Book Title: Paap Tattvanu Swarup
Author(s): Narvahanvijay
Publisher: Narvahanvijay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009185/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApatatvanuM svarUpa muni zrI naravAhanavijayajI pApatatvanA vyAsI bhedo hoya che. pApa kone kahevAya ? aMtaramAM koipaNa padArtho pratye nArAjI thavI-du:kha thavuM-glAnI thavI te pApa kahevAya che. aviratinA udayathI anAdikALathI jIvane pApano baMdha sadAya mATe cAlu ja hoya che. anukULa padArtho pratye rAga ane pratikULa padArtho pratye dveSa eneja jJAnI bhagavaMto e pApanA pariNAma rUpe kahelA che. A vicAradhArA je cAlyA kare eneja aviratino udaya kahelo che. pariNAma eTale adhyavasAya e be vastu eka ja che. anukULa padArthomAM rAjI ane pratikULa padArthomAM nArAja thayA karavI e pariNAma kahelo che. jIva jyAre svecchAe aviratino sarvathA tyAga karI sarvaviratinA pariNAmone pAme che. tyAre e jIvone anukULa padArthomAM rAjIpAnI ane pratikULa padArthomAM nArAjInI vicAraNAo koi kALe thai sakatI nathI e jIvone to je padArtho male temAM saMyama puSTi kema karavI ane padArtho na male temAM tapovRdhdhi kema karavI e vicAraNA cAlyA kare che. tyAre e jIvo kharekhara chaThThA guNasthAnakanA pariNAmane pAmelA che. ema kahevAya che. A jIvoe manathI, vacanathI, kAyAthI karavA rUpe-karAvavA rUpe ane anumodavA rUpe aviratinA udayane sarvathA tyAga karelo che ema kahevAya che. je jIvone aviratino udaya cAlu hoya che tenA rAgAdi pariNAmo kramasara jo sAvadha na rahe to vRdhdhi pAmatA rahe che eTale anukULa padArthomAM rAjIpo ane pratikULa padArthomAM nArAjIpaNuM vadhatuM jAya che. ekendriyathI paMcendriya sudhInAM jIvo jyAM sudhI A aviratinA pariNAmane oLakhIne sAvacetI pUrvaka jIvana jIve nahi tyAM sudhI pApanA vyAsI bhedomAMthI koipaNa bhedo samaye samaye baMdhamAM cAlu ne cAlu ja rahetA hoya che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, nAma, gotra ane aMtarAya. A sAte karmano. baMdha jIvone satata cAlu ja hoya che. te sAte karmonA dhyAsI bhedomAMthI anukULa padArthomAM jeTalo rAga vadhAre ane pratikULa padArthomAM dveSa vadhAre e pariNAmothI je bhedo baMdhAtA hoya che te tIvra rase baMdhAya che. jagatamAM rahelA saghaLAM jIvo jyAre duHkha Ave tyAre svecchAe koi veThatuM nathI. svecchAe du:kha veThavA mATe apunabaMdhaka dazAno pariNAma joize. anuLatAnI AzAmAM ne AzAmAM du:kha veThavuM paDe che mATe jIvo du:kha veThe che. Aje nahine kAle duHkha jatuM raheze kyAM sudhI rahevAnuM che. evA vicArothI du:khA veThatA jAya che ane pApano baMdha karatA jAya che. du:kha Ave, takalIphaAve are AvavAnI hoya ema khabara paDe to kayA pariNAmathI e du:kha bhogavIe chIe e vicAra roja ApaNe karavAno che. anAdikALathI pApanA pariNAma satata cAlu che. deva, gurU, dharmanI ArAdhanA karatAM karatAM e vicAra dhArAmAM ghasAro thai rahyo che evuM ApaNane lAge che kharuM ? Page 1 of 126 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahana karIne-koikanuM kAma karIne-are dharmakriyA karIne paNa puNya to kadAca baMdhAi jAya paraMtu ApaNo je pApano pariNAma satata cAle che ene oLakhavAno vicAra kharo ? meM pApa karyuM che mATe duHkha AvyuM che. Avo vicAra duHkha Ave tyAre Ave che kharo ? to pApanA udde AvelA du:khane rAgAdi pariNAma karyA vagara sahana karI laiza to tenAthI jarUra mArA pApa karmono nAza thaze evo koi vicAra du:khanA kALamAM Ave che kharo ? bhagavAnanI bhakti, sAdhunI sevA, dharma, ArAdhanA karatAM pApathI bacavAno eTale pApathI. sAvacetI rAkhI bacavAno koi vicAra karo cho kharA ? pApanA pariNAmathI pApanI prakRtino rasa sahaja rIte ja bAMdhatA jaie chIe. pratikULatA Ave tyAre anukULatA Avaze evI AzAmAM ne AzAmAM pratikULatA veThavAno prayatna karIe chIe paNa te vakhate ema vicAra Ave ke pratikULatAmAM joie evo dharma thai zakato nathI mATe jyAre anukULatA Avaze, zarIra sArUM thaze tyAre, have dharma ArAdhanA sivAya bIjuM kAMi karIza nahi, AvA vicAro Ave che kharA ? AvA vicAro karavAmAM Ave to nirjarA vizeSa thAya. roga Ave tyAre zarIra sAruM karavA-nirogI banAvavA mATe davA levAno caturvidha saMghane niSedha che paNa samAdhi TakAvavA asamAdhi thatI hoya to te dUra karavA davA levAya. mATe AvA vicAro lAvavA mATe vAraMvAra AvA vicAro karatAM rahIe to pApanA vicAro ApaNane pajavI zake nahi A prayatno cAlu che ne ? A rIte karatAM pApanA vicArone jo saMyamIta karatA jaie to aDhAra pApa sthAnakonAM vicAro ApaNane kAMi karI zakavAnA nathI. aDhAra pApa zenA kAraNe thAya ? hiMsA, corI vagere zAthI thAya ? pratikULatA gamatI nathI ane anukULatA kema vadhArene vadhAre malyA kare e vicAro cAlyA kare che mATe ja A badhu thAya che. sArA dekhAvA mATe jUTha bolavA mATe paNa taiyAra. hiMsA karavA mATe paNa taiyAra. mATe jIvo samaye samaye pApa bAMdhyA ja kare che. ane te paNa pApane pAparUpe bAMdhatA nathI paNa AvA vicArothI pApane anubaMdha rUpe bAMdhatA jAya che. Akho divasa AvIne AvIja vicAra dhArA cAlyA karatI hoya to pachI bhagavAnanI bhakti karatAM-darzana karatAM e bhagavAnanA guNo mArA potAnA che evo bhAva ApaNane pedA karavA de kyAMthI ? bhagavAnanA darzana, sevA, bhaktimAM ekAgra jIva thato jAya tema tema amanA guNo dekhAtAM jAya temAMthI ja potAnA AtmAnA guNonuM darzana sahaja rIte thatuM jAya. jyAM sudhI anukULatAmAM rAgano saMyama ane pratikULatAmAM dveSano saMyama na thAya tyAM sudhI bhagavAnanA guNa e mArA guNa che e vicAraNA tenA aMtaramAM AvatI nathI. sAte karmono baMdha dareka jIvone navamAM guNasthAnaka sudhI satata cAlu ja hoya che ene aTakAvI zakIe evI ApaNI tAkAta nathI, ApaNI zakti eTalI ja che ke e pApa anubaMdha rUpe je baMdhAra aTakAvI zakIe ane vizeSamAM pApano rasa ocho eTale alpa karI zakIe e zakti paNa ApaNane bhagavAnanA zAsanamAMthI maLe che. je rIte ApaNe bhagavAnanI bhakti karIe chIe te bhaktithI jarUra pApano rasa ocho thAya che ane anubaMdha rUpe pApa jarUra baMdhAtuM nathI evo anubhava thAya che kharo ? jema jema e jIva sArI bhakti kare tema tema A anubhava thAya che ne ? aviratino udaya cAlu hoya che mATe pApa baMdhAvAnuM to che paNa bhakti karatAM karatAM eno rasa alpa baMdhAya che evo anubhava kharo ne ? Avo. Page 2 of 126 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvAsa pedA thAya che ke nahi ? sarvavirativALAne ja pApa alpa rase baMdhAya evo niyama nathI. pahelA guNasthAnakamAM rahelA apunarbadhaka dazAnA pariNAmane pAmelA athavA pAmavAnI icchAvALA Atmika guNanuM darzana karavAnI abhilASAvALA te pariNAmanI sthiratA karatA karatA jIve to pApa prakRti anubaMdha rUpe baMdhAya nahi evo zAstrono niyama rUpe kola che. aDhAra pApasthAnakanA pariNAma ApaNA aMtaramAM beThelA che. e pariNAmane puSTa karavA, vega ApavA e pariNAmane sthira karavAnA pariNAmo to anAdi kAlathI beThelAja che. ene ALakhavAnI zakti bhagavAnanI bhaktimAM che. jema jema vizeSa bhakti karato jAya tema tema pApanA pariNAmo oLakhAtA jAya ane zakti mujaba saMyamIta thatA jAya. e vicAra dhArA cAlu thai jAya to pApane anubaMdha rUpe baMdhAve nahi. AvI rItanI bhakti jIvanamAM koi di thai che evo anubhava ke vizvAsa pedA thAya che kharo ? - avara anAdinI cAla nItu nItu tajIejI e mahApurUSoe je lakhyuM che temAM tajIe jI no. anubhava thAya che ke bhajIe jIno anubhava karIe chIe ? na tajI zakAya to pApanA pariNAmane oLakhIne to jIvAyane ? zreNika mahArAjA potAnI AkhI jIMdagImAM aviratino tyAga karI zakyA nathI paNa aviratine oLakhIne evI rIte jIvana jIvyA ke e ja aviratinA udayakALamAM kSAyika samyakatva pAmyA ane tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta paNa karI zakyA. mATe ja jJAnI bhagavaMto kahe che ke bhagavAnanI bhakti pApanA pariNAmone oLakhavAmAM sahAyabhUta thAya che. eTale ja jaina zAsanamAM vairAgyapUrNa tyAganI kiMmata che. vairAgya vagaranA tyAganI kiMmata nathI ja. nahiMtara vairAgya vagarano tyAga uMcAmAM uMcI koTino to abhavya-durbhavya-bhArekarmI bhavya jIvomAM paNa hoya che. enAthI AgaLa vadhIne jJAnIo kahe che ke tyAga kadAca na thAya toya cAlaze paNa pApanA pariNAmane AdhIna thaine jIvavuM ja nathI eTaluMya lakSya kharUM? AvuM lakSya hoya to pApano tIvrarasa paDavA de nahi ! ATalo ATalo dharma karavA chatAM hajI mane kema anukULa padArthonI irachAo thayA kare che ? evo. pApanA pariNAma para gusso karavAno che. pAMcaso ke hajArano anukULa padArtha to ApaNe ahIM mUkIne javAno che ane te ApaNane hajI mAyA karAve, gusso karAve, rAga dveSa karAve, jUTha bolAve ema kema banyA kare che ? e rAgAdi pariNAmo ApaNane pApano anubaMdha baMdhAve che tene mATe ja manuSya janma veDaphI nAMkhIe chIe ema lAge che kharuM? evA nAzavaMta padArtha mATe jUTha bolIne-saLatA male to vAraMvAra bolInevaghAra karIna, zAbAzI ApIe chIe vAha vAha ba hoMziyAra thai gayo. AvA vicAro ane vacanonI tIvratAthI pApanA anubaMdha paNa tIvratA rUpe thayA kare che. varSothI bhagavAnanI aSTa prakArI pUjA karI to AvA vicArone tilAMjalI ApI ke nahi ? zarIranI kALajI rakhAve te kalyANa mitra nahi paNa duzmana kahevAya. AtmAnI kALajI rakhAvIne jIvana jIvADe te kalyANa mitra kahevAya che. gharamAM AvA kalyANa mitro rAkhyA che ? durgatimAM jatA hoya to kAMDu paDIne rokanAra koi che ? mATe ja bhagavAnanI bhakti karIne pApanA pariNAmane oLakhavAnuM lakSya rAkhavAnuM che. pApanA saMskAra to anAdikALathI AtmAmAM beThelA che. tenA pariNAmane je oLakhIzuM nahi to maLelI sAmagrI bhavAMtaramAM paNa malaze nahi evA karmano baMdha thayA ja karaze. to A sAmagrI durlabha Page 3 of 126 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banAvavI che ? pApanA pariNAma saMyamIta na thAya tyAM sudhI bhagavAnanI bhaktinA vakhANa karavAnI icchA thAya nahi. duzmana duzmana lAge to pratipakSI cIja sArI lAge paNa duzmana ja jyAM sudhI mitra lAge, gamyA kare tyAM sudhI badhuM nakAmuM pariNAmane oLakhatA zIkhavuM hoya to badhI rIte jIvana jIvIne oLakhI zakIe. ApaNe pApane duzmana rUpe AMkha mIMcAya tyAre oLakhIzuM? kyAM sudhI rAha jovAnI ? pApano rasa ocho karavA mohane sAcavavAno nahi, mohanI sAme joradAra lAla AMkha joize ane duzmanane duzmana mAnIne ja jIvana jIvavuM paDaze e mATe ja manuSya janmanI kiMmata AMkI che ane e kAraNe manuSya janma durlabha kahyo che. cAra ghAtI karmanAM 45 bhedo pApanA thAya che. jJAnAvaraNIyanA-5, darzanAvaraNIyanA-9, mohanIyanA-26, ane aMtarAyanA-5 = 45 thAya che. A cAra ghAtI karmanA pApanA tatvarUpe 45 bheda thAya. che. e to cAlu ja che. e tIvra rase ke alpa rase baMdhAyA ja kare che. tene alpa rase karavA e ApaNA hAthanI vAta che paNa kyAre ? bhagavAnanI bhakti, sAdhunI sevA, dharmanuM AcaraNa e mATe karatA hoie to. ja thAya ne ? jJAnAvaraNIya karma- jJAnanAM pAMca bhedo che. tene AvaraNa karanAra karma-jJAna guNane dabAvanArA karmo te jJAnAvaraNIya karmo kahevAya che. anAdikAlathI jIvane, rAgane ane dveSane sthira karavAno svabhAva rahelo che e sthira svabhAvane badalavAne mATe sannI paryAptapaNuM ja joie. ekendriyathI asannI paMcendriya paryAptA sudhInAM jIvone anukULa padArthomAM ja sarvasva sukhano svabhAva rahelo hoya che. evI khoTI anubhUtimAM ja jIvana jIvyA kare che. AthI e jIvono anukULa padArtho pratyeno rAga sthira buddhi rUpe banato jAya che ane AthI e jIvone sannIpaNuM durlabha thatuM jAya che. eja jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamabhAvathI rAganA pariNAmone sthira budhdhi rUpe banAvIne asannI paNAmAM ja bhaTakatA bhaTakatA ryA kare che. jJAnAvaraNIya karmanAM pAMca bhedo hoya che. (1) mati jJAnAvaraNIya, (2) mRta jJAnAvaraNIya, (3) avadhi jJAnAvaraNIya, (4) mana:paryavA jJAnAvaraNIya, (5) kevala jJAnAvaraNIya.. A pAMca bhedomAMthI mati jJAnAvaraNIya ane zruta jJAnAvaraNIyano kSayopazamabhAva jagatanA sarva jIvo ne samaye samaye cAlu ja hoya che. ekendriya jIvone akSaranA anaMtamAM bhAga jeTalo yopazama bhAva hoya che. tenAthI beindriya jIvone asaMkhya guNa ke anaMta guNa adhika kSayopazama bhAva hoya che. enAthI teindriya jIvone adhikatenAthI caurIndriya jIvone adhika ane tenAthI asannI paMcendriya jIvone adhika kSayopazama bhAva hoya che. A jIvone dravya mana na hovAthI anukULa padArthanA sukhamAM ja sarvasvarUpe budhdhi kSayopazama bhAve rahelI hoya che. AthI e sukhamAM sthira buddhi pedA thatI jAya che. AnA kAraNe mati jJAna, zruta jJAnano kSayopazama bhAva A jIvo ne mATe saMsAra vadhAravAnuM ja kAma karyA kare che. teone bacAvavAnI zakti tIrthaMkara paramAtmAo pAse paNa nathI. jJAna eTale zuM ? jagatamAM rahelA padArthone jANavAnI icchA thAya ene jJAna kahyuM che. e padArthonuM jJAna je thAya che temAM keTalAka padArthonuM jJAna sparzathI, keTalAka padArthonuM jJAna rasa eTale svAdathI, keTalAka padArthonuM jJAna gaMdhathI, keTalAka padArthonuM jJAna dekhavAthI ane Page 4 of 126 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka padArthonuM jJAna sAMbhaLavAthI thai zake che. e rIte jJAnane jANavAno prakAro kahelA che ane keTalAka padArthone koinI sahAya vagara Atma pratyakSathI paNa jIvo jANI zake che mATe jJAnI bhagavaMto e kSayopazama bhAve ane kSAyika bhAve jJAnanA pAMca bhedo pADelA che. mati jJAna-zruta jJAna-avadhi jJAna-mana:paryava jJAna ane kevala jJAna rUpe.kevala jJAnI jagatamAM rahelA saghaLA padArthone joi zake che ane jANI zake che. jyAre bAkInA jJAnathI jagatamAM rahelA amuka amuka padArthone jANI zakAya che. paNa saMpUrNa jANI zakAtA nathI. mAtra rUpI padArthone jANI zake che. mATe jJAna eTale jagatamAM padArtho jevA svarUpe che tevA svarUpe jANakArI prApta thAya tene jJAna kahevAya che. emAM AvaraNa karanArA je karyo hoya tene jJAnAvaraNIya karmo kahevAya che. evAM karmonA udayathI jagatamAM rahelA padArthone ApaNe jANI zakIe nahi kAraNa ke jagatamAM rahelA badhA padArtho ne jANI zakIe evo kSayopazama bhAva ApaNI pAse nathI. te padArthone jANavAnI zakti pedA thAya nahi evuM je karma te jJAnAvaraNIya karma kahevAya che. te karmathI ApaNI jANavAnI zakti avarAyelI che mATe te padArthone svataMtra rUpe jANI zakIe evI ApaNI pAse tAkAta nathI. mATe bIjAnI. sahAya hoya to thoDA ghaNAM padArthone jANI zakIe. bIjAnI sahAya eTale indriyonI sahAya hoya ane e indriyono kSayopazamabhAva vidhamAna hoya to jagatamAM rahelA padArthomAMthI thoDA ghaNAM padArthone jANI zakIe chIe. paNa svataMtra rIte jANI zakatA nathI. mATe jJAna be prakAranA kahelA che. (1) indriya pratyakSa ane (2) Atma pratyakSa. indriya pratyakSa jJAna be prakAre hoya che. (1) mati jJAna ane (2) mRta jJAna. je be ne parokSa jJAnA paNa kahevAya che. Atma pratyakSathI jJAnanAM traNa bhedo hoya che. (1) avadhi jJAna, (2) mana:paryava jJAna, (3) kevala jJAna. A traNa jJAnathI jagatamAM rahelA padArthone jANavA mATe AtmAne indriyAdinI sahAyanI jarUra hotI nathI. AtmA potAnA kSayopazama bhAvathI jANI zake che. eTale temAM paNa avadhijJAna ane mana:paryava jJAna je AtmapratyakSa che te jagatamAM rahelA rUpI padArthone ja jANI zake che. jyAre kevalajJAna je che e sAyika bhAve hoya che ke jenAthI jagatamAM rahelA rUpI ane arUpI banne prakAranA padArthone AtmA pratyakSa rUpe jANI zake che. mati jJAna ane zruta jJAna indriyanI sahAyatho pedA thatAM hovAthI parokSa jJAna kahyA che. kAraNa ke AtmA indriyono kSayopazama bhAva hoya to jJAna pedA karI zake e kSayopazama na hoya to jJAna pedA karI zakato nathI mATe parokSa jJAna kahevAya che. jemake sparza karavA lAyaka padArthonuM jJAna meLavavuM hoya to sparzendriyanI sAthe te padArthano saMyoga pedA thavo joie. e padArthano saMyoga thAya ane sparzendriyano kSayopazama bhAva eTalo badho na hoya to te dArthano saMyoga thayelo hovA chatAM tenuM jJAna pedA thatuM nathI mATe jo kSayopazama bhAva sparzendriya no hoya toja te padArtha suMvALo che, kharabacaDo che, snigdha che ke rUkSa che, bhAre che ke halako che, zIta che ke uSNa che te tarata ja khabara paDe che. mATe mati ane zruta jJAnane parokSa jJAna kahelA che. anukULa padArthomAM ja sukha sarvasva che. evA saMskAra anAdikALanA sAthe laine jIva Avyo hoya ane padArthanA saMyogathI e sukhanA rAgane jJAnathI puSTa karato hoya to te mithyAtvanA kAraNe rAgAdi pariNAmanI vRddhi karavAmAM e jJAna sahAyabhUta thAya che. arthAta thatuM jAya che mATe tevA jJAnanA kSayopazama Page 5 of 126 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvane jJAnI bhagavaMtoe ajJAna kaheluM che. AthI ja jJAnI bhagavaMto kahe che ke sannIpaNuM pAmI-jaina zAsanamAM janma pAmI-mithyAtvanA udayakALamAM jJAnanA kSayapozama bhAvanA kAraNe abhyAsa karI-sADA nava pUrva sudhInuM jJAna bhaNe paNa te anukULa padArthanA sukhanA rAgane puSTa karavAmAM sahAyabhUta thatuM hovAthI evA jJAnane paNa ajJAna kaheluM mati ane zrata A be jJAnanI ApaNane jarUra che. te jJAnathI sIdhe sIdhA jagatamAM rahelA padArtho jANI zakAtA nathI. indriyanI sahAyathI te jANI zakAya che mATe cauda rAjalokamAM rahelA padArthonuM jJAna ApaNe maLelI indriyonI sahAyathI meLavI zakIe chIe. mananama iti mati. vicAraNA karavI te mati kahevAya che. mati-buddhi-zruti e badhA matijJAnanAM paryAya vAcI zabdo che. A badhI vicAraNAo eTale bhUtakALanI-vartamAnakALanI ane bhaviSyakALanA padArthonI vicAraNA sannI jIvoja karI zake che. mati eTale bhUtakALanA padArthonA paryAyonI vicAraNA karavI te eTale bhUtakALamAM anubhavelA padArthonI vicAraNAo karavI te mati kahevAya che. buddhi eTale vartamAna kALamAM anabhavAtA padArthonI vicAraNAo karavI te buddhi kahevAya che. zruti eTale bhaviSyakALanA padArthonI vicAraNAo karavI eTale bhaviSyamAM bhogavavA yogya, sAcavavA yogya, meLavavA yogya, vadhAravA yogya ane na cAlyA jAya enI kALajI rAkhavA yogya padArthonI vicAraNAo karavI te zruti kahevAya che. bodhi prApta karavI hoya to zradhdhAe-mehAe-dhiie- dhAraNAe-aNupehAe-vadhdhamAnIe evA pariNAmo kramasara vRddhi pAmatAM pAmatAM pedA karatA jaie pachI ja bodhi eTale samajItanI prApti thAya tyAre jJAna jJAna rUpe pariNAma pAme. jo mithyAtvanI hAjarImAM padArthonuM jJAna thAya to te ajJAna kahevAya che. kamAvAnI mahenata karIne-vadhu kamAine bheguM karIne-sAcavIne rAkhe ane dikarA mATe ke gharavALA mATe mUkIne bhogavavAnA TAime cAlato thai jAya eTale upaDI jAya to loka duniyAmAM zuM kahe ? bhale bhAi gayo paNa gharavALAne ke dIkarAne sukhI karIne gayo paNa sukhI karavAnI lhAyamAM ne lhAyamAM je rIte mahenatA karato hato to te pote kyAM gayo ? teno vicAra koNa kare che ? e jIva dharma karyA vagara maraNa pAmyo eno vicAra keTalA kare ? mATe jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama bhAvathI jJAna ane ajJAna banne pedA thai zake. mithyAtvanI hAjarImAM je jJAna pedA thAya te ajJAna kahevAya. samakItanI hAjarImAM athavA samakIta pAmavAnA purUSArthamAM je jJAna pedA thAya te jJAna kahevAya che. ApaNane kayuM jJAna pedA thAya che. jJAna ke ajJAna e vicAra karavAno che. ApaNane je mati jJAnano kSayopazama bhAva che teno, anukULa padArtho kema meLavavA, vadhAravA, bhogavavA, sAcavavA, TakAvavA na cAlyA jAya enI kALajI rAkhavA karyA karatAM hoie to te jJAnano durUpayoga kahevAya che. - duniyAmAM anukULa padArthomAM je sukha che tenA karatAM caDhIyAtuM sukha bIjuM duniyAmAM jarUra che evI buddhi aMtaramAM pedA thAya che kharI ? e sukha mArA AtmAmAM raheluM che mATe mArI pAse che evI vicAraNA jeTalI vAra vAraMvAra karIe ane e saMskArane draDha karIe tene jJAnI bhagavaMto e jJAnanAM vicAro kahyA che. AvI vicAraNAo pedA na thAya evA jJAnane ajJAna rUpe kahyuM che. A badho mati jJAnano durUpayoga che. pANI che. Page 6 of 126 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane tene ja jJAnIoe pApano pariNAma kahyo che. enAthI pApano baMdha thayA kare che. padArthanA svarUpanI vicAraNA karI zakavAnI zakti atyAre ApaNI pAse che teno sadupayoga karavA mATe saba pUgalakI bAjI ema matijJAnathI vicAraNA karyA karavI ema kahyuM che. dhana mATenI vicAraNAno samaya keTalo male ? ane mokSa mATenI vicAraNAno samaya kaTalo male ? te ApaNe ApaNI jAte ja nakkI karavAnuM che. paiso pAparUpa kahyo che. ApaNI buddhi bagADe che. "vITAmIna ema" nA pAvarathI vicAra zakti khIle te durUpayoga kahevAya ke sarpayoga kahevAya ? paiso acetana che tenA kAraNe cetana pratyeno maitrIbhAva khovAnI ApaNe jarUra nathI. paiso vadha tema anukaLatA vadhe che pachI temAM rAga paNa vadhe che mATe ja jJAnIoe peroja khuda pAparUpa kahyo che. zarIra-dhana ane kuTuMba A traNanI vicAraNAoja ApaNe karyA karIe chIe. vicAraNA zaktino upayoga AnA sivAya bIje karatAM nathI ne ? ke karIe chIe ? deva, gurU, dharmamAM gokheluM bhUlI javAya che e yAda che te sAcI che ? kadAca yAda rahetuM hoya te bolI jaie chIe paNa ullAsa pUrvaka bolAtuM nathI ke bolatA nathI enuM zuM kAraNa ? rasa nathI. e. pAMca indriyamAMthI je indriyanI sAthe padArthano saMyoga thAya tenAthI jJAnanI prApti thAya te matijJAna kahevAya. matijJAnathI vicAraNAnI zakti maLI che. te jJAna moTe bhAge ajJAna rUpe pariNAma pAmatuM jAya che. ApaNane garva ke mAna kaSAya na thAya mATe A vicAraNA karavAnI kahI che. paiso e durbuddhi pedA karAvanAra che. puNya haze to malaze tevI satata meLavavA AdinI vicAraNA karyA karavI e ajJAnatA che. maLelI matino durUpayoga che. paisAnI AvI vicAraNAo vAraMvAra satata karavAthI AtmAnuM jJAna cheTune cheTuM ja karatA jaie chIe. A pApa rUpe kema che e samajAya che ne ? dazamA guNasthAnaka sudhI A satata baMdhAya che. bAramA guNasthAnaka sudhI satata udaya cAlu che. jyAM sudhI pAMca jJAnAvaraNIyano udaya cAlu hoya tyAM sudhI kevalajJAnanI prApti thatI nathI. jagatamAM rahelA padArthonuM jeTaluM ciMtana-manana jIvo karatAM jAya tenAthI potAnuM matijJAnAvaraNIya karma dUra karatA jAya che. nigodamAM rahelA jIvone zrutajJAnAvaraNIyano kSayopazamabhAva akSaranA anaMtamAM bhAga jeTaluM jJAna hoya eTalo hoya che. tenAthI bhAva manane sateja karIne rAgAdi pariNAma karato potAno saMsAra vadhAre che. ATalo to kSayopazamabhAva hoya ja. potAnA zarIrane sAcavavuM-rAjIpo-nArAjI karyA karavI mamatva bhAva karyA karavo te bhaNavAthI nathI AvatuM vAraMvAra vicAravAthI AvA bhAvo Ave che mATe ja jJAnI bhagavaMto jagatanA padArtho jevA svarUpe rahelA che tevA svarUpe vAraMvAra manana ciMtana karyA karavA kahe che e anuprekSA kahevAya che. tenAthI matijJAnano kSayopazamabhAva vadhe che ane sthira thAya che ane matijJAnAvaraNIya karma nAza pAme che. je zrutajJAna bhaNyA pachI parAvartana karatAM karatAM mukhapATha thayelo hoya ane te vAraMvAra bolatA zratano AdhAra levo na paDe e rIte te sUtra bolAtuM jAya to te sUtrane matijJAnanA kSayopazama bhAvathI bolAya che ema kahevAya. dA.ta. navakAramaMtra jyAre bhaNyA tyAre zarUAtamAM bolatAM namo arihaMtANaM pachI namo sidhdhANaM yAda karIne bolavuM paDatuM hatuM. jyAM sudhI e rIte bolAya to te zrutajJAnanA kSayopazama Page 7 of 126 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvathI bolAya che ema kahevAya ane jyAre barAbara AvaDI jAya pachI pahelA pada pachI bIjuM pada A che ema yAda karavuM na paDe ane sahaja rIte bolAi jAya te matijJAnathI bolAya che ema kahevAya. evI ja rIte jeTalA sUtro karelA hoya te badhAyamAM A rIte samajavuM. jJAnI bhagavaMto kahe che ke je sUtro bhaNyA pachI bhUlI javAya, yAda na rAkhIe to temAM avajJAnuM pApa lAge che. sUtra pratye avajJAno doSa lAge che. jeTaluM bhaNyA hoie te TakAvavA mATe roje roja svAdhyAya rUpe bolIe chIe ema bane kharuM ? AgaLa bhaNavAmAM vadhIe ane pAchaLa bhUlAtuM jAya ema banavuM joie nahi. jJAnI bhagavaMto kahe che ke jeTaluM bhaNyA hoie te badhuM yAda rahevuM joie, rAkhavuM joie. te matijJAna rUpe yAda rahI ja jAya pachI yAda rAkhavAnI jarUra rahetI nathI. je ekane jANe te badhAne jANe ane je badhAne jANe te ekane jANe ema jJAnIo kahe che. ApaNe jeTaluM bhaNyA hoie tene ja parAvartana karyA karIe to temAMthI paNa potAnA AtmAnI vicAraNA karI zake. eka viSayane jo sArAmAM sArI rIte bhaNIe to badhA padArthanuM jJAna ekamAMthI ja prApta thAya. dA.ta. arihaMta padanA svarUpanuM varNana vicArIe ane ciMtana karIe to ApaNe keTalA kalAka karI zakIe ? athavA keTalA kalAka bolI zakIe ke lakhI zakIe ? jJAnI bhagavaMto kahe che ke badhAya graMthone arihaMtanA svarUpanA ciMtanamAM mUkI zakAya hAla jeTalA prakaraNo upalabdha che. te sivAyanA jeTalA graMtho hayAta che te saghaLA mukI zakAya. jemake jyAre bhagavAna mahAvIrane kevalajJAnanI prApti thai vihAra karI apApA nagarImAM AvyA tyAM indrabhUti Adi coda vidhAnA pAragAmI agyAra brAhmaNo bhegA thayelA che te badhA paMDito che. potAne sarvajJa tarIke mAnIne jIve che tyAM devatAo AvyA-samavasaraNamAM gayA-indrabhUti maMDapa bahAra nIkaLI lokone pUche che ke kyAM jai AvyA ? to lokoe kahyuM bhagavAna pAse. bhagavAnane joine AvyA tyAre indrabhUti pUche che ke e bhagavAna kevA che ? to lokoe kahyuM ne ke pUrvakroDa varasanuM AyuSya prApta thAya, hajAra jIbha moDhAmAM pedA thAya, parArdha karatAM gaNita adhika thai jAya toya A bhagavAnanA svarUpanuM varNanA karI zakavAnI tAkAta nathI. evuM emanuM svarUpa che. e sAMbhaLI mithyAtvanA udaye thAya che ke A pUrve keTalAne ThagyA che paNa jyAre pote samavasaraNa pAse gayA, arihaMtane sAkSAta joyA ke tarataja temane zuM thayuM ? jo AvuM uMcI koTinuM svarUpa arihaMtanuM hoya to ApaNA aMtaramAM evA bhAvo arihaMta mATe Ave che ? AvI vicAraNA koIdi aMtaramAM pedA thai che ? basa khAlI khAlI deva tarIke mAnavAnA emajane ? arihaMtane jyAre deva tarIke mAnIe to temanA svarUpanI vicAraNA paNa karavI joie ne ? zrutajJAna jema jema bhaNato jAya-enAM arthone jANato jAya ane parAvartana vAraMvAra karato jAya to e zrutajJAnanA parAvartanamAM tAkAta che ke anaMtA padArthonA anaMtA arthono, kSayopazamabhAva AtmAmAMpedA thato jAya eTalI tAkAta rahelI che. atyAre ApaNI pAse zrutajJAna biMdu mAtra che. vadhAre nathI paNa enA parAvartanamAM zakti eTalI. rahelI che ke enuM ciMtana karavAmAM Ave to matijJAna rUpe anaMtA athA prApta thAya. asaMkhyAtA artho prApta thAya ane kadAca eTalI zakti na hoya to saMkhyAnA artho to jarUra prApta thai zake eTalI tAkAta vartamAnamAM paNa rahelI che mATe kahevAya che ke zrutajJAnano kSayopazama jeTalo che tenAthI kaigaNo adhika matijJAnano kSayopazamabhAva vidhamAna che. aneka gaNo adhika cha. Page 8 of 126 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakAramaMtra bhaNyA pachI enA artha karyA pachI enA zabdonuM-atha ciMtana manana karato jAya to matijJAnano kSayopazama bhAva vadhato jAya. anaMtI puNya rAzIthI navakAramaMtra malyo che. sAteya karmonI utkRSTa sthiti sattAmAMthI khapIne eka koTAkoTI sAgaropamathI kAMika nyUna jeTalI thAya eTala aMtaH koTAkoTI sAgaropama jeTalI thAya tyAre navakAra maMtra bolavA male che. e navakAra maMtranuM jo sArI rIte ciMtana karatA AvaDe to jagatanA badhA padArthonuM svarUpa jANI zakAya che. mATe ja jJAnIoe ene caudapUrvano sAra kahelo che. codapUrvIne paNa maratI vakhate kadAca badhuM jJAna yAda na Ave to navakAramaMtrA kta yAda rAkhe evuM paNa bane che. navakAra bhaNyA zrutajJAnathI. enuM ciMtana karavAnuM che, matijJAnathI keTalA kalAka sudhI ciMtanA karatAM anuprekSA karI zakIe chIe ? e roja vicAravAnuM che. evI ja rIte peso kiMmatI che, upayogI che, e jJAna maLyuM zrutajJAnathI : yAda karyuM, ciMtana karyuM matijJAnathI ane e paiso kevI rIte vadhAravo e keTalA kalAka sudhI vicAra karI rahyA cho ? e paNa roja vicAravAnuM che. e paisAnI vicAraNA mithyAtva sAthe hovAthI mati ajJAna rUpe kSayopazamabhAva pedA thAya che ema samajavuM ! mati jJAnAvaraNIya dazamAM guNasthAnaka sudhI baMdhAya che ane bAramAM guNasthAnaka sudhI. udayamAM rahe che. ApaNe ajJAnane dUra karIne jJAnano kSayopazama eTale matijJAnano kSayopazamabhAva pedA karavo che. zrutajJAna-zruta jJAnAvaraNIya karma zrayate iti zrutam ! sAMbhaLavAthI je jJAna pedA thAya te zrutajJAna kahevAya che. caudarAjaloka rUpa jagatane viSe sAMbhaLavA yogya padArtho be prakAranA rahelA che. (1) abhilAya, (2) anabhilAya. (1) abhilAya eTale bolI zakAya evA eTale vacana yoga dvArA bhASA vargaNAnA pagalothI. bolI zakAya evA hoya che. jyAre (2) anabhilAya eTale bolI zakAya nahi mAtra anubhavathI jANI zakAya evA padArtho jagatamAM rahelA hoya che. dA.ta. goLa kevo ? mITho ? kevo mITho ? to teno javAba zabdathI male nahi paNa goLa khAvAthI, cAkhavAthI enI mIThAsa kevI che te anubhavI zakAya che. AtmA viSe paNa kevalajJAnI bolI zake nahi. anubhave che kharA joi zake che kharA paNa AtmA kevo. ema pUche to kahI zake nahi ! zabdathI paNa bolI zake nahi. koi jIvane samakItanI prApti thAya e kevalI. bhagavaMta jUe, jANI zake ane koi pUche ke bhagavad ! e Atmadarzana kevA prakAranuM? to kevalI pote paNa kaheze ke e bolavAnI mArI paNa tAkAta nathI. e samakIta pAmavA ke Atmadarzana karavA ApaNe prayatna karIe chIe kharA ? to anubhUti thAya, nahi to kyAMthI thAya ? AtmAnA eka padArthanA ciMtanamAM jagatanA sarva padArthonuM ciMtana karI zakAya. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe jyAre saMyamano svIkAra karyo tyArathI sADA bAra varasa sudhI eka pudagala paramANuno vicAra karI jagatanA sarva padArthonuM ciMtana karI kevalajJAna meLavyuM. bIjuM kAMi vicAryuM nathI. e ciMtananA pariNAmane toDavA, nAza karavA, choDAvavA, saMgama deve AvIne bhayaMkara koTInA upasargo karyA chatAMya ciMtana choDyuM nathI. ApaNe emanA ja saMtAna kahevAie ane ApaNe jarApaNa ciMtana karI zakIe nahi Page 9 of 126 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e kema cAle ? ciMtana karatAM AvaDavuM ja joie. e mATe bhaNavAnuM paNa jarUrI che. sUtro vagereno abhyAsa karyA pachI jagatanA eka padArthanuM ciMtana karatAM jo AvaDI jAya to to te AtmasAta thaine AtmakalyANa pedA karyA vagara rahe nahi. sutra ane artha tathA tadubhaya matijJAna bhaNyA vagara pedA thAya ? bolI zakAya evA padArthonuM ja zrutajJAna thAya che. je bolI zakAtA nathI te anabhilApya padArtho kahevAya che. jagatamAM anabhilAya padArtho jeTalA rahelA che tenA anaMtamAM bhAga jeTalA ja padArtho abhilAyA rUpe hoya che. Ano artha e che ke abhilApya padArtho jagatamAM jeTalA hoya che tenAthI anaMtaguNA adhika padArtho anabhilAya rUpe rahelA hoya che. abhilApya padArtho jagatamAM jeTalA rahelA hoya che tenA anaMtamA bhAga jeTalA padArthone ja gaNadhara bhagavaMto sUtromAM guMthI zake che. arthAta sUtrarUpe banAvI zake che. tenAthI adhika guMthavAnI zakti gaNadhara bhagavaMtomAM paNa hotI nathI. caudapUrvamAM paNa anaMtamo bhAga ja Ave to enI apekSAe Aje ApaNI pAse keTaluM zrata ? biMdu jeTaluM ja thayuM ne ? to pachI zeno garva rAkhIne vAnuM? jJAnI bhagavaMto je bhaNI gayA enI apekSAe to kAMi ja nathI ne ? to tenuM du:kha karavAne badale garva karIzuM to ApaNuM zuM thaze ? cAdapUrvanA biMdu jeTalA zrutajJAnanuM ApaNe ciMtana manana karIe to matijJAnano kSayopazamabhAva sArAmAM sAro thai zake che. abhilApya ane anabhilAya padArthonuM ciMtana ane anuprekSA barAbara karavAnI zarUAta karIe to tenAmAM atyAre paNa eTalI zakti che ke ahIM beThA beThA muMbaimAM kyAM zuM thai rahyuM che e jANI zakAya che. e tAkAta matijJAnanI hoi zake che tenA mATe avadhijJAnanI jarUra nathI. jJAna mATeno ApaNI pAse TAima keTalo ? aDadhokalAka darzana-pUjana mATe aDatAlIza miniTa sAmAyika mATe e sivAya jJAna mATe samaya keTalo che ? AvuM jJAna beThe beThe thai zake ene mATe TAima che ke nathI ? maktamAM male che to paNa ? navalAkha navakAra gaNatAM zuM anubhava thayo ? jJAnIo kahe che eka navakAra zAMta citte gaNe to paNa anubhUti thai zake che ! je bhaNyA ja na hoya te ciMtana zuM karavAnA ? ApaNA badhA sUtro devatAdhiSThita che. gaNadhara bhagavaMto Adi e guMthelA che mATe ekavAra artha vagara paNa bhaNIne ciMtana karavAmAM Ave to te kalyANa to kare ja artha vagaranA sUtromAM eTalI tAkAta che ke enuM ciMtana karatA karatAM paNa anaMtA. jIvo mokSe gayA che. zabdanI paNa eTalI tAkAta che ke karmano saMpUrNa kSaya karAvI zake ! mArUSa mAtaSa munie A be zabdo bAra varasa sudhI gokhyA bAra varasa sudhI e bhaNavAmAM, yAda rAkhavA mATe saLaMga AyaMbila karyA paNa e be zabdo yAda na rahyA paNa kevalajJAnanI prApti karI zakyA. - AcArAMga sUtra aDhAra hajAra padavALuM kaheluM che. ekaeka pada, eka karoDa karatAM adhika zloko eTale gAthAvALuM hoya che. enAthI Dabala sUtronI gAthAvALuM suyagaDAMga sUtra che. tenAthI Dabala padovALuM ThANAMga sUtra che ema Dabala Dabala karatAM draSTivAda sUtra bAramuM Ave che temAM codapUrvonuM jJAna AveluM che. tenI apekSAe Aje ApaNuM jJAna keTaluM ? Aje pIstAlIza AgamonA sUtronA mUla zloko bhegA karIe to lagabhaga eMzI hajAra jevA thAya che. ethI adhika nahi chatAM paNa ApaNA zrutajJAnanAM sUtromAM eTalI zakti rahelI che ke e zabdonI ane arthonI vicAraNA karatAM karatAM matijJAnano kSayopazamabhAva thai zake che ane sthira paNa thAya che. so varSa pahelA AtmArAmajI mahArAja eka kalAkamAM athavA eka divasamAM traNaso gAthAo karatAM hatA gokhatAM hatA ane sArI rIte yAda rAkhI zaktA hatA. e apekSAe ApaNo kSayopazama bhAva so Page 10 of 126 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varasamAM keTalo ocho thai gayo che. e vicAro ! chatAMya ApaNI mahenata keTalI che ? Aje jeTalA Agamo che tenA uparathI mahApurUSoe judAjudA prakaraNonI racanAo karelI che tenA arthanuM ciMtana manana karIe to te padArthonA bhAvone yAda rAkhI zakIe evo kSayopazama ApaNI pAse che paNa ApaNe jJAna meLavIe chIe te lagabhaga pApanI kriyAnuM ane temAMja Akho divasa pasAra karIe chIe. Aje moTAbhAge lagabhaga ApaNe gokhavAnA cora thai gayA chIe gokhI gokhIne bhaNavAthI saMskAra zrutirUpe bane che te dhAraNA vAMcavAthI yAda rAkhavAthI nahi thAya. vIrSollAsapUrvaka gokhavAnA saMskAra haze to te bIjA bhavamAMye kAma Avaze eTale sAthe Avaze. zakti hovA chatAM ya na gokhe to jJAnAvaraNIya karma gADha baMdhAya che. roja gAthA gokhatAM gokhatAM. eka gAthA cha mahine AvaDe evo kSayopazama hoya ane na gokhe to jJAnAvaraNIya karma gADha baMdhAya. bolo ApaNo kSayopazama bhAva keTalo che ? roja eka gAthA ke adhika gAthA gokhI zakIe eTalo kSayopazamAM nathI ? pUjya pAda parama tAraka pU. gurUdeva zrI channa varasanI uMmare sAMje pANI cukavyA pachI TAima malato to sAMje navI pAMca sAta gAthAo gokhIne rAtanA pratikramaNa vakhate caityavaMdanamAM bolatA hatA. hajI A kALanI ja vAta che. A uparathI ApaNe paNa roja navuM gokhavAnuM lakSya pedA karavAnuM che. bIjA je koi gokhatAM hoya tene roke ene to uparathI Dabala karma baMdha thAya ane anubaMdha rUpe baMdhAtuM jAya. gokhavAnA saMskAra haze to bhavAMtaramAM e jarUra kAma lAgaze. A apekSAe vicArIe to A. badhA mahApurUSonI apekSAe zrutajJAnAvaraNIya karmano kSayopazama bhAva keTalo che ? ane temAMya maLelA kSayopazama bhAvanI bedarakArI karIe to bhavAMtaramAM zuM thaze ? cAritranI kriyA mATe sAmAyikanI aDatAlIza miniTa darzana pUjana mATeno darzana zuddhi mATe aDadho kalAka ema jJAna meLavavA mATe aDadho kalAka to rAkhavo ja joie. to ja mokSAbhilASa pedA thAya ane Take. A zrutajJAnane AvaraNa karanAra karmane zrutajJAnAvaraNIya karma kahevAya che. e dazamA guNasthAnaka sudhI baMdhAya che ane bAramA guNasthAnaka sudhI udayamAM rahe che. atyAre vartamAnamAM je zrutajJAna che tenA karatAM alya koTinuM zrutajJAna pAMcamA ArAnA cheDe raheze. dazavaikAlika sUtranA cAra adhyayana bhaNaze te gItArtha kahevAze. tenI sAthe saMghayaNa baLapaNa ghaTI jaze tenA kAraNe kSayopazama bhAva paNa ghaTI jaze. atyAre pIstAlIza Agamo vidhamAna che te vakhate kta cAra ja Agamo raheze e paNa atyAre jeTalA che. eTalA pramANavALA nahi enAthI alpa pramANavALA raheze. ApaNA puNyodaye ApaNo kALa hajI sAro che ke jo prayatna karIeto AtmalyANa sArI rIte sAdhI zakIe. zrutajJAnane gokhIne taiyAra karatAM ApaNA nAmanI jema AtmasAta karavAnuM che. jema koi ApaNuM nAma pUche to jhaTa daine bolIe chIe ema sUtro thavA joie. toja bhavAMtaramAM sAthe rahI zake che. ApaNe to gokhyuM eTale mukyuM gokhI lIdhuM eno artha e ke enA AtmAmAMthI gayuM paratuM tene parAvartana karI ne sthira karavAno prayatna keTalo ? ApaNo puNyodaya keTalo che ke hajI ApaNane bhagavAnanA mukhethI kaheluM zrutajJAna sAMbhaLavA, samajavA, yAda rAkhavA, sthira rAkhavA maLyuM che. gaNadhara bhagavaMtoe guMtheluM e jJAna cAritrarUpe kriyA karavA maLe che mATe puNyodaya keTalo che ? A rIte A sUtro pratye aMtaramAM Page 11 of 126 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahobhAva thAya kharo ? matijJAna ane zrutajJAnane sthira karavA mATe keTalo samaya Apo cho ? anAdikALathI ghara, peDhI, kuTuMbanA saMskAra draDha karavAno TAima che ane purUSArtha thai rahyo che ema jJAnane sthira karavAno TAima ane purUSArtha keTalo ? A roja vicAravAnuM che. asatya bolavAthI, koine ThagavAthI, koine herAna karavAthI, koinI mazkarI karavAthI, e badhAthI paNa jIvane jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. enA pratApe sAmAvALA ne gusso vagere pedA thAya teno doSa paNa ApaNane lAge che. jJAna meLavyA pachI mauna paNe potAnuM jIvana jIvavAno prayatna karavo joie. AvaDyuM eTale bolavuM avo niyama nathI. tIrthaMkaranA AtmAo jyAre chelle bhave tIrthaMkara rUpe janme che, cyavana pAme che tyAre traNajJAna vizudhdha rIte sAthe laine Ave che ane e zrutajJAna pUrvabhave jeTaluM bhaNelA hoya che te sAthe laine devalokamAM ane narakamAM jAya che tyAM parAvartana karI saMskAra draDha karI ahIM sAtha laine Ave che te saMsArI avasthAmAM paNa pote potAno kALa e zrutajJAnanA parAvartanamAM pasAra kare che. jJAnano upayoga cAlyo na jAya enI satata kALajI rAkhe che mATe ja e jJAna trIjA bhavathI sAthe ne sAthe ja rahe che. moTe bhAge teo mauna ja rahe che. ja tIrthaMkaranA AtmAo paNa jJAnano upayoga na cAlyo jAya ene mATe ATalo prayatna jJAnane parAvartana karavAmAM karatA hoya to ApaNe ApaNA jJAnanA kSayopazama bhAvane pedA karavA, TakAvavA ane sAthe lai javA kAMi karavuM paDaze ne ? ene mATe prayatna keTalo ? bhagavAna mahAvIranA AtmAe trIjA bhave naMdana RSinA bhavamAM eka lAkha varasanA saMyama paryAyamAM jIMdagIbhara sudhI mAsakhamaNane pAraNe mAsakhamaNa karatAM agyAra lAkha eMzI hajAra mAsakhamaNa karIne agyAra aMga bhaNI tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta karyuM che. rojanA 21 kalAka svAdhyAyamAM pasAra kare che. chelle bhave paNa saMsAramAM trIza varasa rahyA to paNa jJAnanA upayogamAM sthira che. aviratino udaya hovA chatAM e kAMi karI zakato nathI. kAraNa ke jJAnanA upayogamAM sthira che e aviratinA udaya kALamAM indra mahArAjA devatAo vagere ramakaDAnuM rUpa karIne ramavA mATe Ave che chatAM paNa koi ramakaDAmAM mArApaNAnI budhdhi pedA thatI nathI koi padArtha pratye Asakti-rAga ke mArApaNAnI budhdhi thatI nathI. eTalI avirati kAbumAM che. mATe rAganA udayakALamAM rAgane nikLa karIne cittanI prasannatApUrvaka potAnuM jIvana jIvatA jAya che. RRSabhadeva bhagavAna tryAzI lAkhapUrva varasa sudhI e rIte ja gharavAsamAM rahyA mATe e arihaMtanA AtmAo saMsAramAM rahIne kema jIvAya e jIvana jIvI batAvI AdarzarUpa mukI ne gayA che. jJAnIo kahe che ke ekanuM eka sUtra sAtavAra bhaNavuM joie ke jethI e sthira thAya. A rIte abhyAsa karIe to ja jJAnano kSayopazama bhAva sthira thAya ane vadhe. nemanAtha bhagavAnanI pAse lagnanI hA paDAvavA mATe kRSNa mahArAjAnI paTTarANIo ekAMtamAM lai jaine dabANa kara che temAM teo zuM zuM bole che chatAM bhagavAna nemanAtha to mauna ja rahyA che ne ? aviratino udaya hovA chatAM kAMi vicAra karavAnuM ya mana thAya che ? temanA maunane svIkRti samajI eTale hA samajIne kRSNa mahArAjAnI patnioe jAherAta karI ke amane hA pADI che, lagna karaze. A rIte hA kahevaDAvI paraNavA mATe vararAjA tarIke lai gayA toya maunaja rahe che ne ? jyAre prANIono pokAra sAMbhaLyo eTale sArathIne pUchI hakIkata jANIne ratha pAcho vALyo prANIo upara dayAnA pariNAmathI upakAra karavA mATe Page 12 of 126 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bolyA. aviratino udaya chatAM A badhI kriyAmAM emane AnaMda nathI te vakhate rAga dveSano udaya nathI ? che chatAM udaya nikLa karatAM jAya che ane je pUche teone kahe che ke mArUM bhogavalI karma nathI. mATe mArAthI e kriyA thAya nahi. A badhA aviratinA khela. moMmAthI koipaNa vacana bolatA nathI. hajI saMsAramAM che. saMyama lIdhela nathI chatAM zrutajJAnano AnaMda aMtaramAM kevo haza ? mATe ApaNe jeTaluM bhaNyA hoie eno AnaMda pedA karavA A- svAda levA mATe satata tenA parAvartananA upayogamAM TAima vadhAre pasAra karavo joie ne ? AnaMdanI anubhUti parAvartana zrutanuM ane sAthe rAgAdinI nikLatA eka sAtheja cAle che. emAM ene koi DaMkha mAre to evo koi anubhava na thAya ke dveSa budhdhi pedA thAya. zrutakevalI zrutajJAnanA AdhAre bIjA jIvonAM asaMkhyAtA bhavo joi zake ane kahI zake temAM keTalI ekAgratA joie. Avo anubhava karavA mATenI badhI zaktio jaina zAsananA zrutajJAnamAM rahelI che. mATe roja aDadho kalAka zrutajJAna bhaNavA ane parAvartana mATa Apavo joie. A zrutajJAnAvaraNIya karma dazamA guNasthAnaka sudhI baMdhAya che ane bAramA guNasthAnaka sudhI udayamAM rahe che. (3) avadhijJAnAvaraNIya karma avadhi = maryAdA je jJAna maryAdA rUpe pedA thAya, saMpUrNa pedA na thAya te avadhijJAna kahevAya che. cauda rAjalokamAM padArtho be prakAranA rahelA hoya che. (1) rUpI padArtho eTale rUpavALA padArtho. (2) arUpI padArtho eTale rUpa vagaranA padArtho. avadhijJAnathI maryAdita paNe rUpI padArthonuM ja jJAna pedA thai zake che eTale rUpI padArthone ja jANI zakAya che. paNa arUpI padArthone joi jANI zakAtA nathI. A rUpI padArthane jovAna jANavA mATe paNa asaMkhyAtA bhedo hoya che. dravya-kSetra-kAla bhAvathI darekamAM bheda paDe che ane e darekamAM maryAdAnA kAraNe asaMkhyAtA asaMkhyAtA bhedo paDatA jAya che. je jIvone apratipAtI avadhijJAna pedA thAya teone jeTaluM jJAna pedA thayuM hoya teTaluM A bhava sudhI kAyama rahI zake che ane vadhatAM vadhatAM paramAvadhijJAna paNa pedA thai zake che. je jIvone paramAvadhijJAna pedA thAya teone avazya eka aMtarmuhUrtamAM kevalajJAnanI prApti thAya che. apratipAtI avadhijJAna eTale pedA thayelA jJAnano kSayopazama bhAva nAza pAme nahi. A avadhijJAnanA be bhedo hoya che. (1) bhava pratyayathI (2) guNa pratyayathI. (1) bhava pratyayathI - avadhi jJAna devatA ane nArakInA jIvone hoya che. e bhavamAM utpanna thAya ke tarata ja avadhijJAnano kSayopazama bhAva pedA thAya ja te. (2) guNa pratyayathI - eTale purUSArtha karIne tapazcaryA Adi karIne je jJAna pedA thAya te manuSya ane tiryaMcanA jIvone hAya che. te paNa saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyo ane tiryaMcone hoya che. atyAre tirhAlokane viSe asaMkhyAtA dvIpa ane samudrone viSe asaMkhyAtA tiryaMco vidhamAna che temAM asaMkhyAtA tiryaMcone A avadhijJAna pedA thayeluM hoya che. saMkhyAtA manuSyone A avadhijJAna hoya che. avadhijJAnathI jIvo rUpI pudgalone joi zake paNa enI sAthe zrutajJAna na hoya to dekhAtA pudgalo Page 13 of 126 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA che, zenA che, e khabara paDatI nathI. A avadhijJAnano kSayopazama cothAthI bAramA guNasthAnakamAM rahelA jIvone hoya che. (thai zake che.) avadhijJAnAvaraNIya karma dazamA guNasthAnaka sudhI baMdhAya che. kevalajJAna pAmavA mATe avadhijJAna joieja evo niyama nathI. matijJAna-zrutajJAna avazya joie paNa avadhijJAna na hoya toya jIvo kevalajJAna pAmI zake che. keTalAka mati-zruta-avadhi e traNa jJAnavALA-keTalAka mati-zruta-mana:paryavajJAna e traNa jJAnavALA-keTalAka mati-zruta -avadhi ane mana:paryava jJAna e cAra jJAnavALA kevalajJAna pAmI zake che. evI ja rIte mati ane zruta e be jJAnavALA paNa kevalajJAna pAmI zake che. A avadhijJAnano vadhAremAM vadhAre kALa 66 sAgaropama hoya che. kAraNake kSayopazama samakIta eTalA kALa sudhI Take che. mATe eTalo kALa kahelo che. (4) mana:paryavajJAnAvaraNIya karma manamAM je vicAro karelA hoya e vicAro kayA kayA padArthanA ciMtana rUpe karelA che e vicAronAM pudgalone jANavAnuM je jJAna te mana:paryavajJAna kahevAya ene AvaraNa karanAra je karma te mana:paryavajJAnAvaraNIya karma kahevAya che. jagatamAM rahelA manovargaNAnA pudgalone grahaNa karI manarUpe pariNamAvI visarjana karavA rUpe choDelA je pudgalo jagatane viSe asaMkhyAta kALa sudhI evA ne evA svarUpe rahelA hoya che. evA bhUtakALa rUpe banelA vicAranAM pudgalone vartamAnamAM vicArAtA pudgalone ane bhaviSyamAM kayA vicAro karaze te pudgalone jovAnI ane jANavAnI je zakti jJAnathI pedA thAya che te manaHparyavajJAna kahevAya che. A pudgalo sannI paryAptA jIvonAM ja jaNAya che. e paNa aDhIdvIpa ane be samudromAM rahelA eTale pIstAlIza lAkha yojanane viSe rahelA sannI jIvonAM mano pudgalone jANavAnI zakti pedA thAya che temAM paNa tirdhAlokamAM rahelA eTale jaMbudvIpanA merU parvatanI sapATIthI navaso yojana uMcAie ane navaso yojana nIce ema aDhAraso yojanamAM rahelA sannI jIvonAM manogata vicArone jANavAnI zakti pedA thAya te mana:paryavajJAna kahevAya che. A mana:paryavajJAnathI jovAnI zakti pedA thAya paNa sAthe zrutajJAna na hoya to te pudgalone jANI zake nahi mATa sAthe zrutajJAna to joieja eTale ja jJAnI bhagavaMto kahe che ke zrutajJAnanI AgaLa A avadhijJAna ane mana:paryavajJAna baccA jevuM che. avadhijJAnI jIvo sAmAnya DokTaranA jJAna jevA gaNAya che ane mana:paryavajJAnI jIvo spezyAlIsTa DokTara jevA gaNAya che. A mana:paryavajJAna sAtamA guNasthAnake ja pedA thAya che ane chaThThA guNasthAnake TakI zake che. mATe jyAre chellA bhave tIrthaMkaranA AtmAo saMyamano svIkAra kare che tyAre cothA guNasthAnakathI sIdhA sAtamA guNasthAnakanA pariNAmane pAme che ke tarata ja cothuM manaHparyavajJAna pedA thAya che pachI chaThThA guNasthAnake TakI zake che. AthI mana:paryavajJAna saMyamI jIvone ja sAtamA guNasthAnake pedA thAya che ane bAramA guNasthAnaka sudhI TakI zake che. je jIvone mana:paryavajJAnano kSayopazama bhAva vizeSa rIte pedA thayelo hoya te jIvo te bhavamAM kevalajJAna pAmI mokSe jai zake che. e vipulamati mana:paryavajJAna kahevAya che. je jIvone RRjumati mana:paryavajJAna pedA thAya te jIvo te bhavamAM mokSe jAya athavA na paNa jAya ane saMsAramAM rakhaDapaTTI kare to Page 14 of 126 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhAremAM vadhAre ardhapudagala parAvartakALa sudhI rakhaDI zake che. AthI Rjumati mana:paryavajJAna pAmI patana pAmIne nigodamAM hAla anaMtA jIvo rahelA che. narakamAM asaMkhyAtA jIvo rahelA che ema kahevAya che. A jJAnane AvaraNa karanAra karma te mana:paryava jJAnAvaraNIya karma kahevAya che. e dazamA guNasthAnaka sudhI baMdhAya che ane bAramA guNasthAnaka sudhI udayamAM hoya che. (5) kevalajJAnAvaraNIya sAmAnya rIte pAMca jJAnAvaraNIya karma jIva samaye samaye eka sAthe bAMdhyA ja kare che. jenA pariNAma hoya tevo tIvra rasa baMdhAto jAya che. samaye samaye je pAMca jJAnAvaraNIya karmo baMdhAya che temAM kevala jJAnAvaraNI karma haMmezA tIvra rase ja baMdhAya che. eTale sarvaghAtI raseja baMdhAya che ane sadA mATe sarvaghAtI rase ja udayamAM cAlu hoya che ane jyAM sudhI e saMpUrNa rasa udayamAMthI nAza na pAme tyAM sudhI jIvone kevalajJAna thatuM nathI. jyAre bAkInA cAra jJAnAvaraNIya karmo samaye samaye sarvaghAtI rase jarUra baMdhAya che paNa te jyAre udayamAM Ave che tyAre sarvaghAtI rase udayamAM AvatuM ja nathI te atparase thaine eTale dezaghAtI rase thaine ja udayamAM Ave che. dezaghAtI rasanA paNa be prakAra hoya che. (1) alpa rasavALA dezaghAtI pugalo ane (2) adhika rasavALA dezaghAtI pagalo. jyAre jIvone matijJAnAvaraNIyAdi alpa rasavALA dezaghAtI pagalo udhyamAM cAlatA hoya tyAre jIvone te te jJAnano kSayopazama bhAva pedA karavAmAM sahAyabhUta thAya che ane jyAre adhika rasavALA dezaghAtI pagalo udayamAM cAlatA hoya tyAre jJAnanA kSayopazama bhAvano nAza karI udayabhAva pedA kare che eTale jJAna bhUlAvI de che. jemake koinuM nAma vAraMvAra yAda hoya paNa jyAre koi pUche ke tarata ja bhUlI javAya yAda karIe to paNa yAda Ave nahi tyAre adhika rasavALA dezaghAtI zrutajJAna ane matijJAnanAM pagalo udhyamAM anubhavAya che ema kahevAya ane je bhAie pUchayuM hoya te jAya ke thoDIvAramAM tarata ja nAma yAda Ave tyAre abhyarasavALA pudgalo udayamAM AvyA che ema kahevAya ke jethI jJAnano kSayopazama bhAva cAlu thayo ema kahevAya che. A rIte cAra jJAnAvaraNIya karmomAM cAle che ema kahevAya. jyAre kevalajJAnAvaraNIyamAM to sarvaghAtI rasa je baMdhAya che teja udayamAM satata cAlu ja rahe che mATe temAM kSayopazama bhAva hoto nathI udayabhAva ja hoya che. e udaya bhAvano saMpUrNa kSaya thAya tyAre ja jIvane kevalajJAna thai zake che. kevala = svataMtra-saMpUrNa-ekaluM chellAmAM chelluM jJAna enA pachI koi jJAna ja hotuM nathI evuM je jJAna te kevalajJAna. A badhA enA paryAyavAcI zabdo kahevAya che. A kevalajJAnAvaraNIya karma dazamAM. guNasthAnaka sudhI baMdhAya che. bAramA guNasthAnaka sudhI udayamAM cAlu ja hoya che. e kevalajJAnAvaraNIya karmano nAza karavo hoya to pahelA mohanIya karmano nAza karavAno purUSArtha karavo paDe temAM sau prathama darzana saptakano kSaya karavo paDe pachI cAritra mohanIya karmono nAza karavA mATe kSapakazreNi prApta karavI paDe ane jyAre saMpUrNa mohanIya karmano baMdhamAMthI nAza thAya toya jJAnAvaraNIya karmano baMdha cAlu ja rahe che. jyAre udayamAMthI mohanIyano saMpUrNa nAza thAya pachI ja jJAnAvaraNIya karmano baMdha viraccheda thAya ane pachI ja Page 15 of 126 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eno udaya viccheda thAya che ane jIva kevalajJAnanI prApti kare che. kSapakazreNi prApta karyA pachI jIva eka miniTa mAMja kevalajJAnanI prApti karI zake che. haMmezA jJAnAvaraNIya karmamAM cAra ThANIyo rasa kaDavA lImaDAnA jevo tIvra kaDavAsa rUpe eTale eka zera lImaDAnA rasanA traNa bhAga ukALIne eka bhAga rAkhavAmAM Ave che. tevo tIvrarasa baMdhAya che. temAM pariNAmanI dhArAthI kevalajJAnAvaraNIya prakRti sivAyanI cAra prakRtio dezaghAtI rasarUpe banI zake che ane kevalajJAnAvaraNIyano rasa banI zakato ja nathI. evo ne evo tovra rasa rUpe ja rahe che. eka sAthe evo baMdhAya che ane eka sAthe ja teno nAza thAya che ane kevalajJAna thai zake che. pUrvabhavanA puNyodaye AvI suMdara sAmagrI pAmyA chIe temAM je koi cIjo maLelI che te sAthe AvavAnI nathI. sAthe Avaze to jeTalA jJAnanA saMskAra draDha karIne sthira karIzuM eja sAthe Avaze mATe jJAnano sadupayoga karatAM karatAM matijJAnAvaraNIyAno rasa abhyarasa thAya evo prayatna karavo joie. mati ane zruta jJAnAvaraNIyano tIvrarasa bAMdhIe enAthI aMtaramAM verano anubaMdha pedA thai zake che mATe eno jarUra nAza karavAno che. jyAM sudhI jIvanA aMtaramAM samajaNa na Ave tyAM sudhI e jJAnanA kSayopazama bhAvano vadhAre ne vadhAre durUpayoga karato jAya che. jeTalo durUpayoga teTalo tIvarasa vadhAre baMdhAya. chokarAne bhaNavAnuM kahevAthI, bhaNIzuM. mane mana thaze tyAre bhaNIza Avo chaNako kare ajJAnathI. paNa toya jJAnAvaraNIyano tIvrarasa baMdhAya che tenAthI jJAna pratye avajJA ane dveSa bhAva pedA thAya che. evA jIvo karmabaMdha vizeSa na kare mATe jJAnI bhagavaMto monanuM sevana kare che mATe kahetA nathI. jAtismaraNa jJAna jIvane je pedA thAya che te matijJAnanA kSayopazama bhAvathI thAya che mATe te matijJAnano bheda gaNAya che. ghaNAnI dhAraNA zakti kSayopazama bhAva rUpe joradAra hoi zake che. hipnoTIjhama e sAmAne AMjI nAMkhavAnI eka jAtanI vidhA che. Aje e paiso kamAvAnuM sAdhana banAvavAmAM AvyuM che. AthI nizcita thAya che ke jIva jeTalo azubha adhyavasAyamAM vadhAre TAima rahe tenAthI pAMce jJAnAvaraNIya karmo tIvra rase bAMdhyA kare che ane jeTalo zubha adhyavasAyamAMthI zudhdha pariNAmamAM adhika raheto jAya tema pAMceya jJAnAvaraNIya karmano rasa alpa bAMdhato jAya che mATe ja jeTaluM bane eTaluM zubha pariNAmamAMthI zuddha pariNAmamAM adhika rahevAya teno prayatna khAsa karavo joie. A ATha karmamAMthI eka AyuSya karma sivAya bAkInA sAta karmone jIvo samaye samaye bAMdhe che. navamAM guNasthAnaka sudhImAM rahelA jIvo bAMdhe che ane eka AyuSya karma potAnA bhogavAtA AyuSya kALamAM eka ja vAra baMdhAya che ane te baMdhAya tyAre eka samayathI zarU karI asaMkhyAta samayavALA. aMtarmuhurta sudhI baMdhAyA kare che. te kALamAM jIvo ATha kama bAMdhe che ema gaNAya che ane te kALa samayanA pachInA kALamAM AyuSya karma sivAya sAta karmano baMdha jIva samaye samaye karyA kare che. ekendriyathI paMcendriya sudhInAM saghaLA jIvone jJAnAvaraNIyanA kSayopazama bhAvathI jJAnano bodha rahelo hoya che. nigodamAM rahelA jIvone akSarano anaMtamo bhAga je khullo rahe che te zruta jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama bhAvathI gaNAya che. jo eTaluM paNa jJAna na hoya to jIva ajIva banI jAya che mATe game teTaluM gADha jJAnAvaraNIya karma bAMdheluM hoya to paNa akSarano anaMtamo bhAga koi kALe avarAto nathI. eTale ke jJAna guNa DhaMkAto nathI. Page 16 of 126 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koi jIva manuSyapaNu pAmIne jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama bhAvathI cauda pUrvanuM jJAna bhaNI zrutakevalI ane dezanA labdhi pedA kare. aneka jIvonAM asaMkhyAtA asaMkhyAtA bhavone paNa jJAnathI jANI zake. roja cauda pUrvano aDatAlIza miniTamAM svAdhyAya karI jAya athavA pATha karI jAya evI zakti paNa prApta kare paNa koi nikAcita karmanA udayathI chaTTA sAtamAM guNasthAnamAM pramAdane AdhIna thai jJAna bhUlatA nIce paDatAM cothA guNasthAnakane prApta kare tyAMthI nIce patana pAmatAM pahelA mithyAtva guNasthAnakane prApta kare tyAM jJAnane bhUlI karmane paravaza banI nigodanuM AyuSya bAMdhIne sUkSma nigodamAM paNa utpanna thAya tyAM AvI rIte sUkSma nigodamAM caudapUrva bhaNI patana pAmI anaMtA jIvo gayelA che ane atyAre tyAM vidhamAna che. Ano artha e thAya che ke zrutakevalIpaNuM prApta karyA bAda pramAdane AdhIna na thAya to jJAna TakI rahe nahIMtara pramAdane paravaza banI jIva sarva jaghanya zrutajJAnI rUpe akSaranA anaMtamA bhAga jeTalA zrutajJAna sudhI paNa jai zake che ane tyAM gayA pachI keTalAka jIvo ardha pudgala parAvarta kALa sudhI paNa rahI zake che eTale ke anaMtI utsarapiNI-anaMtI avasarapiNI kALa sudhI paNa rahI zake che ane jyAre mokSe javAno kALa Ave tyAre chellA bhave tyAMthI nIkaLI mahAvideha kSetramAM utpanna thai kevalajJAna pAmI mokSe jai zake che. keTalAka jIvo asaMkhyAta kALa rahe-keTalAka jIvo saMkhyAta kALa paNa rahe AthI samajavAnuM che ke pramAda bahu ja bhayaMkara che tenAthI sAvaceta thavAnuM che. jyAM sudhI jIvanA aMtaramAM ajJAna beTheluM hoya che tyAM sudhI pramAdane pramAda rUpe oLakhavA na de. jIvane e ajJAna jyAMsudhI sAruM lAge tyAMsudhI jJAna pratye rUci bhAva pedA thavA de nahi jeTale aMze ajJAna nAza pAme eTale aMze jJAna pratye rUcibhAva pedA thAya to ja pramAda khaTake kharAba lAge ane te pramAdane kADhavAnuM mana thAya. jyAM sudhI ajJAna hoya tyAM sudhI jJAnanI rUci na thAya pramAda gamADe ane pramAda kharAba che ema lagADavA na de tyAM sudhI jeTalA jeTalA padArtho pramAdane vadhAranArA che te kharAba lAgatA nathI ane te padArtho gamI jAya che. jIvane anukULa padArtho game che te paNa eka prakArano pramAda che ane te anukULa padArtha pratyeno gamo. e ajJAna che ane te ajJAna ja jIvanA aMtaramAM jJAna AvavA ane jJAna pratye rUci bhAva pedA thavA detuM nathI. A ApaNI potAnI pariNatI jyAM sudhI hoya che tyAM sudhI sAteya karma baMdhAyA ja kare che. temAM sukhanA rAgathI jJAna pratye rUci nathI tethI azubha bhAva beThelo che tenAthI jIvone jJAnAvaraNIyakarma samaye samaye baMdhAyA ja kare che. jIvane mohanIya karmano udaya satata cAlane cAlu ja rahe che ane te dhruva baMdhI ane dhruvodayI. prakRtivALo jIva hoya che tethI zubhAzubha karmaprakRtione bAMdhyA ja kare che. A kAraNathI kahevAya ke jIva jJAnanI ke jJAnInI AzAtanA na karato hoya-tevA vicAro paNa nA karato hoya-tevA vacano paNa na bolato hoya ane emane ema beThelo hoya chatAM paNa anukULa padArthonAM rAganA pariNAmanA kAraNe-pratikULa padArthonA dveSanA kAraNe ajJAna game che AthI jJAna pratyeno rUcibhAva na hovAthI-ajJAnanI khaTaka na hovAthI jIve samaye samaye azubha prakRtirUpe jJAnAvaraNIya karma bAMdhyA ja kare che. data naMda Page 17 of 126 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AthI jIvono sukhanA padArtho pratyeno jevo rasa, jevo rAga tevuM tenuM ajJAna vadhAre rasavALuM gaNAya ane ethI jJAnAvaraNIya karma tevA prakAranA rasavALuM eTale ke tIvra rasavALuM jIvo bAMdhI zake che. A vicAronA kAraNothI mahAvIra bhagavAne "samaya goyama mA pamAyae " eTale ke he gItama tuM kSaNano paNa pramAda karIza nahi ema jaNAvela che. A ajJAnathI chUTavA mATe jJAnI bhagavaMtoe eka ja mArga kahelo che ke zudhdha pariNAmanuM laphaca. rAkhI jeTalI bane eTalI zubha kriyAo jIva karato jAya. to ja ajJAna dUra thAya. jo zudhdha pariNAmanuM lakSya na hoya ane zubha kriyAo sArI rIte kare to paNa tenuM ajJAna TaLe nahi arthAta ochuM thAya nahi. evI ja rIte zudhdha pariNAmanA lakSa vagara jaina zAsananuM jJAna agyAra aMga ane bAramAM aMgamAMthI cothu pUrva dvAra Ave che tenA sADA nava pUrvanuM jJAna bhaNe to paNa te jIvanuM ajJAna ochuM thAya nahi paNa ajJAna tenuM gADha thatuM jAya che AthI evA jJAnI jIvone jJAnI bhagavaMtoe ajJAnI kahelA che. AthI phalita thAya che ke zudhdha pariNAmanA lakSya vagara karAtI zubha kriyAonAM anuSThAno jIvane ajJAnI banavAmAM sahAyabhUta thAya che tethI pApAnubaMdhi puNyano baMdha jIva karato jAya che ane je kaSTa veThe che tenAthI akAma nirjarA sAdhe che. jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke potAnA janmadAtA upakArI mAtA-pitAnI ni:svArtha bhAve sevA karavAmAM Ave to jIva puNyAnubaMdhi puNya bAMdhe che. te puNya jyAre jIvane udayamAM Ave tyAre deva gurUnI oLakha karAve ane jIvanuM ajJAna dUra karI tatvanI vANI sAMbhaLavA rUci pedA karAve te tatvanI sanmukha banAvI apunabaMdhaka dazAne pedA karAve che paNa tarata ja apunabaMdhaka dazA Ave evo niyama nahi. jIvane jyAM sudhI zudhdha pariNAmanuM lakSya na thAya tyAM sudhI maLelI dharmanI sAmagrI Atmika guNanI. sanmukha thavAmAM sahAyabhUta na thAya eTale e jIva apunarbhadhaka dazAne prApta karI zake nahi. AthI AMzika jJAna jIvane puNyAnubaMdhi puNya baMdhAve. zudhdha pariNAmanA lakSapUrvakanuM hoya to niHsvArtha buddhithI karelo dayAno pariNAma paNa jIvane puNyAnubaMdhi puNya baMdhAve ane te udayamAM Ave to apunabaMdhaka dazA prApta karAve. Atmika guNone vigna karanAra cIjo (padArtho) kai kai che tene oLakhI lyo ane tene kADhavAno prayatna karo to aMtaramAMthI svArtha ocho thato jAya. je svArtha ekAMte nukzAna kare che. pApanA khADAmAM nAMkhe che tene kADhIe to ja ane tenA pratye gusso vadhArI tenAthI sAvaceta rahIe to ja Atmika guNo. pedA thAya ane pedA thayelA guNo Take-te guNomAM sthiratA Ave ane jJAna garbhita vairAgya bhAva jIvane pedA thAya. duHkha garbhita ane moha garbhita vairAgya to jIvanamAM Dagalene pagale cAlu ja che. du:khathI kaMTALIne saMsAra tyAga karavAnuM mana te du:kha garbhita vairAgya kahevAya. mohanA udayathI potAnI icchita vastunI prApti na thatAM saMsAra tyAga karavAnuM mana te moha garbhita vairAgya gaNAya che. AvA vairAgyanI jJAnIone koi kiMmata nathI mATe ApaNA potAnA zubhAzubha pariNAmane oLakhatA thavAnuM che. jeTalA oLakhatA jaie ane tenAthI sAvaceta rahI jIvana jIvIe eTaluM kalyANa thAya. atyAre A bharata kSetramAM ke je kSetramAM rahIne ApaNe ArAdhanA karIe chIe te kSetramAM itara darzanamAM rahelA eTale itara dharmamAM rahelA keTalAka sarala prakRtivALA jIvo ni:svArtha buddhithI jIvana jIvatA ahIMthI marIne mahAvideha kSetramAM utpanna thai ATha varSe saMyamano svIkAra karI kevalajJAna pAmI mokSe Page 18 of 126 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaze evA jIvo itara darzanamAM vadhAre che ema jJAnI bhagavatoe kaheluM che. atyAre koi koi jIva dekhAya paNa che ke jene ekano eka dikaro hoya-bhaNAvIne taiyAra karelo hoya ophIse besato karyo hoya ane acAnaka maraNa pAmI jAya to te sarala jIvo kahe che ke jema mAre khapa hato ema bhagavAnane eno khapa paDyo haze mATe bhagavAne bolAvI lIdho che. paNa manamAM jarAya duHkha lagADe nahi evI ja rIte puNyathI je sAmagrI maLelI che te ekadama nAza pAmI jAya ke koi lai jAya to teo bole che ke mAruM puNya purUM thayuM mATe gai tene khapa haze mATe lai gayo che. mAre hAtha paga che phrIthI mahenata karIza. gai to jaMjALa ochI tenI hAya voya ke ciMtA nahi. AvA jIvo mahAvidehamAM jai zake. deva, gurU, dharmanI ArAdhanA karanArAmAM AvA pariNAmo Aje che ? dekhAya che ? lAvavAnI bhAvanAvALA paNa male che ? are uparathI kahe AvA vevalApaNAnA vicAro na karAya ! vicAro ke mahAvideha kSetra kyAMthI maLe ? jo mahAvideha kSetramAM utpanna thavuM ja hoya to sarala prakRti ane ni:svArtha buddhi pedA karyA vagara cAle ja nahi. ni:svArtha buddhithI mAtA pitAnI sevA karatAM karatAM sadAcArI jIvana ane kAraNa ke mAtA pitA je AjJA kare te pAlana karavAnuM banatuM ja hoya tethI anAcArI jIvana aTakI jAya. A sadAcArI jIvana jIvatA jIvatA je kAi sahana karavAno abhyAsa paDe tenAthI bAhya ane atyaMtara prakAranA tapanA sevananI eTale AcaravAnI zakti pedA thatI jAya che ane tyAra pachI jIvana sukhamaya saMsAra pratyeno rAga ocho thato jAya te apunabaMdhaka dazA kahevAya che. A kAraNathI ni:svArtha budhdhi-sadAcAra ane bAhya atyaMtara tapa A traNa guNa jIvone guNahInA guNasthAnakamAM prApta thatAM jAya eTale haiyAnI saralatA pedA thatI jAya ane pachI jIvane mokSanA abhilASa rUpe apunarbhadhaka dazA pedA thAya che. ni:svArtha buddhithI jIva azubha pariNAmono tyAga karato jAya, zubha pariNAma pedA karato jAya, ane te zubha pariNAmanI sthiratA pedA karato jAya che ane e sthiratAthI jIva zudhdha pariNAma pedA karato jAya. A dazA jIvane jema jema prApta thatI jAya tema tema e jIva potAnA doSane doSa rUpe oLakhato jAya eTale jANato jAya che. eka koTAkoTI sAgaropamamAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna sthiti jIva bAMdhe tene aMtaHkoTAkoTI sAgaropamanI sthiti kahevAya che. A sthiti baMdhano abAdhAkALa eka aMtarmuhUrtano hoya che. eTale ke te bAMdheluM karma eka aMtarmuhUrta sudhI udayamAM AvatuM nathI te pachI te bAMdhelA karma pudgalono udaya cAlu thai zake che eTale ke udayamAM Ave che. je jIvo mAtA-pitA-pati-patnI-dikarA-dikarI snehI-saMbaMdhI pratyeno rAga rAkhIne dharma kriyAnI AcaraNA kare che tenAthI jIvone ekendriyapaNAmAM utpanna thavA lAyaka karma baMdha thAya che. ema jJAnI bhagavaMtoe kaheluM che. A kAraNathI maLelA padArthonI Asakti-rAga ane dveSa ochA thAya e pramANe ArAdhanA karavAnuM vidhAna kaheluM che. Asakti rAganA kAraNathI thAya che mATe te avaguNa kahevAya che jyAre vAtsalya bhAva Asakti nA hoya tyAre pedA thAya che mATe te guNa kahevAya che. Page 19 of 126 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na mAre tyAM Avelo AtmA durgatimAM na jAya ane sadgati prApta karI zake evA saMskAra pedA karuM. evuM jIvana jIvato banAvuM ema vicArIne mA tenI kALajI rAkhe temAM te dikarAnA hitanI ciMtA che paNa tenA sukhanI ciMtA nathI mATe te vAtsalya bhAvanA pariNAma kahevAya paNa rAgano pariNAma na kahevAya. jyAre mAre tyAM janma pAmelo dikaro, ene evA saMskAra ApuM ke te hoMziyAra thAya ane potAnI jAte kamAi amArA karatAM sAro sukhI bane sukha bhAgave ane chellI jIMdagI amone sArI rIte sAcave e vicArothI tenI kALajI rAkhe te avaguNa che tenAthI jIvo potAno saMsAra vadhAratA jAya. samaye samaye jIvo je sAta karmano baMdha kare che tene aTakAvavAnI ApaNAmAM zakti nathI tene rokavAnI tAkAta jIvomAM nathI te aTakAvavAnI zakti 11-12 ane 13mA guNasthAnakamAM rahelA jIvonI hoya che. dazamA guNasthAnakamAM rahelA jIvonI eka mohanIya karmane aTakAvavAnI zakti hoya che. to pachI dharma pravRttithI ApaNe zuM karI zakIe ? jJAnIo kahe che ke azubha pariNAmone aTakAvIne zubha pariNAma pedA karI temAM sthiratA keLavI zakIe ane te saMskAra draDha karavA hoya to karI zakIe eTalI ApaNI tAkAta che. tenAthI AtmAne AvatAM du:khonuM nivAraNa karI zakIe chIe. kadAca du:kha Ave evuM karma bAMdheluM hoya to zubha pariNAmanA saMskArothI temAM samAdhi TakAvI zakIe evI zakti pedA karI zakIe eTalI tAkAta che. baMdhAtA sAte karmomAM vibhAga thAya che eTale ke te thoDA thoDA pudgalomAM tevA tevA prakArano rasa umerAtA (nAMkhatA) te pudgalono tevA tevA prakArano svabhAva paDe che te prakRti kahevAya che. A rIte AtmAnI sAthe judA vibhAgI karaNa rUpe pudgalono svabhAva thavo te prakRti baMdha kahevAya che. jIvone prakRti baMdha ane pradeza baMdha yogathI thAya che. sthiti baMdha kaSAyathI thAya che ane rasabaMdha lezyA sahita kapAyathI pedA thAya che. sAta karmothI sAta svabhAva pedA thAya che. AtmAnA jJAna guNane AvaraNa karavAno svabhAva te jJAnAvaraNIya karma. AtmAnA darzana guNane AvaraNa karavAno je svabhAva te darzanAvaraNIya karma. sukha ane du:khanI anubhUti pedA karavAno je svabhAva te vedanIya karma. AtmAnA viveka guNamAM muMjhavaNa pedA karAvavAno je svabhAva te mohanIya karma. zarIra-aMgopAMga - indriyAdinI vicitratA pedA karavAno svabhAva te nAma karma. jIvone uccapaNAno ke nIcapaNAno je vyavahAra karavAno svabhAva te gotra karma. (9) dAnAdi guNamAM tathA mana-vacana, kAyAnA, vIryanA vyApAramAM rUkAvaTa karavA Adino je svabhAva pedA karAve te aMtarAya karma. A rIte grahaNa karelA pudgalomAM AtmA potAnA zubhAzubha pariNAmathI te te prakAranA rasavALA pudgalo banAve te, te te prakAranuM karma kahevAya che. (1) (2) (3) (4) (5) (6) kaSAyothI jIvone sthitibaMdha thAya che. eTale ke je je svabhAvavALA pudgalo yogathI jIve banAvyA te svabhAvavALA pudgalo AtmAnI sAthe ekameka thaine keTalA kALa sudhI evA ne evA raheze tenuM je nakkI karavuM te sthitibaMdha kahevAya che. sAmAnya rIte kaSAyonA 4 bhedo kahyA che. (1) sva pratiSThita (2) para pratiSThita Page 20 of 126 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) ubhaya pratiSThita (4) apratiSThita. (1) sva pratiSThita kaSAya :- potAnA krodhAdi kaSAyanA udayathI jIva potene pote rIbAmaNa pAmyA kare eTale ke potAnA aMtaramAM krodhAdi kaSAya pedA thatAM koine kahI zakAya ema na hoya to te kaSAyathI jIva pote aMdarathI baLyA kare-lavAro karyA kare-besatA uThatAM cAlatAM jIva te kaSAyanA vicArothI aMdarane aMdara pIDA pAmyA kare te sva pratiSThita kaSAya kahevAya che. A kaSAyathI jIva je karmanA pudgalo banAve che tenI sthiti AtmAnI sAthe nakkI karato jAya che. A kaSAya koivAra tIvratara hoya, tIvratama hoya, maMda hoya athavA maMdatama paNa hoi zake che. (2) pa-pratiSThita kaSAya :- potAnA nimitte bIjAne je kaSAya pedA thAya te para pratiSThita kahevAya che. eTale ke potAnA vAkyothI athavA potAnI pravRttithI bIjA jIvone nimitta rUpa banatAM kaSAyanI eTale krodhAdi kaSAyo pedA thAya te para pratiSThita kaSAya kahevAya che. (3) ubhaya pratiSThita kaSAya :- je krodhAdi kaSAyanA udayathI potAnA AtmAmAM kaSAya pedA thAya ane tenI sAthe ja bIjA jIvonA aMtaramAM paNa krodhAdi kaSAya pedA thAya ema bannenAM aMtaramAM je gusso Adi kaSAya pedA thAya te ubhaya pratiSThita kaSAya kahevAya che. (4) apratiSThita kaSAya :- krodhAdi kaSAya mohanIyanA udayathI AtmAmAM vizeSa nukzAna na karatAM jevA udayamAM AvyA tevA udayamAMthI nAza pAme te apratiSThita kaSAya kahevAya che. A cAreya prakAranA kaSAyo tIvratara rUpe, tIvratama rUpe, tIvra rUpe ane maMda rUpe eTale ke joradAra rasavALA - tenAthI ochA rasavALA tenAthI kAMika nyUna rase ane maMda rase paNa udayamAM AvI zake cha. te sva pratiSThita AdimAM A cAreya prakAro rahI zake che tenAthI jIva sthiti baMdha kare che. lAMbI ane moTI sthiti bAMdhavAmAM apratiSThita kapAya kAma lAgato nathI. pahelA traNa kapAyathI moTI-vadhAre sthiti baMdhAya che. AthI jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke jeTalo kapAya vadhAre teTalo sthiti baMdha vadhAre jeTalo kapAya ocho teTalI sthiti ochI eTale maMda baMdhAya. pahelAguNasthAnake jJAna garbhita vairAgyavALA jIvone apratiSThita kaSAya hoi zake che ke jenAthI jIvo utkRSTa sthitino baMdha karatAM nathI AthI apunabaMdhaka dazAmAM rahelA jIvone utkRSTa sthiti bAMdhavAno adhyavasAya prApta thato nathI. ema jJAnI bhagavaMto kahe che. jema kaSAyanI sahAyathI saMsAranI vRdhdhi thAya che eTale sthiti baMdha thAya che tema te ja kaSAyanI sahAya letA AvaDe to te kaSAyanI sahAyathI ja dharmamAM sthiratA pedA thai zake che e dharmanI kriyAomAM sthiratA lAvavA te kriyAno rasa vadhAravA mATe jeTalo kapAyano upayoga karIe teTalo rasa vadhAre thAya ane guNone viSe apramatta bhAva pedA thato jAya A rIte kaSAyanI sahAyathI ja pahelA-cothA-pAMcamA ane chaThThA guNasthAnaka sudhI dharma ArAdhanA karavAnI che te kaSAyanI sahAya laine je dharma pravRtti thAya te prazasta kaSAyathI dharma karaNI thayelI kahevAya jenAthI baMdhAtI azubha prakRtiono rasa ocho baMdhAya. baMdhAtI zubha prakRtiono rasa tIvra baMdhAya ane baMdhAyelI azubha prakRtionI sthiti ane rasanI nirjarA thAya che. mATe prazasta kaSAyathI dharma pravRtti bane tevo abhyAsa pADavo joie. A prazasta kaSAya purUSArthathI pedA thAya che paNa svabhAvikapaNe hotA nathI jyAre anAdikALathI jIvone aprazasta kaSAya rahelA ja hoya che. A rIte kaSAyathI sthitibaMdha kahyo. lezyA sahita kaSAyathI jIvo rasabaMdha kare che. cauda rAjaloka rUpa jagatamAM jema pudgalo ThAMsI Page 21 of 126 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ThAMsIne bharelA che tema grahaNa yogya vargaNAonAM-zarIra grahaNa yogya ane agrahaNa yogya vargaNAonAM pudgalonI vacamAM vacamAM svataMtra rIte dareka AkAza pradeza upara anaMtA anaMtA kRSNa lezyAnA-nIla lezyAnA-tejo lezyAnA-padma lezyAnA ane zukla lezyAnA pudgalo rahelA che. A pudgalone jIva potAnA adhyavasAyathI samaye samaye grahaNa kare che ane mUke che. A pudagalo je lezyAnA grahaNa karAya che te grahaNa karelA pudgalo te dravya lezyA gaNAya che. ane te pudgalothI AtmAnA pariNAma te rUpe banAvavA te bhAva lezyA gaNAya che. je pudgalo vaDe AtmA lepAya te lezyA kahevAya. jyAre te pudgalone grahaNa karI AtmA lepAto jAya che tenI sAthe kaSAya bhaLe to te bannethI je karmanA svabhAva rUpe pudgalo banAvela che temAM rasa baMdha karato jAya che. kaSAyanA pariNAma jIvone asaMkhyAtA samaya jeTalA aMtarmuhUrta sudhI TakI rahe che jyAre lezyAno pariNAma jIvane ATha samayathI adhika raheto nathI e ATha-ATha samaye potAnA adhyavasAyanI tIvratA-tIvrataratA-tIvratamatA-maMdatA-maMdataratA ane maMdatamatA rUpe thatAM jAya che. A kAraNothI eka kaSAyanI sthiti sthAnamAM asaMkhyAtA lokAkAzanA AkAza pradezonI saMkhyA jeTalA rasabaMdhanA sthAno taratamatA rUpe jIvane prApta thAya che ema jJAnI bhagavaMtoe joyeluM che. jJAnI bhagavaMto kahe che ke karmanA pudgalA eTale kArmaNa vargaNAnA pudgalone jIva grahaNa karyA kare che tene rokavAnI tAkAta nathI ane te karma rUpe banAvyA kare che ane temAM sthiti ane rasa paNa nAkhato jAya che to jIve sAvaceta banavAnuM emAM che ke azubha prakRtiono tIvra rasa na baMdhAi jAya tenI kALajI rAkhavAnI che. eTale gujarAtI bhASAmAM pUjAomAM jJAnI bhagavaMtoe lakhyuM che ke baMdha samaye citta cetIe, udaye zyo saMtApa. Ano artha thAya che ke bAMdheluM karma udayamAM Ave to saMtApa nahIM karavAno paNa navuM karma tIvrarase na baMdhAya tenI kALajI rAkhavAnI che. jo ATalo upayoga satata rAkhavAno mahAvaro paDI jAya to jIvone jIvana jIvatA AvaDe. A rIte prakRti-sthiti-rasa ane pradeza baMdhanuM sAmAnyathI varNana joyuM. A prakRti Adi cAreya prakAra ATha karmone viSe tathA tenA uttara bhedo ekaso aThThAvana bhedone viSe hoya che. eTale ke jJAnAvaraNIya karma prakRti rUpe-sthiti rUpe-rasa rUpe ane pradeza rUpe hoya che tema dareka karmo ane tenA uttara bhedo paNa e rIte samajavA. mithyAtva mohanIyano udaya jIvane rASTrapati jevuM kAma kare che ane aviratino udaya vaDApradhAna jevuM kAma kare che. navI navI icchAo pedA karAve (navA navA padArthonI) te avirati kahevAya che ane AvI thayelI icchAo barAbara che karavA lAyaka che evI je mAnyatA te mithyAtva kahevAya che. kaSAyanI tIvratA thAya eTale mithyAtva temAM mattu mAre, barAbara che enI mahora chApa lagAve. apunarbaMdhaka dazAne prApta karelA jIvone kaSAyanI tIvratA na thavAnA kAraNe te jIvo utkRSTa sthitirUpa karmano baMdha karatAM nathI. jJAnane AvaraNa karanArA pudgalo je ApaNe grahaNa karIe chIe eTale ke kArmaNa vargaNAnA keTalAka pudgalone jJAnanA AvaraNa karavAnA svabhAvavALA banAvIe chIe te jJAnAvaraNanA pAMca prakAra che.(1) mati jJAnAvaraNa, (2) zruta jJAnAvaraNa, (3) avadhi jJAnAvaraNa, (4) mana:paryava jJAnAvaraNa ane (5) kevala jJAnAvaraNa. Page 22 of 126 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAdi kALathI jIva ajJAna che ethI azubha adhyavasAya anAdi kALathI jIvane beThelo che tethI jJAnAvaraNa karma bAMdhe che. jyAM sudhI jIvane potAno guNa je kSAyika bhAva che te kSAyika bhAve jJAna pedA na thAya eTale ke kevalajJAna prApta na thAya tyAM sudhI jIva chadmastha kahevAya che. ane tethI kSayopazama bhAve jIvane jJAna raheluM hoya che. kevalajJAnanI apekSAe eTale kSAyika bhAvanA jJAnanI apekSAe kSayopazama bhAve raheluM jJAna te badhuM ja ajJAna kahevAya che. ane jIvone A rIte je ajJAna mAnyuM che te pahelA guNasthAnakathI bAramA guNasthAnaka sudhI ajJAna gaNAya che. jema jIvone eka-eka aMtarmuhUrte traNe vedamAMthI koine koi vedano udaya avazya cAlu ja hoya che chatAMya jJAnanA upayogamAM sthira rahIne te udayane nikLa banAvI zake che evI ja rIte krodhAdi kaSAya cAreyamAMthI jIvone eka eka aMtarmuhUrte koine koi kaSAyano udaya avazya hoya che paNa jIvo jJAnanA upayogamAM sthira thatAM thatAM te udayamAM rahelA kaSAyano udaya nikLa banAvI bhogavatA jAya che AthI vizudhdha adhyavasAya prApta thAya che te vizuddha adhyavasAyanI sthiratA Ave che ane AtmA kaSAyanA udayane apratiSThita rUpe banAvato jAya che. A rIte tIrthaMkara paramAtmAnA AtmAo chellA bhavamAM saMsArI avasthAmAM cothA avirati samyagadraSTi guNasthAnake vadhAremAM vadhAre tryAzI lAkha pUrva varasa sudhI rahe che te nikAcita karmo baMdhAyelA che mATe teTalA kALa sudhI rahI te karmanA udayane bhogavatA jJAnanA upayogamAM sthira rahIne te udaya rUpa karmono udaya nikLa banAvIne bhogavI rahyA hoya che. A uparathI e vicAro ke ATalI uMcI koTInI sAhyabI saMpattimAM rahevA chatAM koi padArtha pratye rAga thavA dIdho nathI. A padArtha mane anukULa-A padArtha mane pratikULa che evA vicAro koidi pedA thavA dIdhA nathI. to A rIte e tIrthaMkara paramAtmAnA AtmAo jIvana jIvI zake che to tuccha padArthomAM rAgAdi pariNAma vagara jIvana jIvavuM hoya to abhyAsa pADIe to jIvI zakAya ke nahi ? AtmA upara mohanIya karmanA daliko vadhAremAM vadhAre sIttera koTAkoTI sAgaropama kALa sudhI rahI zake che. paNa sIttera koTAkoTI sAgaropama sudhI je pudgalo rahe che te sauthI ochA hoya che baMdhAyelA karma pudgalone, samaye samaye keTalA keTalA pudgalo udayamAM Avaze tenI jIva potAnA adhyavasAyathI racanA kare che temAM pahelA samaye sauthI vadhAre bIjA samaye ochA -ema ochA ochAnA krame goThavIne taiyArI kare che tene zAstra paribhASAthI niSeka racanA kALa kahevAya che. AthI sIttera koTA koTI sAgaropamavALA chellA samayanA pudgalo sauthI ochA rahelA hoya che. karma rUpe pariNAma pAmatAM pudgalo je sAta karma rUpe pariNAma pAme che te ja samaye jIva potAnA adhyavasAyathI saMkramane yogya eTale bIjI prakRti pariNAma pAmavAne yogya thoDA pudgalono svabhAva bane te saMkrama yogya kahevAya. keTalAka pudgalonI sthiti ane rasa vadhArI zakAya evA banAve te urtanA karaNa kahevAya che. keTalAka pudgalonI sthiti ane rasa ghaTADI zakAya evI yogyatAvALA banAve te apavartanA karaNa kahevAya che. keTalAka pudgalo balAtkAre eTale vizeSa purUSArthathI kheMcIne udayamAM jaldI lAvIne bhogavI zakAya evI yogyatAvALA banAve che te udIraNA karaNa kahevAya che. keTalAka pudgalone dabAvavAnI yogyatAvALA kare te upazamanA karaNa kahevAya che. keTalAka pudgalone urtanA-apavartanA sivAya bAkInA karaNane ayogya banAve te nighdhata karaNa kahevAya che ane keTalAka Page 23 of 126 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgalone saghaLAya karaNane ayogya banAve eTale te pudgalomAM koi karaNa lAgu paDe ja nahi. jevA bAMdhyA hoya tevA avazya bhogavavA ja paDe evA banAve che je nikAcIta banAvelA kahevAya che. A nikAcita rUpa je pudgalo thAya che te zarUAtanA pudgalo paNa evA banI zake thoDA kALa pachInA paNa banI zake. madhya sthitivALA paNa banI zake athavA chellI sthitivALA paNa nikAcita banI zake che. paNa jeTalI sthiti bAMdhelI hoya te badhI ja sthiti ane badhoya rasa koi kALe nikAcita thato nathI. jo badhI baMdhAtI sthiti nikAcita thatI hoya to koi kALe koi jIvano mokSa thai zake nahi. jyAre jIvo to karmano kSaya karatAM karatAM mokSe jAya che. AthI baMdhAtI saghaLI sthiti nikAcita thatI nathI. jema tIrthaMkaranA AtmAo trIjA bhave utkRSTa koTInI ArAdhanA karatAM karatAM jinanAma karma nikAcita bAMdhe che to te baMdhAtI saghaLI sthiti nikAcita kare ? jJAnI bhagavaMto nA kahe che kAraNa ke je vakhate te jIvo jinanAma bAMdhe che te aMtaH koTAkoTI sAgaropama jeTalI sthiti bAMdhe che. jo e badhI sthiti nikAcIta kare to trIjA bhave muktimAM jai zake nahi. kAraNa ke potAnuM bhogavAtuM AyuSya vadhAremAM vadhAre pUrva kroDa varasanuM hoya che. ahIMthI kALa karI bIjo bhava vadhAremAM vadhAre tetrIza sAgaropama jeTalA AyuSyavALo hoya che ane chello trIjo bhava vadhAremAM vadhAre corAzI lAkha pUrva varSanA AyuSyavALo hoya che to ATalA kALamAM aMtaHkoTAkoTI sAgaropamanI sthiti kALa pUrNa thai zakato nathI mATe adhika bhavo karavA paDe. AthI nakkI thAya che ke badhI sthiti nikAcIta karatAM nathI. to keTalI sthiti nikAcIta kare ? jJAnIo kahe che ke potAnA chellA bhavamAM kevalajJAna pAmyA pachI jinanAma karmano udaya thAya te udaya potAnA AyuSya jeTalA kALa sudhI je bhogavAya teTalI sthiti nikAcita rUpe bAMdhe che. eTale ke A nyUna / eka lAkha pUrva varasa sudhInI nikAcIta bAMdhelI hatI ane chellA tIrthaMkara paramAtmA zrI mahAvIra avasarapINI kALamAM pahelA tIrthaMkara zrI RSabhadeva bhagavAne trIjA bhave jinanAmanI sthiti eka hajAra varSa svAmI bhagavAne trIjA bhave trIza varasanI jinanAmanI sthiti nikAcIta bAMdhelI hatI ethI adhika sthiti e jIvo je bAMdhe che te badhI ja anikAcIta sthiti rUpe bAMdhe che. AthI A jinanAma karmano baMdha je jIvo kare tenA aMtarmuhUrta pachI teno pradezodaya eTale bIjI prakRti rUpe te jinanAma karmanA daliko saMkrama pAmI bhogavAtA jAya che eTale te pradezodaya cAlu thai ja jAya che. yavana-janma-dIkSA Adi kalyANako vakhate indra mahArAjAnuM siMhAsana calAyamAna thAya che te jinanAmanAM pradezodayathI thAya che. A pradezodayanA pratApe cyavana pAme tyArathI traNe lokane pUjya bane che. teonuM vacana grAhya bane che. subhaga nAmakarma Adi utkRSTa rasavALuM udayamAM Ave che. A rIte bAkInI prakRtiomAM eTale karmamAM nikAcItapaNuM A rIte tIrthaMkara nAmakarmanI jema thoDuM sthitinuM thAya ema samajavuM. koi paNa kALe koipaNa jIva baMdhAtI badhI sthitine nikAcIta karI zakato nathI ema samajavuM. je nikAcIta thayela hoya te avazya evA rase ja bhogavavuM paDe che ane je anikAcIta bAMdhela hoya te bAMdhelA evA rase paNa bhogavI zake ane bIjI pratipakSI prakRti rUpe te rasa banAvIne paNa bhogavI zake che ema samajavuM. anikAcIta karmo moTe bhAge pratipakSI bIjI prakRtio rUpe vizeSa rIte bhogavAya che. jema atyAre manuSyagatino udaya cAle che. sattAmAM narakagati ke devagati ke tiryaMcanA daliko Atma pradezo upara rahelA che teonI sthiti pUrNa thayela che teone udayamAM AvavuM che to te manuSyagati sivAyanI bAkInI gatinA daliko manuSyagati rUpe banAvI banAvIne manuSyagatinA udaya kALa rUpe thaine Page 24 of 126 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAza pAmI zake che. A rIte dareka karma pravRtiomAM jANavuM. A karmonI nikAcIta-anikAcItatA kai rIte thAya ane bhogavAya te jaNAvya. jJAnI bhagavaMto kahe che ke duniyAnA je je padArtho pratye Asakti- rAgAdi pariNAma jIvano vizeSa pedA thato jAya te baMdhAtA karmomAM nikAcita sthiti bAMdhavAnuM kAraNa (nimitta) bane che. AthI sAvacetI e rAkhavAnI ke AtmA sivAyanA para padArtho pratye Asakti ke rAgAdi pariNAma na thai jAya e rIte jIvana jIvavuM joie. prazasta kaSAyanA udaya kALamAM jIva AtmAnI vizuddhi karato jAya che paNa temAM jo kaSAyathI sAvacetI na rAkhe ane thoDo paNa aprazasta kaSAya pedA thai jAya ane temAM rAjIpo jIvane thAya to te thoDo. paNa aprazasta kaSAya azubha prakRtinAM rasanI saMkramathI tIvratA karIne nikAcIta rUpe paNa karI zake che ane te jIvane avazya bhogavavo paDe evo banAvI zake che. jema mallinAtha bhagavAna trIjA bhave aprazasta kaSAyathI strIveda saMkrama rUpe banAvI strI tIrthakara paNe utpanna thayA. jema ke mallinAtha bhagavAne trIjA bhave potAnA pAMca mitro sAthe saMyamano svIkAra karela ta saMyamanI. ArAdhanA so suMdara rIte niraticAra paNa karatAM hatAM temAM gurU mahArAja mallinAtha bhagavAnanA jIvanamAM tapanA vakhANa karatAM nahotA. ane bAkInA pAMca jIvonAM tapanI prazaMsA sahajabhAve karatAM hatAM te joine mallinAtha bhagavAnanA AtmAmAM vicAra Avyo ke gurU mahArAja teonAM vakhANa kare che to huM evI rIte vizeSa tapa karuM ke jethI gurU mahArAja mArA tapanA vakhANa kare ? A vicAra karIne bhUkha lAgI hoya pAraNAno divasa hoya to paNa gurU mahArAjane kahe bhagavanuM Aje mane ThIka nathI mATe mane A tapa karavAnI AjJA Apo. ema aprazasta saMjvalana mAyA karatAM karatAM adhika tapa karavA mAMDyo temAM gurU mahArAja teonI prazaMsA karavA lAgyA temAM AnaMda pedA thato gayo. A aprazasta mAyAthI baMdhAtA purUSa vedano rasa sattAmAM rahelA strIvedanA dalikono rasa saMkramathI vadhArI vadhArIne eTale baMdhAtA purUSa vedano rasa saMkrama dvArA strIveda rUpe banAvatA gayA ane nikAcIta rUpe banAvyo. tyAMthI kALa karI sarvArtha sidhdha nAmanA vimAnamAM tetrIza sAgaropamanA AyuSyavALA deva thayA tyAM purUSa vedano bhogavaTo karatAM hatAM to paNa temAM strIvedanuM ekeya dalika saMkramathI AvI zakyuM nahi. ane sattAmAM nikAcIta rUpe paDyuM rahyuM. tetrIza sAgaropamano devano bhava pUrNa thatAM manuSya AyuSyano udaya thatAM strIvedano udaya cAlu thayo ke jenA pratApe strI avatAra tIrthakarane paNa prApta karavo paDyo A purUSa vedanA rasano saMkrama strIvedanAM chaThThA ane sAtamAM guNasthAnake rahIne karyo. AnA uparathI e vicAra karavAno ke vizudhdha pariNAma pedA thayA pachI aprazasta kaSAya na thai jAya tenI satata kALajI rAkhavI joie. nahIMtara te jIvane paNa aprazasta kaSAyathI baMdhAtI zubha prakRtino rasa azubha prakRtimAM saMkramIta thaine nikAcIta paNa karI zake che. mATe AnI satata kALajI rAkhavI joie. A rIte upayogapUrvaka karatAM jIva azubha karmonI nirjarA karIne mokSamArgamAM suMdara rIte prasanna citte AgaLa vadhI zake che. AthI puNyAnubaMdhi puNya bAMdhavuM hoya ane sakAma nirjarA sAdhavI hoya to zubha kriyA karatAM karatAM zudhdha pariNAma avazya rAkhavo paDe ane temAM sthiratA vadhAravI paDe. eka mithyAdraSTi jIva che ane eka samakitI jIva che banne jIvone paMcendriyanI hatyA karavAno vakhata Ave to banne jIvo paMcendriyanI hatyA to karavAnA che paNa bannenAM pariNAmamAM ghaNo ka rahelo hoya Page 25 of 126 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. jemake mithyAdraSTi jIva hatyA karavA mATe je charo ugAmaze te dayAnA pariNAma rahita haze ane samakitI jIva charo hAthamAM leze to vicAra karaze ke A AjIvikA mATe mAre rAjAnI ke zeThanI AjJA che mATe karavuM paDa che. evo divasa kyAre Ave ke A paMcendriyanI hatyA karavAnuM baMdha thai jAya. jo mArI zakti Ave to A hatyA huM karuM ja nahi. paNa zuM thAya karavI paDe che. ema vicAra karIne charo upADatAM tenA hAthe te charo joramAM cAle ja nahi. A rIte mithyAdraSTi jIvonuM haiyuM nirdaya hovAthI tenA pariNAma tIvra hoya che. AthI karma baMdha joradAra kare ane samakItI jIvonAM haiyAmAM dayAnA pariNAma rahelA hovAthI tene karmabaMdha alpa thAya eTale ke paMcendriyanI hatyA karavA chatAMya baMdhAtI azubha prakRtiono rasa ocho paDe ane baMdhAtI zubha prakRtiono rasa tIvra baMdhAya che. evI ja rIte zubha pariNAma pUrvakanI kriyA ane zudhdha pariNAma pUrvakanI kriyAmAM evo ja pherAra samajavo. AthI jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke pariNAmanI zudhdhatA hoya to AzravanI kriyA karavA chatAMya te saMvaranI kriyA rUpe thai zake che ane pariNAmanI zudhdhatA na hoya ane te lAvavAnuM lakSya paNa na hoya to saMvaranI kriyA paNa Azrava rUpe banI jAya che. A kAraNothI pariNAma zudhdha karavA prayatna karavo joie. jema jIva AtmA sivAyanA para pudgalomAM Asakti ane mamatva karato rahe to corAzInA cakkaramAM pharavA mATenuM karma bAMdhato rahe che. tenAthI anaMtA kALa ke asaMkhyAtA kALa sudhI bhagavAnanuM darzana prApta na thAya tevuM karma bAMdhato jAya che. jIva jJAnanAM upayogamAM jyAM sudhI beThelo hoya tyAM sudhI kaSAyano udaya vipAkodayathI cAlato hovA chatAM tenI bIlakula anubhUti thatI nathI ane jyAre jIva jJAnanA upayogamAMthI vyuta thAya ke tarata ja tene kaSAyanA vipAdokayanI anubhUti thAya che. zudhdha pariNAmanI jIvane jema jema tIvratA pedA thatI jAya tema tema anukULa padArtho pratyeno gADha rAga ane pratikULa padArtho pratyeno gADha dveSa je jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya ane aMtarAya karmothI poSAto jAya che ke je pariNAmane jJAnI bhagavaMto graMthI kahe che te graMthInA pariNAma pratye gusso vadhato jAya che. AthI graMthI toDavA ane bhedavA mATe paNa kaSAyanI tIvratAnI khAsa jarUra che. lezyAnI bAbatamAM tiryaMca ane manuSyonAM jIvone dravya lezyA ane bhAva lezyA eka sAthe ja hoya che. jyAre nArakI ane devanA jIvone dravya lezyA sthira hoya che. utpanna thAya tyArathI kALa na kare tyAM sudhI dravya lezyA eka sarakhI hoya jyAre bhAva lezyA e jIvone badalAyA kare che. AthI narakamAM je je nArakImAM dravya lezyA kahela hoya te pramANe jANavI ane bhAva lezyA dareka nArakImAM chae lezyAmAMthI koipaNa hoi zake che. e ja rIte devomAM je lezyA jaNAvela che te dravya lezyA ane bhAvathI dareka devalokamAM cha lezyAmAMthI koipaNa lezyA hoi zake che. AthI sannI paMcendriya paryAptA jIvomAMthI koipaNa jIva samakIta pAmato hoya to teone traNa zubha eTale tejolezyA, padmalezyA ke zukla lezyAmAMthI koipaNa lezyA hoya che. A lezyA eka aMtarmuhUta eTale asaMkhyAta samayanA aMtarmuhUrta sudhI eka sarakhI rahelI hovA chatAM temAM ATha-ATha samaye pariNAmanI tIvratA maMdatA tIvrataratA maMdataratA banyA kare che. AthI ATha samayathI adhika eka sarakho pariNAma jIvano Takato nathI ema kahevAya che, ane eTale ja eka sthitibaMdhanA adhyavasAya sthAnamAM asaMkhyAtA lokAkAzanA AkAza pradeza pramANa rasabaMdhanA adhyavasAyo prApta thAya che ema kahela che. A adhyavasAyo dareka karmanAM baMdhanA bhinna bhinna eTale judA judA jANavA. Page 26 of 126 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriya jIvone mati ajJAna ane zrata ajJAna rUpe akSarano anaMtamo bhAga khullo rahe che. eTalo ja kSayopazama bhAva hoya che. nigodanA jIvo aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA zarIramAM anaMtA. jIvo rUpe eka sAthe rahe che te dareka jIvo potAne maLelA e zarIranuM mamatva karatAM karatAM potAno saMsAra asaMkhyAtA bhavono-saMkhyAtA bhavono ke anaMtA bhavono vadhAratA jAya che ane tyAM ryA ja kare che. AthI anukULa padArthamAM mamatva pedA karavAnA-vadhAravAnA ane temAM AnaMda mAnavAnA saMskAra jIva nigodanA bhavomAMthI laine Avelo che. tyAM anukULa sAmagrI ochI hatI mATe tyAM anukULa padArthonI AzAmAM kALa pasAra karato hato ahIM vadhAre sAmagrI maLelI che. mATe mamatvanA saMskAra vadhArato draDha kare che ane saMsAra vadhAre che. AthI jyAM sudhI jIva samajaNanA gharamAM na Ave tyAM sudhI A mamatvathI ja du:khI thAuM chuM e khabara paDe nahi. eka jIva avyavahAra rAzInI sUkSma nigodamAMthI nIkaLIne vyavahAra rAzInI sUkSma nigodamAM Avelo hoya ane eka sannI paMcendriya paryAptapaNuM prApta karI mamatva buddhi vadhArI sUkSma nigodamAM utpanna thayelo hoya to bemAMthI jaldI nIkaLavAno cAnsa je avyavahAra rAzImAMthI Avelo hoya tene hoya che. kAraNa ke te jIvoe mamatva buddhino saMskAra draDha karelo nathI mATe jaldI bahAra nIkaLI zake. jyAre sannImAMthI gayelA jIvane mamatvano saMskAra draDha banelo hovAthI anubaMdha joradAra bAMdhIne gayelo che AthI tyAMthI jaldI nIkaLavuM duSkara thAya che. evI ja rIte koi jIva sUkSma nigodamAM ekendriyapaNAmAMthI utpanna thayo hoya ane koi jIva coda pUrvano abhyAsa karI pramAdane vaza thai patana pAmI sUkSma nigodamAM utpanna thAya to te vakhate bannenuM zrutajJAna eka sarakhuM hoya che. paNa temAMthI cIdapUrva bhaNI nigodamAM gayelo hoya to te jaldI nIkaLI zakato nathI kAraNa ke ajJAna vizeSa hoya che. anAdi mithyAdraSTi jIvo eka vAra samakItanI prApti kare te samakItanA kALathI nikAcIta karmanA udaya vagara patana pAme nahi. samakIta pAmatAM pahelA vacamAM mithyAtva mohanIya karma nikAcita rUpe baMdhAyeluM hoya ane jIva samakIta pAme ane te baMdhAyeluM nikAcIta karma udayamAM Ave to ja jIva samakItathI patanA pAme che. bAkI jIvo patana pAmI zake nahi. jema zravaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAno AtmA nayasAranA bhavamAM samakIta pAmyo te samakIta sAcavI rAkhyuM to samakIta sAthe bharata mahArAjane tyAM marici rUpe utpanna thayo. juvAna vayamAM saMyamano svIkAra karI agyAra aMga bhaNyo. hajAro varSo saMyama suMdara rIte pALyuM. ekavAra unALAnI garamI nA sahana thai AthI sarvaviratinA pariNAma jatAM dezaviratinA pariNAma AvyA ane tridaMDI vezamAM samakIta TakAvI rAkhyuM. ahIM hajI nikAcIta mithyAtvano udaya thayelo nathI. jyAre bharata mahArAjAe tridaMDIne pradakSiNA ApatA ane vaMdana karatA kahyuM ke huM tArA tridaMDI vezane namaskAra karato nathI paNa tuM A avasarapINImAM covIzamAM vardhamAna nAme tIrthaMkara thavAno che tene vaMdana karuM chuM ema jaNAvyuM ane vaMdanA karI ghare gayA eTale maricIne mithyAtva mohanIyano udaya thatAM tyAM samakItathI patana pAmyA ane nIcagotra karma nikAcIta rase bAMdhyuM ke je nIca gotranA daliko te rasarUpe chellA bhavamAM paNa bhogavavA. DyA. pAchA vacamAM samakIta pAmyA ane suMdara ArAdhanA karavA lAgyA pAchA te ja bhavamAM chelle uMmara thavAthI koi sevA karanAra nathI mATe ziSyanI icchA thai. kapila rAjakumAra temanA jevo ja malatAM pahelAM Page 27 of 126 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to tene sAdhupaNAmAM dharma che tema samajAvyuM paNa kapile kahyuM ke jo dharma sAdhupaNAmAM che to zuM tamArAmAM dharma nathI ? A sAMbhaLatA pharIthI mithyAtvanA pudgalono udaya thatAM ahIM paNa dharma che ane tyAM paNa dharma che ema jaNAvyuM. AthI eka koTAkoTI sAgaropama saMsAra vadhAryo ane bAra bAra bhava sudhI samakItanA darzana na thayA. temaja devagurU ane dharmanI sAmagrI paNa na maLI. AtmAmAM hita ane ahitano viveka pedA thavA na de te mohanIya karma kahevAya che. Ane ja jJAnI bhagavaMto ajJAna he che. mATe AtmAnI viveka budhdhimAM muMjhavaNa pedA karAve te mohanIya karma kahevAya che. jema jema jIva rAganI mAtrA vadhArato jAya che tema tema jJAnAvaraNIya karma joradAra rase bAMdhato jAya che. jJAnInI draSTithI saMsAranI koi paNa pravRtti eTale zarIra-dhana ane kuTuMbanI pravRtti jema rAgathI karato jAya to te jIva ajJAnImAM khape che. ane deva, gurU, dharmanI pravRtti zarIra-dhana ane kuTuMbanA rAgane ghaTADavAnA hetuthI karato jAya to jIva bhale kAMi bhaNyA na hoya ane bhaNI paNa zakato na hoya to paNa te jIva jJAnImAM khape che. viveka draSTi na hovAnA kAraNe jIvone hita ane ahitanI budhdhi pedA thai zakatI nathI ane te budhdhi pedA na thatAM tenI viveka budhdhi ajJAna rUpe kAma kare che. AthI e jIvo jJAnAvaraNIya karma joradAra bAMdhe che. jIvane ajJAna dUra karavAnI icchA pedA thatI nathI ane jJAna meLavavAnI bhAvanA thatI nathI AthI jIva jJAnAvaraNIyano rasa evA prakAre bAMdhe che ke te jIvane potAnA AtmAnI samajaNa budhdhi pedA thavA deto nathI. jo jIva purUSArtha karIne samajaNanA gharamAM dAkhala thAya ane viveka draSTi pedA karavAno purUSArtha karato jAya to jJAnAvaraNIya karmanI sthiti ane rasa ocho bAMdhato jAya. viveka draSTi pedA thayA sivAya ane hitAhitanI budhdhi pedA karyA vagara jIva azubha prakRtiono tIvra rasa bAMdhe che ane zubha prakRtiono maMdarasa bAMdhI teno akAma nirjarA dvArA nAza kare che. niyama che ke jyAre jIva mohanIya karmanI utkRSTa sthiti bAMdhato hoya tyAre bAkInA cha e karmonI prakRtionI utkRSTa sthiti niyamA bAMdhe che. kAraNa ke pariNAmanI kliSTatA pedA thayelI che. jyAre jJAnAvaraNIya Adi karmonI utkRSTa sthiti jIva bAMdhato hoya to mohanIya karmanI utkRSTa sthiti baMdhAya athavA na paNa baMdhAya kAraNa ke jJAnAvaraNIya Adi karmonI utkRSTa sthiti tevA tevA prakAranA pariNAmothI baMdhAya che. mATe bAkInA karmonI utkRSTa sthiti te vakhate baMdhAya nahi. kAraNa ke trIza koTAkoTI jJAnAvaraNIyanI sthiti che tenAthI adhika je prakRtionI sthiti kahelI che te utkRSTa sthitithI baMdhAya nahi. jema soLa kaSAyanI utkRSTa sthiti cAlIza koTA koTI sAgaropamanI che ane mithyAtva mohanIyanI sIttera koTAkoTI sAgaropamanI che. jyAre trIza koTAkoTI sAgaropamathI ochI sthiti je prakRtionI hoya tenI utkRSTa sthiti bAMdhI zake che. mATe utkRSTa sthiti bAMdhe athavA na bAMdhe ema kahevAya che. jJAnI bhagavaMto kahe che ke sthiti baMdha game teTalo paDe to tenAthI gabharAvAnuM nathI te sthitine nAza karatAM jIvane vAra lAgatI nathI te jaldI khapAvI zakaze paNa te sthiti baMdhanI sAthe rasabaMdha joradAra na thai jAya tenI satata kALajI rAkhavAnI che. jo rasa joradAra baMdhAi jAya to te jaldI nIkaLI nahi zake. mATe kahyuM che ke kSapaka zreNimAM cAritra mohanIyanI prakRtiono kSaya karatAM karatAM te dareka prakRtiono je rasa chelle vadhato hoya che te kramasara bIjI prakRtiomAM nAMkhato jAya che e rIte Page 28 of 126 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAkhatAM-nAkhatAM sauthI chelle rasa saMjvalana lobhamAM je sUkSma rUpe che temAM paDe che te lobhanI cIkAsane kADhavA mATe te vakhate jIva je purUSArtha kare che. temAM kahyuM che ke svayaMbhU ramaNa samudra je asaMkhyAtA koTAkoTI yojanano che. eka yojana eTale batrIzo mAila gaNAya che evA e samudrane koi manuSya potAnI zaktithI taratA taratA sAme kAMThe pahoMce temAM je thAka lAge eTalo thAka A saMjvalana sUkSma lobhanA rasane kADhavAmAM lAge che. kAraNa ke jIva samaye samaye te sUkSma lobhanA rasanA anaMtA anaMtA TUkaDA kare che temAMno eka TUkaDo rAkhI anaMtAno nAza kare e eka TUkaDAnA anaMtA TUkaDA kare temAMthI eka TUkaDo rAkhI anaMtAno nAza kare A rIte hajArovAra karato jAya tyAre sUkSma lobhano dareka Atmapradezo parathI nAza thAya. A parizramathI zramita thayelo AtmA hoya che mATe dazamAthI bAramA guNasthAnakamA jIva praveza kare tyAre tyAM ene vizrAMti jevuM jaNAya. mATe rasa baMdha joradAra na thai jAya tenI kALajI rAkhavI joie. je jIvoe pahelA mithyAtva guNasthAnake rahIne narakanuM AyuSya bAMdhela hoya ane pachI e jIvo kSayopazama samakItanI prApti kare te samakItanA kALamAM purUSArtha karIne kSAyika samakItanI prApti kare to te kSAyika samakIta laine jIva trIjI nArakIthI AgaLanI nArakImAM jai zakato nathI. trIjI nArakImAM paNa jaghanya traNa sAgaropamanuM AyuSya vattA palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA adhika AyuSyamAM jAya paNa ethI adhika AyuSyamAM jatAM nathI. kRSNa mahArAjAnA jIve mithyAtva guNasthAnakamAM rahIne sAtamI nArakInuM AyuSya bAMdheluM hatuM. pachI nemanAtha bhagavAna malatAM temanA aDhAra hajAra sAdhu bhagavaMtone bhAvathI vaMdana karatAM kSAyika samakItanI prApti karI ane cAra nArakInuM AyuSya ochuM karyuM. ahIM e vicAravA yogya che ke jyAre vaMdana karI cAra nArakI nivArI to temAM sAtamI nArakInuM AyuSya baMdhAyeluM temAM traNa nArakI nikAcIta karela ane cAra nArakI anikAcIta karela hatI ke jethI tenI sthiti ane rasa ghaTADIne traNa nArakInuM jaghanya AyuSya vattA palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga adhika AyuSya bhogavavA lAyaka rahyuM. jyAre nemanAtha bhagavAne kRSNane kahyuM ke teM cAra nArakonA duHkhono nAza karyo te sAMbhaLIne kRSNa kahe che ke he bhagavAn huM pharI pharIne sAdhune vaMdanA karuM ! jo mArI nArakI tUTI jatI hoya to ? tyAre bhagavAne kahyuM ke kRSNa have e tUTe nahi evA bhAva have pharIthI A bhavamAM AvavAnA nathI. AthI mAnI zakAya ke te traNa nArakInuM nikAcIta bAMdheluM hatuM. AthI jIva apavartanA koipaNa karmanI karI zake te te karmanI sthiti ane rasanI apavartanA karI zake che. paNa prakRti ane pradeza baMdhanI apavartanA thatI nathI. A uparathI jJAnI bhagavaMto jaNAve che ke pAMcamA ArAmAM je deva, gurU ane dharmanI sAmagrI maLelI che te jaina zAsananI kiMmata kaTalI che ? e jo khabara paDI jAya to sukhano rAga ghaTADavAmAM vAra lAge nahi kahyuM che ke koi jIve A bhavamAM atyAre bIjI nArakInuM utkRSTa AyuSya traNa sAgaropamanuM anikAcIta rUpe bAMdhyuM hoya ane pAchaLathI zudhdha pariNAma pedA karIne cittanI prasannatA ane ekAgratApUrvaka deva, gurU ane dharmanI ArAdhanA kare to te ArAdhanAthI te bAMdheluM AyuSya ochu karIne pahelI nArakInuM jaghanya daza hajAra varasanuM AyuSya karI zake che. evI ja rIte koi jIve krUra ane ghAtakI pariNAmavALA tiryaMcanuM eTale siMha-vAgha-AdinuM AyuSya bAMdheluM hoya ane te pUrvakroDa varasanuM AyuSya baMdhAyeluM hoya ane pAchaLathI zudhdha pariNAma pedA karIne cittanI prasannatA pUrvaka ekAgra citte ArAdhanA kare to te pUrvakroDa varasanuM anikAcIta baMdhAyela AyuSya ochuM karIne eka aMtarmuhUrtanuM karI zake che. eTale ahIMthI Page 29 of 126 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiryaMcamAM jAya ane tyAM eka aMtarmuhUrta rahI pAcho manuSya janma prApta karI zake che. Ano artha e thAya che ke pUrvakroDa varasa sudhI tiryaMcapaNAmAM e jIva rahIne krUra ane ghAtakI pariNAmothI azubha karmo tIvrarase cIkaNA bAMdhIne potAnI bhavanI paraMparA vadhAravAno hato ane saMsAramAM rakhaDapaTTI karavAno hato te mAtra A bhavamAM zudhdha pariNAma pedA karI ekAgracitta ane prasannatAnI sthiratA pedA karI deva, gurU ane dharmanI ArAdhanA karatAM karatAM te saghaLAMya cIkaNAM karmo na baMdhAya ane bhavanI paraMparA na vadhe ane rakhaDapaTTI na karavI paDe e rIte te AyuSya ochuM karI zake che. vicAro dharmanI kiMmata keTalI che ? thoDA kALamAM jIvane pratyakSa phLa jJAnI bhagavaMtoe keTaluM kaheluM che ? keTalA badhA duHkhono nAza karavA samartha che ? A rIte kiMmata samajIne zudhdha pariNAma pedA karavAno purUSArtha karavo ja joie. evI ja rIte koi jIve zubha pariNAma pedA karIne manuSyanuM mahAvideha kSetranuM pUrvakroDa varasanuM anikAcIta AyuSya bAMdhyuM hoya ane pAchaLathI jIva azubha pariNAmavALo banIne krUra ane ghAtakI pariNAmavALo thAya to te manuSyanuM AyuSya ochuM karIne eka aMtarmuhUrtanuM karI zake che. pachI ahIMthI maraNa pAmI tyAM utpanna thai eka aMtarmuhUrtamAM durgatinuM AyuSya bAMdhI durgatimAM bhaTakavA mATe cAlyo jAya che. AvuM paNa A kALamAM banI zake che. evo ja rIte A kALamAM sArA pariNAmathI vaimAnika devalokanuM cothA devaloka sudhI AyuSya bAMdhI zake che. e AyuSya bAMdhyA pachI pAchaLathI azubha pariNAma pedA thai jAya. ane ekAgratAvALA pariNAmathI pApa karyA kare to vaimAnikanA cothA devalokanuM bAMdheluM AyuSya ochuM thatAM thatAM pahelA devalokanuM jaghanya AyuSya paNa karI zake che. A kAraNathI jJAnI bhagavaMto kahe che ke samaye samaye cetatA rahevuM joie. ane AtmAnuM kAma sAdhI levuM joie. pariNAmanI dhArA saMkaliSTa na thai jAya tenI satata kALajI rAkhavAnI che ane atyArathI zarIrane kaSTa ApIne sahana karavAnI Teva pADI haze to maratI vakhate je vedanA Avaze temAM samAdhi rAkhI zakAze. A sahana zaktino abhyAsa pADavA mATe jJAnI bhagavaMtoe bAhya cha prakAranA tapanI AcaraNA kahelI che. jJAnI bhagavaMto kahe che ke AyuSya baMdhanI zarUAta kare eTale eka aMtarmuhUrta sudhI jIvane te ja AyuSya baMdhAya che ane tenI sAthe moTe bhAge teja gati baMdhAtI hoya che paNa keTalAka jIvone AyuSya baMdha vakhate kalISTa pariNAma vacamAM pedA thai jAya to bIjI gatino baMdha vipAkodayathI bhogavavA lAyaka baMdhAya che. jema ke koi jIva manuSya AyuSyano baMdha karato hoya tenI sAthe manuSyagatino baMdha karI rahyo che temAM pariNAmanI kalISTatA pedA thai jAya to manuSya AyuSya ja baMdhAya paNa tenI sAthe tiryaMca gati te manuSyanA udayakALamAM bhogavavA lAyaka bAMdhato jAya, ane te bAMdhelI tiryaMcagati e ja manuSya AyuSyanA udayakALamAM avazya bhogavavI ja paDe. jema ke caMdarAjAno jIva kUkaDo banyo ane te kUkaDA rUpe tiryaMcagati aDhAra varSa sudhI bhogavavI paDI to te jIve pUrva bhavamAM manuSya AyuSyanA baMdha kALamAM tiryaMcagati aDhAra varSa sudhI bhogavavA lAyaka bAMdhelI mATe avazya bhogavavI paDI. pachI manuSya gatino udaya zarU thayo che. eTale te caMdarAjAnA jIvane kUkaDA rUpe tiryaMcagati udayamAM che ane manuSya AyuSya udayamAM che. evI ja rIte jaMbUvAmIjInA caritramAM vAta Ave che ke jaMgalamAM rahelA jhADa upara kUdAkUda karatAM vAMdarAnuM yugala potAnuM jIvana pasAra kare che temAM ratAM pharatAM koi evI bhUmi tarapha AvyA ke yugalamAMthI strIno jIva jhADa uparathI nIce paththara upara paDI Page 30 of 126 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to te manuSya rUpe strI banI gai ane suMdara rUpa pedA thaya. A joine vAMdaro paNa te paththara upara paDyo ane te manuSya thayo paNa te manuSyagati prApta thatAM tene vicAra Avyo ke mAre manuSyapaNuM nathI joituM, devagati joie che. to potAnI patnIe nA pADI ke je ApaNane maLyuM che temAM saMtoSa mAno adhika lobha karavA jevo nathI. paNa te manuSye mAnyuM nahi ane jhADa upara caDhIne pharIthI te paththara upara paDatuM mukyuM. to pahelAnI jema vAnara thai gayo. pachI vAraMvAra paDatuM mUke che paNa te vAnara gatimAMthI bIjI gati thatI nathI ane ghaNo pastAya che. AmAM padArthanI draSTithI e rIte vicAraNA karI zakAya ke je vAnarano jIva che tene pUrva bhave tiryaMca AyuSyano baMdha karatAM karatAM vacamAM sArA pariNAma pedA karIne manuSyagati bAMdhelI tethI te manuSya thayo paNa te thoDA kALanI ja bAMdhelI hatI. mATe IthI paDatuM mUkatA tiryaMca banI gayo. jyAre te vAnaranI strIe pUrva bhavamAM tiryaMcAyuSya bAMdhatA bAMdhatA vacamAM sArA pariNAma pedA karIne manuSyagatino baMdha lAMbA kALa sudhIno karelo tethI te manuSya rUpe rahI A manuSyagatino udaya bhogavatAM tene tiryaMca AyuSyano ja udaya cAle che. AthI je jIvone caMcaLa pariNAma khUba rahetA hoya ane pariNAmanI sthiratA rahI zakatI na hoya to tevA jIvoe purUSArtha karIne cacaLa pariNAmane dUra karavA joie ane sthira pariNAma kai rIte rahI zake teno purUSArtha karavo joie ke jethI zubha anuSThAnonI kriyAomAM ekAgratA prApta karI zake ane to ja jIvo evA pariNAmamAM vAraMvAra ekAgra ane sthiratApUrvaka rahevAno abhyAsa karatAM potAnuM jIvana sudhArI zake che aTale ke AtmAmAM rahelA durguNone oLakhIne dUra karavAno prayatna karI zake che. A kAraNathI jJAnI bhagavaMto kahe che ke puNyathI maLatI anukULa sAmagrI e AtmAne duHkhI karanAra sAmagrIo che mATe te duHkharUpa che. duHkhanuM phLa ApanArI che ane duHkhanI ja paraMparA sarjanArI eTale duHkhAnubaMdhi che. te sAmagrIone eTale te anukULa padArthone potAnA mAnIne vizeSa pApanI AcaraNA karavI te jIvanuM potAnuM ajJAna che. evI mAnyatA aMtaramAM pedA na thAya ane zrI jinezvara paramAtmAnI suMdaramAM suMdara rIte bhakti kare-sAdhu mahArAjAonI sevA kare ane dharmanI pravRttio sArI rIte kare tathA jJAnAvaraNIyano kSayopazama bhAva sAro laine Avyo hoya ane suMdara jJAna bhaNe te jJAnanI vicAraNAo kare temAM vizeSa TAima pasAra kare to paNa te jIvonuM ajJAna dUra thatuM nathI ane potAnA doSone dUra karIne koi paNa guNanI prApti karI zakatA nathI. vyavahAramAM guNonuM pAlana dekhAya vepAra dhaMdhAmAM nitInuM pAlana karatAM hoya, satya bolatA hoya, paNa potAnA AtmAnI dayAno pariNAma te jIvone pedA thavA de nahi. AthI bIjA jIvonI paNa te jIvone dayA Ave nahi. kAraNa ke anukULa sAmagrI pratye mArApaNAnI budhdhi sthira rUpe rahelI che. AthI teonAM guNo gaNAbhAsa rUpe thatAM te guNonuM pAlana paNa doSone vadhAranArUM thAya che. paNa doSonI oLakhANa karAvI teno nAza karavAmAM te guNa upayogI thatAM nathI. pahelA guNasthAnakanA / pariNAmamAM rahelo jIva sAte karmanI jaghanya sthiti bAMdhe to aMtaH koTAkoTI sAgaropamanI bAMdhI zake che. paNa ethI ochI bAMdhI zakato nathI.paNa te aMtaH koTAkoTI sAgaropamanI sthiti bethI ATha guNasthAnakavALA jIvonI apekSAe sauthI vadhAre sthiti gaNAya che. pahelA guNasthAnakamAM rahelA jIvo jema niyANuM karI zake che tevI rIte cArathI cha guNasthAnakamAM rahelA jIvo paNa aprazasta kaSAyanA udayane kAraNe tene AdhIna thatAM niyANuM karI zake che. te niyANuM karanArA jIvone jo teno tapa ane saMyama barAbara niraticArapaNe hoya to mAgyA pramANe sukha saMpatti maLI zake che. paNa te sAmagrI prApta karI te jIvo niyamA durgatimAM jAya che. eTale moTe bhAge narakamAM javAvALA Page 31 of 126 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. mATe jJAnIoe kahyuM che ke je jIvo cakravartIpaNAnuM niyANuM karIne cakravartipaNAne prApta kare te marIne niyamA narakamAM jAya che ane niyANuM karyA vagara je jIvo cakravartipaNAne prApta kare te chelle saMyamano. svIkAra karIne devalokamAM jAya athavA mokSe jAya che. evI ja rIte je vAsudeva ane prati vAsudevapaNAne prApta kare che teNe pUrvabhavamAM niyANuM kareluM hoya che mATe prApta thAya che, ane e jIvo niyamA narake ja jAya A avasarapINImAM bAra cakravartio je thayA che temAM subhama ane brahmadatta cakravarti banne niyANuM karIne cakravartI thayelA hatA. tethI teo marIne sAtamI nArakIe gayelA che manuSya ane tiryaMco niraticAra samakItanI hAjarImAM AyuSyano baMdha kare to niyamA vaimAnika devalokanuM AyuSya bAMdhe che ane jo te jIvo sAticAra samakItanI hAjarImAM AyuSyano baMdha kare to bhavanapatinuM ke vyaMtara jAtinuM AyuSya bAMdhI zake che. kAraNa ke bhagavatI sUtramAM kaheluM che ke sAticAra samakato jIvo AyuSyano baMdha kare to niyamA bhavanapati ane vyaMtaranuM bAMdhe ema jaNAvela che. kumArapAla mahArAjAe samajhIta pAmatA pahelA vyaMtaranuM AyuSya pahelA guNasthAnake bAMdheluM hoya athavA samakItanI hAjarImAM jo AyuSya bAMdheluM hoya to sAticAra samakItanI hAjarImAM AyuSya bAMdheluM hoya ema lAge che. kAraNa ke te vyaMtara jAtimAM gayelA che mATe ema kahI zakAya. je jIvono zubha pariNAmano DhALa vizeSa hoya te baMdhAtI zubha prakRtiono rasa tIvra bAMdhe che. ane te vakhate baMdhAtI azubha prakRtiono rasa maMda bAMdhe che tevI rIte azubha prakRti eTale azubha pariNAmano DhALa vizeSa hoya to te jIvo baMdhAtI azubha prakRtiono rasa tIvra bAMdhe che ane te vakhate baMdhAtI zubha prakRtiono rasa maMda bAMdhe che. sthiti game te baMdhAya tIvra eTale nikAcIta rUpe bAMdhe evo niyama nathI. - jJAnAvaraNIyanI pAMce prakRtio dhruvabaMdhI rUpe baMdhAtI hovAthI te pAMce prakRtiono baMdha eka sAthe satata dazamAM guNasthAnaka sudhI hoya che. A pAMce prakRtiono rasa sadA mATe sarvaghAtI rasa rUpe baMdhAya che eTale ke zAstromAM jeTalI sarvaghAtI ke dezaghAtI prakRtio kahelI che te saghaLI ghAtI prakRtiono rasa dareka jIvo sarvaghAtI rasa rUpe ja bAMdhe che. temAMthI jIva potAnA adhyavasAyathI, je sarvaghAtI prakRtio hoya che teno rasa sarvaghAtI rasa rUpe ja udayamAM lAve che. sarvaghAtI eTale je prakRtionAM rasanA udayakALamAM AtmAnAM sarva guNono ghAta kare eTale ke te guNa dezathI paNa pedA thavA na de te sarvaghAtI prakRtio kahevAya che ane je dezaghAtI prakRtio hoya che ke je prakRtinAM udaya vakhate jIvone saMpUrNa guNonI prApti thavA na de paNa dezathI thoDA thoDA guNonI prApti thavA de te dezaghAtI prakRtio kahevAya che. te dezaghAtI prakRtiono rasa sarvaghAtI rasa rUpe jIvo bAMdhe che ane te udayamAM AvatAM jIva potAnA adhyavasAyanA purUSArthathI. dezaghAtI rUpa karIne udayamAM lAve che. e dezaghAtI prakRtiono rasa be prakArano hoya che. (1) dezaghAtI adhika rasavALA pudagalo ane (2) dezaghAtI abhyarasavALA pudgalo. jyAre jIvone dezaghAtI adhika rasavALA pulono udaya cAlato hoya tyAre jIvone te te prakRtiono udayabhAva cAlato hoya che ane jyAre jIvone dezaghAtI alpa rasavALA pudagalono udaya cAlato hoya tyAre jIvone te te prakRtiono kSayopazama bhAva pedA thato jAya che. A kAraNathI jJAnAvaraNIya pAMca prakRtiomAM eka kevalajJAnAvaraNIya prakRti sarvaghAtI rasavALI udayamAM hoya che. jenA kAraNe te badhA pugalo nAza pAme tyAre jIvane kevalajJAna prApta thAya te pahelA sarvaghAtI rasanA udayakALamAM kevalajJAnano udaya bhAva hoya che. jyAre matijJAnAvaraNIya-zrutajJAnAvaraNIya-avadhijJAnAvaraNIya ane mana:paryavajJAnAvaraNIya Page 32 of 126 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A cAra prakRtio dezaghAtI rasavALI hoya che. eTale A pravRtio dezaghAtI gaNAya che. A kAraNathI jIvone jyAre matijJAnAvaraNIya ane zrutajJAnAvaraNIya karmanAM dezaghAtInAM adhika rasanA pudgalo udayamAM hoya che tyAre matijJAna ane zrutajJAnano kSayopazamabhAva jIvone pedA thavA deto nathI paNa te matijJAna ane zrutajJAnano udayabhAva pedA thAya che. e kALamAM jIvo jJAna bhaNe to jJAna AvaDatuM nathI. bhaNeluM yAda paNa rahetuM nathI ane thoDA kALa pachI bhUlI javAya che. jyAre dezaghAtI abharasavALA, pagalono udaya jIvone cAlato hoya tyAre matijJAna ane zrutajJAna kSayopazama bhAve jIvone pedA thai zake che. bhaNeluM yAda rahe che navuM navuM bhaNavAnuM mana paNa thAya che. ane tenAthI jJAna kSayopazama bhAve vadhe che. atyAre A kALamAM jIvo purUSArtha kare to avadhijJAna pedA thai zake che. paNa mana:paryavajJAna pedA thatuM nathI. avadhijJAnAvaraNIyano hAla jIvone dezaghAtInA adhika rasavALA pagalono udaya bhAva cAle che mATe avadhijJAna pedA thatuM nathI. paNa jIva purUSArtha karIne avadhijJAnAvaraNoyanA dezaghAtI pudgalono alparasa karIne udayamAM lAve to avadhijJAna prApta thai zake che. jyAre A pAMcamA ArAmAM janmelA jIvone tathAsvabhAvathI mana:paryavajJAnAvaraNIya karmanA dezaghAtI adhika rasavALA pUgalo udayamAM rahelA hoya che te purUSArtha karavA chatAM paNa atyarasavALA pudgalo thai zake ema na hovAthI jIvone mana:paryavajJAna udaya bhAve raheluM hoya che paNa te mana:paryavajJAna kSayopazama bhAve pedA thai zakatuM nathI. jyAre kevalajJAnAvaraNIya prakRtino rasa sarvaghAtI rasa rUpe udayamAM rahelo hovAthI teno rasa udayamAMthI saMpUrNa nAza pAme tyAre ja kevalajJAna prApta thAya bAkI nahi. AthI jIvone kevalajJAnAvaraNIya udayabhAva rUpe gaNAya che. jJAnAvaraNIyanI A pAMca prakRtio satata ekathI bAramAM guNasthAnaka sudhI udayamAM rahelI hoya che. AthI dhruvodayI prakRtio kahevAya che. A pAMcamAM je pahelI cAra prakRtio dezaghAtI rase udayamAM rahetI hovAthI jyAre atyarasavALA dalikA (pugalo) udhyamAM Ave tyAre kSayopazama bhAve te te jJAna pedA karAvavAmAM sahAyabhUta thAya che. AthI jJAnI bhagavaMtoe A cAra prakRtione udayAnuvidhdha kSayopazama bhAve udayamAM hoya che ema jaNAvela che. AthI nizcita thAya che ke jIvone matijJAna ane zrutajJAna pedA karavuM hoya to te jJAnano purUSArtha karatAM karatAM adhika rasavALA pudgalone abharasaMvALA banAvato jAya ane atyarasavALA pugalone udayamAM cAlu rAkhato jAya to jJAnano kSayopazama bhAva jIvone pedA thAya ane te pedA thayeluM jJAna TakI zake ane sthiratAne pAme AthI dezaghAtI adhika rasavALA pugalono upazama karavo paDe. emAM jo e adhikarasavALA pudgalo udayamAM AvI jAya to bhaNeluM jJAna te vakhate yAda AvatuM nathI ane te bhaNeluM jJAna pachI bhUlAi javAya che. AthI jyAre koi vyaktinuM nAma ApaNane pUche to tarata ja yAda AvatuM nathI to te vakhate adhikarasavALA pudgalono udaya cAle che mATe yAda AvatuM nathI. ane thoDAka TAima pachI e vyakti hAjara na hoya chatAM yAda karatAMnI sAthe tenuM nAma yAda AvI jAya che to te vakhate alpa rasavALA pugalono udaya cAle che ema samajavuM. A rIte AkhA divasamAM jyAre jyAre je padArtho mATe AvuM banatuM hoya temAM jJAnAvaraNIya eTale matijJAnAvaraNIya ane zrutajJAnAvaraNIyamAM udaya ane kSayopazama bhAva rUpe A rIte ja samajavuM ema jJAnIo kahe che. jJAnAvaraNIyanI pAMca prakRtio darzanAvaraNIyanI nava prakRtio, mohanIyanI chavvIza prakRtio ane aMtarAyanI pAMca prakRtio ema baMdhAtI pIstAlIza prakRtio ghAtI prakRtio kahevAya che. te darekano Page 33 of 126 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasa jIva sarvaghAtI rase ja bAMdhe che. jyAre udayamAM AvatI jJAnAvaraNIyanI cAra prakRtio, darzanAvaraNIyanI traNa prakRtio, mohanIyanI tera prakRtio athavA paMdara prakRtio ane aMtarAyanI pAMca prakRtio ema paccIza athavA sattAvIza prakRtio dezaghAtI rase ja udayamAM Ave che ane bAkInI jJAnAvaraNIyanI eka prakRti darzanAvaraNIyanI cha prakRtio ane mohanIyanI tera prakRtio ema 20 (vIza) prakRtio jIvone sarvaghAtI rase udayamAM hoya che. jJAnI bhagavaMto kahe che ke ekanuM eka sUtra ane ekano eka artha vAraMvAra parAvartana karavAthI eTale yAda karavAthI jIvone mRta jJAnano kSayopazama bhAva pedA thAya che ane enI sAthene sAthe ja matijJAnano paNa kSayopazama bhAva pedA thato ja jAya che. je stra ke artha bhaNyA hoie te yAda karatAM te sutra ane artha jemAM hoya te yAda karIne jyAM sudhI parAvartana karIe te zrutajJAna kahevAya che. ane te barAbara kaMThastha thai gayA pachI te sUtra ke arthathI bolatAM te sUtronAM pado ke artho yAda karyA vagara ja je bolAya yAda karavAnI jarUra na rahe te matijJAnano kSayopazama bhAva kahevAya che. AthI cauda pUrva bhaNelA aneka mahAtmAo hoya to teone cauda pUrvanuM sUtra eTale zrutajJAna akSarathI saunuM eka sarakhuM gaNAya paNa je mahAtmAoe e zrutajJAnane vAraMvAra parAvartana karIne tenA arthone vAraMvAra parAvartana karIne taiyAra karela hoya temano je kSayopazama bhAva pedA thAya che te matijJAnano kSayopazama gaNAya che. AthI te caudapUrvadhara mahAtmAo matijJAnanAM kSayopazama bhAvathI cha sthAna vaDIyA eTale cha sthAna vRdhdhi rUpe ane chA sthAna patita rUpe gaNAya che. (1) anaMta bhAga vRdhdhi(2) asaMkhyAta bhAga vRddhi.(3) saMkhyAta bhAga vRddhi. (4) saMkhyAta guNa vRdhdhi. (5) asaMkhyAta guNavRdhdhi. (6) anaMtaguNa vRdhdhi. A ja rIte vRddhinI jagyAe hAni zabda mukavo ema cha sthAna vRddhinA ane cha sthAna hAninAM thAya che. AthI koi eka sUtrano artha vistArathI sArI rIte karI zake ane koi e ja sUtrano artha sAmAnyathI karI zake te matijJAnanAM kSayopazama bhAvathI bane che. AthI zrutajJAnI sarakhA hovA chatAM matijJAnanAM kSayopazama bhAvathI A Ara thai zake che. A kAraNothI koi parvadhara je varNana kare tenA karatAM matijJAnanAM kSayopazama bhAvanA pUrvadhara sArI rIte varNana karI zake kAraNa ke eka eka sUtranAM anaMtA anaMtA artho jJAnI bhagavaMtoe kahelA che. jJAnAvaraNIyAdi ATha karmonAM kramamAM mohanIyAdi karmane pahelA krame na mUkatAM jJAnAvaraNIya Adi krama zA kAraNe mukyo che ? jJAnIo kahe che ke anAdikALathI jagatamAM je anaMtA jIvo rahelA che te dareka jIvo jIva tarIke oLakhAya che te pota potAnA jJAna guNanI pradhAnatAthI oLakhAya che. AthI jJAnAvaraNIya Adi karmanA kramathI varNana karAya che. atre jJAnAvaraNIya karma sauthI paheluM jaNAvyuM che. tenA mukhya traNa kAraNo kahela che. (1) jyAre jIvo purUSArtha karIne mohanIya karmano nAza karyA bAda jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya ane aMtarAya e traNe karmono eka sAthe nAza kare che tyAre jIvone sauthI pahelA samaye kevalajJAnanI prApti thAya che. pachI bIjA samaye kevaladarzana thAya che. eTale ke chadmastha avasthAmAM rahelA jIvone je jJAna kSayopazama bhAve raheluM hoya che te cAra ghAtI karmono nAza thatAM kSAyika bhAve pahelA samaye so prathama kevalajJAnanI prApti thAya che. (2) jyAre jIvo codamAM guNasthAnake cAra aghAtI karmono kSaya karI siddhi gatimAM jatAM hoya che. Page 34 of 126 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre te jIvone kevalajJAnano ja upayoga hoya che. kevaladarzananA upayogamAM koi jIva siddhi gatimAM jato nathI. siddhigatimAM gayA pachI kevaladarzanano upayoga thai zake che. ane samaye samaye kevalajJAna-kevaladarzanano upayoga anaMtakALa sudhI cAlyA ja kare che. (3) A be kAraNo kSAyika bhAve je jIvone jJAna thAya che ane AzrayIne kahyA. have chabastha jIvone AzrayIne kahe che. sAmAnya rIte chaprastha jIvone pahelA darzanano upayoga hoya che. ane pachI jJAnano upayoga thAya che. ane e darzana-jJAnano upayoga asaMkhyAta samayavALA aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrtano hoya che. chatAMya jJAnIo kahe che ke e chadmastha jIvone jyAre koipaNa prakAranI labdhi pedA thAya tyAre te jJAnanA upayogamAM ja thAya che paNa darzananA upayogamAM thatI nathI. ahIM labdhi tarIke zuM grahaNa karavuM ? to jaNAve che ke sannI paMcendriya paryAptA jIvo graMthI deze AvIne potAnI graMthIne oLakhIne tene kADhavA mATeno. je prayatna karavAnI icchA pedA kare ane tenAthI sAvaceta rahIne je pravRtti thAya tene apunabaMdhaka avasthAno prayatna kahevAya che. evo je pariNAma jIva purUSArthathI pedA kare te kSayopazama bhAvanI labdhi kahevAya che. A kSayopazama bhAvanI labdhine laghu karmI bhavyAtmA jIvo ja pedA karI zake che ane te labdhi sAkAra upayogamAM eTale jJAnanAM upayogamAM zubha lezyAnA pariNAmamAM eTale tejo-pada ane zukala A traNa legyAmAMthI koi lezyAnA upayogamAM ane jAgrata avasthAmAM A pedA thAya che. A pariNAma Atmika sukhanA pariNAmanI AMzika anubhUti karAve che ane sAmAnya darzana paNa thAya che ane A pariNAmamAM rahelA jIvone sukhamaya saMsAra pratye rAga raheto nathI. tIvrabhAve pApa karavAnA. pariNAmo paNa rahetA nathI ane ucita vyavahAranA pAlana mATenAM pariNAmo pedA thatAM jAya che. AthI A pariNAmane labdhi kahevAya che. A traNa kAraNone AzrayIne ahIM jJAnAvaraNIya karma paheluM jaNAveluM che. jJAnAvaraNIya karma pachI vedanIya mohanIya Adi karmo bIjA kramamAM na mUkatAM darzanAvaraNIya karma zA mATe kahyuM? to jaNAve che ke jIva haMmezAM upayoga pariNAmavALo hoya che. e upayoga jJAna ane darzanano hoya che. eka eka aMtarmuhUrta jJAna ane darzanano upayoga cAlyA ja kare che. AthI jyAre jIva jJAnanAM upayogamAMthI Ave eTale jJAnanA upayogano kALa pUrNa thAya tyAre darzananA upayogavALo bane che. jyAM sudhI jIva padArthanA vizeSa bodhavALo hoya tyAre te jJAnanA upayogavALo gaNAya che. ane jyAre jIva sAmAnya bodhavALo hoya tyAre te darzanano upayoga kahevAya che. AthI darzananAM upayogamAM jIva Takato hovAthI jJAnAvaraNIya karma pachI bIjuM darzanAvaraNIya karma kaheluM che. | darzanAvaraNIya karma pachI mohanIya karma na mukatAM vedanIya karma zAthI kahyuM? jaNAve che ke je jIvone jJAnano udaya bhAva vartato hoya eTale ke matijJAnAvaraNIya ane zrutajJAnAvaraNIya karmanA adhika rasavALA dezaghAtInA pudgalono udaya cAlato hoya tyAre matijJAna ke zrutajJAnano kSayopazama bhAva pedA thato nathI. jenAthI jIvane jJAna pedA thatuM nathI paNa jJAnano udayabhAva rahelo hoya che ane bIjA jIvone jJAna pedA thatuM jue to potAne jJAna na thatAM aMtaramAM glAni pedA thAya. du:kha pedA thAya che. evI ja rIte darzanAvaraNIya karmanA udaya bhAvathI sAmAnya bodha koi padArthono na thAya ane bIjAne te bodha thato e eTale aMtaramAM glAni pedA thAya. du:kha pedA thAya ane kheda pedA thAya te glAni vagere thavuM te azAtA. vedanIya rUpe gaNAya che ane jyAre jIvane mati ane zruta jJAnAvaraNIyanA kSayopazama bhAvathI, alpa rasavALA dezaghAtI pudagalonAM udayathI jyAre vizeSa bodharUpa jJAna pedA thAya ane bIjAne na thatuM hoya to Page 35 of 126 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenAthI jene jJAna pedA thayeluM che tene AnaMda pedA thAya. AlhAda Ave evI ja rIte darzanAvaraNIya karmanA kSayopazama bhAvathI jIvane sAmAnya padArthono bodha thato hoya to te jIvone AlhAda pedA thAya che. te zAtAvedanIya karma gaNAya che. AthI siddha thAya che ke jIvone sukha ane duHkha utpanna thavAnuM kAraNa jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya karmano kSayopazama bhAva ane udaya bhAva che. tenAthI thAya che mATe jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya karma pachI trIja vedanIya karma kahela che. enA pachI cothuM mohanIya karma je jaNAvela che tenuM kAraNa e che ke je jIvone AlhAda pedA thAya che te jIvone heje ratibhAva pedA thAya che ane je jIvone glAni thayela hoya teone arati bhAva pedA thAya che. rati eTale AnaMda ane arati eTale du:kha, kheda. sukha-du:khamAM jIvone rati-arati svAbhAvika rItie pedA thAya che ene mohanIya karma kahela che mATe tene cothuM mukela che. mohanIya karma pachI AyuSya karma kahela che enuM kAraNa e jaNAvela che ke je jIvo rati-aratimAM muMjhAyelA hoya che te vivekathI bhraSTa thAya che. potAnA AtmAmAM rahelA vivekathI mohanIya karmane muMjhavaNa pedA thavA deto nathI ane pedA thayelA vivekane paNa te bhraSTa karI nAMkhe che eTale nAza karI nAMkhe che. e vivekathI bhraSTa thayelA jIvo, mohanIya karmamAM muMjhAtA jIvo AraMbha-samAraMbha kare che ane temAM rAga temaja mamatva budhdhi para padArthomAM vadhArI vadhArIne mahA AraMbha ane mahAparigraha karatAM thAya che. A AraMbha samAraMbhamAM AnaMda ane Asakti te ArtadhyAna kahevAya che te tiryaMcAyuSyanuM kAraNa kahela che. evI ja rIte mahAraMbha ane mahAparigrahanI Asakti mamatva te rodra dhyAna kahela che te naraka AyuSyanA baMdhanuM kAraNa kahela che A kAraNe mohanIya karma pachI AyuSya karma kahela che. AyuSya karma pachI nAmakarma je jaNAvela che tenuM kAraNa e che ke jIvo je AyuSyano baMdha karatAM hoya che tenI sAthe te ayaSya mujabanI gati-tenI jAti-tevA prakAranuM zarIra-tevA prakAranA varNAdi Adi karmono baMdha avazya kare ja che ane je AyuSyano udaya thAya tenI sAthe tenI gati-jAti zarIra Adino avazya udaya paNa thAya che. AthI AyuSya karma pachI nAmakarma jaNAvela che. e nAmakarma pachI gotra karma je jaNAvela che tenuM kAraNa e che ke nAmakarmanI vicitratAthI judo judo vyavahAra pedA thAya che. je kuLomAM dharma ane nItinuM pAlana bApadAdAnA saMskArathI cAlyuM AvatuM hoya che ane teja pramANe vyavahAra cAlato hoya che. te kuLamAM janmelAM jIvone ucca gotravALA kahevAya che. eTale te ucca vyavahAravALA gaNAya che ane je kuLomAM dharma ane nItinuM pAlana nathI ane viccheda thayela hoya te kuLomAM je janma thavo te nIcagotra rUpe gaNAya che aTale te nIca vyavahAravALA jaNAya che. AthI nAmakarma pachI gotrakarma jaNAvela che. ucca kuLamAM janmelA jIvone moTe bhAge dAnAMtarAya-lAbhAMtarAya-bhogAMtarAya-upabhogavaMtarAya ane vIryaMtarAya karmono kSayopazama bhAva pedA thayelo hoya che eTale te jIvo te kSayopazama bhAvathI dunyavI padArthone prApta karI temAM moha pAmI potAno saMsAra vadhAratA jAya che ane jyAre je jIvo nIcagotra rUpe janmelA hoya che te jIvone dAnAMtarAya Adino udaya bhAva rahelo hoya che tene meLavavAno purUSArtha karIne e jIvo potAno saMsAra vadhAre che. AthI aMtarAya karma chelluM AThamuM kahela che. hamezA jIvone upayoga rUpe aMtarmuhUrta-aMtarmuhurte jJAna ane darzana ja hoya che. mohanIya karma haMmezA udaya rUpe ja raheluM hoya che. AthI samyakatva mohanIyano udaya jIvone covIse kalAka cAlu ja rahe che. e samyakatva mohanIyanA udayathI jJAnano upayoga ane darzanano upayoga heya padArthomAM heya buddhi eTale choDavA lAyaka padArthomAM choDavA lAyakanI buddhi pedA karAve ane satata cAlu rakhAve temaja grahaNa karavA lAyaka padArthomAM grahaNa karavAnI buddhi eTale upAdeya padArthomAM upAdeya buddhi satata jIvaMta rAkhe che. A Page 36 of 126 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNathI samyaktva-mohanIyanA udaya kALamAM mithyAtva mohanIyanAM daliko alparasavALA thai thaine udayamAM Ave che mATe A zraddhA satata rahe che. temAM jyAre jIvane e mithyAtva mohanIyanA adhika rasavALA daliko udayamAM Ave tyAre jIva samakItathI paDe che mATe jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke nikAcIta mithyAtvanA udaya vagara jIvo samakItathI paDatA nathI. AnA uparathI spaSTa thAya che ke samyaktva mohanIyano udaya e bhinna cIja che ane tenuM kArya judu che. jJAna ane darzanano upayoga e paNa bhinna cIja che tenuM kArya judu che. mithyAtvanA udaya kALamAM e jJAna darzanano upayoga jIvone ajJAna rUpe kAma kare che. kAraNa ke te vakhate choDavAlAyaka padArthomAM chADavA lAyakanI budhdhi ane grahaNa karavA lAyakamAM grahaNa karavAnI budhdhi hotI nathI paNa enAthI viparIta budhdhi hoya che. mATe ajJAna rUpe kahevAya che. e samyaktva mohanIya karmano udaya jaghanyathI jIvone eka aMtarmuhUrta rahe che ane utkRSTathI chAsaTha sAgaropama sudhI satata rahe che. ane te chAsaTha sAgaropama kALa pUrNa thaye eka aMtarmuhUrta mizramohanIyano udaya thAya pachI samyaktva mohanIyano udaya thAya e pAcho pharIthI chAsaTha sAgaropama sudhI rahe che. A rIte mithyAtvanA udaya vinA, mizramohanIya vacamAM eka aMtarmuhUrta udayamAM rahIne ekaso batrIza sAgaropama sudhI samyaktva mohanIyano udaya jIvone rahI zake che. jo eTalA kALamAM jIva purUSArtha karIne mokSe pahoMcI jAya to to potAnuM kalyANa thai jAya. paNa te jIvo jo mokSe na ja pahoMce to ekaso batrIza sAgaropama pachI avazya mithyAtvanA udayane pAme che. te mithyAtvano udaya jIvone jaghanyathI eka aMtarmuhUrta rahI zake ane utkRSTathI ardhapudgala parAvartakALa sudhI paNa rahI zake che. mATe jJAnano upayoga-darzanano upayoga-samyaktva mohanIyano udaya vagere bheguM na karo temaja kSayopazama samakIta jIvane anekavAra jAya ane Ave evuM paNa bolo nahi. kAraNa ke jaina sAsanamAM evuM che ja nahi. koi jIve samyaktva pAmatAM pahelA mithyAtva guNasthAnake mithyAtva mohanIyane vAraMvAra bAMdhatA vacamAM vacamAM anekavAra nikAcIta rUpe bAMdhela hoya ane e jIvo samakIta pAme to te samakItanA kALamAM baMdhAyeluM nikAcIta mithyAtva udayamAM Ave tyAre paDe. pharI pAchuM samakIta pAme pharI nikAcIta mithyAtvano udaya thatAM paDe ema koka jIvane AzrayIne te banI zake bAkI badhAyane mATe e vAta kahelI nathI. bhaNelA jJAnane svAdhyAya karIne parAvarta karavAnuM jeonuM lakSya nathI dhyeya nathI jyAre jarUra paDaze tyAre joi laizuM evA vicAro cAlatA hoya to evA jIvo potAnA AtmAmAM rahelA jJAnanA kSayopazama bhAvane maMda kare che ane udaya bhAva cAlu kare che. AthI jJAnAvaraNIya karma gADha baMdhAya che. ane je jIvo te potAnA jJAnane parAvartana karato jAya to te parAvartanathI evo jJAnano kSayopazama bhAva pedA thAya ke badhuM ya jJAna AvaDI jAya je graMtha le te graMthane vAMcatAM yAda rahI jAya. eka graMthane sArI rIte bhaNIne parAvartana karato jAya to aneka graMthono kSayopazama bhAva jIvone pedA thai zake che. AthI bhaNelA jJAnano svAdhyAya temaja parAvartana roja karavuM ja joie. jJAnI bhagavaMto kahe che ke cauda pUrvanA jJAnano abhyAsa pahelA traNa saMghayaNavALA jIvo karI zake che. paNa chellA traNa saMghayaNavALA jIvo karatA nathI. ane te abhyAsa karyA bAda pramAdane paravaza thai jAya to te kSayopazama bhUlAine te pramAda TheTha sUkSma nigodamAM paNa lai jAya che. mATe jJAnI bhagavaMto kahe che ke caudapUrvane bhaNIne sUkSma nigodamAM atyAre anaMtA jIvo tyAM beThelA che. narakagatimAM atyAre asaMkhyAtA jIvo rahelA che. to A jANyA pachI bhaNela jJAnamAM pramAda na thai jAya tenI keTalI kALajI rAkhavI paDe te vicAravuM joie. Page 37 of 126 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AthI nakkI thayuM ke jJAnAvaraNIyanA alpa rasavALA pudgalono udaya jIvone yopazama bhAva pedA karAve ane adhika rasavALA dezaghAtInA jJAnAvaraNIyanA pugalo AtmAne jJAnano udaya bhAva pedA karAve.pramAda jeTalo karIe tenAthI jJAnano udayabhAva thAya mATe jJAnAvaraNIya baMdhAya ane jJAnanuM jeTaluM parAvartana karIe ethI jJAnano kSayopazama bhAva thAya eTale jJAnAvaraNIya karma udhyamAM AvIne khape che ema gaNAya. pahele guNasthAnake rahelo jIva purUSArtha karIne abhyAsa kare to bAravratane grahaNa karIne niraticArapaNe pAlana kare ane te kaSAyanI sahAyathI mithyAtvane maMda paNa karI zake che. tevI rIte cothe guNasthAnake rahelo jIva apratyAkhyAnIya kaSAyanI sahAyathI samyakatvanuM pAlana niraticAra paNa karI zake che jeTalI e jIvone e apratyAkhyAnIya kaSAyanI sahAya maLe teTaluM tenuM samyakatva niraticAra rUpe banatuM jAya che. pratyAkhyAnIya kaSAyanI sahAyathI jIvo lIdhela vrata niyama, paccakhANa vagere dezathI viratinuM pAlana niraticArapaNe karatAM jAya che ane kaSAyano nAza karatAM jAya che evI ja rIte saMjavalana kaSAyanA udaya kALamAM te kaSAyanI sahAyathI sarvaviratine grahaNa karIne niraticArapaNe pAlana karI zake che. jyAre saMjavalana kaSAyamAM pratyAkhyAnIya kaSAya bhaLe. eTale udaya thAya tyAre cAritrathI eTale chaThThA guNasthAnakathI jIvanuM patana karI nAMkhe che ane pAMcamAM guNasthAnakamAM TakAve che. pratyAkhyAnIya kaSAyanA udaya kALamAM apratyAkhyAnIya kaSAyano udaya thAya to jIva dezaviratithI patana pAmI samyakatvamAM Take che ane te samyaktva mohanIyanA udayakALamAM eTale apratyAkhyAnIya kaSAyanA udayakALamAM anaMtAnubaMdhi kaSAyano udaya thAya to jIva mithyAtva guNasthAnakane pAme che. darzanAvaraNIya karma nava bheda hoya che. (1) cakSudarzanAvaraNIya, (2) acakSudarzanAvaraNIya, (3) avadhidarzanAvaraNIya, (4) kevaladarzanAvaraNIya, (5) nidrA, (6) nidrA nidrA, (7) pracalA, (8) pracalA pracalA ane (9) thINadhdhI-spenaddhi. cakSadarzanAvaraNIya karma - je indriya vaDe niyata kSetramAM rahelA padArthone jovAnI zakti te cakSu kahevAya tene AvaraNa karanAruM karma te cakSudarzanAvaraNIya karma kahevAya che. cakSudarzanAvaraNIya karmano udaya ekendriya, beindriya, teindriya jIvone satata cAlu hoya che mATe padArthone joi zakatA nathI. A cakSudarzanAvaraNIya sarvaghAtI rase baMdhAya che ane udayamAM dareka jIvone dezaghAtI rase thaine ja Ave che te dezaghAtI rasanA be bhedo hoya che. (1) alpa rasavALA pudgalo ane (2) adhika rasavALA pudgalo. ekendriya, beindriya, teindriya jIvone adhika rasavALA dezaghAtInAM pudgalono udaya hovAthI joi zakatA nathI. jyAre caurIndriya ane paMcendriya jIvone jyAre alpa rasavALA dezaghAtInAM pagalo udayamAM hoya che tyAre padArthone joi zake che ane jyAre adhika rasavALA dezaghAtI pagalo udayamAM Ave tyAre cakSu hovA chatAM pudgalonuM darzana thai zakatuM nathI arthAt jIvo karI zakatA nathI. abharasavALA. dezaghAtInAM pudgalonA udayathI je je padArthone jUe che te paNa maryAditapaNe cakSunI sAme je pudgalo rahelA hoya tene ja jUe che. te pudgalonuM sAmAnya jJAna prApta thAya te cakSudarzanano kSayopazama bhAva kahevAya che. Page 38 of 126 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakSunI Aju bAju uparanA bhAgamAM paDakhAnA bhAgamAM pAchaLanA bhAgamAM je je padArtho rahelA hoya te padArthone paNa ApaNe joi zakatA nathI e padArthone jovA mATe cakSune vavI paDe to joi zakIe bAkI nahi. mATe ApaNo kSayopazama bhAva bahu ja maryAdita rUpe hoya che. AvA maryAdita cakSudarzanAvaraNIya karmanA kSayopazama bhAvathI je je padArtho joie chIe temAM rAga-dveSa krodhAdi kaSAyonA pariNAmo pedA karIne karmabaMdha karyA karIe chIe te cakSanA kSayopazama bhAvano durUpayoga kahevAya che. enAthI cakSudarzanAvaraNIya karmano rasa gADha baMdhAya che. sArA padArthone joine aMtaramAM AnaMda pedA thAya te rAga kahevAya ane kharAba kudaratI drazya joine aMtaramAM nArAjI thAya te dveSa kahevAya che te maLelA padArthono durUpayoga karyo kahevAya mATe jJAnIo kahe che ke je jevuM maLyuM che te tevIrIte ja rAgadveSa vagara jovuM joie. nArakInA jIvonAM kSetranI apekSAe ApaNe je kSetromAM rahIe chIe te kSetro sArA che paNa devalokanA kSetronI apekSAe ApaNA kSetro durgadhathI bharelA che mATe jJAnIo kahe che ke manuSyanA zarIramAMthI eTalA bhayaMkara koTinA durgadhanA pudgalo nIkaLe cheke jenA kAraNe e pudgalonI pAMcaso yojana uMcAi sudhI vAsa uDI rahI che mATe devatAone ahIM AvavAnuM mana thatuM nathI ane samakItI devone thAya che ke ATalAM bhayaMkara durgadhavALA padArthomAM paNa manuSya rahIne rAgAdi pariNAma karI rahyA che mATe ApaNI teone dayA AvyA kare che. bhagavAnanI mUrtine jotAM AnaMda Ave te prazastarAga kahevAya kAraNake e rAga mohanIyane toDanAro arthAta toDAvanAro rAga che mATe ja roja bhagavAnanA darzana karavAnuM vidhAna kareluM che. sAdhunuM darzana paNa eTalA mATe ja che ane jinAgamanuM darzana, vAMcana, ciMtana, manana paNa ene mATe ja kaheluM che enAM jeTalA bane eTalA darzana vadhAre ja karavAnA kahyA che teneja jJAnIo cakSano sadupayoga karyo kahe che. - gharamAM je kAMi sajAvaTa karIne suzobhita rAkhe-emAM AnaMda pAme- koi joine vakhANa kare enAthI AnaMda pAme tote cakSudarzana karma tIvra rase gADha baMdhAya che paNa te vicAra kare ke levA javuM saMyama ja hatuM e na lai zakAyuM mATe saMsAramAM paDavuM paDyuM che to evI rIte ghara rAkhuM ke jethI koi AMgaLI cIMdhaNuM karI deva, gurU, dharmanI niMdA na kare ema vicArI sajAvaTa kare to karmabaMdha thavAne badale karma nirjarA sArI thAya. kAraNake tenuM lakSya dharmamAM che mATe prazasta rAga kahevAya che. jJAnIo kahe che ke jene jemAM vizeSa rAga hoya te jIvo tenuM vizeSa karma bAMdhIne te sthAnomAM utpanna thAya che. je padArthone joine AtmAnuM darzana pedA thAya, AtmA vizuddha bane evA padArthonA darzana vAraMvAra karavAthI AnaMdanI vRddhi ane sthiratA thatI jAya ema karavuM joie ane e AnaMda pedA thavA mAMDe eTale saMsAranA padArthone joine evo ke enAthI vizeSa AnaMda pedA thAya nahi evo svabhAva keLavavo joie. duniyAnA jIvone puNyodayathI be prakAranA padArtho maLelA che. (1) AtmAnuM darzana thai zake evA padArtho. (2) saMsAranA padArtho puNyodayathI malyA che te. A banne padArthonA darzanamAM AtmAno DhALa kai bAjunA padArtha pratye vizeSa che ? aMtara kai bAju ? bhale kriyA game tevI hoya paNa aMtara jo saMsAranA padArtho pratye haze AnaMda e bAju haze to ahIMthI maryA pachI ATalo paNa kSayopazama bhAva bhavAMtaramAM malI zake ke kema evI zaMkA pedA thaze ! bAhya padArthomAM jeTalI nirlepatA rAkhIne jIvIe tenAthI cakSudarzanAvaraNIya karmano kSayopazamabhAva Page 39 of 126 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhato jAya che mATe evo svabhAva keLavavAno prayatna karavo joie. acasudarzanAvaraNIya karma cakSa sivAyanI bAkInI cAre indriyono je kSayopazama bhAva pedA thavo te pedA thavAne roke te acakSudarzanAvaraNIya karma kahevAya che. ekendriya jIvone acakSadarzanAvaraNIya karmanA kSayopazamabhAvathI eka sparzendriyano kSayopazamAM hoya che bAkInI indriyono kSayopazama labdhi rUpe hoya che. beindriya jIvone acakSudarzanAvaraNIyanA kSayopazama bhAvathI sparzanA-rasanA beno kSayopazama hoya che. te indriya jIvone sparzanA-rasanA-dhrANa e traNa indriyono kSayopazama bhAva pedA thayelo hoya che. caurIndriya jIvone sparzanA-rasanA-dhrANa ane cakSu e cAranA kSayopazamamAM cakSano kSayopazama, cakSu darzanA varaNIyanA kSayopazamathI bAkInA traNano acakSu darzanAvaraNIyanA kSayopazama bhAvathI pedA thAya che. paMcendriya jIvone cakSu sivAyanI cArano kSayopazama bhAva acakSadarzanAvaraNIya kSayopazama bhAvathI hoya che. e indriyonA kSayopazama bhAvanI jeTalI maMdatA te acakSadarzanAvaraNIya karmano udaya kahevAya che mATe jeTalo indriyono saMyama karIne jIvana jIvIe enAthI atyakSa darzanAvaraNIyano kSayopazama bhAva vadhe ane jeTalo indriyono asaMyama karIne jIvIe tenAthI acakSu darzanAvaraNIyano udayabhAva vadhe che. jema svAdavALA pudgalo-padArtho jamavA malyA to te vakhate indriyane AdhIna thayA vagara upayoga kare nirlepa rahe to kSayopazamabhAva vadhe ane jo svAdane AdhIna thaine e indriyono upayoga kare to teno udayabhAva vadhe che. A banne darzanAvaraNIya dazamA sudhI baMdhAya che ane bAramAM guNasthAnaka sudhI udayamAM cAlu hoya avadhidarzanAvaraNIya avadhijJAna pedA thAya tenI pahelA jIvone sAmAnya jJAnanA upayoga rUpe je kSayopazamabhAva pedA thAya te avadhidarzana kahevAya che ane tene AvaraNa karanAra karma te avadhidarzanAvaraNIya karma kahevAya che. A paNa dazamAM guNasthAnaka sudhI baMdhAya che ane bAramA sudhI udayamAM hoya che. Ano rasa sarvaghAtI rUpe baMdhAya che ane udayamAM dezaghAtI rase ja hoya che temAM jyAre dezaghAtI abhyarasavALA pudgalono udaya cAlato hoya tyAre kSayApazamabhAva pedA kare ane jyAre dezaghAtI adhika rasavALA pudgalono udaya cAlato hoya tyAre avadhidarzanAvaraNIyano udaya bhAva cAlato hoya che ema kahevAya. kevaladarzanAvaraNIya karma saMpUrNa jJAna pedA thayA bAda eTale kevalajJAna pedA thayA bAda darzanAvaraNIya karmano saMpUrNa kSaya thayA. bAda ja kevaladarzana utpanna thAya che. sAmAnya rIte mohanIya karmano saMpUrNa kSaya dazamA guNasthAnakanA aMte thAya che tyAra pachI bAramAM guNasthAnakane jIva pAme che ane tyAM jJAnAvaraNIya karma-darzanAvaraNIya karma ane aMtarAya karma A traNe karmono eka sAthe nAza kare che temAM A traNe karmano nAza thatAM pahelA samaye jIvane jJAnanA upayoga rUpe kevalajJAna pedA thAya che ane bIjA samaye kevaladarzanano upayoga thAya che. A Page 40 of 126 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevala darzanano upayoga samaya samayanA aMtare sAdi anaMtakALa sudhI jIvane cAlyA ja kare che. A levala darzananA upayogathI jagatamAM rahelA saghaLAya padArthone bhUta, bhAvi, vartamAna paryAyo sAthe sAmAnya bodha rUpe cAlyA ja kare che. AvA bodhane AvaraNa karanAra karma te kevala darzanAvaraNIya karma kahevAya che. A dazamA guNasthAnaka sudhI baMdhAya che ane bAramAM guNasthAnaka sudhI udayamAM hoya che. A prakRtino rasa sarvaghAtI rasarUpe ja udayamAM hoya che. nidrA nidrA pAMca prakAranI hoya che. sukhapUvaka uMghamAMthI uThI zakAya eTale jarAka sAmAnya avAja thAya. ane uThI javAya evI je uMgha te nidrA karma kahevAya che. jeTalI uMgha vadhe eTalo pApano udaya vadhe che. uMghanA kAraNe jIvane khabara paDatI nathI ke pote zuM karI rahyo che ? kyAM che ? vagere. ghaNAM jIvo uMghamAM cAle paNa che ane cAlatAM cAlatAM kyAM jAuM chuM, kone tyAM jAuM chuM e paNa khabara paDatI nathI. uMgha je che te jIvanA jJAnataMtuone suSupta karI temAM sthiratA pedA karAve che eTale jJAnanA upayogane suSupta rUpe banAvavAnuM kAma A nidrA karatI hovAthI jJAnIoe pApa prakRti kahelI che. A udayakALamAM jIvane sarvaghAtI rasa ja udayamAM hoya che, baMdhAya che. sarvaghAtI rase ane eja rase eTale jevA rase bAMdhelI hoya tevA rase ja udayamAM Ave che. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA AtmAo chellA bhave A nidrAnA udayakALano nAza karavA mATe saMyamano svIkAra kare che tyAre abhigraha kare che ke jyAM sudhI kevalajJAnanI prApti na thAya tyAM sudhI jamIna upara pagavALIne eTale palAMThI vALIne besavuM nahi ane eTalA ja mATe jeTalo chadbhastha kALa hoya che tyAM sudhI khaDApage rahI ArAdhanA kare che temAM zrI haSabhadevA bhagavAnano saMyamano chadbhastha paryAya eka hajAra varasano thayelo che e eka hajAra varasamAM mAtra covIza. kalAka ja uMgha thayelI che. te kai rItanI ? eka sAthe saLaMga nahi paNa eka hajAra varasamAM jyAre jyAre vacamAM vacamAM kSaNavAra jhokuM AvI jAya pAchA sAvadha thai jAya te jhokA rUpe AvelI nidrA bhegI karIe tyAre eka ahorAtra jeTalI eTale covIsa kalAkanI nidrA thayelI che evI ja rIte zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAnA AtmAne, chelle bhave saMyamano svIkAra karI sADA bAra varasanA saMyama paryAyamAM kSaNa kSaNa jeTalI nidrAno kALa bhego karatAM aDatAlIza miniTa mAtra uMgha thayela che. bAkInA badhA kALamAM padArthanI ciMtavanA karatAM karatAM kALa pasAra karelo che mATe A AtmAoe jJAnanA upayogamAM sthira rahI padArthono ciMtavanA karatAM karatAM darzanAvaraNIya karmano saMpUrNa nAza karyo che. have ApaNI vAta karIe to pahelA ApaNe nidrAne pApa rUpe mAnIe ke samajIe chIe kharA ? savAranA ghaNIvAra ema bolIe ke hAza ! Aje to khuba sarasa uMgha AvI gai koi vakhata uMgha ja na AvI hoya to bolIe ke kAle rAtanA to jarAya uMgha ja na AvI. A rIte bolatAM ne vicAratA rAga ane dveSanA vacano hovAthI darzanAvaraNIya karma cIkaNA rase bAMdhatA jaie chIe. nidrAne lIdhe jJAnano kSayopazama bhAva nAza pAme che mATe jJAnIo kahe cheke zarIrano thAka utAravA mATe AtmAne jJAnanA upayogamAM sthira karavA prayatna karavo joie. toja nidrAno nAza thAya. jJAnIo. kahe che ke pApI mANaso uMghatA sArA ane dharmI mANaso jAgatA sArA. dharmI mANasane jagADavAmAM doSa nahi. anidrA e vAstavika paNe roga nathI paraMtu saMsAranA koi paNa TenzananA kAraNe koika jIvane kyAreka AvuM thAya che. jJAnIo kahe che ke AhAra ane nidrA vadhAryAM vadhe ane ghaTADyA ghaTe ema che. uNodarI Page 41 of 126 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAthI zarIra rtimAM rahe, uMgha na Ave. jo adhika khavAi jAya to zarIrano thAkoDo utAravA mATe ene uMgha levI ja paDe che. AhAra ghaTADavAnA prayatnanA kAraNe thoDA divasa bhUkha jevuM lAgaze paNa pachI Teva paDI gayA pachI nidrA upara vijaya meLavI zakAze. jJAnI bhagavaMto kahe che ke jema saMyama paryAya vadhe eTale dIkSAnA varSo vadhe tema dhIme dhIme enI nidrA ghaTavI ja joie. AcArya-upAdhyAya bhagavaMtone-gItArtha muni bhagavaMtone traNa kalAkathI vadhAre uMghavAno niSedha che koi di' paNa adhika nidrA na karAya. jema nidrA vadhatI jAya tema jJAnano kSayopazama bhAva ghaTato jAya. grahasthane vadhAremAM vadhAre cha kalAkanI nidrA kahelI che. rAtrimAM vizeSa jAganArAone mATe manuSyo nahi paNa jAnavara kahelA che. nidrAnA kALamAM marelo jIva moTA bhAge durgatimAM gayA vagara rahe nahi kAraNa ke nidrAnA udayakALamAM jIvane karmano baMdha paDe to durgatino paDe che. navakAra gaNIne sUtelA jIvane paNa jo bIjA vicAro karyA vinA sUto hoya to uMghamAM ne uMghamAM mare to sadgatino baMdha paDe che paraMtu ApaNe to navakAra pahelA gaNI pachI AvatI kAlanI kAryavAhInA vicArono svAdhyAya karI pachI sUi jaie evA chIe to sagatino baMdha kyAMthI paDe ? nahitara navakAra gaNatAM gaNatAM uMgha na Ave to navakAra sivAyanA bIjA vicAro na Ave evuM bane che kharUM ? jo A rIte vicAro karIe to jarUra nidrA ghaTe ja. paisAnI vicAraNA karatAM karatAM uMgha uDI gai hoya athavA uDI jatI hoya evuM vyavahAramAM ghaNIvAra bane che to navakAra Adi gaNatAM puNya pApanA padArthanuM ciMtana karatAM uMgha uDI gai hoya ema kema nathI banatuM ? anukULa padArthono ApaNA aMtaramAM ja rasa che enI apekSAe jJAnanA padArthano ApaNA aMtaramAM rasa keTalo ? mATe jJAna taMtuono upayoga kSayopazamabhAva rUpe cAlato hoya tene dabAvIne kSayopazama bhAvane ocho karavAnuM kAma athavA e kSayopazamano nAza karavAnuM kAma A pAMca prakAranI nidrA pApa prakRtio je kahela che te karI rahelI che. koi na uMghanArane ApaNe parANe uMghADIe to keTalIkavAra tIvrarase darzanAvaraNIya karma bAMdhI besIe evuM paNa bane ane bhavAMtaramAM sadA uMghatA evA ekendriyapaNAmAM javuM paDe evo karmabaMdha paNa karI besIe koine bimArImAM uMgha na AvatI hoya to uMghavAnuM kahevA karatAM jarA ADA paDo ema kahI zakAya AvI vyavahArU bhASA paNa jJAnIoe batAvI che. uMghavAnuM bolIne tathA ArAma karo bolIne paNa pApa bAMdhIe chIe. nAnA bALakane ghoDIyAmAM hIMcakA nAkhIne suvADavAmAM paNa darzanAvaraNIya karma baMdhAya che. vajasvAmIjIno jIva, bApAe dIkSA lIdhI che nahitara ghare hota to keTalo sAro janma mahotsava karata e zabdo sAMbhaLIne sutA sutA paNa sajAga thai gayA. mAe bApane ApyA pachI sAdhvIjIonA makAnamAM eTale upAzrayamAM rahIne ghoDIyAmAMne ghoDIyAmAM sajAka rahI nAnI uMmaramAM agyAra aMga bhaNyA. mATe vicAro badalIne, vahevAramAM bhASAnA zabdo badalI nAMkho. to eja kriyA karatAM darzanAvaraNIya karma tIvrarase baMdhAya nahi. gItArtha gurU bhagavaMto ke kevalI bhagavaMto sUtA nathI. zarIrane ADu pADIne paNa padArthonI ciMtavanA karatAM svAdhyAyAdi ja kayAM kare che aMtarathI sajAga rahetA hoya che ApaNI sajAkatA keTalI che ? je jIvane jyAre uMghavuM hoya tyAre uMghI zake ane jAgavuM hoya tyAre jAgI zake tevA zarIravALA jIvane nirogI zarIravALA kahevAya tevA zarIramAM thAkoDo paNa lAge nahi. ApaNe nidrA ghaTADavAno prayatna karIe chIe kharA ? je jIvonI uMgha zvAna eTale kUtarA jevI hoya tene jJAnIo nidrA kahe che. temAM nidrAno rasa bahu alpa hoya che. A nidrAonAM bhedomAM jevo abhyAsa pADIe evI nidrA thatI hoya che. Page 42 of 126 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nidrA nidrA je jIvone uMgha AvI gayA pachI uThADavA mATe ghaNI mahenata karavI paDe. vAraMvAra prayatna karavo paDe, DhaMDhoLavA paDe tene nidrA nidrAno udaya kahevAya che. A nidrA pahelI nidrA karatA vadhAre rasavALI udaya prakRti kahevAya che mATe adhika pApavALI kahevAya che. A nidrAno udayakALa jIvone chaThThA pramatta sarvavirati guNasthAnaka sudhI hoya che baMdhamAM pahelA ane bIjA be guNasthAnake baMdhAya che. pracalA jIvone baThA beThA ke ubhA ubhA uMgha Ave eTale jhokuM Ave te pracalA darzanAvaraNIya karma kahevAya che. sAmAnya rIte jhokuM Ave ane tarata ja jatuM rahe che. lAMbAkALa sudhI A nidrAno kALa Takato nathI mATe pracalA kahevAya che paNa je viSayanI vAto cAlatI hoya te viSayanA jJAnataMtuonI vicAraNAne ekdama jhokuM AvatA naSTa karI nAMkhe che. zuM vicAro cAle che zuM boluM chuM ? kyAM beTho chuM e kAMi te vakhate yAda rahetuM nathI mATe tene jJAnIoe pApa prakRti kahelI che. A nidrA eTale pracalA. AThamA guNasthAnakanA pahelA bhAga sudhI baMdhAya che ane bAramA guNasthAnakanA upAnya samaya sudho udayamAM hoya che ema kahevAya che. sAmAnya rIte kSapaka zreNI prApta karyA pachI zukla dhyAna hovAthI nidrA ke pracalA hotI nathI paNa A dhyAnamAM nidrAno udaya keTalAka AcAryo mAne che enuM kAraNa e jaNAya cheke kSapaka zreNIthI jIva pAcho paDavAno ja nathI mATe nidrAno ke pracalAno udaya A jIvone kAMi nukzAna karI zake ema na hovAthI udaya nikLa banI jAya che mATe rahe to vAMdho nathI AthI bAramA guNasthAnaka sudhI udaya kahelo che. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA AtmAone chadmastha paryAya rUpa saMyamamAM moTAbhAge A nidrAno udaya eTale pracalAno udaya kAma karato hoya che chatAM paNa pota potAnA padArthanA ciMtanamAMthI jarAya pAchA paDatA nathI. ekAgra citta suMdara rIte jALavI zake che. A udaya paNa sarvaghAtI rasavALo ja hoya che. pracalA pracalA cAlatAM cAlatAM je jIvo uMghatA hoya che teone pracalA pracalA nidrA kahevAya che. hAthI haMmezA moTA bhAge cAlatA cAlatA uMghato ja hoya che. mahAvata jyAre jagADe tyAre jAge che keTalAka jIvo gADI calAvatAM calAvatAM paNa uMghatA hoya che ane e uMghanA kALamAM huM kyAM chuM ? kyAM beTho chuM ? zuM karI rahyo chuM ? e kAMi khyAla hoto nathI mATe ekasIDanTA ghaNAM thatAM jAya che. A udayakALamAM tIvrarasa sarvaghAtIno hoya che mATe Ano udayakALa chaThThA guNasthAnaka sudhI hoya che. pahelA ane bIjA be guNasthAnaka sudhI baMdhAya che. thINadhdhI nidrA :- divase ciMtaveluM kAma adhurUM hoya te karavAnI vicAraNA karIne sUi jAya pachI rAtanA uMghanA kALamAM uThIne je kAma karavAnuM, jyAM karavAnuM hoya tenAM sAdhano cAvIo lai bAraNA kholI te sthAnamAM jAya, peDhI kholI je kAma karavAnuM hoya te jaldI karI peDhI vAsI ghare AvI sAdhano ThekANe mukIne sui jAya te thINadhdhI nidrA kahevAya che. A nidrAnA udayakALamAM ene kazI khabara paDatI nathI mAtra rAtanA AvA prakAranuM svapta AvyuM hatuM evo ene kAMika bhAsa thAya. A nidrAnA udaya kALamAM cakravartInA vakhatanA kALamAM baLadeva karatAM aDadhuM baLa pedA thAya che. atyAre vartamAnamAM koine A Page 43 of 126 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nidrAno udaya thAya to potAnA baLa karatAM AThagaNuM adhika baLa pedA thai jAya che mATe te pakaDI zakAtA nathI. A nidrAnA udayavALA jIvo moTebhAge narakagAmI hoya che eTale narakamAM javAvALA hoya che mATe AvA jIvo sAthe koi vyavahAra karAya nahi. sAdhupaNAmAM AvA jIvo kadAca AvI gayA hoya to temane samajAvIne ghare ravAnA karavAnuM vidhAna che kAraNa ke koivAra koi sAdhunI sAthe kaSAya thai gayo hoya to. rAtanA A nidrAnA udayakALamAM sAdhunI hatyA karI nAMkhe evuM bane mATe teone rakhAtA nathI. AnA uparathI vicAra e karavAno ke bIjA divasanuM AgaLanA divasonAM plAnIMga karI rAkhavAmAM Ave che te karI rakhAya nahi ane evA plAnIMga rAkhI vicArIne suvAya nahi e mATe manuSya janma malyA che ? yAtrA mATenAM plAnIMga ekalI yAtrAnA nathI hotA mATe rAtanA sutA pahelA na karAya to sAruM jo yAtrA. sAthe vahevAranI vAto vicAre to pApAnubaMdhi puNya baMdhAya che. rAtanA vicAramAM Tenzana karavA thakI bIjA sAthe sunArAneya ciMtAne Tenzana pedA karAve evuM bane che mATe e vicAraNAo rAtanA karavAno niSedha che. bAkI to je thavAnuM che te te pramANe ja thavAnuM che. ApaNA vicAra mujaba thavAnuM nathI to zA mATe AvI vicAraNAo karyA karavI. A pAMce nidrAmAMthI ApaNane kayI nidrAno udayakALa cAle che te ApaNe vicAravAnuM che. nidrA ane pracalA abhyarasavALI che e nidrA lAvavI ApaNA hAthanI vAta che jyAre bAkInI traNa adhika rasavALI hoya che. darzanAvaraNIyanI nava prakRtiono baMdha pahelA ane bIjA guNasthAnake cAlu ja hoya che. udaya chaThThA sudhI naveno cAlu ja hoya che. nidrA nidrA-pracalA pracalA-thINadhdhI A traNa sivAya darzanAvaraNIyanI cha prakRtiono baMdha trIjAthI. AThamA guNasthAnakanA pahelA bhAga sudhI cAlu ja hoya che ane nidrA pracalA sivAya bAkInI cAra prakRtiono baMdha AThamAnA bIjAthI dazamA sudhI satata cAlu hoya che. jyAre chano udaya sAtamAthI bAramAnA upAjya samaya sudhI hoya che. cArano udaya bAramAnA aMta samaye ja jIvone ekaja samaye hoya che. azAtA vedanIya lAbhAMtarAya karmanA udayathI anukULa padArthone badale pratikULa padArthonI prApti thayA kare lAbhane badale geralAbha meLavI potAnA AtmAne jIva du:khI karato jAya te azAtAvedanIya kahevAya che. jema jema mahenata kare tema tema saLatAnI jagyAe niLatA prApta thayA kare te azAtA vedanIya karma kahela che. zarIramAM rogAdi pedA thatAM jAya-roga sahana na thato hoya-teno aMtaramAM baLApo rahyA karato hoya teneya azAtA vedanIya karma kahyuM che. anukULa padArthomAM jIvane saMtoSa ane AnaMdanI lAgaNIne badale asaMtoSa ja raheto hoya te paNa azAtAno udaya gaNAya che. jIvane sahana karavAne badale glAnI pedA thAya te paNa azAtAnA udayathI jo jIva sahana karavAnI Teva na pADe to saMtoSAdi pedA thavAne badale asaMtoSa Adi pedA thAya-thayA kare e paNa azAtAno udaya. A uparathI nizcita thAya che ke azAtA vedanIya traNa prakAre jIvane herAna kare. (1) zarIramAM rogAdi pedA thAya tyAre sahana karavAne badale glAni pedA thAya te azAtA. (2) aMtarAya karmanA udayathI kAmamAM saphaLatAne badale niSphaLatA maLatI jAya tenAthI glAni pedA Page 44 of 126 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya te. (3) mohanIya karmanA udayathI saMtoSane badale asaMtoSa pedA thayA kare hajI vadhAre male to sAruM ema glAnino anubhava thayA kare te azAtA. A traNe kAraNathI je pramANe aMtarAya ke mohanIya karmano tIvrarasa bAMdhyo hoya te prakAre azAtA vedanIya karma udayamAM Ave che. tenAthI bacavA mATe sahana karyA karavuM. sahajatAthI, samatAthI sahana karyA karavuM eja kalyANakArI upAya che bAkI to azAtA vedanIyano abhyarasa bhogavavA lAyaka laine Avyo haze paNa sahana karavAnI vRtti nahi kare ane glAni karyA ja karaze to azAtA vedanIya tIvrarase bAMdhI deze. mATe dharmakriyAmAM lInatA lAvI bhakti karatAM karatAM zAtA vedanIya tIvra rase bAMdhelI haze to azAtAnA udayakALamAM jIva zAtAno anubhava karI zakaze. pANInI bhamarImAM mANasa phlAi jAya to zuM thAya ? mANasa marI jAya emAMthI nIkaLavAno koi rasto male nahi evI ja rIte moharAjAnI pApanI bhamarIomAM ksAi gayA to tyAMthI bahAra nIkaLavAno. koi rasto malaze nahi. zarIramAM koi roga nathI. lAbhAMtarAya karmano kSayopazama bhAva paNa che chatAM eka mohanIya karmanA udayathI jIva asaMtoSa ane male temAM ochuM ochuM mAnIne glAnimAM ja jIvyA kare te azAtAthI jIvato jAya che ema kahevAya che. dIkarAne bhaNAvI gaNAvIne moTo karyA pachI kamAto thAya ane e tamArAthI moTuM vI de to te du:kha khamI khAvAnI tAkAta keLavazo ? keLavI che ? teno puNyodaya che ane ApaNo pApodaya che mATe Ama bane che temAM eno zuM doSa ema mAnIne sahana karI levAnuM kharUM? patni eTale potAnI patni be zabdo kaDaka kahe toya sAMbhaLI levAnuM mArA sArA mATe ja kahe che. ema mAnIne sahana karI levuM. AvA TAime glAni karIe to azAtA tIvrarase baMdhAya ane eja mAre pAchuM bhogavavuM paDaze mATe sahana karI lauM evo vicAra kharo ke bolavA jAya to bIjI cAra sAMbhaLavI paDe ema che mATe sahana karI lauM e bhAva hoya che ? jo e bhAva hoya to sahana karavA chatAMya azAtA tIvrarase baMdhAtuM jAya che. zAtA azAtAM bannemAM sAvadhagiri rAkhIne potAnuM jIvana jIve teneja Atmika guNanuM darzana thai zake. pApanAM rasanAM udayanA kAraNe ja ApaNo saMsAra cAle che, vadhe che. dA.ta. eka ja prakAranA Daka zabdo dIkarI bApane ke mAne bolI hoya ane eja zabdo gharamAM dIkarAnI vahu bolI hoya to te bannenAM zabdo sAMbhaLatA aMtaramAM glAni du:kha konA zabdothI thAya ? kahone ke vahunA zabdothI e AvuM kema kahI zake bole ja kema eto. hajI kAlanI AvelI che ! AvA vicAro jema jema karatAM jAya tema tema azAtA tIvrarase baMdhAya game teTalI. zAtAnI sAmagrI malI hoya chatAM tamane zAtAno anubhava kyAMthI thAya ? dikarI ane vahu banne pratye aMtaramAM samabhAva kharo ? be dikarAo hoya to paNa banne pratye samabhAva nathI hoto to pachI bIjAnI kyAM vAta karavI ? AvI glAnI pedA thaye enA kAraNe mohanIya karmanA udayathI-rAgAdi pariNAmanA kAraNe khoTuM lAgI-javAthI lAMbI mAMdagI pedA thayelI hoya enAthI bApa sAme dIkarAnA ja guNa gavAtA hoya tyAre paNa aMtaramAM glAnI anubhavAya tenAthI ja azAtA vedanIyano tIvrarasa baMdhAi jAya che. mATe zAtA azAtA bannemAM jIvana jIvatA zIkhavAnuM kahyuM che. zAtAnA kALamAM AnaMda nahi ane azAtAnA kALamAM glAni nahi mane puNyanA udayathI jeTaluM malavAnuM hatuM jevuM malavAnuM hatuM tevuM kahyuM che ama samajIne jIvavAnuM. aMga DhAMkavA mATe kapaDuM joie e male zAtAnA udayathI temAM AvuM joie AnI sAthe A mecIMga Page 45 of 126 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joie. mecIMga vagara to cAle ja nahi ema vicAravAnuM nahi. ATaluM ya male che ne ? bIjAne e paNa malatuM nathI mATe je male temAM calAvI levAnI tAkAta che ne ? sukhanA kALamAM ane duHkhanA kALamAM samAdhi rAkhIne je je grahastho jIvI gayA eonAM caritro (jIvana caritro) chaThThA ane sAtamA guNasthAnakamAM rahelA mahAtmAone lakhavAnuM mana thayuM ane lakhyA zAthI ? e jIvo uMcA pariNAmavALA hatA mATe ja manathI lakhyA. aneka jIvone lAbhanuM kAraNa jANI e lakho zakyA. zAtA vedanIyanA udayakALamAM nirlepa rIte jIvIe to azAtAnA udayakALamAM samatA bhAva pedA thai zake mATe zAtAnA udayakALamAM rAgAdino saMyama karIne jIvana jIvatAM zIkhavuM joie ke jethI azAtAnA udaya kALamAM glAni na thAya ane samatA Ave. zAtAnA udaya kALamAM rAga karIne jIvavAthI azAtA nA udayakALamAM samatA Avaze nahi. arthAt azAtA samatAthI bhogavI zakAze nahi. zAtA azAtA samatA bhAve bhogavavA mATe pahelA naMbare vicAra karavAno ke A badhuM puNya che to maLyuM che ane je di' puNya purUM thaze te vakhate jatuM raheze mATe temAM rAgAdi na thAya tenI kALajI, bIjA naMbare zarIra e AtmAthI bhinna che e jJAna AtmAmAM jabarajasta rIte sthira thavuM joie. gajasukumAla rAjakumAre potAnI AkhI jIMdagI sukhamAM vItAvI. bhara juvAna vaye badhA anukULa sukhone sArI rIte bhogavI rahyo che paNa jyAM nemanAtha bhagavAna dvArakA nagarInI bahAranA udhAnamAM padhAryA che ane zrI kRSNa mahArAjA potAnA parivAra sAthe dezanA sAMbhaLavA mATe gayA che temAM A gajasukumALa paNa sAthe che. bhagavAnanI eka ja vAra dezanA sAMbhaLatAnI sAthe vairAgyabhAva pedA thai gayo zAthI ? kaho ke sukhone nirlepatA thI bhogavatA hatA mATe ne ? saMyamanI bhAvanA jAgI, bhagavAna pAse, bhagavAnanA hAthe sayamano svIkAra karyo ane bhagavAnane kahyuM ke bhagavan mAre mokSa joie che. kayA upAyathI mane jaldI mokSa maLe e upAya batAvo. bhagavAne kahyuM ke-jo Aje ja mokSa joito hoya to smazAnamAM jA-kAussaga dhyAne ubho rahe-je je kAMi pariSaha upasarga Ave te veThI leje tane mokSa malI jaze. gajasukumAla muni tahatti karIne nIkaLyA ane sAMje ja upasarga Avyo. potAnA somila nAmanA sasarAe mATInI pALa mAthA upara bAMdhIne kheranA aMgArA saLagAvIne mAthA upara mukyA emAM je vedanA thai te vedanA sahana karI letAM teja divase kALadharma pAmI sakaLa karmathI rahita thai mokSe gayA. vicAro. sukhano zAtA vedanIyano kALa nirlepa rIte bhogavelo na hoya to dezanAthI vairAgya thAya ? e vairAgyanA kAraNe sukhanA padArthomAM sukha nathI paNa ekAMte duHkha ja che mATe mAre mArA AtmAnuM saMpUrNa sukha joie che. je rIte male te rIte Aje ja joie che e vicAra kyAre Ave ? ane te vicArathI azAtAnA udayathI je duHkha AvyuM te samatA bhAvathI veThI zakyAne ? to te veThavAthI te ja bhavamAM mokSe gayAne ? mATe ja jJAnIo kahe che ke azAtAnA udaya kALamAM jeTalI samatA rAkhIzuM eTaluM jaldI jarUra kalyANa thaze ja. kAraNa ke thokanI thoka sakAma nirjarA cAlu ja thai javAnI ane sArokALa hoya to badhA ghAtI karmono nAza thatAM kevalajJAnanI prApti ane aghAtInAM nAzathI mokSa thai ja javAno kadAca evo kALa na hoya to ahIMthI mahAvideha kSetramAM janma tyAMthI mokSa e paNa na bane to trIjA bhave mokSa thavAno ja. mATe samatA rAkhIne sahana karatAM zIkhavuM eja zreyakArI che ne ? evI ja rIte skaMdhaka muni pAMcaso ziSyo sAthe je gAmamAM AvyA che te gAmamAM rAjAe pAMcaso sAthe ghANInA yaMtramAM pIlavAno hukama karyo che temAM badhA sAdhuo ane bAlamunione e upasarga je Page 46 of 126 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avyo te veThavAmAM AnaMda Ave che. koine paNa rAjA pratye ke maMtrI pratye dveSa Avato nathI potAnA karmone yAda karIne rAjIthI ghANImAM pIlAtA jAya che, hADakA tUTatAM jAya che, lohInI nadIo vahe che chatAM e du:khA veThavAmAM AnaMda ane samatA rAkhIne huM pahelo, huM pahelo mane pahelAM lyo ema kahIne eka eka mokSe jAya che kevo AnaMda azAtAna veThavAmAM Avato haze ? mokSa mATenI tAlAvelI keTalI haze ? e jIvonI apekSAe ApaNane Aje je AvI suMdara sAmagrI maLelI che teno AnaMda keTalo pedA thAya che ? ubhI karIne azAtA veThatAM nathI paNa karmanA udayathI je azAtA Ave te paNa samatA pUrvaka veThavAnI taiyArI keTalI ? e vicAro. evI ja rIte rAjagRhI nagarImAM mAsakhamaNane pAraNe metAraja muni sonIne tyAM gocarI AvyA che. sonI javalA ghaDatAM ghaDatAM ukyo che ane mahAtmAne sArA bhAvathI vahorAve che mahAtmA bahAra nIkaLe che ane tyAM raheluM krauMca pakSI ghaDelA javalA gaLI jAya che. muni jUe che. sonI jvalA zodhe che maLatAM nathI. mahAtmA pratye zaMkA jAya che ane pUche che jvalA kyAM gayA kone lIdhelAM che ? jo Ape lIdhA hoya to Apo. mahAtmA mauna rahe che. jo A vakhate sAcuM kahe to krauMca pakSInA ghAtanuM pApa lAge che mATe bolatA nathI. sonI kaDaka thai upasarga kare che. taDake ubhA rAkhI vAdhaDa vIMTALI du:kha Ape che mahAtmA dharma dhyAnamAM sthira thai sahana kare che ane kevalajJAna pAmI mokSe jAya che. krauMca pakSIe vISTAmAM jvalA kADhayA dekhI sonI pazcAtApa karI te ogho muhapattI lai sAdhu thAya che. ahIMvicAro eka paMcendriya jIvanI rakSA khAtara azAtA vedanIyathI AvelA pariSahane sahana karI mokSe gayA. vartamAnamAM ApaNI sthiti A mahApurUSonI apekSAe kevA prakAranI che e vicAro. koinI vAta thoDI paNa sahana karatAM zIkhyA chIe kharA ? ApaNI bhUla nathI chatAM jANIe chIe ke bIjAe bhUla karI che ane ApaNane ja Thapako Ape ke teMja bhUla karI che. Ane kaSTa to samatAtho bhUla na karI hovA chatAM micchAmi dukka dai bhUlanuM prAyazcita lai je kAMi kaSTa Ave te veThavA taiyAra thaie kharA ? ke je hoya te kahI daie ane Thapako ApanArane paNa zuM kahIe ? to pachI ApaNuM kalyANa kyAre thaze ? ane ThekANuM kyAre paDaze. eno vicAra karIe chIe kharA ? keTalIkavAra ApaNe to zarIrane kaSTa na paDe tema jUThuM bolIne azAtAthI bacavA prayatna karIe evA chIe ne ? mArA pApano udaya che ema paNa vicAratA nathI ne ? evo ApaNA aMtarano svabhAva vibhAva dazA rUpe pADI dIdhelo che ne ? AvA vicArothI azAtA vedanIyano tIvarasa bAMdhyA ja karIe chIe ne ? Aje moTAbhAge zarIranI azAtA karatAM mananI azAtA vadhAre che ema lAge che ? azAtA jItavI eTale samatA bhAve veThavI. deva, gurU, dharmanI ArAdhanA karatAM karatAM ApaNe zIkhavAnuM A che. mananI azAtAne samatA bhAve bhogavavAno abhyAsa pADavAno che. mananI azAtA karyA vagara game teTalA kaSTa sahana karIe temAM cittanI prasannatA Dage nahi to ApaNA baMdhAyelA asaMkhyAtA ke anaMtA bhavonAM du:khono bhukko bolI jAya evI tAkAta atyAre karelI ArAdhanAnI bhaktimAM rahelI che. AvI rIte bhakti karIe chIe kharA ? AvA pariNAma pedA karavAnAM dhyeya pUrvaka bhakti karIe chIe kharA ? sukhanA kALa mATe du:khanA kALamAM prasannatA haNAya nahi evo prayatna kare evA jIvone ja mananI zAtA bhogavatA AvaDe che ema kahevAya ! cittanI prasannatA eja bhaktinuM akhaMDita La che ane te thakI ja asaMkhyAtA ke anaMtA bhavonAM du:khono nAza thai zake che. mATe jJAnI bhagavaMto kahe cheke ekavAra cittanI. prasannatA pedA thai jAya eTale vadhAremAM vadhAre saMkhyAtA bhavomAM mukti nizcita thai jAya eTale e jIva Page 47 of 126 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhyAtA bhavomAM mokSe jAya jAya ne jAya ja. bolo A prayatna karavo che ? azAtA vedanIya eka eka aMtarmuhUrta aMtarmuhUrte chaThThA guNasthAnaka sudhI parAvartamAna rUpe eTale zAtA vedanIyanI sAthe baMdhAyAja kare che. temAM jo cittanI prasannatA pedA karIne azAtA bAMdhatA jaie to. abharase azAtA vedanIya baMdhAya che ane baMdhAtI zAtAvedanIya tIvrarase ane lAMbAkALa sudhI baMdhAyA kare che. azAtA vedanIyano udaya codamAM guNasthAnaka sudhI hoya che. teramA guNasthAnake bhUkha lAge te azAtAno udaya gaNAya che. kevalI bhagavaMto paNa potAnA AyuSyanA udayakALa sudhI zarIra TakAvavA mATe AhAra le che. samyapha pUrvakanI dukRta gaha kare ane sukRtanI anumodanA kare tenAthI sakAma nirjarA thAya che. jyAre samyapha vagaranI dukRta gaha ane sukRtanI anumodanA paNa jIvane akAma nirjarA karAve che. AkhI jIMdagImAM ATalA badhA tIrthonI yAtrA karI temAM koi tIrthamAM cittanI prasannatA pedA thai hoya ke jethI phrI phrIne te tIrthanI vAraMvAra yAtrA karavAnuM mana thayA kare evuM bane che kAraNa ke e jIvane lAge ke mArA mATe A tIrtha jarUra tAranArUM che ema lAge che evuM kAMi banyuM che? tIrthamAM jaine paNa cittanI prasannatA pedA nahIM karIe, pedA thayA pachI TakAvI na rAkhIe to. kalyANa nahi thAya. Ama kalyANakArI rastA upara caDhavA mATenuM baLa pedA karavAnuM che. baLa pedA thayA pachI vAMdho nahi Ave kAraNa ke e baLane TakAvavAno prayatna pachI cAlu ja rahevAno che. sukhamAM lIna thaine na jIve ane du:khamAM dIna thaine na jIve Avo anubhava thavA mAMDe ane jIvana jIvAya tyAre cittanI prasannatA thai kahevAya. dA.ta. bahu tarasa lAgI ane garamA garama pANI pIvA male to moTuM jarAya na bagaDe prasannatA pUrvaka pIvAya tyAre samajavuM cittanI prasannatA pedA thai kahevAya. evI ja rIte sukhanA kALamAM sukhanA padArthomAM paNa lInatA na Ave ane bhogavAya e paNa cittanI prasannatA kahevAya che. jyAre ApaNA AtmAnuM kalyANa karavuM haze tyAre A rIte cittanI prasannatA pedA karI ene TakAvavAnI zarUAta karavI ja paDaze. A rIte atyAra sudhImAM jJAnAvaraNIyanA pAMca bheda, darzanAvaraNIyanA nava bheda ane vedanIya karmano 1 bheda ema 15 bhedo pApa prakRtinAM joyAM. mohanIya karmanAM - 26 bhedo athavA 28 bhedo pApa prakRti rUpe gaNAya che. mithyAtva, anaMtAnubaMdhi Adi 16 kaSAyo. hAsya, rati, arati, zoka, bhaya, jugupsA, purUSaveda, strIveda, napuMsakaveda ema 26 bhedo thAya che. anuM varNana have zarU thAya che. mohanIya dama A karma sarva karmomAM mukhya karma che. AkhuM jagata A karmanA udayathI emAM otaprota thayeluM hoya che. ke jethI teno saMsAra vadhAratA jAya che. mATe jJAnI bhagavaMtoe A karmane saghaLA karmomAM rAjA samAna karma kahela che. A karmanA udayane AdhIna thayalA jIvo potAnA AtmAmAM guNarUpe rahela viveka draSTine pedA thavA Page 48 of 126 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ detAM nathI. eTale AtmAmAM rahelA vivekaguNamAM muMjhavaNa pedA karAve tene mohanIya karma kahevAya che. A karmanA mukhya be bhedo che. (1) darzana mohanIya karma, (2) cAritra mohanIya karma. (1) darzana mohanIya karma :- eTale jIvone sAcI ke khoTI koipaNa prakAranI je zraddhA eTale Atmika guNane pedA karavAmAM je upayogI thAya tevI je zraddhA te sAcI zraddhA gaNAya che. jJAnAvaraNIya karma Atmika guNane AMkhe pATA bAMdhavA jevuM jJAnI bhagavaMtoe kaheluM che. dareka jIvanA Atmapradezo asaMkhyAtA asaMkhyAtA hoya che. te dareka Atma pradezo eTale ke eka jIva asaMkhyAta AkAza pradezanI jagyAmAM (avagAhanAmAM) rahe che. te asaMkhyAtA Atma pradezomAMthI madhyanA ATha Atma pradezo ke je gAyanA AMcaLanI jema cAra urdhvadizA bAju ane cAra adho dizA bAju ema rahelA che. te AThe Atma pradezo sadA mATe saMpUrNa karmarahita kevalajJAnathI yukta hoya che. eTale siddha paramAtmA jevA e nirmaLa-svaccha Atma pradezo hoya che. e sivAyanA bAkInA asaMkhyAtA Atma pradezo ATheya karmanA pudgalothI avarAyelA eTale dabAyelA hoya che. temAM jJAnAvaraNIya karmanA pudgalo eka eka Atma pradeza upara AMkhe bAMdhelA pATAnI jama goLa goLa vIMTaLAine rahelA hoya che. atre hAtha-paga-nAka ane kAna Adino pATo na letAM AMkhano pATo lIdho che tenuM e kAraNa jaNAya ke manuSyanI AMkhanI racanA evA prakAranI rahelI che ke be AMkhonI vacamAM nAka AveluM hovAthI pATo bAMdhatA nAkanuM TeravuM vacamAM Ave che. ane tenA kAraNe AMkhe game teTalA pATA bAMdhavAmAM Ave to paNa e nAkanA TeravAnI nIceno ane AMkhanI bAjuno bhAga khullo ja rahe che. tyAMthI soya ke TAMkaNI pATAnI aMdara pesADavAmAM Ave to jai zake che paNa pATo phATato nathI ke pATAne kANuM paDatuM nathI. jyAre nAkane-mukhane-kAnane ke hAthane pATo bAMdhavAmAM Ave to temAM jarAya jagyA rahetI nathI ane soya vagere aMdara javA devA hoya to pATAne kANuM pADavuM paDe che. A kAraNathI AMkhanA pATAthI jaNAya che ke jJAnAvaraNIya karmanA pudgalo AtmA upara game teTalA paDala eTale pATA rUpe rahelA hoya to paNa AkhanI jema AtmAne je jJAna guNa teno anaMtamo bhAga eTale akSarano anaMtamo bhAga khullo ja rahe che. te avarAto eTale DhaMkAto nathI. jo te DhaMkAi jAya to jIva ajIva banI jAya. cetana-acetana jANI zakAya nahi. AthI AMkhanA pATA jevuM jJAnAvaraNIya karma jaNAvela che ema jaNAya che. AvaraNa karavAmAM sahAyabhUta thAya tevA padArthonI je zraddhA te khoTI zraddhA gaNAya che. A banne prakAranI zraddhAmAM jIvane muMjhavaNa pedA karAve. sthira thavA na de. tene darzana mohanIya karma kahevAya che. zarIra-dhana ane kuTuMba Adine sukhI karavAnI zraddhA rAkhIne je pravRtti karAve te zraddhAnA pariNAma sthiratA rUpe na rAkhavA de. temAM caMcaLatA, capaLatA, asthiratA pedA karAve te darzana mohanIya kahevAya tema ja heya eTale choDavAlAyaka padArthamAM choDavA jevI budhdhi ane grahaNa karavA lAyaka padArthomAM grahaNa karavA lAyakanI budhdhi pedA thayA pachI temAM muMjhavaNa pedA karAve eTale caMcaLatA, asthiratA pedA karAve te paNa darzana mohanIya karma kahevAya che. A darzana mohanIyanA traNa prakAro kahyA che. (1) mithyAtva mohanIya, (2) mizra mohanIya (3) samyak mohanIya. (1) mithyAtva mohanIya :- AnA udayathI jIvone viparIta budhdhi pedA karAve eTale ke jinezvara Page 49 of 126 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAe jagatamAM joyelA ane rahelA padArtho jevA svarUpe che tevA svarUpe nirUpaNa karela che, tene tevA svarUpe na mAne paNa tenAthI viparIta rUpe mAne, arthAta choDavA lAyaka padArtho je joyA che te grahaNa karavA. lAyaka rUpa mAne ane je grahaNa karavA lAyaka rUpe kahelA che te choDavA lAyaka rUpe mAne te mithyAtva kahevAya che. eTale ke sudeva-sugurU ana sudharmane kudeva-kugurU-kudharma rUpe manAve ane svIkAra karAve te mithyAtva che. A mithyAtvanA mukhya be bheda che. (1) laukika mithyAtva, (2) lokottara mithyAtva. 1. laukika mithyAtva - aneka prakAranA kahelA che. temAM mukhyatve AlokanA ane paralokanA sukhane mATe tathA AlokanA du:khanA nAzane mATe itara darzananAM deva-devI-saMnyAsI vagerenI mAnatA mAnavI temane kahyA mujaba dharmanI AcaraNA karavI te laukika mithyAtva kahevAya che. A mithyAtvanA doSathI-AvI. mAnatAothI jIva potAno saMsAra vadhArato jAya che. 2. lokottara mithyAtva - sudeva-sugurU ane sudharmane te rUpe na ArAdhatAM AlokanA sukhanA padArtho mATe, paralokanA sukhanA padArtho mATe athavA AlokamAM AvelA du:khano nAza karavA mATe arihaMtAdi devonI mAnatA mAnavI, temanI sevA bhakti karavI, evI ja rIte sugarU bhagavaMtone paNa e ja rIte mAnavA-pUjavA ane teoe batAvyA mujaba dharma, ArAdhanA karavI te lokottara mithyAtva kahevAya che. A mithyAtvanA udayathI jIvone samyakatvanI prApti durlabha banatI jAya che ane jIvo potAno saMsAra vadhAratA jAya che. sva sivAyanA jeTalA jeTalA padArtho jagatamAM rahelA che temAM sukhAkArI ane pratikULamAM du:khAkArInI je buddhi pedA karAvI tenA pariNAmanI dhArAmAM paNa jIvane muMjhavaNa pedA karAve te darzana mohanIya kahevAya che. (2) mizra mohanIya :- A mizra mohanIyano udaya jIvone trIjA guNasthAnake prApta thAya che. ekavAra jIva eTale anAdi mithyAdraSTi jIva upazama samakIta ke kSayopazama samakItanI prApti kare tyAre sattAmAM rahelA mithyAtvanAM traNa vibhAga kare che. 1. zudhdha pudgalo rUpe vibhAga jene samyakatva mohanIya rUpe kahevAya che. 2. mithyAtvanA keTalAka pudgalo zuddha ane azudhdha rUpe banAvavA te bIjo vibhAga jene mizra mohanIya rUpe kahevAya che. ane 3. mithyAtva mohanIyanA keTalAka pugalo evAne evA ja azudhdha rUpe rAkhe che te trIjo vibhAga jene mithyAtvanA pudgalo kahevAya che. A traNa vibhAga banAvyA pachI je jIvone mizramohanIyano udaya thAya eTale e jIvo samakItathI patana pAmIne trIjA guNasthAnake AvyA gaNAya che. A guNasthAnakamAM eTale e mizramohanIyanA udayakALamAM jIvone jinezvara paramAtmAnA tatvo pratye rAga paNa hoto nathI ane dveSa paNa hoto nathI. A pariNAma eka aMtarmuhUrtathI vadhAre kALa raheto nathI pachI jIva tyAMthI jo mithyAtva mohanIyano udaya thAya to pahelA guNasthAnakane prApta kare ane jo samyaktva mohanIyano udaya thAya to te jIvo kSayopazamAM samakItanI prApti kare che. samyaktva mohanIya :- A karmanA udayathI jIvane choDavA lAyaka padArthomAM choDavA lAyakanI buddhi ane grahaNa karavA lAyaka padArthomAM grahaNa karavA lAyakanI buddhi pedA karAvIne temAM sthira pariNAma na thavA de. paNa pariNAmanI dhArA caDha-utara rUpe rahyA kare ane jIva sAvadha na rahe to temAM muMjhavaNa pedA karAve Page 50 of 126 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te samyaktva mohanIya karma kahevAya che. A samyaktva mohanIyano udaya kSayopazama samakItI jIvone hoya che. upazama samakItI jIvone A prakRtino upazama hoya che ane kSAyika samakIti jIvone A prakRtino sarvathA kSaya thayelo hoya che. A prakRtinA udayathI jIva sAvadhagiri rAkhe che. mATe zraddhA TakAvIne pariNAmanI dhArA temAM sthira thatI jAya che. paNa A karmanI sahAyathI te zraddhA rahetI hovAthI potAno je svabhAva rUpa guNa che te pedA thavA detI nathI. mATe Ane paNa pariharavAnuM kahela che. eTale ke eno tyAga karavAnuM ja jJAnI bhagavaMtoe kahela che. A prakRtino udaya jIvone jaghanyathI eka aMtarmuharta sudho hoya che ane utkRSTathI chAsaTha sAgaropama sudhI rahI zake che. koi jIva kSayopazama samakIta pAmyA pachI AyuSya bAMdhIne bAramA devaloke bAvIza sAgaropamanA AyuSyavALo deva thAya tyAMthI cyavI manuSyapaNuM samakIta sAthe pAmI tyAM dezavirati ke sarva viratinA pariNAmane pAme eTale ke pAMcamA ke chaThThA guNasthAnakane prApta kare tyAMthI pAcho cothe AvI. phrIthI bAvIza sAgaropamanA AyuSyavALo deva thAya. tyAMthI samakIta sAthe manuSya thAya tyAM phrIthI dezavirati ke sarvaviratinA pariNAma prApta kare tyAMthI trIjI vAra bAvIza sAgaropamanA AyuSyavALo devA thAya. A rIte 22 X 3 = 66 sAgaropama tathA vacalA manuSya bhava adhika kALa sudhI A samyakatva mohanIyano udaya rahI zake che. je eTalA kALamAM jIva mokSane na pAme to eka aM te mizramohanIyano udaya prApta karI phrIthI samyakatva mohanIyano udhya pedA karI kSayopazama samakItanI prApti kare ane chAsaTha sAgaropama sudhI TakAvI rAkhe. A rIte ekaso batrIza sAgaropama kALa pUrNa thatAM jIva jo mokSe na jAya to tyAra pachI avazya mithyAtva mohanIyano udaya prApta thAya che. te mithyAtva mohanIyano udaya jaghanyathI eka aMtarmuhurta mATe paNa hoi zake che ane vadhAremAM vadhAre ardhapugala parAvarta kALa sudhI paNa rahI zake che. - samyakatva mohanIyano nAza karavA mATe sauthI pahelA anaMtAnubaMdhi cAra kaSAyono nAza karavo paDe. mithyAtva mohanIyano nAza karavo paDe. enA pachI mizramohanIyano nAza karavo paDe. enA pachI samyakatva mohanIyano nAza thAya. keTalAka jIvo anaMtAnubaMdhino nAza karIne pachI tAkAta nathI hotI to. aTakI jAya che ane krIthI anaMtAnubaMdhi cAra kaSAyono baMdha karIne sattA prApta karI zake che. kAraNa ke anaMtAnubaMdhi cAra kaSAyono bApa mithyAtva mohanIya sattAmAM hoya che. e mithyAtva mohanIya rUpa bApano nAza thAya eTale mizramohanIya ane samyakatva mohanIya nAza pAme pachI jIva kSAyika samakItanI prApti karI zake. A kSAyika samakIta pAmIne narakamAM gayelA atyAre tyAM vidhamAna jIvo AvA asaMkhyAtA hoya che. paMcendriya tiryaMca yugalika tiryacomAM kSAyika samakIta laine thayelA vartamAnamAM tyAM asaMkhyAtA rahelA. hoya che. e ja rIte vaimAnika devalokamAM rahelA kSAyika samakItI jIvo asaMkhyAtA che. jyAre manuSyomAM kSAyika samajItI jIvo niyamAM saMkhyAtA hoya che. kAraNa ke garbhaja manuSyo ja jagatamAM saMkhyAtA hoya che. cAritra mohanIya karmanuM varNana cAritra mohanIya eTale jIvo potAnA jIvanamAM je satakriyA ke asakriyA eTale ke sArI kriyA, zubha kriyA ke azubha kriyA je karI rahelA hoya che te kriyA karavAmAM pariNAmanI taratamatA rahevI, e pariNAmanI dhArAmAM muMjhavaNa pedA karAve te cAritra mohanIya karma kahevAya che. tenA mukhya be bheda che. (1) kaSAya mohanIya, (2) nokaSAya mohanIya. ane cAritra mohanIyanI je Page 51 of 126 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vyAkhyA karela che. tenuM kAraNa e che ke mArgaNA dvAranI aMdara saMyama mArgaNA dvAra Ave che. temAM saMsArI saghaLA jIvono samAveza karelo hovAthI avirati saMyama rUpe gaNe che te avirati saMyamavALA ekathI cAra guNasthAnakavALA jIvo hoya che. AthI te jIvonI je asata pravRttinI taratamatA te cAritra mohanIya kahela che. AvI ja rIte darzana mohanIyano vyAkhyAmAM sata zraddhA ke asata zradvA kahela che tenuM kAraNa paNa A mArgaNA dvAranI aMdara samyakatva dvAra je Ave che tenA cha bhedamAM mithyAtva. sAsvAdana ane mizra samakIta e traNa guNasthAnakavALA jIvono samAveza karIne samakIta kahela che. mATe ahIM zraddhAmAM sata ane asata zradvA kahela che. kaSAya mohanIyana svarUpa kaSa eTale saMsAra ane Aya eTale lAbha. jenAthI jIvone saMsArano lAbha prApta thAya eTale bhavanI paraMparA rUpa saMsAranI vRddhi thAya (vRdhdhi karAve) tene jJAnI bhagavaMto kaSAya kahe che. A kaSAyanA mukhya cAra bheda che. (1) anaMtAnubaMdhi kaSAya, (2) apratyAkhyAnIya kaSAya, (3) pratyAkhyAnIya kaSAya, (4) saMjavalana kaSAya. (1) anaMtAnubaMdhi kaSAya :- je kaSAyano udaya jIvone saMkhyAtA bhavanA-asaMkhyAtA bhavanA ke anaMtA bhavanA anubaMdha baMdhAve eTale ke pedA karAve te anaMtAnubaMdhi kaSAya kahevAya che. (2) apratyAkhyAnIya kaSAya :- je kaSAyanA udayathI jIvone koipaNa nAnAmAM nAnAM vrata paccakhANa ke niyamathI zarU karIne moTA moTA vrata niyama ke paccakhANa jIvanamAM pedA thavA na de eTale ke AvavA na de. karavAnuM jarAya mana thavA na de te apratyAkhyAnIya kaSAya kahevAya che. (3) pratyAkhyAnIya kaSAya - je kaSAyanA udayathI jIvone nAnA paccakhANa vrata niyamathI zarU karIne zrAvakanA bAra vrato, niyamo ane paccakakhANa karAvIne niraticAra rUpe pAlana karAve ane abhyAsa paDAvIne zrAvakanI agyAra pratimAM paNa vahana karAve paNa sarva viratinAM paccakakhANa pedA thavA nA de te pratyAkhyAnIya kaSAya kahevAya. (4) saMjvalana kaSAya :- je kaSAyanA udayathI jIvo sarva sAvadha vyApArano tyAga karIne sarvaviratinA paccakkhANa karIne niraticArapaNe pAlana kare paNa vItarAga dazAne eTale ke rAga-dveSanA udaya vagaranI avasthA prApta na thavA de te saMjvalana kaSAya kahevAya che. A anaMtAnubaMdhi AdI cAreya kaSAyonAM eka ekanA cAra-cAra bhedo hoya che. 1. krodha, 2. mAna, 3. mAyA ane 4. lobha. AthI 16 bhedo thAya che. te A pramANe (1) anaMtAnubaMdhi krodha, (2) anaMtAnubaMdhi mAna, (3) anaMtAnubaMdhi mAyA, (4) anaMtAnubaMdhi lobha, (5) apratyAkhyAnIya krodha, (6) apratyAkhyAnIya mAna, (7) apratyAkhyAnIya mAyA, (8) apratyAkhyAnIya lobha, (9) pratyAkhyAnIya krodha, (10) pratyAkhyAnIya mAna , (11) pratyAkhyAnIya mAyA, (12) pratyAkhyAnIya lobha, (13) saMjavalana krodha, (14) saMjvalana mAna, (15) saMjvalana mAyA ane (16) saMjvalana lobha. 1. anaMtAnubaMdhi krodha, mAna, mAyA ane lobha A cAra kaSAya jyAM sudhI jIvone udayamAM hoya che Page 52 of 126 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM sudhI jIvone samyaktvanI prApti thavA detA nathI ane prApta thayela samyaktvane, A kaSAya udayamAM Ave to teno nAza kare che. A kaSAyanI sthiti mAvajajIva sudhI kahelI che. eTale ke jIva purUSArtha karIne samyatva na pAme teTalA kALa sudhI A kaSAya udayamAM rahyA ja kare che. 2. apratyAkhyAnIya kaSAyanA udaya kALamAM jIvone dezaviratipaNuM prApta thatuM nathI. ane prApta thayelA dezaviratinA kALamAM A kaSAyano udaya thAya to teno nAza kare che. eTale ke lIdhelA vrata, niyama paccakhANane paNa A kaSAya toDI naMkhAvIne teno nAza karavAmAM sahAyabhUta thAya che. A kaSAya jIvane pedA thayA pachI vadhAremAM vadhAre bAra mahinA sudhI Take che pachI jIva sAvadha na rahe to anaMtAnubaMdhI kaSAyA thAya athavA pratyAkhyAnIya ke saMjvalana kaSAya pedA thAya. 3. pratyAkhyAnIya kaSAya - A kaSAyanA udaya kALamAM jIvone nAnAmAM nAnA paccakakhANa AdithI zarU karIne zrAvakane yogya bAra vrata Adi paccakakhANa pedA thavA de che. paNa sarva viratinA paccakakhANa pedA thavA detAM nathI. ane kadAca koi jIvone sarvaviratinA paccakhANa pedA thayelA hoya to A kaSAya udayamAM AvIne teno nAza karAve che. A kaSAyano udaya kALa vadhAremAM vadhAre cAra mahinA sudhI hoya che. 4. saMjvalana kaSAya - A kaSAyanA udaya kALamAM jIvone sarvaviratinA paccakakhANa karAve che ane jIva te kaSAyanI sahAya laine niraticArapaNe cAritra pALI zake che. paNa vItarAga dazAne prApta thavA detA nathI ane vItarAga dazAne prApta thayela jIvone udayamAM AvIne vItarAga dazAno nAza kare che. eTale ke koi jIva purUSArtha karIne saMjvalana kaSAyane dabAvato dabAvato eTale upazama karIne agyAramA, guNasthAnakane prApta kare tyAM vItarAga dazAno anubhava kare ane e anubhavano kALa eka aMtarmuhUrtano pUrNa thatAM dabAvelA saMjvalana lobhanA pagalo udayamAM Ave che ane te udayamAM AvIne jIvanA vItarAga dazAnA guNane nAza kare che. A kaSAyano sthitikALa jJAnI bhagavaMtoe paMdara divasa kahelo che eTale ke A kaSAya paMdara divasathI adhika raheto nathI. A kaSAyonAM pariNAmathI jIvo AyuSyano baMdha karI zake che. mATe AyuSya baMdhanA pariNAmone jaNAvavA A kaSAyo je soLa kahyA tenA cosaTha bheda karavAmAM AvyA che. sAmAnya rIte je guNasthAnakamAM jIvone pariNAmanI taratamatAnA kAraNe cAre prakAranA AyuSyamAMthI koine koi AyuSyano baMdha karI zake evI yogyatA hoya te jIvonI apekSAe ahIM A kaSAyonA bhedonuM varNana karela che. te cosaTha bhedo A pramANe jANavA. anaMtAnubaMdhi - anaMtAnubaMdhi krodha - mAna - mAyA - lobha. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA - lobha. anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA lobha. anaMtAnubaMdhi saMjvalana krodha - mAna - mAyA-lobha. apratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi krodha - mAna - mAyA lobha. apratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA-lobha. apratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA- lobha. apratyAkhyAnIya saMvalana krodha - mAna - mAyA-lobha. pratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi krodha - mAna - mAyA-lobha. pratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA-lobha, Page 53 of 126 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA-lobha. pratyAkhyAnIya saMjvalana krodha - mAna - mAyA-lobha. saMjvalana anaMtAnubaMdhi krodha - mAna - mAyA-lobha. saMjvalana apratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA-lobha. saMjvalana pratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA-lobha. saMjavalana saMjavalana krodha - mAna - mAyA-lobha. anaMtAnubaMdhi - anaMtAnubaMdhi kaSAyanuM varNana A kaSAyanA udayamAM rahelA jIvonI manodazA rIdradhyAnavALI hoya che. ke jenA pratApe pApane pApa mAnavA taiyAra thatA nathI, paralokane mAnatA nathI. potAne puNyathI je anukULa sAmagrI maLelI che te kema vadhAravI, kema bhogavavI ane na cAlI jAya tenI kALajI rAkhavA mATe game tevA pApa karavA paDe-kuTuMbane sukhI rAkhavA mATe game tevA pApa karavA paDe to tene pApa mAnato nathI. tIvra bhAve pApa karato jAya che ane adhika pApo karavAnI vicAraNAmAM rahyA kare che. dharma jevI cIja jagatamAM che ja nahi kAMi dekhAya che eto jIvone bharamAvIne tene maLela sukhone choDAvavA mATenI vAto che. AthI dharmano dveSI hoya che. pote dharma kare nahi ane jo koine dharma karatAM jue to tene khamAya nahi. dharmathI kema pADIne mArA jevo banAvuM. evI ja vicArasaraNI magajamAM cAlatI hoya che. A kAraNothI maMdiramAM-upAzrayamAM koine jatAM jue to vicAre ke koi kAma dhaMdho lAgato nathI. navarA lAge che, mATe tyAM jAya che. AvA vicArothI mAtra AlokamAM je maLe temAM khAvuM-pIvuM moja majA karavI, paraloka che ja nahi. lagabhaga nAstikanI koTImAM tenI vicArasaraNI jai zake. AthI moTebhAge durjana mANasonI sobata kare - tenA jevI pravRtti kare - tevA vacano bole, AthI. kRSNa lezyAnA vicAro sadA mATe rahyA kare. AvA jIvo parabhavanA AyuSyano baMdha kare to niyamA narakanuM AyuSya bAMdhe che. A jIvo sAmAnya rIte adhamAdhama koTImAM Ave ke jenA pratApe potAthI adhika sukhIne joi zake nahi. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAna kaSAya A kaSAyanA udayavALA jIvo A lokanA sukhanI AsaktivALA hoya che. tene mATe pApa karavAno vakhata Ave to koi na jue evI rIte karavAnI vRttivALA hoya che. potAne dharmanI AcaraNA karavAnuM mana na thAya paNa je koi kare tene vipna na kare. dharma karavAmAM sahAyabhUta thAya paNa sAthe potAnI eTalI mAnyatA jarUra hoya ke saMsAramAM rahyA chIe to saMsAramAM sonI anukULatA karyA bAda aTale badhAyanI anukULatA sAcavIne pachI TAima raheto dharma karo. emAM nA nathI. zAstramAM paNa kahyuM che ke saMsAramAM pati-mAtA-pitA AdinI anukULatA sAcavavI e paNa dharma che. ema vicArIne dharma karanArane vighnarUpa na thAya. kadAca kokavAra anukULatA potAnI na sacavAya to pote te anukULatAnI jagyAe pratikULatA veThIne paNa dharma karanArane anukuLatA karI Ape. paNa potAne dharma karavAnI vAta kare to kahe ApaNAthI nA thAya. bahu bahu to dAna daizuM, maMdire jaizuM, koka kokavAra TAima maLaze to sAdhu pAse jaizuM, paNa vrata niyama paccakakhANa karavAnI vAta Ave to kahe e ApaNAthI na thAya. e AlokanAM sukhanI AsaktinA kAraNe aDhAra pApa sthAnakamAMthI koipaNa pApanuM sevana karavuM paDe to tIvra bhAve na kare paNa saMsAramAM beThA Page 54 of 126 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chIe, kuTuMba laine beThA chIe, ApaNI ja che huM nahIM karuM to koNa kare ? ityAdi mAnyatA rAkhIne pApanuM sevana paNa kare, karavAnA vicAromAM paNa rahe ane te karAvavA mATenAM vacano paNa bole. AvA ArtadhyAnanAM vicAromAM moTebhAge e jIvo rahetA hoya che. bIjA jIvonA sukhanI IrSyA A jIvonAM aMtaramAM moTe bhAge hotI nathI. sau potapotAnA puNyathI meLave che ane bhogave che. temAM ApaNe zuM ? paNa A vicAranI sAthe aMtaramAM saMsAranA sukhanI pradhAnatA rAkhIne jIvana jIvatA hoya, dharma gauNa hoya, jyAM sudhI bIjA karI le tyAM sudhI potAne bhAvanA na thAya, AvA ArtadhyAnamAM jIvo AyuSyano baMdha kare to niyamAM tiryaMcanuM AyuSya bAMdhe che. uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke AlokamAM mAtA-pitA-dhaNI dhaNIyANI-dIkarA-dIkarI-snehI-saMbaMdhI Adino rAga rAkhIne dharma pravRtti jIvo kare to tenAthI ekendriyamAM ane tiryaMcamAM javA lAyaka karmano baMdha kare che. evI ja rIte AcArAMga sUtramAM paNa jaNAvela che ke zubha pariNAmathI dharma ArAdhanA karavAthI zudhdha pariNAma pedA thayela na hoya ane te pedA karavAnuM lakSya paNa na hoya to e ArAdhanAthI jIvo AlokanA padArthonI Asakti ane paralokanA sukhanI irachAthI karatAM hoya che. tenA kAraNe zubha pariNAmanI dhArA vizeSa rahetI hovAthI A jIvo zubha ArtadhyAnathI manuSyagatino baMdha kare ane enI sAthe sAthe aMtarmuhUrtanAM AyuSyavALA manuSya AyuSyanA anubaMdha bAMdhI zake che. mATe A kaSAyamAM jIvo AyuSya bAMdhe to niyamA tiryaMcAyuSyano baMdha kare che. anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kaSAya A kaSAyanA udayavALA jIvo dharmanI samajaNa meLavIne potAnI zakti mujaba vrata, niyama, paccakhANa karatAM karatAM zrAvakanA bAra vratone grahaNa karI niraticArapaNe pAlana kare che. vyavahAramAM zrAvakapaNA rUpenI tenI chApa rahelI hoya che. paNa aMtarathI anukULa padArthono rAga choDavAnI bhAvanA hotI nathI. e rAga kharAba che. mArA AtmAne nukzAnakAraka che. tenAthI huM duHkhI thayo chuM. A vicAra paNa karavA taiyAra nathI ane e zrAvakapaNuM pALatAM AloknA sukhanI icchA athavA paralokanA sukhanI icchA rAkhIne pALatA hoya che. AthI A jIvonAM pariNAma kaSAyanA kAraNe maMda paDelA dekhAya, paNa mithyAtva gADha raheluM hoya che. AthI A jIvo paralokane mAne che. paraloka mATe AlokamAM tyAga tapazcaryA vagere kare che. tethI A jIvone AyuSya baMdhAya to manuSyanuM AyuSya baMdhAya che. zrAvakanA bAra vrata niraticArapaNe pAlana karatAM karatAM sAro kALa hoya to agyAra pratimA zrAvakanI vahana karI covIse kalAka upAzrayamAM rahI dharma ArAdhanA kare. ghare mAtra jamavA puratuM beTaMka ke traNa vAra javuM paDe mATe jAya, emAM paNa je Ape te khAi le koinA samAcAra levAnA nahi. sAruM narasuM karavAnuM nahi. eTale ghare jamavA puratuM javA mATenI anumodanA hoya che. to paNa saMsAranA anukULa padArthono rAga aMtaramAMthI jato nathI. A mATe abhayakumArane ThaganArI vezyA, je caMDaudhota rAjA pAsethI sAruM inAma meLavavAnI lAlace sAdhvIjI pAse vezyAe bojI daza paMdara potAnI sakhIone lai zrAvakapaNAne lAyaka jaina dharmano abhyAsa karyo. zrAvakanA vrato keTalA hoya kayA kayA tenuM pAlana kai rIte thAya te jANIne zrAvakanA bAravrato uccarIne uMcAmAM uMcI koTInuM zrAvikApaNuM pAlana karatAM karatAM rAjagRhI nagarImAM AvI dharmazALAmAM utarelA che. ane roja navA navA maMdiranA darzana karavA jAya che. te darzana karatAM karatAM ekavAra zreNika mahArAjAnA ghara maMdiramAM darzana karavA mATe jAya che. maMdiramAM jai sArA rAgathI bhagavAna jinezvara paramAtmAnI stuti kare che. teno avAja sAMbhaLI abhayakumAra uThIne jovA mATe Avela che ane aMdara Page 55 of 126 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvavAhI zabdonI stutio sAMbhaLIne abhayakumAra bahAra ubho rahe che. kAraNa ke jo aMdara jauM to A zrAvikAonI bhAvanA tUTI jAya, mATe jyAM sudhI teo sau bahAra na nIkaLyA tyAM sudhI bahAra ja ubho. rahyo. jyAre zrAvikAo bahAra AvI eTale khabara paDI ke paradezathI AvelI jaNAya che. eTale pUchayuM ke tamo paradezathI AvelA lAgo cho ? tyAre vezyA zrAvikAe kahyuM hA ! to Aje jamavAnuM AmaMtraNa amAre tyAM mane lAbha Apo ! tyAre vezyA zrAvikAe kahyuM ke jyAre ame navA maMdiranA darzana karIe chIe te vakhate amAre upavAsa hoya che. mATe ame koi jamanAra nathI. A sAMbhaLI abhayakumAra kahe che ke kevo uMco niyama. Avo to niyama huM karI zakato nathI. dhanya che ! ' AvatIkAle pAraNAno lAbha ane Akho divasa jamavAno lAbha mane Apo ! eTale vezyA zrAvikAe kahyuM ke amAre niyama che ke je koi amArA tyAMnuM AmaMtraNa svIkAre tene tyAM amo jaie chIe. abhayakumAre kahyuM huM tamAre tyAM AvIza, kAlano mane lAbha Apo tyAre vezyA zrAvikAe hA kahI. bIjA divase jamavA-pAraNA mATe AvyA to jyAM pATalo-thALI besaNIyaM je goThaveluM hatuM ? paDilehaNathI joi pUMjI prarmAjIne pachI beThA ane abhayakumAre pote je cIjo banAvelI te pIrasavA lAgyo. to ta vakhate kahe AmAM zuM nAMkhyuM che ? A amAre baMdha che. ema banAvelI badhI cIjo batAvI to dareka cIjomAM kAMine kAMi nAkheluM hovAthI baMdha che e jaNAvyuM. abhayakumAra kahe che to pachI mAre tamone zuM jamADavuM ? tyAre zrAvikAe kahyuM ke je gharamAM suku pAku haze te cAlaze. aMte te ApyuM. pAraNuM karAvyuM. ane ukyA pachI abhayakumArane AmaMtraNa ApyuM ke AvatIkAle amAre tyAM jamavA padhAravAnuM AmaMtraNa che. abhayakumAra vacanathI baMdhAyelA hatA mATe hA kahI. bIjA divase levA AvI. jamADatAM jamADatAM caMdrahAsa (dArU) pAi dIdho. ane bAMdhIne upADIne laine cAlatAM thayAM. caMDaudhota rAjA pAse lai gayA. tyAM rAjasabhAmAM hAjara thayA ke ghena utaratAM abhayakumAra kahe che ke dharmanI bAbatamAM chala karIne mane paDavo. temAM kAMi Azcarya nathI. ahIMthI chUTyA pachI A caMDaudhota rAjAne bharabajAra vacce divasanA baporanA TAime bAMdhIne na lai jAuM to mAruM nAma abhayakumAra nahi ! ApaNI mULa vAta e che ke vezyA zrAvikAe A vratonuM niraticArapaNe pAlana karyuM te anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kaSAyathI. A rIte jIvo A kaSAyanA udayathI zrAvakapaNe paNa pALI zake che. paNa mithyAtvanI maMdatA thAya nahi anaMtAnarbAdha saMjavalana daSAya A kaSAyanA udayathI jIvone Aloka ane paralokanA sukhane mATe zraddhA pedA thai zake che ke, saMsAranA anukULa padArthono tyAga karIne jJAnIe kahyA mujaba niraticArapaNe cAritra laine pAlanA karavAthI mAre je sukha joie che te jarUra maLaze ja. to te mATe ahIM karoDapatine tyAM janma pAmelo hoya to. paNa teno tyAga karIne niraticArapaNe cAritranuM pAlana kare che ane navamA greveyakanuM AyuSya bAMdhIne navamA greveyakamAM utpanna thAya che. paNa A jIvonuM mithyAtva gADha banatuM jAya che. A kAraNathI A kaSAyanA udayakALamAM jIvo AyuSyano baMdha kare to niyamA devalokanuM AyuSya bAMdhe che. ATaluM kaSTa veThIne pUrvakroDa varasa sudho niraticAra cAritranuM pAlana karavA chatAMya sukhano rAga ocho na thatAM kADhavAnuM mana paNa na thatAM A jIvo pApano anubaMdha joradAra bAMdhe che ane puNya sAmAnya bAMdhe che. mATe pApAnubaMdhi puNya upArjana kare che. devalokamAM utpanna thayA bAda eka aMtarmuhUrtamAM pApano anubaMdha udayamAM AvatA IrSyA bhAva pedA thai jAya che ke A navamA greveyakanuM sukha mane malavAnuM hatuM. meM mahenata karelI che chatAMya Page 56 of 126 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jIvone zAthI maLyuM ? A vicArothI irSAnAM pariNAma ekatrIza sAgaropama sudhI rahe che. tyAMthI marIne anArya kSetramAM manuSyapaNe utpanna thai narakAdi durgatimAM jAya che. A rIte A anaMtAnubaMdhi saMjavalana jevo kaSAya prApta karIne abhavya-durbhavya ane bhArekarmI jIvo. anaMtI vAra prayatna kare che. jyAre AtmAne anAdikALathI bhaTakAvanAra ane du:khI karanAra rAga-dveSanA pariNAma ja che ke je anukULa padArtho pratye rAga karAve che, pratikUla padArtho pratye dveSa karAve che. tene jJAnI bhagavaMto graMthI kahe che. tene oLakhIne tenAthI sAvadha rahI pravRtti karavA mAMDe te mithyAtvanI maMdatA kahevAya che. A mithyAtvanI maMdatA thAya ane anaMtAnubaMdhi -apratyAkhyAnIya kaSAyanI sahAyathI jIvo zrI jinesvaradevanI AjJA mujaba vicaratAM evA susAdhunI-sAdharmikanI-tapasvInI sevA bhakti karatAM karatAM jIva potAnA AtmAnuM kalyANa sAdhI zake evI ja rIte e rAgAdi pariNAmanI graMthI toDavA mATe anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kaSAyanI sahAyathI vrata, niyama, paccakakhANa karatA karatA zrAvakanA bAravratone niraticArapaNe pAlana karatA sakAma nirjarA sAdhI zake che. ane anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAyanI sahAyathI sarvaviratine grahaNa karIne graMthI toDavAnA lakSyathI niraticArapaNe cAritranuM pAlana karatA karatA sakAma nirjarA sAdhIne Atma kalyANa sAdhatA jAya che. A uparathI nakkI thAya che ke mithyAtvanI maMdatA sAthe kaSAyanI sahAya maLe to jIva apramattapaNe ArAdhanA karato karato sakAma nirjarA sAdhI. AtmakalyANa karI zake che. mATe jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke jeTalI kaSAyanI sahAya vadhAre teTaluM AtmakalyANa jaldI thAya. A kaSAyane prazasta kaSAyo kahevAya che. apratyAkhyAnIya anaMtAnarvAdhi daSAya A kaSAyano udaya trIjA ane cothA guNasthAnakamAM rahelA jIvone hoya che. trIjA guNasthAnakano kALa eka aMtarmuhUrtano ja hoya che. jyAre cothA guNasthAnakano kALa jaghanyathI eka aMtarmuhUrta ane utkRSTathI tetrIza sAgaropamano hoya che. A cothA guNasthAnakamAM rahelA jIvone zrI jinezvara paramAtmAnI bhakti karavAnuM mana thAya. sArI rIte bhakti kare e ja rIte zrI jinezvara paramAtmAnA susAdhunI paNa bhakti kare. sAdharmika bhakti paNa potAnI zakti mujaba sArI rIte kare. A ja kartavyo A jIvo mATe taravAnuM sAdhana hoya che. AthI te vakhate e apratyAkhyAnIya kaSAyane purUSArthathI anaMtAnubaMdhi jevo banAve ke jenA pratApe apramattabhAve zrI jinezvara paramAtmAnI bhakti karatAM karatAM tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta karI zake che. A kaSAya jyAre udayamAM vartato hoya che tyAre tenA aMtaramAM je pariNAma Ave che te evA hoya che ke mArA AtmAne mATe tAranArI cIja A ja che. to A zrI jinezvara paramAtmA AdinI bhakti mAre mArI zakti mujaba ja karavI joie. mArA jevo Avo sAmagrI laine bhakti karavA jAya ? sArAmAM sArI mArI zakti mujaba sAmagrI lAvIne mAre bhakti karavI ja joie to ja mane maLelI lakSmI saLa gaNAya ane mArA AtmAnuM kalyANa thai zake. jeTalI huM sArAmAM sArI rIte bhakti karIza eTalI ja mArI saphaLatA che. AvA vicAro ane pariNAmothI suMdara bhakti karatAM karatAM sAro kALa hoya to tIrthakara nAmakarma nikAcIta karI zake che. jema zreNika mahArAjAe zrI mahAvIra svAmI bhagavAnanI bhakti karatAM karatAM tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta karyuM. roja savAramAM uThe-uThIne zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAja je dizAmAM hoya tyAM sAta DagalA jaine namaskAra kare-stavanA kare temAM koi AvIne samAcAra Ape ke zramaNa Page 57 of 126 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra mahArAjA A dezamAM ane A dizAmAM vicare che. vihAra karatAM karatAM tyAM AvI rahyA che to te samAcAra sAMbhaLIne tenI sADA traNa karoDa roma rAjI vikasvara thai jatI hatI. aMtaramAM atyaMta AnaMda pedA thato ane romAMca khaDA thai jatAM AvA samAcAra ApanArane potAnI zakti mujaba zarIra upara je alaMkAro hoya te dAnamAM dai detA tathA madhyAnhakALanI pUjA mATe akSatanI jagyAe sonIne tyAM roja ekasone ATha sonAnA javalA ghaDAvatAM hatA ane teno sAthIyo karatAM hatAM. A bhaktinA pratApe, jIvanamAM koipaNa prakArano tapa karI zakyA nahotA to paNa, are navakArazI paccakkhANa paNa karI zakyA nahotA chatAM te A bhaktithI tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta karIne AvatI covIzImAM pahelA tIrthaMkara thaze. A kaSAyanI sahAya laine apramatta bhAve suMdara bhakti karI potAnA AtmAnuM kalyANa sAdhI gayA. apratyAkhyAnIya-apratyAkhyAnIya kaSAya A kaSAyanA udayamAM jIvane je kSayopazama samakIta prApta thayeluM hoya che tene laine A jIvo, cothA guNasthAnake rahIne vrata, niyama, paccakkhANa karI zakatA nathI tenuM pArAvAra aMtaramAM duHkha raheluM hoya che. karavAnI tIvra icchA pedA thAya-bhAvanA paNa pedA thAya-A ja karavA jevuM che tevI mAnyatA paNa joradAra hoya, bIjAne karatAM joine pote na karI zake teno pazcAttApa paNa joradAra rahelo hoya chatAM A kaSAyano udaya jIvane karavA de nahi. ema karatAM karatAM koi koi vAra e kSayopazama samakItamAM aticAra paNa lagADe. ane samakItane malina karatA jAya. AthI ema kahevAya ke A kaSAyanA udayamAM jIva AyuSya bAMdhe to sAticAra samakItanA pratApe bhavanapati ke vyaMtaranuM bAMdhI zake che paNa vaimAnikanuM AyuSya bAMdhe nahi. zrI bhagavatI sUtranA AThamA zatakamAM kahyuM che ke sAticAra samakItI jIvo bhavanapati vyaMtaranuM AyuSya bAMdhe che. mATe ema kahela che. apratyAkhyAnIya-pratyAkhyAnIya kaSAya A kaSAyano udaya cothA avirati samyadraSTi guNasthAnakamAM rahelA upazama-kSayopazama ane kSAyika samakItI jIvone hoya che. A kaSAya moTe bhAge prazastarUpe hoya che. aviratino udaya hovA chatAM A kaSAyanA pratApe nAnAmAM nAnA vrata-niyama-paccakkANano abhyAsa ( Teva pADatAM pADatAM) karatAM karatA zrAvakanA bAravratone niraticArapaNe pAlana karI zake evI zakti pedA thAya che ane tenuM pAlana karatAM karatAM potAnI bhogAvalI aviratino nAza karI zake che. jema ke zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmAno AtmA naMdIvardhana bhAinA kahevAthI saMsAramAM rahyA. temAM ghara-rAjya Adi pravRttithI nirlepa thai potAnA gharamAM sAta prahara sudhI kAussaga dhyAne rahelA hatA. cakravartio jyAre cha khaMDa sAdhavA nIkaLe che tyAre aThThamano tapa karI devane sAdhe che. te A kaSAyanA udayathI upavAsa-aTTama Adi karI zake che. evI ja rIte samakItanI hAjarImAM jIvo zrAvakanI dinacaryAnI kriyAo karatAM karatAM potAnA kamo khapAvI zake che. chatAMya guNasthAnaka pAMcamuM gaNAtuM nathI. tathA naMdISeNa munie vezyAne tyAM rahIne roja daza pratibodha karavAno niyama karyo. daza purUSone jyAM sudhI pratibodha karI saMyama levA na mokale tyAM sudhI AhAra, pANI moDhAmAM mukavA nahi. A abhigraha karavAno abhilASa ane anuM pAlana A kaSAyanA udayathI karI zakatA hatA. A kaSAyamAM moTebhAge zubha lezyAnA pariNAma rahyA kare che. AMzika zudhdha pariNAmanA anubhavanA kAraNe zubha pravRttio karavAnuM lakSya vizeSa Page 58 of 126 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte pedA thayA kare che. A saMskAranA pratApe A jIvo AyuSyano baMdha kare to devalokamAM vaimAnika devonuM AyuSya bAMdhe che. apratyAkhyAnIya saMjvalana kaSAya A kaSAyano udaya paNa cothA guNasthAnake hoya che. A kaSAyanA udayakALamAM potAnA bhogAvalI karmone nAza karavA mATe tathA "avirati ati bhayaMkara che tenAthI atyAra sudhI keTalAya bhavonI paraMparA vadhArIne te bhavomAM duHkho bhogavIna mAMDa manuSya janma meLavyo che." mATe te aviratino nAza karavA mATe, vartamAnamAM maLela sAhyabI saMpattino sarvathA tyAga karIne, saMyamano svIkAra karI, niraticArapaNe saMyamanuM pAlana sArI rIte karI zake che. chatAMya te jIvone viratinA pariNAma prApta thatAM nathI. A aviratinAM nAzanA mATe potAnI zakti mujaba jJAnano abhyAsa karIne temAM potAnA AtmAne sthira rAkhavA prayatna kare che. temaja saMyamanI kriyAmAM apramatta bhAva pedA karIne ekAgra citte pAlana kare che. chatAMya vacamAM vacamAM aviratinA udayano kaSAya hovAthI bhogAvalI karmanA vicAro pedA paNa thai jAya che. AthI cothA guNasthAnakathI AgaLanA guNasthAnakanA pariNAma prApta thatAM nathI. jema ke naMdISeNa munine, jyAre bhagavAnanI dezanA sAMbhaLIne pariNAma pAmatA A kaSAyanA udayathI saMyama levAnI prabaLa bhAvanA pedA thai, tenA kAraNe bhagavAna pAse saMyama Apo ema mAMgaNI karI tyAre bhagavAne kahyuM ke naMdISeNa hajI tAre bhogAvalI karma bAkI che tyAre naMdISaNe kahyuM ke bhagavan ! Apa jaNAvo cho te vAta barAbara ja che. paNa te bhogAvalI karmane jo ahIM rahIne khapAvavAnA haze to tenI sAthe sAthe bIjA bhogavavA lAyaka karmo keTalAya baMdhAi jaze to pachI mAro chUTakAro kyAre thaze ! to mArI vinaMtI che ke a bhogAvalI karmone khapAvavA mATe Apa mane saMyama Apo to huM tyAM rahIne jJAna abhyAsa karI tapa vagerenuM AcaraNa karI, saMyamanA dhyAnamAM sthira rahIne te bhogAvalI karmono nAza karI zakIza. to Apa kRpA karIne mane saMyama Apo ! vicAro ke bhogAvalI karmo nikAcIta che ema kevalI bhagavaMta-khUda bhagavAna kahe che to paNa samakIta sAthe che eTale bhogAvalI karmo che mATe saMsAra bhogavI pachI saMyama laiza. evo jarAya vicAra aMtaramAM Avato nathI. paNa apratyAkhyAnIya saMjvalana kaSAyano udaya che tenA kAraNe vicAranAM pariNAmo eTale ke adhyavasAyo pedA thAya che ke ahIM rahIne bhogAvalI karmone khapAvIza to sAthe tevA bIjA keTalAya bhogAvalI baMdhAze ! mAro saMsAra kyAre chUTaze...A vicArathI saMyamanI utkaMThA keTalI che ! avirati pratye gusso paNa keTalo che ! virati pratyeno rAga keTalo tIvra che ane avirati pratyeno dveSa paNa keTalo tIvra che ? A sAMbhaLIne bhagavAne lAbhanu kAraNa jANIne saMyama ApyuM. saMyamano svIkAra karIne jJAnAbhyAsa karI ekAkI vihAra karI zake evA gItArtha banyA. ekAkI vihAra kare che. bhaNelA jJAnano svAdhyAya karatAM saMyamamAM sthirapaNe rahI AtmakalyANa karI rahyA che to paNa avirati ane bhogAvalI karma nikAcIta hovAthI A kaSAyanA udayathI vacamAM vacamAM saMsAranA vicAro Ave che. tene dUra karavA prayatna paNa kare che chatAM dUra na thatAM saMyamathI na pIDAya ane aviratimAM na javAya e mATe AtmaghAta karavA mATe pahADa uparathI paDatuM muke che. to paNa devI AvIne jhIlI le che ! devI upara paNa gusse thAya che. tyAre devIe kahyuM ka bhagavan huM zuM karUM ? ApanA bhogAvalI karma mane vacamAM lAve che. A rIte bIjIvAra dariyAmAM paDI maravA prayatna kare che ane trIjIvAra kUvAmAM paDI maravA prayatna kare che to paNa dareka vakhate devIe vacamAM AvI bacAvI lIdhA che ! AmAM vicAro ke eka bAju aviratino udaya pajave che, Page 59 of 126 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI bAju purUSArthanI tIvratAnA kAraNe virati pratyeno rAga vadhe che. temAM eka vAra gocarIe jatAM vezyAnA gharamAM dharmalAbha kahIne praveza karyo. vezyAe kahyuM ahIM dharmalAbha nahIM ahIM to arthalAbha ! A zabdo sAMbhaLatAnI sAthe ja bhogAvalI karmano udaya tIvra thatAM ja taraNuM (ghAsa) toDIne sADA bAra karoDa sonaiyAno varasAda karyo. ane muni cAlatAM thayA tyAM vezyAe kahyuM ke mahAtman jo Apane javuM ja hoya to. A sonaiyA sAthe lai jAvo nahiMtara tene bhogavavA ahIMyA raho ! A zabdothI mahAtmAne vicAra AvatAM. aviratino joradAra udaya thatAM veza utArI tene eka rUmamAM TIMgADI tyAM rokAi gayA. paNa viratinA tIvra rAganA saMskAranA kAraNe tyAM ja pote abhigraha karyo ke roja dazane eTale ahIM AvanAra daza purUSone pratibodha karI saMyamanI bhAvanA pedA karAvI saMyama levA na mokaluM tyAM sudhI AhAraspANIno tyAga. A. abhigrahanA pratApe vezyAne tyAM bAra varasa rahI roja daza-dazane pratibodha karI saMyama apAve che. temAM jyAre bhogAvalI karma pUrNa thavA AvyuM tyAre bAra varasa pachI dazamAM chellA ekane pratibodha karavAmAM vizeSa TAima lAgyo. madhyAnha kALa thayo. jamavAno vakhata thayo che paNa dazamo samajato nathI. tyAre vezyA bolAvavA mATe AvI ane kahyuM ke vahalA jamI lo. pachI pratibodha karajo. tyAre naMdISeNe kahyuM ke Ane pratibodha karyA vagara jamAya nahi. tyAre vezyAe kahyuM ke dazamA tame. tyAM naMdISeNa vicAre che ke Aje bhogAvalI karma pUrNa thayuM lAge che. ema mAnI veza je rAkhela hato te paherIne cAlatA thayA. ahIM teone chaThThA guNasthAnakano pariNAma Avyo ema lAge che ! to A kaSAyanA udayakALamAM teno nAza karavA mATe jIvane keTalo purUSArtha karavo paDe che te vicAro ! atyAre ApaNo purUSArtha keTalo che te paNa sAthe khAsa vicAravAnI jarUra che. A kaSAyanI hAjarImAM jIva AyuSya bAMdhe to niyamA vaimAnika devana AyuSya bAMdhe che ! pratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi kaSAya A kaSAyanA udayakALamAM anaMtAnubaMdhi-4 ane apratyAkhyAnIya-4 ema ATha kaSAyano. kSayopazama bhAva hoya che ane pratyAkhyAnIya tathA saMjvalana e kaSAyono udaya hoya che. jyAre A kaSAyano udaya hoya tyAre te jIvone pAMcamA dezavirati guNasthAnakano pariNAma hoya che. temAM je vrata-niyama vagere lIdhelA hoya te akhaMDa rIte niraticArapaNe kema suMdara rIte paLAya tenuM purepurU lakSya hoya che tathA te vratAdine khaMDita karanAra padArtho pratye atyaMta prazasta gusso rahelo hoya che. mATe A kaSAya svAbhAvika rItie jIvane hoto nathI paNa purUSArthathI karavo paDe che. dA.ta. huM eTale zrAvaka chuM? mArAthI A na ja thAya. AnI sAthe mAre vyavahAra na ja karAya, kadAca thai gayo hoya to teno tyAga ja karI devo. paDe. A vicAraNA rAkhIne potAnA vratamAM bhaMga na paDe tenI satata kALajI rAkhe. jema sudarzana zeTha ke jene gharamAM potAnI patni potAnA bALako vagere che tene svapatni saMtoSano niyama che, parastrI mAtA ane bena samAna mAnIne koinA gharamAM game tevA kAme paNa praveza karato nathI. eTaluM ja nahi potAnA mitronA ghare paNa praveza karavo hoya to purUSa gharamAM hoya to ja bAkI nahi. maMtrIzvara teno mitra hato. ekavAra maMtrInI sAthe tenA ghare gayo temAM maMtrIzvaranI patnI tenuM rUpa joi kAmAMdha banI temAM ekavAra maMtrIzvara rAjAnA koi mahatvanA kAme bahAra gayela che te vakhate maMtrIzvaranI patnI sudarzanane bolAvavA gai ke tamArA bhAi bimAra che. tamane yAda kare che ane maLavA mAge che te mATe mane mokalI che to cAlo huM bolAvavA AvI chuM. sudarzanA vizvAsa rAkhI tenA ghare gayA, aMdara pesatA bAraNA baMdha karI chevaTanA rUmamAM lai gai, ane bAraNA baMdha Page 60 of 126 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI kahyuM ke bhAi nathI. mArAthI nathI rahevAtuM mATe tamane lAvI chuM. sudarzane potAnA zIlanA rakSaNa karavA mATe kahyuM ke bena huM napuMsaka chuM, ema kahI bAraNA kholI bahAra nIkaLI gayo. te vakhate pratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi kaSAya udayamAM che. tenA baLe AvA sArA pariNAma pedA karI potAnA vratanI rakSA karI zakyo. tyArathI abhigraha draDha karyo ke koinA ghare javuM nahi ane koi benanI sAthe vAtacIta karavI nahi. A pratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi kaSAya gaNAya che. A kaSAyanI hAjarImAM AyuSyano baMdha paDe to vaimAnika devanuM AyuSya bAMdhe che. pratyAkhyAnIya, apratyAkhyAnIya kaSAya pAMcamA, dezavirati guNasthAnakanAM pariNAmamAM rahelA jIvo jyAre vrata-niyama-paccakkhANa AdinuM varNana sAMbhaLatA sAMbhaLatAM vIryollAsa pedA thatAM mana-vacana-kAyAnA vyApAra vaDe vrata-niyama-paccakkhANa grahaNa kare ane thoDA kALa pachI A kaSAyano udaya thatAM vIryollAsa maMda paDI jAya ke tenA pratApe hIna pariNAmI paNa banI jAya ane manamAM thayA kare ke meM kyAM A niyama grahaNa karyo, have mArAthI paLAto nathI, niyama lIdho che mATe teno bhaMga paNa thAya nahi. AthI have lIdho che to pAlana karI lyo. niyama letI vakhate keTalA kALa sudhI pALavo te meM manamAM dhArela na hovAthI thoDA divasa pALI niyama choDI dauM to mane doSa lAge ke nahi ? mAro niyama bhAMgaze to nahine ? A vicAro karI A kaSAyano udaya jIvone jyAM sudhI hoya che tyAM sudhI AvA vicAro karAvI ArtadhyAna paNa pedA karAve che. mATe A kaSAyano udaya jIvone potAnA lIdhelA vrata-niyama-paccakkhANa AdimAM rasa ocho karAvIne aticAra lagADe che. AthI aticAra dezaviratipaNuM A kaSAyanA udayamAM hoya che. AthI sAticAra dezavirativALA jIvo AyuSyano baMdha kare to niyamA vaimAnika devalokanuM pahelA devalokanuM eTale saudharma devalokanuM AyuSya bAMdhI zake che. pratyAkhyAnIya-pratyAkhyAnIya kaSAya A kaSAya pAMcamA guNasthAnakamAM rahelA jIvone hoya che. A kaSAyamAM vrata-niyama-paccakkhANa karavAno vIryollAsa jIvone sArA rahe che ane je vratAdi lIdhela hoya temAM akhaMDa rIte pAlana karatAM karatAM AgaLa vadhavAnA bhAva suMdara TakI rahe che. mATe A kaSAyathI jIvo SaT karmo suMdara rIte kare che. devapUjA gurUpAstiH svAdhyAyaH saMyamarUpaH / dAnaMceti gRhasthAnAM SaT karmANi dine dine || 1 || 1. zrI arihaMta paramAtmAnI pUjA karavI. 2. trikaraNa zudhdhithI sugarUnI sevA karavI. 3. roja svAdhyAya karavo. 4. indriyono saMyama karavo. 5. yathAzakti tapa karavo. 6. sAte kSetramAM yathAzakti dAna karavuM. jema puNIyo zrAvaka zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAnA kALamAM A kaSAyanA udayathI zrAvakapaNAmAM suMdara ArAdhanA karato hato. pahelA sukhI zrAvaka hato. pachI bhagavAna malyA, dezanA sAMbhaLI ane saMyama levAnI zakti na hovAthI sarvasvano svecchAe tyAga karI pote jeTalI mUDImAM kamANI karI pote Page 61 of 126 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane potAnA gharavALA mATenuM bharaNapoSaNa karI zakAya te rIte bajAramAMthI sADAbAra dokaDAnI mUDImAMthI puNIyo vecAtI lAvI, bajAramAM vecato hato temAM be jaNanuM peTa bharAya eTaluM malI jAya ke dhaMdho baMdha karI dharmanI ArAdhanA karato hato, temAM roja trikAla pUjA karato hato. be TaMka Avazyaka (pratikramaNa) karato hato ane bAkInA TAimamAM sAmAyika karI svAdhyAya karato hato. temAM ekavAra bhagavAnanI dezanAmAM sAMbhaLavA maLyuM ke zrAvakapaNAmAM ArAdhanA karatAM eka saha dharmIne potAnI zakti mujaba jamADI bhakti kare to zrAvakapaNAnI ArAdhanA pUrNa gaNAya. te sAMbhaLI ciMtavavA lAgyo ke be jaNanuM mAMDa pUrNa karUM chuM to sAdharmikane zI rIte jamADI bhakti karUM ? A vicAra savAramAM uThatAM AvatA ciMtavavA lAgyo temAM dharmapatnIe kahyuM ke zuM vicAro cho ? tyAre puNIyA zrAvake te vAta jaNAvI eTale zrAvikAe kahyuM ke emAM vicAra zuM karo cho ? ApaNe roja eka sAdharmikane jamADI bhakti karI zakIe ! tyAre puNIyA zrAvake kahyuM zI rIte ? to zrAvikAe kahyuM ke eka divasa tamAre upavAsa karavAno. eka divasa mAre upavAsa karavAno. to temAM eka sAdharmikanI bhakti thai zake. puNIyA zrAvake kahyuM ke mArA karatAM dharmamAM tuM caDhI. e ja divasathI te cAlu karyuM. AvA vicAro je rahe che temAM A pratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya kaSAyano udaya kAma kare che. pratyAkhyAnIya saMjvalana kaSAya A kaSAyano udaya pAMcamA guNasthAnakamAM rahelA jIvone hoya che. A kaSAyanA kALamAM jIvone sukhamaya saMsArane choDIne sarvavirati lai suMdara rIte ArAdhanA karavAnuM mana thatAM potAnI zakti mujaba sarvasvano tyAga karI saMyamano svIkAra karI niraticArapaNe saMyamanuM pAlana kare che ane temAM jJAnAbhyAsa karatAM karatAM dezaviratinA pariNAmano nAza karavA mATe prayatna karato rahe che. pratyAkhyAnIya kaSAya hovAthI sarvaviratinI bhAvanA hovA chatAM pariNAma AvatAM nathI ane sAthe saMjvalana kaSAyano udaya hovAthI saMyama lai suMdara rIte pAlana karatAM te kaSAyano nAza karavA prayatna kare che. A kaSAyanA udayakALamAM AyuSyano baMdha thAya to vaimAnika devanuM AyuSya avazya baMdhAya che. saMjvalana anaMtAnubaMdhi kaSAya A kaSAyano udhya chaTTA pramatta sarvavirati guNasthAnanAM pariNAmamAM rahelA jIvone hoya che. A kaSAya svAbhAvika rUpe udayamAM hoto nathI. paNa purUSArtha karIne pedA karavA paDe che. jyAre zAsanano uhAha thato hoya athavA zAsana prabhAvanAnuM kAMi kArya hoya te vakhate zakti saMpanna mahAtmA potAnI zaktino upayoga karI purUSArthathI A kaSAya pedA kare che na kare to te mahAtmAono anaMta saMsAra vadhI jAya che ema jJAnI bhagavaMtoe kaheluM che. A kaSAyano udhya svAbhAvika rIte thato nathI paNa purUSArthathI pedA karavo paDe. te kaSAya lAvavA mATe te jIvo dhIme dhIme prayatna karI pachI joradAra A kaSAyano udaya pedA kare che. jema ke AcArya bhagavaMta kAlikasUri mahArAjAnA zAsanamAM je rAjA garbhabhilla rAjya karato hato tene sAdhvIjInuM rUpa joi tene paDIne potAnA aMtaHpuramAM dAkhala karI dIdhI. A samAcAra AcArya bhagavaMtane tathA saMghane maLyA. AcArya mahArAjAe saMghanA zrAvakone taiyAra karI rAjAne samajAvavA mokalyA, paNa rAjA mAnato nathI. pachI AcArya bhagavaMta khuda jai te rAjAne samajAvavA prayatna kare che. paNa rAjA samajato nathI, tyAre Page 62 of 126 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya bhagavaMte pAMca AgevAna zrAvakone bolAvI kahyuM ke, rAjA Ama mAnatA nathI, mATe tene manAvavA ane sAdhvIjI mahArAjanAM zIlanuM rakSaNa karavA mATe have mArI zakti chatAM teno upayoga na karuM ane sAdhvIjIne na choDAvuM to atyAra sudhI bhagavAnanA zAsanamAM jeTalA nindavo thai gayA teoe jeTaluM pApa upArjana karyuM te saghaLuM pApa mane lAge evo vicAra karI A gusso udayamAM lAvIne zrAvakone kahyuM ke have huM gAMDo thAuM chuM, kapaDA kADhIne gAmamAM traNa divasa rakhaDIza, ane pachI gAma choDIne bhAgI jaiza, ane bIjA dezamAM cAlI jaiza te jANazo. ema kahI kapaDA kADhI gAmamAM tAM tAM bole che ke arAjakam jagat ! jagatamAM koi rAjA rahyo nathI ema traNa divasa gAmamAM phrI gAma choDI bIjA dezamAM cAlyA gayA. tyAM rAjAne pratibodha karIne rAjAnI sAthe tene laine yudhdha karavA mATe ghoDA upara besIne khullI talavAra sAthe medAnamAM AvyA. tyAM rAjAnI sAme ghoDo lai jai ghoDA uparathI rAjAne nIce pADI tenI chAtI upara caDhIne rAjAne kahyuM ke, bola mane oLakhe che ? huM koNa chuM ? sAdhvIjIne choDI de to jIvato choDuM nahiMtara A talavArathI tArA mastakano cheda karI nAkhIza ! rAjA oLakhI gayo, mAphI mAgI. sAdhvIjIne choDI dIdhI ! jo A vakhate gussAmAM ane gussAmAM upayoga na rahyo hota ane talavArathI mastakano cheda karI nAMkhyo hota to paheluM guNasthAnaka prApta thai jAta ane anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi kaSAya udayamAM AvI jAta. paNa upayoga barobara rAkhIne zIla rakSA mATe kaSAya karelo hovAthI A prazasta kaSAyanA kAraNe rAjAne tarata ja choDI dIdho. A sajvalana anaMtAnubaMdhi kaSAya kahevAya che. AvI ja rIte viSNukumAra munie sAdhu saMsthAnA rakSaNa mATe saMjvalana anaMtAnubaMdhi kaSAya karela hato. te A rIte viSNukumAra muninA bhAi rAjA hatA. tenA dezamAM sAdhubhagavaMto vicaratA hatA. te rAjAno maMtrI. hato te sAdhuono dveSI hato te matrIe rAjAne vizvAsamAM lai sAta divasa rAjya pote meLavI rAjA thayo. che. te namuci rAjAe sAdhuone hukama karyo ke mArA rAjyamAMthI vihAra karI cAlatAM thai jAva, sAta divasamAM mArA dezanI hada pUrNa karo te vakhate A rAjA cha khaMDanA mAlika che. sAta divasamAM zI rIte mahAtmAo jai zake ? ane cha khaMDa choDI mahAtmA kyAM rahe ? A rIte mahAtmAoe rAjA pAse jai vAta karI, vinaMtI karI paNa te mAnavA taiyAra nathI. AthI AcArya bhagavaMte makAnamAM AvI sAdhuone bhegA karI kahyuM ke koi mahAtmAnI pAse zakti che, vidhA che to viSNukumAra munine bolAvI lAvavAnA che. kAraNa ke temanA vagara kAma thaze nahi ! tyAre eka mahAtmAe kahyuM, ke mArI pAse te jyAM che tyAM pahoMcavAnI zakti rUpe vidhA che, paNa pAchA AvavAnI nathI tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, hamaNAM ja jaldI tyAM pahoMco nahiMtara pachI dhyAnamAM besI jaze to Avaze nahi. e AjJA lai te mahAtmA AkAza gAminI vidhAthI viSNukumAra muni pAse pahoMcyA, mahAtmAe kahyuM ke gurU mahArAje mokalyo che ane Apane pAchA lai javA eTale tyAM bolAvyA che. viSNukumAra tahatti kahI mahAtmAne khabhA upara besADI tyAM laine AvyA. gurU bhagavaMtane vaMdana karyuM. pachI pUche che sevakane kema yAda karyo ? AcArya bhagavaMte badhI vAta jaNAvI tyAre viSNukumAra muni kahe che huM jAuM chuM, samajAvuM chuM, pote rAjasabhAmAM jai namuci rAjAne samajAve che. bhAine paNa bolAvIne samajAve che, chelle huM rAjAno bhAi chuM to mane thoDI vadhAre rahevA mATe jagyA Apa ema jaNAvyuM. tyAre namucie kahyuM ke tamona traNa pagalA jagyA rahevA mATe ApIza tyAre viSNukumAra munie kahyuM ke hAla comAsu zarU thAya che sAta divasamAM cha khaMDanuM rAja choDI kyAM jaie ? Page 63 of 126 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane traNa DagalAmAM zI rIte rahI zakIe ? mATe thoDo vicAra karI vadhAre jagyA rahevA mATe Apo paNa namucie nA pADI. eTale viSNukumAra muni te vakhate saMjvalana anaMtAnubaMdhi kaSAyano udaya pedA karI vakrIya labdhi vaDe lAkha yojananI kAyA karI eka paga uttaranA cheDe ane bIjo paga dakSiNanA cheDe ema cha khaMDanI banne bAju mukI namucine lohI vamato siMhAsana uparathI nIce pADI bolyA ke bola trIjo paga kyAM muku ? ema jaNAvyuM. tyAre tyAM loko bhegA thai gayA mAphI mAgI. paNa viSNukumAra munine to khabara nathI. AthI temano gusso zAMta pADavA mATe devatAo nagArA temanA kAna pAse vagADe che ane mahAtmA zAMta yA. A rIte A kaSAya pedA karI sAdhu samudAyanI rakSA karI. A vakhate jo trIjo paga namuci rAjAnI chAtI upara mukI dIdho hota ane te jo maraNa pAmyo hota to te vakhate anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi kaSAya pedA thai jAta. eTale chaThThA guNasthAnakamAMthI te sIdhA pahelA guNasthAnakane prApta karI deta. saMjvalana apratyAkhyAnIya kaSAya A kaSAyano udaya chaThThA guNasthAnake hoya che. A udayakALamAM jIvone sarvaviratimAM aticAra lagADe che. kAMika aMtaramAM kaSAyanA kAraNe viratimAM baLatarA pedA thayA kare tathA je vrata-niyama-paccakhANa karela hoya tenAthI AgaLa vadhavAnI bhAvanA thavA de nahi. bIjA nathI karatAM tenA karatAM ATaluM karIe chIe eya ghaNuM che evI bhAvanA rahyA kare. sAticAra cAritranuM pAlana eTale ke saMyama jIvanamAM aticAra pUrvakanuM cAritra A kaSAyathI jIvo Acare che ane te vakhate AyuSyano baMdha paDe to vaimAnika devalokanuM paNa kibliSIyA devonuM AyuSya bAMdhI zake che. moTebhAge kilbipIyA devomAM utpanna thayelA jIvo je hoya che teonuM samakIta durlabha thAya che. mahAmuzIbate pachI samakIta pAmI zake che. mATe jIvanamAM A kaSAya na AvI jAya tenI satata kALajI rAkhavA jevuM che. saMjavalana pratyAkhyAnIca kaSAyA A kaSAyano udaya paNa jIvone chaThThA guNasthAnake hoya che. saMyamano pariNAma prApta karyA pachI potAnI zakti mujaba te pariNAmanI vRddhi karavA mATe, temAM sthiratA lAvavA mATe, tapa-japa vagere vizeSa rIte karavAnuM mana thayA kare che. ane te jIvo te tapa vagere sArI rIte karyA kare che. A kaSAyanA udayakALamAM jIva sAvadha na rahe to aprazasta kaSAya banI jAya ane AtmAne nukzAna karanAro paNa bane che. mATe jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke chaThThA guNasthAnakanA pariNAmamAM aprazasta kaSAyanA udayathI jIvone je zubha prakRtio sArA rase baMdhAya che. te baMdhAyelo rasa sattAmAM rahelI azubha pravRtiomAM saMkrama pAmIne eTale azubha prakRti rUpe te rasa banI nikAcIta paNa banI zake che. jemake zrI mallInAtha tIrthakara banyA temAM trIjA bhave jyAre jinanAma nikAcIta karatA hatA tyAre temanA jIve potAnI sAthe bIjA pAMca mitrone pratibodha karIne saMyamanI bhAvanA pedA karAvI. saMyama apAvela ema badhA sAthe suMdara rIte saMyamanuM pAlana kare che. teo sAthe tapa kare che temAM gurU bhagavaMta bIjA mitronA tapanI prazaMsA kare che. paNa potAnA tapanI prazaMsA karatA nathI tethI aMtaramAM vicAra Ave che ke huM jeone pratibodha karIne lAvyo temanI prazaMsA thAya che mArI nahi. AthI potAnI prazaMsA karAvavA mATe pAraNAnA divase koipaNa vhAnuM kADhIne gurU mahArAja pAse rajA lai tapa karatA hatAM. temAM vizeSa tapa thato hovAthI gurU bhagavaMta temanI prazaMsA karavA lAgyA A rIte mAyA sevIne tapa karatAM ane prazaMsA sAMbhaLI Page 64 of 126 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjI thatAM temAM je purUSavedano rasa baMdhAto hato te sattAmAM rahela trIvedanA rasamAM saMkrama thai thaine strIvedanI sthiti ane rasa vadhArI dIdhela tathA te strIvedanI sthiti ane rasa nikAcIta karela. A rIte jIvo aprazasta saMjvalana kaSAyathI azubha prakRtiono sthiti ane rasa saMkrama dvArA vadhArI zake che tene jJAnI bhagavaMto strIveda bAMdhyo ema paNa kahe che. A rIte te strIvedanI sthiti ane rasa evA nikAcIta karyA ke jenA kAraNe anuttara vimAnamAM tetrIza sAgaropamanA deva thayA to paNa te strIvedanuM eka paNa dalika (pugala) purUSavedamAM saMkramIta thaine pradezodayathI bhogavI zakAyuM nahi ane tetrIza sAgaropama sudhI purUSa vedanA udayane bhogavIne strIvedano vipAkathI udaya thayo AthI strI tIrthakara tarIke utpanna thayA A rIte anaMtI utsarapiNI ane anaMtI avasarpiNI kALa pachI AvuM bane che. A kAraNathI e vicAra karavAno ke je guNasthAnake prakRtino baMdha na hovA chatAMya aprazasta kaSAyanA pratApe azubha prakRtino sthiti ane rasa vadhI zake che. nikAcIta thai zake che ane avazya bhogavavo paDe che mATe A kaSAyothI keTalI sAvacetI rAkhIne ArAdhaka bhAva TakAvI rAkhI AgaLa vadhavuM paDe. AthI jJAnI bhagavaMtoe je kahyuM che ke samaya goyama mA pamAyae ke he gautama eka kSaNa jeTalo paNa pramAda karIza nahi. ! saMjvalana saMjvalana kaSAya A kaSAya chaThThA guNasthAnakathI dazamAM guNasthAnaka sudhI udayamAM hoya che temAM chaThThA guNasthAnake niraticAra cAritra pALavAmAM sahAyabhUta thAya che ane saMyama sthAno asaMkhyAtA-anaMtaguNa-anaMtaguNa vizuddhivALA kahyA che temAM jIva vizuddhi prApta karato karato AgaLa vadhato jAya che ane te vizuddhinA baLe jIva kaSAya maMda koTIno banAvI aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrte sAtamAM guNasthAnakanA pariNAmane prApta karato jAya che. AthI chaThThA guNasthAnakamAM A kaSAyanI jevI mAtrA hoya che tenAthI sAtamAM guNasthAnakamAM maMda koTInI mAtrA hoya, tenAthI navamAM guNasthAnakamAM vizuddhi vadhelI hovAthI kaSAyanI mAtrA ekadama maMda hoya che ane dazamA guNasthAnake tenAthI ekadama maMda mAtrA rahelI hoya che. A kaSAyanI hAjarImAM chaThThA guNasthAnake jIvo AyuSyano baMdha karI zake to anuttara devanuM tetrIza. sAgaropamanuM AyuSya bAMdhI zake che. te AyuSya bAMdhatA bAMdhatA jIvo sAtamA guNasthAnakanA pariNAmane prApta kare to AyuSyano baMdha hoya che paNa tyAM sAtamAM guNasthAnakamAM navA AyuSyanAM baMdhanI zarUAta karatAM nathI. kAraNa ke kaSAyanI maMdatA thayelI hovAthI tathA pariNAma vizuddha banelo hovAthI AyuSya baMdhanI ayogyatA rUpe gaNAya che. AthI sAta-ATha-nava ane daza e cAra guNasthAnakamAM jIvo AyuSyano baMdha karatAM nathI. A kaSAyanI maMdatAmAM sAtamAM guNasthAnakamAM rahelA jIvo dharmadhyAna ane zukladhyAna prApta karI zake che. pachI mana-vacana-kAyAnuM vIrya ekaThuM karI sAmarthya vadhArI jo tAkAta hoya to kSapakazreNi prApta kare ane eTaluM sAmarthya na hoya to upazamazreNi prApta kare che ane AThamAM guNasthAnakanA pariNAmane prApta kare che. tyAra bAda anaMtaguNa vizuddhinA bale kaSAyanI mAtrA maMda karIne jIva navamAM guNasthAnakanA pariNAmane prApta kare che. tyAM cAritra mohanIyanI ekavIza prakRtiomAMthI eka saMjvalana lobha sivAya bAkInI vIza prakRtiono kSapakazreNivALA jIvo kSaya kare che ane upazamazreNivALA jIvo upazama kare che. tyAra pachI anaMtaguNa vizudvie jIva dazamA guNasthAnakane prApta kare che. tyAM saMjvalana lobhano udaya ekadama maMda Page 65 of 126 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koTIno hoya che. jyAre jIvo agyAramA guNasthAnakane prApta kare che. eTale ke upazamazreNivALA jIvo te guNasthAnakane pAme tyAM mohanIya karmano sarvathA upazama hoya che ane kSapakazreNivALA jIvo mohano sarvathA kSaya karIne bAramAM guNasthAnakane prApta kare che. kyAM kyAM rahelA jIvone kayA kayA kaSAyo hoya che tenA varNana. 1. ekathI cha nArakImAM rahelA jIvone pahelA guNasthAnake anaMtAnubaMdhi-anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya. anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya ane anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAyo hoya che. temAM anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi kaSAyanI hAjarImAM AyuSyano baMdha kareto krura ane ghAtakI pariNAmavALA paMcendriya tiryaMcanuM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya kaSAyanI hAjarImAM AyuSyano baMdha kare to krura ane ghAtakI pariNAma sivAyanA sAmAnya pariNAmavALA paMcendriya tiryaMcanuM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kaSAyanI hAjarImAM AyuSyano baMdha kare to anArya kSetra AdinuM tathA Arya kSetrAdimAM jyAM dharma sAmagrI prApta na thAya evA kSetravALA manuSyanuM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAyanI hAjarImAM AyuSyano baMdha kare to AryadezAdi dharma sAmagrInI prAptivALA manuSyapaNA rUpe bAMdhI zake che bIjA guNasthAnake anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi kaSAya moTebhAge hoto nathI kAraNa ke tyAM jaghanya yoga hoya che. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya kaSAya-anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kaSAya-anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAya hoi zake che. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya kaSAyathI tiryaMcA, bAMdhe ane anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya ane anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAyathI manuSya AyuSya bAMdhI zake che. trIjA guNasthAnake apratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya kaSAya moTe bhAge jIvone hoya che. cothA guNasthAnake apratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi- apratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya-apratyAkhyAnIya- pratyAkhyAnIya-apratyAkhyAnIya saMvalana kaSAyo hoya che. apratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi kaSAyanA kALamAM potAnA karelA pApanI niMdA karatAM karatAM potAnA pApone khapAvatAM jAya che ane du:kha veThavAmAM suMdara samAdhi jALavI zake che. A cAreya prakAranA kaSAyamAM AyuSyano baMdha thAya to niyamA manuSya AyuSya bAMdhI zake che ane samakIta laine manaSyamAM AvI zake che. sAtamI nArakImAM rahelA jIvone pahelA guNasthAnake anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi Adi cAreya kaSAyo hoya che. te cAreya prakAranA kaSAyothI AyuSyano baMdha kare to niyamAM tiryaMca AyuSya bAMdhe che. temAM pahelA be kaSAyothI dura ane ghAtakI pariNAmavALA tiryaMcanuM ane chellA be kaSAya dvArA sAmAnya pariNAmavALA tiryaMcanuM AyuSya baMdhAya che. A jIvo bIjA-trIjA-cothA guNasthAnake AyuSya bAMdhatA na hovAthI te kaSAyo te rUpe hoya che. tiryaMca gatine viSe-ekendriya jIvone viSe anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi-anaMtAnubaMdhi Page 66 of 126 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apratyAkhyAnIya- anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya-anaMtAnubaMdhi saMjvalana ema 4 kaSAyo hoya temAM anaMtA-anaMtAmAM AyuSyano baMdha kare to nigodanuM Ayu bAMdhI zake che. anaMtA. apratyA. mAM AyuSya bAMdhe to ekendriyathI paMcendriya tiryaMca sudhImAMthI koipaNanuM bAMdhI zake che. anaMtA. pratyA. mAM AyuSya bAMdhe to manaSyanuM anArya kSetrAdinuM bAMdhe. anaMtA. saMjvalanamAM Ayu bAMdhe to manuSyanuM AryadezAdi dharma sAmagrI prApta thAya evuM yAvat tIrthaMkaranI mAtA thai zake evuM AyuSya bAMdhI zake che. vikalendriya jIvone anaMtA. anaMtA-anaMtA. apratyA-anaMtA. pratyA. ane anaMtA. saMjvalana ema cAra kaSAyo hoya che. temAM anaMtA. anaMtA. kaSAyathI ekendriyanuM nigodanuM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtA. apratyAthI ekendriyathI paMcendriya tiryaMcamAMthI koinuM paNa AyuSya bAMdhI zake che. vikalendriyapaNAmAMthI manuSya thAya te jIvo te bhavamAM mokSe jatAM nathI. vadhAremAM vadhAre sAtamA guNasthAnakanA pariNAmane prApta karI zake che. asannI aparyAptA tathA sannI labdhi aparyAptA jIvone anaMtA. anaMtA-anaMtA apratyA-anaMtA. pratyA-anaMtA. saMjva. ema 4 kaSAyo hoya che temAM anaMtA. anaMtA. kAyamAM AyuSyano baMdha kare to nigodanuM Ayu bAMdhI zake che. anaMtA. apratyA. kaSAyamAM Ayu. bAMdhe to ekendriyathI paMce. tiryaMca sudhImAMthI koinuM paNa Ayu bAMdhI zake che. anaMtA. pratyA. kaSAyamAM manuSyanuM anArya kSetrAdinuM ane anaMtA. saMjvamAM manuSyanuM Arya kSetrAdinuM dharma sAmagrI saMpanna rUpe Ayu bAMdhI zake che. asannI paryA. tiryaMcone anaMtA. anaMtA-anaMtA-apratyA.-anaMtA. pratyA. ane anaMtA. saMjvalana ema 4 kaSAyo hoya che. temAM anaMtA anaMtAnubaMdhi kaSAyamAM AyuSyano baMdha kare to pahelI nArakInuM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM AyuSya bAMdhI zake che. AthI vadhAre AyuSya bAMdhI zakatA nathI. anaMtA. apratyAkhyAnIya kaSAyathI AyuSyano baMdha kare to ekendriyathI paMcendriya tiryaMcapaNAmAMthI koinuM paNa AyuSya bAMdhI zake che. temAM paMcendriya tiryaMcanuM vadhAremAM vadhAre AyuSyano baMdha kare to palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM bAMdhI zake che. anaMtA. pratyAkhyAnIya kaSAyanA udayathI AyuSyano baMdha kare to manuSyanuM AyuSya jaghanyathI eka aMtarmuhUrta ane utkRSTathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtA. saMjvalana kaSAyathI AyuSyano baMdha kare to devanuM AyuSya jaghanyathI daza hajAra varasanuM ane utkRSTathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM AyuSya bAMdhI zake che. sannI paryAptA - tiryaMcanA jIvone pahelA guNasthAnake cAreya kaSAya hoya che. anaMtA. anaMtA anaMtA. apratyA. anaMtA. pratyA. anaMtA. saMjvalana. anaMtA. anaMtAnubaMdhi kaSAyathI A jIvo ekathI sAta nArakImAMthI koipaNa narakanuM AyuSya bAMdhI zake che. jaghanya AyuSya - 10 hajAra varasa ane utkRSTa AyuSya 33 sAgaropamanuM bAMdhe che. AthI daza hajAra varasathI eka samaya adhika adhika karatAM tetrIza sAgaropama sudhInAM jeTalA samayo thAya eTalA samayo jeTalA anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi kaSAyanA madhyama pariNAmanA AyuSya bAMdhavAnI yogyatAvALA Page 67 of 126 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyavasAyo hoya che. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya kaSAyanA udhyamAM jIvo AyuSyano baMdha kare to ekendriyathI sannI. paMcendriya tiryacomAMthI koinuM paNa AyuSya bAMdhI zake che. jaghanyathI eka aMtarmuhUrtanuM ane utkRSTathI 3 palyopamanuM AyuSya bAMdhI zake che. AthI eka aMtarmuhUrta eka samaya adhikathI zarU karI traNa palyopama sudhInAM jeTalA samayo thAya eTalA samayonA AyuSya bAMdhavAnA adhyavasAya sthAno madhyama kaSAyanA hoya che. anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kaSAyathI A jIvo AyuSyano baMdha kare to niyamAM manuSya AyuSya bAMdhe che. jaghanyathI eka aMtarmuhurta ane utkRSTathI traNa palyopamanuM bAMdhI zake che. AthI jaghanya eka aMtarmuhUrta eka samaya adhika-be samaya adhika yAvat . traNa palyopama sudhImAM jeTalA samayo thAya eTalA anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kaSAyanA madhyama pariNAmavALA AyuSya baMdhanA adhyavasAya sthAno thAya che. anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAyanI hAjarImAM A jIvo AyuSyano baMdha kare to devAyuSyano baMdhA kare che. jaghanyathI daza hajAra varasanuM ane utkRSTathI 18 sAgaropamanuM AyuSya bAMdhI zake che. AthI daza hajAra varasa eka samaya adhika-be samaya adhika Adi karatAM karatAM yAvata 18 sAgaropama sudhInAM jeTalA samayo thAya eTalA anaMtAnubaMdhi saMjavalana kaSAyanA madhyama kaSAyanA AyuSya baMdhanA adhyavasAya sthAno prApta thAya che. bIjA guNasthAnake A jIvone anaMtA-apratyA. anaMtA-pratyA. ane anaMtA-saMjvalana kaSAya udayamAM hoya che emAM AyuSyano baMdha kare to anaMtA-apratyA. thI tiryaMcanuM AyuSya bAMdhe anaMtA-pratyA. kaSAyathI AyuSyano baMdha kare to manuSya Ayu bAMdhe che ane anaMtA. saMjvalana kaSAyathI AyuSyano baMdha kare to devAyuSya bAMdhe che. trIjA guNasthAnake apratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya kaSAyano udaya hoya che. cothA guNasthAnake apratyA-anaMtA, apratyA-akhatyA, apratyA-pratyA. ane apratyA-saMjavalanA ema cAreya kaSAyano udaya hoya che. A cAreya kaSAyathI AyuSyano baMdha thAya to A jIvo niyama devAyuSyano baMdha kare che. - pAMcamAM guNasthAnake A jIvone pratyAkhyAnIya- anaMtAnubaMdhi-pratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya-pratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya-pratyAkhyAnIya saMjvalana ema cAreya kaSAyo udayamAM hoi zake che. ane A cAre kaSAyamAM vidhamAna jIvo AyuSyano baMdha kare to niyamA devAyuSya bAMdhe che. A tiryaMcamAM rahelA jIvone paNa pratyAkhyAnIya saMjvalana kaSAyanA udayathI anaMta | vizuddhi pedA thatAM manathI sarva sAvadhanAM paccakkhANa karI anazana karI sarvavirati jevA pariNAmane prApta karI zake che. manuSya gatine viSe guNasthAnakamAM je kaSAyonuM sAmAnyathI varNana karI dazamAM guNasthAnaka sudhI kaSAyo jaNAvyA che te pramANe varNana samajavuM. dazamAnA aMte sarvathA kaSAyono kSaya karI jIvo bAramA guNasthAnakane prApta kare che ane tyAM aMtarmuharta rahI pachI jIvo kevalajJAnanI prApti kare che. devagatine viSe Page 68 of 126 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavanapati-vyaMtara. jyotiSa ane vaimAnikanA pahelA bIjA devalokanA devone pahelA guNasthAnake-1. anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi- 2. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya-3. anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya-4. anaMtAnubaMdhi saMjvalana ema 4 kaSAyo hoya che. anaMtAnubaMdhi-anaMtA. kaSAyathI jIvo AyuSyano baMdha kare to niyamA ekendriyanuM AyuSya bAMdhe che. temAM paNa bAdara paryApta pratyeka rUpe pRthvIkAyanuM-akAyanuM ke pratyeka vanaspatikAyanuM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtAnubaMdhi-apratyAkhyAnIya kaSAyathI A jIvo AyuSyano baMdha kare to sannI paryApta saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMconuM AyuSya bAMdhe che. temAM jaghanya AyuSya bAMdhatA nathI. madhyama AyuSyathI zarU karIne utkRSTathI pUrva kroDa varasanuM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtAnubaMdhi pratyA, kaSAyathI A jIvo AyuSyano baMdha kare to manuSyanuM AyuSya bAMdhe che temaja anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAyathI paNa manuSya AyuSya bAMdhI zake che temAM jaghanya AyuSyano baMdha karatAM nathI paNa madhyama AyuSyathI zarU karI utkRSTathI pUrvakroDa varasana AyuSya bAMdhI zake che. bIjA guNasthAnake-anaMtAnubaMdhi-apratyAkhyAnIya kaSAyathI tiryaMca AyuSya paMcendriya tiryaMcanuM baMdhAya che. anaMtAnubaMdhi-pratyA. ane anaMtAnubaMdhi-saMjvalana kaSAyathI manuSya AyuSya bAMdhe che. cothA guNasthAnake-apratyAkhyAnIya-anaMtAnubaMdhi-apratyAkhyAnIya-apratyAkhyAnIya-apratyAkhyAnIya-pratyA yAnIya-apratyAkhyAnIya-saMjvalana A cAreya kaSAyothI jIvo niyamA manuSya AyuSya bAMdhe che. A bIjAthI cothA guNasthAnaka sudhImAM je kahyuM che te bhavanapatithI zarU karI nava traiveyakanA devo sudhI jANavuM temAM vaimAnikanA navamA devalokathI nava traiveyaka sudhImAM rahelA devo tiryaMcagati bAMdhatA na hovAthI tiryaMcAyu bAMdhatA nathI. vaimAnikanA trIjA devalokathI AThamA devaloka sudhImAM rahelA devonuM varNana. pahelA guNasthAnake anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi-anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya-anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya-anaMtAnubaMdhi saMjvalana ema cAre kaSAyo hoya che. temAM pahelA be kaSAyathI jIvo sannI paryAptA tiryaMcanuM AyuSya bAMdhI zake che ane chellA be kaSAyothI jIvo manuSyanuM AyuSya bAMdhI zake che. A jIvo paNa manuSya ane tiryaMcanuM AyuSya je bAMdhe che te madhyama AyuSyathI zarU karI pUrvakroDa varasanuM AyuSya bAMdhI zake che. AthI vadhAre AyuSya baMdhAtuM nathI. navamA devalokathI nava traiveyaka sudhInAM devone pahelA guNasthAnakamAM A cAreya kaSAyo hoya che ane e cAre kapAyothI e jIvo niyamA manuSya AyuSyano baMdha kare che. temAM pahelA be kapAyothI je manuSyanuM AyuSya baMdhAya che te anArya kSetranuM athavA Arya kSetramAM dharma sAmagrInI prApti na thAya evA kSetronuM AyuSya prAyaH bAMdhI zake che. jyAre chellA be kapAyothI AyuSya je baMdhAya temAM Arya dezAdi, kSetrAdi ane dharma sAmagrInI prApti Adi anukULa sAmagrI pUrvakanuM manuSya AyuSya bAMdhI zake che. pAMca anuttaravAsI devo. A devone niyamA cothuM guNasthAnaka ja hoya che. eTale A devo niyamA samakItI hoya che. A kAraNathI A jIvone apratyAkhyAnIya kaSAyano ja udaya hoya che. prAya: karIne A devone apratyAkhyAnIya-apratyAkhyAnIya, apratyAkhyAnIya-pratyAkhyAnIya ane apratyAkhyAnIya-saMjvalana Page 69 of 126 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyono udaya hoya che. paNa apratyAkhyAnIya-anaMtAnubaMdhino udaya hoto nathI AthI A devo potAno jIvanakALa svAdhyAyamAM tatvanI vicAraNAmAM pUrvabhavamAM jeTalo abhyAsa karIne AvyA hoya temAM potAno kALa pasAra kare che. A krodhAdi cAra kaSAyonuM je varNana karyuM tenA zrIsthAnAMga sUtrane viSe kula 52 (bAvana) bhedo pADelA che te A pramANe, krodha kaSAyanA - 10 bhedo, mAna kaSAyanA-11 bhedo, mAyA kaSAyanA-17 bhedo ane lobha kaSAyanA 14 bhedo kahelA che. A je bhedo ahIM kahevAze te judA judA jIvone potAnA krodhAdi kaSAyanA udayathI kevA kevA. pariNAma thAya che athavA e krodhAdi kaSAyono rasa jIvoe kevo kevo judo judo bAMdhelo hoya che tenI vicitratA rUpe jaNAvavA mATe A bhedo kahelA che. A dareka bhedo aprazasta kaSAya rUpe ane prazasta kaSAya rUpe paNa hoi zake che. krodha kaSAyanA 10 nAmo. (1) krodha - jenA udayakALamAM jIvone kRtya (karavA lAyaka) ane akRtya (na karavA lAyaka) nu bhAna na rahe te. (2) kopa - jenA udayathI jIvo potAnA svabhAvathI calita thAya eTale ke je vicAromAM rahelA hoya te vicAromAMthI jIvone calita kare te. (3) roSa - krodhanI paraMparA - eTale ke jevo krodha udayamAM Avelo hoya tevone tevo vAraMvAra udayamAM cAlyA ja kare evI rIte je krodha udayamAM rahyA kare te roSa kahevAya che. (4) dveSa - jenAthI potAne ke bIjAne dUSaNa apAya eTale ke potAnA chatAM doSa bole ane bIjAnA achatAM doSo pragaTa karavA ekabIjAne jaNAvavA te dveSa pariNAma kahevAya che. anAdi kALathI bhaTakatAM. evA jIvone bIjAnAM chidro jovAnI-dekhavAnI ane te dekhIne jenI tenI pAse pragaTa karavAnI je vicAraNAo cAlyA kare che te krodhanA bhedano eka prakAra dveSa rUpe jJAnI bhagavaMtoe kahela che. (5) akSamAM - asahanazIlatA. koi paNa bAbatamAM jarAya sahana ja na thAya dareka bAbatamAM jIvane ochuM paDyA ja kare ane A asahanazakti eTale sahana karavAno abhyAsa pADyo na hoya to temAM ochuM lAvatA lAvatA A kaSAya aMtaramAM cAlyA ja kare eTale sahana nahi karavAnI je vRtti te akSamAM. (6) saMjvalana - vAraMvAra krodhathI baLavuM te eTale ke krodhAdi kaSAyanuM jarAka nimitta male ane bolI zake evI zakti na hoya to potAnA krodhathI jIva potAnA AtmAmAM lAMbA kALa sudhI baLyA kare. ekavAra nimitta maLyA pachI phrIthI nimitta na maLe to paNa aMtaramAM baLApo cAlu rahyA kare te saMjvalana. (7) kalaha - moTethI bUma pADI pADIne bolavuM te. krodhamAM ne krodhamAM moTethI bUmo pADI pADIne bolavuM kalaha eTale kajIyo thAya te pramANe bolavuM te paNa krodhano ja eka prakAra che. (8) cAMDikya - rIdrAkAra. je bAbatamAM kajIyo thayo hoya krodha thayo hoya te padArthane vAraMvAra ciMtana karI sthira karI karIne krodha karyA karavo ane te krodhanA svarUpane na choDavuM te cAMDikya kaSAya kahevAya che. (9) bhaDana - lAkaDIthI laDavuM eTale ke krodha pedA karatAM karatAM mAro kApo khatama karo evA Page 70 of 126 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAro karatAM karatAM lAkaDI Adi zastrothI laDavuM te bhaMDana kaSAya. (10) vivAda - virodha pakSa eTale ke pratipakSa bhAva grahaNa karIne bolavuM te. (11) je bAbatanI vAtamAM virodha thAya-vivAda thAya te bAbatane barAbara dhyAnamAM rAkhIne teno pakSa banAvIne laDyA karavuM. te pakSane mATe manamAM vicAro karI karIne krodha karyA karavo tenI vAto cIto karyA karavI te vivAda krodha kaSAya kahevAya che. evI ja rIte te pratipakSI pakSa mATe game tema lakhavuM bolavuM aMtaramAM vicAryA karavuM te vivAda krodha kahevAya che. A rIte krodha kaSAyanA 10 bhedo thayA. have mAna kaSAyanA 11 bhedo kahevAya che. (1) mAna eTale abhimAna kaSAya. sAmAnya rIte nArakInA jIvone krodha vadhAre hoya. tiryaMca gatimAM rahelA jIvone mAyA vadhAre hoya. manuSyagatimAM rahelA jIvone mAna vadhAre hoya ane devagatimAM rahelA jIvone lobha vadhAre hoya che. A kAraNathI ja jIvone svAbhimAna vizeSa raheluM hoya che te mAna kaSAya kahevAya che. (2) mada - mUDhatA. eTale ke potAnA mAna kaSAyanA udayathI aMtaramAM ane aMtaramAM AnaMda pAmato jAya te. (3) darpa - ahaMkAra. potAnI kArya siddhi thAya ane dhAro saphLatA prApta thatI jAya to temAM ahaMkAra karavo te. (4) staMbha - a namana - potAnA ahaMkAramAM eTalo badho masta thayelo hoya ke jenA pratApe potAnA jevo bIjo koi nathI ema mAnIne bIjA moTAone paNa namana kare nahi. badhAthI jANe huM ja moTo chuM. (5) AtmotkRSTa eTale ke sva (utkarSa) eTale ke potAne thoDuM ghaNuM kAMi paNa AvaDe eTale bIjAnI pAse potAnI Apa baDAi rUpe potAnA guNagAna gAyA kare. jyAM jAya tyAM potAnA guNanI prazaMsA karyA karavI te. A paNa eka mAna kaSAyano ja prakAra che. (6) garva - anuzaya. cAlatAM uThatAM besatAM koinI sAthe vAta karatA tenA jIvanamAM pote kAMi karyuM athavA meLavyuM che evuM je dekhAyA kare te garva kahevAya che. (7) para-parivAda - bIjAnI niMdA. potAnAthI moTo hoya yA nAno hoya to paNa potAnA garvanA pratApe tenI RRdhdhi na khamAtAM ane nAnA mANasa mATe-kAMi AvaData nathI ema vicAraNAo karIne bIjAnI niMdA karyA karavI te. (8) Akroza - tiraskAra. garvamAM masta thayelo jIva bIjAno tiraskAra karyA vagara rahe nahi. bIjAnI pAse koinI paNa vAta karato hoya to tenI vAtamAM bIjAne utArI pADavAnI ja vAta dekhAya te Akroza tiraskAra kahevAya che. (9) apakarSa (paribhava) abhimAnathI potAnA athavA bIjAnA koi kAryathI virAma pAmavuM te. eTale ke potAno garva poSAto hoya ane guNagAna gavAtAM hoya to potAnuM kArya choDI detAM athavA bIjAnuM paNa kArya choDI detAM AnaMda thAya te apakarSa kahevAya. (10) unnaya - abhimAnathI nitIno tyAga karavo. keTalAka jIvo jagatamAM evA prakAranA hoya che ke potAno garva mitravargamAM-snehI saMbaMdhImAM poSAto hoya ane mAna sanmAna maLatuM hoya to nitInA niyamo paNa choDavA taiyAra thAya ane anitI Adi pApo Page 71 of 126 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ majethI Acare te unnaya mAna kaSAya gaNAya che. (11) unnAma - abhimAnathI prati namana na karavuM te. abhimAna ane garva aMtaramAM eTalo badho pedA thayelo hoya ke koine vAraMvAra namaskAra karavo. hoya to te kare nahi. ene vaLI ApaNe namaskAra karavAnuM zuM prayojana ? jarUra haze to te namato Avaze, evA vicAromAM rahIne potAnuM jIvana jIvavuM te unnAma mAna kaSAya kahevAya. mAyAnA 17 bhedo (1) mAyA - kapaTa haiyAmAM duSTa bhAva, melApaNuM rAkhavuM te. (2) upadhi - bIjAne ThagavA mATe haiyAmAM vaMcaka bhAva eTale ke luccAivALo bhAva rAkhavo te. eTale ke haiyAmAMthI sarala svabhAva dUra karIne ThagavAno bhAva rAkhIne bIjA pratye vacana bolavuM. vartana karavuM te upadhi. (3) nivRti - AdarathI bIjAnI vaMcanA karavI te. eTale ke je mANasane Thagavo hoya te mANasane potAnA pratye vizvAsa pedA karAvIne tenA pratye AdarabhAva rAkhIne eTale dekhADIne teno vizvAsaghAta karavo eTale ke tene Thagavo te nikRti kahevAya che. (4) valaya - vakra svabhAva. bIjAnI pAse vakratAno svabhAva batAvIne tene potAnA vizvAsamAM levo ane majethI Thagavo te. (5) gahana - na samajAya tevI mAyAjALa. evI rIte sAmA mANasane ThagavAno prayatna kare ke jethI sAmo game tevo hoMziyAra hoya to paNa tene khabara na paDe evI rIte ThagavuM te gahana. (6) numa - sAmA mANasane ThagavA mATe nIcatA AcaravI paDe to nIcatAnA Azraya lai ThagavA te nUma. (7) kalka - hiMsAdi nimitte bIjAne chetaravAno abhiprAya. eTale bIjAne chetaravAmAM lAbha thato hoya ane tene mATe je kAMi hiMsAdi thAya to te karIne paNa chetaravAno prayatna karavo te. (8) kurUka (kurUpa) bhUMDa cALA. bIjA mAnavo sArA vyavahAra karavAthI na ThagAya to bhUMDA cALA athavA bhUMDI ceSTAo karIne paNa sAmAne ThagavA mATe prayatna karavo ane potAnA lAbhane prApta karavo te kurUpa. (9) daMbha - bIjAne ThagavA mATe bahArathI ThATha-mATha dekhADI sArI sajAvaTa karI tathA amo kevA. sArA mANaso chIe evo dekhAva karI bIjAne ThagavA te. (10) kUTa - kapaTa jAla. potAnA vizvAsamAM laine pachI mAyAnI jALa pAtharI ThagavAno prayatna karavo te. (11) jehama - vaMcanA mATe maMdatA. bIjAne ThagavAnA nhAnAthI pote nAno thai jAya, dagAbAja dUgunA name tenI jema dIna banIne bIjAne ThagavA te jema kahevAya che. (12) kilbiSa - kharAba ceSTAo dvArA bIjAne ThagavAno prayatna karavo te. bhAMDa-bhavaiyA vagerenI ceSTAo karatAM karatAM bIjAne ThagavA. te kibiSa mAyA kahevAya che. Page 72 of 126 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) anAcaraNatA - vaMcanA mATe AcaraNa karavuM. eTale bIjAne ThagavA mATe aneka prakAranA anAcAranA AcaraNo karavA te. (14) gUhanatA - svarUpa chupAvavuM te potAnuM sAcuM svarUpa chUpAvI khoTA svarUpo batAvavA te gRhanatA kahevAya. (15) vaMcanatA - chetarapiMDI. vAta vAtamAM bIjAne chetaryA karavuM te. (16) prati kaMcanatA - chala. evI mAyA rame ke sAmA mANasane majethI chetarI zakAya te chala. (17) sAti yoga - uttamanI sAthe halakAnI milAvaTa. potAnA vizvAsanA kAraNe uttama mANasanI sAthe nIca mANasanI sobata karAvI ApavI athavA nIcanI sAthe uttamanI sobata karI ApavI te sAti yoga kahevAya. jema ke kajoDuM banAvavuM te. A rIte mAyA aneka pariNAmothI jIvo Acare che. sthala draSTithI A sattara bhedo kahyA che. bAkI pariNAmanI dhArAthI mAyAnAM asaMkhya bhedo prApta thai zake che. A mAyAnA pariNAmane AdhIna thaine jIvo potAno duHkhamaya saMsAra saMkhyAta-asaMkhyAta ke anaMta kALa sudhIno vadhArI zake che. lobha kaSAyanA 14 bhedo kahelA che. (1) lobha - tRSNA. jema jema jIvone anukULa padArthono saMyoga thato jAya tema tema adhika adhika anukULa padArtho meLavavA mATeno je lobha pedA thAya te tRSNA. A tRSNAnA pariNAme jIvanA aMtaramAM saMtoSA pedA thato nathI. asaMtoSanI Aga cAlu ja rahe che. (2) icchA - abhilASA. anAdi kALathI anAdi karmanA saMyogavALA anaMtA jIvo rahelA che. e anAdi karmanA saMyoganA kAraNe rAga-dveSa Adi pariNAma paNa anAdi kALathI che. tenA kAraNe jIvone AhArAdi saMjJAno abhilASA cAlu ja rahe che. mAtra vacamAM eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM jatAM AhAranA pagalo jIvane na male teTalA kALa sudhI e AhAranAM abhilASavALo hovA chatAMya anAhArI kahevAya che. e je AhArAdi pudgalono abhilASa te icchA kahavAya che tene lobha gaNAya che. A paNa lobhano prakAra che. (3) mUracheM - moha. jema jema jIvone icchA mujaba AhAra AdinA pudgalo maLatAM jAya che tema tema teno lobha vadhe che ane te lobhanA kAraNe mUccha pedA thAya che eTale te pUjugalo pratye moha pedA thAya che. (4) kAMkSA - aprApta padArthonI irachA. irachAnA abhilASathI padArthonI prApti thatI jAya tema tema nahi prApta thayela padArthonI icchAo. jIvone pedA thayA kare te kAMkSA. jagatamAM rahelA padArthonuM svarUpa jJAnI bhagavaMtoe e ja jaNAvela che ke je padArtho prApta thayA kare tenAthI aprApta padArthonI icchAo pedA thayA kare che. mATe ja te padArtho sukhakAraka gaNAtA nathI paNa pariNAme du:kharUpa kahyA che. (5) gRddhi - prApta thayela padArthomAM Asakti pedA thayA karavI. jema jema anukULa padArtho pedA thatA jAya che tema tema jIvane te prApta thayela padArthomAM Asakti thayA kare che te paNa eka lobhano prakAra che. te gRddhi kahevAya che. (6) tRSNA - prApta padArthono vyaya na thAya evI icchA. je anukULa padArtho prApta thayela hoya te vAparatA khalAsa na thai jAya. kharcAi na jAya tevI bhAvanA rAkhIne lAMbA kALa sudhI cAlyA kare tevI. Page 73 of 126 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAraNA karyA karavI te tRSNA kahevAya che. (7) bidyA - viSayonuM dhyAna karavuM. pAMca indriyanAM je je anukULa padArtho hoya tenI vicAraNAo karIne temAM sthira thavuM te bhidhyA. (8) abhidyA - cittanI calAyamAna sthiti. pAMca indriyanAM anukULa padArthomAM jIvanI je caMcaLatA eTale maLelA padArtho Takaze ke nahi navA maLaze ke nahi tene vadhAravA prayatna karatAM mArI pAse vadhaze ke nahi ityAdi je vicAraNAo te cittanI calAyamAna sthiti kahevAya che. (9) kAmAza - iSTa zabdAdinI AzA. pAMca indriyanAM anukULa padArtho je kahyA che te meLavavAnI AzAomAM rahyA karavuM te kAmAzA. (10) bhogAzA - iSTa gaMdhAdinI AzA. maLelA padAtho bhogavAze ke nahi bhaviSyamAM kAma lAgaze evI je AzAo te. (11) jIvitAzA - jIvavAnI AzA. hajI vadhAre jIvAya to sAruM. hamaNAM mArUM maraNa na Ave to have zAMtithI jIvAya tevI AzA. te jIvitAzA kahevAya che. (12) maraNAzA - maraNanI irachA. aneka prakAranA rogo pedA thayelA hoya, pIDAthI rIbAmaNa vadhatI jatI hoya to te pIDAthI chuTakAro meLavavA mATe maraNanI AzA rAkhIne maraNane irachayA karavuM te maraNa AzA kahevAya che. (13) nandI - samRddhimAM AnaMda. potAnA puNyothI maLelI sAmagrI ane samRddhimAM AnaMda mAnI mAnIne jIvavuM te nandI rUpe lobhano prakAra kahelo che. (14) rAga - sneha. te samRddhinA padArthone vAraMvAra jotAM temAM Asakti mUccha vagere pedA thatAM thatAM te padArthomAM rAga karyA karavo te rAga. A rIte lobhanA 14 bhedo kahyA che. A rIte jJAnI bhagavaMto kahe che ke jagatamAM rahelA jIvo krodhAdi kaSAyane AdhIna thaine A bAvana prakAranA judA judA bhedamAM guMthAyelA du:kha pAmatAM pAmatAM potAno saMsAra saMkhyAta kALano-asaMkhyAta kALano ke anaMta kALano vadhAratAM jAya che. je jIvone potAno duHkhamaya saMsAra vadhAravo na hoya to A kaSAyanA svarUpane oLakhIne tenAthI sAvadha rahevAno abhyAsa karI athavA te ja kaSAyano sahAya rAgAdi pariNAma nAza karavAnA upayogamAM laine te kaSAyanA udayane prazasta banAvIne te kaSAyono nAza karato jAya tema tema potAnuM zudhdha svarUpa pedA thatuM jAya ane ema karatAM ekavAra saMpUrNa kaSAyano nAza thatAM ja jIva potAnuM saMpUrNa zudhdha svarUpa pedA karI zake che. ane jIvo sidhdhi gatine prApta kare che. ThANAMga sUtramAM ATha mada kahelA che. (1) jAti mada, (2) kula mada, (3) bala mada, (4) rUpa mada, (5) tapo mada, (6) cUta mada, (7) lAbha mada, (8) aizvarya mada. mada eTale jenAthI ahaMkAra pedA karI bIjAnI avajJA karavI te. Page 74 of 126 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUyagaDAMga sUtramAM kahyuM che ke je mada kare che tenA La svarUpe saMsAramAM paribhramaNa thayA kare evuM karma upArjana kare che. mATe niyukti kAra koi paNa prakArano mada karavAno niSedha kare che. Avazyaka sUtranA cothA adhyayanamAM paNa ATha mada sthAnothI nivRtta thavAnuM kahyuM che. daza vaikAlika sUtranA AThamAM adhyayananI trIzamI gAthAmAM paNa bIjAno parAbhava ane potAno utkarSa karavAno niSedha karelo che. kAraNa ke tenAthI saMsAranI vRddhi thAya che. aMguttara prakaraNamAM madanA traNa bheda gaNAvyA che. (1) yauvana mada, (2) Arogya mada, (3) jIvita mada. kAraNa ke A traNa madothI manuSyo durAcArI bane che. te traNamAM AThe madano samAveza thai zake che. (1) yovana madamAM - jAti - kula - bala ane rUpa mada Ave. (2) ArogyamAM - tapa ane zrI mada Ave. (3) jIvita madamAM - lAbha ane ezvarya mada AvI zake che. mUccha eTale moha tenA be prakAra pADelA che. (1) prema pratyayA mUccha ane (2) dveSa pratyayA mUccha. prema pratyayA mUracchanA be bheda - mAyA ane lobha. dveSa pratyayA macchanA be bheda- krodha ane mAna ema ThANAMga satramAM kahela che. AzaMsA prayoga daza prakAre zrI ThANAMga sUtramAM kahela che. (1) ihaloka AzaMsA (2) paraloka AzaMsA. (3) ubhaya loka AzaMsA (4) jIvita AzaMsA (5) maraNa AzaMsA (6) kAma AzaMsA (7) bhoga AzaMsA (8) lAbha AzaMsA. (9) pUjA AzaMsA (10) satkAra AzaMsA gujarAtImAM jene niyANa kahe che te AzaMsA prayoga kahevAya che. koipaNa saM anuSThAna pAchaLano mokSa sivAyano je hetu te AzaMsA prayoga athavA niyANu kahevAya che. e krodhAdi kaSAyonAM mukhya cAra bhedo jJAnI bhagavaMtoe jaNAvelA che je jIvonA jIvanamAM rojIMdI kriyA rUpe vaNAi gayelA che. lagabhaga te cAramAMthI koine koi bhedano jIva upayoga karato karato potAnuM jIvana jIvI rahelo hoya che. te nAmo. (1) sva pratiSThita kaSAya (2) para-pratiSThita kaSAyA (3) ubhaya pratiSThita kaSAya (4) apratiSThita kaSAya (1) sva pratiSThita kaSAya - jIva potAnA krodhAdi kaSAyanA udayathI pote ne pote baLApo karyA kare navaro paDe tyAre potene pote babaDyA kare. raste cAlatAM cAlatAM paNa babaDato babaDato cAle te svapratiSThita. (2) para pratiSThita kaSAya - potAnA nimitte bIjA jIvone je kaSAya pedA thAya te para pratiSThita kaSAya kahevAya. vAto karatAM karatAM bIjAne krodhAdi kaSAyo pedA karAvavA ane te kaSAya pedA thayA pachI te vyakti na Ave tyAM sudhI A kaSAya cAlu rahyA kare te. (3) ubhaya pratiSThita kaSAya - ekanA kaSAyathI bIjAne kaSAya pedA thAya ane bannene kaSAya pedA Page 75 of 126 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thatAM banne bolAcAlI karyA kara te ubhaya pratiSThita kaSAya kahevAya. (4) apratiSThita kaSAya - krodhAdi kaSAyanA pudagalo udayamAM AvI cAlyA jAya paNa tenuM traNe kaSAyanA bhedamAMthI koi La Ape nahi te apratiSThita kaSAya kahevAya che. nokaSAya mohanIya karmanuM varNana nokaSAya eTale ke karmane (kaSAya mohanIyane) uttejita re, preraNA pedA kare. kaSAya mohanIyane sahAyabhUta thAya te nokaSAya mohanIya karma kahevAya che. ahIM no - nahiM evo artha na karatAM no - uttejita karavuM. prerita karavuM e arthamAM che. kaSAya mohanIyathI jIva potAno du:khamaya saMsAra vadhAre che tema nokaSAya mohanIya karmathI jIvo. potAno du:khamaya saMsAra anubaMdha rUpe vistAra kare che tathA nikAcIta paNa kare che eTale paraMparA vadhAryA kare che. A nokaSAya mohanIya karma jIvone cAra prakAre anubhavAya che. te A rIte(1) draSTithI, (2) bhASaNathI, (3) zravaNathI ane (4) smaraNathI. A cAra prakAramAM pahelA traNa prakAro bAhya nimitta rUpe gaNAya che ane cothuM je kAraNa te atyaMtara nimitta rUpe gaNAya che. (1) draSTithI - eTale ke jovA mAtrathI padArthone viSe hAsyAdi nokaSAya je pedA thAya che te. jemake koi citra jotAnI sAthe hasavuM Ave. koi citra dekhatAnI sAthe AnaMda pedA thAya. koi citra ke padArtha jotAnI sAthe glAnI pedA thAya. koi padArtha jotAnI sAthe zoka pedA thAya, rovAnuM thAya. koi padArtha jotAnI sAthe bhaya pedA thAya ane koi citrAdi padArtha jotAnI sAthe jugupsA eTale moTuM bagaDe, nAka bagaDe ityAdi je bane te draSTithI pedA thanAra gaNAya che. evI ja rIte jIvane koi drazya jotAMnI sAthe AtmAmAM pAMca indriyanA anukULa padArthonAM vikAro pedA thAya te draSTithI nokaSAya mohanIya karmano udaya thayo ema gaNAya che. (2) bhASaNathI eTale bolavAthI jIvone nokaSAya mohanIya karma pedA thAya che. jemake ThaThThA mazkarI pUrvaka je vacano bolAya che, kaTAkSa pUrvakanA je vacano bolAya che, koine rAjI karavAnA vacano je bolAya che tevI rIte koine zoka glAnI vagere pedA thAya. keTalAka vacano bolavAthI jIvone bhaya pedA karAve temaja jugupsA paNa pedA karAve ane AtmAmAM vikArI vicAro pedA karAve evA je vacano tene bhASaNathI nokaSAya mohanIya vacano gaNAya che. (3) zravaNathI eTale sAMbhaLavAthI nokaSAya mohanIya karma pedA thAya te A pramANe. keTalAka zabdonAM zravaNathI jIvane hasavuM Ave, keTalAka zabdonAM zravaNathI jIvane AnaMda pedA thAya, keTalAka zabdonAM zravaNathI glAnI-zoka vagere pedA thAya temaja bhaya ane jugupsA pedA thAya. tevI ja rIte keTalAka madhura zabdo viSayone lagatAM sAMbhaLavAthI vikAro pedA karAve te zravaNathI nokaSAya mohanIya karmane uttejita karanAra kahevAya che. (4) smaraNathI nokaSAya mohanIya pedA karAve te. bhUtakALamAM banelA banAvone yAda karI karIne jIva ekalo beTho beTho hAsyAdi karma pedA kare temaja viSayonAM vikAro pedA karAve jemake bhUtakALamAM-bhogavela-joyela. anubhavela viSayonA smaraNathI Page 76 of 126 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa jIvone vikAranA vicAro pedA thayA kare te smaraNathI nokaSAya mohanIya karma kahevAya che. A rIte A cAreya bhedonuM varNana nokaSAya mohanIya karmane pedA karavA mATenAM bhedo zrI sthAnAMga sUtramAM kahelA che. AnA uparathI e lita thAya che ke jIvone kaSAya mohanIyano udaya eka eka aMtarmuhUrta parAvartamAna rUpe cAlyA kare che. krodha-mAna-mAyA ane lobha A cAra kaSAyomAMthI koIpaNa ekano udaya eka aMtarmuhUrta sudhI jIvone cAlu rahe che ane dareka aMtarmuhUrta-cAramAMthI koipaNa kSya kare che. te kaSAyone pedA karavA mATe hAsyAdi nokaSAyo cAlyA kare che. AkhA divasamAM kaSAyanA udaya karatAM nokaSAyano udaya jIvone vizeSa rUpe anubhavAya che. kyAM jIva hAsya karato hoya kyAM rati karato hoya, kyAM arati karato hoya, kyAM koi padArthomAM zoka karato hoya, kyAM koika padArthomAM bhaya karato hoya, kyAM koi padArthomAM jugupsA paNa cAlatI hoya temAM jo koi vipna kare eTale aMtarAya kare eTale krodhAdi kaSAyono. anubhava jIvane tarata ja thAya che. AthI jJAnI bhagavaMto kahe che ke nATaka-ceTaka, saraghasa, pikacara, sinemA jovI, TI .vI. vagere jovuM ane tevI koi vAtocIto sAMbhaLavI e jIvone nokaSAya mohanIya karmano udaya cAle che ema gaNAya che. temAM je koi aMtarAya kare eTale krodhAdi kaSAyono udaya jIvone thai jAya che. AjanA TI.vI.nA kAryakramo ghaDImAM hAsya, ghaDImAM rati, ghaDImAM arati. ghaDImAM zoka, ghaDImAM bhaya, ghaDImAM jugupsA pedA karAvatAM karAvatAM viSayonA vikAro pedA karAvI mohanIya karmane bhayaMkara rIte uttejita karanAra gaNAya che. A saMskAro jIvo anAdi kALathI sAthe laine AvatAM hoya che. ane AvA TI.vI.nA drazyo jotAM te uttejita thAya che. tenA pratApe nAnA dikarAo (chokarAo)mAM A saMskAro pedA thavAthI kaSAya ane vikAronA pariNAmavALA banatAM jAya che. tenA pratApe bhraSTAcAra-durAcAra ane hiMsAdimaya pApanuM AcaraNa karatAM acakAtA nathI. AthI Aje lagabhaga moTAbhAganA gharomAM A TI.vI. dAkhala thatAM kaSAyono udaya lagabhaga saMsAramAM cAlune cAlu ja rahe che. kaSAyathI saMsAra vadhe tema A nokaSAya mohanIya eTale TI.vI. cenalothI du:khamaya saMsAranA anubaMdho joradAra bAMdhatA rahe che. ane du-khanI paraMparA nikAcIta rUpe bAMdhe che. tenI sAme te anubaMdhone toDavA nikAcIta anubaMdha na baMdhAya te mATe dharmanAM anuSThAnonuM AcaraNa tevA joradAra sArA pariNAmothI thatuM nathI. jemake TI.vI. sirayalo ane cenalo jovAmAM jevI ekAgratA jIvane pedA thAya che, AnaMda Ave che, evI ekAgratA ane AnaMda deva-guru-dharmanA anuSThAnomAM hajI sudhI pedA thayA nathI. pedA karavAnI bhAvanA paNa thatI nathI ane pedA nathI thato enuM bhArobhAra du:kha paNa jIvone thatuM nathI to pachI AvA mAyakAMgalA ane namAlA gaNAtAM mananI ekAgratA vagaranA anuSThAno duHkhamaya saMsAra kevI rIte kApaze ? ane te kapAyA vagara mokSano abhilASa-mokSamArgamAM AtmAnuM sthApana teno AnaMda jIvane zI rIte thaze. A badhu khuba ja vicAraNIya che. mATe je je dharmanI sAmagrI anaMtI puNyarAzIthI prApta thayela che tenI kiMmata samajIne evA suMdara pariNAmo pedA karatAM karatAM du:khamaya saMsAra anubaMdha rUpe na vadhI jAya tenI kALajI rAkhI evI rIte AcarIe ke jenA pratApe mokSAbhilASa pedA karI mokSanI rUci pedA karI tenA AMzika sukhanI icchAno. abhilASa TakAvI anAdinA saMskArone nabaLA banAvIe !to ja maLelo manuSya janma ane manuSya janmamAM maLelI sAmagrI sArthaka thAya. A rIte maLelI manuSya janmanI sAmagrI sArthaka banAvI vahelAmAM vahelA muktipadanA bhoktA bano eja abhilASA. Page 77 of 126 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nokaSAya mohanIyanA 9 bheda che. (1) hAsya, (2) rati, (3) arati, (4) zoka, (5) bhaya, (6) jugupsA, (7) purUSaveda, (8) strIveda, (9) napuMsakaveda. (1) hAsya mohanIya :- jIvone nimitta male athavA nimitta na paNa male to paNa jIvone hasavuM Ave te hAsya mohanIya karma kahevAya che te pAMca kAraNothI jIvo bAMdhI zake che. pAMcamAMthI koine koi kAraNathI jIvo A karma bAMdhI zake che. 1. strI vagerenI atyaMta hAMsI evA prakArathI kare ke jethI jIvone hasavuM Ave ane vikAronI vRdhdhi thAya. 2. jenI tenI ThaThThA mazkarI karyA karavI te. nAnA chokarAonI ceSTAo joine mazkarI karavI. vRdhdha mANasonI ceSTAo joine mazkarI karavI. ityAdi bhAMDa bhavaiyA - nATaka ceTakanA drazyo tathA TI.vI. vagerenAM drazyo joine mazkarIyo svabhAva pedA karI ThaThThA mazkarIo karavI koinI paTTI pADavI tenAthI jIvo hAsya mohanIya karma bAMdhe che. 3. nakAmA vacano bolavAthI eTale ke je vacano bolavAthI AtmAnuM hita thavAnA badale ahita thAya evA vacano bolavAthI. 4. dInatA jaNAya evA vacano bolavAthI eTale ke potAnI dInatA dUra karavA athavA bIjAne dInatA pedA karavA mATenAM vacano bolavAthI. 5. ghaNuM hasyA karavAthI. A pAMca kAraNothI jIvo pote hAsya mohanIya karma bAMdhe ane bIjAne paNa baMdhAve che. (2) rati mohanIya :- jIvone nimitta male athavA na male to paNa anukULa padArthomAM indriyono saMyoga thatAM jIvone AnaMda pedA thayA kare te rati mohanIya karma kahevAya che. A rati mohanIya bAMdhavAnA jJAnI bhagavaMtoe cAra kAraNo kahelA che. 1. bahu prakAranI krIDA karatAM - jeTalA jeTalA prakAranI ramato jagatamAM che te ramatonI krIDA karatAM karatAM jIvone je AnaMda thayA kare. ramatomAM jema ke volIbola, krIkeTa meca, hatututu, khokho, laMgaDI dAva, bAthamAM nhAvA javuM, bagIcAomAM pharavA javuM ityAdi aneka prakAranI krIDAo je karavI te rati mohanIya baMdhanA kAraNo kahela che. 2. aneka nATakAdi jovA. TI.vI.nI cenalo jovAmAM AnaMda mAnavo te. 3. pArakAnA cittane vaza karavA prayatna karyA karavo sAmo mANasa mane vaza thaine kema rahe, mArA kahyA mujaba kema jIvyA kare, mArA hAtha nIce rahevo joie evI vicAraNA karI vartana karavuM te. 4. aneka dezone jovAnI icchAo karyA karavI. dareka vekezanamAM rajAomAM judA judA / dezo jovA javuM, tyAM haravuM pharavuM, eza ArAma karavo temAM AnaMda mAnI maLelo manuSya janma pUrNa karavA prayatna karavo te rati mohanIya karma baMdhanA kAraNo kahelA che. A kAraNothI jIva potAnA duHkhamaya saMsArano anubaMdha pedA karI saMkhyAta-asaMkhyAta anaMtakALano saMsAra vadhArato jAya che. (3) arati mohanIya :- jIvone nimitta male ke na male to paNa glAnI anubhavato du:khI thayA kare te arati mohanIya karma kahevAya che. A arati bAMdhavAnA cAra kAraNo kahelA che. Page 78 of 126 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. pArakA jIvonAM guNane viSe je doSanuM AropaNa kare che. asUyA kahevAya che. tenuM bIjuM nAma irSyA gaNAya che. Aje lagabhaga moTAbhAganA jIvone potAnuM varcasva jamAvavA potAnA mAna kaSAyane poSavA ane bIjo mArAthI AgaLa na vadhI jAya ane mArAthI nIce rahe mArI sarasAimAM paNa na Ave e hetuthI Aje A doSa lagabhaga vadhato dekhAya che ane A kAraNathI paisAnA lobhe tathA sukhanI lAlasAthI bIjA jIvonA sArApaNa dharmanA saMskAravALA guNone paNa doSarUpe karIne vicAravAno khubaja prayatna cAlyA. kare che. AthI jIvo arati mohanIya karmane anubaMdha rUpe bAMdhyA ja kare che. 2. pApa kAryanI Teva pADe. paisAnA lAbha tathA sukhanI lAlasAnA pratApe jIvone pApa karatAM karatAM temAM saLatA maLatI jAya to te pApa karavAnI TevamAM pAvaradho thato jAya che. pachI tene pApakArya karavAmAM aMtaramAM arerATI ke dhRNA pedA thatI nathI ane huM A kharAba kArya karuM chuM evuM mAnato paNa nathI. AthI AvA pApakAryamAM niSphara banelA jIvone arati mohanIyano anubaMdha baMdhAyA kare che. 3. pArakAnA harSano nAza karavo eTale ke je jIvo sukhamAM ane AnaMdamAM rahetA hoya te pasaMda nA AvavAthI te joine khamAtuM na hovAthI te jIvono harSa eTale AnaMda kema naSTa thAya ane te du:khamAM kema rahe tevI vicAraNA karI kArya karyA karavuM tenAthI jIvone arati mohanIya karma baMdhAya che. 4. bIjA jIvone du:khI joine AnaMda pAmavo, hasavuM eTale ke bIjA koi snehI-saMbaMdhI mitravarga ke koi duzmana hoya ane te potAnA kAmamAM herAna karatAM hoya, potAne aMtarAya rUpa thatAM hoya, te jIvo du:khI bane ane vadhAre du:khI thatAM dekhAya to aMtaramAM AnaMda pAme. vadhAre AnaMda pedA thato jAya. tenAthI jIvo arati mohanIya karma bAMdhe che ane jevo temAM AnaMda te mujaba tenA anubaMdha bAMdhatA bAMdhatA nikAcIta karatAM jAya che. (4) zoka mohanIya :- jIvone nimitta male athavA na maLe to paNa jIvane zoka thayA kare te zoka mohanIya karma kahevAya che. A karma bAMdhavAnA traNa kAraNo kahelA che. 1. manamAM zoka pedA kare ane ajJAna dazAnA kAraNe zokavALA vacano bolyA kare. potAnI managamatI cIja pachI te jIva sahitanI hoya ke jIva rahitanI hoya paNa tenA pratyenA atyaMta rAganA kAraNe te nAza pAme athavA koi lai jAya athavA jyAre joie tyAre na maLe tyAre jIvanA aMtaramAM je vicAro cAle che te manano zoka kahevAya che. te vakhate jIva jo jJAnI hoya ane jANato hoya to te jJAnacakSanA. vivekanA kAraNe game tevA zabdo bole nahi. paNa te zokanA vicArone jIva AdhIna thatAM jJAnanAM saMskAro draDha thayelA na hovAthI ajJAnane paravaza banI zoka jevA vacano bolato jAya che ane bIjA sAMbhaLanAranA haiyAmAM paNa zoka pedA karato jAya che. AthI jIva zoka mohanIya karma bAMdhato jAya che ane potAnA anAdinAM saMskAro majabUta karato jAya che. 2. ajJAnane paravaza thai bIjA jIvonA aMtaramAM paNa zokanA vicAro pedA kare eTale utpanna karavA te. jyAM sudhI jIvo avivekI hoya che tyAM sudhI A paristhiti banatI hoya che. pote zokanA. vicArovALo hoya ane sAthenAne paNa zokanA vicArovALA banAvI loka utpanna karAve te. 3. rUdanAdi karavAmAM Asakti dharAve. jagatamAM evA ghaNAM jIvo ajJAnane paravaza banelAM hoya che ke jenA pratApe vAtavAtamAM rovA mAMDe. pote rove ane anekane rovaDAve. te rUdanAdi karavAmAM evA pAvaradhA hoya ke jenA pratApe potAnA aMtaramAM zoka na hoya. bAhyathI dekhADI rUdana kare ane anekanA Page 79 of 126 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtaramAM zoka pedA karAvI rovaDAva. AvI pravRttiothI jIvo bhayaMkara zoka mohanIya karma bAMdhatA jAya che. je je padArtho pratye jyAre aMtarano atyaMta rAga hoya che. jyAre jIvone zokanA kAraNe e rAgathI rUdana Adi kAryo paNa Asakti pUrvaka thAya che e AsaktinA kAraNe je padArtha mATe roto hoya te sacetana padArtha A duniyA choDI bIjI duniyAmAM gayela hoya to tyAM te AtmAne duHkhI karato jAya che. Ama ekabIjAne zokanA pratApe RNAnubaMdha rUpe saMsAranI paraMparA cAlyA kare che. mATe jJAnIo A mohanIya karmathI cetavavA prayatna kare che. (5) bhaya mohanIya :- nimitta male athavA na male to paNa jIvane bhaya rahyA kare te bhaya mohanIya jIvonuM manobaLa jeTaluM caMcaLa hoya teTalo bhaya vizeSa rIte satAvyA kare che. keTalAka jIvone divasanA ajavALAmAM ekalAM rahelA hoya to bhaya satAve, keTalAkane samudAyamAM rahela hoya tyAre bhaya satAve, keTalAkane rAtanA aMdhakAramAM bhaya satAve, keTalAkane divasanA ekalA jatAM AvatAM bhaya satAve, keTalAkane rAtanA ekalA jatAM AvatAM bhaya satAve ema bhaya mohanIyanA aneka prakAro kahelA che. A bhaya jIvone satata udayamAM rahe evuM nathI. koivAra hoya ane koivAra bhaya na paNa hoya. A kAraNothI jJAnI bhagavaMtoe sAta prakAranA bhayo jaNAvIne jagatanA tamAma jIvono temAM samAveza karelo che. te sAta nAmo. 1. Aloka bhaya - AlokanI ciMtA koipaNa kAmakAja karatAM Ama thaze to ? koi joi jaze athavA bolaze to zuM javAba ApIza ? koi mAraze to ? ityAdi. 2. paraloka bhaya - koipaNa kAmakAja karatAM paralokamAM zuM thaze ? durgatimAM cAlyo jaiza to ? tyAM zuM karIza ? athavA devatA Adi AvIne upadrava karaze to ? 3. ubhayaloka bhaya - AlokamAM tiryaMcAdino bhaya ane paralokamAM devAdino bhaya rAkhI jIvavuM te. 4. AjIvikA bhaya - A lokamAM saMsAramAM rahIne AjIvikA zI rIte meLavIza. vepArAdi karatAM karatAM muDI jatI raheze ane pagArAdi nahi male to ? zuM karIza kone zuM khavaDAvIza ? ityAdi je vicAraNA te. 5. akasmAta bhaya - ekadama kAMi thai jaze to ? huM zuM karIza ityAdi bhaya. 6. apayaza bhaya - ekadama yaza maLavAne badale apayaza maLaze to huM zuM karIza. ityAdi vicAro karavA te. karIza ? kyAM jaiza ityAdi A sAte prakAranA bhaya, bhaya mohanIyathI pedA thAya che. A sAte prakAranA bhayathI rahita banavuM hoya ane sArI rIte jIvana jIvavuM hoya to jagatamAM eka arihaMta paramAtmAnuM darzana ja bhaya rahita banAve che. A bhaya mohanIya jIvone cAra kAraNothI baMdhAya che. 7. maraNano bhaya - maraNa Avaze to ? marI jaiza to zuM vicAro karavA te. 1. niraMtara bIkaNapaNuM rAkhavAthI - koipaNa pravRtti karatAM jIvane bIka lAgyA kare divasanA ke rAtrImAM jIva bIkathI gabharAyA kare tenAthI jIvo bhaya mohanIya karma bAMdhe che. 2. bIjAne bIvarAvavAthI athavA gabharAvavAthI - pote bahAdura hoya ane bIjA nabaLAne ke bahAdurane mazkarImAM bIvarAve gabharAve evA vacano bole ke sAmo mANasa gabharATa pedA kare tenAthI jIvo bhaya mohanIya karma bAMdhe che. Page 80 of 126 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. jagatamAM rahelA potA sivAyanA bIjA jIvone trAsa upajAvavAthI athavA du:kha pedA karavAthI jIvo bhaya mohanIya karma bAMdhe che. sAmAnya rIte jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke bIjAne trAsa ApavAthI bhavAMtaramAM ApaNane paNa trAsa maLe che. bIjA sAthe jevuM vartana karIe tevuM bhavAMtaramAM ApaNuM vartana thAya che. AthI koi jIvane trAsa ke du:kha na thAya te rIte jIvana jIvAya to bhaya mohanIya baMdhAya nahi. jo bIjAne trAsa ApIne jIvana jIvatAM, du:kha ApIne jIvavAthI bhaya mohanIya baMdhAya che. 4. koine mAravAnI bhAvanA manamAM rAkhavAthI - jagatamAM rahelA saghaLAya jIvo jIvavA icche che ane sukha meLavavA icche che koipaNa jIva maravA icchato nathI. temaja du:kha paNa icchato nathI. mATe koipaNa jIva na mare tenI kALajI rAkhavAnI jaina zAsanamAM kahela che mATe koi jIvane mAravAnI bhAvanA karavI, rAkhavI te bhaya mohanIya bAMdhavAnuM kAraNa kahela che. (6) jugupsA mohanIya :- nimitta male athavA nimitta vagara aMtaramAM ghaNA pedA karavI te juguptA mohanIya karma kahevAya che. A jugupsA mohanIya karma traNa kAraNathI baMdhAya che. (1) jenazAsanamAM zrI tIrthaMkara paramAtmAo jyAre kevalajJAnanI prApti kare che te vakhate jIvone kevalajJAna prApta karavAno je mArga che tenI sthApanA kare che. temAM sau prathama sAdhu bhagavaMtonI sthApanA kare che tyAra pachI sAdhvIjI bhagavaMtonI sthApanA kare che, tyAra pachI je manuSyonAM aMtaramAM ema bhAvanA thAya ke saMsAra choDI saMyama levA jevuM ja che paNa saMsAra choDavAnI tAkAta nathI hotI tevA jIvo bhagavAna pAse potAnA vicArano ekarAra kare che tevA jIvone saMyamanI tAkAta Ave ane saMsAra choDI zake tevI zakti pedA karAvavA mATe zrAvaka dharma je batAve che te zrAvaka saMgha ane eja rIte cotho zrAvikA saMgha rUpe je sthApanA thAya te cAreyane saMgha kahevAya che. te saMghamAM rahelA jIvonI je niMdA karavI temanA pratye ghaNA karavI te jugupsA mohanIya bAMdhavAnuM kAraNa kahela che. (2) saMghanuM apamAna karatAM ane te saMghane tarachoDatA, zrI jinezvara paramAtmAnI AjJA mujaba vicaratAM evA saMghamAMnA koipaNa vyaktinuM apamAna karatAM athavA teono tiraskAra karatAM jugupsA mohanIya karma baMdhAya che. (3) jagatamAM uttama gaNAtA sadAcArI eTale sajjana manuSyonI khodaNI karatAM eTale te jIvonI niMdA karatAM avarNavAda bolatAM jIvo jugupsA mohanIya karma bAMdhe che. sAmAnya rIte jagatamAM ApaNA mATe koi niMdA kare-avarNavAda bole-je na hoya tevI vAto kare-apamAna kare-ApaNo tiraskAra kare to aMtaramAM te vakhate ApaNane zuM vicAra Ave ? te niMdanIyA rUpe-jugupsanIya rUpe ApaNane lAge che. to pachI bIjA sajjana gaNAtAM mANaso mATe game tema bolatA jugupsanIya-niMdanIya rUpe ApaNe gaNAie ke nahi ? te vicAra karI ane evo saMskAra draDha karIe to koipaNa jIva mATe game tevA vicAro karavAno je ApaNo abhyAsa che te nAza pAmato jaze ke jenA pratApe A jugupsA karma bAMdhyA karIe chIe te baMdhAze nahi. to ja Atmika guNa tarapha ApaNI draSTi jaze ane tenAthI badhA ja jIvo ApaNA jevA dekhAze AthI baMdhAyelI jugupsA mohanIya nAza pAmatAM pAmatAM jagatamAM niMdanIya ke jugupsanIya banavuM paDaze nahi. ane eka divasa jagapUjya jarUra banI jaizuM mATe A badhA kAraNo jANI zakya eTalo suMdara purUSArtha karatAM karatAM hAsyAdi chanA kAraNomAMthI je je doSo rahelA hoya te dUra karatAM karatAM te karmone AvavAnuM kAma baMdha karIe ke jethI mokSa mArgamAM sthiratA pedA thatI jAya. Page 81 of 126 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) purUSa veda mohanIya :- strIne sevavAno abhilASa te purUSa veda kahevAya che. jaina zAsanamAM vedano udaya jIvone aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta parAvartamAna rUpe hoya che. liMgAkAre jIva purUSa vedI hoya, strI vedI hoya ke napuMsaka vedI hoya tenI gaNatarI jainazAsanamAM vedanA udayavALI gaNAtI nathI. traNe liMgAkAravALA jIvomAMthI darekane eka eka aMtarmuhUrte veda parAvartamAna rUpe hoya che. mATe vedanI vyAkhyA traNeyanI jJAnI bhagavaMto judI rIte kahe che. purUSa vedano udaya tarata ja zamI jAya che. eTale zAMta thAya che mATe tene ghAsanA agninI upamA ApI che. e udaya pedA thAya ane tarata ja zamI jAya. jema ghAsa saLage jaldI ane saLagIne olavAi jAya paNa jaldI enI ema strI sevavAno abhilASa je jIvone pedA thAya te kAma pUrNa thatAM ja tyAM ja zamana pAmI jAya che. A purUSa veda bAMdhavAnA 4 kAraNo kahelA che. (1) je svadvArA saMtoSI hoya eTale ke je purUSane jeTalI patnIo hoya temAM ja tene saMtoSa hoya paNa bIjI potAnA sivAyanI strIone bhogavavAnI lAlasA pedA na thatI hoya evA jIvo purUSa vedano baMdha karI zake che. jema sudarzana zeTha potAnI patnImAM saMtoSI hato tethI tene niyama hato ke koinA gharamAM ekalA javuM nahi. je gharamAM purUSa na hoya tyAM te gharamAM javuM nahi ane parastrIne mA bahena samAna mAnI tenI sAthe tevo vartAva karavo. A niyamathI pote makkama rahI suMdara rIte ArAdhanA karI zakyA. (2) bIjA guNIjanone joine temaja bIjA sukhI jIvone joine irSyA na kare te purUSa vedano baMdha kare che. jagatamAM sau jIvone pote potAnA puNya mujaba sAmagrI male che. sau pota potAnA puNya mujaba bhogave che. koinA puNyanI cIja koi lai zakatuM nathI. temaja mArUM puNya haze tyAM sudhI e sAmagrI Takaze tene koi lenAra nathI eTale ke mArUM je che te javAnuM nathI ane koinuM je che te koi lenAra nathI. ATalI zraddhA aMtaramAM pedA thAya to koinA sukhanI irSyA pedA thatI nathI. AthI purUSa vedano baMdha thAya. (3) kaSAyonI alpatA pedA karavI eTale abhyAsa pADatAM pADatAM kapAyane maMda karavA te purUSa veda bAMdhavAnA kAraNamAM che. je jIvone tIvra kaSAya hoya te jIvo purUSa veda bAMdhI zakatA nathI mATe chaTThA guNasthAnake rahelA tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta karatAM zrI mallinAtha bhagavAnanA jIve trIjA bhave aprazasta mAyA kaSAyano upayoga karyo tenA pratApe baMdhAtA purUSavedanA sthiti ane rasane strIveda je baMdhAyeluM sattAmAM paDela che temAM saMkramIta karIne nikAcIta karyuM tenA pratApe strI avatAra pAmyA. (4) jaina dharmanuM sarala hRdayathI ArAdhana karatAM jIvo purUSa vedane bAMdhe che. saMsAramAM pharatAM pharatAM jIvo akAma nirjarA dvArA anaMtu puNya bheguM karI manuSyapaNuM pAme. pAMce indriyanI pUrNatA pAme. lAMbu AyuSya pAme. jainazAsana male tevI sAmagrI pAme. jainazAsananI ArAdhanA karI zake evo vIrmAMtarAyano kSayopazama bhAva meLavavIne mana-vacana-kAyAthI ArAdhanA paNa kare. A badhuM malavA chatAM ArAdhanA karatAM jo jIvone sarala svabhAva pedA na thAya athavA pedA karavAnA bhAva paNa na thAya ane vakratA dUra karavA prayatna na kare to ArAdhanA karavAM chatAM A jIvo purUSa vedano baMdha karI zakatA nathI. kadAca kare to saMkramathI strIveda rUpe thai paNa jAya. (8) strIveda mohanIya :- purUSane sevavAno abhilASa - icchA te strIveda kahevAya che. A strIveda bAMdhavAnA pAMca kAraNo kahelA che. 1. pAMce indriyanA anukULa padArthomAM Asakti jeTalI vadhAre athavA tene bhogavavAnI jeTalI lolupatA vadhAre hoya tenAthI strIveda baMdhAya che. Page 82 of 126 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. zarIra-dhana ane kuTuMbanA rAganA kAraNe je asatya bolAya che tenAthI jIvanAM pariNAma vakra thAya che. ane te vaktAnA kAraNe jIvone strIveda baMdhAya che. 3. vaktA eTale mAyAvI svabhAva rAkhavAthI. tathA jyAre bolavAno vakhata Ave tyAre mAyA rAkhIne bole-vicAre te vakratA kahevAya che. 4. IrSA vRtti- potAnA sukhanA kAraNe bIjAnA sukhane joine baLApo pedA thAya, potAno yaza na thato hoya to baLApo thatAM bIjAnA yazane khamI zake nahi te IrSyAthI jIvo strIvedano baMdha kare che. 5. parastrIonAM vikAsone jovA, tenA mojazokha vakhANavA. joine AnaMda pAmavo temanA pratye premanI draSTithI jovuM ityAdi strIveda bAMdhavAnA kAraNa che : mATe jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke strI avatAra anaMtI pApa rAzI bhegI thayelI hoya tyAre male che. A rIte pAMca kAraNamAMthI koine koi kAraNanuM sevana eTale AcaraNa karavAthI strIvedano anubaMdha jIvo vizeSa rIte pADatA jAya che. AthI tenI bhavanI paraMparA strIveda vALI prApta thatI jAya che. mATe A kAraNo jANIne sAvaceta banavAnuM che. (9) napuMsakaveda mohanIya :- jIvone purUSa ane strI bannene sevavAno abhilASa pedA thAya te napuMsaka veda kahelo che. A napuMsakaveda bAMdhavAnA cAra kAraNo kahelA che. 1. strI ane purUSa banne pratye Asakti rAkhIne jIvana jIvavuM te napuMsakaveda baMdhAve che. 2. bhAMDa ceSTAo karavI. nATaka, ceTaka, sinemA, TI.vI. vagere joine temAM je rIte je je jIvo. ceSTA kare che tevI ceSTAo karatAM zIkhavuM tevI vezabhUSAo banAvI-paheravI nAcavuM kUdavuM-khelavuM ityAdi je je ceSTAo dekhe tevuM vartana karavuM te napuMsaka veda baMdhAve che. AjanA kALamAM TI.vI.nA mAdhyamathI temAM AvatAM citrone joine nAnA bALakothI mAMDIne moTA sudhInA lagabhaga moTA bhAganA jIvo AvI ceSTAo karatAM thayelA dekhAya che. tenA pratApe strI purUSo juvAna dIkarA-dIkarIo paNa jAheramAM nAcagAna karatAM karatAM aneka prakAranI ceSTAo karatAM thayelA che ane temAM paNa jevI Asakti hoya te pramANe nikAcIta karatA thAya che. 3. strI AdinA vratano bhaga karavo - kAma bhoganI tIvra abhilASA ane icchAo karyA karavI te. 4. krodhAdi cAreya prakAranA kaSAyone tIvra paNe dhAraNa kare eTale ke krodha-mAna-mAyA-lobha cAre kaSAyonI tIvratA rAkhe athavA cAramAMthI traNanI tIvratA rAkhe athavA cAramAMthI benI tIvratA rAkhe athavA. cAramAMthI koipaNa ekanI tIvratA rAkhavI te napuMsakaveda bAMdhavAnA kAraNa rUpa gaNela che. krodha-mAna-mAyA-lobha e cAreyamAMthI eka eka aMtarmuhUrta koi paNa ekano udaya cAlu ja rahe che ane jyAre te cAreyamAMthI ekano udaya cAlato hoya tyAre te aMtarmuhUrtamAM anaMtAnubaMdhi rUpe phAra thayA kare che. tenI sAthene sAthe ja hAsya-rati e beno udaya hoya to arati-zokano udaya hoto nathI ane arati zokano udaya hoya tyAre hAsya-ratino udaya hoto nathI. tevI ja rIte purUSaveda-strIveda napuMsakaveda e traNa vedamAMthI te ja aMtarmuhurtanA kALamAM purUSa vedano udaya hoya to strIveda-napuMsakavedano udaya hoto nathI. strIvedano udaya hoya to purUSaveda-napuMsakavedano udaya hoto nathI temaja napuMsakavedano jo udaya hoya to purUSaveda-trIvedano udaya hoto nathI. A rIte pariNAmanI dhArAnA pratApe athavA adhyavasAyanA kAraNe A phlarI cAlyA kare che. jyAre koi jIvane bhaya ane jugupsA A bemAMthI bhaya mohanIya hoya. koi jIvone bhaya na hoya to jugupsA mohanIyano udaya hoya. koi jIvane bhaya-jugupsA banneno paNa udaya hoya Page 83 of 126 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane koi jIvone bhaya-jugupsA bannemAMthI ekeyano udaya na hoya evuM paNa bane che. A kAraNothI jagatamAM rahelA jIvomAM ekendriya-vikalendriya-asannI paMcendriya-aparyAptA-paryAptA tiryaMco-asannI paMcendriya aparyAptA manuSyo tathA sannI paMcendriya labdhi aparyApta tiryaMco ane manuSyone niyamAM eka napuMsakaveda ja hoya che. nArakInA jIvone paNa niyamA napuMsakaveda ja udayamAM hoya che. sannI paMcendriya paryAptA tiryaMcone traNe vedano udaya hoya che. eTale ke keTalAka tiryaMco purUSa vedanA udayavALA hoya, keTalAka tiryaMco strIvedanA udayavALA hoya che ane keTalAka tiryaMco napuMsakavedanA udayavALA hoya che. A saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMca jIvone viSe jANavuM. asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA je yugalika tiryaMca hoya che te jIvomAM be veda purUSaveda ane strIveda hoya che. tyAM napuMsakaveda vALA jIvo utpanna thatAM nathI. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA. manuSyo je hoya che te traNe vedanA udayavALA hoya che. keTalAka purUSavedanA udayavALA keTalAka strIvedanA. udayavALA ane keTalAka napuMsakavedanA udayavALA hoya che. asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA je yugalika manuSyo hoya che te purUSaveda ane strIveda ema be vedanA udayavALA hoya che. devalokamAM rahelA devatAo je che temAM bhavanapati-vyaMtarajyotiSa ane vaimAnikanA pahelA bIjA devalokanA devone viSe be vedanA udayavALA devo hoya che. purUSavedanA udayavALA ane strIvedanA udayavALA hoya che. vamAnikanA trIjA devalokathI pAMca anuttara sudhInAM devone eka purUSavedano udaya hoya che. jIvo darzana mohanIya karma nIcenA kAraNothI bAMdhe che. paMdara kAraNothI darzana mohanIya baMdhAya che. (1) tIrthaMkara paramAtmAnI niMdA karavAthI-avarNavAda bolavAthI. (2) jaina zAstronI niMdA karavAthI. (3) zrI saMgha (caturvidha)nI niMdA karavAthI. (4) saddharmanI niMdA karavAthI - avarNavAda bolavAthI. (5) adhiSThAyaka deva-devI tathA bhagavAnanA zAsananAM yakSa-yakSiNIonI niMdA karavAthI teonAM avarNavAda bolavAthI jIva darzana mohanIya karma bAMdhe che. (6) kevalI bhagavaMto mATe apalApa karavAthI. (7) sidhdha paramAtmAono apalApa karavAthI. (8) devono apalApa karavAthI eTale devo nathI evuM je bolavuM te. (9) dharmI jIvonAM dUSaNo haMmezA bolavAthI. potAnAthI adhika dharma karato hoya to tevA jIvonI. dharma pravRttio joine bIjAnI pAse tenI niMdA karavI game tema bolavuM te paNa darzana mohanIyanA baMdhanuM kAraNa thAya che. (10) unmArganI dezanA ApavAthI. eTale ke zrI jinezvara paramAtmAoe je kaheluM che tenAthI viparIta rIte bolavAthI-dezanA ApavAthI. (11) kadAgraha rAkhavAthI koipaNa bAbatanI pakaDa rAkhIne huM je kahyuM te ja barAbara ema ja thAya evI je pakaDa rAkhavAthI. (12) gurU Adi vaDIlonuM apamAna karavAthI. Page 84 of 126 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) asaMyati jIvonI pUjA karavAthI. (14) koipaNa kAma sahasA eTale utAvaLathI karavAthI temAM upayoga raheto nathI anupayogathI thatI kriyAomAM darzana mohanIya karma baMdhAya che. (15) mithyAtvanI puSTi karavAthI eTale pote mithyAtvanI pravRtti karato jAya ane anekane te pravRttimAM joDato jAya ane saune jaNAve ke A barAbara che, karavA lAyaka ApaNe karIe chIe ema jaNAvatAM aneka jIvonA aMtaramAM mithyAtvane majabUta karavuM te darzana mohanIya bAdhavAnuM kAraNa kahela che. cAritra mohanIya karma bAMdhavAnA sAta kAraNo kahelA che. (1) sAdhu bhagavaMtonI niMdA karavAthI-pAMca mahAvratamAM dUSaNo dekhavAthI-tene bolavAthI. (2) dharmI jIvone dharma kAryamAM vipna eTale aMtarAya karavAthI. Aje lagabhaga moTA bhAge A doSa dharmI jIvonA gharomAM dekhAya che. pote dharma na karatAM hoya ane gharamAM dharmanI bhAvanAvALA hoya-dharma karatAM hoya to teone te vakhate jaNAve ke saMsAranuM kAma pahelA patAvI pachI dharma karo. A kAma tamAruM ja che ne ! A paNa dharma ja che ne !patinI bhakti karavI e dharma nathI ema jaNAvI dharmanA TAime dharma na karavA detemAM aMtarAya karyA kare evuM bane che. tenAthI jIvo cAritra mohanIya karma bAMdhyA kare che. (3) aviratinA udayavALA jIvonAM vakhANa karavAthI eTale te aviratinA udayamAM sArI rIte jIvato hoya tenuM e jIvana joine AnaMda pAmavo temAM aviratinA vakhANanA kAraNe cAritra mohanIyA baMdhAya che. (4) dezavirativALA jIvone ghaNAM prakAre aMtarAyo pedA karavAthI. (5) strI AdinAM vakhANa karavAthI eTale ke kAma ane bhoganI sAmagrInAM vakhANo karavAthI. (6) cAritravAna jIvomAM dUSaNo jovAthI-batAvavAthI tathA (7) kaSAyanAM nimitto pAmIne kaSAyo vadhAravAthI tathA nokaSAyanAM nimittone pAmIne nokaSAyane vadhAravAthI jIvo cAritra mohanIya karma bAMdhe che ke jenA pratApe bhavAMtaramAM jIvone cAritra jaldI maLatuM nathI. teone cAritra mohanIyanA udayanA pratApe cAritra gamatuM nathI. levAnuM mana thAya nahi ane AthI. kSayopazama bhAve cAritra maLatuM nathI. mAhanIya eTale AtmAnA viveka cakSane viSe muMjhavaNa pedA karAve te. Aje lagabhaga dharmakriyA karanAro moTovarga viveka cakSu vagarano dekhAya che. viveka cakSa pedA karavAnuM lakSya rAkhI dharma karavAmAM lInatA, prasannatA ane sthiratA pedA thAya che. (thatI jAya che.). jIvananI koipaNa mana, vacana, kAyAnI kriyAmAM pravRtti karIe temAM vicAraNA Ave te muMjhavaNano pariNAma che muMjhavaNano eka vicAra zarU thAya eTale AjubAjunA aneka vicArone lai Ave. mithyAtva eTale kudevane sudeva tarIke mAnavuM che. vyavahArathI potAnA aMtaramAM rahelo viveka ke je asat pravRtti mArA AtmAne nukzAna karanArI che ane sat pravRtti mArA AtmAne tAranArI-kalyANa karanArI che. A prakArano viveka pedA thavA nahi de te mithyAtva. sAmAnya rIte sudevane kudeva mAnavA e vyavahArathI. ahIM vyavahAra mithyAtvane aDavAnuM nathI. ahIM to pravRttino sad ane asa ema vicAra karavAno che ane jo A vicArAno abhyAsa paDI jAya to sudevano ke kudevano vicAra karavAnI jarUra rahetI ja nathI. asata pravRtti kadI AtmAne tAranArI banI zake nahi. ATalI zradhdhA paNa ApaNA aMtaramAM mAnyatA rUpe kharI ? ghara, peDhI, kuTuMba, paiso e badhI ja asat pravRttio che. mArA AtmAne Page 85 of 126 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavabhramaNa vadhAranArI che evA vicAro jo tamArAmAM hoya to mithyAtvanI maMdatA che ema kahI zakAya. ghara, peDhI, kuTuMba, paiso e badhI ja pravRttimAM jIvane muMjhavaNa pedA karAvI viveka pedA karavAmAM sahAyabhUta thatI nathI. A badhI pravRtti asad che e vicAra sthira thavA deto nathI. gharane asad pravRtti rUpe mAno ke sadbavRtti rUpe ? jo asatpravRtti rUpe aMtaramAM mAnyatA na AvI hoya to te pravRttithI mithyAtva majabUta thatuM jAya che. mithyAtva maMda paDe tyAreja tAranArI cIja kai eno vicAra karavAnuM mana thAya. ghara vagara rahevAya tema nathI, ghara choDI zakAya ema paNa nathI mATe rahevuM paDe che mATe rahuM chuM. paNa e ghara choDavAnI tAkAta mane kyAre Ave AvI vicAra zaraNI hoya to ja mithyAtvanI maMdatA che ema samajavuM. anyathA mithyAtvano udayakALa cAlu ja che ema mAnavuM. mithyAtvanI maMdatA Ave toja asat pravRttine asat rUpe mAne. A mithyAtvane oLakhIne e pravRtti choDavAnI tAkAta Ave ema bhagavAna pAse mAMgavAnuM che. Avo vicAra Ave te jIvone ja mithyAtvanA gADha rasanA pudgalo ochA thAya che ema kahevAya. anukULa padArthomAM gADha rAganI graMthI ane pratikULa padArthomAM gADha dveSano pariNAma. A pariNAmane AdhIna thaine jIvavuM eja mithyAtva che. graMthI eTale gAMTha rAga ane dveSanA pariNAmanI gAMTha te graMthI kahevAya e anAdikALathI ApaNA aMtaramAM rahelI che. A graMthIne oLakhavAno prayatna paNa na karIe-oLakhIne tene bhedavAno prayatna paNa na karIe to dharmakriyA tAranArI banatI nathI. devanuM darzana rAgAdi pariNAmone oLakhAvanAruM che mATe jJAnIoe lakhyuM che ke darzanathI darzana nIpaje jema jema bhagavAnanA darzana karato jAya tema tema viveka rUpI darzana pedA thatuM jAya. anaMtAnubaMdhi kaSAya tIvrarase udayamAM cAlu hoya tyAre jIvoe anukULa padArthomAMja sarvasva sukhanI budhdhi pedA karelI hoya che tenA mATe game tevA pApa karIne paNa temAM saphLatA meLavavAnA prayatna karyA kare tIvrarasanI tIvratAthI anaMtA bhavonI paraMparA tIvrapaNe eTale anubaMdha rUpe jIva bAMdhato jAya che. samakItI jIvane ghara Adi choDavA ja paDe evo niyama nathI. heya padArthamAM heya budhdhi, upAdeya padArthamAM upAdeya budhdhi rAkhIne kriyA karato hovAthI samakIta ubhuM rahe che. tyAga karavo ja joie ema jarUra mAne che paNa nathI thato tenuM aMtaramAM bhArobhAra satata duHkha rahyA ja kare che mATe samakIta TakI zake che. anukULatA male to upayoga karavAno paNa temAM rAga karavo nahi ane rAga poSAya tevA vacano paNa bolavA nahi evo prayatna cAlu che ne ? puNyodayathI malyuM-puNyodaya che mATe bhogavAya che ane puNyodaya che mATe rahe che ane raheze to pachI emAM rAga zuM kAma karavAno ? samakItI cAre bAjuthI nirlepa hoya mATe e cAre bAjuthI sAvadha ja hoya che. sakAma nirjarA jIva karato thAya to nirlepatA pedA thAya. A badhA mATe sauthI pahelA moharAjAnI nidrAmAMthI jAgavuM paDaze, pachI besatA zIkhavuM paDaze, pachI ubhA rahetA zIkhavuM paDaze, pachI ja cAlatA zIkhavuM paDaze toja nidrA uDI jaze evo anubhava thaze. prazasta rAga chaThThA guNasthAnaka sudhI rahevAno. samakItIne paNa prazasta rAga joie ja. kriyAomAM apramattabhAva prazasta rAgathI ja pedA thAya. enAthI AtmakalyANa thaze. rogIne pathArI game ? nA. roga maTADavA roja davA lauM te davA levI koidi sArI lAge ? nA. e Page 86 of 126 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ davAthI sAruM thAya ane tAkAta kyAre Ave ane doDato kyAre thAuM e vicAra rogIne satata hoya ke koi koivAra Ave ? satata ja cAlu hoya tevI ja rIte A sukhano rAga rogI karatAM paNa bhayaMkara che. to tene choDavAnI taka kyAre male e vicAra dhArA satata cAlu kharIne ? samakatI devone e pariNAma satata tetrIza sAgaropama sudhI cAlu hoya che. e pariNAma kevI rIte TakAvI rAkhatA haze ? pravRtti heyanI karavAnI ane pariNAma tAkAta upAdeyanI rAkhavAnI e kyAre kevI rIte bane ? e je rIte rAkhIne devo jIve che e ja rIte samakItI manuSyo sAtamI nArakImAM rahelA nArako, tiryaMco eja rIte jIvI zake che ! eno ApaNA jIvanamAM prayatna cAlu che e rIte jIvana jIvavA mATeno ? AvA jIvonAM rAgAdi pariNAma eTalA saMyamIta hoya ke jenA kAraNe e rAgAdi udayamAM hovA chatAM paNa emane vizeSa rIte pIDA ApI zake nahi. saMyoga e baMdhananuM kAraNa che mATe saMyogathI para rahevAnA prayatno karavA joie. AthI svAvalaMbI jIvana jIvatA zIkho. pote ja potAnuM kArya karavuM bIjA taiyAra karI Ape te rIte jIvana jIvavuM nahi. jaMdagImAM chellAmAM chelle sAdhapaNuM laine jIvavA mATenuM A pagathiyuM kaheluM che. A rIte jIvavA chatAM paNa jIvanAM kaSAyo kAMka tIvra hoya to sarvaviratino pariNAma na Ave evuM paNa bane. saMsAramAM A rIte jIvana svAvalaMbI rUpe jIvI zake evuM paNa bane. - nava nokaSAya e AkhA saMsAranuM mULiyuM che AmAM jIva jeTalo DUbelo rahIne jIve eTaluM cAritra mohanIya karma gADha bAMdhato jAya che. Ama cAritra mohanIyanA udayanuM nimitta A navamAMthI koi paNa eka bheda paNa hoi zake che. Ane jJAnI bhagavaMto e atyaMtara graMtharUpa doSa kahelo che. tIrthakaranA AtmAo saMsAramAM vadhAremAM vadhAre vyAzI lAkhapUrva varasa sudhI monapaNe rahIne potAnuM jIvana jIvatAM hoya che e eTalA mATe ke A nava nokaSAyanA bhedomAMthI koi bheda uttejita thai herAna karI na jAya e doSone dUra karavA A rIte prayatna karatAM jAya che eTale emanAM hAsyAdi nokaSAyo ochA thatAM jAya che. mIna eTale moTuM caDAvavuM ema nahi. moDhAnI prasannatA jaLavAi rahevI joie, meM caDheluM hoya te arati mohanIyanuM kAraNa che. enAthI paNa cAritra mohanIya karma baMdhAya. caMDakauzika bhagavAnane DaMkha mAre che chatAM bhagavAna bolyA to zuM bolyA ? bujha bujha caMDakoziyA. eTalA ja zabdo bolyAne ? kema ? jANe che ATalA zabdothI enuM kalyANa thai jaze ! ema ApaNe koinI sAthe vAtacIta karIe, bolavAno vakhata Ave ane bolIe to thoDA zabdomAM sAmA jIvanuM hita thai zake eTalA ja zabdo bolIene ? sAmA jIvanA aMtaramAM hAsyAdi navamAMthI koino vicAra pedA na thAya evA vacano bolavAno abhyAsa paDyo che kharo ? Avo vicAra karIne bolIe toya cAritra mohanIya tUTe. padArthone viSe jeTalI mamatva buddhi ane lobha vadhe eTalo bhaya vadhe che eTale bhaya mohanIya vadhe ja mamatva buddhi ane lobha ghaTADavA mATeja zrAvakone dravyapUjAnuM vidhAna che. je divase pUjA bhaNAvI hoya teno AnaMda eTalo badho hoya ke jenA kAraNe khAvA pIvAnA padArtho pratyeno svAda chUTI jAya evuM bane kharuM ? saMsAranuM mULiyuMja A che. arihaMto aDhAre doSothI rahita hoya te aDhAramAM sAtadoSa Aja che. hAsyAdi-cha ane sAtamo kAmavAsanA e AtmAo A sAte doSone kADhavA mATe aviratino nAza karavA aviratinA udayamAM paccakhANa nahi chatAM keTalo prayatna kare che ? manapaNe niyama nahi chatAM niyamanI jema jIve che mATeja A tIrthaMkaranA AtmAone cothAthI sIdhuM sAtamuM guNasthAnaka prApta thAya che. A badhAthI bacavAno rAmabANa upAya ja e che ke tatvajJAnanI jeTalI bane eTalI vicAraNA Page 87 of 126 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAnI. jeTaluM bhaNyA hoie tenuM ciMtavana karyA karavAnuM Aja eno upAya che. A rIte mohanIya karmanA chavvIza bhedo joyAM. AyuSya karma narakAyuSya pApa prakRti rUpe kahelI che kAraNa ke jyAM je kSetramAM utpanna thayA pachI jIvane maravAnI satata icchA cAlu rahe che te kSetranuM AyuSya azubha kahevAya che. AvuM kSetra naraka sivAya bIjuM hotuM nathI. mATe narakAyuSya azubha gaNAya che. jyAre tiryaMcAyuSya evA prakAranuM che ke ekendriyathI zarU karI paMcendriya tiryaMca sudhImAM jyAM jIva utpanna thAya eTale thoDI ghaNI paNa anukULatA jIvane male che mATe te kSetramAM janmelAne maravAnI icchA thatI nathI mATe jJAnI bhagavaMtoe tiryaMcAyu puNya prakRti kahI che. narakAyuSyano baMdha sannI paryAptA tiryaMco, sannI paryAptA manuSyo ane asannI paryAptA tiryaMco bAMdhI zake che e AyuSyano baMdha karavA mATe rIdradhyAnano pariNAma joieja mATe jJAnIo e rIdradhyAna lAvanAra,pedA karanAra, rAtribhojana kaheluM che mATe rAtribhojanane narakanuM prathama dvAra kaheluM che. abhakSyanuM bhakSaNa anaMtakAyanuM bhakSaNa, bora, athANuM Adi naraka AyuSya bAMdhavAnA kAraNo kahelA che. mATe ja jIvana jIvatAM game tevA vicAro karatAM rodradhyAna pedA na thai jAya enI kALajI rAkhavAnI kahI che. - rAtribhojanamAM pUrvakroDa varasanA AyuSyavALA ekaso navvANuM bhava uttarottara manuSyapaNAnA prApta thAya ane dareka bhavamAM AkhI jIMdagI vyabhicAranuM sevana kare temAM jeTaluM pApa lAge te badhuM bheguM eTaluM pApa ekavAra rAtribhojana karavAmAM lAge che. AyuSya karma A karmanI vizeSatA e che ke eka bhavamAM eka ja vAra baMdhAya che ane te eka bhavamAM eka aMtarmuhUrta sudhI ja baMdhAya che ane te baMdhAyeluM AyuSya te bhavamAM udayamAM AvatuM nathI bIjA bhavA sivAyanA bAkInA bhAvomAM paNa udayamAM AvatuM nathI. je bhavamAM AyuSya baMdhAya che te bhavanuM bhogavAtuM AyuSya pUrNa thAya ke tarata ja te udayamAM Ave che. jyAre bAkInA sAteya karmo jIvane samaye samaye baMdhAyA. ja kare che te bAMdhelA karmo te je bhavamAM bAMdhyA hoya tyAM paNa udayamAM AvI zake che. bIjA bhavamAM paNa udayamAM AvI zake che ane te bhavamAM ke bIjA bhavamAM udayamAM na paNa Ave to saMkhyAtA ke asaMkhyAtA bhava sudhI udayamAM na Ave ema paNa banI zake che. A kAraNathI AyuSya karmanI vizeSatA gaNAya che. - A AyuSya karma potAnA bhogavAtA AyuSyanA trIjA bhAge athavA navamA bhAge athavA sattAvIzamA bhAge athavA ekayAzImA bhAge athavA baso teMtAlIsamA bhAge athavA chellA aMtarmuharta paNa bAMdhI zake che. A AyuSya bAMdhavAmAM jaghanya AyuSyanA udayavALA utkRSTa AyuSya bAMdhI zake che. utkRSTa AyuSyanA udayavALA jaghanya AyuSya paNa bAMdhI zake che. AthI jaghanya AyuSyanA udayavALA, jaghanya AyuSya-madhyama AyuSya ane utkRSTa AyuSya bAMdhI zake che. utkRSTa AyuSyanA udayavALA jaghanya AyuSya-madhyama AyuSya ane utkRSTa AyuSya bAMdhI zake che. A kAraNothI jJAnI bhagavaMto kahe che ke devatA ane nArakInA jIva potAnA bhogavAtA AyuSyanA cha mAsa bAkI rahe tyAre AyuSya bAMdhe. asaMkhyAta varasanA AyuSyavALA manuSyo ane tiryaMco potAnA AyuSyano palyopamano Page 88 of 126 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhyAtamo bhAga bAkI rahe tyAre athavA chellA cha mAsa bAkI rahe tyAre AyuSya bAMdhI zake che. je pUrva kroDa varasanA AyuSyavALA jIvo hoya che te potAnA AyuSyanA trIjA bhAge AyuSya bAMdhe che. covIza tIrthaMkaronA AtmAo-bAra cakravartIo-nava baladeva-nava vAsudeva-nava prativAsudeva A 63 (tresaTha) prakAranA AtmAo jo AyuSyano baMdha kare to potAnA bhogavAtA AyuSyanA trIjA bhAge niyamA AyuSya bAMdhe che. bAkInA ekendriya-vikalendriya sAmAnya tiryaMco ane manuSyo bIjA bhavanuM AyuSya bAMdhI zake to potAnA bhogavAtA AyuSyanA trIjA-navamA-sattAvIzamA-ekyAzImA-baso teMtAlIzamAM bhAge ke yAvat chellA aMtarmuhUrte bAMdhI zake che. devatA ana nArakInA jIvo parabhavanuM AyuSya bAMdhe to vadhAremAM vadhAre pUrvakroDa varasanuM bAMdhI zake tathA jaghanya AyuSyano baMdha karatA ja nathI AthI madhyama AyuSya bAMdhI zake che. asaMkhyAta varasanA AyuSyavALA manuSyo ane tiryaMco potAnuM jeTaluM bhogavAtuM AyuSya hoya eTaluM devatAnuM AyuSya bAMdhI zake athavA potAnA bhogavAtA AyuSyathI ochuM paNa AyuSya bAMdhI zake che. paNa adhika AyuSyano baMdha karatA ja nathI. pUrva kroDa varasanA AyuSyavALA manuSyo ane tiryaMco parabhavanuM AyuSya bAMdhe to utkRSTathI tetrIza sAgaropamanuM ane jaghanyathI aMtarmuhUrtanuM AyuSya bAMdhI zake che tamaja madhyama AyuSyano baMdha paNa karI zake che. ekendriya-vilendriya jaghanya ke utkRSTa AyuSyavALA jIvo bIjA bhavanuM AyuSya bAMdhe to utkRSTathI pUrvakroDa varasanuM AyuSya bAMdhI zake che. jaghanyathI eka aMtarmuhUrtanuM AyuSya ane madhyama aMtarmuhUrtathI adhika laine pUrvakroDa varasa pahelAnuM game te bAMdhI zake che. labdhi aparyAptA asannI paMcendriya tiryaMca ane manuSyo tathA sannI paMcendriya tiryaMca ane manuSyo parabhavanuM AyuSya bAMdhe to utkRSTathI pUrvakroDa varasanuM bAMdhI zake che. ane jaghanyathI eka aMtarmuhUrtanuM bAMdhI zake che. asannI paMcendriya paryAptA tiryaMco parabhavanuM AyuSya bAMdho zake to utkRSTathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM bAMdhI zake che ane jaghanyathI eka aMtarmuhUrtanuM bAMdhI zake che. temAM nArakInuM AyuSya bAMdhe to pahelI nArakInuM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM bAMdhI zake. jaghanyathI daza hajAra varasanuM bAMdhI zake che. ekendriyathI paMcendriya tiryaMca sudhImAM bAMdhI zake to paMcendriya tiryaMcanuM utkRSTathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM yugalika khecara tiryaMcanuM bAMdhI zake che ane jaghanyathI eka aMtarmuhUrtanuM bAMdhI zake che. manuSyanuM AyuSya parabhavanuM bAMdhe to utkRSTathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM chappana aMtadvIpamAMthI kAipaNa manuSyanuM bAMdhI zake che ane jaghanya AyuSya eka aMtarmuhUrtanuM bAMdhI zake che. devAyuSyano baMdha kare to jaghanya-daza hajAra varasanuM ane utkRSTathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM bhavanapati ane vyaMtara devonuM tathA jyotiSIonuM bAMdhI zake che. sannI paryAptA tiryaMco parabhavanA AyuSyano baMdha kare to jaghanya eka aMtarmuhUrta ane utkRSTa tetrIza sAgaropamanuM naraka AyuSya bAMdhI zake che ane devanuM utkRSTa AyuSya bAMdhe to aDhAra sAgaropamanuM AyuSya bAMdhI zake che. manuSya ane tiryaMcanuM utkRSTa AyuSya bAMdhe to traNa palyopamanuM AyuSya bAMdhI zake che. sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyo parabhavanuM AyuSya bAMdhe to. Page 89 of 126 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArakInuM jaghanya daza hajAra varasa utkRSTa tetrIza sAgaropama. devanuM jaghanya - 10 hajAra varasa utkRSTa - 33 sAgaropama. manuSyanuM jaghanya - aMtarmuhUrta utkRSTa - traNa palyopama. tiryaMcanuM jaghanya - aMtarmuhUrta utkRSTa - traNa palyopamanuM AyuSya bAMdhI zake che. AyuSyano baMdha haMmezA gholanA pariNAme thAya che.eTale ke jyAre jaghanya pariNAmamAM hoya tyAre AyuSya bAMdhatA nathI temaja utkRSTa pariNAmamAM hoya tyAre paNa AyuSya bAMdhatA nathI jyAre jIvo madhyama kaSAyamAM vartatA hoya tyAre ja gholano pariNAma pedA thai zake che ane AyuSyano baMdha thAya che. gholAto gholAto je pariNAma sthira thAya te pariNAmane gholano pariNAma kahevAya che. jemake koipaNa eka padArthanuM ciMtana karatAM karatAM te padArthanA ciMtanane sthira karavA mATe AjubAjunA vicAro karI tene sthira karAya che te gholano pariNAma kahevAya che. dA.ta. sAMjanA koi kArya karavAnuM hoya, savAranA uThyA tyArathI yAda AvatAM sAMje mAre A kAma karavAnuM che : ema yAda karIe. pAcho thoDo vakhata thAya pharIthI pAchuM yAda karIe ane te kArya mATenI taiyArI karatA rahIe. pAchA bIjA kAmamAM joDAie eTale bhUlI jaie. pachI baporanA navarAza maLatAM yAda Ave ema karatAM karatAM sAMjanA kArya karavAnA kAmane vicArathI je sthira karIe te kAryanA pariNAmane majabuta banAvIe te gholano pariNAma gaNAya che. jo te vakhate AyuSya baMdha thavAno hoya to tevA sthira pariNAmamAM AyuSyano baMdha thAya te jevA pariNAma hoya tevuM te vakhate AyuSya eka aMtarmuhUrtamAM baMdhAi jAya che. A je gholano pariNAma sthira bane tene jJAnI bhagavaMto dhyAnano pariNAma kahe che. dhyAna eTale je padArthanI vicAraNA cAlatI hoya tenI vicAraNA karatAM karatAM te pariNAmane sthira banAvavo te dhyAna kahevAya che. mATe jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke zrAvako potAnuM je jIvana jIve che temAM saMsAranA padArthonI vAto-vicAraNAo kare, Apa le kare, vyavahAra calAve paNa temAM ekAgra thaine sthira pariNAmavALA na bane. jo temAM sthira pariNAmavALA bane tene jJAnI bhagavaMto dhyAna kahe che. dA.ta. jema gharamAM eka divasa-be divasa thayA te cIja AvI nathI. zrAvaka savAramAM uThIne sAmAyikamAM beThA che. svAdhyAya kare che. zrAvikA rasoDAmAM kAma mATe gayA. je cIja maMgAvI che te AvI nathI. mATe zrAvakane kahevA mATe tyAM AMTA mAre ane bole hajI cIja AvI nathI. zrAvaka sAMbhaLe ane te zrAvikA ArtadhyAna na kare ane pariNAmanI sthiratA na kare mATe kahe jyAre huM taiyAra thaine bahAra nIkaLe tyAre mane yAda karAvajo. ATaluM kahe tyAre zrAvikA e vicArathI dUra thai potAnA kAmamAM lAge. zrAvaka svAdhyAya kare te vAta magajamAMthI bhUlI jAya. pachI zrAvaka taiyAra thai ophIse javA mATe nIkaLe tyAre zrAvikA yAda karAve tyAre zrAvaka ophIse jai nokarane paisA ApI te cIja lAvI ghare pahoMcADavAnuM kahe paNa te vicArane sthira kare nahi. A rIte saMsAranA dareka vyavahAramAM zrAvaka jIvana jIve. ema kahyuM che. jyAre Aje to rAmo ema kahe ke be divasa nathI AvavAno to te sAMjathI tenI mALA japAya. savAramAM uThe tyArathI Aje rAmo nathI mAre ekalAne kAma karavAnuM che. ema jaNAvI te vicArane sthira karatAM jAya che ane te ja vakhate AyuSyano baMdha paDavAno hoya to kayuM AyuSya baMdhAya te vicArI lejo. mATe jJAnIo kahe che ke jo sadgatimAM javA bhAvanA hoya, sadgatinuM AyuSya bAMdhavAnI vicAraNA hoya to je nAzavaMtA padArtho kSaNabhaMgura che kSaNamAM nAza pAmavAvALA che athavA te padArthone Page 90 of 126 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukIne ApaNe javAnuM che, te padArthanI Apa le puratI vicAraNAo karI te vicAraNA choDI devAno abhyAsa karatA rahIe. ane temAM sthira pariNAmI ke ekAgra na banIe to jarUra sadgatinuM AyuSya bAMdhI zakAya che. A kAraNathI nAnapaNathI je pramANe jIvana jIvavAno-vicArone sthira karatAM karatAM jIvavAno abhyAsa pADelo che te badalyA vagara tenI sthiratA-ekAgratA dUra karyA vagara maLelI deva-gurU dharmanI sAmagrImAM-prabhu bhaktimAM-sAdhu sevAmAM ke dharmanI kriyAnA anuSThAnomAM sthiratA ane akAgratA pedA thaze nahi. ane te nahi thAya to azubha dhyAna dUra thaze nahi. zubha dhyAna Avaze nahi ane sadgatinuM AyuSya baMdhAze nahi mATe maLelI sAmagrIne sArthaka karavA mATe A abhyAsa karavo khuba jarUrI che. dhyAna be prakAre che. (1) azubha dhyAna (2) zubha dhyAna azubha dhyAnanAM be prakAro kahalA che. (1) raudra dhyAna (2) Artta dhyAna raudra dhyAna - raudra eTale bhayaMkara. bhayaMkara vicAraNAonAM pariNAmone sthira karavA te raudra dhyAna kahevAya che tenA cAra prakAra che. (1) hiMsAnubaMdhi raudradhyAna. (2) mRSAnubaMdhi raudradhyAna. (3) steyAnubaMdhi raudradhyAna. (4) saMrakSaNAnubaMdhi raudradhyAna. (1) hiMsAnubaMdhI raudradhyAna : jyAre koi paNa jIvanI hiMsA karavAnA- mAravAnA vicAro Ave tyAre e jIvane kai rIte mAravo ? koine khabara na paDe e rIte mAravA mATe zuM karavuM ? kone kahevuM. jo koi jANI jAya to mane paNa mArI nAMkhe. AvA vicAro karatAM karatAM je potAnA vizvAsu mANasa hoya tene vAta jaNAvI khatama karavA mATenI vicAraNAne sthira karato jAya ane pachI jyAre te vicAranI ekAgratA Ave tyAre e jIva hiMsA kare che. A je ekAgra karavAnA pariNAma-vicAro tene jJAnI bhagavaMtoe hiMsAnubaMdhi raudradhyAna kahela che. sAmA jIvanuM puNya hoya ane kadAca tenI hiMsA na paNa thAya to paNa A vicAronI ekAgratAmAM jo AyuSyano baMdha paDe to niyamA naraka AyuSya baMdhAya che. eka mAtra A pAMca paccIza pacAsa so varasanI jIMdagImAM zarIranA rAge-dhananA lobhe ane kuTuMba parivAranA mamatvanA kAraNe AvA vicAro karI nArakInA duHkhanuM ochAmAM ochuM daza hajAra varasanuM ane vadhAremAM vadhAre traNa sAgaropamanuM AyuSya jIvo A kALamAM bAMdhI zake che. eTale ja jJAnI bhagavaMto maLelA manuSya janmane sArthaka karavA bhalAmaNa kare che. (2) mRSAnubaMdhi raudradhyAna : juThThuM bolavAno svabhAva pADavo ke jethI juduM eTale asatya bolavAmAM kAMi vAMdho nahi. A kALamAM sukhI thavuM hoya to asatya bolyA vagara cAle ja nahi. jevo thAya evA thaie toja badhAnI sAthe rahI zakIe. AvA vicAro karIne asatya bolavAnA vakhatamAM taka maLe tyAre kevI rIte bIjA pAse asatya bolAya enI vicAraNAo karatAM karatAM tenA pariNAmamAM AtmA ekAgra ane sthira thato jAya te mRSAnubaMdhi raudradhyAna kahevAya che. gurUnA putranA bacAva khAtara vasurAjA ekavAra asatya bolyo to temAM naraka AyuSya bAMdhIne narakamAM gayo. pAThaka pAse rAjAno dikaro vasu-pAThakano potAno dikaro ane nArada ema traNa bhaNatAM hatA. Page 91 of 126 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavAra agAzImAM pAThaka traNa chokarA sAthe sUtelA temAM vidhAdhara manuSyo AkAzamAM jatAM hatA. pAThaka jAgatA hatA temAM sAMbhaLyuM ke A traNa vidyArthImAMthI be narake javAnA che ane eka svarge jaze. pAThakane sAMbhaLIne ciMtA thai mArA bhaNAvelA vidhArthI narake jaze ? mAre bhaNAvavA nahi ane A traNeyanI parikSA. karavI pachI eka divasa lAkSA rasanA kukaDA traNa banAvI traNeyane eka eka ApI kahyuM ke koi na jue tyAM jai mArI Avo evI mArI AjJA che. te traNeya kukaDA laine judI judI dizAmAM gAma bahAra gayA. temAM rAjAnA dikarAe cAre bAju joyuM. koi na dekhAvAthI Doka maraDI nAMkhIne mArIne pAcho Avyo. pAThakano potAno dikaro parvata nAmano te paNa te rIte karI pAcho Avyo tyAre pAThakane lAgyuM ke jarUra A be narake jaze. paNa nAradanI rAha jovAnI hatI te gAma bahAra jai guphAmAM jai vicAra kare che. temAM ene lAgyuM ke Ano artha e thAya ke kukaDAne mAravo nahi ema jANIne ghaNA kALe vilaMbathI pAThaka pAse kukaDo laine AvI pAThakane pAcho Apyo. pachI pAThake kahyuM tyAre hakIkata jaNAvI. pAThaka samajI gayo ke A svarge jaze. pachI pAThaka bhaNAvAnuM choDI sanyAsa lai potAnA AtmAnuM kalyANa karavA nIkaLI paDyo temAM ghaNAM varSo bAda vasu rAjA thayo. parvata vidhArthIone bhaNAve che ane potAnI AjIvikA calAve che. temAM nArada to. to parvatane tyAM Avyo tyAM bhaNAvatAM bhaNAvatAM parvata aja zabdano artha bakaro kare che tyAre nArada kahyuM ke pAThake aja eTale ugI na zake evuM dhAnya kahyuM che. bakaro ke bokaDo kahyo nathI. tyAre parvata mAnyuM nahi ane vasurAjA nyAyI hovAthI tenI pAse nyAya levA javAnuM nakkI karyuM. je hAre tenI jIbha kApI levI. e AkarI zarata karI. parvatanI mAe parvatane kahyuM nArada sAco che tuM khoTo che paNa parvata mAnyuM nahi. potAnA putranA jIvita mATe te mAM sAMjanA vasurAjA pAse gai, vasurAjAne hakIkata jaNAvI. mArA dIkarAne nukzAna na thAya tema karavA vacana mAgyuM. rAjAe vacana ApyuM. savAre rAjasabhAmAM bannenI vAtanI rajuAta thai temAM vasurAjA bolyo ke aja eTale bokaDo-bakaro eTaluM kahetA ja vasurAjA AyuSya bAMdhI. narake gayA. A mRSAvAda eTale asatya bolavA mATenA vicArone sthira karatAM jIvo A rIte narakanuM AyuSya bAMdhe che. (3) teyAnubaMdhi raudradhyAna : teya = corI. koie na ApelI vastu tene jANa karyA vagara grahaNa karavI te teya kahevAya che. potAnI anukULatAo meLavavA-bhogavavA, sAcavavA, TakAvavA, vadhAravA ane na cAlI jAya tenI kALajI rAkhavA mATe tathA mArI pAse che tenI koine khabara na paDe te mATe pArakI cIjo pUchayA vagara levI. laine chUpAvavI. ane temAM hoMziyArI mAnIne tenA vicAromAM ekAgra thayA karavuM ane eja manuSya janmanuM kartavya che ema mAnI jIvana jIvavuM te teyAnubaMdhi rIdradhyAna kahevAya che. A rodra dhyAnanA pariNAmamAM rahelA jIvone mRSA bolavuM hoya to temAM du:kha thatuM nathI. temaja koi jIvanI hiMsA karavI hoya to temAM jarAya arerATI ke kaMpArI thatI nathI. uparathI AnaMda mAne ke hAza sAruM thayuM. A raudradhyAnamAM AvA vicArothI uparanA be rodra dhyAna paNa prApta thai zake che. A trIjuM gaNAya che. (4) saMrakSaNAnubaMdhi raudradhyAna : potAnI pAse je anukULa sAmagrI AvelI hoya arthAta mahenata karIne meLavelI hoya tenA pratye atyaMta rAga mamatva karIne te bagaDI na jAya-koi joi na jAya ema vicAro karI karIne tenI rakSA karyA kare ane vAraMvAra te padArthane joine AnaMda mAnato mAnato atyaMta rAga pedA karato jAya. te padArtha Page 92 of 126 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AghopAcho thai jAya ke manamAM udvega thAya-glAnI thAya-zoka pedA thAya tenA kAraNe khAvA-pIvA AdinI badhI pravRttio baMdha karIne tenI ja vicAraNA karato karato ekAgra thato jAya. AkraMda kare-mAthA pachADe-hAtha aphLAve. ityAdi ceSTA karato karato te padArthanuM rakSaNa karyA kare te saMrakSaNAnubaMdhi raudradhyAna gaNAya che. Aje pAMcamA ArAmAM vartamAna kALamAM janmelA jIvomAM je anukULa sAmagrIo malatI jAya che temAM moTAbhAge atyaMta rAga ane mamatva vadhAratAM vadhAratAM A dhyAna pedA thatuM jaNAya che. nAnAmAM nAno padArtha hoya ane te ghaNo ja gamato hoya, sAro lAgato hoya to te padArthanA rAge saMrakSaNAnubaMdhi nAmanuM raudradhyAna pedA thatuM jaNAya che. ane A atyaMta rAgI jIva te padArthanA rAge corI-juTha ane hiMsAdi karavAno vakhata Ave to te kArya karavAmAM acakAto nathI. potAnI jeTalI zakti haze tyAM sudhI te nAzavaMta padArthanI rakSA karavAmAM kharcI nAkhaze. are ! enAthI AgaLa vadhIne te nAzavaMta padArtha mATe prANa ApavAno vakhata Ave to prANa paNa ApavA taiyAra thai jaze. AvA pariNAmamAM jIvo ekAgra thaine rahetA hoya temAM jo AyuSyano baMdha paDe to niyamA narakanuM AyuSya bAMdhI zake che. A cAre prakAranA raudra dhyAnanA pariNAmane jANavA mATe jJAnI bhagavaMtoe tenA lakSaNo batAvela che te cAra che te A pramANe. (1) osanna doSa :- pravRttinI bahulatA rUpa doSa eTale te raudra dhyAnanI pravRtti jIvo vAraMvAra karyA ja kare temAM jarAya arerATI ke pAchA pharavAnuM mana na thAya. Aje lagabhaga jUTha bolatAM ke coro karatAM saphLatA malatI dekhAya che. tema tema jIvo te pravRttithI aTakavAne badale vAraMvAra vadhAre ne vadhAre potAnI zakti mujaba karatAM ja jAya che. ane te pravRttio vadhAre vAra karavAthI AnaMda pedA thatAM te pravRttimAM ghRNA thatI nathI A raudradhyAnanuM lakSaNa gaNAya che. (2) bahu doSa :- hiMsAdi aneka prakAre doSa. anukULa padArthonI atyaMta Asakti ane mamatvanA pratApe jIvone bIjA jIvonI hiMsA karatAM te pravRtti vAraMvAra AcaratAM AnaMda AnaMda pedA thato jAya che. paNa te hiMsAdi pravRttinA doSothI pAchA pharavAnuM ane te pravRtti ochI karatAM karatAM sadaMtara A hiMsAdi pravRttithI chUTI ahiMsAmaya jIvana jIvato thAuM evI vicAraNA pedA thatI nathI. (3) ajJAna doSa :- jJAnI bhagavaMto kahe che ke potAnuM zarIra sArUM nirogI rahe tenI ciMtA karyA karavI. maLelA dhana-kuTuMba parivAranI ciMtAo vicAraNAo karyA karavI ane zakti mujaba sArI rIte bhogavatAM AnaMda mAnatA javA e jIvanuM anAdi kALanuM ajJAna che. e ajJAnane vadhAravA poSavA ane sthira karavA mATe moTA bhAganA jIvo maLelA manuSya janmane phogaTa gumAvI bese che. tene khabara paDatI nathI ke mAre A ja pravRtti karyA karavAnI. emAM ja sarvasva mAnavAnuM AvI vicAraNA paNa, ajJAna doSa pedA thavA detI nathI. ane AthI A ajJAna doSanA pratApe hiMsAdi pravRtti karatAM karatAM AnaMda mAnI potAnuM jIvana jIvato jAya che. A paNa raudra dhyAnane lAvanAruM kaheluM che. (4) AmaraNAMta doSa :- maraNa paryaMtano hiMsAdi doSa. potAnI ane kuTuMbanI sukhAkArI rAkhavA-jALavavA mATe jIvanamAM thatI je je hisAo che te A jIvana paryaMta cAlu rahe evI goThavaNa karI temAM AnaMda mAnI ane goThavaNa sArI rIte thai zake tevo zakti mujabano je prayatna karavo e paNa raudra dhyAnane lAvanArUM lakSaNa kaheluM che. Aje lagabhaga vicAraNA karIe to dharmamAM dAna ApavAvALA jIvo paisAno kharco karyA bAda te Page 93 of 126 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAne meLavavA ane pahelAnI jema sarakhAi lAvavA mATe je pramANe vepAra-dhaMdhA karI te paisA bhegA kare che temAM te jIvo dharma karatAM jAya ane hiMsAdinA pApa vyApAronI pravRtti paNa sArI rIte karatA jAya che ema dekhAya che. temAM koka ja jIva evA dekhAya ke dharmamAM kharcyA pachI hiMsAdinI pravRtti ochI karI nivRtti lai potAnuM jIvana dharmamaya rIte jIvatA thAya. AthI A raudra dhyAna pedA karAvanArI pravRtti kahelI che. mATe jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke dharmamAM dAna detA detA jeTaluM dAna dIdheluM hoya tenAthI adhika potAnI pAse je dhana raheluM che tenuM mamatva ane Asakti ochI karavAmAM te dAna sahAyabhUta thAya to ja te dAna saddharma rUpe banIne raudradhyAnanA pariNAmathI bacAve ane jIva puNyAnubaMdhi puNya upArjana karI jJAnagarbhita vairAgya bhAva pedA karI mokSano abhilASa pedA karI zake. nahitara dAna devuM-hiMsAdi pApo karIne paisA meLavavA ane te paisAnI Asakti mamatva vadhAratA javuM e to saMsAramAM raudradhyAnano pariNAma pedA karavAno rasto che ane tenAthI du:khamaya saMsAra vadhato jAya che. A raudradhyAna naraka AyuSya bAMdhavAnuM kAraNa kahela che. tevI ja rIte naraka AyuSya bAMdhavAnA jJAnI bhagavaMto e vizeSa rIte paMdara kAraNo jaNAvelA che. (1) paMcendriya jIvono vadha karatAM eTale hiMsA karatAM jIvone AyuSya baMdhAya to narakAyu baMdhAya. pRthvIkAya-akAya-teukAya-vAyukAya jIvonI hiMsA karatAM je pApa lAge che tenA karatAM nAnAmAM nAnI vanaspatinI hiMsA karatAM anaMtagaNuM adhika pApa lAge che ema jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che tenuM kAraNa e jaNAya che ke pRthvIkAyAdi cAramAM cetanA je rIte rahelI che tenA karatAM vanaspatimAM cetanAno ughADa vadhAre hoya che. te vanaspatinI hiMsA karatAM nAnAmAM nAnAM beindriya jIvanI hiMsA karavAmAM asaMkhyAtagaNuM adhika pApa lAge che. tenA karatAM nAnAmAM nAnA teindriya jIvanI hiMsA karavAmAM lAkhagaNuM adhika pApa lAge che tenA karatAM caurIndriya nAnAmAM nAnA jIvanI hiMsA karavAmAM hajAragaNuM adhika pApa lAge che ane tenA karatAM nAnAmAM nAnA paMcendriya jIvanI hiMsA-vadha karavAmAM so gaNuM adhika pApa lAge che. AthI paMcendriyanI hatyAmAM narakAyuSya baMdhAya. (2) ghaNAM sAvadha AraMbhonI pravRtti karatAM. sAvadha = pApanI pravRtti. potAnuM jIvana jema bane tema ochI hiMsAthI jIvAya evuM lakSya gRhasthoe rAkhavAnuM hoya che. potAno nirvAha ane kuTuMbano nirvAha jema bane tema ochI hiMsA karatAM karatAM jIvAya ane nirvAha thato hoya to adhika hiMsAdi pravRttino vicAra paNa gRhasthane karavAno niSedha che. paNa anAdikALathI jIva anAdi karmanA saMyogavALo che tenA pratApe anukULa padArthonA gADha rAganA kAraNe ane pratikULa padArthanA gADha dveSanA kAraNe te anukULatA meLavavA AdinA lobhanA kAraNe ghaNAM sAvadha AraMbhAdi karavAmAM AMcako lAgato nathI ane potAnI zakti mujaba te sAvadha AraMbho vadhArato ja jAya che ane tenAthI jIva narakamAM javA lAyaka karmo upArjana karato jAya che. e sAvadha AraMbhonI vicAraNAomAM-pravRttimAM ekAgra thayelA jIvone AyuSyano baMdha paDe to naraka AyuSya baMdhAya che. mATe jJAnIoe te varSanIya kahela che. (3) parigrahanI atizaya mUrchA. parigrahamAM-zarIrano rAga-mamatva-mUrchA ane tenI sAthe zarIrane sukhAkArI rAkhanArA je padArtho dhana-Adi tathA zarIranA rAge sahAyabhUta thatAM eTale zarIranA rAganI sukhAkArI jALavanArA kuTuMba Page 94 of 126 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parivAra temanA pratyenA atyaMta rAga mamatva-mUrchA te parigraha rUpe gaNAya che. A sacetana eTale cetanavALA padArtho ke acetana cetana vagaranA padArtho pratye atyaMta rAga- Asakti ane mUrchA jema jema jIva karato jAya, tenI vicAraNAmAM ekAgra thato jAya tema tema jo te vakhate AyuSyano baMdha paDe to naraka AyuSya baMdhAya che. jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke nigodamAM rahelA jIvo je eka zarIramAM eTale aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA zarIramAM anaMtA jIvo eka sAthe rahe che e aMgula eTale eka AMgaLImAM traNa veDhA hoya che temAM eka veDhA jeTalo bhAga te eka aMgUla kahevAya che. tenA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA bhAgamAM anaMtA jIvo eka sAthe rahe che. te jIvo arasa parasa duHkhanI vedanA veThatA veThatA te potAne eTalA maLelA zarIranuM mamatva karatAM rahe che ane e mamatva budhdhinA pratApe nigodanuM AyuSya bAMdhI pharIthI tyAM utpanna thayA kare che, ema eTalA parigrahanI mUrchA ane mamatvathI saMkhyAto kALa, asaMkhyAto kALa ke anaMto kALa e ja sthAnamAM eTale nigodamAM utpanna thavA lAyaka karmano anubaMdha karatAM karatAM bhaTakyA kare che. to pachI paMcendriya jIvone maLelA zarIra Adi sAmagrI pratye khAsa mamatva bhAva karato jAya-vadhArato jAya to tenI zuM dazA thAya e khAsa vicAravA jevuM che. (4) krUratAne dhAraNa karavI. jema jema jIvane zarIrAdi padArthonuM mamatva vadhatuM jAya tema tema jIvonAM pariNAma paNa ra = ghAtakI thatAM jAya che. te krUra pariNAmanA kAraNe aMtaramAMthI kuNo pariNAma-dayAno pariNAma nAza pAmato jAya che ane AtmAnA pariNAma-dayA rahita niSThura banatAM banatAM krura banatAM jAya che. te krUra pariNAmanI ekAgratAthI paNa jIvo naraka AyuSyano baMdha karI zake che. (5) mAMsa - khAtA AvA krura pariNAmI jIvone potAnuM jIvana jIvavA mATe je khorAka potAnI jIbhane sAro lAge te khAvAmAM AnaMda Ave paNa du:kha thAya nahi. AthI mAMsa Adi bhakSaNa karatAM sAthe vyasanonuM sArI rIte sevana karatAM aMtaramAM AnaMda pedA thato jAya ane e ekAgratAthI jIva narakamAM javA mATenuM rIjharvezana karato jAya che. (6) raudra dhyAna karatAM AgaLa raudra dhyAnanuM svarUpa kahI gayA tevA vicAromAM sthira rahetA rahetA jIvo naraka AyuSya bAMdhe che. (7) vaira budhdhinA sthira pariNAma vALo potAnI anukULa sAmagrI maLavA meLavavA AdimAM je jIvo aMtarAya kare te jIvo pratye vaira budhdhi pedA karato jAya ane duzmanAvaTa vadhArato jAya. te duzmanAvaTanA pariNAma ane vaira budhdhinAM pariNAma AkhI jIMdagI sAcavIne tenI sAthe vyavahAra paNa choDI de. uparathI vyavahAra choDI dIdhA pachI te kema vadhAre ne vadhAre duHkhI thayA kare tevo prayatna karato jAya ane te jIvone vadhAre duHkhI tarIke sAMbhaLe to aMtaramAM AnaMda pAmato jAya AthI vaira budhdhi potAnI sthira karato jAya che. AvI sthiratAnA pariNAmamAM paNa jIvo AyuSyano baMdha kare to narakAyu bAMdhe che. (8) anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi kaSAyamAM vartato. sAmAnya rIte pahelA ane bIjA guNasthAnake jIvone anaMtAnubaMdhi kaSAya rahelA hoya che tenA Page 95 of 126 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI bhagavaMtoe cAra bheda kahelA che. (1) anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi (2) anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya (3) anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIyA (4) anaMtAnubaMdhi saMjavalana kaSAya A cAramAMthI manuSya ane tiryaMcanA jIvo jyAre pahelA anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi kaSAyamAM vidhamAna hoya tyAre AyuSya bAMdhe to narakanuM AyuSya bAMdhe che. mATe A kaSAya na Ave tenI satata kALajI rAkhavI. (9) kRSNa lezyA. jagatamAM jema grahaNa karavA lAyaka pudgalonI vargaNAo anaMtI anaMtI rahelI che tema A kRSNA lezyAnA pugalonI paNa anaMtI avaMtI vargaNAo rahelI che. AtmA je pudagalo vaDa lepAya te vezyA kahevAya che. A pudgalo judA judA varNa-gaMdha-rasa ane sparza AdinA kAraNe cha prakAranAM hoya che. temAM atyaMta kharAba varNAdivALA je pudgalo AtmAnI sAthe ekameka thAya tyAre te pudgalo kRSNa lezyAvALA kahevAya che. eTale gaNAya che. A pudgalo AtmAnI sAthe akameka thatAM vicAronuM parivartana karI nAkhe che. mATe te pudgalonI asarathI vicAro jIvanA kevA prakAranA thAya che te jaNAve che. khara = karkaza pariNAma bane. koipaNa vicAromAM sthiratA na Ave ane sArA vicArone naSTa kare jhaghaDA eTale kajIyo karavAvALA vicAro thAya. purUSa eTale kaThora vicAra bane. ati caMDa - atyaMta krodhI svabhAvavALA vicAro. durmukha = sArA vicArothI rahita mAThA mukhavALo eTale atizaya vera buddhine dhAraNa karavAnA svabhAvavALo aMtaramAM karUNA eTale dayA vinAno. atyaMta abhimAnI bIjAnI hatyA karanAro, bIjAnA vicArone toDI nAkhanAro temaja AcArathI bhraSTa thayelo hoya che. AmAMnA koi lakSaNanA vicAro aMtaramAM cAlatA hoya to samajavuM ke kRSNa lezyAnA vicAro cAle che. A kRSNa lezyAnA asaMkhyAtA bhedo thAya che. jaghanya pariNAmavALI kRSNa lezyA-madhyaya pariNAmavALI kRSNa lezyA ane utkRSTa pariNAmavALI kRSNa vezyA ema traNa bhedo paDe che. jaghanya pariNAmavALI kRSNa lezyA chaThThA guNasthAnaka sudhI hoya che. jyAre jIvo samakIta guNanI prApti karatAM hoya che tyAre zubhalezyA ja hoya che. paNa samakIta Adi guNaprApti pachI azubha lezyAnA pariNAmo prApta thai zake che. mATe chaThThA guNasthAnaka sudhI kahelI che. naraka gati - naraka AyuSyano baMdha utkRSTa pariNAmavALI kRSNa lezyAnA vicAromAM thAya che. (10) nIla glezyA. A lezyAnA pudgalo paNa jagatamAM jema grahaNa karavA lAyaka vargaNAonAM pagalo hoya che tema svataMtra A nIla glezyAnA pugalo paNa che. te pudgalonA varNa-gaMdha-rasa ane sparza tene anurUpa hoya che ane te AtmAnI sAthe jyAre ekameka thAya che tyAre te jIvonA vicAro te pudgala rUpe pedA thAya che. A lezyAnA adhyavasAyo eTale pariNAmo asaMkhyAtA hoya che tene oLakhavA mATe jJAnI bhagavaMtoe traNa bheda pADelA che. jaghanya pariNAmavALA. madhyama pariNAmavALA ane utkRSTa pariNAmavALA nIla glezyAnA pagalA Page 96 of 126 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. A lezyA paNa chaThThA guNasthAnaka sudhI hoya che. te jaghanya pariNAmavALA nIla lezyAnA pudgalo vALI nIla lezyA hoya che. naraka AyuSyano baMdha utkRSTa pariNAmavALA nIla lezyAnA pudgalomAM baMdhAya che. jyAre jIvone nIla lezyAno pariNAma cAlato hoya tyAre te jIvonAM pariNAma athavA vicAro A pramANe cAlatA hoya che. 1. mAyA kapaTa karavAmAM kuzaLa hoya che. 2. lAMca rUzvata karavAmAM tathA lAMca khAvAmAM sArI rIte hoMziyAra hoya che. 3. asatya bolavAmAM khuba pravINa hoya che. mATe Aje duniyAmAM jeno dikaro vepAra dhaMdhAmAM asatyAdi bolavAmAM hoMziyAra banyo hoya ane temAM AgaLa vadhato hoya to loka kahe che ke tamAro dikaro ghaNo hoMziyAra pAkyo. hoMziyAra thai gayo. 4. viSayano premI eTale pAMce indriyanA anukULa viSayomAM Asakti dharAvanAro hoya che. 5. asthira hRdayavALo eTale ke sArA kAryone viSe mananI sthiratA vagarano dhAryuM karanAro dharma budhdhimAM asthiratAnA svabhAvavALo. 6. ALasu jene duniyAmAM edi kahevAya tevo koipaNa kAma karavAmAM bIjo karI leto hoya to pote besIne jonAro paNa pote uThIne karavAnI vRttivALo nahi. evA svabhAvavALo. 7. maMdamati vALo. dharmanI bAbatamAM potAnI budhdhi lagADavAnI bhAvanA vinAno saMsAranA anukULa padArtho meLavavA AdimAM matine joDanAro. 8. kAyara ane abhimAnI. aMtaramAM kAyaratA rAkhanAro ane bahAra garvathI nAro AvA prakAranA vicAro A lezyAvALA jIvone hoya che temAM AyuSyano baMdha paDe to naraka AyuSya utkRSTa lezyAmAM bAMdhI zake che. 11. kApota lezyA A lezyAnA pudgalo jagatamAM svataMtra rIte rahelA che te pudgalonAM tenA nAma pramANe varNa-gaMdha-rasa-sparza rahelA hoya che. jema grahaNa yogya pudgalonI vargaNAo jagatamAM hoya che tema jagatanA sarva AkAza pradeza upara paNa A lezyAnA pudgalo anaMtA anaMtA ThAMsI ThAMsIne rahelA hoya che. A kApota lezyAnA pudgalo AtmAnI sAthe ekameka thAya che tyAre AtmAnA pariNAmamAM eTale vicAromAM pheraphAra kare che tenA asaMkhyAtA bhedo thAya che. temAM mukhyatve traNa bhedo kahelA che. jaghanya kApota lezyA-madhyama kApota lezyA ane utkRSTa kApota lezyAnA pariNAmo ema traNa bheda hoya che. A lezyA paNa chaThThA guNasthAnaka sudhI hoya che. temAM chaThThA guNasthAnake jaghanya pariNAma ane madhyama pariNAmavALI kApota lezyA hoya che. A kApota lezyAnA pudgalothI AtmAnA vicAro kayA kayA bane che. te A pramANe. 1. AraMbha samAraMbhamAM Asakta hoya che. eTale ke game tevA vyApArAdi karavA hoya to temAM pravINa hoya. 2. pApanA kAryo karato jAya ane temAM pApa nathI ema mAnanAro eTale ke sAvadha vyApArAdi karato jAya ane bolato jAya ke saMsAramAM beThA chIe. ghara Adi laine beThA chIM e badhu calAvavA mATe vyavahAramAM sArI rIte ubhA rahevA mATe A badhA pApo karIe te pApa kahevAya nahi. saMsAra Akho ya pApathI cAle che. mATe A pApa karIe te pApa kahevAya nahi. AvI mAnyatA rAkhIne pApa vyApArone Page 97 of 126 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kheDanAro (calAvanAro). 3. lAbha ane nukzAnano vicAra karyA vinAno koipaNa jAtano lAbha ke nukzAna Adino vicAra kare nahi. jema phAve tema vyApArAdi pApa karyA ja kare. 4. vAta vAtamAM gusse thai janAro nimitta malatAnI sAthe gusso karanAro ane bIjAne paNa gusso pedA karAvanAro hoya. 5. zoka Adine dharanAro eTale ke vAta vAtamAM jema gusso kare tema vAta vAtamAM zoka pedA karI anekane zokamAM nAkhanAro. 6. bIjAonI niMdA karanAro. potAnA kahyA mujaba je na rahe tenI niMdA karanAro potAnAthI je adhika hoya tene joi nahi zakanAro ane teonI niMdA karanAro hoya che. 7. potAnI baDAi karanAro. game te vAtamAM ekabIjAnI sAthe vAta karatAM potAnA guNo bolIne baDAi hAMkanAro AnA kAraNe bIjAne halakA pADanAro hoya che. 8. yudhdhamAM bhayaMkara. jyAre jyAre nimitta maLe ke jhaghaDA vagere karavAnA hoya athavA koinI sAthe laDavAnuM hoya to A vezyAvALA jIvone tarata ja bhayaMkara pariNAma pedA thatAM jhaghaDA vagere karanAro. 9. ane sadA mATe du:khita hRdayavALo eTale ke bIjAnuM na joi zakatA potAnA AtmAmAM sadA mATe baLatarA karI karIne du:khI thanAro hoya che. A kApota lezyAnA utkRSTa pariNAmomAM ke madhyama pariNAmomAM jIva AyuSyano baMdha kare to narakAyuSya bAMdhI zake che. narakAyu bAMdhavAnA kAraNomAM (12) asatya bolanAro (13) corI karanAro (14) bhoganA sAdhanone vAraMvAra sevanAro ane (15) indriyone paravaza thaine ghaNA prakAranA pAponuM AcaraNa karanAro. AvA jIvo naraka AyuSya bAMdhI zake che. tevI ja rIte rAtri bhojana karanAro. abhakSanuM bhakSaNa karanAro paNa naraka AyuSya bAMdhI zake che. A = AtmAne pIDA karAve evA vicAranI sthiratA te ArtadhyAna kahevAya che. rIdra = bhayaMkara. je te cIja game tema karIne mAre meLavavI ja che evA vicAranI sthiratA e rIdradhyAna kahevAya che. deva, gurU, dharmanI ArAdhanA karanAro Arta ke rIdra dhyAnanAM vicAramAM rahe kharo ? bhogavavAnI icchA teya pIDA. sukha bhogavavAmAMye duHkha ane sukha meLavavAmAMye duHkha che. zarIra thAkI jAya. game teTalI sArI cIja hoya to Akho divasa khAkhA karo kharA ? abhAva thayA vagara rahe nahi. agavaDatA ubhI karIne veThazo toja saMsAra sAgara tarAze. ApaNe taravuM haze to sAvadha rahevuM paDaze. sukha maLe puNyathI-bhogavAya puNyathI. meLavavAno purUSArtha te pApa-bhogavavAnI icchA e pApanA udayathI. jema jema bhogavo cho tema tema bAMdheluM puNya khatama thatuM jAya che ane icchAo karI karIne navuM pApa bAMdhatA jAva cho. Ama puNyanuM belensa sApha thatuM jAya che ane pApanuM belensa vadhatuM jAya che. paiso meLavavAnI icchA e pApano udaya kahevAya che. maLato paiso levAnI icchA e ArtadhyAna kahevAya che. bhaviSyamAM kAma lAgaze evI vicAraNA karIne gallAmAMthI beMkamAM mukavAnI icchA e Page 98 of 126 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIdradhyAna kahevAya che. upayoga karavAnI vRttithI Avato paiso levAnI icchA e ArtadhyAna kahevAya. sukRta karavA mATe paisAno saMgaha karavo te sakAma nirjarA karAve bAkI lAkhkho rUpiyA dharmamAM kharce paNa bAkI rahelA dhana pratye mamatva budhdhi ochI na thAya to kharacavAmAM akAma nirjarA thAya che. mamatva ghaTADIne kharce athavA mamatva ghaTADavAnA hetuthI kharce to sakAma nirjarA thAya. pahelA guNasthAnake rodradhyAnanAM pariNAma narakAyuSyano baMdha karI zake evI yogyatAvALuM hoya che jyAre bIjAthI pAMcamAM guNasthAnake rodra dhyAna pedA thAya te AyuSya ane gatibaMdhanI yogyatA vagaranuM eTale naraka gatino baMdha paNa na karAve evuM hoya che. jyAre pahelA ane bIjA guNasthAnake je ArtadhyAna hoya che te tiryaMcAyu ane tiryaMcagatinA baMdhanI yogyatAvALuM hoya che jyAre trIjAthI chaThThA guNasthAnaka sudhImAM je ArtadhyAna hoya che te tiryaMcAyu ke tiryaMcagati baMdhAvI zakatuM nathI evuM hoya che. bhagavAna mahAvIrano AtmA sAtamI nArakImAM mithyAtva laine utpanna thayo ane eka aMtarmuhUrtamAM paryApta thatAnI sAthe ja vicAraNAmAM cayo ke evA meM kevA pApa karyA ke jenA pratApe mAre ahIM AvavuM paDyuM A vicAraNA karatAM ohApoha thatAM samyaktvanI prApti thai ane tetrIza sAgaropama sudhI samyaktva TakAvyuM chelluM AyuSya bAMdhatI vakhate samakIta gayuM. nAmakarmanA - 34 bhedo hoya che. (1) narakagati (2) tiryaMcagati (3) ekendriya jAti (4) beindriya jAti (5) teindriya jAti (6) caurIndriya jAti (7) ruSabhanArAca saMghayaNa (8) nArAya saMghayaNa (9) ardhanArAya saMghayaNa (10) kilIkA saMghayaNa (11) chevaTuM saMghayaNa (12) nyagrodha saMsthAna (13) sAdi saMsthAna (14) kuja saMsthAnA (15) vAmana saMsthAna (16) haMDaka saMsthAna (17) azubha varNa (18) azubha gaMdha (19) azubha rasa (20) azubha sparza (21) azubha vihAyogati (22) narakAnupUrvI (23) tiryaMcAnupUrvI (24) upaghAta (25) sthAvara (26) sUkSma (27) aparyApta (28) sAdhAraNa (29) asthira (30) azubha (31) durlaga (32) dusvara (33) anAdeya ane (34) ayaza nAmakarma. azubha nAmakarmane bAMdhavAnA jJAnI bhagavaMtoe 67 kAraNo jaNAvela che. jagatamAM rahelA jIvo rojIduM potAnuM jIvana jIvatAM jevA jevA vicAro manathI vicAre che jevA jevA vacano mukhathI bole che ane jevI jevI pravRttio kAyAthI Acare che tenA ja lagabhaga azubha nAma karma bAMdhavA mATenA 67 bhedo thAya che te A pramANe. (1) manamAM vakratA rAkhavI eTale mananA vicAronuM melApaNuM rAkhIne vicAro karyA karavA te. AnAthI paNa jIva pote azubha nAmakarmanI prakRtio bAMdhyA kare. (2) vakra vacana bole. eTale ke mAyAvIpaNAnA vacano bolavA athavA bolavAmAM vakratA jaNAyA ja kare che. bIjAne phsAvavAnA vacano vagere bolavA te. (3) uparathI dekhAvamAM sAro dekhAva kare kuzaLapaNuM jaNAve ane kAyA vaDe kuTila eTale kharAba kriyA kare te. (4) bIjAne chetare eTale svajanane-mitrane-mAlikane ane je bhoLA saraLa mAnavo potAnA upara vizvAsa rAkhe te darekane potAnI zakti mujaba chetaravA te. (5) mAyA prayogo sAthe. eTale ke maMtra taMtrAdithI mAyA kapaTa vagere kema karavA temAM pAvaradhA thaine Page 99 of 126 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjAne kema sArI rIte chetaravA te mATe mAyA kapaTanA prayogo kare te. (6) aMtaramAM mithyAtva rAkhe. bahAra dekhAva sAro rAkhIne aMtaramAM mithyAtvanI puSTi karavI te. (7) cADiyApaNuM kare = bIjAnI vAta mIThuM-maracuM bhabharAvI evI rIte bIjAne kahe ke jenA pratApe te sAcI vAta bIjA pAse ughADI pADI devI te. (8) cittanI capaLatA rAkhavI. anukULa padArthanA atyaMta rAganA kAraNe ane pratikULatA veThavAnI zakti hIna thayelI hoya tenA pratApe cittanI capaLatA rAkhI jIve te. (9) noTa, sikkA, rUpiyA tathA vyApAra AdimAM mAla vagere upara je chApa ane mhora joie te banAvaTI banAvI eTale mAla bIjI kaMpanIno hoya ane sikko ke chApa bIjI kaMpanIno chApI adhika paisA kamAvavAno prayatna karavo te. (10) khoTI sAkSI pUre eTale ke khoTI sAkSI devAmAM pAvaradho hoya. (11) vastunA varNAdi badalI sAcI tarIke dekhADI vece eTale vAstavika rItie je padArthano je varNa, gaMdha, rasa ane sparzAdi hoya tene badalIne bheLaseLa karI navA varNa, gaMdha, rasa, sparza Adi pedA karI khoTA mAlane sAcA tarIke kahIne grAhakone vece te. (12) bIjAne bhUla thApa khavaDAvI-athavA mAnapAna ApI athavA lAbha dekhADIne anAja karIyANA AdimAM bheLaseLa karI mAla vecavo te. (13) bIjA jIvonAM aMga eTale hAtha, paga, nAka, kAna vagere kApavA te. (14) bIjA jIvonA aMga upAMgAdi hAtha, paga, nAka, kAna vagere kapAvavA te. (15) nirdayapaNe sAvadha evA pAMjarA banAvavA. (16) nirdayapaNe sAvadha vyApAra mATenAM yaMtro banAvavA te. (17) trAjavA eTale kAMTA banAvavA. (18) tolA banAvavA vecavA. (19) mApa vagere khoTA banAvavA levA devAmAM judAi karavI te. (20) bIjA jIvonI niMdA karavI te. (21) potAnuM jIvana jIvavA mATe bIjA jIvonI hiMsA karavI. (22) asatya bolavuM. (23) cArI karavI. (24) AraMbha-samAraMbha karavo. (25) parigraha vadhAravo, meLavavo, sAcavavo, TakAvavo te. (26) viSayonI ceSTAo karavI. (27) bIjAnA aMtaramAM kheda thAya tevA vacano bolavAthI. (28) halakAM naThArAM vacano-zabdo bolavAthI. (29) aneka prakAranI veSabhUSA kare. pahere, re ta. (30 thI 37) ATha prakAranA madane dhAraNa kare eTale ke te AThe prakAranA madamAMthI jyAre je mada karavA jevo lAge te mada karavo te. (38) coTa kare. Page 100 of 126 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) kAmaNa Tumana kare. (40) nakAmo bakavATa karyA karavAthI. (41) krodhanI udIraNA thAya evA vacano bolavAthI. (42) koinA saubhAgyano upaghAta eTale nAza karavAthI. (43) tyAgane lajavavAthI eTale tyAgIpaNAnI niMdA thAya tevA kAryo karavAthI. (44) vezyA Adikane potAnI icchAo pUrNa karavA mATe je mAge te ApavAthI. (45) kautuka pedA thAya tevI pravRttio karavAthI. (46 thI 60) paMdara karmAdAnanAM vyApAro karavAthI temAMthI koipaNa ekAdino paNa vyApAra karavAthI. (61 thI 64) cAre prakAranA kaSAyonuM sevana karavAthI. (65) devAdinA miSathI gaMdhAdi eTale sugaMdhi Adi padArthonI corI karavAthI. (66) vanamAM dAvAnaLa saLagAvavAthI. (67) caityAdino vinAza karavAthI. AmAMnA koipaNa kAraNothI jIvo azubha karmano eTale azubha nAmakarmano baMdha kare che. (1) naraka gati :- je sthAnane viSe moTebhAge azubha pudgalono ja anubhava thayA kare tenA viSe utpanna thavuM te narakagati nAmakarma kahevAya che. A narakagati adholokamAM AvelI che jIva jyAre raudradhyAnanAM pariNAmamAM vizeSa hoya tyAre A gati baMdhAya che. saMgraha karavAnI vRttithI raudradhyAna pedA thAya che. narakagatine viSe maLeluM vaikrIya zarIra je che enAthI vizeSa sArUM zarIra banAvavA mATe pudgalo leto jAya ane prayatna karato jAya tema tema azubhaja zarIra banatuM jAya che. AvatI kAlano vicAra na kare te vyavahArathI murkha kahevAya paNa jJAnInI draSTithI budhdhizALI kahevAya. badhu nasIba para choDI devAnuM, vartamAnano vicAra karavAno, bhagavAna paranI zradhdhA na hoya toja AvatI kAlanI ciMtA thAya. bAkI je bhagavAnanI bhakti zradhdhAthI kare tene vizvAsa to hoya ja ke mAro bhagavAna mane bhUkhyo rAkhavAno nathI game tyAMthI lAvI Apaze. mahApurUSo kahe che ke puNya hoya to aDhaLaka saMpatti hoya-AvajA karatI hoya paNa jo mUrchA ke mamatva na hoya to te rAkhanAra parigrahadhArI na kahevAya bAkI nAnAmAM nAnI cIja rAkhe ane mUrchA ke mamatva hoya to te parigrahadhArI kahevAya che. zAMtithI jIvana jIvavuM hoya to virAga joie ja. rAgI jIvo zAMtithI jIvana jIvI zakatA ja nathI. sAmagrI game teTalI sAthe hovA chatAM virAgInuM jIvana e sAmagrImAM nirlepa ja hoya che. rAgAdine saMyamIta karIne e jIvatA hoya che. bhagavAna pratyenI zradhdhA e jIvone pAkI hoya che mATe kAlanI ciMtA hotI nathI. pahelA guNa sthAnaka rahelo uMbara rANo kAlanI ciMtA karato nathI. sAtaso koDhIyAonI sAthe rahe che chatAM teone khavaDAvavAnI jarAya ciMtA nathI tenuM nAma puNya uparanI aDaga zradhdhA. ahIMthI gayA pachI AvI sAmagrInAM paNa darzana thavAnA nathI. mATe je vicArothI bhogavo cho tenA karatAM sArA vicArothI jIvA to kAMika AnAthI sArUM malaze. tIrthaMkaranA AtmAone narakagatimAM moTAbhAge zubha pudgalono AhAra hoya che. tyAMthI nIkaLIne Page 101 of 126 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkara thavAvALA vartamAnamAM narakagatimAM asaMkhyAtA AtmAo vidhamAna che. jinanAma nikAcIta karIne gayelA tyAM asaMkhyAtA atyAre paNa che. narakagati pahelA guNasthAnaka sudhI ja baMdhAya che ane cAra guNasthAnaka sudhI udayamAM hoya che. tiryaMcagati - jIvane tiryaMcapaNA rUpe gati pedA karAve te tiryaMcagati nAmakarma kahevAya. tiryaMco haMmezA teDhAM cAle, tIrachuM joine cAle teo sIdhA cAle ja nahi mATe temanI gati paNa vAMkI ja hoya che. tevI gatimAM jIvane lai jAya te tiryaMcagati nAmakarma kahevAya. tiryaMconI saMkhyA asaMkhyAtI hoya che. ArtadhyAnathI A gati baMdhAya che. pahele bIje baMdhAya ane pAMcamA sudhI udayamAM hoya che. jIvanamAM dezaviratinuM pAlana karIne jIvanArA asaMkhyAtA tiryaMco atyAre paNa vidyamAna che. jAti smaraNa jJAnathI potAno pUrvabhava jANI pApano pazcAtapa karIne potAnI zakti mujaba vrata niyamanuM pAlana karI rahyA che. akarma bhUminA kSetromAM ane aMtaradvIpanA kSetromAM janmelA tiryaMcone pAMcamA guNasthAnakano pariNAma Ave nahi. tirdhyAlokamAM asaMkhyAtA tiryaMco che. puNyathI malatI sAmagrImAM jIvana jIvavAnI zailI badalavI paDe toja A gatinA baMdhathI bacI indriyanuM svarUpa zakAya. sAmAnya rIte indriyanA 5 bheda che. (1) sparzendriya, (2) rasanendriya, (3) dhrANendriya, (4) cakSurIndriya, (5) zrotrendriya. indriyanA mukhya bheda-2 : (1) dravyendriya, (2) bhAvendriya. dravyendriyanA be bheda che. (1) nivRtti dravyendriya, (2) upakaraNa dravyendriya. nivRtti = AkAra. tenA be bheda che. (1) bAhya nivRtti, (2) atyaMtara nivRtti. upakaraNa indriyanA be bheda (1) bAhya upakaraNa, (2) atyaMtara upakaraNa. bhAvendriya be prakAranI che. (1) labdhi bhAvendriya - AtmAno kSayopazama bhAva te. (2) upayoga bhAvendriya - vyApAra (kSayopazama bhAvano). bAhya nivRtti bhinna bhinna jAtinA jIvone bhinna bhinna AkAravAlI hoya che ane atyaMtara nivRtti dareka jIvone eka ja AkAravAlI hoya che. (1) sparzendriya - zarIrano viSaya sparza che. pahoLAi zarIra pramANa che. bahAra temaja aMdaranA polANanA uparanA bhAgamAM che. (2) rasanendriya - jIbha. kharapaDA (astrAnA) AkAre che. rasa teno viSaya che. (3) dhrANendriya - nAka. viSaya gaMdha che. atimukta puSpa ke mRdaMga eTale paDaghama AkAranI che. (4) cakSurIndriya - AMkha. viSaya rUpa che. masuranI dALa athavA candrAkAre che. (5) zrotrendriya - kAna. viSaya zabda che. kadamba puSpAkAre che. pAMcenI jADAi aMgulanA Page 102 of 126 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che. pahoLAi sparzendriya sivAya cAreyanI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI hoya viSaya grahaNa - pahelI traNa eTale sparza - rasa ane dhrANano utkRSTathI 9 yojana, rasanendriyano matAMtare gAu pRthakatva, cakSano nisteja vastu AzrI 1 lAkha yojana ane sateja 21 lAkha yojana. sUrya-candra joi zakAya che te. zrobendriyano viSaya - 12 yojana che. jaghanyathI cakSano viSaya aMgulano saMkhyAtamo bhAga che ane bAkInI indriyono jaghanyathI viSaya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga hoya che. cakSarIndriya ane zrosendriya e kAmendriya kahevAya che. sparza-rasa ane dhrANendriya A traNa bhogendriya kahevAya che. zrI cothA upAMgamAM bhAvendriya pAMca kahelI che ane dravyendriya ATha kahelI che. temAM sparzendriya-1, rasanendriya-1, dhrANendriya-2, cakSarIndriya-2 ane zrobendriya-2 ema 8 thAya che. AtmA mana sAthe joDAya che. mana indriyo sAthe joDAya che. indriyo potAnA viSayo sAthe joDAyA che. te ja indriya potAnA viSayo grahaNa karavAmAM pravartamAna thAya che. bAhya indriyo aMgopAMga nAmakarma ane indriya paryAptanA udayathI thAya che ane bhAvendriyo indriya AvaraNa matijJAnAvaraNa-cakSu-acakSu darzanAvaraNanA kSayopazamathI thAya che. indriya bolo ke jAti bolA be eka ja che. tenA pAMca bheda che. (1) ekendriya jAti, eTale eka sparzendriya vALA jIvo jagatamAM je rahelA che te. (2) beindriya jAti - sparzendriya - rasanendriyavALA jIvo. (3) te indriya jAti - sparza-rasa-dhrANendriyavALA jIvo. (4) caurIndriya jAti - sparza-rasa-dmANa ane cakSarIndriya vALA jIvo. ane paMcendriya jAti eTale sparza-ra-dhrANa-cakSu ane zrotra e pAMca indriyavALA jIvo je rahelA hoya che te. ekendriyathI paMcendriya jAtivALA jIvo tiryaMcagatimAM rahelA hoya che. naraka gati - manuSya gati-devagati vALA jIvo niyamAM paMcendriya jAtivALA kahevAya che. naraka gati - ane devagativALA jIvo manapUrvakanA paMcendriya jAtivALA eTale sannI paMcendriya jIvo kahevAya che. manuSyagati vALA jIvo be prakAranA hoya che. (1) mana vagaranA paMcendriya jIvo asannI paMcendriya jIvo kahevAya che. e niyamAM aparyAptA ja hoya (2) manapUrvakanA paMcendriya jIvo je sannI paryAptA jIvo kahevAya che. (1) ekendriya jAti :- ekendriyamAM javAlAyaka je nAmakarmano baMdha karavo athavA jIvone ekendriya jAti tarapha lai jaine tyAM utpanna karanAra karma te ekendriya jAti nAmakarma gaNAya che. A ekendriya jAti pahelA guNasthAnake tiryaMca gatinI sAthe pAMca jAtimAMthI parAvartamAna rUpe baMdhAya chezrI uttarAdhyayana sUtramAM chaThThA adhyayanamAM jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke mAtA-pitA-pati-patnI-dIkarA-dIkarIo pratye moha rAkhIne potAnuM jIvana jIve ane dharma ArAdhanA kare Page 103 of 126 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenAthI jIvo ekendriya jAtimAM javAlAyaka karma bAMdhe che. mATe zrI zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAnA AtmAe trIjA marIcinA bhavamAM kulamada karyo temAM jema nIca gotra bAMdhyuM. nikAcIta karyuM ke bhogavyA. vagara nAza pAme ja nahi tenI sAthe ekendriyapaNAmAM asaMkhyAtA kALa javA mATenuM karma paNa te ja vakhate upArjana karyuM. eTale bAMdhyuM temaja jyAre chelle marIcie ahIM paNa dharma che ane tridaMDI vezamAM paNa dharma che ema kahyuM tenAthI eka koTAkoTI sAgaropama saMsAramAM bhaTakavAno kALa upArjana karyo te vakhate tyAM paNa ekendriyapaNAmAM ghaNo kALa pasAra karavo paDe tevuM karma paNa baMdhAyela che. kAraNa ke eka koTAkoTI sAgaropamano kALa ekendriyamAM pasAra thAya to ja pUrNa thAya mATe te ekendriya jAti nAmakarma anubaMdha rUpe paNa baMdhAyela che ema mAnavuM paDe. (2) beindriya jAti :- jIvone beindriya jAtipaNAmAM utpanna karAvavA lAyaka je karma athavA te jAti tarapha lai janAra karma te beindriya jAti nAmakarma kahevAya che. (3) te indriya jAti - jIvone teindriya jAti tarapha lai janAra je karma eTale te indriyapaNAmAM utpanna karAvanAra karma te teindriya jAti nAmakarma kahevAya che. (4) caurIndriya jAti :- jIvone caurIndriya jAti tarapha lai janAra je karma athavA caurIndriya jIvo rUpe utpanna karAvanAra karma te caurIndriya jAti nAmakarma kahevAya che A beindriya-teindriya-caurIndriya jAtimAM utpanna thayelA jIvo viklendriya jIvo gaNAya che. A jAti nAmakarmanI sAthe niyamA tiryaMcagati baMdhAya che ane basa nAmakarma bAdara nAmakarma baMdhAya che. A jIvo sthAvara temaja sUkSma nAmakarmanA udayavALA hotA ja nathI. jyAre ekendriya jAtivALA jIvo niyamA sthAvara nAmakarmanA udayavALA ja hoya che ane teo sukSma ke bAdara koipaNa nAmakarmavALA hoya che. A vikalendriya jAtino baMdha pahelA guNasthAnake parAvartamAna rUpe thAya che. jIva jo ahIMthI vilendriyamAM cAlyo jAya to vadhAremAM vadhAre eka hajAra sAgaropama kALa sudhI. tyAM ryA kare che ane te eka hajAra sAgaropama kALa pUrNa thatAM eka bhava paMcendriyano karIne athavA sthAvarapaNAno karIne phrothI vilendriyamAM jai vadhAremAM vadhAre eka hajAra sAgaropama kALa sudhI phrIthI rahI zake che. anukULa padArtho puNyodayathI je malyA che tenI Asakti rAga-mamatva jeTalA pramANamAM vizeSa karatAM jaie tenAthI A jAtimAM javAlAyaka karma baMdhAtuM jAya che ane pachI jIva anubaMdha rUpe baMdha karato karato tyAM ryA kare che. mATe jJAnI bhagavaMto kahe che ke maLelI sAmagrImAM jema bane tema Asakti-rAga-mamatva ochA thAya e rIte pratna karIne jIvana jIvavA lakSya rakhAya toja ekendriya ke vilendriya jAtithI jIva bacIne jyAM sudhI mokSe na jAya tyAM sudhI paMcendriyapaNAmAM kya kare tevuM karma bAMdhato jAya che. (5) paMcendriya jAti :- jIvone pAMca indriya tarapha lai janAra karma athavA paMcendriya paNAmAM utpanna thavA lAyaka je karma baMdhAya te paMcendriya jAti nAmakarma kahevAya che. pahelA guNasthAnake tiryaMca gatinA baMdhanI sAthe pAMceya jAti parAvartamAna rUpe aMtarmuhUrte aMtarmuhUrta baMdhAyA kare che. jyAra narakagati-manuSyagati ke devagatinI sAthe niyamo paMcendriya jAti baMdhAya che. bIjA guNasthAnakathI AThamAM guNasthAnakanA chaThThA bhAga sudhI niyamAM paMcendriya jAti baMdhAya che. Page 104 of 126 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriyapaNAmAMthI jIva manuSya gati pAmIne te bhavamAM mokSe jai zake che jyAre vikalendriyapaNAmAMthI manuSya gati pAmIne te bhave mokSe jato nathI. te bhavamAM vadhAremAM vadhAre sAtamA guNasthAnaka sudhInAM pariNAmane pAmI zake che. paMcendriya marIne paMcendriya manuSya rUpe thAya to mokSe jai zake che. saMghayaNa nAmakarma - saMghayaNa = hADakAnI racanA vizeSa. hADakAno bAMdho je taiyAra thAya te saMghayaNa kahevAya. A hADakAnA racanAnI sAthe manane khuba ja saMbaMdha hoya che. je jIvono hADakAno bAMdho jeTalo majabUta eTaluM e jIvonuM manobaLa majabUta hoya che ane je jIvono hADakAno bAMdho nabaLo hoya te jIvonuM manobala majabUta nathI hotuM paNa nabaLuM hoya che. eTale caMcaLa hoya che. A saMghayaNanA bAMdhAnA bhedo cha prakAra rUpe hoya che. temAM pahelA prakAranuM je saMghayaNa kahevAze te saMghayaNa eTaluM majabUta hoya che ke te toDe tUTatuM nathI. ghaNanA ghaNa mAravAmAM Ave to paNa tenI karaca paNa kharatI nathI. AvA saMghayaNa baLamAM jIvo jo teno sadupayoga karI AtmakalyANa mATe te baLano upayoga kare ane jo sArA kALa hoya to mohanIya karmano nAza karI vItarAga dazAne pAmI bAkInA ghAtI karmono nAza karI kevalajJAnanI prApti karI zake che ane pachI bAkInA aghAtI karmono nAza karIne mokSe jai zake che. jo kadAca mokSe na paNa jAya ane suMdara ArAdhanA mokSamArgamAM caDhIne karato jAya to zudhdha pariNAmanI sthiratA pedA karIne pAMca anuttaramAMthI koipaNa anuttaramAM utpanna thai zake che mATe A saMghayaNanA baLamAM zrI RSabhadeva bhagavAnanA zAsanano kALa je pacAsa lAkha kroDa sAgaropama jeTalo hato temAM temanI pATe je je rAjAo thayA ane jeo mokSe nathI gayA te badhAya saMyamano svIkAra karI karIne anuttara vimAnamAM utpanna thayelA che. paNa durgatimAM eka paNa rAjA gayela nathI. A rIte temanI pATe asaMkhyAtA rAjAo thayA temAM asaMkhyAtA mokSe gayA che ane asaMkhyAtA anuttara vimAnamAM utpanna thayelA che paNa jo AsaMghayaNa baLamAM teno upayoga karatAM na AvaDe ane jo dura upayoga karatAM pApa karavAmAM pAvaradho thato jAya to te ja saMghayaNanA baLe tIvra pariNAme pAponuM AcaraNa karI karIne sAtamI nArakImAM utpanna thAya che. arthAt sAtamI nArakImAM javA mATe A paheluM saMghayaNa joie che. mATe taMdulIyA macchane cokhAnA dANA jeTalI kAyA hoya che. te hajAra yojana uMcAivALA magaranA AMkhanI pAMpaNamAM utpanna thAya che ane eka aMtarmuhUrtanuM AyuSya hoya che te jIvo pUrvabhavano anubaMdha laine AvelA hoya che te anubaMdha udayamAM AvatAM pahelA saMghayaNanA bale tIvra pariNAma karIne sAtamI nArakInuM AyuSya bAMdhIne tyAM utpanna thAya che. mATe maLelA saMghayaNathI je baLa prApta thayela che teno duraupayoga na thAya tenI kALajI rAkhI sadupayoga karI levAmAM AtmakalyANa che. bAkInA je pAMca saMghayaNo hoya che temAM jIvone baLa ochuM thatuM jAya che ke jenA kAraNe manobaLa majabUta rUpe maLatuM nathI. mATe te saMghayaNathI jIvo kevalajJAna pAmI zakatAM nathI. saMghayaNa cha che tenA nAmo - (1) vajra RSabha nArAca saMghayaNa, (2) RRSabha nArAca saMghayaNa, (3) nArAca saMghayaNa, (4) ardhanArAca saMghayaNa, (5) kIlIkA saMghayaNa, (6) sevArta saMghayaNa. (1) vajra RSabha nArAya saMghayaNa : vajra = khIlo. indranA vajra jevuM hADakuM je rahyuM hoya te. RRSabha = pATo. hADakuM pATA rUpe raheluM hoya te. nArAca = markaTa baMdha. vAMdarAnI sAthe potAnuM baccuM je rIte chAtIe vaLageluM hoya ke jenA kAraNe Page 105 of 126 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAMdaro eka jhADathI bIjA jhADa upara kude to paNa te baccuM paDe nahi. te markaTa baMdha kahevAya che. A saMghayaNanI racanA markaTa baMdhanI jema hADakAM je rahelA hoya tenA upara hADakAno majabUta pATo rahelo hoya ane te markaTa baMdha ane pATAnI vacamAM vajra jevo hADakAno ArapAra khIlo rahelo hoya che. evI je hADakAnI racanA vizeSa te vajraRRSabha nArAca saMghayaNa kahevAya che. A saMghayaNa audArIka zarIramAM manuSya ane tiryaMcone hoya che te paNa sannI paryAptA manuSya ane tiryaMcone viSe hoya che. (2) RRSabha nArAca saMghayaNa :- je zarIramAM hADakAMnI racanA markaTa baMdha jevI ane uparanA bhAgamAM hADakAno pATo rahelo hoya che evI je racanA te RSabha nArAca saMghayaNa kahevAya che. (3) nArAca saMghayaNa :- je audArIka zarIrane viSe mAtra markeTa baMdha rUpe ja hADakAnI racanA rahelI hoya te nArAca saMghayaNa kahevAya che. (4) ardha nArAca saMghayaNa :- je zarIrane viSe aDadho markaTa baMdha eka bAjuno hoya ane bIjI bAju hADakuM khIlA jevuM raheluM hoya evI je hADakAnI racanA te ardhanArAca saMghayaNa kahevAya che. (5) kIlikA saMghayaNa :- je zarIramAM hADakAM rahelA hoya te mAtra ekabIjA khIlAthI eTale hADakAnA khIlAthI sAMdhelA hoya te kIlikA saMghayaNa kahevAya che. (6) chevaTTu athavA sevArta saMghayaNa :- je zarIrane viSe hADakA mAtra ekabIjAne aDI aDIne rahelA hoya te hADakAnI racanAne chevaThTha saMghayaNa kahevAya che athavA A hADakAnI racanAvALuM zarIra vAraMvAra sevA mAgyA kare te sevAta saMghayaNa kahevAya che. A cha e saMghayaNamAMthI eka sAthe eka aMtarmuhUrtamAM eka ja saMghayaNa baMdhAya che ane cha e saMghayaNamAMthI koipaNa saMghayaNa ekendriya-vikalendriya, asannI paMcendriya ane sannI paMcendriya jIvo eTale saghaLAya jIvo manuSya ane tiryaMca gatinI sAthe bAMdhI zake che. ekendriya, vikalendriya, asannI paMcendriya, paryAptA, aparyAptA jIvone tathA sannI aparyAptA-labdhi aparyAptA manuSya ane tiryaMcone niyamA eka chelluM chevaTTa saMghayaNa udayamAM hoya che. jyAre sannI paryAptA tiryaMco ane manuSyone cha e saMghayaNamAMthI koipaNa saMghayaNa udayamAM hoya che. atyAre pAMcamAM ArAmAM jaMbusvAmIjI mokSe nahotA gayA tyAM sudhI paheluM saMghayaNa hatuM temanA mokSe javAnI sAthe paheluM saMghayaNa viccheda thayuM. tyAra pachI zrI vrajasvAmIjI sudhI pAMca saMghayaNo hatA. te mahApurUSanA kALadharma pachI bethI pAMca te sudhInAM saMghayaNo viccheda thayA tyArathI eka chelluM saMghayaNa raheluM che. mahAvideha kSetramAM rahelA manuSyomAM moTA bhAge paheluM saMghayaNa hoya che. bIjA ane trIjA saMghayaNavALA jIvo upazama zreNi prApta karIne agyAramA guNasthAnaka sudhI jai zake che. eTale pahelA traNa saMghayaNavALA jIvo upazama zreNi prApta karI zake che temAM agyAramA guNasthAnake pahelA saMghayaNa vALA jIvo kALa kare to marIne niyamA anuttara vimAnamAM ja jAya che. jyAre bIjA ane trIjA saMghayaNavALA jIvo agyAramA guNasthAnake kALa kare to teo anuttaramAM na jatAM vaimAnika devalokamAM utpanna thai zake che. chellA traNa saMghayaNavALA jIvo pahelAthI sAtamA guNasthAnakane prApta karI zake che. saMsthAna-saMsthAna eTale - AkRti. zarIranI AkRti vizeSane saMsthAna kahevAya che. tenA paNa cha bheda che. (1) samacaturasra saMsthAna, (2) nyagrodha saMsthAna, (3) sAdi saMsthAna, (4) kubja saMsthAna, (5) Page 106 of 126 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAmana saMsthAna, (6) huMDaka saMsthAna. (1) samacaturasra saMsthAna :- je zarIranI AkRti padmAsane besADyA pachI jenA be DhIMcaNanuM je aMtara eTale mApa thAya eTaluM ja mApa DAbA DhIMcaNathI jamaNA khabhA sudhInuM thAya. ane eTaluM ja mApa jamaNA DhIMcaNathI DAbA khabhA sudhInuM thAya. temaja vacalA lalATa bhAgathI palAMThInA madhya bhAga sudhImAM paNa eTaluM ja aMtara thAya. A cAreya eka sarakhA mApane samacaturastra saMsthAna kahevAya che. devatAone niyamA A saMsthAna hoya che. keTalAka manuSyo ane tiryaMcone paNa A saMsthAna hoya che. zrI arihaMta paramAtmAnI ke sidhdha paramAtmAnI mUrtio maMdiramAM je rahelI hoya che te A ja saMsthAnavALI hoya che. (2) nyagrodha saMsthAna :- je jIvonAM zarIranI racanAmAM nAbhithI nIcenA avayavo lakSaNathI yukta hoya ane nAbhinI uparanA avayavo vaDalAnA vRkSa jema lakSaNathI rahita hoya te nyagrodha saMsthAna kahevAya che. (3) sAdi saMsthAna :- je jIvonAM zarIranI racanAmAM nAbhithI nIcenA avayavo lakSaNathI rahita hoya ane nAbhithI uparanA avayavo lakSaNathI yukta hoya te sAdi saMsthAna kahevAya. (4) kubja saMsthAna :- je jIvonAM zarIranI racanAmAM aMga je prApta thayelA hoya temAM peTa, chAtI, pITha, mastaka lakSaNathI yukta hoya ane bAkInA aMgo lakSaNathI rahita hoya te kubja saMsthAna kahevAya che. (5) vAmana saMsthAna :- je jIvonI zarIranI racanA vizeSamAM je aMga prApta thayela hoya temAM mastaka, peTa, chAtI ane pITha lakSaNathI rahita hoya ane bAkInA aMgo lakSaNathI yukta hoya te vAmana saMsthAna kahevAya che. (6) huMDaka saMsthAna :- je jIvonAM zarIranI racanA vizeSamAM saghaLAya aMgopAMga vagere lakSaNathI rahita hoya te huDaka saMsthAna kahevAya che. A cha e saMsthAnamAMthI eka aMtarmuhUrta eka ja saMsthAna baMdhAya che ane udayamAM paNa eka ja hoya che. ekendriya, vikalendriya, asannI paMcendriya, paryApta-aparyApta jIvomAM sannI labdhi aparyApta jIvomAM tathA nArakInA jIvone eka huMDaka saMsthAna hoya che. sannI paryAptA manuSya ane tiryaMcone viSe cha e saMsthAnamAMthI koipaNa eka udayamAM hoya che. evI ja rIte nArakI-deva ane ekendriya jIvone saMghayaNa udayamAM hotuM nathI. vikalendriya-asannI paMcendriya paryAptA, aparyAptA tathA sannI labdhi aparyAptA tiryaMco ane manuSyone eka chevaTTu saMghayaNa udayamAM hoya che. bAkInA tiryaMca ane manuSyone cha e saMghayaNo udayamAM hoya che. audArIka zarIra baMdhAtu hoya tyAre ekendriya jAtinA baMdha sivAya je jAtio baMdhAya che temAM paMcendriya jAtinI sAthe audArIka zarIra ane aMgopAMganA baMdha karatA hoya tyAre cha saMghayaNamAMthI koipaNa eka ane cha saMsthAnamAMthI koipaNa ekano baMdha karatAM hoya che AthI tenA 36 vikalpo paDI zake che te A pramANe : (1) vrajaRRSabha nArAca saMghayaNa samacaturastra saMsthAna. (2) vrajaRRSabha nArAca saMghayaNa nyagrodha saMsthAna. (3) vrajaRRSabha nArAca saMghayaNa sAdi saMsthAna. (4) vrajaRRSabha nArAca saMghayaNa kubja saMsthAna. Page 107 of 126 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) vrajaRRSabha nArAca saMghayaNa vAmana saMsthAna. (6) vrajaRRSabha nArAca saMghayaNa huMDaka saMsthAna. (7) RRSabha nArAca saMghayaNa samacaturastra saMsthAna. (8) RRSabha nArAca saMghayaNa nyagrodha saMsthAna. (9) RRSabha nArAya saMghayaNa sAdi saMsthAna. (10) RRSabha nArAca saMghayaNa kubja saMsthAna. (11) RSabha nArAya saMghayaNa vAmana saMsthAna. (12) RRSabha nArAca saMghayaNa huMDaka saMsthAna. (13) nArAca saMghayaNa samacaturastra saMsthAna. (14) nArAca saMghayaNa nyagrodha saMsthAna. (15) nArAca saMghayaNa sAdi saMsthAna. (16) nArAca saMghayaNa kubja saMsthAna. (17) nArAca saMghayaNa vAmana saMsthAna. (18) nArAca saMghayaNa huMDaka saMsthAna. (19) ardha nArAca saMghayaNa samacatusra saMsthAna. (20) ardha nArAca saMghayaNa nyagrodha saMsthAna. (21) ardha nArAca saMghayaNa sAdi saMsthAna. (22) ardha nArAca saMghayaNa kubja saMsthAna. (23) ardha nArAca saMghayaNa vAmana saMsthAna. (24) ardha nArAca saMghayaNa huMDaka saMsthAna. (25) kIlIkA saMghayaNa samacaturasra saMsthAna. (26) kIlIkA saMghayaNa nyagrodha saMsthAna. (27) kIlIkA saMghayaNa sAdi sasthAna. (28) kIlIkA saMghayaNa kubja saMsthAna. (29) kIlIkA saMghayaNa vAmana saMsthAna. (30) kIlIkA saMghayaNa huMDaka saMsthAna. (31) chevaTTu saMghayaNa samacaturasra saMsthAna. (32) chevaTTu saMghayaNa nyagrodha saMsthAna. (33) chevaTTu saMghayaNa sAdi saMsthAna. (34) chevaTTu saMghayaNa kubja saMsthAna. (35) chevaTTu saMghayaNa vAmana saMsthAna. (36) chevaTTu saMghayaNa huMDaka saMsthAna. A chatrIzamAMthI beindriya, teindriya, caurIndriya, jAti baMdhAtI hoya tenI sAthe chello bhAMgo baMdhAya che ane udayamAM hoya che. jyAre paMcendriya jAtinI sAthe manuSya ane tiryaMca gati baMdhAtI hoya to chatrIzamAMthI koipaNa eka vikalpa aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrto baMdhAyA kare che ane te pramANe udayamAM AvI zake Page 108 of 126 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. AthI cha e saMsthAnamAMthI koipaNa saMsthAnanA udaya kALamAM jIvo kevalajJAna pAmIne mokSe jai zake che. hAlamAM pAMcamA ArAmAM rahelA manuSya ane tiryaMcone viSe cha e saMsthAnamAMthI koipaNa saMsthAna hoi zake che. jyAre keTalAka AcAryo kahe che ke pahelA pAMca saMsthAna vrajasvAmIjInA vakhatamAM viccheda thayelA che mATe eka chelluM saMsthAna eTale huMDaka saMsthAna udayamAM hoya che ema kahe che. tatva kevalI gamya. A uparathI jIvonA pariNAmo eTale adhyavasAyo samaye samaye athavA aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrta keTalA parivartana thayA kare che te vicArI zakAze AthI koinA zarIranI ke potAnA zarIranI AkRti barAbara na hoya to kheda karavo nahi ane sArI AkRti hoya to rAjI thavuM nahi. sevArta saMghayaNa :- A saMghayaNa bala evuM ke thoDuMka kAma kare ane sevA mAMge-thAkI jAya te sevArta. ApaNane atyAre A saMghayaNa baLa hovAthI vedanA vadhAre lAge che mATe abhyAsa karI jeTalI sahana zakti keLavIe teTalI nirjarA vadhAre karI zakIe. zAstramAM kahyuM cheke zarIra duHkhe to sUi javuM paNa koinI pAse sevA karAvavI nahi, aDavA devuM nahi kAraNa ke e bhayaMkara cepI roga che. bIjA pAse sevA levAnI kharAba Adata paDI jaze to bhaviSyamAM ArtadhyAna thaze tyAre moharAjA zarIranA mamatva sivAya kAMi jovA deze nahi. zarIranuM mamatva ghaTADavA zarIra thAkI jAya tyAM sudhI enI pAsethI kAma levAnuM ane AtmakalyANa sAdhavAmAM upayogI banAvavuM. zarIra sArI rIte kAma Ape evuM hoya to tanA dvArA, gurU, dharmanI bhakti vadhAre karavI joie ke jethI nirjarA vadhAre thAya ane puNyabaMdha paNa sAro thAya banne phLa maLe. mATe bhUkha lAge tyAre tarata ja khAvA besavuM nahi. bhUkha sahana thAya tyAM sudhI sahana karavI. bhUkha sahana karatAM karatAM asahya thAya tyAre khAvAnI chUTa. jJAnIo kahe che ke ATalA ochA baLamAM paNa mahAvideha kSetramAM janmelA jIvo karatAM ApaNe vadhAre kAma karI zakIe ema chIe. mahAvideha kSetramAM pUrvakroDa varasanA AyuSyanI apekSAe ApaNA AyuSyano kALa keTalo ? emAM uMghavAno, khAvAno, pIvAno kALa keTalo ? bAkI jeTalo kALa bacyo eTalA alpa kALamAM jA dharma karavA mAMDIe to ApaNe nirjarA vadhAre karI zakIe ane mahAvideha kSetramAM janma pAmIne kevalajJAna jaldI pAmI zakIe. saMsthAna eTale AkRti ApaNA zarIranI AkRti barAbara na hoya to te joine nArAjI thAya ane bIjAnI sArI AkRti joine aMtaramAM dveSa pedA thAya tenAthI du:khamaya saMsAra vadhAratA jaie chIe. atyAre jIvone chae saMsthAnamAMthI koine koi saMsthAna hoi zake che. saMsthAnano viccheda thayelo nathI. guNayukta guNasthAnakamAM pravezelA na hoya evA AryadezamAM janmelA pahelA guNasthAnakamAM rahelA hovA chatAM teonA rAgAdi keTalA maMda hoya che. tene mATe samarAditya rAjAnI kathAmAM vAta Ave che. pahelA bhavamAM guNasena rAjAno dIkaro che, agni zarmA purohitano dIkaro che. te agnizarmAnuM zarIra evuM beDoLa cheke jonArAne aNagamo ja pedA thAya. jyAre jyAre e bahAra nIkaLe tyAre tyAre guNasena enI mazkarI karyA vinA rahe nahi. roja A pramANe sahana karatAM eka divasa agnizarmA evo kaMTALI gayo ke deza choDIne bhAgI gayo ane jaMgalamAM gayo tyAM Azrama hato tyAM nAnA nAnA bALa tApaso hatA. dUrathI atithine Avato joine AvA zarIravALAne joine mazkarI karavAne badale satkAra ApIne padhAro padhAro kare che. agnizamAe koi di' A sAMbhaLyuM nathI e sAMbhaLIne ene ema thAya che ke huM kAMi devalokamAM to Avyo nathI ne ? vicAro Page 109 of 126 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgAdi pariNAmanI maMdatA keTalI che jyAM mazkarI karavAne badale A rItano satkAra nAnA nAnA tApaso. Ape e ja saMyamItatA keTalI ? sAmAnI beDoLa AkRti joine mazkarI vagere kare to azubha karma tIvra rase baMdhAtA jAya che. graMthI majabuta thAya che vakhANIe to paNa azubha saMsthAnano rasa joradAra baMdhAya che. rAgAdi pariNAmanI graMthI majabuta na thAya te rIte AkRti jovAnI chUTa kahelI che. ApaNe joi joine zuM jovAnA ? mAtra pudgalano jaththo. AtmAne to ApaNe joi zakavAnA nathI to pachI zA mATe pugala jaththAne joine rAgAdi pariNAma karavA ? sacetana padArthanI AkRti ane acetana padArthanI AkRti jotAM bannemAM ApaNe dhyAna rAkhavAnuM che. knacara vageremAM rAga thAta to marIne e lAkaDAmAM kIDArUpe janma thAta. pUjAmAM dAkhalo Ave che ne ke sAdhvIjI potAnA TebalanA khAnAmAM paisA muktA (rAkhatA) hatA. tenuM roja dhyAna rAkhatA emAM marIne tyAM ja te makAnamAM jherI garoLI thai ane te pATalA upara besI gai. sAdhvIjIoe kaDhAvI marIne phrIthI jherI garoLI thai. A vAta Ave che to pachI ApaNI sthiti zuM? sabapudgalakI bAjI pudgalano svabhAva che. evo ja vicAra karyA karavAno. sacetana ke acetana padArthanI AkRtinA vakhANa karIe to bhavAMtaramAM beDoLa AkRti maLe evuM karma baMdhAya che. AkRtinA darzana na thAya tyAM utpanna thAya eTale ? ekendriya, beindriya, teindriyapaNAmAM utpanna thAya ! varNa nAmakarma :- jena zAsanamAM mukhya pAMca varNo gaNAya che. (1) kALo, (2) nIlo (lIlo), (3) lAla, (4) pILo ane (5) sadda. A eka eka varNanA sAmAnya Acho ghero thoDo vadhAre, ati vadhAre ema maMda-maMdattaramaMdatama-tIvra-tIvratara-tIvratama-madhyama ityAdi eka eka varNanA anaMtA anaMtA bhedo thAya che. temAM eka guNa kALo, be guNa kALo, traNa guNa kALo, saMkhyAta guNa kALo, asaMkhyAta guNa kALo ane anaMta guNa kALo. ema nIlAdi varNomAM paNa jANavuM. A pAMceya varNamAMthI koine koi varNa aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta pahelA guNasthAnakathI AThamA guNasthAnakanA chaThThA bhAga sudhI baMdhAyA kare che ana ekathI tera guNasthAnaka sudhI udayamAM paNa satata rahyA ja kare che. A pAMca varNamAM kALo ane nIlo e varNo azubha gaNAya che ane bAkInA traNa varSo lAla-pILo ane sadda zubha gaNAya che. azubha vargomAM paNa jo rasanI pradhAnatA-sparzanI pradhAnatA ke gaMdhanI. pradhAnatAnI apekSAe vicAraNA karAya to te kALo ke nIlo varNa azubha gaNAto nathI. A kAraNathI ja zrI tIrthaMkara paramAtmAonAM zarIrano varNa keTalAka tIrthakarono kALo varNa-nIla varNa ityAdi varNana Ave che te varNanI sAthe gaMdha, rasa ane sparzanI pradhAnatAnA kAraNe zubha rUpe gaNAya che. bAkI azubha gaNAya che. A varNanA gaMdha, rasa ane sparzanI apekSAe so bheda thAya che te A pramANe. kALo varNa sugaMdha yukta hoya ane durgadha yukta paNa hoya AthI gaMdha apekSAe be bheda gaNAya. kALo varNa :- kaDavA rasavALo hoya, tIkhA rasavALo hoya, turA rasavALo hoya, khATA rasavALo. hoya ane mIThA rasavALo paNa hoya ema pAMca bheda thAya. kALo varNa :- gurU sparzavALo, laghu sparzavALo, zIta sparzavALo, uSNa sparzavALo, mRdu sparzavALo, karkaza sparzavALo, snigdha parzavALo ane rUkSa sparzavALo paNa hoya che ema 8 sparzavALo hoya che. kALo varNa - goLa AkRtivALo, laMbagoLa, valayAkAra AkRtivALo, corasa AkRtivALo, Page 110 of 126 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trikoNa AkRtivALo ane lAMbI AkRtivALo ema pAMca AkRtivALo hoya che. A rIte 2 + 5 + 8 + 5 = kALA varNanA 20 bheda thayA. eja rIte nIla varNanA 20 bheda, lAla varNanA 20 bheda, pILA varNanA 20 bheda ane sapheda varNanA 20 bheda thatAM 20 X 5 = 100 bheda varNanA thAya che. gaMdha nAmakarma :- je karmanA udayathI jIvanA zarIrane viSe gaMdha pedA thAya, surabhigaMdha ane durabhigaMdha pedA thAya te gaMdha nAmakarma kahevAya che. guNa, te surabhigaMdha ane durabhigaMdha eka guNa, traNa guNa, saMkhyAta guNa, asaMkhyAta guNa ane anaMta guNa / bhedavALI gaMdha hoya che. mATe tenA anaMtA bhedo thAya che. sAmAnyathI skUla draSTithI oLakhavA mATe tenA 46 bhedo thAya che te A pramANe : surabhigaMdha :- kALo varNa, nIla varNa, lAla varNa, pItavarNa, ane sapheda varNavALI ema pAMca varNavALI : hoya. surabhigaMdha :- kaDavo rasa, tIkho, turo, khATo ane mITho ema pAMca rasavALI paNa hoya. surabhigaMdha :- gurU-laghu-zIta-uSNa, mRdu-karkaza ane snigdha-rUkSa ema ATha sparzavALI paNa hoya. surabhigaMdha-goLa-valayAkAra-corasa-trikoNa ane laMba ema pAMca saMsthAnavALI paNa hoya AthI 5 + 5 + 8 + 5 = 23 bheda surabhi gaMdhanA thAya. eja rIte durabhigaMdhanA 23 bheda karatAM 46 bheda gaMdha nAmakarmanA thAya che. rasa nAmakarma :- dareka jIvonuM zarIra kaDavo, tIkho, turo, khATo ane mITho e pAMca rasamAMthI koine koi rasavALuM prApta thAya che te rasa nAmakarma. ekendriya jIvomAM, vanaspatimAM A dareka rasavALI vanaspatio vartamAnamAM dekhAya che. koi vanaspati turA rasavALI, koi vanaspati kaDavA rasavALI, koi vanaspati tokhA rasavALI, koi vanaspati khATA rasavALI ane koi vanaspati mIThA rasavALI hoya che. te je rasa pedA thAya che te A rasa nAmakarmanA udayathI temAM eka guNa rasa, be guNa adhika rasa, traNa guNa adhika rasa, yAvat saMkhyAta guNa adhika rasa, asaMkhyAta guNa adhika rasa, yAvat anaMta guNa / adhika rasavALI paNa hoya che. ema dareka jIvonA zarIramAM paNa koine koi rasa taratamatA rUpe rahelA hoya che. A pAMce rasanA paNa 100 bhedo thAya che te A pramANe. kaDavo rasa-kAlo-nIlo-lAla-pILo ane sapheda pAMce varNamAMthI koine koi varNamAM rahelo hoya. sugaMdha ane durgaMdha ema be gaMdhamAMthI koi gaMdhavALo paNa hoya. gurUlaghu, zIta-uSNa, mRdu-karkaza, snigdha ane rUkSa e ATha sparzamAMthI koine koi sparzavALo paNa kaDavo rasa hoya che. ane goLa-valayAkAra-corasa-trikoNa ane laMba e pAMca AkRtimAMthI koine koi AkRtivALo kaDavo rasa hoya che. AthI 5 + 2 + 8 + 5 = 20 bheda kaDavA rasanA thAya che. A rIte tIkhA rasanA - turA rasanA - khATA rasanA ane mIThA rasanA vIza vIza bhedo gaNatAM 20 X 5 = 100 bheda thAya che. A rIte rasa nAmakarma thayuM. temAM kaDavo ane tIkho rasa azubha gaNAya che. turo, khATo ane mITho rasa zubha gaNAya che. evI rIte gaMdhamAM surabhigaMdha eTale sugaMdha zubha gaNAya che ane durgaMdha azubha gaNAya che. A varNa gaMdha rasanA eka bIjAnA mIlanathI aneka bhedo pedA thai zake che. sparza nAmakarma :- A nAmakarmanA ATha bhedo che. jIvonA zarIrane viSe gurU Adi sparza je pedA thAya Page 111 of 126 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che te sparza nAmakarma kahevAya che. tenA paNa gurU-laghu, zIta-uSNa, mRdu-karkaza, snigdha ane rUkSa ema 8 bhedo hoya che. te darekanA eka ekanA anaMtA bhedo paNa thAya che. koi eka guNa adhika, be guNa adhika, traNa guNa adhika, saMkhyAta guNa adhika, asaMkhyAta guNa adhika ane anaMta guNa adhika sparza paNa hoya che. A ATheya sparzanA darekanA eka ekamAM A rIte anaMtA anaMtA bhedo thai zake che. tene jANavA mATe jJAnI bhagavaMtoe 184 bhedo kahelA che. jyAre je sparzanI vicAraNA karIe tyAre te sparzamAM potAno je pratipakSI sparza hoya che te, te sparzamAM hoto nathI. bAkInA dareka sparzo hoi zake che. dA.ta. gurU sparzanI vicAraNA karIe to temAM teno pratipakSI, laghu sparza hoto nathI. bAkInA cha e sparza gurU sparzamAM hoya che e rIte darekamAM vicAraNA karavI AthI 184 bhedo thAya che. gurUsparzavALo padArtha - kAlo-nIlo-lAla-pILo ane sapheda e pAMca varNamAMthI koipaNa varNavALo hoya che. gurUsparzavALo padArtha - sugaMdha ane durgaMdha be gaMdhamAMthI kAi paNa gaMdhavALo paNa hoya che. gurU sparzavALo padArtha - kaDavo-tIkho-turo-khATo ane mITho e pAMca rasamAMthI koi rasavALo paNa hoya che. gurU sparzavALo padArtha- zIta-umRdu-karkaza ane snigdha-rUkSa e cha sparzamAMthI koi sparzavALo paNa hoya che temaja gurU sparzavALo padArtha - goLa, laMbagoLa eTale valayAkAra, corasa, trikoNa ane laMba AkRtimAMthI koine koi AkRti vALo paNa hoya che AthI 5 + 2 + 5 + 6 + 5 = 23 bheda eka gurU sparzanA thAya che. ema bAkInA sAta sparzamAM 23-23 gaNatAM 23 X 8 = 184 bhedo sparza nAmakarmanA thAya che. Aja rIte je pudgala kahIa chIe te varNa-gaMdha-rasa ane sparzavALuM ja hovAthI tenI koine koi AkRti eTale saMsthAna raheluM hoya che te saMsthAna pAMca prakAranA hoya che. goLa, valayAkALa, corasa, trikoNa ane laMba. te darekanA thaine 100 bhedo thAya che. 5 varNa + 2 gaMdha + 5 rasa + 8 sparza = 20 bheda eka saMsthAnanAM thAya, ema 20 X 5 = 100 bheda pAMca saMsthAnanAM thAya che. A rIte varNAdinA bhedo kula 530 thAya che. varNanA - 100 bheda + gaMdhanA - 46 bheda + rasanA - 100 bheda + sparzanA - 184 bheda + ane saMsthAnanA 100 bheda thatAM teno saravALo karatAM 530 bheda ajIva pudgalonAM thAya che. A 530 bhedavALA varNAdimAMthI jIvo samaye samaye zubhAzubha varNAdi nAmakarmane pahelA guNasthAnakathI AThamA guNasthAnakanA chaThThA bhAga sudhImAM rahIne bAMdhyA ja kare che. e ja rIte koipaNa zarIranI AkRtimAM 530 bhedamAMthI koine koi bhedano udaya bhogavyA ja kare che. AthI je varNAdi kamAnusAra male temAM rAgAdi pariNAma karyA vagara bhogavI laie to te varNAdithI jaldI chUTI zakAya. ATha sparzamAM gurU-zIta-karkaza ane rUkSa e cAra sparzI azubha gaNAya che. laghu-uSNa-mRdu ane snigdha A cAra sparze zubha gaNAya che. AthI 20 varNAdinA bhedamAMthI kRSNa-kAlo varNa, nIla varNa, durabhigadha, kaDavo rasa, tIkho rasa, gurU-zIta-karkaza ane rUkSa sparza ema 9 bhedo azubha nAmakarma rUpe Page 112 of 126 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNAya che ane bAkInA lAla-pILo-saphTa-surabhigaMdha-turo-khATo ane mITho, laghu-uSNa-mRdu ane snigdha sparza ema 11 bhedo zubha nAmakarma rUpe gaNAya che. narakAnupUrvI - jIvane maraNa pAmyA pachI karmanA udayathI narakagati tarapha lai jAya tene narakAnupUrvI nAmakarma kahevAya che. tenuM kAma jIvane narakamAM pahoMcADavAnuM hoya che. narakagati je rIte baMdhAya che te rIte tenI sAthe narakAnupUrvI paNa baMdhAya che paNa narakagatino udaya jyAM sudhI hoya tyAM sudhI narakAnupUrvIno udaya raheto nathI. sannI paMcendriya jIvo sAtamI nArakI sudhI narakAnupUrvIthI jai zake che. asannI paMcendriya jIvo pahelI nArakI sudhI jai zake che. narakagatimAM narakAnupUrvIno udaya vadhAremAM vadhAre traNa samaya sudhI jIvone hoya che. traNa samayathI vadhAre samaya sudhI eno udaya raheto ja nathI. AnupUrvI eTale je sthAnamAM javA mATe jIvana sAthene sAthe gati karAve te paNa kramasara karAve te AnupUrvI kahevAya che. ApaNe AnupUrvI nAmakarma jevA rasavALI bAMdhIne udayamAM lAvIne gati karIe chIe e apekSAe ahIMnA vAhanonI ke yaMtronI gati keTalI ? (1) rAjaloka = asaMkhyAtA koTAkoTI yojananuM aMtara ATaluM aMtara paNa jIva suSuptAvasthAmAM AnupUrvI nAmakarmanA udayathI udgalokathI adholoka, tiraskRlokathI adholoka athavA adholokathI urdhvaloka eka samayamAM gati karI zake che. sAtarAjanI ke codarAjanI gati. eka samayamAM codarAjaloka pahoMcI zake evA acetana pagalo paNa jagatamAM che eTale jIva ane pudagalanI gati eka samayanI ATalI hoya to pachI atyAre ekabIjA pudgalonuM mizraNa karIne sAdhanA banAve ane enI gati sArAmAM sArI hoya emAM navAi zuM che ? narakAnupUrvI baMdhAya pahelA guNasthAnake ane udaya pahelA ane cothA guNasthAnake hoya che. bIjuM guNasthAnaka laine jIva narakamAM jato nathI mATe bIjA guNasthAnake narakAnupUrvIno udaya hoto nathI. tiryaMcAnupUrvI - je jIva tiryaMcAyuSyano baMdha karatAM je dravya, kSetra, kAla, bhAva ane bhavane viSe bhogavavAnuM nakkI karela hoya te kSetrane viSe lai jai pahoMcADanAra karma te tiryaMcAnupUrvI nAmakarma kahevAya che te utkRSTathI pAMca samaya sudhI udayamAM rahe che ane jaghanyathI eka samaya udayamAM rahe che. basanADImAMthI marIne basanADImAM utpanna thavA mATe jIvane jaghanyathI eka samaya utkRSTathI traNa samaya hoya. basanADInI bahArathI trasa nADImAMutpanna thavA mATe jaghanyathI eka samaya utkRSTathI cAra samaya ane basanADInA bahAranA bhAgamAMthI bIjI bAju trasanADInI bahAra utpanna thavA mATe jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI pAMca samaya jIvane lAge che. eka samaya eTale nAnAmAM nAno kALano aMza je eka AvalIkAno asaMkhyAtamo bhAga rUpe gaNAya che. sidhdhazIlAmAM javA mATe mAtra eka samaya joie che. tiryaMcAnupUrvIno baMdha pahelA ane bojA guNaThANe thAya che. udhya pahelA-bIjA ane cothA guNasthAnake hoya. che. azubha vihAyogati :- je jIvanI cAla haMsa Adi karatAM judA prakAranI hoya. uMTa ane khara jevI hoya te azubha vihAyogati nAmakarma kahevAya che. paga ghasaDIne calAya nahi, ThekaDA mArI mArIne kudakA mArI mArIne calAya nahi, dADatA doDatA calAya nahi AnAthI azubha vihAyogati joradAra rase baMdhAya che. Page 113 of 126 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koinI cAla sArI na hoya te joine ThaThThA mazkarI kare to tenAthI azubha vihAyogati nAmakarma baMdhAya ke jethI bhavAMtaramAM apaMga bane eka paga TUMko maLe tevuM zarIra male ramata gamato ramavAmAM, jovAmAM AnaMda Ave tenAthI azubha vihAyogati nAmakarma baMdhAya che. azubha vihAyogati pahelA bIjA guNasthAnake baMdhAya ane temAM sudhI udayamAM hoya che. TI.vI. jotAM jotAM ane te pachI tenI vAto cIto karavAmAM azubha vihAyogati nAmakarma baMdhAya che. upaghAta nAmakarma :- je karmanA udayathI jIva potAnA adhika ke sAkaDA avayavo athavA nAnA avayavo ke aMgopAMga vagerethI pIDA pAme te upaghAta nAmakarma kahevAya. ghaNAM jIvone cha AMgaLI hoya, ghaNAMne rasoLI phTI hoya, gAMTha hoya evA badhAthI e jIva pIDA pAmato jAya. sAmevALo paNa duHkha kare te upaghAta nAmakarma. upaghAta nAmakarma AThamAM guNasthAnaka sudhI satata baMdhAyA kare che ane teramA sudhI udaya hoya che. sthAvara nAmakarma :- jIvanI je sthAne, je kSetrane viSe utpatti thayelI hoya te kSetrane viSe jeTaluM AyuSya hoya tyAM sudhI jIvane sthira rAkhe te sthAvara nAmakarma kahevAya che. anAdikALathI jIvo anukULatAmAM icchAvALA ane pratikULatAomAM anicchAvALA hoya che. darekane pratikULatA pasaMda nathI. anukULatAnI AzAmAM ne AzAmAM jIvatA hoya che paNa A jIvo (sthAvara jIvo) eka sthAnethI bIjA sthAne jai zakatA nathI. vadhAremAM vadhAre e sthAne sthiratA kare to bAvIza. hajAra varSa sudhI kare che pachI tyAMne tyAM janma maraNa kara to asaMkhyAtI utsarapiNI ane asaMkhyAtI avasarapINI sudhI kare che. ApaNe anaMtIvAra AvI rIte janma maraNa karIne AvyA chIe. anukaLatAmAM jeTalo rAga ane pratikULatAmAM jeTalo dveSa jeTalI tIvratAthI karIe tenAthI sthAvara nAmakarma baMdhAya che. kuTuMba pratyenuM mamatva rAkhIne-vadhArIne jeTalo bhagavAnanI bhakti karIe tenAthI sthAvara nAmakarma baMdhAya eTale ekendriyamAM javAlAyaka karma baMdhAya che. jeTaluM kuTuMba pratyenuM mamatva ochuM nirlepatA jeTalI vadhe teTaluM sthAvara nAmakarmanuM du:kha ochuM bhogavavAnuM baMdhAya che. jeTalI kuTuMba pratyenI nirlepatA Ave eTalo vAtsalya bhAva pedA thato jAya. maLelA mAnava jIvanamAM rAgadveSa rAkhyA vagara, AveluM du:kha nahi bhogavIe to phrI du:kha bhogavavA javuM paDaze. sthAvara nAmakarma pahelA guNaThANe baMdhAya che ane pahelA ane bIjA guNaThANA sudhI udayamAM hoya che. sUkSma nAmakarma - eka ke vadhu zarIrono samudAya cakSuno viSaya na bane eTale ke je zarIro asaMkhyAtA bhegA thAya toya cauda pUrvIo-dazapUrvIo-avadhijJAnI ke mana:paryavajJAnI jIvo paNa joi nA zake te sukSma nAmakarma kahevAya che. A sukSma nAmakarmanA udayavALA jIvone kevalajJAnI sivAya koi joi zakatuM nathI. anaMtI utsarapiNI avasarapiNI sudhI janmamaraNa karato karato jIva sUkSma zarIrane anaMtIvAra prApta kare che. ApaNe ApaNA zarIranI jeTalI Asakti vadhAre karIe. mAruM zarIra jarAya bagaDavuM na joie cokhuM ja rahevuM joie AvI zarIranI sukhAkArI rAkhavAnI vicAraNA te sUkSma nAmakarma baMdhAve che. caudapUrvIo paNa marIne atyAre sUkSma nigodarUpe anaMtA rahelA che. Page 114 of 126 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeTalI nirlepatA zarIranI vadhu eTaluM jaldI chUTAya, dareka kAma rAga vagara karavuM ke jethI mohanIya karmanuM jhera caDe nahi. sUkSma nAmakarma pahelA guNaThANe baMdhAya che ane udayamAM hoya che. puNyathI vastu male to sAcavavAnI nA nathI paNa temAM mamatva rAkhavuM nahi. caudapUrvIo nigodamAM eka mamatvanA kAraNe jAya to pachI ApaNI zuM sthiti ? keTalA sAvadha rahevuM paDe e vicAro. aparyApta nAmakarma :- je jIvone jeTalI jeTalI paryAddhio kahelI che temAMnI chellI paryApti adhurIe jIva maraNa pAme te aparyApta nAmakarmano udaya kahevAya che. dareka jIvo pahelI traNa paryAtio eTale AhAra, zarIra, indriya paryAddhio pUrNa kare ja che kAraNa ke te sivAya parabhavanuM AyuSya jIvane baMdhAtuM nathI ane parabhavanA AyuSyane bAMdhyA vagara saMsArI jIva maraNa pAme nahi. mATe traNa paryAptio dareka pUrNa kare ja. sAdhAraNa nAmakarma :- eka zarIrane viSe anaMtA jIvonI prApti thAya eTale anaMtA jIvonA samadAya vacce eka zarIranI prApti thAya te sAdhAraNa nAmakarma kahevAya che. anaMtA jIvone paraspara dveSa buddhi cAluja hoya che. saMkoca athavA saMkaDAza hovAnA kAraNe badhAyane potAnA zarIra pratyenA mamatvanA kAraNe dveSa utpanna thayA ja kare che. asthira nAmakarma - mastaka, hADakAM, dAMta vagere zarIranA avayavo sivAyanA je aMgopAMgA asthirapaNe jIvane prApta thAya te asthiranAmakarma kahevAya. jemake paDajIbhI jIbhanI aMdaranI nAnI eka jIbha che te A karmanA udayathI che. azubha nAmakarma - jIvane nAbhithI nIcenA je avayavo prApta thAya te azubha nAmakarmanA udayathI jANavA. | durbhaga nAmakarma :- upakArAdi nahi karavA chatAM athavA karavA chatAM jIvone apriya thAya te durbhaga nAmakarma kahevAya che. je jIvonuM zarIra sAruM hoya, sArI rIte dekhI zakAya chatAMya te jIvone bolAvavAnuM mana na thAya te durlaga nAmakarmano udaya kahevAya che. saMyukta kuTuMbamAM potAnA dIkarAnI jeTalI kALajI rAkhe teTalI bhAi ke benanA dikarAnI kALajI rAkhe nahi. AvA badhAthI jIvane durbhaga nAmakarma baMdhAya che. vAtsalyabhAva badhA pratye eka sarakho hoya nahi eTale mAre to badhAya sarakhA ja gaNAya Avo vicAra na hoya to durlaga nAmakarma baMdhAya che. dusvara nAmakarma :- je jIvanA kaMThamAMthI svara suMdara nIkaLavAne badale kharAba nIkaLe svara sAMbhaLavo. game nahi te dusvara nAmakarma kahevAya che. sAro avAja koino sAMbhaLI AnaMda pAmIe ane koino kharAba avAja sAMbhaLI nArAja thaie to paNa svara nAmakarma baMdhAya che. sArA avAjavALAne vAraMvAra sAMbhaLIye evI icchA pedA karavI nahi. potAno sAro svara jANI saMbhaLAvI vakhANa kare, koine sAMbhaLavAnI icchA vAraMvAra thAya to sAruM evI icchA paNa karavI nahi kAraNa tenAthI bIjAne rAgAdi pedA thAya che ane ApaNA paNa rAgAdi vadhe che. anAdeya nAmakarma - yuktiyukta bolAyeluM ucita vacana paNa lokamAM mAnya na thAya te anAdeyA Page 115 of 126 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmakarma kahevAya. jIvano anAdeya nAmakarmano udaya cAlato hoya to sAcuM vacana paNa khoTuM lAge temAM rAgAdi karavAnA nahi. nahitara anAdeya nAmakarma joradAra rase baMdhAtu jAya. gRhasthonA gharomAM pahelA traNa prakAranI sAmAcArI cAlatI hatI.(1) icchAkAra, (2) mithyAkAra, (3) tathAkAra. (1) icchAkAra eTale potAnAthI koipaNa nAnA jIvanI pAse kAma karAvavAno vakhata Ave to kahetA tane anukULatA che ATaluM karI zakazo ? karavAnuM che ? ane moTAnI pAse kAma karAvavAno vakhata Ave tyAre vinayapUrvaka pUchatAM temAM jo anukULatA nathI ema kahe eTale (2) micchAkAra - micchAmi dukkaDaM mArA kahevAthI tamone jo kAMi duHkha lAgyuM hoya to huM micchAmi dukkaDaM ApuM chuM ema je kahevuM te. (3) tathAkAra - kAma karavAnuM kahe to tahatti kare te prakAre huM karIza e rItano je svIkAra karavo te tathAkAra A pramANe jIvana vartamAnamAM zarU thai jAya to badhA jhaghaDA baMdha thai jAya ane koine jarAya manadu:kha na thAya. atyAre darekane AjJA karI karIne jIvatA thayA mATe badho vyavahAra bagaDyo che. mATe A badhI nAmakarmanI prakRtio jIvone jIvana jIvatA zIkhavADe che. apayaza nAmakarma :- sAruM kArya kareluM hovA chatAM madhyasthIne paNa aprazaMsanIya bane te apayaza nAmakarma. game teTalI sArI mahenatathI sArUM kAma karato hoya chatAMya koi ene sArUM kahe nahi. yaza maLavAne badale tenI bhUlo ja batAvatA hoya tene apayaza nAmakarma kahe che. koie sArUM kAma mana, vacana, kAyAthI karela hoya chatAMvakhANavAne badale vakhoDavAnuM mana thAya e paNa apayaza. bIjA pAsethI kAma kaDhAvavA protsAhana ApIne kAma karAvanArane paNa apayaza nAmakarma baMdhAya. potAnuM sArUM lAge evI vicAraNAthI kAma kare to paNa apayaza baMdhAya. vAtsalya bhAvathI kAma karAvo to A apayaza baMdhAya nahi. sAmA mANasanuM kAma karavAmAM ApaNA rAgAdi poSAvA joie nahi. potAnuM kAma mArI pharaja che ema mAnIne karavuM. koinuM kAma karyA pachI jeTalA vakhANa sAMbhaLavA game tenAthI ApaNA AtmAne bhayaMkara nukzAna thAya che. anumodanA karavI hoya to te vyaktinI hAjarImAM karavI nahi. niHsvArtha budhdhi, hitabudhdhithI koinuM kAma karIe tenAthI A karma baMdhAtuM nathI paNa temAM svArthavRtti rAkhIne pravRtti karo tenAthI apayaza nAmakarma baMdhAya che. Ano baMdha 1 thI 6 guNaThANA sudhI ane udaya 1 thI 4 guNaThANA sudhI hoya che. 1. sthira zubha subhaga susvara Adeya yaza 2. sthira 4. 5. 6. azubha subhaga susvara Adeya yaza 3. asthira zubha subhaga susvara Adeya yaza asthira azubha subhaga susvara adeya yaza sthira zubhadurbhaga susvara Adeya yaza sthira azubha durbhaga susvara Adeya yaza asthira zubha durbhaga susvara Adeya yaza asthira azubha durbhaga susvara Adeya yaza sthira zubha subhaga dustara Adeya azubha subhaga dustara Adeya 9. yaza yaza Page 116 of 126 8. ; te 10. sthira Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. asthira zubha subhaga dusvara Adeya yaza 12. asthira azubha subhaga dUsvara Adeya yazA 13. sthira zubha durbhaga duvara Adeya yaza 14. sthira azubha durbhaga dusvara Adeya yaza 15. asthira zubha durbhaga dusvara Adeya yaza 16. asthira azubha durbhaga dusvara Adeya yaza 17. sthira zubha subhaga susvara anAdeya yaza 18. sthira azubha subhaga susvara anAdeya yaza 19. asthira zubha subhaga susvara anAdeya yaza 20. asthira azubha subhaga susvara anAdeya yaza 21. sthira zubha durbhaga susvara anAdeya yaza 22. sthira azubha durbhaga susvara anAdeya yaza 23. asthira zubha durbhaga susvara anAdeya yaza 24. asthira azubha durbhaga susvara anAdeya yaza. 25. sthira zubha subhaga dusvara anAdeya yaza 26. sthira azubha subhaga dusvara anAdeyayaza 27. asthira zubha subhaga dusvara anAdeya yaza 28. asthira azubha subhaga dusvara anAdeya yaza 29. sthira zubha durbhaga dusvara anAdeya yaza 30. sthira azubha durbhaga dusvara anAdeya yaza 31. asthira zubha durbhaga dusvara anAdeya yaza 32. asthira azubha durbhaga dusvara anAdeya yaza. 33. sthira zubha subhaga susvara Adeya ayaza 34. sthira azubha subhaga susvara Adeya ayaza 35. asthira zubha subhaga susvara Adeya ayazA 36. asthira azubha subhaga susvara Adeya ayazA 37. sthira zubha durbhaga susvara Adeya ayazA 38. sthira azubha durbhaga susvara Adeya ayaza 39. asthira zubha durbhaga susvara Adeya ayazA 40, asthira azubha durbhaga susvara Adeya ayazA 41. sthira zubha subhaga dusvara Adeya ayaza 42. sthira azubha subhaga dUsvara Adeya ayaza 43. asthira zubha subhaga dusvara Adeya ayaza 44. asthira azubha subhaga dusvara Adeya ayaza 45. sthira zubha durbhaga dusvara Adeya ayaza Page 117 of 126 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46. sthira azubha durbhaga dusvara Adeya ayazA 47. asthira zubha durbhaga duvara Adeya ayaza 48. asthira azubha durbhaga dusvara Adeya ayazA 49. sthira zubha subhaga susvara Adeya ayaza 50. sthira azubha subhaga susvara anAdeya ayaza 51. asthira zubha subhaga susvara anAdeya ayazA pa2. asthira azubha subhaga susvara anAdeya ayaza. 53. sthira zubha durbhaga susvara anAdeya ayazA 54. sthira azubha durbhaga susvara anAdeya ayaza papa. asthira zubha durbhaga susvara anAdeya ayazA pa6. asthira azubha durbhaga susvara anAdeya ayaza. pa7. sthira zubha subhaga dusvara anAdeya ayazA 58. sthira azubha subhaga dusvara anAdeya ayaza 59. asthira zubha subhaga dusvara anAdeya ayaza 60. asthira azubha subhaga duvara anAdeya ayaza. 61. sthira zubha durbhaga duvara anAdeya ayaza 62. sthira azubha durbhaga duvara anAdeya ayaza, 63. asthira zubha durbhaga dusvara anAdeya ayaza 64. asthira azubha durbhaga dusvara anAdeya ayaza A cosaTha vikalpomAMthI koine koi vikalpa sannIparyAptA tiryaMca ane sannI paryAptA manuSyane lAyaka prakRtio je je jIvo bAMdhatA hoya che ta te jIvo aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta AmAMnA koine koi vikalpano baMdha karyA kare che. gotra zarma je kula ane jAtine viSe dharma ane nItinuM pAlana barAbara jaLavAi rahe eTale ke tenuM pAlana karatAM karatAM potAnuM je jIvana jIvAya. game tevA prasaMgamAM paNa tenI maryAdAnuM ullaMghana na thAya. du:kha Ave to du:kha paNa sahana kare ane puNyodayathI game teTalI sukhanI sAmagrI maLelI hoya to paNa tenI maryAdA eTale kula ane jAtinI maryAdA jALavIne eTale dharma ane nItine mukyA vagara je jIvana jIvAya te ucca gotrakarma kahevAya che. dharma eTale bApadAdAthI je cAlyo Avato hoya che ane nIti eTale je mAlika hoya. tene Thage nahi. svajanane Thage nahi. mitra vargane Thage nahi, ane je koi bhoLo, sarala mAnava potAnA upara vizvAsa muke tene Thagavo nahi te nIti kahevAya che. je kula ane jatine AzrayIne paraMparAthI cAlyo Avato dharma ane nIti banneno nAza kare athavA dharmano nAza kare nIti jALavI rAkhe athavA dharma jALavI rAkhe ane nItino nAza kare tevI rIte je jIvana jIvavuM te nIca gotrano udaya gaNAya che. A vyavahArathI je bApadAdAnI cAlI AvatI AbarU hoya che te naSTa thAya che. ane tenA kAraNe A jIvana jIvatAM je pApa upArjana thAya che tenuM phaLa lagabhaga moTA bhAge Page 118 of 126 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bhavamAM paNa udayamAM Ave che. ane bhogavavuM paDe che. AjanAM kALamAM lagabhaga moTA bhAge mAnavanA jIvana joie to bApa dAdAnI cAlI AvatI nIti Adino nAza karIne jIvana jIvatA thayA che. tenA pratApe potAnAthI bIjAne sukhI jue eTale game tema karIne paNa tenA jevo athavA tenAthI adhika sukhI kema thAu. e bhAvanA rahyA ja kare che ane te bhAvanAne purUSArthathI saLa karavA nIti Adino nAza karI jIvana jIvatAM thAya che. eTale Aje A pAMcamA ArAmAM jJAnI bhagavaMtoe kahelI vyAkhyA mujaba ucca gotranA udayavALA zodhavA hoya to javalle ja male ema lAge che. bhale vyavahAramAM letI detI AdinA. kAraNe sArU kuLa ane sArI jAti gaNAtI hoya paNa je rItanuM vartana cAle che te khuba ja vicAraNIya che. Aja bhAvanA ane pariNAma eTale vicAronA kAraNe je dharma hoya te dharmanI pravRtti jIvanamAM cAlu rahe che. paNa aMtaramAM dharma pedA karavA mane dharma keTalo sparyo. aMtaramAM keTalo pedA thayo ane huM aMtaranA dharmathI keTalo AgaLa vadhI rahyo chuM. e jovAnI, jANavAnI darakAra lagabhaga naSTa thatI jAya che. mATe A vyAkhyA mujaba eka prakArano nIca gotrano udaya gaNAya che. nIcagotrano baMdha narakagatinI sAthe avazya thAya tathA narakagatinA udhyanI sAthe niyamo nIcagotrano ja udaya hoya che. ekendriya, vikalendriya, asannI, sannI paMcendriya tiryacomAM eTale e tiryaMca gatinA baMdhanI sAthe niyamo nIca gotra ja baMdhAya che. temaja e tiryaMca gatinA udayanI sAthe paNa niyamAM nIcagotrano ja udaya hoya che. devagatinI sAthe baMdhamAM niyamA uccagotra baMdhAya che. evI ja rIte devagatinA udayanI sAthe paNa niyamAM ucca gotrano ja udaya hoya che. jyAre manuSya gatinA baMdhanI sAthe uccagotrano baMdha hoya ane nIcagotrano baMdha paNa hoya che. evI ja rIte manuSyagatinA udayanI sAthe ucca gotrano udaya paNa hoya che ane nIcagotrano udaya paNa hoya che. asannI aparyAptA manuSyonI sAthe tathA sannI aparyAptA manuSyonI sAthe niyama nIca gotrano ja baMdha ane udaya hoya che. A gotrakarmanI vizeSatA che. uccagotrano baMdha ekathI 10 guNasthAnaka sudhI hoya che. temAM pahelA guNasthAnake cAre ya gati parAvartamAna rUpe baMdhAtI hovAthI uccagotra ane nIcagotra parAvartamAna rUpe baMdhAya che. - bIjA guNasthAnake narakagati sivAya traNa gati parAvartamAna rUpe baMdhAya che mATe tyAM paNa uccagotrA ane nIcagotra parAvartamAna rUpe baMdhAya che. trIjA guNasthAnakathI sannI paryApta rUpe manuSyagati ane devagati baMdhAtI hovAthI tenI sAthe niyamA. uccagotra baMdhAya che. uccagotrano udaya caudamA guNasthAnakanA aMta sudhI hoya che. nIcagotrano baMdha pahelA ane bIjA guNasthAnake hoya che ane udaya pAMcamAM guNasthAnaka sudhI hoya tiryaMca gatino udaya pAMcamAM guNasthAnaka sudhI hovAthI tyAM sudhI nIca gotrano udaya jaNAvela che. manuSyagatimAM rahelo jIva dAnAdi dharmanI AcaraNA kare ane koi viziSTa vrata niyama AdinA paccakkhANa Page 119 of 126 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lIdhelA hoya to teone jotAnI sAthe-sAMbhaLatAnI sAthe ahobhAva pedA thAya che te je ahobhAva pedA thavo. e ucca gotrano udaya gaNelo che. eTalA ja mATe haripheSI muni nIca kuLamAM utpanna thayelA hovA chatAM jyAre saMyamano svIkAra kare che tyAre loka pUjya bane che ane pUjya bhAvane pAme che. te ucca gotranA udayA rUpe kahevAya che. evI ja rIte rAjagRhI nagarImAM rahetA kaThIyArAe saMyamano svIkAra karyo che ane lokone samajutI na hatI tyAM sudhI kaThIyArA rUpe loka kahetuM hatuM. jyAre abhayakumAre saune samajutI ApI. tyArathI lokanA aMtaramAM pUjya bhAva pedA thayo ane te rUpe saMyamI tarIke mAnavA lAgyA ke Ato kAcA pANIne aDe nahi. strIne paNa sparza kare nahi, ane agnine paNa sparza kare nahi. AvA bhAvathI pUjya bhAva pedA thayo tyArathI ucca gotrano udaya zarU thayo gaNAya che. nIca gotra bAMdhavAnA nava kAraNo kahelA che. (1) bIjA jIvone eTale potA ane potAnA gaNAtA sivAya jIvonI niMdA karavI. (2) potAne ane potAnA sivAyanA bIjA jIvonI avajJA karavI. jyAre paiso ane sukha mAnavI pAse vadhe che ane te vadhatu TakI rahe che eTale moTA bhAge bIjA jIvo pratyenI avajJA doSa cAlu thai jato dekhAya che. (3) potAnA ane potAnA sivAyanA nAnA mANasonI ke tenI pAse paiso ane sukhanI sAmagrI: potAnA jeTalI nathI. potAnAthI ochI hoya che eTale vAta vAtamAM tenI mazkarI karatA jAya che. (4) Aja rIte potAnA ane potAnA gaNAtA kuTuMbI sivAyanA anya janomAM koi viziSTa sArA guNo dekhAya to paNa te guNonA vakhANa karavAnA badale potAnI pAse paiso sukha ane sattA potAnA pramANamAM maLelI hovAthI tenA guNone eTale bIjAnA guNone chupAvI chupAvIne bolato hoya che. (5) bIjA jIvonAM chatAM eTale pragaTa doSo ane achatAM eTale khAnagI doSo pota jANato hoya to tene bolavAthI eTale bIjA pAse pragaTa karavAthI. (6) potAnAmAM guNo na hovA chatAM paNa guNo bolavAthI bIjAnI pAse potAnA guNo pragaTa karavAthI.. (9) chatAM eTale pragaTa ane achatAM eTale apragaTa. potAnA guNonI prazaMsA karavAthI eTale jyAre je koi maLe tenI pAse ame Ama ne ame tema Ama karavAthI ame AgaLa AvyA jo e pramANe hiMmata karIne kAma na karyuM hota to tamArI jema amAre rovAno ke besavAno vakhata Avata. ityAdi potAnI ja prazaMsA karyA karavI te. (8) potAnA doSone DhAMkavA chatAM paNa koi kadAca doSa batAve to paNa tame kevA cokhkhA cho. e amane khabara che. ityAdi vAto karIne potAnA doSone DhAMkavAno prayatna karavo. (9) jAtimada-kulamada, aizvarya mada Adi ATha prakAranA madamAMthI koine koi madanuM sevana karavuM. A kAraNo nIca gotranA baMdhanA kAraNa rUpe kahelA che. ATha madanA nAmo : 1. kuLa mada, 2. jAti mada, 3. baLa mada, 4. rUpa mada, 5. tapa mada, 6. aizvarya mada, 7. vidhA mada ane 8. lAbha mada. nIca gotra pahelAnA kALamAM lagna paraMparAmAM kuLanA saMskAra nIti, rIti vagere badhu jovAtuM hatuM. Aje to. Page 120 of 126 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paiso ane sukha jovAya che. sAmenA pAtramAM guNakevA che ? saMskAra kevA che ? te jovAtuM hatuM Aje lagabhaga moTe bhAge letI detImAM paiso ane sukha ja jotA thai gayA je kuLa sArA gaNAtA hatA te paisAnA lobhe saMskAranI maryAdA vagaranA thai gayA. Aje koipaNa prakAranI maryAdA vagaranA thai gayA. Aje koipaNa prakAranI maryAdA jevuM rahyuM nathI. A badhu banavAnuM mULa kAraNa paisAno lobha ane sukha maLavavAnI icchA. nIti niyama ane dharma vacce lAvavo nahi evI vicAra zaraNIthI jIvana jIvAya te nIcagotrano udaya kahevAya. nIcagotranA saMskAravALo uccagotramAM janme toya enA saMskAra mujaba uccagotrano nAza kare che. raheNI karaNI lagabhaga e prakAranI thai gai che. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA AtmA e marIcinA bhavamAM mArA dAdA pahelA tIrthaMkara, mArA bApA pahelA cakravarti ane huM pahelo vAsudeva thaiza. A rIte vicAraNAnI sthiratA pedA karIne nIcagotra bAMdhyuM ane eno rasa evo joradAra bAMdhyo che ke asaMkhyAtA bhavo sudhI nIcagotrano rasa bhogavavA chatAMya chellA sattAvIzamAM bhava paNa emane bhogavavuM paDyuM che. byAsI divasa sudhI devAnaMdAnI kukSimAM rahevuM paDyuM e rIte nIcagotra bhogavavuM paDyuM. AgaLanA kALamAM nIcagotra vALAnI sAthe vepAra dhaMdho paNa karatA na hatA. musalamAna brAhmaNa vaizya vagerenI sAthe dhaMdho vagere paNa thAya nahi temanA saMgathI ApaNI budhdhinA pariNAma bagaDyA vagara rahe nahi. mithyAtvIno paricaya paNa karavAno niSedha che. mithyAtvInA paricayathI samakIta jAya. hoTalanuM khAvAnuM khAvuM nahi, jyAM tyAM pANI pIvuM nahi. nahitara ApaNI sArI vicAra dhArAno nAza thAya. bahumatI haMmezA nigodanI che. samAja kuTuMba koine rokAya ema nathI. ApaNe ApaNI jAtane rokavAnI che. dharmakriyAmAM sArA vicAra nathI AvatA te Aja kAraNe mahApurUSoe kahelA vacanonuM pAlana karavAnA vicAra na Ave te Aja kAraNe. vyAkhyAnanI pATe bhagavAne je kahyuM te ja bolAya. nIcagotranA udayane niphkta karo toja vicAradhArA sudhare. aMtarAya Da koipaNa jIvane koi paNa bAbatamAM aTakAva eTale vighna karavAthI aMtarAya karma baMdhAya che. jema vyavahAramAM kahevAya che ke koine pANIno aMtarAya karatAM bhavAMtaramAM pANI na maLe. annano aMtarAya karavAthI bhavAMtaramAM anna na maLe, evI rIte dAna devAmAM, lAbha pedA karavAmAM koine bhogavavAnA, vAraMvAra bhogavavAnA padArthomAM tathA mana-vacana-kAyAnA vIrya eTale zaktine nahIM upayoga karavAmAM aMtarAyanuM karma baMdhAya che. tenA pAMca bheda che. 1. dAnAMtarAya, 2. lAbhAMtarAya, 3. bhogAMtarAya, 4. upa bhogAMtarAya ane 5. vIryaMtarAya karma. (1) dAnAMtarAya :- dAna devAnI zakti che. sAmagrI che, ApI zake eTalI sAmagrI hovA chatAM ya sAme supAtra-pAtra hovA chatAMya dAna ApavAnuM mana na thAya, te dAnAMtarAya karma. rAjagRhI nagarIne viSe zreNika mahArAjAne tyAM ja kapilA nAmanI dAsI hatI. ene koi divasa koine paNa dAna devAnI bhAvanA ja thatI na hatI. cotho Aro hato. jyAM zrI zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjA vicaratAM hatA te deza rAjagRhI nagarI hovA chatAM bhagavAnano atizaya paNa tene sudhArIne dAna devarAvI zakyo nathI. jyAre zreNika rAjAe bhagavAnane pUchayuM ke bhagavAn, mArI naraka kai rIte tUTe ? tyAre bhagavAne kahyuM ke tAre tyAM rahelI kapilA nAmanI dAsI potAnA hAthe dAna Ape to tArI naraka tUTI jAya. zreNika rAjA kahe che ke, Page 121 of 126 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emAM zuM moTI vAta che. Aje ja jAuM ane kapilAne kahyuM ke A mArI sAmagrI tane dAnamAM ApavA mATe ApuM chuM. tArA hAthe Apa ane ghare AvI rAjAe kahyuM tyAre kapilA dAsI kahe che ke huM dAna ApuM ja nahi, ghaNuM kahyA chatAM mAnatI nathI tyAre zreNika rAjAe hAthe cATavo bAMdhyo ane tenAthI dAna ApavAnuM kahyuM. to paNa te dAsI kahe che ke zreNikano cATavo dAna Ape che huM ApatI nathI. vicAro ke kevo joradAra aMtarAya bAMdhIne AvelI che ke jenA pratApe dAna ApavAnuM mana ja thatuM nathI. A dAnAMtarAya karma kahevAya. (2) lAbhAMtarAya :- lAbha maLI zake tevI sAmagrI hovA chatAMya, ghaNo purUSArtha karelo hovA chatAMya, lAge ke hamaNAM thoDA TAimamAM jarUra lAbha thaze ema dekhAtuM hovA chatAMya, jyAM lAbha mATe jAya tyAM koine koi nimitta evuM maLe ke jenA pratApe lAbha cheTone cheTo thato jAya te lAbhAMtarAya karma. bhUtakALamAM koine meLavavAmAM aMtarAya karela haze, koinuM paDAvI lIdhela haze ke jenA pratApe A aMtarAya cAlyA ja kare. te lAMbhAtarAya karma kahevAya. kRSNa mahArAjAnA bhAi DhaMDhaNa RRSie saMyamano svIkAra karelo che. ekavAra zrI nemanAtha bhagavAnane kahI gocarIe nIkaLyA. zrI nemanAtha bhagavAne kahyuM ke DhaMDhaNa tAro lAbhAMtarAyano udaya thayelo che mATe cha mAsa gocarI tane maLaze nahi. chatAM paNa bhagavAnanI AjJA laine gocarI mATe dvArikA nagarImAM che. paNa gocarI maLatI nathI. cha mAsa bAda eka divase gocarI maLI te lai bhagavAna pAse gayA. bhagavAne kahyuM tArI labdhithI maLela nathI. kRSNanI labdhithI maLela che te sAMbhaLI upavAsa karI anazana karI potAnA AtmAnuM kalyANa sAdhyuM. ema je jIvone lAbhAMtarAyano udaya hoya, kadAca mahenata karavA chatAMya na paNa maLe to paNa kheda karavA karatAM samatA bhAvathI te veThI levAmAM Ave to te lAbhAMtarAya karma khapI jAya che. nahitara jo game tevA vicAro karIe to tenAthI navuM lAbhAMtarAya baMdhAtA bhavAMtaramAM rIthI AvuM ya na maLe tevuM karma baMdhAtu jAya mATe khUba vicAra karI jIvana jIvavuM joie. (3) bhogAMtarAya karma :- ekavAra bhogavavA yogya padArtha potAnI pAse rahelA hovA chatAMya karmanA udayathI bhogavI na zake. bhogavavA jAya to koine koi aMtarAya AvI jAya te bhogAMtarAya kahevAya. (4) upabhogAMtarAya karma :- vAraMvAra bhogavavA yogya sAmagrI potAnI pAse rahelI hovA chatAM, zakti paNa bhogavI zake evI hovA chatAM, je bhogavI na zake te upabhogAMtarAya karma kahevAya che. teno upayoga karavA jAya ane koine koi evo aMtarAya Ave ke bhogavI zake ja nahi. (5) vIryaMtarAya karma :- mana-vacana ane kAyA sArI maLelI hoya, nirogI zarIra hoya, tenA vIryano eTale tAkAtano upayoga kare to kAMi takalIpha paDe nahi chatAM paNa jANI bujhIne kAma karavAnuM mana ja na thAya. koinA kAmamAM sahAyabhUta thavAnI vicAraNA paNa pedA thavA na de ane potAnI kAyAne nirAMte besADI rAkhavAnuM ane na bagaDI jAya tenI kALajI rAkhIne jIvavAnuM mana thayA kare te vIryaMtarAyakarma. jJAnI bhagavaMto kahe che ke chatI zaktie mana, vacana ane kAyAnA baLano upayoga karavAmAM na Ave to tenAthI vIryaMtarAya karma gADha baMdhAya che. eTale bhavAMtaramAM ATalI paNa zakti na maLe evuM vIryaMtarAya karma baMdhAya che. ghaNAM jIvone potAnA mana-vacana ane kAyAnA vIryane eTale zaktine saMsAranI sAmagrI-anukULa sAmagrI meLavavA, bhogavavA, sAcavavA, TakAvavA, na cAlI jAya tenI kALajI rAkhavA mATe upayoga karavAnuM mana thAya che. ane tene mATe aDadho bhUkhyo, aDadho tarasyo ghaNI vAra khAdhA vagara paNa prayatna karyA kare che Page 122 of 126 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa dharmanI bAbatamAM dharmanI kriyAomAM, dharma prApta karavAnA hetuthI potAnI zakti mujaba ArAdhanA karavAmAM zakti kharacavAnuM mana ja thatuM nathI te vIryaMtarAya karma kahevAya che. A pAMca prakAranA aMtarAyanA baMdhanA kAraNomAM sakAraNa eTale zarIrane sukhAkArI rAkhavA. koipaNa prakAranI pravRtti karavAthI tene mATe thatI jIvonI hiMsA karavAthI tathA niSkAraNa pravRtti eTale koipaNa kAraNa vagara mojazokha mATe pravRtti hiMsAdinI karavAthI A pAMceya aMtarAya karmo baMdhAyA kare che. A jo aMtarAya karma na bAMdhavA hoya to jIvonI hiMsA AdinI pravRtti ochI karI dharma pravRtti evI rIte karatA thai jaie ke jethI AtmAno mUla svabhAva ahiMsAno pedA karI zudhdha pariNAmamAM sthira thai saMpUrNa zudhdha svarUpa pedA karIne potAnA AtmAnA kSAyika bhAve rahelA dAnAdi guNone pedA karIne siddhi gatine pAmIe. ArIte so prayatna karI AtmAnA kSAyika bhAvanA dAnAdi guNone pedA karIne vahelAmAM vahelA. sidhdhi gatine pAmo e ja abhilASA. nirogI yuvAna baLavAna sAmarthyavAna zarIra chatAM vIryano upayoga na karI zake te vIAMtarAya karma. chatI zaktie tapa na kare, zakti hovA chatAM kAma kare nahi te vIryaMtarAyanA udayathI. A aMtarAyanA pAMceya bhedo dazamAM sudhI baMdhAya ane bAramAM guNasthAnaka sudhI udayamAM hoya che vIryaMtarAyano kSayopazama bhAva utkRSTathI keTalo pedA thai zake ? jo vicAra karIe to jaNAya che ke bhagavAna mahAvIranA janma pachI indra mahArAjA merU parvata upara janmotsava mATe lai gayA ane tyAM khoLAmAM prabhune laine beThA che tyAM vicAra Ave che ke ATalA nAnA zarIravALA A abhiSekanA pANIne zI rIte sahana karaze ? mATe ubhA rahyA che. bhagavAne avadhijJAnanA upayogathI joyuM ke A vicAra karI rahyA che ke tarata ja e zaMkA dUra karAvavA mATe eka jamaNA pagano aMgUTho zIlA upara dabAvyo. temAM to Akhoya merU parvata DolAyamAna thavAlAgyo jagatamAM rahelA saghaLA pahADo paNa DolAyamAna thavA lAgyA ane joradAra avAja thavA mAMDyA. A avAjathI indra mahArAjA avadhijJAnano upayoga mukIne gussAthI jUe che ane vicAre che ke atyAre AnaMdanA avasare koNe A viSAda ubho karyo che ? joyuM to bhagavAnano upayoga dekhAyo eTale zAMta thaine mAphI mAMgI ane abhiSeka zarU karela che. AnA uparathI vicAro ke vIAMtarAyanA kSayopazama bhAvathI vIryanI keTalI zakti pedA thai zake che. enI apekSAe vartamAnamAM ApaNI zakti keTalI ? A zaktinI apekSAe ApaNe zeno garva karI rahelA chIe ? evIja rIte vicAro hanumAnanA janma pachI aMjanA bhAinI sAthe putrane laine vimAnamAM jAya che. temAM khoLAmAMthI hanumAna paDI jAya che ane pahADa upara paDI jAya che paNa tene kAMi thayuM nathI uparathI pahADanA TUkaDA thai jAya che. carama zarIrI jIva che to ATalI zakti AvA nAnA bALakamAM hoya to ApaNuM zarIra kIDI maMkoDA jevI zakti dharAvatuM takalAdI gaNAya chatAM ApaNane ApaNA zarIrano garva keTalo ? AvA garvanA vicArothI vIryaMtarAya joradAra baMdhAya. dArika zarIranI zakti kSayopazama bhAve vicArIe to jagatamAM jeTalA devatAo che te badhAya asaMkhyAtA-asaMkhyAtA rUpo karI bhagavAnanI TacalI AMgaLIne namAvavA mATe prayatna kare to tevAMdarAnI jema badhA laTakatA hoya tevA dekhAya che paNa TacalI AMgaLIne namAvI zakatA nathI. A badhA jIvonI apekSAe ApaNI zakti keTalI ? ApaNA AtmAmAM rahelA sukhanA pariNAmathI maLelI vIryanI zaktinA ApaNe durUpayoga karIe chIe. sAvadha pravRttimAM aDhAra pApa sthAnakomAMthI koine Page 123 of 126 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koi pApanuM AcaraNa karatAM mana-vacana-kAyAno ApaNe durUpayoga karIe chIe tenAthI vIryaMtarAya karmano azubha rasa joradAra baMdhAya che ke jethI bhavAMtaramAM ATalI paNa zakti ApaNane maLaze nahi. zudhdha pariNAmanI sthiratAmAM sahAyabhUta thAya te rIte upayoga karavAno che. vAlIrAjAnI paNa zakti evI che ke e vakrIya labdhithI jaMbudvIpanI roja ekavIza vAra pradakSiNA karIne zAzvatA azAzvatA maMdironI roja sevA, bhakti, darzana karatAM hatA. ekavAra rAvaNa sAthe yudhdha thayuM. vAlI rAjAe rAvaNane harAvyo ane bagalamA rAvaNane ghAlIne jaMbudvIpanI ekavIza vAra pradakSiNA karIne kahyuM ke bola lavaNa samudramAM nAMkhI dauM ? eTale rAvaNe micchAmi dukkaDaM kIdhA ane vAlI rAjAe choDI dIdho. vIryaMtarAyano maLelo je kSayopazama bhAva che teno ApaNe sadupayoga karIe chIe ke durUpayoga ! sadupayogano samaya jo ApaNI pAse nathI to pachI mokSanA sukhanI icchA, abhilASA ane tenI sthiratA to vadhe ja kyAMthI ? jo e sthiratA vadhatI jAya to vIryaMtarAyano kSayopazama bhAva azubha rUpe abharase baMdhAya ke jethI zakti vadhatI jAya. ApaNane maLelI zaktithI pApa rahita ke pApavALI pravRtti vadhAre karIe ? AkhI jIMdagI khorAka Adi laine vIryanI zakti vadhArI hoya te zakti eka sekaMDamAM 60 thI 70 TakA zakti ochI karI nAMkhe che mATe ApaNe sadupayoga karavAmAM sAvadha chIene ? atyAra sudhI ApaNe jeTalA tIrthomAM jai AvyA hoie te te tIrthanA mULanAyakanuM nAmasmaraNa, karI namo jiNANuM kahI yAda karavAthI mithyAtvano nAza karavAnI zakti maLI rahe che. paNa kharI vAta e che ke dareka tIrthanA mULanAyakanA nAmo yAda kharA ? ApaNA darzana zuddhinuM kAraNa kaheluM che. A badhA tIrthonA mULanAyakanA nAmone eka sAmAyikamAM yAda karI zako ke be sAmAyikamAM yAda karI zako ? keTalA yAda rAkhavAnA che ? vIza viharamAna vartamAna covIzInA 24, atIta covIzInA- 24, anAgata. covIzInA -24 ane 4 zAzvatA nAmo eTalAja yAda rAkhavAnA che ne ? sAmAnya roga zarIramAM pedA thAya to te paNa mana-vacana-kAyAnI zaktino nAza karI zake che. (kSINa kare che.) mATe jJAnIo kahe che ke pANIno glAsa levAnI tAkAta hoya to tyAM sudhI pote ubho thaine ja pANI le jo bIjA pAse mAMge ane maMgAve to vIryaMtarAya gADha baMdhAya emAM svArtha poSAya che. jeTaluM phAlatuM bolIe tenAthI bhavAMtaramAM eTalI vacana zakti maLe nahi. phAlatuM vicArIe tenAthI bhavAMtaramAM eTalI mananI zakti na male eva vIryaMtarAya karma baMdhAya che. jeTaluM yA hoie teno svAdhyAya karIe toya manano pAvara vadhato jAya che. manane sthira karIne navakAra gaNIe toya tenAthI rogano pratikAra thAya evI tAkAta maLe che. sarvacana, savicAraNA, sakArya niHsvArthapaNe karavAthI vIryaMtarAyano kSayopazama bhAva uccapaNe baMdhAya che. darzanazuddhinA mArganA pravezanA vicAra mAtrathI paNa zaktiye vadhe ane jJAnano kSayopazama bhAvA paNa vadhe, sArA vicArathI vIryanI zakti pedA thAya che. ahIMne ahIM manane calAyamAna karyA vagara jIravavAnI tAkAta pedA karavAnI che. vIryaMtarAyanA traNa bheda. (1) bAlavIrya, (2) bALapaMDitavIrya, ane (3) paMDitavIrya. (1) bAla vIrya :- saMsAramAM rahelo jIva potAnA vIryano upayoga sAvadha vyApAramAM kare tene Page 124 of 126 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlavIrya kahevAya. ghara, kuTuMba, peDhI vagere sAvadha vyApAranI vicAraNAmAM mana,vacana, kAyAthI je kAMi pravRtti karIe temAM jeTalA rasapUrvaka karIe tenAthI vIryaMtarAya azubha rasa joradAra bAMdhatA jaie tene bAlavIrya kahevAya che. koi kAma na karatuM hoya ane ApaNe tene kahIe ke nAno thaine karato nathI ? tenAthI paNa A karma baMdhAya. hitabuddhi sAthe rAkhIne kaDaka vacana kahIe to nirjarA thAya. ApaNo vIAMtarAyano kSayopazama bhAva vadhe. hitazikSA ApavAmAM svArtha buddhi hoya ke AgaLa upara mane kAma Avaze to nirjarA na thAya. (2) bAlapaMDitavIrya - zrAvakane dezavirati sudhInI badhI pravRtti temAM jeTalI zaktino upayoga, kare tenAthI vIryano kSayopazama bhAva vadhe che. vrata, niyama, paccakakhANa sudhInI pravRtti te dezaviratinI pravRtti. sAmAyika uccaravA ubhu thavuM ja paDe. beThe beThe uccare te avinaya kahevAya. (3) paMDitavIrya :- paMDita vIrya = sAdhupaNuM chaTTa guNasthAnake rahIne saghaLAya sAvadha vyApArano tyAga karI potAnA karmono bhUkko bolAvavA karAto prayatna emAM potAnA vIryano upayoga kare te paMDitavIrya kahevAya. samakItI jIva je kAMi mana, vacana, kAyA rUpe vyApAra kare che te bAlavIrya kahevAya. graMthIbheda karanArAne paNa athavA graMthIbheda karavAnA lakSyavALAne paNa bAlavIrya kahevAya che. zreNika mahArAjA bhagavAnanI bhakti karatAM karatAM tIrthakara nAmakarma nikAcIta karIne tIrthakara thai zakyA. kumArapAla mahArAjA deva, gurU, dharmanI ane ahiMsAnI ArAdhanA karatAM karatAM gaNadhara nAmakarma bAMdhI zakyA. kRSNa mahArAjA aDhAra hajAra sAdhuone vaMdana karI potAnA vIryane phoravIne darzanA mohanIyano nAza karI kSAyika samakItane prApta karI zakyA. zAlibhadranA jIvane bharavADanA bhavamAM mahAtmAne khIra vahorAvIne je AnaMda pedA thayo che tenA kAraNe mithyAtvanI maMdatA karIne guNayukta guNasthAnaka pAmIne bIje bhave bhadhdhi sidhdhi pAmI verAgya bhAva draDha karI cAritra lai uccagatine pAmyA che. bharavADanA bhavamAM mana, vacana, kAyAthI rAga vagara khIra khAya che. ApaNA vIryanA kSayopazama bhAvathI ApaNA rAgAdimAM ghaTADo thAya che evI koi anubhUti kharI ? mahAtmAne vahorAvyA pachI bAkI rahelI cIjane khAvAnI chUTa paNa e rAgapUrvaka khavAya nahi evuM bane che kharuM ? samakItI manuSya samakItanI hAjarImAM manuSya AyuSya bAMdhI zake nahi. pahelA gusthAnake bAMdhI zake che. bharavADanA bhavamAM rAga khIrano tUTe to ApaNe deva, gurU, dharmanI ArAdhanA karanArA ApaNA rAgAdi kAMi tUTe evo anubhava che ? meM mahAtmAne vahorAvavAno sAro lAbha lIdho ema ekavAra bolavAmAM pacAsa TakA puNya nAza pAme ema jeTalI vAra bole tema tema pacAsa TakA pacAsa TakA puNya ghaTatuM jAya. bAlavIryano upayoga karatAM karatAM mAna kaSAya-rAganI maMdatA thakI tIrthaMkara-gaNadhara-zAsana prabhAvaka AcArya Adi thai zake. rAgAdi pariNAma maMda thatA jAya toja samakItanI prApti thatI jAya. devanI bhakti ApaNo rAga maMda karavA mATe karavAnI che. jeTalA rAgAdi maMda thAya tema bhakti vadhatI jAya che. AnaMda kAmadevAdi zrAvakoe bhagavAnanI eka dezanA sAMbhaLI aMtaramAM pariNAma pAmI ane ubhA thaine bhagavAna pAse niyama lIdho ke je che temAM have rAtIpAi vadhavAnI nahi, ghaTADo jarUra thaze ! Aje Page 125 of 126 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI rIte vrata, niyama karanArA keTalA ? AnA kAraNe vratanuM je dhyeya joie te atyAre rahyuM nathI. lakSa rAkhe ke A cIja paNa choDavAnI ja che, dhIre dhIre ochuM karavAnuM che evuM lakSya kharUM? vrata, niyama karAvatAM karAvatAM enI kiMmata samajAvavAnI che. anyathA vrata, niyama karAvanArane paNa doSa lAge. vrata pratye bahumAna-niyama pratye Adara bhAva-pApanI bhIratA aMtaramAM rahevI joie. AjanA kALamAM vrata vagere karanArA pApanI vRddhi karatAM thai gayA che. pApathI pAchA kravAnuM lakSya jANe ajANe baMdha thai gaya che. vaMkacele potAnA jIvanamAM sAmAnya niyamo cAra evA prANa karatAM adhika rIte pALyA ke jethI trIjA bhave mukti nakkI karI nAMkhI che. e niyamomAM vicArIe to ApaNane e niyama jema lAge nahi. (1) krodha caDhe tyAre sAta DagalA pAchA phrI je karavuM hoya te karavuM, (2) ajANyA phaLa khAvA nahi, (3) rAjAnI rANI pratye mAtAno vyavahAra karavo ane (4) kAgaDAnuM mAMsa khAvuM nahi. A cAra niyamathI potAnA AtmAnuM kalyANa karI gayo. vrata, niyama vagere pApano Dara pedA karavA mATe che. abhavya, durbhavya jIvone mokSanI elarjI hoya che. ApaNe to eka upavAsa karIe to potAnI jAtane mahAna gaNIe chIe paNa hAza ! mane A khAvA pIvAmAMthI chUTakAro malyo evI bhIrutA aMtaramAM vadhe che kharI ? ApaNe vrata niyama karatAM aNAhArI padano AnaMda keTalo ? bhagavAnanuM janma kalyANaka ApaNe ajanmA banavA mATe ujavIe chIe. ApaNo AnaMda ajanmA banavA mATeno hovo joie, janma pApa che mATe ajanmA banavAnuM che. paMDita vIryavALA, male to saMyamapuSTi na male to tapovRdhdhi e bhAva rAkhI vIryano upayoga karI rahyA che. A traNe prakAramAMthI jemAM paNa vIryano ullAsa vadhArato jAya tenAthI sakAma nirjarA sAthato jAya A traNe prakAranA vIryano upayoga sAvadha vyApArathI chUTavA mATe karavAno che. jo e mATe upayoga na kare ane pratipakSI mATe upayoga kare to janma maraNanI paraMparA vadhArato jAya che. tenAthI saMkhyAtA. asaMkhyAtA ke anaMtA bhavone paNa jIva vadhArato jAya che. mATe ApaNe pApano bhaya rAkhatAM jIvIe to vIryaMtarAyano kSayopazama bhAva upayogI banI pudagalanI sahAyathI AtmAnI zaktine khIlavI zake. anyathA AtmAnI zaktine dabAvI deze, to te zakti AtmAnI na dabI jAya tenI kALajI rAkhI evI. rIte upayoga karatAM thaie ke jethI AtmAnuM anaMta vIrya pedA thAya. A rIte pApatatvanA vyAsI bhedone jANIne tenAthI chuTI vahelAmAM vahelA anaMta vIryane prApta karanArA thAo e abhilASA. ..t....iATMt cbtke huFtu ...gyo. ...t... iO E{to. Page 126 of 126