivaraNa; AjIvikA | kApa; veDha upara paheravAno AMTAvRddha saM.) vi. gharaDuM, vaDIla. -ddhi [] | AMTAvALokaraDo. veDhalo . strIonA strI. vadhAro; (lA.) caDatI | kAnamAM paheravAnuM eka ghareNuM veDho . vekaLo pu. vekUra-jADI retIvALo pahoLo AMgaLAMno dareka sAMdho vaheLo, vokaLo veNI (saM.) strI. aMboDo, chUTo gUMthelo vekUra strI jADI retI coTalo; aMboDAmAM ghAlavAnI phUla veluM vi. tUTelA dAMtavALuM; (lA.) luccuM | vagerenI banAvaTa; kamADamAM jaDelI vega siM] . gati, jhaDapa, gIluM vi. | UbhI cIpa vegavALuM, jhaDapI | vetara napuM. jAnavaromAM pratyeka baccAnuM vegaLuM vi. dUra rahevuM, juduM, alaga | viyAvuM e; e rIte viyAyeluM pratyeka vecavuM sa. kri. mUlya laIne ApavuM. | bacyuM -vAla vi. vecavAvALuM. vecAu vi. | vetaravuM saki. bhAga pADavAnuM kapaDuM vecavA mATe kADheluM. vecANa napuM. vecavuM sIvavA mApasara kApavuM. -Na strI. vetaravuM e; (lA.) goThavaNa, vejA strI. (lA.) upAdhi kare evI saMtati ! vyavasthA vejuM napuM. daravAje ke rastA upara veda (saM.) . bhAratIyonuM prArthanAdi vIMdhavAnA nimitte baMdhavAmAM AvatuM | mULa pustaka (e cAra che Rgvada, nALiyera yajurveda, sAmaveda, atharvaveda). 0nA veTha strI. pharajiyAta vaitaruM; (lA.) pIDA, [saM. strI. duHkha,pIDA. -dAMta saM., upAdhi. 0vuM sakri. sahana karavuM, | 5.] napuM. bhAratIya tattvajJAna khamavuM (lA.) nibhAvavuM. -Thiyo chuM. (upaniSadomAM carcAyeluM). -dAMtI veTha karanAro majUra siM.) vi. tattvajJAnI. -diyuM vi. veDaphavuM sa. kri. nakAmuM kharacI nAkhavuM | vedapAThI; (lA.) mAtra pustakiyA veDamI strI, pUraNapoLI jJAnavALuM; mUrkha veluM sakri. (AMbA vagere vRkSa uparathI vedI (saM.) strI. yajJakuMDa, homa vagere vAMsaDA vatI) phaLa toDavAM. veDI strI. | karavAnI corasa oTalI vAMsaDAne cheDe phaLa pakaDavAnI vepAra chuM. mAla vecavA-sAravAno dhaMdho. jALIvALI thelI, veDo chuM. veDavAnuM kAma | -rI vi. vepAra karanAruM Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vera) vera napuM. zatrutA; duzmanAvaTa; (lA.) dveSa. -rI vi. zatru. -raNa strI. zatru strI veravuM sa.kri. chUTuM chUTuM vIkharAya ema nAkhavu. veraNacheraNa napu. veravikhera thaI pAtharavuM-patharAvuM e verAgI juo 'vairAgya'mAM. verAna vi. ujjaDa 220 vyAkaraNa | veLA [saM.] strI. TANuM, samaya, vakhata veLu strI. vepUra, jADI retI veMta strI. hathelIno aMgUThAnA nakhathI TacalI AMgaLInA nakha sudhIno pAchalo bhAga; a. tarata ja, lAgaluM vaitaruM napuM. thAka ke kaMTALo Ape evuM kAma; majUrI; majUra vesaNa napuM. caNAno loTa veha puM. vIMdha, kANuM vere a. (lagnamAM joDAIne) joDe, sAthe vero puM. kara, jakAta vela,DI,-lI strI. latA. "lo puM. moTI vaidya [saM.] puM. dezI davA jANanAra. vaka [saM.] napuM. vaidyavidyA. "huM napuM. vaidyanuM kAma, vaidyano dhaMdho | vela | vaibhava [saM.] chu. jAhojalAlI, samRddhi. -vI [saM.] vaibhavavALuM vairAgya [saM.] napuM., -ga puM. saMsAra uparanI Asaktino abhAva. verAgI puM. vairAgyavALuM | vela strI. (lA.) punarlagna karavAnI dhaNI chUTa Ape tyAre jyAM bIje punarlagna karavA bAI jAya te loko pAsethI maLatI rakama. huM napuM. vahune sAsare lAvatAM sagAMvahAlAMno samUha; evI rIte lavAtuM DhAMkeluM gADuM vevaluM vi. vyAkuLa; mAlAphUluM. -lAI strI. vevalApaNuM. -lAM napuM., ba.va. (lA.) valakhAM, phAMphAM vevAI puM. dIkarA ke dIkarIno sasaro (paraspara). -Na strI. dIkarA ke dIkarInI sAsu (paraspara). vevizALa, | vezavALa napuM. sagapaNa, vAgyAna veza [saM.] puM. pozAka, paheraveza; (bhavAImAM) pAtranuM UtaravuM e; vaiSNava [saM.] vi. viSNunI bhakti karanAruM; e saMpradAyanuM vokaLo puM.nAno vaheLo | voTa [aM.] puM. cUMTaNIno mata vokuM napuM., -kI strI. juvAna bheMsa voLAvavuM sa.kri. vaLAvavuM, vidAya karavuM. voLAmaNa napuM. voLAvavuM e. voLAvo(-viyo) puM. vaLAvo vyabhicAra [saM.]puM. pArakAM strI puruSano ADo saMbaMdha. -rI [saM.]vi. chinALavuM vyavahAra [saM.] puM. vahevAra vyasana [saM.] napuM. duHkha; bUrI lata. -nI [saM.] vi. bUrI latavALuM vyAkaraNa [saM.] napuM. bhASAnA prayogone jALavanAruM zAstra sohAgaNanAM cihna Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAja 221 zirIra vyAja [saM.] napuM. nANAM vAparavA badala | zakkarapArA !., ba.va. khAMDanI apAto rokaDa rakamano vadhAro. | cAsaNI caDAvelA caNA vagere. OkhAuM, vakhora vi. vyAja khAnAra. | zakkariyuM napuM. jAMbaluM ke sapheda ratALu OkhAdha strI, vyAjanI khoTa, avaTuM | zaga strI. dIvAnI jyota napuM. vyAje nANAM ApavAno dhaMdho zaTha siM.] vi. lucyuM vyAdhi siM..] strI. roga; (lA.) zaNa siM] napuM. bhIMDAnI jAtano eka ciMtA choDa. -NiyuM napuM. zaNanI banAvaTanuM vyApaka siM.] vi. badhe ThekANe prasarIne aboTiyuM; kaMtAna, gUNiyuM rahenAruM | zaNagAravuM sakri. suzobhita karavuM. vyApAra siM.] kuM. hilacAla; (lA.) | zaNagAra paM. zobhA vepAra-vaNaja.-rI [saM.] vi. vepArI | zatrusiyuM. duzmana. 0vaTa strIzatrutA, vyAyAma siM] puM. kasarata; mahenata | duzmanI, vera vrata siM] napuM. niyama pramANe karavAmAM | zaba siM.) napuM. maDaduM AvatuM upavAsa vagere kArya, (lA.) | zabda [sa, . avAja, bola, vacana karavA na karavAno nirdhAra zaraNa (saM.),-huM napuM. Azraya, Azaro zaraNAI strI. phaMkIne vagADavAnuM naLI jevuM vAdya zaka [ara.] pu. vahema, zaMkA. vedAra zarata [ara. strI. hoDa; bolI [+phA.) vi. jenA upara vahema che tevuM. zaradI [phA.) strI ThaMDI, bheja; saLekhama 0maMda [+phA.vi. zakavALuM, saMzayamAM zarabata saM. napuM. phaLanA rasanuM banAveluM raheluM gaLyuM pINuM zakaro paM. bAja pakSI; (lA.) pAko zarama [ara.] strI. lAja; (lA.) - uThAvagIra pratiSThA, AbarU. -mAvuM a.kri. zakavuM a.kri. zaktimAna thavuM; saMbhavita | lajAvuM. mALa vi. zaramAI javAnI thavuM. zakti siM.] strI. baLa, tAkAta. | prakRtinuM hiMduvi. zaramathI jhaMkhavANuM zaktimAna siM] vi. zaktivALuM. | paDeluM zakya [saM.vi. banI zake evuM, zarApha [ara. . nANAMnI dhIradhAra " saMbhavita * | karanAra vepArI, nANAvaTI. phI vi. zakoruM napuM. mATInuM baTe zarAphane lagatuM; strI. nANAvaTuM zakkaraTeTIstrI, TeTI, khaDabUcuM, taLiyuM. zarIra siM] napuM. deha, kAyA, DIla Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _ ziAMta zarU) 222 zarU [ara.] vi. AraMbhAyeluM, cAlu. | zAdI [phA.) strI. lagna, vivAha 0Ata strI. AraMbha | zAna [ara.]strI. bhapako, dekhAva, chaTA. zastra siM. napuM. hathiyAra (mAravAnuM). OdAra [phA.) vi. bhapakAdAra, ghATIluM zahIda [ara. vi., pR. yuddhamAM mareluM | zApa siM.] . kaduvA. 0vuM sa.ki. zApa zahenazAha[phA.5. pAdazAha. -hI vi. | Apavo zahenazAhane lagatuM; strI. | zAbAza [phA.) a. vAha vAha, dhanyavAda zahenazAhata. -hata strI. zahenazAhI, zAyara [ara. puM. kavi. 0rI strI. sArvabhaumatA | kavizakti; kavitA zahera [phA.) napuM. nagara, pura. -rI vi. zAra chuM. kANuM, veha zaherane lagatuM; zaheramAM vasanAruM | zAla [pha. strI. Unano kiMmatI bArIka zaMkA siM] strI. vahema, zaka, saMzaya. | oDho vazIla vi. vahemALa zAsana siM. napuM. adhikAra, sattA; zaMkha sipuM. eka dariyAI prANInuM goLa | AjJA; zikSA, sajA. -ka saM.] vi. ghATanuM koTaluM (je phUMkavAthI avAja | sattA calAvanAra. zAstra (saM.) napuM. thAya); (lA.) mUrkha koI paNa viSayanuM vyavasthita jJAna zaMbhu siM.) pu. mahAdeva, zivajI. ameLo | ApanAra graMtha; dharmagraMtha. zAstrI siM.] 5 (lA.) judI judI jAto ke cIjono | vi., pR. zAstra jANanAra. zAstrIya avyavasthita samUha : | siM.) vi. zAstra pramANenuM zAka saM.napuM. khAI zakAya evI | zAha [phA.) muM. bAdazAha, zahenazAha lIlotarI (kaMda mULa bhAjI zIMgo phaLo | nahI vi. zAhane lagatuM vagere). -kAhArI siM.) vi. mAtra zAhI strI. lakhavAnI rozanI vanaspatijanya khorAka upara jIvanAra. | zAhukAra chuM. saMpattivAna, dhanika puruSa. 0pITha strI. zAkabajAra | -rIstrI. dhanavAnapaNuM; (lA) luccAI zAkha strI. AbarU; aTaka, avaTaMkanuM | zALa strI. DAMgara sAkSI zALA siM. strI. nizALa. -LopayogI zakhA siM.strI. DALI; vibhAga. mRga | siM.vi. nizALamAM cAlatuM | siM. napuM. vAMdaruM zAMta siM.] vi. zamavALI prakRtinuM. zANuM vi. buddhizALI, DAhyuM. NapaNa napuM | ati saM. strI. zamatA; upadravano ke buddhi, DahApaNa mAnasika trAsano abhAva; zAtA strI, zAMti, nirAMta, sukhAkArI | cittavRttionI samadhAraNa sthiti; Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Toca zikalI. 223 zikhara avAjano abhAva; (lA.) dhIraja, | zilA siM.] strI. pattharanI chAMTa, lekha khAmoza; nirAMta siM.) puM. patthara upara kotarela lekhazikala [ara.] strI. caherAnI AkRti, lakhANa mukhAkRti | zilpa [saM.]napuM. kaLA, zikSaNa, tAlIma; zikAra [phA.) puM. pazu paMkhIne ramata | bAMdhakAmanI kaLA. -lpI [saM.] . khAtara mAravAM e; nizAnI hiMsA | zilpakAra, salATa (lA.)bhoga. -rI vi. zikAra | ziva siM.),OjI puM, ba.va. (mAnArthe) khelanAra-karanAra , mahAdevajI. varAtri siM.), 0rAta strI. zikSaNa siM] napuM. keLavaNI; bodha, | mAgha vadi 14nI rAtri. valiMga [saM.] upadeza. zikSA [saM.] strI, zikhAmaNa; | napuM. zivano goLAkAra ghATIlo Ubho (lA.) sajA patthara zikhara saM. napuM. Toca mathALuM, parvatanI |ziSTa [saM.] vi. (lA.) vidyA ane saMskAravALuM, saMbhAvita. aSTAcAra zikhaMDa napuM. dahIMmAMthI pANI kADhI nAkhI | siM. pu. Adara-satkAra gaLAza bheLavI karelI eka vAnI | ziSya siM] . vidyArthI. -dhyA siM.] zikhA si.] strI. coTalI, zaga | strI. vidyArthinI. -SyavRtti saM.strI. (dIvAnI) vidyArthIne maLatI nANAMnI hapatAbaMdhI zikhAmaNa, zikhADavuM, zikhaDAvavuM, | ke sAmaTI rokaDa madada zikhavADavuM juo "zIkhavuMmAM. | zista [phA.) strI. niyamone barobara ziyALa napuM., strI, LiyuM napuM. . anusarI karavAmAM AvatuM vartana kUtarAnI jAtanuM eka jaMgalI prANI | zIkha strI. zikhAmaNa; mAMgalika ziyALo puM. ThaMDInI Rtu. -Lu vi. vidAyagIrI; evI vidAyagIrI vakhate | ziyALAnI Rtune lagatuM ke thatuM | apAtI bheTa; gora ke bAroTa vagerene zirasto [phA.) . rivAja, prathA. apAtI bheTa. chevuM sakri. tAlIma -tedAra 5. amaladArano mukhya | levI, bhaNavuM. 0vavuM sakri. (pre.) kArakuna bhaNAvavuM, tAlIma ApavI. zikhAmaNa zirAvavuM a.kri. savAranuM paheluM bhojana | strI. sArI salAha. zikhADavuM, karavuM. zirAmaNa napuM. zirAvavuM e; | zikhaDAvavuM zikhavADavuM sakri. (preraka) zirAvavAnuM bhojana. zirAmaNI strI. | zIkhavavuM zirAvavuM e zIkhara . guru nAnakanA khAlasA Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIta] 224 saMpradAyano anuyAyI || DhoranA mAthA uparanuM nAnuM zIMga ke zIta saM.vi. ThaMDuM, TADhuM; napuM, ba.va. | zIMga sAmAnya. vaDI strI, nAnuM zIMga. zarIranI ati zithilatAmAM ke maraNa -guM napuM. ziMgaDAnA AkAranuM pavana thavAnI pahelAM zarIramAMthI pasInAnI | phUMkI vagADAya evuM eka vAjuM, jema chUTatAM pANI. 0La siM. vi. | raNazIMguM. -gALuM vi. zIMgaDAMvALuM. ThaMDuM, TADhuM. 0LA striI.] baLiyAno -gI strI. zIMgu, raNazIMguM. goDI roga, zILI, mAtA; baLiyAnA | strI. zIMgoDAno velo (pANImAM ja roganI devI thAya che). -goDuM napuM. pANImAM thatA zIda a. zA mATe kyAM. 0ne a. zA | zIMgoDInA velAnuM phaLa (jenA loTano mATe pharALamAM upayoga thAya che.) zIro [phA.) pR. ghauMnA loTanI eka DhIlI zukana napuM. bhaviSyanA zubha-azubha mIThI vAnI, mAnabhoga banAvonI AgAhInI nizAnI; zukana zIzo [phA.) 5. kAMcanuM UbhuM goLAkAra-| batAvanAruM prANI padArtha ke banAva; sAMkaDA monuM pAtra, bATalI. -zI strI. ' sAruM zukana. -niyALa vi. sArA nAno zIzo zukanavALuM, mAMgalika zILuM vi. zItaLa, ThaMDuM; napuM. chAMyaDo. | zuddha saM. vi. svaccha, cokhkhuM pavitra; -Lasa napuM. zarIra upara ociMto nAnAM | doSa vinAnuM; bheLaseLa vagaranuM. nAnAM DhIMmaNAM thaI AvavAno roga. | -ddhi siM] strI. svacchatA; pavitratA; -LI strI. zItaLAno roga, mAtA | pavitra karavApaNuM; nirdoSatA; (lA.) zIta-ziM)kuM napuM. addhara laTakAvI | bhAna, jAgRti cIjavastu rAkhI zakAya evo dorI zubha [saM. vi. mAMgalika kAthI ke saLI-saLiyAno ghATa. -kI|zumAra [phA.aDasaTTo, aMdAja, Azaro; strI. nAnuM zIMku -kalI strI. baLada | (lA.) hisAba, gaNatarI. -re a. UMTa vagerene moDhe bAMdhavAmAM AvatI | Azare, aMdAje zuM sarva padArtha batAvanAra praznArthasarvanAma; za(-zi)ga napuM. pazunA mAthA uparanuM | kyuM a. khAlI praznArtha-vAcaka avyaya; bahAra nIkaLeluM goLAkAra haDakuM; strI. | khAlI Azcarya batAvanAra avaya. vya vanaspatinI bIvALI saheja ke vadhu. vi. kAMInuM kAMI lAMbA AkAranI pApaDI (goLa paNa zuM vi. jevuM hoya, capaTa paNa hoya). oDuM napuM. zUdra (saM) hiMduomAM cothI varNano puruSa. zakI. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 zika drANI, zrI strI. zUdra strI | zetaraMja [ara.] >>ii. eka ramata, zUnya siM.] vi. khAlI; bhAna ke saMjJA | caturaMga. -jI [pha.]strI. eka prakAranuM vagaranuM navuM. mI. nakAra ! taddana | bhAtIgara pAtharaNa; caTAI ujjaDapaNuM zetAna [ara.] vi. (lA.) bhAre krUra ke zUra, vIra siM] vi. bahAdura zUra napuM. | nIca prakRtinuM; khaMdhuM lucce zUrAtanano josso. zu vi. bahAdura. | zera (u) muM. urdU-hiMdI kavitAnuM muktaka zUrApUro pu. laDAImAM ke dhIMgANAmAM zera(-1)DI strI. jemAMthI goLa ane athavA khUna thaye marI gayelo pUrvaja | sAkara-khAMDa bane che te sAMThAvALI zULa siM.]napuM. nAnuM bhAluM, lA.) zULa | vanaspati bhoMkAyA jevuM darda, strI, bAvaLano zeraDo DuM. pagavATa, keDI; (lA.) lohI lAbo kAMTo. -LI strI. jamInamAM | tarI AvatAM gAla upara dekhAto aNIdAra khIlo Ubho rAkhI jenA | lisoTo; prAsako, ThaMDuM pANI ke evo upara mUkI mANasane motanI sajA | koI padArtha pItAM chAtImAM thatI ThaMDakanI karavAmAM AvatI te sAdhana; e | lisoTA jevI asara prakAranI sajA | zerI strI. sAMkaDI galI; phaLiyuM, nAnI zekavuM. kri. agni upara nAkhI pakavavuM | poLa ke AkaruM karavuM; garama kapaDA ke pANI zeluM napuM. kasabI pAlavavALI sADI. vatI temaja vIjaLIthI ke khATalA nIce | -lArI strI. strIonI eka AchI aMgIThI rAkhI garamI ApavI; (lA.) | bhAtanI rezamI sADI. -lAro paM. duHkhI karavuM. zeka puM. zekavuM e-khAsa (lA.) pANImAM taratAM bharavAmAM karI zarIrane garamI ApavI e | AvatI lAMbI sUtI doTa zekhAI, zekhI strI. (lA.) baDAI | zevaDo . jaina sAdhu (dhoLAM vastravALo) zeTha chuM. pratiSThita vepArI; dhaMdhAdArI zevuM vi. DhALa paDatuM; napuM. khetaramAMno mAlika. -Thiyo chuM. zeThanAtano paTela. | ADo cAsa -hAI strI. zeThapaNuM. -ThANI strI. | zeSa siM.) vi. bAkI raheluM strI. prasAdI zeThanI strI : | zeSa bhAga; bhAgAkAranI vadhatI rakama zeka strI. jhINI dhArA, zaga (dIvAnI) | zeha [phA. strI. o, prabhAva; pataMganA zeDAM napuM, ba.va. lIMTanA labakA | peca vakhate mUkavAmAM AvatI dorInI zeDho . khetaranI comera hada uparanI | DhIla vaNakheDAyelI paTTI | zoka siM.) puM. dilagIrI, saMtApa Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zoka] 226 sigaDI zoka strI, eka ja patinI ekathI vadhu | zrAvikA siM] strI. zrAvakanI strI strI (paraspara) || zreya siM.] napuM. kalyANa; bhaluM, hiMta zokha [ara. 5. hoMza, moja mANavAnI | zrotA siM.) puM. sAMbhaLanAra tIvra icchA; (lA.) raMgabAjI. -bIna, | zvAna napuM. kUtaruM bIluM vi zokhavALuM zvAsa (saM.) paM. nAkathI vAyu levo ke zogaTuM(-) napuM. copATa vagerenI ramatanuM | mUkavo; (lA.) dama ke hAMphano roga lAkaDAM dhAtu ke hAthIdAMtanuM ardhagoLa mahora. -TI, naThI strI. zogaTA yaMtra si.1 (lA) kAvataruM AkAranI davAnI goLI . |Sa siM. paM. napuMsaka, hIjaDo zodha [saM., .strI. zodhavuMe, tapAsa, | khoja. vana siM] napuM. zodhavuM e. zodhavaMsa.kri. khojavuM, gotavuM svaccha saI kuM. darajI karavuM (dhAtu vagerene); parIkSA karavI. | sakarakaMda napuM. zakkariyuM. sakarakoLuM -dhAzodha strI. khoLaMkhoLA | napuM. mIThuM koLuM zobhA siM.]strI. suMdara dekhAva, sauMdarya | sakhaDI strI, pANI-mIThuM-haLadara-tela (lA.) AbarU, pratiSThA. zobhavuM vagerenA saMbaMdhavALI khAdya sAmagrI a.kri. suMdara dekhAvuM, lAyaka hovuM. | "(puSTimArgIya maMdiromAM) zobhatuM, zobhAyamAna vi. suMdara; | sakhata phi.] vi. kaThaNa; daDha; kaThora; zaNagAreluM | (lA.) nirdaya; khUba zora phi.] . kalabalATa, kolAhala |sakhataLI strIe joDAmAM aMdara zoSa siM] paM. sukAvuM e gaLAmAM paDatuM | nAkhavAmAM AvatI cAmaDAnI sukavANa. vuMsAdi cUsI levuM, sUkuM | pahoLI [cIpa karavuM sakhA siM.) puM. mitra zraddhA saM.strI vizvAsa, AsthA. zrAddha | sakhAvata [ara.] strI, udAratA bhareluM siM.] napuM. maraNa pAmelA pAchaLanuM dAna karavAmAM AvatI zAstrIya-kriyA. sakhI [ara.] dAnI, udAra zraddhALu vi. zraddhAvALuM, Astika sakhIra siM.] strI. sahiyara zrama siM] puM. thAka mahenata | |sagaDa paM. pageruM; (lA.) khabara, zrAddha juo "zraddhA'mAM. bAtamI zrAvakasaM.5. jaina mUrtipUjaka gRhastha. | sagaDI strI, paiDAMvALo cUlo, koyalA Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa(-si)garAma) siNasaNavuM ke kolasA vagerethI rasoI karavAno sajjaDa vi. khUba capoca5; dRDha, goLa ke corasa Ubho loDhAno cUlo. | majabUta -Do chuM. moTI sagaDI sajjana siM.) 5. sAro mANasa sa(-si)garAma paM. baLada ke ghoDAthI saTakavuM akri. chaTakI nAsI javuM. cAlato myAnA jevo gADalo saTAko paM. sATako. saTosaTa a. sagavaDa strI. anukULatA, jogavAI. | eka pachI eka tarata ja naDiyuM vi. sagavaDavALuM saTTo pu. lAbhanI AzAe karelI hoDa sagIra [ara.] vi. kAyadA pramANe hajI | ke evuM Arthika sAhasa. vari(-Di)yo uMmare na pahoMceluM . saTTo khelanAra sarga vi. eka lohInuM ke lagna saMbaMdha | saDaka strI. pAko bAMdhelo rasto joDAyeluM. -gapaNa napuM, -gAI strI. | saDavuM a.kri. kohI javuM; (lA.) sAva lohIno saMbaMdha, vara kanyAnuM vAgdAna, | bhraSTa thavuM. saDo pe. kohavANa; (lA.) vivAha bhraSTatA. seDavavuM sakri. (karmaka) saDe saghaLuM vi. badhuM ema karavuM saceta vi. sAvadhAna, sAvaceta | saDAka a. jhaTa daIne. -ko puM. cAbukano sacoTa vi. baMdhabesatuM; niSphaLa na jAya ! avAja; sabaDako, moMmAM koLiyo ke evuM pravAhI mUkatAM thato avAja. saDeDATa sacoDuM vi. samULaguM, samagra | a. saDaDaDa karIne sIdhI gatie, saja(-jA)ga vi. sAvadhAna, sAvaceta | saDasaDATa sajavuM saM.kri. dhAraNa karavuM; taiyAra saDha |i ., strI. vahANane gati karavuM. sajAI strI. sajavuM e, | maLe e mATe vahANanA kUvAne cheDethI taiyArI; sAmAna; ghoDA upara | nIcenA bhAga sudhI trikoNAkAranuM mUkavAno sAmAna. sajAvaTa zrI. |. bAMdhavAmAM AvatuM vizALa sIveluM sajavuM e; sajelI sthiti. sajiyo kapaDuM . astro. sAjavuM sakri. sAja | saNako paM. zULa bhoMkAtI hoya evuM darda sajI taiyAra karavuM. sAja puM. taiyArI; |saNagaTa puM. ghUMghaTa kapaDAM vagerenI taiyAra sajAvaTa |saNago 5. kaThoLa palALyA pachI sajiyo chuM. astro nIkaLato koTo; koMTo phUTelo kaThoLano sajIva,0na siM.] vi. jIvavALuM, | dANo jIvatuM saNasaNavuM a.kri. saNasaNa avAja Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satapa 228 sinAtana thavo. saNasaNa jhI. (lA.) | sadaro [ara.] paM: TUMkI bAMyanuM khUlatuM. banAvanI AchI bhALa-bAtamI thavI | paheraNa sadavuM a.ki. mAphaka AvavuM satapa vi. thoDuM thoDuM tapeluM | sadasya siM.] . sabhAsada satANa vi. kheMcIne kareluM taMga sadAcAra (saM.) sAruM AcaraNa. satAvavuM sakri. pajavavuM. satAmaNI | -rI siM] vi. sadAcAravALuM strI. pajavaNI | sadAvrata siM.) napuM. bhUkhyAne koruM ke satI siM] strI, pativratA strI; pati.. pAkuM aza ApavAnuM sthAna, pAchaLa marI jatI ke gayelI strI | annakSetra; evuM vrata sateja siM] vi. vadhAre saLagatuM; / sadI [phAstrI . saikuM (lA.) utsAhavALuM sadgata siM.) vi. sArI gati pAmeluM sattA siM] strI, adhikAra, amala, - svargastha, mahUma. -ti [saM. strI. zAsana; baLa, jora sArI gati, maraNa pachI uttama satya siM] vi. sAcuM; napuM. sAca. | lokanI prApti -tyAgraha (saM.) puM. satyanA pAlanano | sadgaNa (saM.) 5. sAro guNa Agraha; evuM vartana. satyAnAza | sadagRhastha (saM.) 5. pratiSThita mANasa napuM. taddana pAyamAlI; (lA.) siMddha(dhdha) vi. Arthika rIte majabUta; nakhkhoda (lA.) zaktimAna satra siM.] napuM. yajJano saMpUrNa samaya; |sana [ara.] 5. khristI hijarI vagere yajJa; lAMbI rajAno vacceno | saMvatsara. -ne a. sana pramANe adhyayana-adhyApanakALa; sadAvrata | sanada [ara.] strI. sarakArI satsaMga siM] paM. sAdhu puruSonI | paravAnagI; paravAnagI batAvanAro sobata. -gI [saM] vi. satsaMga | patra. -dI vi. sanadavALuM karanAruM; (lA.) svAminArAyaNa | sanasanATI strI. acaMbo ke dhabaka saMpradAyanuM anuyAyI khavAI javAya evo banAva ke enI sathavAro chuM. sAtha; uttara gujarAta ane | asara saurASTramAM e jJAtino AdamI |sanAtana siM.) vi. kAyamanuM; sadara [ara.vi. mukhya, vaDuM; tenuM | parApUrvathI cAlyuM AvatuM. 0dharma te. hu vi. tenuM te, AgaLa | siM.) puM. hiMduono vedadharma. nI jaNAveluM siM.] vi. vedadharmanuM anuyAyI Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sannipAta, 229 simajha(-jovuM rahevuM sannipAta siM], sanepAta 5. maraNa | dhoLApaNuM, iMDAno gara. -do pu. najIka thato kapha.vAta ane pittano | telavALo dhoLo raMga sAmaTo upadrava; evA upadravane lIdhe | sabaDako paM. pravAhI padArthano koLiyo thatA cALA ke ghUMTaDo letAM thato avAja sapaDAvuM a.ki. phasAvuM, pakaDAvuM | sabaDavuM a.kri. vAsI paDyuM rahevAthI saparam vi. mAMgalika, khuzAlInuM | saDyA karavuM; (lA.) nakAmuM thaI paDI | (divasa vagere) sapATa vi. khADA TekarA vinAnuM, sababa [ara.] 5. kAraNa, hetu samathaLa; (lA.) taLiyAjhATaka. sabarasa (hi.] napuM. mIThuM, nimaka, lUNa -TI strI. uparano sapATa bhAga | sabaLa [saM.] vi. baLavAna sapATo chuM. jhapATo, jhaDapa. -TAbaMdha a. | sabUta [ara.] na. satyatA, dalIla ekadama, jhaDapabaMdha sabUra [ara. strI. khAmoza, dhIraja sapADuM napuM. pADa, upakAra; bhalAmaNa | sabhara vi. bhareluM; garbhavALuM (Dhora sapUrca vi. samULaguM, tamAma vagere) sapUta paM. kuTuMbane yaza apAve evo | sabhA saM.] strI. meLAvaDo, pariSada, putra maMDaLI. 05ti siM.) paM. pramukha, saphara [ara.] strI dariyAI musApharI; | adhyakSa. -bhya saM.vi. ziSTa, musApharI. -rI vi. dariyAI | vivekI; pu. sabhAsada. -bhyatA siM.] musApharI karatuM ? strI. sabhyapaNuM, viveka. -bhAsada saphaLa si.) vi. jeno hetu pAra paDyo | [saMpuM. sabhAno lavAjamathI thayelo na hoya tevuM puruSa (ke strI) sabhya, sadasya saphe [ara.] vi. sApha, svaccha, pUrNa, | sama puM, ba. va. kasama, sogaMda khalAsa. OI [pha. strIsAphasUphI; | samara siM.] vi. sarakhuM. 0corasa vi. (lA.) baDAI, sAphAI. 0caTa a. | jenI cAre bAju sarakhA mApanI che tadana khalAsa. sApha vi. svaccha | tevuM kareluM. sAphAMI strI. (lA.) baDAI, | samacharI strI. sAMvatsarika zrAddha; patarAjI . | vArSika zrAddha-dina saphALuM vi. phALa paDI hoya evuM; samajha(-ja)vuM a.kri. jANavuM, bodha ociMtuM thavo; arthanuM grahaNa karavuM. samajha - sapheda [phA.) vi. dhoLuM. dI strI. | (-ja), 0Na strI. samajhavu e. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samataLa, samathaLa. 230 - simudAya samajhu(-), samajha(-)dAra vi. | vicAraNA karatuM zAstra. zAstrI samajhaNavALuM, DAhyuM. samagrUta-jU)tI siM] puM. samAjazAstrano vidvAna. strI. vivaraNa, khulAso sAmAjika [saM.) vi. samAjane lagatuM samataLa, samathaLa vi. sapATa | samAdhAna saM.) napuM. niveDo, samaya saM. puM. kALa, vakhata; mosama; [ nirAkaraNa; patAvaTa; (lA.) avasara; lAga; zALAmAM bhaNavA | vaiSNavomAM jAhera bhojana samAraMbha mATe nakkI thayelo zIkhavanArano | bhojananI vyavasthA. nI siM.) vi. vakhata. sAmayika saM.vi. samayane maMdiramAM vaiSNavone samajhAvI. lagatuM; napuM. vartamAnapatra; chApuM? | maMdiranI vyavasthA karanAra adhikArI samayo, samaiyo chuM. amuka eka samAna [saM. vi. sarakhuM. sAmAnya paMthanA mANasono meLo. samo chuM. | siM.] vuiM. sAdhAraNa samaya; TANuM, avasara. sAmAyika samAravuM sakri. durasta karavuM. kAma si.napuM. samaya pramANe karavAmAM | napuM. durastI AvatuM dhyAna vagere (jainomAM) samAraMbha siM.) puM. moTo meLAvaDo samartha (saM.) vi. zaktimAna | samAvuM, samavuM a.kri. aMdara barobara samasta siM] vi. badhuM, samagra | AvI rahevuM, mAvuM. samAvavuM samasyA siM] strI. koyaDo, ukhANuM | sakri.(karmaka) samAveza karavo (lA.) sAna, saMjJA : samAveza siM. puM. samAvuM e, dAkhala samaLA(-LI) strI, eka jAtanA | thavuM e bAjapakSInI mAdA samAsa (. puM. samAveza; saMkSepa; samAgama siM] puM. meLApa; sobata | vyAkaraNamAM vaccethI vibhakti samAcAra siM] puM, ba.va. khabara, | pratyayo lupta thaye zabdonuM joDAI vRttAMta rahevuM samAja siM.) pu. jJAtisamUha, loka- samAMtara siM.] vi. sarakhA aMtaravALuM samudAya, janatA. 0vAda (saM. muM. samiti (saM.) vi. nAnI sabhA, maMDaLI jemAM samAjanI ja samagrapaNe sattA samIkaraNa (saM.) napuM. sarakhuM karavuM rahe tevo siddhAMta. 0vAdI vi. | e - iphavezana samAjavAdamAM mAnanAruM. zAstra |samIkSA [saM.] strI. avalokana, siM] napuM. samagra samAjanA | samAlocanA rItarivAja vagere para carcA samudAya siM] . samUha; maMDaLa. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 samudra] sirabharA sAmudAyika [saM. vi. samudAyane | e rakame bhAgatAM nIkaLatuM, lagatuM; sArvajanika "evareja samudra siM.] puM. siMdhu, sAgara, dariyo | sarakavuM akri. AstethI khasavuM; samuM vi. sarakhuM; durasta lapasavuM. -zuM vi. sarakI jAya evuM samUha (saM.) 5. ToLuM, samudAya. |sarakasa [.] napuM. jAnavaronA ane sAmUhika [saM.] vi. samUhane lagatuM, | aMgakasaratanA khelano tamAso samagra samUhanuM sarakhuM vi. samAna, barobara; sapATa, samULa, guM, zuM vi. tamAma, pUrepUruM, -khAI zrI. sarakhApaNuM; sapUruM . anukULatA. -khAvavuM sa.ki. samRddha (saM.) vi. sArI rIte vRddhi- | mukAbalo karavo, tulanA karavI. caDatI pAmeluM, saMpanna. -ddhi siM] | -khAmaNI strI, tulanA strI. AbAdI, caDatI; vaibhava, | saraghasa [phA.) napuM. varaghoDAnI jema dolata nIkaLato mAnava-samUha, zobhAyAtrA sameTavuM sakri. pUrNa karavuM, ATopI | sarajora [phA.) vi. mAthuM UMcakI levuM | pharanAra; julamI. rI strI. julama samovaDa, DiyuM, DuM vi. sarakhI uMmara | sarata strI. dhyAna, smRti. 0cUka strI. samRddhi vagere dharAvatuM, barobariyuM; / bedhyAnapaNe thayelI bhUla pratispardhI ' saradAra [phA. paM. netA, AgevAna. samovavuM sakri. garama pANIne vAparI -rI [phA. strI. saradArapaNuM, zakAya evuM karavA emAM ThaMDuM pANI | netAgIrI : umeravuM. samovaNa napuM. samovavuM e | saranAmuM [phA] napuM. nAma-gAmasamrATa siM.] puM. cakravartI rAjA; moTA | ThAmano patto; enuM lakhANa rASTrano rAjA. sAmrAjya siM.napuM. | sarapaNa napuM. bALavAnAM lAkaDAM, rASTra ane enA tAbAnA mulakonuM baLataNa, iMdhaNAM eka vizALa rAjya | sarapaMca [phA.) 5. paMcAyatano vaDo sara phi. . pattAnI ramatamAM paDato | sarapAva [phA. paM. zAbAzI badala hukama (hukamanuM pAnuM; ) muddala ane ApavAmAM Avato pozAka mudatanA mahinAno vyAjagaNatarImAM sarabhara vi. hisAbamAM beu bAju, guNAkAra. -rAsarI, -rerAza vi. | sarakhuM nAnI moTI rakamono saravALo karI | sarabharA [pha.] strI. AdarasatkAra, Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saramukhatyAra] 232 khAtara - baradAsta saramukhatyAra [ara.] vi. kula sattAdhArI. -rI strI. saramukhatyAra [salAma sAmagrI sarANa strI. dhArDa kADhavAnuM cakrayaMtra. -Niyo puM. hathiyAra sajavAno dhaMdho karanAra. sarADo puM. sarANa; (lA.) sIdho saraLa mArga saravaNI, sarAmaNuM, sarAvavuM juo 'sAravuM'mAM. sarAMThI juo 'sAMTho'mAM. sariyAma [phA.] vi. mukhya dhorI (mArga); (lA.) sIdhuM, saraLa sarerAza juo 'sara'mAM. sareza(-sa) [phA.] puM. cAmaDAmAMthI ke hADakAmAMthI ukALI meLavavAmAM Avato cIkaNo padArtha, sarasa saraiyo puM. sugaMdhI vastuo vecanAro pa vepArI | saravaDuM napuM. varasAdanuM jhApaTuM (vacce rahI rahIne paDe e rItanuM) saravAyuM, saravaiyuM [phA.] napuM. AkhA varSanA hisAbanuM tAraNa saravALo huM. saMkhyAmAM saMkhyAnI, umeraNI, enAthI thatI kula rakama saravuM. vi. jhaTa sAMbhaLe evA kAnavALuM saravuMre a. kri. khasavuM, sarakavuM; (lA.) pAra pADavuM. -vANI strI. pANInI phUTa (kUvA vageremAM AvatI), jharaNa. seravavuM sa. kri. (karmaka) sarakAvavuM; dhImethI khaseDavuM saravo puM. homamAM kAma lAgato kaDachI AkArano lAkaDAno Doyo sarasa| [saM.] vi. rasavALuM; sAruM. -sAI strI. caDiyAtApaNuM; (lA.) spardhA, caDasAI sarasare puM. sareza sarasava kuM., ba. va. rAInA AkAranAM eka telIbiyAM. sarazi(-si)yuM napuM. sarasavanuM tela, kaDavuM tela sarahada [phA.] strI. sImA, sImADo saraLa [saM.] vi. saheluM, sIdhuM; (lA.) niSkapaTI saraMjAma [phA.] puM. joItI sAdhana sarovara [saM.] napuM. moTuM kudaratI taLAva sarpa [saM.] puM. sApa sarva,-rve [saM.] sarva. badhuM. -rvajJa [saM.] vi. badhuM jANanAra; puM. Izvara. -rvAnumata [saM.] vi. badhAne kabUla thayeluM. -rvopari (-rI)[saM. 'sarvopari'] vi. sauthI caDiyAtuM salATa puM. paththara ghaDanAro, kaDiyo; e jAtano puruSa. -TaNa strI. salATanI strI salAma [ara.] strI. jamaNI hathelI kapALe cattI lagADI karavAmAM AvatI videzIya prakAranI vaMdanA. -mI strI. salAma ApavAnI kriyA; Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salAmata 233 sihela (lA.) salAma dAkhala ApavAmAM | velAnI strI AvatI bheTa . sasaNI strI. bALakane zvAsano roga salAmata [ara.] vi. surakSita; (lA.) sasaro pu. varane vahuno ane vahune hayAta, taMdurasta. 0tI strI. | varano bApa. sAsaruM napuM., sAsarI surakSitapaNuM; hayAtI strI. sasarAnuM ghara salAha [ara.] strI. zikhAmaNa, sasaluM napuM. eka copaguM nAnuM sukomaLa abhiprAya. vekAra vi. salAha | jaMgalanuM prANI. lo . nara sasaluM. ApanAruM -lI strI. mAdA sasaluM salepATa kuM. relavenA pATA nIceno sakhta vi. soMghuM lAkaDAno pATaDo | sahakAra [saM.] puM. sAthe maLIne kAma salADavuM, salADa, Do juo "sAlamAM. | karavuM e. -rI [saM.] vi. sahakArathI savaDa pu. strI, sagavaDa, anukULatA | cAlatuM savarNa (saM.) vi. eka ja varNanuM; (lA.) |sahavAsa (saM.) . sAthe rahevuM e; uparanA traNa varSamAM samAtuM (hiMdu) | sobata savaLuM vi. sUlaTuM sahazikSaNa [saM.] napuM. chokarA-chokarInuM savAra 1 napuM., strI. prAtaHkALa | sAthe thatuM zikSaNa savAra [pha.] vi. ghoDA vagere vAhana / sahAya saM.) puM. sahAyaka, strI madada para beTheluM; 5. evo mANasa; sahiyara strI. sakhI ghoDesavAra sipAI. rI[phA.strI. | sahiyAruM vi. bhAgiyA-bhAganuM bhAga savAra thavuM e; ghoDA vagere para beTheluM | judA vaheMcAyA na hoya evuM; napuM. caDiyuM; amaladAranuM eka gAmathI 1 patiyALuM bIje gAma javuM e; rAjazAhI sahI [ara.] strI. kabUlAtanA saraghasa; (lA.) caDAI, hallo | hastAkSara; vi. kharuM; a. kabUla, savAla [ara. puM. prazna maMjUra savAmUriyuM vi. eka bALaka janmyA |sahu sarva. sau, badhAM pachI savA savA varase AvatuM bALaka | saheja vi. thoDa, alpa. je a. meLe; saveluM napuM. sagAI thaI hoya chatAM | saraLatAthI ADe paDI bArobAra bIje paraNI sahela [ara.] strI. AnaMdathI AmalaI javAya evI strI; evI rIte | tema pharavuM e; (lA.) lahera. -luM laI javAnI kriyA. -lI strI. | vi. saraLa Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ roga sahevuM ra34. - siMcAra sahevuM sa. kri. khamavuM, veThavuM | saMgIta siM.) napuM. gIta vAdana ane saLa 5. kApaDa kAgaLa vagere para | nRtta traNe sAthe maLI thatI kriyA dabANathI thato AMko saMgIna [phA.) vi. (lA.) majabUta, saLagavuM akri. baLavA lAgavuM TakAu; napuM. baMdUkanI naLInI saLavaLavuM a.kri. saLa vaLa ema thavuM, | bAjumAM khosAtuM dhAradAra khAMDuM jarA jarA amaLAtuM hAlavuM. | saMgraha siM] puM. ekaThuM karavuM e; saLavaLATa muM. saLavaLavuM e | saMgharo, ekaTho karelo jaththo, vasthAna saLaMga vi. chaye aMga salAmata che evuM, | siM.) napuM. dezaparadezanI jovA AkhuM; a. aTakyA vinA , | jANavA jevI vastuo ekaThI karI saLI strI, dhAtu ghAsa vagerenI patalI | saMgrahI rAkhI batAvavAnuM sthAna goLa cIrI; (lA.) chUpuM uzkeravuM saMgrAma siM] pu. laDAI, yuddha e. -Liyo 5. dhAtunI moTI saLI | saMgha siM.. samUha, ToLuM; saLekhama napuM. nAkamAM thato zaradIno | yAtrALuonuM ToLuM | saMgharavuM sakri. saMgraha karavo; jatana saMkaTa [saM. napuM. Aphata, kaSTa, du:kha | karIne sAcavI levuM. saMgharo chuM. saMkalpa siM.] pu. IrAdo; vicAra; | saMgraha nizcaya saMghADo pu. lAkaDAM hAthIdAMta vagerenI saMkelavuM sakri. ATopavuM; lUgaDAMnI | vastuonAM ramakaDAM cUDIo vagere ghaDI pADI ekaThuM karavuM utAravAnuM yaMtra, saMgheDo. Diyo DuM. saMkhAro 5. pANI gALatAM gaLaNAmAM | saMghADA upara kAma karanAro kArIgara rahetuM kastara saMcavuM sakri. ekaThuM karavuM. sAMcavavuM saMkhyA siM] strI. rakama, AMkaDo; | sakri. saMcI rakSaNa karavuM. sAMcavaNuM (lA.) gaNatarI | napuM. tALuM saMga (saM.) 5. sobata | saMcAra siM.) paM. prasAra, phelAvo. saMgaThana [hi.) samUhane ekaTho karI -rI siM] vi. pharanAra, bhamanAra; ekasaMpa thavuM e kSaNika. 06 sa. kri. baLiyAM saMgama siM] puM. meLApa; be nadIo | cAravAM. saMcarAmaNa napuM, maLe e kriyA ane sthAna saMcarAmaNI strI. naLiyAM cAravAnuM saMgAtha 5. sAtha, sobata (mArgamAM). | mahenatANuM. saMcAra pu. chAparuM -thI vi. sobatI, mArganuM sAthI | cAranAro majUra Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMcita] saMcita [saM.] napuM. pUrvajanmamAM ekaThuM kareluM karma; nasIba saMco puM. sAMco, yaMtra saMjavArI strI. jhADuthI vALavuM e saMjJA [saM.] strI. nAma; nizAnI; bhAna, cetanA saMDA(-dhA)sa napuM. jAjarU saMDovavuM sa. kri. sapaDAvavuM, phasAvavuM, sAmela karavuM 235 saMta vi. puM. sAdhu puruSa, pavitra puruSa saMtAna [saM.] napuM. saMtati, chokarAMchaiyAM; chokaruM, pharajaMda chupAvavuM saMtoSa [saM.] pu. tRpti; sukha; samAdhAna saMdeza [saM.], -zo puM. kaheNa; samAcAra saMdeha [saM.] puM. zaMkA, vahema saMdha, saMdhANa juo 'sAMdhavuM'mAM. saMdhi [saM., puM.] strI. joDANa; sAMdha; (lA.) salAhasaMpa saMdhUkavuM sa. kri. agni peTAvavo saMdhyA [saM.] strI. be samayanI saMdhi; e saMdhimAM karavAmAM AvatuM vedamArgIya sUryopAsanA vagere nityakarma; sAMjha | saMpAdaka [saM.] vi., puM. taiyAra karanAra; chApavAno graMtha vagere sudhArI presamAM mokalI taiyAra karanAra saMtApa [saM.] puM. kleza, duHkha; pastAvo saMtAvuM akri. chupAvuM (juo 'sAMtavuM.'). saMtADavuM sa.kri. (karmaka) | | saMpADuM napuM. pADa, upakAra saMpUrNa [saM.] vi. pUrepUruM, pUrNa saMpetaruM napuM. bIjAne paragAma pahoMcADavA mATe soMpAyelI cIjavastu | saMpradAya [saM.] puM. rItarivAja, cAla; arcanA-bhakti karavAno te te mArga saMbaMdha [saM.] puM. joDANa; (lA.) sagAI, vivAha. -dhI [saM.] vi. saMbaMdhavALuM; saguM saMbhava [saM.] puM., saMbhAvanA [saM.] strI. zakyatA, saMbhavita [saM.] vi. zakya. saMbhAvita [saM.] vi. pratiSThita, AbarUdAra saMbhAra [saM.], -ro puM. athANAM mATenAM hiMga haveja-rAImethI vagereno bhUko. -riyuM vi. napuM. saMbhAra bhareluM [saMbhAra -sAzrama [saM.] puM. 4 thI saMnyAsInI sthiti; saMnyAsIone rahevAnuM sthaLa. -sI [saM.] puM. saMnyAsa lIdho che evo puruSa. -sinI [saM.] evI strI saMnyAsa [saM.] puM. tyAga karavo e; hiMduomAM 4 AzramomAMno chello. saMpa puM. meLa, ekatA. vuM sa.kri. meLa karavo, haLIbhaLI rahevuM. -pIluM vi. saMpIne rahenAruM saMpada, -dA, -tti [saM.] strI; vaibhava, dhana-dolata Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbhAraNuM, saMbhAravuM] athANuM; evuM zAka vagere saMbhAraNuM, saMbhAravuM 'sAMbharavuM'mAM. 236 juo saMbhALavuM sa.kri. jatana karavuM, sAcavavuM; (lA.) sAvaceta rahevuM. saMbhALa strI. jatana; (lA.) sAvacetI saMmata [saM.] vi. saMmati ApeluM, mAnya. -ti [saM.] strI. kabUlAta, anumati saMmAna [saM.] napuM. AdaramAna; (lA.) pratiSThA, gaurava. -nita [saM.] vi. jene AdaramAna ApavAmAM AvyuM che te. nya [saM.] vi. AdaramAna ApavA lAyaka ke jene AdaramAna apAyuM che tevuM, mAnArha ('sanmAna' vagere zabdasvarUpa azuddha che) saMmelana [saM.] napuM. ekaThA thavuM e; meLAvaDo [sAkara saMzodhana [saM.] puM. zuddha karavuM e, sudhAraNA; zodhI kADhavuM e, zodhakhoLa. -ka, kAra [saM.] vi. zodhakhoLa karanAra (vidvAna) saMyama [saM.] puM. kAbUmAM rAkhavuM e, nigraha. -mI [saM.] vi. iMdriyone kAbUmAM rAkhanAra saMyoga [saM.] puM. joDavuM ke bhegA karavuM e; saMbaMdha; anukULa samaya ke kArya saMvata,-sara [saM.] puM. varSa; vikramanuM varSa saMvAda [saM.] puM. ekarAga hovApaNuM; vAtacIta | saMsada [saM.] strI. sabhA, maMDaLa saMsarga[saM.]puM. pAsa, sobata; saMbaMdha, saMgati "saMsAra [saM.] puM. janma-ma2NanI ghaTamALa; pati-patnInuM jIvana. -rI . [saM.] vi. saMsArane lagatuM; saMsAramAM rahenAruM. sAMsArika [saM.] puM. saMsArane lagatuM. saMskAra [saM,] puM. zuddha karavuM e; sArA zikSaNa vagerethI maLatuM sadAcArI vartana; zikSaNa, upadeza; brAhmaNo vagerene garbhAdhAnathI laI karavAmAM Avato 16 mAMno pratyeka vidhi. -rI [saM.] vi. saMskAravALuM. saMskRta [saM.] vi. saMskAra pAmeluM; strI. napuM. vedomAMthI UtarI AvelI bhAratIyonI gIrvANa bhASA, devabhASA. saMskRti (saM.] strI. sAmAjika saMskAranI sthiti, sudhAro; sabhyatA |saMsthA [saM.] strI. maMDaLa; maMDaLane besavAnuM kAryAlaya. 05ka [saM.] vi. sthApanA karanAra. 05nA [saM.] strI. sthApanA saMzaya [saM.] dhuM. zaMkA, vahema. -yI | saMhAra [saM.] puM. katala; nAza [saM.] vi. vahemI sAkara strI. khAMDanA pAsAdAra gAMgaDA. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAkSara) 237 siAdhana -riyuM vi. sAkaranI cAsaNI caDAveluM | (lA.) laDAlaDI; bhAre kAma sAkSara siM.] vi., pR. (lA.) vidvAna; | sADI strI strInuM rezamI oDhaNa; cAlu sAhityakAra, sAllo. -Dalo . cAlu sAmAnya sAkSAtkAra siM.) napuM. najaronajara | sADI, sAllo jovuM-anubhavavuM e, pratyakSa darzana | sATu, bhAI puM. sALIno vara sAkSI siM.] vi. paM. najarenajara | sANazI(-sI) strI. rasoImAM kAma jo nAra; zAheda. sAkSI prI. | lAge evI be pAMkhiyAMnI pakaDa. zAhedI, sAkha -so 5. sApa vagere pakaDI zakAya sAkha strI. zAhedI, sAkSI. kho paM. evI be pAMkhiyAMnI moTI pakaDa; lokano abhiprAya; AbarU (lA.) muzkelI, phasAmaNa sAkhI strI, rAsaDA vageremAM Avato | sAtha 5. sathavAro, saMgAtha. -the a. virAma levA mATeno be lITIno | saMgAthe, joDe. -thI vi., paM. TukaDo (chaMda). sahakAryakara; khetaramAM sahAyaka UbhaDa sAgara si.] 5. siMdhu, samudra kheDUta. 0thIdAra vi., muM. sAca napuM. satya. 09 vi. sAcuM | sahakAryakara, mitra bolanAruM; prAmANika -cuM vi. kharuM; sAtharo paM. ghAsanI pathArI satya bolanAruM. cAboluM vi. sAcuM | sAthavo chuM. zekelA anAjanA bhUkAmAM bolanAruM. saccAI strI. sAcApaNuM | gaLAza ne ghI bheLAM karelI sUkI sAcavaNuM, sAcavavuM juo | vAnI sAMcavavuM'mAM. sAthaLa strI, jAMgha sAjana napuM. sajajanono samUha; | sAthiyo chuM. AvI maMgaLa AkRti; varaghoDAmAM Avato pratiSThita | abhaNa strIo sAkhane ThekANe kare nAgarikono samUha; (lA) pati | che e cihana sAjuM vi. taMdurasta; AkhuM, akhaMDa | sAda 5. ghAMTo, sUra; bUma sATuM napuM. vastuno pherabadalo, | sAdaDI strI. ghAsanI saLI ke tADachAMnI vinimaya; mUlya TheravavuM e. -TavavuM | karelI zetaraMjI, caTAI sakri. sATuM karavuM, badalo karavo; | sAduM [phA.) vi. DoLaDamAka vinAnuM; TheravavuM sIdhuM; AsAna (keda-bhAre majUrI sAThamArI strI. jaMgalI prANIone | vinAnuM). -dAI strI. sAdApaNuM khIjavIne laDAvavAno tamAzo; | sAdhana siM] . ojAra, hathiyAra; Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAna 238 (sAruM sAmagrI; upAya. -ka [saM] vi. | aneka prakAranI cIjavastu upAsanA karanAruM. -nA siM] strI. sAmayika, sAmAyika juo "samayamAM. sAdhakanuM karma. navuM sa. kri. siddha | sAmavuM juo "samAvuMmAM. karavuM; meLavavuM. sAdhu siM] vi., | sAmAna [phA. . sAmagrI, upayogI puM. sAdhana karI siddhi pAmelo bAvo; | cIjo; ghoDAno sAja, sajAI sArA cAritryavALo puruSa. sAdhvI | sAmAnya siM.] juo "samAnamAM. [saM] strIsAdhu strInuM pavitra strI sAmudAyika [saM.] juo "samudAyamAM. sAna strI. saMjJA, izAro, saMketa; sAmuM vi. saMmukha raheluM; viruddha. samajhaNa, akkala * -masAmuM vi. barobara sAmuM. mano sApa puM. sarpa. poliyuM napuM. sarpanuM | paM. sAme thavuM e, virodha. -mAvALuM paraDakuM-bacyuM vi. sAmenA-viruddha pakSavALuM. sAptAhika [saM.) vi. aThavADiyAne | -ma(mA)sAmI a. ekabIjAnI lagatuM; napuM. aThavADiye eka vAra sAme. me a. sAmuM rAkhI; (lA.) prasiddha thatuM chApuM, aThavADika | moDhA upara. -maiyuM napuM. sAme sApha [ara.] juo "saphA.'] vi. | zobhAyAtrA jevuM laI jaI karavAmAM svaccha; (lA.)niSkapaTI, sUphI | Avato satkAra strI. vALajhUDa; svacchatA. -phAI sAmUhika siM. juo "samUhamAM. strI. (lA.) patarAjI, baDAI. | sAmrAjya siM.] juo "samrATa'mAM. -phI vi. vaLatara vinAnuM vyAja ke | sAra saM] puM. tattva, tAtparya; (lA.) bhAva vagere); calama pIvAmAM cheDA | lAbha ADo rakhAto kapaDAno TukaDo | sAravAra strI. (mAMdAnI) sevAcAkarI sApho . pheMTo, icchI pAghaDI sAravuM sakri. zrAddha karavuM, sarAvavuM; sAbaduM vi. sajja, soDheluM (mANasa) | upADI vahevuM TapakAvavuM (AMsu). sAbita [ara.] vi. siddha, puravAra. sarAvavuM sa.kri. zrAddha karavuM. saravaNI -tI strI. purAvo, khAtarInuM pramANa trI. hiMduomAM terame divase sAbu puM. mela kADhavA mATenI tela ane karavAmAM Avato ghaDasAno vidhi. kSAranI banAvaTa sarAmaNuM napuM. zrAddhavidhi, sarAvavuM sAbuta [ara.] vi. salAmata sAmagrI saM.strI. upayogI sAmAna; | sAru a. mATe, vAsta, kAje ThAkorajIne dharavA mATe taiyAra karelI sAruM vi. suMdara, majhAnuM; zubha, maMgala; Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArvajanika 239 siAMkaLa hiM.] badhuM, a. bhale, ThIka. rAsAra | bhAtanuM raMgIna paMciyuM [saM] puM. sAruM ane khoTuM. -rAsArI sAsarI juo "sasaromAM. strI. sAro meLa sAsu strI. kanyAne varanI ane varane sArvajanika siM.] vi. badhAM mANasone | kanyAnI mAtA kAma lAgatuM, sau janane lAgatuM sAhasa siM.) napuM. jokhama bhareluM kAma; sAla [phA] paM. zrI. varSa; mosama | jokhama jANyA chatAM jhaMpalAvavuM e. sAla napuM. naDatara, ADakhIlI; | -sika siM.1, -sI vi. sAhasa kAma vIMdhamAM bese evo lAkaDAno | karanAra baMdhabesato ghaDelo cheDo. avuM a.kri. | sAhitya siM.) napuM. sAdhanasAmagrI: (lA.) manamAM khUMce evI rIte duHkha | jJAna vagerenI graMthastha thayelI racanA, thavuM. 0vavuM sakri. (karmaka) sAla | | vADmaya. kAra siM] vi. graMtha nAkhavuM; (lA.) khosI mAravuM; keda | vagerenI racanA karanArA vidvAna pakaDavuM. 0vaNuM napuM. (lA.) salavAI | sAheba [ara.] mAlika, dhaNI; moTo paDavuM e; muzkelI. sAliyuM napuM. | mANasa; yuropiyana mANasa, sAhyabI sAla; (lA.) naDatara. salADavuM], strI. (lA.) jAhojalAlI, vaibhava sakri. eka-bIjAnI sAthe joDavuM. sALa strI. kApaDa vaNavAnuM ojAra salADuM navuM., Do paM. (lA.) | sALo pu. patnIno bhAI. -LI strI. ekabIjAnI sAthenuM anicchanIya | patnInI bahena joDANa; evuM marajI viruddhanuM joDANa sAMIna, IDuM napuM. strIonuM paraspara sAva a. tadana, tamAma , [ bheTavuM e. yAMmAyAM napuM, ba.va. sAvaku vi. apara-mAnuM, oramAyuM | lagna-prasaMge vevANonuM paraspara sAvaceta vi. sAvadhAna, saceta. -tI | bheTavuM e strI. sacetapaNuM; cetavaNI sAMI puM. muslima phakIra : sAvaja puM. siMha. oDAM napuM, ba.va. |sAMkaDuM vi. pahoLAImAM khUba ochuM; hiMgna pazuo (lA.) saMkucita manavALuM. sAMkaDa sAvadha vi., -dhAna siM.) vi. sAvaceta, | strI. saMkaDAmaNa. saMkaDAmaNa napuM, - saceta. -dhAnI strI. sAvacetI | (-NI) strI. saMkaDAIne rahevuM e, sAvaraNI strI. jhADa. -No 5. moTI | sAMkaDa sAvaraNI sAMkaLa strI. dhAtunI kaDIo ke aMkoDA sAvaliyuM napuM. AchA vaNATanuM cokaDI- | bheLavI karelI lAMbI hAra; bArI , vaDo Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMkhavuM] 240 [sAMbharavuM bAraNAM baMdha rAkhavA karelI evI | neDho DuM. ghonI jAtanuM eka prANI; hArano TukaDo; jamIna bharavAnuM | gaLA ke keDa upara kapaDAMnI gAMTha 100 phUTanuM mApa. 0vuM sakri. | vALIne paheravuM e joDavuM. LiyuM napu. anukramaNI. sAMtavuM, saMtADavuM sakri. chupAvavuM -LI strI, sAMkaLanI nAnI sera | ('saMtAvuMnuM karmaka) (sonA cAMdInI ke bIjI dhAtunI). | sAMtI strI, eka haLathI kheDI vavAya -LuM napuM. (sonA cAMdInuM) hAtha- | eTalI jamIna; napuM. haLa. -tIkhuM paganuM dhareNuM napuM. haLa. -teluM napuM. baLadane sAMkhavuM sakriya bola sahana karavA | jotaravA vaparAtuM lAkaDAnuM cokaThA sAMkhavuM a.ki. mApa karI sarakhAvavuM | AkAranuM, pAMsaruM mApavuM sAMtha strI. jamIna-mahesUla, gaNota; sAMgI strI. ratha ke moTI gADInI dharI | jamIna kheDavA ApyA badala maLatI ane soTI vacceno kaTherAvALo | rakama bhAga. -gAmAMcI strI. AdhAra laI | sAMdhavuM sakri. joDavuM; TAMkA mArI besAya evI pATIvALI mAMcI | joDavuM. sAMdha strI. joDANa; vaccenI sAM(-sA)cavavuM sa. ki. saMgharI rAkhavuM. | phATanI nizAnI. sAMdhaNa napuM. NI strI. rakSaNa. -zuM napuM. tALuM | sAMdhavuM e; anusaMdhAna; puravaNI. sAMjha(-ja) strI. sUryAstano samaya sAMdhaNI strI. sAMdhavAnI rIta ke Dhaba. ->(-) -jhare(-jare) a. sAMjhane | sAMdho 5. joDANano bhAga; samaye. -jhI(jI) strI. sAMjhe | joDANanA TAMkA vagereno AkAra. karavAmAM AvatI phUlamaMDaLI (vaiSNava | saMdha strI, saMdhi, sAMdha. saMdhANa napuM. maMdiromAM); zubha prasaMge sAMjha gavAtuM | joDANa gIta; evI rIte sAMjhano gIta | sAMbeluM napuM. khAMDavAnuM lAkaDAnuM gAvAno prasaMga sAdhana; varaghoDAmAM AgaLa chokarAsAMTho paM. juvAra bAjarI zeraDI vagereno | chokarIne zaNagArI ghoDA upara choDa (lIlo ke sUko). -ThI strI. | besADavAmAM Ave che e. -la strI. kapAsa ke tala vagereno sUko choDa, | dhUMsarInI khIlI - sarAThI sAMbharavuM akri. yAda AvavuM. -Na sAMDha puM. Akhalo, khUTa. oNI strI. | strI smRti, yAda, saMbhAravuM sakri. mAdA UMTa, Dhiyo chuM. nara UMTa; | (karmaka) yAda karavuM. saMbhAraNuM napuM. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMbhaLavuM - 241 yAdagIrI; yAdagIrInI vastu ke | polIsa nizAnI | siphArasa[phAstrI. bhalAmaNa sAMbhaLavuM sakri. kAne zravaNa karavuM; | silaka [ara.] strI, kharca jatAM bAkI (lA.) dhyAnamAM levuM vadhelI rakama, jaNaza, purAMta; vi. sAMsatuM vi. thAka pachI zvAsa heThA | bacata besatA jAya evuM; (lA.) | sivaDAvavuM, sivaDAmaNa, silAI juo dhIrajavALuM. -tA strI. (lA.) dhIraja | "sIvavuM'mAM sAMsArika [saM.] juo "saMsAra'mAM. | sivAya [ara.] a. vinA, vagara; sAMso khuM. saMzaya, saMkalpavikalpa. sAMsAuparAMta puM, ba.va. (lA.) taMgI; muzkelI sisoTI strI. sITI, moDhethI zI zI sikko [ara.] pu. mahora, chApa; | evo avAja; evo avAja karavAnuM mahoravALuM calaNI nANuM; (lA:) | sAdhana. -DI strI. sisoTI. amala sisakAravuM a.ji. sisoTI sigAra,reTa [aM] strI. yuropiyana | bajAvavI. sisakAro paM. zI zI prakAranI dhoLI bIDI evo avAja siddha saM.] vi. taiyAra thayeluM, prApta; sisoLiyuM napuM. zAhuDInuM pIchuM; kAnanuM saphaLa thayeluM; nizcita; sAbita; | eka ghareNuM (puruSanuM). jeNe siddhi meLavI hoya tevuM (sAdhu | siMcavuM sakri. chAMTavuM bAvA vagere); mukta (puruSa). | siMdUra siM.) 5. pAro sIsuM ne gaMdhakanI vahasta saM.vi. hathoTIvALuM, che meLavaNIthI thato khUlatA rAtA raMgano niSNAta. -ddhAMta siM.] 5. pUrI | bhUko. riyuM vi. siMdUranA raMganuM vicAraNA ke anubhava pachI nakkI | siMdhI vi. puM. siMdha prAMtanuM rahevAsI; thayelo mata ke nirNaya. -ddhi (saM.] | saurASTranI eka muslima jAtanuM strI, saphaLatA; phalaprApti, yogathI | mANasa. -dhiyANI strI, siMdhI strI. maLatI ATha prakAranI addabhuta | -dhuDo 5. zUrAtana caDe evo eka zakti. sidhAravuM, sidhAvavuM a.kri. | rAga, siMdhu rAga (lA.) vidAya levI " | siMdhAlUNa napuM. saidhava nAmanuM khanija sinemA [.] . calacitra | mIThuM sipAI phi.] pu. lazkarano mANasa, | siMha siM.] pR. jaMgalanuM eka nIDara sainika; pAvALo, pagI, caparAzI; | hiMsaka prANI, sAvaja. -hAsana siM.] Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sIjhavuM] napuM. siMhanI AkRtivALuM cAra pAyAnuM Asana sIjhavuM a.kri. (lA.) dhIme tApe baphAI ke caDIne taiyAra thavuM sIDI strI. nisaraNI, nAno dAdara sIdI [ara.] puM. AphrikAno kALo vatanI, habasI. -daNa strI. sIdI mahenatANuM sIsuM napuM. eka vajanadAra-tarata ogaLI jAya evI dhAtu. -sApena strI. sIsAnA padArthamAMthI karelI saLIvALI kalama, pensila | sIMcavuM sakri. vAva kUvAmAMthI (pANI) kheMcavuM. -caNiyuM napuM. sIMcavAnuM doraDuM |IM(-siM)darI strI. kAthInI dorI sukavaNI, sukavaNuM, sukAvavuM, sukAvuM juo 'sUkuM'mAM. sukAna napuM. vahANa ke hoDInI pAchaLano dAMDo (jenA pheravavA pramANe vahANa dizA badale che.). -nI puM. sukAna jhAlI besanAro TaMDela sukha [saM.] napuM. ArAma-cena vagereno anubhava. -khAkArI strI. sukhacenanI sthiti. -khI [saM.], -khiyuM vi. sukhavALuM. paNuM, -khiyAruM vi. sukhiyuM 242 strI sIdhavuM a.kri. siddha thavuM. sIdhuM vi. pAdharuM, pAzuMruM; eka ja lITImAM raheluM; (lA.) sarala, kapaTa; bhojana mATenI kAcI sAmagrI. -dho puM. bhojana mATenI kAcI sAmagrI, sIdhuM sIno [phA.] puM. chAtIno phelAva sImaMta napuM. seMtho; (lA.) garbhiNI strInI pahelI prasUti pahelAMno utsava, agharaNI [sutAra, suthAra sImA [saM.] strI.,-ma strI. hada, maryAdA; hadamAM AvI rahelI jamIna. -mADo puM. sarahada sIla [aM.] strI. napuM. mahora, mudrA, chApa; chApa lagADI kAgaLa lAkhathI baMdha karavuM; evI rIte baMdha karavA mATenI lAkhanuM cakatuM sIvavuM sa.kri. TAMkA mArI joDavuM. -Na napuM., -NI strI. sIvavuM e. sivaDAvavuM sa.kri. (preraka) sIve ema ke karavuM. savaDAma napuM. sivaDAvavAnuM mahenatANuM. silAI strI. sIvavuM e; sIvavAnuM |sutAra, suthAra puM. lAkaDAM ghaDanAra sukhaDa strI. caMdananuM lAkaDuM sukhaDuM napuM. ghauMnA loTa ghI ane goLano pAka, pAtra. -DI strI. sukhaDuM; (lA.) vasavAyAM vagerene maLatI anAjanI hakasAI. -Diyo puM. mIThAI taiyAra karI vecanAro sughaDa vi. svaccha, cokhkhuM; (lA.) catura gAvuM, sugALavuM, sugALuM juo 'sUga'mAM. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [suMvALuM ne ghUMTaNa upara khUlatI cADanI coraNI suraMga strI. jamInamAM ke pattharamAM sAMkaDuM vIMdha pADI jemAM dArU bharI phoDavAmAM Ave (-jenAthI patthara tUTe temaja A rIte zatruno nAza karavAmAM paNa vaparAya - dariyAmAM paNa khAsa rIte suraMga goThavAya che.) surAvaTa, surIluM juo 'sUra'mAM. sulabha [saM.] vi. sahelAIthI maLe evuM, salanuM suleha strI. jhaghaDA ke laDAIno - sudharavuM a.kri. zuddha thavuM, sAruM thayuM. sudhAravuM sa. kri. (karmaka) zuddha karavuM, sAruM karavuM. sudharAI strI. gAma ke zaherane sApha rAkhavAne mATe kAma | karatI prajA-pratinidhionI maMDaLI. sudhAra puM. sudhAravAmAM Ave e, zodhana. sudhAraka, vi. samAjanI badI dUra karanAruM ke karavAno mata dharAvanAruM. sudhAro puM. sudhAra; sudhArakonuM badI dUra karavApaNuM sunAvaNI strI. nyAyAdhIza pAse phariyAdanI rajUAtane levAnI sthiti abhAva, salAhazAMti; saMdhi, samAdhAna sudi] kArIgara. 0Na strI. sutAra strI sudi [saM.], 4 a. ajavALiyAmAM; strI. ajavALiyuM suddhAM(-dhdhAM), chata a. sAthe, sahita; azeSa 243 sunnata [ara.] strI. musalamAnomAM chokarAnI jananeMdriyanuM TopacuM kApI nAkhavAnI majhahabI kriyA. sunnI [ara.] vi. muslima majhahabanA eka phirakAnuM suparata vi. soMpeluM; strI. soMpaNI suyANI strI. prasava karAvanArI bAI, dAyaNa .suramo [phA.] puM. AMkha taMdurasta rAkhavA AMjavAmAM Avato eka khanija padArtha, soyaruM suravAla [phA.] strI. nIcethI sAMkaDI suvANa strI. rogamAMthI mukta thayAnI sthiti suvAroga puM. suvAvaDamAMthI thato roga. suvAvaDa strI. bALakane janma Apavo ane e kAraNe khATalAmAM paDI rahevAnI sthiti suvAsaNI strI. saubhAgyavatI strI, evasu strI suvAMga vi. aMgata mAlikInuM, svAMga susavATa, susavATo juo 'sUsavavuM'mAM. susta [phA.].vi. ALasu; (lA.) dhImuM. -stI strI. ALasa, UMghanuM ghena; (lA.) maMdatA | suMdara [saM.] vi. suzobhita, rUpALuM. sauMdarya [saM.] napuM. suMdarapaNuM; rUpa suMvALuM vi. sukomaLa, lIsuM ne narama; (lA.) svabhAvanuM narama; napuM. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 bALaka janmavAnuM sUtaka, vRddhisUtaka. -LA puM., ba.va. mRtyu pachInI dasamAnI kriyA. -LI strI. pUrI jevI jIruM vagere nAkhelI eka pocI vAnI sUkuM vi. bhInAza vinAnuM, zuSka; dUbaLuM; (lA.) prema ke Adara-satkAra vinAnuM. sukAvuM a.kri. bhInAza UDI javI; dUbaLA paDavuM. sUkavavuM; sukAvavuM sa.kri. (karmaka) 'sukAp' ema karavuM. sUkala vi. sukAyeluM. sUko puM. tamAkunI patarI, jarado. sUkagaNuM napuM., sUkaghAMTI strI. bALakane gaLuM paDavAno eka roga. sUkalakaDI vi. lAkaDI jevuM sukAI ekavaDI hAMThInuM; durbaLa zarIranuM. sukavaNI strI. sUkavelI cIjavastu. sukavaNuM napuM. varasAda cAlyo jatAM molanuM sukAvuM e [sUtra anukramaNI sUjavuM a.kri. sojo Avo, UpasI AvavuM sUjhavuM a.kri. buddhimAM UbhuM thavuM; yAda AvavuM; dekhAvuM, najare paDavuM. sUjha strI. sUjhavuM e, gama, samajha; pahoMca. sUjhatuM vi. (lA.) je samaye je hAthamAM Ave ke maLI Ave tevuM (AhAra vagere) sUDavuM sa. kri, mULamAMthI choDavA vagere khodI kADhavA. sUDI strI. sopArI kAtaravAnuM be pAMkhiyAMvALuM sAdhana. sUDo puM. moTI sUDI sUDora puM. gaLe kAMThalA vinAno popaTa sUNavuM a. kri. sojo Avavo sUtaka [saM.] napuM. sagAM-saMbaMdhInA mRtyuthI pALavAmAM AvatI AbhaDacheTa. -kI [saM.] vi. sUtakavALuM | sUkSma [saM.] vi. bArIka, jhINuM sUga strI. gaMdakIne kAraNe thato aNagamo; (lA.) ghRNA. sugAvuM a.kri. sUga AvavI. sugALa, vuM, -LuM vi. sUga caDe evI prakRtinuM sUcana [saM.] napuM., -nA strI. dhyAna doravuM e; cetavavuM e. "ka [saM.] | vi. dhyAna kheMce evuM; dhyAna kheMcanAra. -vavuM sa.kri. sUcanA | karavI, dhyAna upara lAvavuM. sUcita | [saM.] vi. sUcaveluM. sUcI [saM.] sUtara napuM. rU kAMtIne kADhavAmAM Avato tAra; vi. sUtara jevuM sIdhuM. pheNI strI. eka jAtanI tAMtaNA-tAMtaNA jevI mIThAI. zALa strI. eka jAtanI DAMgara. -2 vi. sUtara jevuM sIdhuM. sUtarAI strI. saraLatA. sUtarAu vi. sUtaranuM baneluM. sUtariyo puM. sUtarano vepArI sUtaLI strI. zaNanI pAtaLI dorI sUtra[saM.]napuM. doro, tAMtaNo; sUtara; strI. yAdI, TIpa; sAMkaLiyuM, | niyama, vyavasthA; TUMkuM arthavALuM Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUdhI 245 sRiSTi vAkya. OdhAra siM.paM. nATakano | AkAzIya tejasvI moTo goLo. pradhAna naTa; kaDiyo-sutAra | namaskAra siM.) puM. sUryane namana; sUdha strI. zuddhi, bhAna; khabara, bhALa. | e nAmanI eka khAsa kasarata . -dhu vi. sIdhuM, pAdharuM; (lA.) saraLa sUlaTuM vi. UlaTuM nahi evuM, savaLuM; svabhAvanuM | catuM. TAvuM a.kri. sUlaTuM thavuM sUnuM vi. khAlI; ujjaDa, nirjana, sUvuM a.kri. ADA thaI paDavuM; (lA.) saMbhALa ke rakSaNa vagaranuM. sUta napuM. | UMghavuM mIMDuM. sUnamUna vi. sUnuM ane mUMguM, sUsavavuM a.kri. sU sU evo avAja taddana bhAna bhUleluM thavo. sUsavAvuM akri. sU sU evo sUpaDuM napuM. anAja jhATakavAnuM sAdhana. avAja thavo; (lA.) TADhathI dhrUjavuM. -DI strI, nAnuM sUpaDuM susavATa, -To . jorathI vahetA sUbo [ara.] pR. ilAko, prAMta; | pavanano ke evI koI gatino prAMtano hAkema, "gavarnara'. bedAra || avAja [phA.paM. sUbAno mukhya amaladAra; sU-suM)ghavuM sakri. sugaMdha levo. TUM. lazkaramAM eka hodAno amaladAra | (su)ghADavuM sakri. (preraka) sUdhe ema sUma [ara.] vi. mUMjI, kaMjUsa. 0sAma | karavuM. sUta-suM)ghaNI strI. chIMkaNI, vi. taddana zAMta, leza paNa avAja | pIselI tamAku, bajara ke ghoMghATa vinAnuM sUta-suM)Tha strI. sUkaveluM Adu sUra pu. svara, ghAMTo. surIluM vi. sArA sUta-suM)Do pu. vAMsanI cIpono ke ghAMTAvALuM, sArA svaravALuM. surAvaTa | loDhAnA patarAno Topalo. -Dalo pe. strI. sAro vyavasthita ghAMTAno | sUDo. DI, -DalI strI, nAno suMDalo avAja, jAgatAna sU(-suM)Dha strI. hAthIno lAMbo sUraja paM. sUrya. 0mukhI strI. divase | nAkavALo avayava; (lA.) baMbA khIlatA phUlavALo eka choDa | vagerenI pAIpa. DhiyuM vi. sUMDhanA sUraNa siM.) napuM. zAkamAM vaparAtuM eka | AkAranuM TUM(muM)thaNuM napuM. pAyajAmo, leMgho. sUrata [ara.] strI. cahero; (lA.) | -NI strI. nAnI leMghI. suM(su)thiyuM yAda, dhyAna, napuM. cIMtharAM dorI ke muMja vagerenI sUrya siM.] puM. sUraja-pRthvIne temaja | moTI IMDhoNI - bIjA grahone prakAza Apato sRSTi siM] strI. vizva, jagata Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sekaMDa(sekanDa) 246 sogAta sekaMDa (sekanDa) [e. strI, miniTano | rAkhavuM khUba upayoga karavo 60 mo bhAga | sesa strI. varakanyA ane sImaMtavALI seTa a.) 5. joDI strInA khoLAmAM apAtAM nALiyera seDavavuM juo 'saDavuMmAM. pAna sopArI ane rUpiyo senA siM] strI, sainya [saM. napuM. seLabheLa vi. game te rIte bheLAI lazkara. senApati (saM.) 5. lazkarano gayeluM; napuM. strI. game te rIte thaI vaDo. sainika [saM.) 5. lazkarI | gayeluM mizraNa mANasa, sipAI seMkaDo 5. sonI saMkhyA; so varSano sera strI, je dorAmAM maNakA parovyA | samUha, saiko; vi., ba.va. aneka hoya te; evI mALA [ so seravavuM juo 'saravuMmAM. seMtho pu. mAthA uparanA vALane be selavuM, napuM. kuMvArapAThAnuM dAMDIvALuM | bhAgamAM vaheMcatAM vacce paDatI lITI, phUla sImaMta. thI strI, nAno seMtho seva strI. ghauMnI kaNakanI lAMbI dorA | saikuM chuM. -ko 5. so varSano samUha jevI vAnI; caNAnA vesaNanI dorA | soI strI, sagavaDa jevI taLelI vAnI | | soI strI, sIvavAnI mathaLe sevaka saM.) . sevA karanAra, nokara, | kANAMvALI aNIdAra nAnI cAkara; ziSya; vaiSNava maMdiramAMno | lokhaMDanI patalI saLI. jo 5. arcaka. sevakI strI. vaiSNava | evI moTI saLI. yaNI strI maMdironA sevakane maLatI rokaDa | mocInuM eka ojAra . bakSisa; vi. vaiSNava maMdiromAM soka(ga)TuM(-ThuM) napuM. copATa vagere khAtAmAMthI je bahAra nIkaLI gayuM | ramatamAM vaparAto ardhagoLa lAkaDA hoya tevuM. sevikA (saM.strI. strI ke dAMtano TukaDo. -TI(-ThI) strI. sevaka. sevA siM.) strI. nokarI; | nAnuM sogaThuM; e AkAranI bALakane vaiSNava maMdiromAM ThAkoranI arcA | ghasI pAvAnI davAnI piMDI ane bIjI khijamata. sevana siM] | sokhamAvuM a. ji. saMkoca anubhavava; (lA.) napuM. upabhoga karavo e, | zaramathI lobhathI pAchA haThavuM khAvuM e sogana, sogaMda [phA.) puM, ba.va. sevavuM sakri. sevA karavI; (pakSIoe | kasama, sama, zapatha IMDA ke baccAMne) ucheravuM; (vyasana) | sogAta [tuka strI. najarANAnI cIja Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soga 247 sioLa soga chuM. maraNa pAmelAMnI pAchaLano | mATenuM eka phaLa; (lA.) lAMca zoka pALavo. e. -giyuM vi. soganA so-so)po chuM. rAtanA pahelA pahorane jevAM svabhAva ane vartanavALuM | cheDe lokono UMghamAM paDI jatAM thato sojuM vi. upadrava ke tophAna na kare | jaMpa (evI zAMti) evuM; sAruM; svaccha | sobata [ara.]strI. sahavAsa, saMgata, sojo [phA.) 5. sUjI-UpasI AvavuM | sAthe. -tI vi. sAthIdAra so(-so)To chuM. jhADano sIdho patalo | soyo juo "soImAM. dAMDo. TI strI. patalI lAkaDI, chaDI | soyaruM napuM. suramo soDa strI. sUtelA mANasanuM paDakhuM; | sora(Da) strI. gaMdha, vAsa sUteluM mANasa moDhuM DhAMkavA oDhavAnuM | soravavuM akri. gamavuM, goThavuM pUruM oDhe e; pathArI upara | soravuM sa. kri. ujharaDI ke ochuM cholI oDhavAnI saraLatA thAya e rIte | pataluM karavuM oDhavAnuM goThavI mUkavuM e | solo chuM. taraMga, tukko soNa napuM. nAnI phAcara sovuM sa. kri. sUpaDAmAM nAkhI Amatema soNuM,-NAM napuM. svapna | halAvavuM. sovAvuM a.kri. (karmaNi) sodo tirkI] pu. vepAra, sATuM, | (lA.) ahIMtahIM muzkelImAM athaDAvuM vinimaya. -dAgara [+pha.) puM. moTo sosa paM. zoSa, pANInI gaLe paDatI vepArI; (lA) bhAre catura ane | dhakha, gaLAnuM sukAI javuM e. rAvuM hoziyAra mANasa; khepAnI | akri. (lA.) sahana karavuM sa. kri. sonuM napuM. pILI kiMmatI dhAtu, suvarNa | cUsI levuM, sUkavI nAkhavuM. 0vAvuM -nAra, -nArola, -nI 5. sonuM | a.kri. (lA.) ciMtAthI duHkha ghaDavAno dhaMdho karanAra kArIgara; e | anubhavavuM vAtano puruSa. nAraNa strI. | sohavuM sakri. zobhavuM, dIpavuM. sohAga sonInI strI, -nerI vi. sonAnA | . hevAtana; hevAtananAM cinajevA caLakatA pILA raMganuM, naiyo | cAMllo cUDI vagere. sohAmaNuM vi. 5. sonAno sikko; gaLAnuM | suzobhita . sonAnA sikkAvALuM ghareNuM | sohyaluM vi. sulabha, saheluM, salakhuM sonAro paM. khATakI soLa 5. soTI vagerenA mArano sopaTa a. sIdhesIdhuM, pAMsaruM, pAdharuM | cAmaDI para paDato saLa sopArI strI. napuM, phophaLa, mukhavAsa | soLa vi. 10no AMka Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavuM so 248 smiraNa soMghuM vi. satuM. ghavArI strI, | vi. acala, sthira; jaMgamathI UlaTuM soMghAratha napuM. sodhuM hovApaNuM sthiti saM] strI. rahevuM e hAlata soMDhavuM a.kri. nIkaLavA sAbadA - sthira siM.] vi. acaLa taiyAra thavuM, taiyAra thaI nIkaLavuM. sthULa siM] vi. jADuM moTuM; sUkSma nahi soMDhADavuM sa. kri. (karmaka) soDhe ema | evuM snAna [saM] napuM. nAhavuM e, nAvaNa; soMpavuM sakri. havAle ApavuM, | maraNa nimitte nAhavuM e. -taka [saM.] bhALavavuM. -NI strI. havAlo | vi. puM, kaoNlejano vidyAbhyAsa pUro Apavo ke bhALavavuM e karyo che evuM; "grejyueTa soMsaruM -ravuM vi. ArapAra; kANAmAM snAyu (saM.) 5. mAMsanA paTTAnA thaIne pAdharuM AkArano taMtuM sau sarva. sahu, badhAM sneha saM] . prema, neha, vahAla. sTezana [e. napuM. AgagADInuM mathaka | alagna siM.] napuM. mAtra snehathI suti [saM. strI, stotra saM.) napuM. | karavAmAM AvelAM lagna. -hALa vi. vakhANa; prArthanA | snehI svabhAvanuM. hI siM.] vi. strI (saM.) strI. nArI, bairI; patnI | nehavALuM; saMbaMdhI sthaLa siM.] napuM. sthAna, ThekANuM spardhA (saM.] strI. harIphAI, sarasAI sthAna siM.napuM. sthaLa, ThekANuM; beThaka, sparza (saMpuM. aDakavuM e; pAsa. 0vuM Asana; (lA.) padavI; oddho | sakri. aDakavuM. -rzAsparza [saM.) 5. hoddo. -nika saM.] vi. sthAnane | AbhaDacheTa lagatuM, amuka cokkasa jagyA- spaSTa (saM.vi. khulluM dekhAya ke (raheThANa)ne lagatuM. paka siM.) vi. | samajhAya evuM, phuTa sthApanAra. -pana siM.)napuM. sthApavuM huraNa (saM.) napuM, -NA strI. manamAM e; pUjA vageremAM cokhA vagere mUkI | UgI AvavuM e. -vuM a.ki. manamAM karavAmAM AvatuM sthAna. panA strI. | UgI AvavuM e; kaMpavuM, pharakavuM. sthApana karavuM e; mUrti vagerene | TUrti siM.] strI. phuraNA; tejI, sthAne sthApavI e. -pita (saM.) vi. | caMcaLatA sthApanA kareluM nakkI karI mUkeluM. smaraNa siM.) napuM., yAda, smRti. -pavuM. kri. pratiSThA karavI; mUkavuM; | -vuM sakri. yAda karavuM. smAraka siM.] pramANathI sAbita karavuM. -vara siM. | vi. yAda karAvanAruM; napuM. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svaccha) 249 vikIma yAdagIrInuM cihna. smRti siM.] | satkAra trI. yAda; hiMduonuM te te svAda (saM.) . jIbhathI anubhavAtI dharmazAstra. smArta (saM.) vi. smRtio | lijjata; (lA.) rasa, AnaMda, pramANeno AcAra pALanAruM (hiMdu) zokha. -diSTha [.vi. sArA svaccha [saM.) vi. cokhkhuM. chatA siM.] ]. svAdavALuM. diyuM vi. svAdiSTa strI. cokhkhAI padArtha khAvAnI TevavALuM; (lA.) svacchaMda saM.) puM. icchA mujaba vartavuM | rasika. -daluM vi. svAdiSTha; svAdiyuM e. dI saM.vi. icchA mujaba svAdhyAya [saM] pu. veda, vedano vartanAra, svecchAcArI | abhyAsa; adhyayana abhyAsa karyA svataMtra [saM.] vi. koInA tAbAmAM | karavAM e nahi evuM, svAdhIna. 9tA siM] | svAbhAvika juo "svabhAvamAM. strI, svAtaMtrya si.] napuM. svAbhimAna siM. 5] napuM. potAne svataMtrapaNuM mATenuM abhimAna, svamAna. nI svapna siM.3, -nuM navuM. UMghamAM judA ! si.] vi. svAbhimAnavALuM; judA sajIvana jevA anubhava thavA | svamAnI e, soNuM | svAmI siM.] pu. dhaNI, mAlika; sAdhu svabhAva siM.) . prakRti, tAsIra; svArtha (saM.) puM. potAnI matalaba. (lA.) vi. Adata. svAbhAvika | -rthI siM., IMluM vi. matalabiyuM, siM.vi. kudaratI, enI meLe thatuM. potAno ja vicAra karanAruM svara si. puM. avAja; vyaMjana | svIkAra [sa.] chuM. koInuM ApeluM ke uccAravA bheLavAto pratyeka dhvarti | kaheluM levuM e, aMgIkAra. 0vuM sa. svarAjya siM], -ja napuM. prajAnI | kri. aMgIkAra karavo; kabUlavuM sattAnuM rAjya, prajAsattAka rAjya svarUpa [.] napuM. ghATa, AkAra; suMdaratA; lakSaNa; vaiSNava mAnyatA haka, hakadAra juo hakka'mAM. pramANe ThAkorajInI mUrti (emAM hakAruM napuM. hAka mArIne bolAvavuM e; sAkSAt te te deva AvI birAje che | teDuM - e bhAvanAthI) hakIkata [ara. strI. vigatavAra kharI svarga [sa, .) napuM. devaloka | bInA; satya svAgata [saM. napuM. AvakAra, Adara- | hakIma [ara.] pR. yunAnI vaiduM karanAra. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hakUmata 250 hiDI -mI strI, hakImapaNuM, yunAnI vaiduM haTha saM.) . khoTo Agraha, jidda. hakUmata [ara.] strI, sattA, adhikAra | -ThIluM vi. jiddI, durAgrahI . ' hakka [ara.] pu. haka, dAvo, adhikAra; | haThavuM a.ki. pAchA khasavuM, pAchA lAgo, dasturI; vi. vAjabI, | paDavuM. haTheTha a. 'haTha haTha' evA dAvAvALuM; sArthaka. -kadAra vi. jeno / udgArathI, dhikkAra sAthe hakka che tevuM. hakasI, hakasAI strI haDakuM napuM. kUtarAM ziyALa vagerene thato hakkanuM lavAjama, dastUra | eka cepI roga; e karaDavAthI thato ha(ha)gavuM aki. jhADe pharavuM. hagAra | mANasa gadheDAM ghoDA vagereno e strI. pakSInI carakano jaththo. hagANuM | * roga. haDakavA pe. haDakAno roga; vi.hagavAnI khaNasavALuM. ha-[, (lA.) gAMDo, Avega. haDakAvuM ()gANI strI, hagavAnI khaNasa. | a.ki. haDakavA lAgu paDavo. haDakAyuM hiMgaNI strI. gudA (-yela, celuM) vi. haDakavA lAgyo hacamacavuM a.kri. halI UThavuM, DagavuM. | hoya evuM. haDakI vi. strI. (lA.) hacamacAvavuM sakri. (karmaka) hacamacI haDakAyA kUtarAne AvatI doTa jevI ema karavuM. hacamaca strI., | bhAre prakAranI pANInI rela. hacamacATa . hacamacavuM e ' | haDakAravuM sa. kri. (lA.) tucchakArathI haja [ara.] strI. makkAnI jAtrA. | bolAvavuM hAjI [ara.] . haja karI Avela haDaco !. (lA.) nukasAna; thAka musalamAna. hAjiyANI strI. haja | haDatAla,-La strI. virodha batAvavA karI AvelI strI | kAmadhaMdho baMdha karI besavuM e. hajama [ara.] vi. paceluM, jareluM | -LiyuM vi. jeNe haDatALa pALI che (lA.) ucApata kareluM. amo . ! evuM -miyata strI. pacI javuM e, pAcana | haDado, chelo chuM. pravAsamAM thatuM kaSTa hajAma [ara.] pu. muslima vALaMda, haDadhUta vi. cAre bAjuthI tiraskArAyeluM vALaMda. 9ta strI. hajAmanuM kAma; hiDapho pu. paisAnI peTI, iskotaro vALa kApavAnI kriyA ke eno haDaselavuM sAkidhakko mArI ThelavuM. dekhAva; (lA.) nakAmI mAthAkUTa | haDaselo pu. dhakkAvALo Delo hajI, jua. atyAra lagI; have paNa haDI strI, doTa. haDeDa vi. (lA.) custa haTavuM a. kri. khasavuM AcAra pALanAruM. haDeDATa a. haDUDa haTANuM juo 'hATamAM, karatuMka ne Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haNavuM] haNavuM saM.kri. katala karavI, mArI nAMkhavuM. hANa strI. hAni; nukasAna hatyA [saM.] strI. katala, vadha. 0kAMDa [saM.] puM. bhAre saMhAra, moTI katala. ruM vi. hatyA karanAruM, ghAtakI hada [ara.] strI. sImA; aMta, cheDo. 05Ara a. sImAnI bahAra; dezapAra, 0pArI strI. dezapAra thavAnI sajA 251 hapato [phA.], haphato puM. thoDe thoDe mudatabaMdhI paisAnuM TukaDe TukaDe cukavaNuM hamacI, -caDI strI. strIonuM gIta ke rAsa gAtAM tALIbaddha thatuM goLa ghUmare pharavuM e; evA ghUmarAmAM gavAtuM gIta hama(-va)NAM, havaDAM a. atyAre, A samaye ha(-haM)meza,-zAM [ara.] a. dararoja, nitya, rojeroja hayAta [ara.] vi. jIvaMta, vidyamAna. -tI strI. hayAtapaNuM, jiMdagI hara [phA.] vi. dareka harakata [ara.] strI. naDatara, aDacaNa; (lA.) vAMdho harakhavuM a.kri. harSa batAvavo, rAjI thavuM. harakha puM. harSa, AnaMda, rAjIpo . haraNa1, -NiyuM, -NuM napuM. bakarInI jAtanuM jaMgalanuM pazu, mRgaluM haravuM sa.kri. jhUMTavI laI javuM, corI [halaka javuM. haraNa [saM.] napuM. jhUMTavI laI javuM e |harasa puM., ba.va. gudAmAM thatA masA ne eno roga harAja [ara.] vi. lilAmathI veceluM. -jI strI. lilAma, jAheramAM kiMmata bolAvI vadhu kiMmata bolanArane vecavAnI kriyA | harADuM(-yu) vi., napuM. dhaNI-dhorI vinAnuM rakhaDatuM Dhora harAma [ara.] vi. kurAnamAM jene vize manAI kareluM hoya tevuM kAma ke cIja; niSiddha, agrAhya. nuM vi. vagara hakkanuM. -mI vi. (lA.) khUba luccuM harIpha [arabI] vi. pratispardhI; virodhI, duzmana. -phAI strI. spardhA, sarasAI harubharu a. rUbarU hatuM(-yu) vi. lIlA raMganuM. -riyALuM vi. lIlA raMganI cAdara bichAvI hoya evuM lIluM. -riyALI strI. tAjA ghAMsanI UgathI haryA raMganI jamIna haroLa [turkI] strI. lazkarano pAchalo bhAga; hAra, paMkti, oLa; (lA.) barobarI hartA-kartA [saM.] puM. vahIvaTa karanAra | halaka [ara.] strI. surAvaTa, svara. -kAra puM. moTethI bUma pADavI e. -kAro [phA.] puM. khepiyo, kAsada Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamAla halakuM. ra5ra hiLadara halakuM vi. vajanamAM ochuM; kiMmatamAM | cALaNI (jhINA vIMdhanI) ochuM; pAcanamAM haLavuM UtaratI | havA(-veDo chuM. aveDo, Dhorane pANI jAtinuM; UtaratA prakAranuM; UtaratA | pIvAno jamIna uparano nAno lAMbo svabhAvanuM, nIca. -kaTa vi. nIca | pagathiyAM vinAno sAMkaDo kuMDa halakulavuM a. ki. Amatema pharaka pharaka havAlo [ara.paM. kabajo, bhALavaNI; karavuM; dhamAla karavI. halakula strI. | akhatyAra, sattA. -ladAra [phA.) . sipAIonI nAnI TukaDIno nAyaka halavuM a.ki. hAlavuM, DolavuM. halana-| paTela ke talATIno sipAI calana napuM. hilacAla have a. A pachI, atyAra pachI halavo [ara.] 5. eka mIThAI. | haveja puM. rAI methI haLadara maracAM ne -vAI paM. sukhaDiyo, mIThAIno | mIThAno mizra bhUko, saMbhAra vepArI, kaMdoI havelI [phA.strI suMdara bAMdhaNInuM moTuM halAka [ara.vi. athaDAmaNathI herAna | makAna; puSTimArgIya vaiSNavonuM te te herAna. -kI strI herAnagata halAla [ara. vi. islAmI | hasavuM a. kri. AnaMdane lIdhe moDhAno majhahabamAM jenI chUTa ApavAmAM | khilabilATa thavo; gamata mATe AvI hoya tevuM vAjabIsaranuM | bolavuM; mazkarI karavI. hAMsI strI, (lA.) mArI nAkhavuM e. okhora | mazkarI. hasAmaNuM vi. hasAve evuM; [phA.) vi. halAla khAnAruM kasAI, | hasamukhuM. hasArata(tha), hasI strI. khATakI hasavA jevI vAta; hAMsI halesuM napuM. hoDI calAvavAnuM sAdhana | hasta siM] . hAthe. -stAkSara kuM., hallo paM. caDAI karavI e, humalo, ba.va. hAthadata; sahI. te a. dhasAro mAraphata (ha.) havaDa vi. avaDa, avAvaru haLa [saM.napuM. jamIna kheDavAnuM mukhya havana siM. puM. homa, yajJa, homanI | ojAra. hALI chuM. kheDUta; khetIno Ahuti sAthI havasa [ara.] 5. kAmavAsanA haLadara strI, eka jAtanAM mULa ke je havA [ara. strI. pavana vAtAvaraNa; | athANAmAM kAma lAge - Adu jema; bheja. vatiyuM napuM. (lA.) phAMphu. | enA sUkA gAMThiyA, eno bhUko (je 0vuM akri. lAgavo. 0ro pu. | dALa zAka athANAM vageremAM vaparAya Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haLavuM] che). vo puM. DAMgaramAM Avato eka roga 253 haLavuM vi. vajanamAM halakuM; dhImuM; narama. -ve a. dhIme dhIme haLavuM akri. jIva maLavo; goThatuM AvavuM; gamI javuM. heLavavuM sa. kri. (karmaka) haLe ema karavuM. heLa strI. hevA, Adata; garbhavatIne thatI UlaTI-icchA vagere haLAhaLa [saM.] napuM. kAtila jhera haMgAmI [phA.] vi. mosama pUratuM; kAmacalAu haMsa [saM.] puM. pANInuM eka pakSI; (lA.) jIvAtmA hA a. saMmatisUcaka udgAra; strI. svIkAra, kabUlAta. rasto a. hAja to; kharuM, barobara hAu chuM. baccAne bhaya upajAvavA mATe kalpelo bihAmaNo jIva hAka strI. hokAro, bUma; DarAmaNI. -ke(-ko)TavuM sa.kri. moTethI hAMka mAravI. hAkalavuM sa.kri. hAka mArI bolAvavuM. hAkala strI. bUma; paDakAra. hAkoTo chuM. moTethI bUmAbUma karavI e hAjata [ara.] strI, jhADA pezAbanI . khaNasa; (lA.) jarUriyAta hAjara [ara.] vi. mojUda hoya evuM. -rAhajUra a. sAkSAt; pratyakSa. -rI [phA.] hAjara rahevuM e, [hAtha upasthiti hATa napuM. strI. dukAna. vaDI strI. nAnI dukAnaDI. -TiyuM napuM. bhIMtamAMnuM nAnuM tAkuM. haTANuM napuM. bajAramAM kharIdanuM kAma; kharIdavA vecavAno dhaMdho. hAToDI strI. dukAne dukAne pharIne mAgavAmAM AvatI bhIkha hADa napuM. hADakuM; zarIrano bAMdho, kADhuM. huM napuM. zarIramAMno kaThaNa sapheda bhAga, asthi. -Diyo puM. kAgaDo. -DI puM. marelAM Dhora ukheranAra camAra. -DetuM vi. UMcA bAMdhAnuM. -DohADa a. zarIranA dareke dareka hADake, sarvAMge hAtha puM. khabhAthI hathelInAM AMgaLAM sudhIno avayava; koNIthI hathelInAM AMgaLAM sudhInuM mApa; (lA.) pattAMnI ramatamAM jitAyelo dAva; madada; raMgavA vageremAM dareka paTa; sattA, adhikAra, 0chaDa strI. hAthethI ja chaDavAmAM Ave e. 0dhoNuM napuM. apacAnA jhADA. 0prata strI. hAthathI lakhela pothI ke pAnAM. lAkaDI strI. (lA.) AdhAra, Teko. -thI puM. gaja. 0NI strI. mAdA hAthI. -thiyo puM. hasta nakSatra. -thevALo puM. lagnamAM hastameLApa. tho puM. hathiyAra-ojAra jyAMthI pakaDAya e mUTha ke dAMDo; khurazI vageremAM Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAma 254 hAMsa AdhAranuM te te pAMkhiyuM. thohAtha pheravavAmAM Ave che e; (lA.) jUtha; a. jAtojAta; jene ApavAnuM hoya | ToLuM . tenA ja hAthamAM, hathelI(-LI) strI. hAlavuM akri. halavuM; cAlavuM. -cAla kAMDAthI AMgaLInAM mULa sudhInI| strI. hAlavuM ne cAlavuM e sapATI, hathoDI strI. nAno hathoDo. hAlAka,-kI juo 'talAka-kI." hathoDo pu. lokhaMDanA gaThThAmAM dAMDo hAlI-mavAlI DuM, (lA.) taddana halakA bharAveluM ojAra (TIpavA- | darajajAno mANasa; rakhaDa toDavAnuM). hathohatha a. hAthohAtha hAvabhAvasaM.) 5., ba. va. arthavALI hAma strI. hiMmata : ceSTA (nATakamAM); strIno zRMgArika hAya a. duHkha trAsa vagereno udgAra; cALo strI. aMtaranI UMDI badaduvA, zApa hAza a. jaMpa saMtoSa ke zAMtino hAra [saM] pu. phUlanI moTI mALA. ! udgAra 0 . moTo hAra; khAMDanAM |hALI juo "haLa'mAM. cakatAno hAra. 0baMdha a. eka hAMkavuM sa. kri. pazu vAhana vahANa gADAM hAramAM vagerene cAlatAM karavAM; (lA.) gapa hAra strI, paMkti, oLa. -rAdora, | mAravI hArohAra a. paMktimAM-hAramAM rahI hiAMjA puM, ba. va.-jAM napuM. ba. va. hAravuM a.kri. parAjaya pAmavo. hAra | zarIranA sAMdhA; (lA.) hiMmata, strI. parAjaya. hAraNa vi. hArelA | zakti svabhAvanuM hAMDo 5. tAMbA pittaLa vagere dhAtuno hAla [ara.] pR., ba.va., chata [ara.] | pANI bharavAno samagoLa UbhA dazA, sthiti. 0havAla puM., ba.va. | ghATano degaDo. DI strI, nAno bUrI dazA hAMDo; laTakato dIvo mUkavAnuM kAcanuM hAlaraDuM, hAlaruM, hAluM na. bALakane | vAsaNa. -DaluM, lyuM napuM. mATInuM jhulAvatAM gavAtuM gIta. hAlAM napuM, | pahoLA monuM vAsaNa. -DalI, llI ba.va. "haLo haLo karI bALakane strI. nAnuM hAMDaluM suvaDAvavuM e hAMphavuM a.kri. utAvaLe, zvAsa cAlavo. hAlaruM napuM. kaNasalAMmAMthI dANA | hAMpha strI. hAMphavuM e, thAsa. hAMphoDo nIkaLe e mATe kacaDavA baLadanI | pu. AchI hAMpha jo DIne khaLAmAM goLa goLa hAMsa strI. kinArI, dhAra, kora, hAMsaDI Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAMsala [hiMsA strI. gaLA nIce chAtI upa2nuM |hisso [ara.] puM. bhAga, phALo hADakuM; e sthAne rahe evuM sonA | hiMga strI. eka prakAranA jhADano tIkho cAMdInuM nakkara ghareNuM; hAMsa uparano ane ugra gaMdhavALo guMdara ke rasa, bhAMga. hAMsiyo chuM. kAgaLanA vaghAraNI lakhANanI pharato koro bhAga; evo DAbI bAjuno cotho bhAga hAMsala vi. maLeluM; napuM. napho, phAyado hAMsI juo 'hasavuM'mAM. hijarata [ara.] strI. vatanamAMthI cAlyA javuM e. -tI vi. hijarata karanAruM; hijaratane lagatuM. hijarI [ara.] vi. mahaMmada pegaMbara makkA choDI daI madIne jaI rahyA tyArathI gaNAtuM (varSa) hita [saM.] napuM. bhaluM, kalyANa. kara, kAraka, kArI vi. [saM.] hita karanAruM--kalyANa karanAruM. ciMtaka [saM.] vi. bhaluM vicAranAruM hima [saM.] napuM. kudaratI barapha; ghaNo 255 sakhata hAra himAyata [ara.] strI. pracAranuM samarthana ka2vuM ke bhalAmaNa karavI e. -tI vi. himAyata karanAra hiloLo puM. taraMgano lAMbo jholo; hIMcavAmAM levAto moTo jholo; (lA.) gamata, khuzAlI. -LavuM sa.kri. khUba hIMcoLavuM hisAba [ara.] puM. gaNatarI; dAkhalo; Avaka jAvakanuM lekhuM; (lA.) visAta. -bI vi. hisAbane lagatuM. -be a. gaNatarI karatAM hiMgaLo,0ka chuM. gaMdhaka ne pArAnI banAvaTano rAtA raMgano bhUko hiM(-hI)DoLo puM. kaTherAvALo hIMcako; jhUlo. -LAkhATa strI, khATalAghATano jarA pahoLo hiMDoLo hiMda [phA.] puM., napuM. bhAratano pAkistAna-bAMglAdeza-nepALa sahitano pradeza, bhAratavarSa. -dI vi. hiMdane lagatuM; strI. uttara hiMdanI mukhya bhASA, khaDI bolI; rASTrabhASA; puM. hiMdano vatanI. -du vi. vaidika bauddha jaina zIkha vagere bhAratIya saMpradAyonuM anuyAyI. -dustAna [phA.] napuM., puM. bhAratavarSa -dustAnI vi hiMdustAnane lagatuM; strI. saMskRta arabI phArasI ane urdUmAMthI thayelI hiMdIne maLatI eka bhASA; puM. hiMdustAnano rahevAsI | hiMmata [ara.] strI. bahAdurI bhareluM jigara. vAna vi. hiMmatavALuM hiMsA [saM.] strI. koI paNa jIvanI hatyA karavI e. -saka [saM.] vi. hiMsA karanAra. -gna [saM.] vi. hiMsA karavAnA svabhAvavALuM (jaMgalI prANI vagere) Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hIjaDo] hIjaDo [ara.] puM. napuMsaka, pavaiyo hINapata strI. halakAI. hINuM vi. vinAnuM hIbakavuM a.kri. DUsakAM khAvAM. hIbakuM napuM. DusakuM hImaja strI. nAnI haraDe hIra napuM. rezamano doro; (lA.) kAMti, 256 heDakI (lA.) phajeto, bhavADo hulAvuM a.kri. AnaMdamAM 'AvavuM. hulAvavuM sa.kri. (karmaka) hulAya ema karavuM. hularAvavuM sa.kri. (preraka) jhulAvavuM. hulAmaNuM napuM. hulAvavuM e; lADamAM pADeluM bIjuM nAma hullaDa [hiM.] napuM. khaMDa, bakheDo, baLavo. 0khora vi. baMDakhora hUbahU [ara.] a. AbehUba, tAdeza, adaloadala /hUM(-huM)DI strI. nANAMnI Apale mATe deza-videzamAM sthAnika Apale karavA mATenI zAhukArI ciThThI; ceka. -DiyAmaNa napuM. hUMDInA vaTAvano dara. Do puM. Akho jaththo; eka gAmathI bIje gAma vecavA laI javAtuM vAchaDAonuM ToLuM huM(huM)pha strI, uSmA, garamAvo; (lA.) Azaro, sahAya. -phALuM vi. hUMphavALuM; garamAvAvALuM "hRdaya [saM.] napuM. haiyuM; (lA.) chAtI; dila, aMtaHkaraNa; marma, rahasya. hRdroga [saM.] puM. hRdayano roga hukama [ara.] puM. AjJA, pharamAna; gaMjIphAmAM dAvano mukhya sara hukko puM. juo 'hoko'. hunnara [ara.] puM. kArIgarI, kasaba. -rI vi. kasababAja, karAmatI humalo [ara.] puM. caDAI karI javI e; hallo, dhasAro hajjata [ara.] strI. jidda, haTha; heThuM vi. nIcenA bhAgamAM ke bhAganuM. (lA.) takarAra -ThaluM vi. heThenA bhAgamAM raheluM, nIcaluM. -ThavAza(-sa) a. pavana ke pANInA pravAhanI nIcenI dizA tarapha. -ThANa napuM. nIcANavALo bhAga, heThalI bAju taraphanI jagyA huriyo [aM.] puM. majAka uDAvavI e; heDakI strI. zvAsanI AMcakI, eDakI teja hIro puM. te te bahu mUlyavAna .sapheda pattharano nAno TukaDo hIM(-hiM)cavuM, hIM(-hiM)cakavuM a.kri. jhUlavuM. hIM(-hiM)ca strI. puruSo athavA to puruSo ane strIo maLI tALI pADatAM goLa ghUmare gIta sAthe nRtta kare e. hIM(-hiM)coLavuM sa.kri. (karmaka) jhulAvavuM hI(-hiM)DavuM a.kri. pagathI DagalAM bharatAM cAlavuM. hIM(-hiM)DADavuM sa.kri. (karmaka) calAvavuM, DagalIo bharAvavI Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ heDI 257 heDI strI, samAna uMmaranI avasthA. | hevAna [ara.] vi. Dhora jevuM napuM. -Do chuM. atizaya laganI | Dhora. -niyata strI. (lA.) pAzavatA, heta napuM. sneha, bhAva, prIti, vahAla. | jaMgaliyata -tALa vi. hetavALuM, premALa hevAla [ara.] puM. ahevAla, vRttAMta hetu siM.] . Azaya, uddeza; kAraNa hesiyata [arabI] strI. tAkAta, zakti hemakhema vi. taddana kuzaLa, sahI- | heLa, heLavavuM juo "haLavuMmAM. salAmata haiDiyo 5. gaLAnI bahAra tarata herata [ara.] strI. navAI, Azcarya | dekhAto bhAga, ghAMTI heravuM sakri. DokiyAM karI jovuM; haiiyuM, DuM napuM. hRdaya; dila, aMtaHkaraNa. nihALavuM. TheravavuM sakri. (karmaka) | -yAphUTuM vi. (lA.) mUrkha, bevakUpha jovuM; (lA.) roja mulatavI rAkhavuM. hokAyaMtra napuM. samudramAM dizA jANavA heraphera strI. adalAbadalI; ahIMnuM | lohacuMbakanI saLIvALuM yaMtra tahIM mUkavuM ane tahIMnuM ahIM mUkavuM, hokATa-2)vuM sakri. hokArA karavA; pherabadalI. heriyuM napuM. DokiyuM. heru | (lA.) Thapako devo. hokAro-ro) 5. . jAsUsa, bAtamIdAra. harophero | heM-hI karI devAmAM Avato javAba 5. AMTophero bUma, barADo; (lA.) dhamakAvavAnI hela strI. bojo; vajana; vecavA mATe ! bUma mAlathI bharI lAvavAmAM AvatuM hoko paM. hukko, pANIno dhumADo gADuM; mAthe lIdheluM beDuM; (lA.) hela | pIvAnuM moTuM naLIvALuM eka sAdhana UMcakavAnuM mahenatANuM; helakarInuM hoja [ara.puM. masIdano pANIno koma. karI muM. majUra, hela | Ubho eka paDakhe sIDIvALo kuMDa upADanAra. vakAro, lAro chuM. ! (jemAM pANI bharavAmAM Ave che) dhakko. -lo chuM. helAro; bolAvavuM hojaruM napuM. -rI strI. jaThara, udara hoTala, hoTela [e. strI. cApANInI helI strI, sakhata varasAda, elI | dukAna; yuropiyana DhabanI hevA . ba.va. Adata, Teva, | utArAvALI vIzI mahAvaro. chevuM vi. AdatavALuM, hoTha puM. moDhAnA bAMkAnI uparaparicayavALuM . nIcenI saheja phUlelI kinArI hevAtaNa napuM. sohAga; saubhAgyavatI hoDa strI. zarata, ravada - avasthA, saubhAgya, evAtaNa | hoDuM napuM. nAno machavo. hoDakuM napuM. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoddo] 258 nAnuM hovuM. hoDI strI, khUba nAnuM | -ziyAra [phA.) vi. kuzaLa, nipuNa; sAvadha, sAvaceta; (lA.). samagsa hoddo dhuM. hAthInI aMbADI hohA strI. (lA.) garabaDa, ghoMghATa hoddora paM. oddho, padavI; adhikAra hoLavuM sakri. juo "oLavuM." honArata strI. akasmAta thayelI hoLI strI, phAgaNa sudi pUnamano khAnAkharAbI tahevAra-je divase lAkaDAM chANAM homa saM. puM. havana, yajJa | vagere khaDakI saLagAvavAmAM Ave che horavuM sakri. dariyAmAM vahoravuM | e mAMDaNI; e tahevAra. -auyuM napuM. holavavuM, holANa, holAvuM juo .. hoLImAM nAkhavAnuM chANuM. -Layo chuM. olAvuMmAM. hoLI khelanAra gheraiyo holuM napuM. kabUtaranI jAtanuM eka nAnuM hoMza-sa) strI. UlaTa, umaMga. -zIpakSI. lo chuM. nara holuM. -lI strI. | (-sI)nuM vi. hoMzavALuM. -zAmAdA holuM (-sA)toMzI(sI) strI. tANakheMca hoza [phA.) paM. zuddhi, bhAna; prANa. | (vANInI); jhaghaDo vakoza puM, ba.va. cetanA, bhAna. | hUva saM.vi. TUMku TUMkA avAjavALuM Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puravaNI pAyAno zabdasaMgraha [ sarvasAmAnya vyavahAranA zabdono saMgraha ] (1250 zabdo Azare) noMdha : mukhya zabdo 1266 ApyA che. e zabdomAMthI thanArA zabdono saMbaMdha abhyAsakane khyAlamAM rahe to vAparavA ghaNI saraLatA thAya. A mukhya zabdothI nizALa, bajAra, musApharI, khetI, ghara, dhaMdhA vagereno sAmAnya vyavahAra cAlI zake. zabda-pasaMdagImAM samAna arthavALA zabda na bevaDAya e dRSTi rAkhavAmAM AvI che. 259 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akabaMdha] akabaMdha akasmAta akkaDa, akaDAI, akaDAvuM akSara agAzI agiyAra, agiyArasa ajamo aTakavuM, aTakaNa aDakavuM, aDavuM aDada, aDadiyo aDANI aDALI a aDhAra aNI, aNiyALuM, aNIdAra atyAre ane abIla abharAI amathuM, amastuM ame, amane, amAre, amAruM aradhuM, aradho, aradhI arajI avaLuM, avaLAI avAja asara, asarakAraka asADa(-3) asIla astara astaro, astro 260 [AthamavuM, AthamaNuM ahIM, ahIMyAM, ahiMyAM aLAI aMka, aMkoDo, aMke aMga, aMgata aMgAra, aMgAro aMgUcho aMgUTho aMjIra aMtara, aMtariyALa, AMtaro aMdara aMdhAruM, aMdhAriyuM, aMdhArI A A, Amane, AmanuM; AvuM, AvaDuM, ATaluM, Ama AkaruM AkAza, AkAzavANI Aga, AgagADI, Agiyo AgaluM, AgaLa AgaLo, AgaLI AdhuM AchuM, AchakaDuM Aja, Aje ATha, aThavADiyuM, aThavADika; aTThA(-ThThA)vIsa, aDatrIsa, aDatALIsa, aTTha(-ThThA)vana, aDasaTha, aThyotera, aThyAzI, aThA(-DhA,-ThThA)Nu AData, ADatiyo ANaM AthamavuM, AthamaNuM Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AthavuM, AthaNuM-athANuM 261 UijaLuM, ujALavuM, ujaLiyAta ATa-AM)thavuM, A(-)thaNuM athANuM | iMca Adu | iMdriya Ano, AnI Apa, Apane, ApanuM ApaNe, ApaNane, ApaNuM ApavuM I(-i)Ta, IMte-i)TALuM ArAma I(-)DuM, I(-i)DALa ArapAra . I(-i)DhoNI Aro | IjA, Alu uttara zako ke te AvaDavuM, AvaData uchIThuM - uchItuM - uchInuM AvavuM, Avaka, avarajavara, Avaro, utAvaLa, utAvaLuM Ava Azaro, Azare udyoga, udyogI Aso udharasa ALuM upayoga, upayogI AMkha ' , upara, upariyAmaNa, uparI, uparaNo AMgaDI, AMgaluM , upAdhi AMgaLuM, AMgaLI, AMgaLiyAta upAya AMdhaLuM, AMdhaLiyAM - uta-uM)mara AMbalI, AMbaliyo uM(-UM)dara, uM(-UM)daraDI, uMAMbaLuM (-UM)dariyuM AMbo : G(-UM)bara - uM(-UM)baro ijAro ItihAsa inAma, InAmI . imArata, imAratI IstrI | UkalavuM, ukelavuM, ukela UkaLavuM, ukALavuM, ukALo UgavuM, ugADavuM, Uga UghaDavuM, ughADavuM, ughADa, ughADuM UjaLuM, ujALavuM, ujaLiyAta Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UpaluM UThavuM, uThADavuM uThAvavuM 262 kiDuM, kaDI, kaDiyALI UThavuM, uThADavuM, uThAvavuM | eThuM, eThavADa, eThavADo UtaravuM, utAravuM, utAra, utAru, eNprila utAro, utaraDa aMjina, enjina UdharavuM, udhAravuM, udhAra, udhAro eMzI(-sI) Una, UnuM, unALo, unALu UpajavuM, Upaja o UpaDavuM, upADavuM, upADa, upADo | oNkTobara ogaTha UpaLuM . |oNgasTa UbhuM, UbhavuM, UbhaDa ogho UM-uM)ghavuM, UM(-uM)ghADavuM, UM-)gha, ociMtuM UM(-uM)ghaNazI | ochuM UM(u)cuM, UM(G)cAI, UM(-uMce, ojAra UM(u)cakavuM | oTo, oTalo G(G)Ta, UM(G)TaDo | oraDo, oraDI UM(-1)DuM, UM(u)DAI osaDa, osaDiyuM oLavuM | oLiyo RNa oLo ) che | kacaDavuM, kacaravuM | kacaro e, emane, emanuM; evuM, evaDuM, kacuMbara eTaluM, eTale; ema kacerI eka, ekavIsa, ekatrIsa, kacorI ekatALIsa, ekAvana, ekasaTha, | kaThaNa ekotera, ekyAzI, ekANuM; | kaDachI, kaDacho ekaThuM, ekadama; ekadhAruM, ekAeka; kaDavuM, kaDavAza, kaDavANa ekama kaDuM, kaDI, kaDiyALI Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavuM, kaDhI, kaDhAyuM, kADho 263 kuizaLa kaDhavuM, kaDhI, kaDhAyuM, kADho | kATakhUNo kaNa, kaNiyo, kaNasaluM, kaNI, kaNIdAra | kADhavuM kada kANuM kapAsa kapAsI, kapAsiyo kAtaravuM, kAtara, kataraNa kapALa kAtho, kAthI kabajo, kabajedAra kAna, kAno kabATa kApaDa, kapaDuM, kApaDiyo, kApaDuM, kApaDI kamaLo kApavuM, kApa, kApo, kApalo, kApalI kyuM kAma karaja karavuM, karaNI, karatUka kareNa karoDa kalama, kalamI kalAka kavi, kavitta, kavitA kahevuM, kaheNa, kaheNI, kahANI kasarata kaLa kaMI, meM kAyado kArakuna, kArakunI kAraNa | kArataka, kArtika kAreluM | kAla (AvatI ane gaI) | kALa, kALuM, kALAza, kALapa kAMI, kAMIka kAMga kAMTo, kAMTI kAMDuM | kAMTho, kAMThalo, kaMThALa kAMtavuM kAMsako, kAMsakI kAMsuM, kAMsiyuM | kiraNa kiMmata, kiMmatI, kImata, kImatI kIkI kIDo, kIDI kuTuMba, kuTuMbI kuzaLa kaMku, kaMkAvaTI, kaMkotarI kaMkoDuM, kaMToluM kAkaDI, kAkaDo kAgaDo kAgaLa kAca . . kAcuM, kacAza ' ' kAju kATa Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 - khIra, khIruM kustI, kustIbAjo kustI, kustIbAja kuhADo, kuhADI khajUra, khajUrI, khajUriyo kuMDa, kUkuM)DI, kuMDALuM, kuMDaLI, kuMDaLa | khaDiyo kUTavuM, kUTo baNavuM, khaNakhoda kUtaruM, kUtariyuM khabara, khabarapatrI kUdavuM, kUda, kUdako, kUdAkUda khamIza kuMkuM)cI kharapo, kharapiyo kharabacaDuM keTaluM, kevaDuM, kevuM, keTaluMka, kema kharavuM, kheravavuM, khero kemaNe kharAba, kharAbI, kharAbo keDa, keDI, keDo kharIdavuM, kharIda, kharIdI kerI | khATalo keLa, keLuM | khATuM, khaTAza keLavavuM, keLavaNI khADa, khADI, khADo koI, koIka-koIeka khANa, khANiyuM koTho, koThalo, koThAra, koThArI khAtara, khAtarI koNa, kone, konuM, kene, tenuM khAdI, khAdIdhArI, khAdIbhaMDAra koNI khAnuM kothaLo, kothaLI khAmI kodALo, kodALI khAra, khAruM, khArAza, khAro, khAravo kobIja - kobI khAvuM, khAdhuM, khAdheluM, khANI, khAudhara, koyala, koyalI, koyalo khAdha koravuM, korAmaNa khALa, nALiyo koruM khAMDavuM, khAMDa, khAMDaNI, khAMDaNiyo kolaso khAMbhI, khAMbho koza, koziyo khisse, khissAkAtaru, khIsuM, koLuM khIsAkAtaru * kyAro, kyAraDo, kyArI khIjavuM, khIja, khijAvuM kyAM, kyAre khIjaDo khIra, khIruM Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIlo, khIlI 265 . ' ga khIlo, khIlI | gArDana khurazI gAMDuM, gAMDiyuM, gAMDAI, gAMDapaNa khUNo, khUNiyo giloDI (garoLI), giloDuM (gholuM) khUna, khUnI, khUnakhAra gujaravuM, gujarAna khUba, khUbI guno, gunegAra, gunegArI, gunAhita kheDavuM, kheDa, kheDa-kheDUta guru, guruvAra khetara, khetI gulAba, gulAbI, gulAbajaLa kheMcavuM, kheMcANa,kheMcatANa gulAla khoTa, khoTuM, khoTI, khoTADuM gerahAjara, gerahAjarI khoDavuM, khoDuM . goLa, goLo, goLI khodavuM, khodANa graMtha, graMthakAra khorAka khovuM ghauM, ghauMlA, ghaulo ghaDiyALa, ghaDiyALI gaNavuM, gaNanA, gaNatarI, gaNuM, | ghaDo, ghADavo, ghaDayuM gaNota ghaNuM, ghaNuMkharuM ghana, ghanacakkara gamavuM, gamo, gamata, ghara, ghara, ghare garama, garamI, garamAvo , gharaDuM, ghaDapaNa galakI, galakuM gharANuM, ghareNuM gaLavuM, gaLaNuM, gaLyuM ghasavuM, ghasAro, ghasiyo gaMduM, gaMdakI | ghaMTa, ghaMTI, ghaTUDo gaMdha, gaMdhAvuM, gaMdhAtuM, gaMdhAruM, gAMdhI, ghA, ghA, ghAta, ghAtakI gaMdhiyANuM ghAgharo, ghAgharI gADuM, gADI, gADalo ghAma gAma, gAmaDuM, gAmaDiyuM, gAmaThI, gAmetI, gAmoTa ghATa-ghAM)sa, ghAsiyuM gAya, govALa, govALaNa ghAMTo, ghAMTI gAyana gadheDuM ghArI Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghUMTa-)TavuM, ghUMTavuM)TaNa, ghUM(6)To ra66 [corbsa(-khuM..... dhULa-dhuM)TavuM, ghUMTa-dhuM)TaNa, ghUMTa-dhuM)To | cAlavuM, cAla, cAlI gheTuM cAvavuM, cavANuM gheravuM, ghero, gherI cAvI ghoDo, ghoDI, ghoDiyuM, ghoDAra, ghoDAgADI cALavuM, cALaNI, cALaNa ghoMghATa cALIsa(-). ciTTI(-DhI) citA cakacakita cakalI, cakalo cIkaNuM, cIkAza, cIkaTa ciMtA cakarI cINa, cINo : caTaNI cIja caDavuM, caDAI, caDiyAtuM caNavuM, caNa, caNatara cItaravuM, citAro, citarAmaNa caNo TcIpiyo camaco, camacI cIbhaDuM ' carabI cIravuM, cIrI, cIro caravuM, cAravuM, cAro,cariyANa cuM(-cu)mALIsa, cuta-cumotera cahero cUkavavuM, cukavaNuM, cukAdo caMdana cUDI, cUDo caMdo, cAMdo, caMdaravo, cAMda, cAMdanI cUramuM caMpala cUla, cUlo, cUlI cetavuM, cetavaNI cAka cevaDo cAku, cAku caiitara, caitra cAkhavuM coka, cokaThuM, cokaDuM, cokaDI, cokI, cATavuM, cATaNa coko cAbuka, cAbako cokkasa, cokasAI - cAmaDuM, cAmaDI cokho cAra cokhuM-khuM), cokhA(-blA)I, cAroLI | cokhavaTa, cokhaliyuM cA Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheDo coDavuM, coDAI, coDAmaNa) 267 jivAba, javAbI... coDavuM, coDAI, coDAmaNa chIcharuM - chAcharuM cotha, cothe, corasa, corasAI, chIM(-chi)DuM, chIMchioDI cogama, covaDuM, covIsa(-za), chUTavuM, chUTa, chUTI, chUTuM, chUTako, cotrIsa(-zI), copana, cosaTha, | chuTakAro coryAzI(-sI), corANuM chuM-chuM)vuM, hUM(chuMdaNuM, chUM-chuM)do copaDo, copaDI, copaDuM, copaDavuM colI-coLI coLo, coLI chetaravuM, chetarapi(-pI)DI cauda, caudazA-sa) chelluM chokaruM, chokarI, chokaro choDa, choDavo, choDuM cha, chavIsa(-za), chatrIsa(-2), cholavuM, chola chetALIsa(-za), chappana, chAsaTha, chottera, kyAzI(sI), chatru, chaTha, chaThuM(huM), chaThThI(-8I) . jaga, jagata che, chuM, chiye, che, cho; chata; chatuM, | jagyA chatAM , jaDavuM, jaDa. chaTakavuM, chaTakuM , jaththo(-tyo), jaththA(-tthA)baMdha chatrI, chata janoI janma, janmavuM-janamavuM, janmAro, charo, charI, janmojanma chANa, chANuM, chANiyuM | jamaNuM chAtI jamavuM, jamaNa chAparuM jamIna, jamInadAra chApavuM, chApa, chApuM, chapAmaNI, | jamAno chApakhAnuM jarA, jarIka chAyA, chAMyo, chAMyaDo jarUra, jarUrI, jarUriyAta chAla, chAluM jaladI chAvuM, chAvaNI, chAja jalebI chAza(-sa), chAzi(-si)yuM javAba, javAbI, javAbadAra chabI , Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javuM gayo, gayelI * 268 | jhiobo che, jemane, jemanuM jevuM, jevaDuM, jeTaluM, javuM; gayo, gayeluM josa (joLI jAI jeThA jAgavuM, jAga, jAgaraNa, jAgariyo jAjarU-2) joIye, joIze, joituM jADuM, jADAI jokhama, jokhamI, jokhamAvuM jANavuM, jANa joDavuM, joDANa, joDI, joDo, joDaNI jAta, jAte jetaravuM, jotara, jotaruM : jAnevArI jovuM, joNuM jApto jAmaphaLa jAmavuM, jAmaNa | jJAna, jJAnI jAmIna, jAmInadAra, jAmIna-bata | jyAM, jyAre jAhera, jAherAta jALa, jALI, jALuM jALavavuM, jALavaNI jhaghaDavuM, jhaghaDo, jhaghaDAkhora jAMgha, jAMghiyo jhaTako, jhATako, jhATakavuM jAMbu (rAmaNAM) jhaDapavuM, jhaDapa, jhaDapI jivAta jhapATo, jhapeTavuM jIbha, jIbhI jhabhbho-bho), jhabhaluM : " jhADa, jhADavuM, jhADo, jhADa jIvavuM, jIva, jIvana, jIvatara jhAMkhuM, jhAMkhI juduM, judAI jhAMjha | jhINuM, jhI(-jhi)NavaTa julAI jhUmakhuM, jhumakhaDuM juvAra jhUlavuM, jhUlo jhUkavuM, jhukAva : jUna-juThuM, jU-juThANuM jhU-jhITavuM-jhoMTavuM jUna jhera, jherIluM, jherI jAta-ju)nuM, jAnavaTa, junavANI |jhobo jIruM jAbAnI Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DuMgaLI 269 tipavuM, tApavuM, tApa * TI Dagalo Dabo, DabI, DabaluM TapakavuM, TapakuM DAgha - DAgho, DAghu, DAghiyo TapAla, TapAlI, TapAla-oNphisa | DAhyuM, DahApaNa TameTuM, TAmeTuM DAbuM, DAberI TADhuM, TADha, TADhaka, TADhI DALa, DALI, DALuM TApazI DAMkhaLuM, DAMkhaLI TAMkavuM, TAMkI, TAMkaNI, TAMkaNuM, TAMko DAMbho TAMca, TAMcaNI Disembara TikiTa, TikiTa-bArI DUbavuM, DUbake TIkaDI TIpavuM, TIpa, TIpaNI, TIpaNuM, TIpuM pUM(-)DuM, -DuM)DI TukaDo, TukaDI DobuM TUM-Tu)kuM, TUM-Tu)kavavuM (Doyo TekavuM, Teko, TekaNa, Teka, TekI Dola, DolacI, DolacuM Teksa DolavuM, Dolo, DoLa, DoLI TekasI Doso, DosI, DosaluM Topa, TopI, TopalI ToLuM - DhaLavuM, DhALavuM, DhALa, DhALo DhAMkavuM, DhAMkaNa, DhAMkaNuM, DhAMkaNI ThaMDuM, ThaMDaka, ThaMDI DhIluM, DhIla ThATha, ThAThaDI DhokaLuM, DhokaLI ThAMThuM Dhora hUMThuM)ThuM, hU-huM)ThavAvuM, hU-huM)ThiyuM AiLavuM, DhALa, DhoLAva ThekavuM, Theko, ThekANuM ThoTha, ThoThuM takiyo Daga, DagaluM tapavuM, tApavuM, tApa Dhabbe ThAma * takalI Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tabaluM, tabalacI 270 dikSiNa, dakSiNA tabaluM, tabalacI (-2)pana, te(-2) Tha, tattera, tame, tamane, tamAre, tamAruM tyAzI(-sI), vyAzI(-sI), tANa, tarapha, tarapheNa trANA tarabUca taiyAra, taiyArI taravuM, tAravuM, tAravavuM, tAro, 'to : tarAmaNuM, tarApo topa, topacI tala, talI, tela, telI, teliyuM toLavuM, tola, toluM. tavetho, tAvetho, tavo, tavI | tyAM, tyAre taLa, taLI, taLuM, taLiyuM . traNa, tramaNuM, trevaDuM taLavuM, taLIcUrI |trAka taLAva trAjavuM taMga, taMgI trAMsuM, trAMsa taMdurasta, taMdurastI trI-tI)sa(-za) tAko, tArka tAra thaDa, thaDiyuM tAla, tAlakuM, tALavuM tAva, tAvaDI, tAvaDo thavuM, thAya, thAo, thaze, thAze tALuM thAkavuM, thAka, thAkoDo tAMtaNo thApavuM, thApa, thApaNa, thApI, thApo, tAMdaLajo, tAMjaLiyo thApoliyuM tAMbuM, tAMbAjhUMDI thALa, thALI, thALuM tIkhuM, tI(-ti)khAza | thAMbuM, thAMthAI tuvera, tuvero thAMbhalo thepaluM, thepalI tuM, tane, tAre, tAruM | thelo, thelI tRtu)riyuM thoDuM tR-tu)ruM, tUtu)rAza thobhavuM, thobha, thothuM, thobha te, temane, temanuM, tevuM, tevaDuM, teTaluM, thora, thoriyuM . tulasI tema tera, teramuM, tevIzA-sa), tetrIsa(-za), te(-2)tALIsa(-), te- dakSiNa, dakSiNA Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daDo, daDI. 271 [dhIravuM, dhirANa.... daDo, daDI dIkaro, dIkarI daphatara dIvo, dIvAdAMDI, divALI dabavuM, dAbavuM, dAba, dAbo dukAna, dukAnadAra dara, dareka duniyA, dunyavI darAja duHkha, duHkhI, dukhavuM, dukhAro(vo) dariyo, dariyAkAMTho, dariyAI | dUdha, dUdhI, dUdhiyuM, dUdhapAka dalAla, dalAlI dUrabina dalIla dU-du)TI davA, davAkhAnuM dekhavuM, dekhAva, dekharekha, dekhADavuM dasa, dasama, dasamI, dasamuM devatA dahADo, dahADI, dahADiyuM devuM, de, do, dIdhuM, dIdheluM; deNa deNuM, dahIM deNagI; devALuM, devALiyuM daheruM, daherI deza, dezI dAktara doDavuM, doDa, doDAdoDa(DI) dAkhaDo doro, dorI, doraDI, doraDuM, doravuM, dAkhalo doravavuM, doravaNI dAgIno dAjhavuM, dAjha, dAjhiyuM dATavuM, dATa, dATo, dATI dhakko, dhako, dhakelavuM dADama, dADamI dhajA, dhajAgaro dADha, dADhI, dADhavuM | dharavuM, dharo, dharI, dhAravuM, dhAra dAtaNa dharma, dharmI dAtaraDuM, dAtaraDI dhasavuM, dhasAro dAdara, dAdaro | dhaMdho, dhaMdhAdAra dAvo dhANA, dhANI dALa, dALiyo dhAtu dAMta, dAMtI, dAMtiyo, dAMto, dAMtiyuM dhAbuM, dhAbo dila, dilAso, dilagIra, dilagIrI | dhImuM dhIravuM, dhIrANa, dhIradhAra, dhIra, dhIru, | dhIraja divasa dizA : Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhumADo ra7ra niIkaLavuM, nikAla dhumADo navuM, navatara, navala, navalakathA, navalikA dhULa, dhULiyuM nasIba, nasIbadAra dhotiyuM, dhotalI nahi(-hIM), nahi(-hIM) to- nahidhobI, dhobaNa (-hIM)tara, nakara, nita-nI)kara dhoriyo nahera dhovuM, dhoNa, dholAI naLa, naLI, naLa-neLiyuM dhoLuM, dhoLavuM; dhoLAmaNa, dhoLakAvuM naMga dhoMsaruM, dhoMsarI bhA dhyAna nAka, nAkuM pUjavuM, kUja, dhrujAro, dhrujArI nAkhavuM nAjuka nATaka, nATakiyo nakala, nakalI nANuM, nANAkIya nakazo nAtAla , nakkara nAnuM, nAnama nakha, nakhiyuM, nakhalo, nakhalI nAma, nAmacIna, nAmIcuM, nAmadAra, najara, najarabaMdI | nAmI najIka nAraMgI naNaMda, naNadoI--naNadIyo nAza, nAsavuM, nAThuM, nAsabhAga nathI nAsto nadI nAhavuM, nANI, naverI napho, naphAkhora nikAsa nabaLuM, nabaLAI nibhAva, nabhavuM namavuM, namaNa, namaNuM niyama, niyamita namUno, namUnedAra nirdhAra, nirdhAravuM, nirdhArita * nara, nArI nivedana, nivedavuM, naivedya-niveda narama, naramAza nizAna, nizAnI nava, navarAta, navamuM, noma, nevu nizALa, nizALiyo * nIkaLavuM, nikAla navembara Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIca, nIce, nIce..] ra73 nIca, nIcuM, nIce, nIcANa, nIcaluM, | parIkha nIcAI * * parovavuM, paroNI nukasAna, nukasAnakAraka, nukasAnI | paryaTana nevu palaTavuM, palaTo nokara, nokarI, nokariyAta | pavana noMdhavuM, noMdha, noMdhaNI pavAluM nyAti, nyAtIluM | pazcima, pazcimI nyAya, nyAyakacerI, nyAyAdhIza, nyAyI |pasara | pastAvuM, pastAvo pahADa, pahADI pakaDavuM, pakaDa, pakaDApakaDI | paheravuM, paheraNa, paheraNuM, paherAmaNI, pakavAna paheraveza paga, pagaluM, pagathI, pagathiyuM, pageruM paheluM, pahela, pahelAM pagAra, pagAradAra | pahoLuM, pahoLAI pachI, pachIta, pachADI, pAchuM, pAchaluM, pahoMcavuM, pahoMca, pahoMcADavuM pAchaLa, pachavADuM, pAchatara, pachAta | paMkhI paTTI, paTTo, pATI, pATo, pATiyuM paMdara paDa, paDI, paDo, paDIkuM, paDakhuM pA, pAvalI, pAvaluM paDado, paDadI . * pAka, pAkavuM paDavuM, paDatI, paDAva pAgha, pAghaDI paNa. pATalI, pATalo, pATaluM patuM, patto | pATha patra, patrikA, patarALuM, pAtaLa pANI, pANiyA, pANiyArI, pANeta pada, padArtha pAtaLuM papaiyuM-popaiyuM | pAtharavuM, pathArI, pathAro, pAtharo, paraNavuM, paraNetara patthA-ththora, patharo, patharALa paravaLa pAna, pAnuM, pAnakhara, pAMdaDuM, pAMdaDI paravAno, paravAnagI pAnI, pAno pariNAma pApaDI, pApaDa parIkSA, parIkSaka pAmavuM Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAyo 274 'pRthvI peluM pAMpaNa pAyo | pR-5), dU-muMThuMdU-muM)ThI pAlakha, pAlakhI pArakhavuM, pArakha, pArekha peTa, peTI, paTAro, peTALa pAvaDo, pAvaDI |peDo, peMDo, peDho pAvaLuM peDhI, peDa-peDhu, peDhu, peDho . pAse, pAse, pAsiyo, pAso pALavuM, pALa, pALI " | pesavuM. peTho pAMkha, pAMkhuM, pAMkhiyuM, pAMkhI | paiDuM, paiyuM pAMca, paMca, pacIsa(-za), pAMtrIsa paiso, paisAdAra (-za), pistALIsa(-za), pacAsa- pocuM, pocakuM (-za), paMcAvana, pAMsaTha, paMcotera, poNuM, poNiyuM paMcAzI(sI), paMcANuM, pAMcama; polAda, polAdI pAMcIko, paMjo - poluM, polANa poSavuM, poSaNa pittaLa pozAka ' pistAM posAvuM, posANa, posa pITha, pIThaka, pIdhuM poLa, poLiyo pIThiyuM che ! pyAra, pyAruM pyAluM, pyAlo pIvuM, pINuM, pINI, pIta prakAza, prakAzana, prakAzita pILuM, pILAza(-sa), pILiyo , |prayatna pa(-pi)cha-pI-pi)chuM, pIM-pi)chI prayoga pIpara, pravAha, pravAhI puruSa, puruSAtana . " pula " , prasAda, prasAdI pUjavuM, pUjana-pUjA, pUjArI prasiddha, prasiddhi pUrNa, pUruM, pUravuM, pUratuM, pUraNa, pleTaphorma purANa, pUrti, pUrI : pIpaLo prazna pUrva paM-5)cha, paM-5) chaDuM, pU-) chaDI phakta Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaTakavuM, phaTako, phaTAko] phaTakavuM, phaTako, phaTako pharavuM, pharI, pheravavuM, phera phariyAda, phariyAdI phaLavuM, phaLa, phaLAhAra-phaLAra phAga, phAgaNa phAlavuM, phAla, phAlasAM phAMTo phikkuM, phI(-phi)kAza phI(-phi)Na, phI(-phi)NavuM phugAvo phUTavuM, phUTa, phUTaDuM phUlavuM, phUla, phulAvo, phulaNajI phUM(-kuM)kavuM, phUM(-kuM)phADo kUM(-kuM)ga, kUM(-kuM)gAvuM phephasuM phebruArI phelAvuM, phelAva-phelAvo pheMsalo bakaruM bakAluM, bakAla, bakAlI khiyo 275 bagaDavuM, bagADa, bagADo bacavuM, bacata, bacAva baTATuM-baTeTuM baDakho |badalavuM, badalo badAma, badAmI badhuM [bI, biyuM banavuM, banAvaTa, banAva bapora, baporA, baporiyo barapha bahAra bahena, banevI baLavuM, bALavuM, baLatarA, baLApo baMgaDI phoI, phuvo, phuyAruM phoDalophollo, phoDalI-phollI, phoDavuM, bAbata phoDa baMdara baMdUka, baMdUkiyo baMdha, baMdhI, bAMdhavuM, bAMdho, bAMdhaNI, baMdhAraNa, baMdhiyAra bAga, bAgAyata bAjaro, bAjarI bAda, bAdabAkI bApa, bApu, bApIkuM, bApUkuM bAphavuM, bAra, baphAro bAra, bAraNuM, bArI, bArobAra - bAvaDuM, bAM bAvaLa bAsuM(-sUM)dI bALaka, bALakI bAMkaDo bAMyuM bilADuM, bilADo, bilADI bistaro bI, biyuM Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bUTuM, buDhApo bIvuM, bIka, bIkaNa bhiTha-beThAI bIvuM, bIka, bIkaNa bhAI, bhAIbaMdha, bhAbhI-bhAbhu butAna bhAkharI buddhi, buddhimAna bhAga, bhAgabaTAI, bhAgiyuM, bhAgya, budhavAra bhAgIdAra, bhAgyeja, bhAgavuM, bhAgeDa. bUTa-bu)dI bhaDuM, bhADUta-bhADavAta, bhADUtI be, bAra, bAramuM; bAvIsa(-2), bhANuM batrIsa(-za), betALIsa(-za), bhANo, bhANI, bhANeja , bAvana, bAsaTha, bottera, gAzI bhAta (sI), bANa, betALAM, becarAvuM, bhAdaravo bIjuM, bIja bhAra, bhAravuM, bhara, bhArI, bhAro , beTa bhAva, bhAvavuM bhASA, bhASaNa, bhAkhavuM besavuM, beThuM, besaNI, besaNuM, beThaka bhAMgavuM, bhAMgavuM, bhAMgaphoDa, bhAMjaNI baeNnka bhInuM, bhInAza bhIMDo , bolavuM, bola, bolI, bolAcAlI bhI(tmi)ta, bha(-rbhi)tiyo, boLavuM, boLo * bhI(bi)huM bhukko--bhUko bhUgoLa bhajavuM, bhajana, bhakta, bhakti bhUta, bhUtakALa, bhUtiyuM bhajiyuM bhU-bhujIruM, bhU-bhu)rAza bhaTakavuM, bhaTaku bhUta-bhu)lavuM, bhUla, bhulAvo, bhaDakavuM, bhaDaka, bhaDako, bhaDAko bhulabhulAmaNI bhaNavuM, bhaNatara bhUta-bhuM)kavuM, bhUta-muM) kaNa. bhamAM, bhavAM bhU-bhuM)Da, bhUta-bhuMDuM, bhUta-bhuM)DAI bharavuM, bharaNa, bharatI, bharatiyuM bheguM-bheLuM, bheLa. bhaluM, bhalAI, bhalapaNa, bhale bheja bhaviSya bheTavuM, bheTa, bheTiyo bhaMDAravuM, bhaMDAra, bhaMDArI beTha-bheThAI bora, boraDI Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 bho, bhomiyuM.] milakata bhoM, bhomiyuM, bhoMtaLiyuM | mahoravuM, mahora, mahoruM, mahoro bhojana maLavuM, meLavavuM, meLa, meLApa bhoLuM maMgaLa, maMgaLavAra maMca, mAMcI, mAMcaDo maMjana, mAMjavuM makAna maMjUra, maMjUrI makkama maMDavuM, mAMDavuM, mAMDaNI, maMDANa maga, magaja, magadaLa, magaphaLI, | maMda, maMdI, mAMduM, mAMdagI magiyuM mA, mahiyara, mAvatara majabUta, majabUtI mAIla majUra, majUrI | mAkhaNa, mAkhaNiyuM majhA(-jA), majhA(-jA)ka, manamojhI(- mAgavuM-mAMgavuM, mAga-mAMga, mAgaNa, mAgaNI maTha-moTha, maThiyuM ke mAchaluM, mAchI mata, matadAra mANasa, mANase madha mAthuM, mathALuM, mAthAvaTI, mathaka mane, mAre, mAruM mAnavuM, mAna, mAnyatA, mAnatA, mamarA, mAnabhoga maracuM, maracI * mApavuM, mApa, mApaNI marajI mAphaka maraDo, maraDavuM, maraDATa mAmo, mAmI, mAmeruM maravuM, mAravuM, maraNa, mAraNa, mAra, mArca mAro, marakI, maDaduM-maruM, mota mAraphata, mAraphatiyo malakavuM, malakATa mAlika, mAlikI malama mAla, mAladhArI, mAluM malAI mAsa, mAsika, mAsIso mahino mALa, mALo, mALiyuM mahenata, mahenatu mAMsa mahera, maherabAna mahesUla milakata miniTa Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThuM, mIThAI] mIThuM, mIThAI mukaddamo mukha, mukhI, mukhya, mukhiyo muddo musAphara, musApharI, musApharakhAnuM mUkavuM, mukANa, mokalavuM, mokaLuM mUDI, mUDIvAda mULa, mULiyuM, mULo me meja meDo, meDI methI, methiyuM medAna mela, meluM, melakhoyuM mesUba yajJa yaMtra, yAMtrika mU(-mu)tara, mU(-mu)taravuM, mutaraDIyAda, yAdI, yAdadAsta, yAdagAra, yAdagIrI yoga, yogya(tA) yojanA yoni meM, mane, mAruM, mAre mogaro, mogarI mocI, mocaNa moja mojuM moTara moTuM, moTAI, moTama-moTapa motI, motiyo, motaiyo modI, modIkhAnuM mobha, mobhiyuM, mobhI moraiyo 278 mosaMbI mosALa, mosALuM mohanathALa moLuM, moLapa. mo, moDhuM, movALo moMghuM, moMghAratha [rAjagaro rakAbI racanA, racavuM raja, rajiyuM rA raDavuM, rovuM, rADa, rokakaLa ramavuM, ramata, ramADavuM. ravivAra ravai, ravAI, ravaiyuM, ravaiyo rasa, rasAyana, rasoI, rasoDuM, rasoyo rasto rahevuM, raheNI, raheThANa, raheNAka | raMjADa raMga, raMgavuM, raMgAro, raMgIluM rAI, rAyatuM rAkhavuM, rakhopuM, rakhevALa, bI rAjagaro Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjya, rAjA..] 279 ' ', viTANA rAjya, rAjA, rAjakIya | lahera, laherI rAta, rAtarANI * * lAkaDuM, lAkaDI rAtuM, ratAza, ratUtu)maDuM lAkha rAyaNa lAgavuM, lAga, lAgaNI, lAgaluM, rAza lagolaga, lagabhaga; lagana, laganI rASTra, rASTrapati, rASTrabhASA | lAcAra, lAcArI rAha, rAhadArI lADakuM, lADakA-lADu rAMdhavuM, rAMdhaNuM, rAMdhaNa lADu, lADavo rIta lAta rI(-ri)gaNuM lApazI rUpa, rUpuM, rUpiyo, rUpALuM lAhI reDiyo, reDiyo-ghara lAMbuM, laMbAI retI lITI relavuM, rela, relamachela , lIluM, lIlAza, lIlavo, lIlotarI relave la(-li)nuM rezama, rezamI lIM(-li)baDo, lIM(-li)boDI reMTa, reMTiyo | lUgaDuM " rokavuM, rokANa, rokaDa, rokaDiyuM, rokaDuM laM(-lu)TavuM, lUMTa-luM)Ta, lUMTa-lu)TAru, roga, rogI. | lU-loTaro, lU-lu)TaNiyuM . roTalo, roTalI levuM, leNa, leNuM, leNadAra, levAla, ropa, ropavuM, ropaNI, ropuM | levAdevA, lAvavuM roMDho, roMDhA | leMgho loDhavuM, loDhuM, loDhI, lokhaMDa, lokhaMDI | lohI, lohiyALa lakhavuM, lekhavuM, lekhana, lekha, lekhaka, lekhaNa laTakavuM, laTakuM, laTako vakIla, vakIlAta laTAra vakhata laDavuM, laData, laDAI vacce, vacamAM, vacovaca, vaceTa-vacaTa lasaNa vaTANA Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDa, vaDavAI 280 vyivahAra-vahevAra.. vaDa, vaDavAI vAva, vAvavuM, vAvaNI, vAvaNuM vaDo, vaDIla | vAsa, vAsavuM, vAso, vasavATa, vaNavuM, vaNATa, vaNakara | vasavAyuM vadhavuM, vadhu, vadhAro, vastu, vadhAravuM, vALa, vALaMda, vadheravuM - vALu varasavuM, varasa, varasAda varALa vAMdhuM vAgavuM vartana, vartamAna, vartamAnapatra, vartAva vAMdaruM valaNa vAMdho vasaMta | vAMsa, vAMso, vAMsalo vastI vigata vastu | vicAra, vicAravuM vahevuM, vaheNa, vaheLo, vahANa, vijJAna vahANavaTuM, vahANavaTI vidyA, vidyArthI, vidyArthinI, vaheMcavuM, vaheMcaNI : vidyAbhyAsa, vidyApITha vaLavuM, vALa, vALavuM, vALo, vaLatara vidhAna, vidhAnasabhA vahIvaTa, vahIvaTadAra vinaMti, -tI vimAna, vimAna-ghara, vimAnI vAcana, vAMcavuM; vAcanAlaya vidho-vIvuM, vighoTI vA, vAchaMTa, vAchUTa, vAchaTiyuM, vIja-vIjaLI vAvAjhoDuM, vAvaDo, vAvaDa vIsa(-za), vazI vAjuM | vIMTavuM, vIMTI, vIMTo vATako, vATakI vega, vegIluM vADa, vADI, vADo vecavuM, vecANa, vecAu, vecANiyuM vAta, vAtoDiyuM veNI vAdaLuM, vAdaLa, vAdaLI vepAra, vepArI vAparavuM, vaparAza velaNa, velaNuM . vAyuM-vAMgaLuM vaiida, vaiduM, vaidaka vAra, vAravuM, vAraNuM, vAraMvAra vaizAkha vAla, vAloLa vyavahAra-vahevAra, vyavahAru-vahevAru, Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAja, vyAju vyAvahArika vyAja, vyAju za zakti, zaktimAna, zakavuM zanivAra zabadiyo zabda, zarata, zaratI zarada, zaradI zarama, zaramAvuM, zaramALa zarIra, zArIrika zahera, zaherI zaMkA, zaMkAkhora zAka zAstra, zAstrI zAhI zAMta, zAMti zikhaMDa 281 zukravAra zuM, zAne-zene, zAnuM-zenuM zeDho zerI, zeraDo zelaDI-zeraDI zoka zokha, zokhIna | zodha, zodhavuM zora zraddhA, zrAddha zrAvaNa zvAsa sakhata, sakhatAI sagaDa sagaDI, sagaDo sa sagavaDa, savaDa saguM, sagAI, sagapaNa sajavuM, sajAvaTa saTTo, saToDiyo saDeDATa saDaka, saDavuM, saDo zirAvavuM, zirAmaNa sattA zikSaka, zikSikA, zikSaNa, zIkhavavuM, sapATa, sapATI sapTembara zIkha, zikhAmaNa zIzo, zIzI sapharajana zILuM, ziyALo, ziyALu, zILI zIM(-zi)ga, zIM(-Ui)gaDuM, zIM samAcAra, samAcArapatra samAvuM, samAvavuM, samovuM, samovaNa (-zi)goDuM sarakAra, sarakArI sarakhuM, sarakhAI, sarakhAvavuM, sarakhAmaNI saragavo sarata saranAmuM [saranAmuM Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 saravaiyuM saravALo sirpha, sukAvuM.. saravALo sAmuM, sAme, sAmano, sAmAsAmI, sAmaiyuM : ' saraLa sAra, sAruM, sArapa sarerAza sALo, sALI savAra, savAre sAMkaDuM, saMkaDAvuM, sAMkaDa, saMkaDAmaNa saLa sAMkaLa, sAMkaLavuM, sAMkaLI, sAMkaLuM, saLI | sAMkaLiyuM saMga, saMgata sAMco, saMco . saMgIna sAMjha-ja), sAMjha(-jore saMtaruM sAMTho, sAMThI saMbaMdha, saMbaMdhI sAMbharavuM sAMbharaNa saMbhAravuM, saMbhALa, saMbhALavuM sAMbhaLavuM : sAkara, sAkariyuM sikko sAkha, sAkhiyo, sAkhI | signala sAcuM, saccAI, sAca sinemA , sAjuM sivAya sANazI(sI) : sisakAravuM, sisoTI-sisoDI, sATha | sisakArI sAta, sattara, sattAvIza(-sa), sIDI sADatrIsa(-za), saDatALIsa, sItAphaLa sattAvana, saDasaTha, sitottera, sIdhuM, sidhAravuM-sidhAvavuM satyAzI(sI), satANu, sAtama, sIvavuM, silAI, sivarAmaNa sAtamuM sIsuM, sIsApana sAtha, sAthe, sathavAro, sAthI, sukha, sukhI, sukhiyuM sAthIdAra sukhaDa sApha, sAphasUpha, sAphasUphI, sAphI | sukhaDI, sukhaDuM sAbita sudhI, sudhdhAM-ddhAM), vata sAbu suvAvaDa, suvAvaDI sAmagrI | suMdara sUkuM, sukAvuM, sUkavavuM, suvANa sAmAna Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 hisAba, hisAbI sUga sUga sUtara, sutarAu, sUtarazALa sUraja hakka, haka hagavuM-haMgavuM, haMgaNI haja, hAjI hajI(-) hajUra, hajUriyo hajAra haDatALa sUraNa sUvuM, sue(-ve), suo(-vo) sU-suM)ghavuM, sUta-suM)ghaNI sUta-suM)DhavuM sekaMDa sevA, sevavuM, sevaka, sevana seva so, saikuM, seMkaDo soga, sogiyuM sojuM, sojo so(-sITI, so(sAM)To sonuM, sonerI, sonI, sonAro sopArI somavAra soya, soyo soLa, soLamuM soM, soMghAratha soMsaruM-soMsaravuM soMpavuM, soMpaNI soMpo sau sTezana hamaNAM, havaDAM hA-ha)meza, zAM hayAta, hayAtI harIpha, harIphAI halakuM, haLavuM, halakAI halavuM, hAlavuM, hAla(0cAla) havA, 0I havA(-ve)Do have haLa hA, hAjI hAjara, hAjarI, hAjarAhajUra hADakuM hAtha, hatheLI, hathoDI, -Do, hAthohAtha, hAtho hAravuM, hAra hAra hAMkavuM, hAMka hAMDo, hAMDI hita hima hilacAla | hisAba, hisAbI sthira strI svAda' hakIkata Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiM(-hI). 284 ' hoLI 'hiMta-hIMga hiM(-hIM) DoLo hIM(hi) hIM(hi)cako hura humalo huM, hUMpha, hUMphALuM | hojarI A hoTha , hoDI, hoDuM-thoDuM hovuM, hatuM, haze, hotuM, hota hoLI Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BIRTH TOJS30CTPRESTO - - saMpAdaka ke. kA. zAstrI