Book Title: Jain Shasanna Jyotirdharo Part 02
Author(s): Purnachandrasuri
Publisher: Panchprasthan Punyasmruti Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006180/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te ja { jainazAsananA jyotidharI H TTP:// ke ke Shells bzjallaleh vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. AcArya zrI vijaya yugacandrasUrijI mahArAja prerita zrImatI sUrajabena rIkhavacaMda saMghavI graMthamALA-157 jainazAsananA jyotirdharo bhAga-ra jinazAsanamAM jvAhira tarIke jhaLakelA - jhiMdAdilo zabdazilpI siddhahastalekhaka pravacana zrutatIrtha preraka pU. AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja prakAzaka paMcaprasthAna puNyasmRti prakAzana 10-3268-A, kAjInuM medAna, gopIpurA, surata-395001 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma pRSTha prati lekhaka paricaya jainazAsana ziratAja pU. AcAryadeva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTaprabhAvaka siMhasattvanA svAmI pU. AcAryadeva zrImad vijaya muktiyandrasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTapradyotaka prazamarasa payonidhi pU. AcAryadeva zrImad vijaya jayakuMjarasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTadhararatna siddhahastalekhaka pU. AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja : jainazAsananA jyotirdharo bhAga-ra Jain Shasana's Jyotirdharo Part-2 prakAzana : vaizAkha-2072, me-2016 AvRtti : prathama sAhityasevA : 40-00 0: 8+120 prakAzana-nimitta sUrimaMtra prabhAvaka pU.AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA AcAryapadArohaNanA 25 varSa rajata utsava prasaMga vi.saM. 2047-2072 : 2000 mukhya saMparkasUtra ramezabhAI saMghavI - surata.(mo.) 9376770777 prAptisthAna (1) jitendra jvelarsa 100, bhaMDArI sTrITa, goLadevala, muMbaI-4 (mo.) 9819643462 (3) gUrjaraprakAzana ratanapoLanAkA sAme, gAMdhImArga, a'vAda-1 phonaH 079-22144663 (4) pravacana zrutatIrtha viramagAma hAIve, zaMkhezvara. (mo.) 8469377929 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka - nonI nI nitI karI bIjI nI nA roja nA kAkI nI mAM mAhitI jenA kArDa nI nabaLA banI rahe che tenA pAnanA rAkhI sa nI vAto mAM nI vAta ka nA pAna nI majA ja sAva utA thA nI mojamAM sAtha tInA pAkanI kho nA sabhya tIrthanA karI ane bALa sAra thatI na pAkanI ja sItA ne | nA vAchina kanI bAiba sAhe<< nIrthanA anekanI no jAma sArI nI nA pAkinI oLakha mAhatya tItha navakinI oLakha sAthe nyatIrthanA pAkanI oLakha satya tI nA thAnakanI mAna mATe , nInA pAkanI oLakha samA tApa pAkinI mIna netanya tIrthanA pAkanI ALakha sAhitya tIrSa nA bAkI veThavADi nI mA nA yAjJikanI oLakha sAhitya tIrthanA pAkinI oLakha ta SThitva tIrthanA patrakanI lAinAnya tIrthanA yAtrikanI oLakha sAhitya , nA vArikanI oLa hAhitya nIvenA pAtra kenI koI khAci A taiyatA che thAnikane oLakhuM sAhitya nI na yAtrikanI oLA sAnya tIrthanI yAtrakanI pAchaLa bu sArI jAnA trikanI oLakhe sAhitya nI nA yAjJikanI oLakha mAhitya tInA pAkanI dhAkha sAhitya tIjenA yAtrikanI oLakha sAha thkanI oLakha sAhitya tIrthanA yAtrikanI oLakha sAhitya nI nI vadha mArinya tIrthanAM rAja nI oLakha samApi nInA mAlikanI chAlane mAnA tIo te pAkanI oLakha mAnya rIte pAyAnI saraLakha mATI nI. - vadhu mA i nI nA pAtra mobanuM sAheivA nIcenA pAna nALakha sAhie nI uMnA vA nakAba mahatva nI uMnA pAka nI ne sIhanI nIca nA pAtra. vAyanA kArtikanI oLakha sAhitya tIrthanA yAtri tIrthanA yAkenI oLakha sAhitya tIrthanA yAtri nI uMnA pAkanI oLakha sAhitya nIrtha na vAna Atya tIrthanA yAjJikanI oLakhuM sAhitya tIrthanA mAtra sAsAhitya tIrthanA yA haMmezA potAne tuMbaDe ja taratA rahyA che. vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja kavinA A zabdo mujaba siddhahastasAhitya sarjaka pUjya AcAryadeva zrImad teozrInA caraNa kamalamAM nata mastake namana... bhAvasabhara vaMdana... 'ko'kanA te veNane vINI-vINIne vIrA UchI udhArA na karIe? AvI aDhaLaka kRtiothI teoe 24 tIrthakara, vimala maMtrIzvara, pATalIputra naLa damayaMtI, mahAsatI mRgAvatI, mahArAjA khAravela, sukRta sAgara, paLapaLanA palaTA, mRgajaLanI mAyA, sAmAnya janamAnasamAM saMskAranuM siMcana ne vairAgyanuM vAvetara karyuM che. emanI kalama alaga tarI Ave che. adhamapAtra rUpe darzAvanArA lekhakothI devanA dIkarA jevA batAvanArA ke ekAda-be nabaLI bAju dharAvanArA rAjA mahArAjAone ekAda-be ujaLI bAju dharAvanArA cora lUMTArAone itihAsane emaNe prAmANikatAthI rajU karyo che, daMDanAyaka vimala hoya ke mahAmaMtrI vastupAlA teozrI darekane maLI cUkyA che, joI cUkyA che, sparzI cUkyA che, mahArAjA kumArapALa hoya ke mahArANA pratApa, AcArya haribhadrasUrijI hoya ke upAdhyAya yazovijayajI, bhaktone pravezavuM hoya to bhale, koIne joIne pANI pANI thayA nathI. A paMktimAM mAnanArA A sAhitya puruSa nahitara ApaNe ApaNI rIte rahevuM. 'nadInI jema nirAMte vahevuM'. sAhityano zuddha zvAsa phephasAmAM bharavo hoya to bhale, kAraNa ? emanA hAthamAM jAdu che. emaNe pasaMda karelA khUNe, sAhitya sarjananI kSaNe emane bhaktonI jarUra nathI, bhaktone emanI jarUra che. zruta jemano zvAsa che, bahuzrutone jemanA upara vizvAsa che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bmreemriimmmmmmmmemmmmmmmmmmmmem krmy sAhitya prakAzana samaja ane samAjanA ghaDataranuM preraka paribaLa che. AjanA karALa kalikALamAM co tarapha vera-vAsanA-viplava AdinI 9 vikatie mAjhA mUkI che. jIvana jIvavAnI dizA ane dazAthI mAnava samUha vikhUTo paDato jaI rahyo che, tyAre saMskAra-saMskRti-sadAcAra-dharmatIrtharakSA-ahiMsA kAje prANa pUre tevA sAhitya prakAzananI AvazyakatA ati vadhatI jAya che.. dharmane jIvananI mukhya dharI para sthira karyA pachI mAnava mAtranI hai je pragati sunizcita che. vAstavika AdhAra tarIke jo koI hoya, to te dharma ne che. che mAtra dharma che. AvA dharmane prANAMte paNa jALavavAnI neka ane Teka pedA hai zuM thAya, tevA zubha-AzayathI pUjyazrInI kAmaNagArI ane kasAyelI kalame che kaMDArAyela sAhitya siMdhumAMthI nAnakaDA biMduo rUpe A pustako prakAzita che karatA amArA aMtarano AnaMda niravadhi bane che. sAhitya sarjaka pUjyazrIno ApaNA sahu upara amApa upakAra che. AvuM suDDa-saraLa-sAttvika-romAMcaka-rasALa-bodhaprada sAhityalekhana karIne pUjyazrIe vizALa vAcaka vargane RNI banAvyo che. sUrimaMtra prabhAvaka pU.AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA AcAryapadArohaNanA 25 varSanA zubha-AlaMbanane prApta zuM karIne pUjyazrI likhita 25 pustakonuM eka sAthe prakAzana karavAno je che puNyalAbha amane prApta thayo che, tethI amo dhanyatA anubhavIe chIe. zaMkhezvara tIrthanA pravezadvAra samA pravacana zrutatIrthanAM prAMgaNe che che caturmukha jinAlayanI prathama sAlagIrI utsava daramyAna sUripada rajata varSa 8 dina vaizAkha suda-6nI pAvana ghaDIe pragaTa thatA A sAhitya saMpuTanA ja za prakAzana kAryamAM pUjyazrInA ziSya parivArarUpa zramaNa-zramaNI bhagavaMtonA hai suMdara sahayoga pUrvaka amArA saMsthAnA mArgadarzaka hRdayasparzI pravacanakAra che pU.AcAryadeva zrImad vijaya yugacandrasUrijI mahArAjAnA sadupadezathI je huM - gurubhakto-zrutabhakto udAradile lAbhAnvita banyA che, tenI A take che hArdika anumodanA karIe chIe. seMkaDo hAthomAM zobhAvatA A sAhityane hajAro hAthomAM ramatuM karavA Apa sahu vAcakonA sahakAranI sadAya apekSA sAthe...... li. paMcaprasthAna puNyasmRti prakAzana vatI rameza rIkhavacaMda saMghavI - surata Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUripada rajatavarSa utsava prasaMge prakAzita 25 pustaka prakAzananA , ja lAbhArthI parivuM mukhya dAtA. * zrImAna azokabhAi gajerA - lakSmI DAyamaMDa, muMbai * mAtuzrI haMsAbenanA AtmazreyArthe baMsIlAla zAMtilAla dalAla - muMbaI * zrImatI cetanAbena rohitabhAi jogANI - muMbaI * zrImatI sonalabena ketanabhAi jhaverI- muMbaI * zrImatI pArUlabena bharatabhAI kApaDIyA - amadAvAda * zrImatI sejalabenanA upadhAna nimitte candrAbena navInacandra zAha-muMbaI * zrImatI parIdAbena hItezabhAi sarakAra - muMbai * zrImatI sarojabena bhadrikalAla zropha - amadAvAda * zrImatI gItAbena svarUpacaMda mahetA - muMbaI * zrImatI dharmiSThAbena sudhIrabhAI zAha - amadAvAda * zrImatI haMsAbena jayaMtIbhAi zAha - muMbaI * zrImAna naTavaralAla mULacaMda zAha - mAsararoDavALA, muMbai * zrImatI mamatAbena lalitabhAI bI. paTavA - visanagara * zrImatI mAyAbena ketanabhAi vasaMtalAla kapAsI - amadAvAda * zrImAna umedamalajI bAbulAlajI jaina - takhatagaDha (rAjasthAna) * tIrtharatna kevalacaMdajI chogAlAlajI saMkalezA (rAmA) - kalyANa * zrImAna bhAgacaMdajI gaNezamalajI zrIzrImAla - kalyANa * pravINakumAra pukharAjajI pholAmuthAnA AtmazreyArthe (AhIra) - kalyANa * zrImatI pArUlabena rAjezabhAi chaganalAla zAha - vApI * nagInabhAi pauSadhazALAnA ArAdhaka bhAio - pATaNa * zrImatI paMkubAi khemacaMdajI cauhANa parivAra - dAMtarAi Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to re , 2 si hae . RA&E TO * mAtuzrI maMganIbAi bAbulAlajI pratApajI satAvata (harajI) - bhivaMDI * DaoN. bhAnubena jayaMtIlAla zAha - satrA - muMbaI * manubhAI trikamalAlanA AtmazreyArthe ha. zaileSabhAI zAha - amadAvAda * sva. revIbAi mAMgIlAlajI javAnalamajI paramAra ha. ghIsulAla, kuMdanamala, DaoN. zreNika, saMprati, DaoN.vimala - valavaNa-pUnA zrImatI razmibenanA aDhArIyA upadhAnanA upalakSyamAM ha.mahendrabhAi jamanAdAsa dozI, sAgara, sau. priyaMkA tathA aMbara-kolakAttA mAtuzrI jayAbena becaradAsa mahetA parivAra - jesara - mahuvA ha. rAjubhAi DobivalI zrImAna cunIlAlajI ghamaMDIrAmajI caMdana - sAMcora caMdana sTIla limiTeDa-muMbaI bhAI kIrtikumAra, mAtuzrI zAMtAbena, pitAzrI mohanalAla jhaveracaMda jhaverI - kheralAvavALA (tArAbAga-muMbaI)nA sukRtanI anumodanArthe ha. maMjulAbena mahendrabhAi gAMdhI - muMbaI a.sau. indrAbena rAkezakumAra chatragotAnA lagnajIvananA 25 varSanA upalakSyamAM - Ahora - kalyANa * kIracaMdabhAi je. zeTha tathA manojabhAI ke. zeThanA AtmazreyArthe ha. nIlAbena, kalpaka - sau.urvi, ku. dhanvI zeTha parivAra - surendranagara * ghoTI nivAsI sva. jayaMtIlAla caMdulAla mahetAnA smaraNArthe ha. ratibhAi, vizAlakumAra, darzana, vardhana * dozI jabIbena pUnamacaMdabhAi parasottamadAsa - jetaDAvALA - amadAvAda ha. vipula - sau. saMgItA, piyuSa-sau. sejala * sva. indumatIbena nAthAlAla caMpAlAla zAhanA AtmazreyArthe anIlAbena bhupendrabhAI. putra : DaoN. aMkuza, Atiza, anupa, putravadhU : DaoN. dIpA, rUpAlI, pannA, pautra : mokSita, Arava, vimAna, pautrI : svarA - kalyANa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ , B ane che ; cheA rIte ja A pU.sA.zrI ramyazreyAzrIjInA sadupadezathI mAlegAMva nivAsI zrImatI kAMtAbena ratilAla zAha baMdhu parivAra DaoN. zaileSabhAi-sunaMdAbena, azokabhAi-sunItAbena, AziSabhAi-nayanAbena, zrIpALa-nehA, RSabha-RtvI putrI : zuklAbena vilAsakumAra zAha ku. mAnyA-TvIsA bhAbharatIrthanivAsI mAtuzrI dhuDIbena kAMtilAla jIvatalAla zeTha parivAra ha. rAjendrakumAra - urmilAbena, putra : darzana-vItarAga, putrI : zItala, kIMjala, prapautra : hitAMza, prapautrI : stuti, kriyA. zrI caMpakalAlajI jasarAjajI dosI - sirohI (rAja.) dha.5. lIlAdevI, putra - mukeza, pravINa, vimala, vipIna. sahayogI. zaMkhezvara pravacana zrutatIrtha (vi.saM.2072)nA upadhAnatapanA ArAdhako * jAsudabenanA AtmazreyArthe navInabhAi caMdulAla viravADIyA jetaDA - surata zrImatI damayaMtIbena praphulacandra zAha - khoDalA - muMbaI * zrImAna dinezabhAi popaTalAla zAha - dhANadhA - muMbaI * zrImatI bhAgavaMtIbena caMpAlAlajI pAlarecA - lakhamAvA - muMbaI zrImatI lalitAbena navInabhAI copaDA - ghoTI * eka gurubhakta parivAra - kalyANa * zrImAna dinezakumAra pravINakumArajI jaina - vAzI - muMbaI * zrImatI devIbena evaMtIlAla kAMtilAla dozI, rAdhanapura - muMbaI * zrImatI badAmIbena devIcaMdajI sisodIyAharaNa, posAliyA - thANA * zrImAna pArasamalajI pukharAjajI chAjeDa - mAlagaDha - aMdherI, muMbaI * mAtuzrI maNIbena phulacaMda karaNIyA - jAmanagara - muluMDa-muMbaI thI C | 0 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katha krama 1 neminAtha svAmijInI jIvita pratimA 2 jIvitasvAmi pArzvaprabhunI pratimAthI maMDita eka mAtra tIrtha jIrAvalAjI 3 vartamAna kAlIna devakRta derAsara 4 prabhu pratimAnAM darzanano kevo pracaMDa pratyakSa prabhAva ! 5 coranuM citta parivartana 6 jinamaMdiranuM gaurava jALavavA kAje 7 AzcaryakArI gurumUrtinAM mAtara tIrthamAM darzana AtmArAmajI mahArAjanI zreSTha saMgItajJatA 8 9 saMgharSa vacce saMyama svIkAra 10 brAhmaNa zrAvaka 11 ajabanI vairAgya samRddhi, gajabanI vacana siddhi 12 gaMgAe vahAvI dIkSAnI gaMgA pRSTha 1 anupacaMdabhAInA avataraNane 17 saMpattinI oTa dAna bhAvanAnI bhakti 18 svayaMbhU udAratA H anokhuM AyaMbila bhavana 7 2 23 12 23 27 32 39 44 52 pada 65 13 samaya ne saMpattinA sadbhayathI samRddha eka anokho saMgha 74 14 lIMbaDIne labdha loka khyAtinuM mULa zuM? 81 15 zrutanI upekSA jo samasyA, to rakSA e ukela 80 16 jaina jagata Aje jhaMkhe che H 17 103 110 115 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha svAmIjInI jIvita-pratimA jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 mahAtIrtha zaMkhezvarano itihAsa vizvavikhyAta che, jyAre zaMkhezvara tIrthanI najIka rahelA "pADalA gAmano itihAsa zaMkhezvaranI sAthe ja saMkaLAyelo hovA chatAM enAthI zaMkhezvara AsapAsano ja pradeza jyAM pUro paricita na hoya, tyAM bIjA bIjA pradezo to "pADalA'thI thoDAghaNA aMze paNa paricita hoya, evI AzA to rakhAya ja kyAMthI? pADalAmAM jo ke Aje to jainatvanI jAhojalAlIno sUcaka koI avazeSa zodhyo jaDe ema nathI. paraMtu zaMkhezvaranI sAthe ja pADalAnA itihAsanuM samAMtara maMDANa thavA pAmyuM hatuM, ema itihAsa kahe che. cAlo, e itihAsanAM pRSTho uthalAvIe. kRSNa ane jarAsaMdha vacce saMgrAma khelAyo, emAM na jarAsaMdhe jarA vidyAnA prayogathI kRSNanA sainyane jarA-grasta banAvI detAM saMpUrNa sainya zaktivihoNuM banIne saMgrAma | khelavA asamartha banI javA pAmyuM. A kAraNe kRSNa ciMtita # 1 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e-lev pehele ++and+ banI gayA. tyAre sainyanA saMrakSaNanI tamAma javAbadArI svIkAravApUrvaka nemikumAre kRSNane kahyuM ke, aThThama karIne dharaNendra pAse evI mAMgaNI karo ke, aSADhI zrAvake bharAvelI pArzvaprabhunI pratimA amane ApavAnI kRpA karo. e pratimAnuM prakSAla-jaLa jarAgrasta para chAMTavAthI jarAvidyA bhAgI chUTaze ane A samagra sainya punaH samartha-sajja banIne laDavA taiyAra thaI jatAM tamAro vijayavAvaTo pharakAze. nemikumAranA kathanapUrvaka kRSNe karelA aThThama tapathI AkarSAyela dharaNendra pArzvaprabhunI pratimA prasanna banIne arpaNa karI, enA prakSAla-jaLanA amIchAMTaNAnA prabhAve kRSNanuM sainya taravarATa sAthe UbhuM thaI gayuM. punaH yuddhano raMga jAmyo. jarAsaMdha parAjita thatAM kRSNa vijetA jAhera thayA. emaNe zaMkhanAda karyo. e sthaLa zaMkhezvara tarIke oLakhAyuM. devadIdhI pArzvaprabhunI pratimA tyAM pratiSThita thatAM e dhanya dharA zaMkhezvara mahAtIrtha tarIke prakhyAta banI, ATalo itihAsa to sau jANe ja che. zaMkhezvaranA A itihAsanI bIjI bAju ja ajANI che. je pADalA para prakAza pAthare che. je aThThama tapanA prabhAve prabhu pArzvanAthanI pratimAjInI prApti thavA pAmI, e aThThama tapanuM pAraNuM je sthaLa para thayuM, e sthaLa pAraNA tarIke oLakhAyuM, kRSNa rAjavIe thoDA samaya bAda ja thanArA neminAtha bhagavAnanI bhavya pratimAnuM nirmANa karAvIne e pAraNAbhUmi para pratiSThita karI. zaMkhezvarajInI jema A pAraNAbhUmino paNa neminAtha prabhu pratiSThita thatAM tIrtha jevo mahimA phelAvo pAmavA mAMDyo ane aneka saMghonuM gamanAgamana thavA mAMDyuM. A pAraNA gAma varSo Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItatAM apabhraMza rUpe pATalA ane pachI pADalA tarIke kaI varSothI oLakhAtuM AvyuM che, paNa chellAM so doDhaso varSothI tIrtha tarIke enI oLakhANa adazya banI javA pAmI che. vi.saM. 1587 sudhI to pAraNA-pADalA neminAtha prabhujInA tIrtha tarIkenI jAhojalAlI bhogavI rahyuM hatuM, ema samarAzAhanA rAsa parathI phalita thAya che. zatruMjaya para pratiSThA prasaMga UjavAyA bAda samarAzAha pAchA vaLyA, tyAre vaDhavANa-mAMDala thaIne pADalAmAM jIvita neminAtha svAmInI yAtrArthe AvyA hatA, e jAtano ullekha "mAMDale hoIu pADalae namiyau nemizuM jIvita sAmI" A zabdothI zrI AmradevasUrijI mahArAje samarArAsamAM karyo che. stotracaityavaMdana vageremAM paNa pADalAmAM birAjamAna zyAmavarNanA atibhavya ane vizALa zrIneminAtha prabhunI A jIvita pratimAjIno ullekha jovA maLe che. zaMkhezvara najIka AvelA AjanA pADalAmAM kALakrame paTTaNa tyAM daTTaNanI prakriyA thatI AvI haze. jethI jainonAM gharo ochAM thatAM ja rahyAM haze. Aje to eka paNa jaina parivAranuM astitva pADalAmAM nathI. chellAM thoDAM varSo pUrve mAMDa be-traNa ghara ja pADalAmAM rahyAM, bIjI tarapha hindu prajAno vasavATa ghaTavA mAMDyo ane vidharmIonuM jora vadhavA mAMDyuM, tyAre eka vAra gojhArI ghaTanA banI ke, gAyanI hatyA karIne enuM lohI vidharmIoe neminAtha prabhunA jinamaMdiranA parisaramAM chAMTyuM. A ghaTanAthI jainonA dharmadilane bhAre AghAta pahoMcyo, paNa vidharmIo samakSa kaMI bolI zakAya evI ne sthiti na hovAthI je jaino pADalAmAM rahyA hatA, emaNe ja jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 janazAsanA jyotiSaze bhAga-2 " - zarIrane Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 4 evo nirNaya karI lIdho ke, have cetI javuM joIe. AvA sthaLamAM prabhujI rakhAya nahi. ethI dubhAtA dile e neminAtha prabhujIne mujapura gAmamAM sthAnAMtarita karavAmAM AvyA. tyAre mujapuramAM jainonI ThIka ThIka jAhojalAlI hatI, be jinamaMdiro uparAMta jainono vasavATa paNa bahoLo hato. pADalAthI AvelA neminAtha prabhunA bhavya pratimAjIne saMghe haiyAnA harSathI vadhAvI lIdhA. paNa saMghane ema thayA karatuM hatuM ke, ATalA bhavya pratimAjIne ene anurUpa sthAnamAM pratiSThita karavA, to ApaNe bhAgyazALI banI zakIe ema nathI, ethI koI evA avasaranI rAha jotA rahIne, thAya eTalI bhakti ApaNe karatA rahIe. , thoDAM varSo bAda eka vAra vihAra daramiyAna pU. AcAryadeva zrI nemisUrIzvarajI mahArAjanuM Agamana mujapuramAM thavA pAmyuM. jinamaMdiramAM mULa-mukhya na gaNI zakAya, evA sthAna para birAjamAna neminAtha prabhujInA bhavya pratimAnAM darzana thatAM ja emane vicAra AvI gayo ke, koI tIrthasthAnamAM A prabhujI pratiSThita thAya, to mUrti ane maMdira kevAM zobhI UThe ! AgevAno pAsethI pratimAjInI badhI vigata jANI lIdhA pachI pUjyazrIe svAbhAvika rIte evI salAha ApI ke, koI tIrthanI bhavyatAmAM vadhAro kare, evAM A pratimAjInAM darzana karatA khUba khUba AnaMda Avyo. tamAro saMgha bhAgyazALI gaNAya ke, pADalAmAMthI prabhujI ahIM padhAryA. saMghanA AgevAnoe paNa potAnI bhAvanA darzAvatAM vinaMtI karI ke, ame paNa evI ja bhAvanA rAkhIe chIe, A prabhujI koI tIrtha sthAnamAM kyAre birAjamAna thAya ! vihAra daramiyAna koI evuM sthAna sUcavazo, to ame Apano upakAra mAnIzuM. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nemisUrijI mahArAjane thayuM ke, mArI bhAvanAno ja A to paDagho gaNAya. taLAjA-tIrthanI smRti thatAM eozrIe tarata ja jaNAvyuM ke, pAlitANAnI pAse AveluM taLAjA tIrtha vikAsa sAdhI rahyuM che. tyAM A pratimAjI pratiSThita thAya, to ApaNA baMnenI bhAvanA saphaLa bane. mujapura saMghe A vAtane zirodhArya karI letAM jaNAvyuM ke, A pratimAjI aMge amAre have kazuM vicAravA jevuM na gaNAya, Apa jyAM sUcavazo, tyAM A pratimAjI pratiSThita karavAnuM ane mAnya rAkhIe chIe, Apa taLAjA kaho to taLAjA ane bIje koI sthAne jaNAvo, to tyAM A pratimAjI pratiSThita karavAnuM amAro saMgha mAnya rAkhe che. zAsana samrATa pU. AcAryadevazrI taLAjA tarapha padhArI rahyA hatA, tyAre thoDA mukAma pUrve taLAjAnA zrAvako vaMdanArthe AvyA, emaNe jaNAvyuM ke, taLAjAnI pAsenA zobhAvaDa gAmamAMthI pArzvanAtha prabhunAM zyAmavarNA eka prAcIna pratimAjI pragaTa thayA che, amArA saMghanI bhAvanA A pratimAjIne taLAjAmAM padharAvavAnI che. A bhAvanA sAMbhaLIne pUjyazrIe vadhu prasanna banIne jaNAvyuM ke mujapuramAM paNa prAcIna ane zyAmavarNA neminAtha prabhunAM pratimAjI che, e pratimAjIne paNa taLAjAmAM padharAvavAnI e saMghanI bhAvanA che. baMne pratimAjI e rIte padharAvIzuM ke, mULanAyaka tarIke zobhI zake. mujapura ane taLAjAnA saMghe A vAta saharSa svIkArI che lIdhI. Aje taLAjA tIrthanA gauravamAM vRddhi ane samRddhi karatA pADalAnA e neminAtha prabhujI tathA zobhAvaDanA pArzvanAtha prabhujI : A baMnenI zyAmavarNI pratimAjIo pratiSThita banIne tIrthano anero mahimA vistArI rahI che. cha jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkhezvaranI sAthe ja tIrtha tarIke pratiSThita pADalAnA AvA bhUtakALane vartamAnakALa rUpe sAkSAt nihALavo hoya, to eka vAra tAladhvajagiri-taLAjAnI yAtrA karavI ja rahI. (mujapura Aje 108 pArzvanAtha aMtargata "jhoTiMgA pArtha prabhu'nA tIrtha tarIke prakhyAta che. jUnA maMdiramAM A pArzvaprabhu mULanAyaka tarIke pratiSThita na hatAM. tAjetaramAM ja vi.saM.2071mAM pU.paMnyAsazrI bhadraMkaravijayajI gaNivaranA praziSyaratna pU.paMnyAsa pravarazrI vajasenavijayajI gaNivarya temaja pU. A. zrI hemaprabhasUrijI ma. AdinA sadupadezathI jIrNoddhAra thatAM pArthaprabhujIne mULanAyakanI jema parikara vagerethI suzobhita banAvIne pratiSThita karavAmAM AvatAM temaja dharmazALA AdinuM navanirmANa thavAnA kAraNe jhoTiMgA pArzvanAthanA tIrtha ane vihAradhAma rUpe mujapurano mahimA punaH vRddhigata banI rahyo che. zaMkhezvara tIrthathI bAreka kI.mi. dUra AvelA mujapuramAM be jinAlayo, upAzraya, dharmazALA ane pAMjarApoLa vidyamAna che.) koI ApaNane ema pUche che ke, zrI neminAtha bhagavAnanI jIvita pratimA atyAre kyAM birAjamAna che? to ApaNe evo javAba ApI zakIe ke, zaMkhezvara pArzvanAtha prabhujI karatAMya vadhu prAcIna pratimA giranAramaMDana neminAtha prabhunI gaNAya, paraMtu neminAtha prabhunI jIvita pratimA tarIke to zaMkhezvarathI najIkanA pAraNA-pATalA-pADalAmAM mULanAyaka tarIke pratiSThita ane pachI mujapuramAM sthAnAMtarita banIne hAlamAM taLAjA-tIrthamAM ekamAtra pratiSThita kRSNa vAsudeva dvArA nirmita neminAtha prabhujIne ja jIvita pratimA tarIke biradAvI zakAya. aa # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 (O) Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvitasvAmI pArzvaprabhunI pratimAthI maMDitA eka mAtra tIrtha jIrAvAlAjI jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 sthAno-dezomAM jene rAjA tarIkenuM gauravavaMtu sthAnamAna ApI zakAya. e rAjasthAna ! sthAno-dezo to ghaNAMbadhAM che, paNa emAM rAja tarIkenA tAjane je zobhAvI | zake, evA rAjasthAnanI vizeSatA enI dharatI para Thera Thera | pratiSThita gaganacuMbI zikharothI zobhI rahelAM maMdiro-tIrtho che. AvuM ja eka jIrAvalAjI tIrtha che. seMkaDo kilomITara sudhI vistarNa arAvali girimALAnI godamAM gauravonnata zikhare khaDAM rahelA agaNita maMdiro - tIrthomAM prabhAvanI dRSTie jIrAvalAjInI zAna mAna ane Ana bAna to koI anokhI ja che. tIrthakaromAM puruSAdAnIya tarIke pratiSThita zrI | pArthaprabhunI eka anokhI vizeSatA jema e che ke, prabhu pArthanA janma pUrve ja emanI pratimAjIo banI cUkI che hatI, temaja khuda tIrthaMkara bananArA zrI nemikumAre e pArzva bhAga-2 0 # 2 . thI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 pratimAnA prakSAlajaLanA prabhAve jarAsaMdhanI jarA nivArI hatI, ema jIrAvalAjI tIrthanI anerI eka vizeSatA e che ke, vizvabharamAM kyAMya paNa koi paNa prabhujInI pratiSThA thatI hoya, to tyAre gabhArAmAM kesaravarNA akSaromAM 'OM hrauM zrIM jIrAulI pArzvanAtha rakSAM kuru kuru svAhA' lakhavA dvArA A prabhujInuM savizeSa smaraNa karAya che. zrI jIrAvalA pArzvanAthanI A vizeSatA to jagajAhera che. taduparAMta jIrAvalAjInI ekadama aprasiddha chatAM hastalikhita pramANothI pramANita, kyAMya jovA na maLe, evI bIjI eka vizeSatA e che ke, A tIrthamAM jIvitasvAmI pArzvanAthajI prabhu pratiSThita che. jIvitasvAmI tarIke zrI mahAvIra prabhunI pratimAjIo aneka upalabdha che, paraMtu jIvitasvAmI pArzvanAtha tarIke to eka mAtra jIrAvalApArzvaprabhu ja vartamAna kALamAM upalabdha thAya che. jIvitasvAmI pArzvanAtha prabhujInI pratimAno itihAsa kaMIka nIce mujaba che : aprasiddha hovA chatAM A itihAsa hastaprata dvArA pramANita che. pArzvanAtha prabhujInI vidyamAnatAmAM prabhunA prathama zrI zubha gaNadharano sadupadeza pAmIne arbudAcalanI AsapAsamAM AvelA ratnapura nagaranA rAjavI candrayaze pArzvaprabhujInI pratimA bharAvI, ghaNA kALa sudhI pUjAyA bAda bhUmigata karavAmAM Avela e pratimAjInuM svapnasaMketa dvArA jIrApallI gAmamAM rahetA dhAMdhU nAmaka zrAvaka dvArA vi.saM. 1109mAM siMholI nadImAMthI pragaTIkaraNa thayuM. e pratimAjInI jIrAvalA pArzvanAtha tarIke pratiSThA thayA pachI vikramanI cothIthI AThamI sadI sudhInA samaya gALAmAM maMdiranA jIrNoddhAra thatA rahyAno ullekha maLe che. prabhu mahAvIra paramAtmA arbudAcala AsapAsanI e bhUmi para Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicaryA hovAnI jema jIrApallI jainonI mahAnagarI tarIke prakhyAta hovAnA ullekho itihAsamAM maLe che. bhAratanA bhAgalA thayA, e pUrve hAlApradeza tarIke oLakhAtA pAkistAnanA e pradezanA jaina saMgha pAse hastalikhita pratono eka saMgraha hato. hAlAno e jaina saMgha rAjasthAnanA byAvaramAM vasavATa mATe e hastapratone paNa sAthe laIne Avyo, byAvaramAM e hastaprato hAlA jaina saMghanA bhaMDAra tarIke surakSita che. AmAMnI eka pratamAM AjathI lagabhaga 800 varSa pUrve thayelA zrI merutaMga sUrijI mahArAje uparokta vigatano ullekha karyo che. muslimono dharmAMdha yuga AvatAM jIrAvalA pArzvaprabhunI pratimAne surakSAnI dRSTie mULa gabhArAmAMthI sthAnAMtara karIne bhamatImAM sthApita karyA hovAnuM anumAna thaI zake. A ja rIte vi.saM. 2020mAM bAvana jinAlayanA rUpamAM jIrAvalAjI maMdiranuM jIrNodvAra pUrvakanuM navanirmANa mevADa kesarI pU.A.zrI himAcalasUrIzvarajI mahArAjanI nizrAmAM thavA pAmyuM, tyAre paNa mULanAyaka jIrAvalA pArzvanAtha prabhujInI pratimAne bhamatImAM ja pratiSThita rahelA devAyA hoya, e paNa susaMbhavita gaNAya. je pArzvanAtha prabhunA puNyanAmathI jIrAvalAjInI khyAti sarvatra phelAyelI hatI ane che e jIvitasvAmI pArzvanAtha prabhujIne ja bAjumAM birAjamAna thayelA joIne aneka pU. AcAryadevo ane saMghone evo manoratha thato raheto hato ke, A pratimAjI mULanAyaka tarIke mULa maMdiranA ja mULa garbhagRha gabhArAmAM kyAre pratiSThita thAya? A pratimAjI chellI pratiSThA pUrve gabhArA bahAra dIvAlanA gokhalAmAM jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 9 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 * 10 birAjamAna hatI ane tyAre mULanAyaka tarIke zrI neminAtha prabhujI vidyamAna hatA. tIrtha pArzvanAtha prabhujInuM ane mULanAyaka zrI neminAtha bhagavAna ? AvA savAlanA ukela mATe chellI pratiSThA vakhate zrI pArzvanAtha prabhujInI navI pratimA mULanAyaka tarIke pratiSThita karavAmAM AvI. chellI pratiSThA pachI koI kAraNasara A maMdiramAM zilpa saMbaMdhI aneka doSo dRSTigocara thatA rahyA hatA. temaja tIrthanA gauravane anurUpa AthIya vadhu suMdara maMdira hovuM joIe. ema ghaNA ghaNAne varSothI ekasarakhI rIte pratIta thaI rahyuM hatuM. A mATe ghaNIbadhI vicAraNAo paNa thatI rahI hatI. paNa kALa hajI pAkyo hoya, ema lAgatuM na hatuM. ethI mAtra vicAraNAothI AgaLa vadhIne koI nakkara kArya thatuM na hatuM. vahIvaTadAro paNa maMdirano AmUlaphUla jIrNodvAra thAya, evI bhAvanA sevatA ja rahetA hatA, kema ke anekAneka doSo dUra karavAno A sivAya koI vikalpa ja na hato. pArzvanAtha prabhujInAM tIrtho tarIke prakhyAta keTalAMka maMdiro-tIrthadhAmo jIrNoddhArita banyA bAda yAtrikone aneruM AlaMbana pUruM pADanArAM banI rahyAM hatAM. e paNa vahIvaTadArone najara samakSa ja hatuM. paraMtu daivI saMketo vinA punaruddhAranuM A kArya saMbhavita ja na hatuM. AjathI thoDAka varSa pUrve Avo eka prayatna thatAM prabhujIne vinaMtI karavAmAM AvI ke, o jIvita jIrAvalA pArzvanAthaprabhu! Apane ame mULanAyaka tarIke mULa gabhArAmAM pratiSThita karavAnI bhAvanA rAkhIe chIe. Apa amane saMmati sUcaka na Apo. A vinaMtInA svIkAra rUpe saMketa ane zakuna maLI jatAM vahIvaTadAro ane bhAratavarSIya tIrthabhakta bhAvikonA AnaMdano pAra na rahyo. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnI ja phaLazruti rUpe hAla cAlI raheluM tIrthoddhAranuM kArya navA navA vikramonA sarjanapUrvaka AgaLa vadhI rahyuM che. sau koI evI manoratha mALA pheravI rahyA che ke, vikrama - sarjaka jIrNoddhAra vahelI take pUrNa thAya ane vikramAtivikramasarjaka pratiSThA mahotsavanI ujavaNIpUrvaka jIrAvalAno jaya jayakAra kyAre gaganagAmI bane, e rIte punaH vahelI take guMjI UThe. / vadhAmaNI ! jagajayavaMta zrI jIrAvalA pArzvanAtha prabhujIne navanirmita saMgemaramara bhavya jinaprAsAdamAM pratiSThita karavAnuM maMgalamuhUrta udghoSita thatAM sakaLasaMghamAM AnaMda-maMgaLanuM vAtAvaraNa chavAI javA pAmyuM che. janmabhUmi paMcAga mujaba jenA tithi-tArIkha nIce mujaba che. vi.saM. 2073, mahAsuda-13, tA.9-2-2017, guruvAra janazAsanA jyotiparI bhAga = rIte jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 1 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartamAnakAlIna devakRta daherAsara jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 gujarAtanI gauravavaMtI dharatI para "pATaNa'nA nAme oLakhAtA traNeka nagaromAM koI ne koI vizeSatA jovA maLe che. aNahilapura pATaNa to virala vizeSatAonA eka amUlya khajAnA samuM ja che. zrI hemacandrAcAryanA prabhAve siddharAja ane kumArapALa jevA rAjavIoe A nagarIne itihAsamAM je rIte suvarNa-likhita banAvI, jinabiMbajinAgamono pratimAjI-pratono je vAraso Aja sudhI A pATaNe jALavI jANyo, e to suprasiddha ja che. prabhAsapATaNa tarIke oLakhAtI bhUminI vizeSatAo jaina karatA ajaina itihAsamAM vadhu pramANamAM lakhAyelI jovA maLe che. hinduonA tIrtha tarIke jANItuM-mAnatuM A sthaLa zrI candraprabhasvAmInA tIrtha tarIke paNa jainajagatamAM jayavaMta che. aNahilapura ane prabhAsapATaNa to Ama ThIka ThIka jANItAM che. paNa soraTha pradezamAM pATaNa vAva tarIke ha # ' Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oLakhAtuM dhorAjIthI bAvIsa ki.mI. dUra AveluM sthAna to ThIka ThIka ajANyuM che. paNa devanirmita sImaMdhara jinAlayanA dhAma tarIke have pATaNa vAva prasiddhi pAmI rahyuM che. vartamAnakALamAM devanirmita jinAlayanA ekamAtra dhAma tarIke pATaNa vAvano paricaya pAmavA jevo che. A paricaya pAmyA pachI to zrI megharatha deva nirmita sImaMdharasvAmInA pATaNavAva sthita jinAlayanI yAtrA karavAnI bhAvanA na jAge, to e ja navAI gaNAya. soraThanA vikhyAta yAtrAdhAma jUnAgaDhanI najIka AvelA dhorAjI zaherathI A pATaNavAvanI yAtrArthe jaI zakAya che. pATaNavAvamAM thoDA samaya pUrve kAMtibhAInA nAme jANItA eka zrAvaka rahetA hatA. mRtyu pAmIne eo baMtara-nikAyamAM utpanna thayA. pUrvanI prItinA kAraNe teo avAranavAra svajano pAse AvIne paraco darzAvatA. emanuM devanAma meghanAtha deva ! eka vAra vAtamAM ane vAtamAM svajanoe meghanAtha devane pUchyuM ke, Apa sImaMdharasvAmInA darzane padhAryA cho ke nahi ? gatajanmamAM paNa sImaMdharasvAmInA nAmathI aparicita meghanAthadeve Azcarya sAthe svajanone jaNAvyuM ke, meM to sImaMdhara svAmInuM nAma paNa sAMbhaLyuM nathI, pachI meM darzana to kyAMthI karyA hoya? paNa have huM jarUra sImaMdharasvAmInA darzanano lAbha vahelI take lIdhA vinA nahi ja rahuM. Avo preraka prazna karavA badala tamAro AbhAra! avadhijJAna-virbhAgajJAnanA prakAzamAM meghanAtha deve sImaMdharasvAmInuM svarUpa jANI lIdhuM. jJAnanA prakAzamAM emane je rUpa-svarUpamAM sImaMdharasvAmI pratibhAsita thayA, ethI khUba khUba prabhAvita banIne meghanAtha deva mahAvideha 9 jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 14 kSetramAM pahoMcI gayA ane sAkSAt sImaMdhara svAmInAM darzana karIne teo prabhunI amRtajharatI dharmadezanA sAMbhaLavAmAM tallIna banI gayA. meghanAtha deva mATe mahAvideha kSetra, sImaMdharasvAmI ane dharmadezanAnuM zravaNa : A badhuM paheluMvaheluM ja hatuM. paNa A badhuM emane maMtramugdha banAvI gayuM. emAM paNa prabhunAM mukhe dharmadhArAnuM je amRta jharI rahyuM hatuM, enA pAne - zravaNe to emano aMtarAtmA DolI ja UThyo. pachI to meghanAtha deva avAranavAra sImaMdharasvAmInI vANI sAMbhaLavA javA mAMDyA. pATaNavAvamAM eka vAra svajano samakSa pragaTa thaIne meghanAtha deve prabhu ane prabhuvANInuM je dilacazpa varNana karyuM, e sAMbhaLIne to svajano chakka thaI gayA. potAne Avo divya lAbha maLavA badala meghanAthe svajanono khUba khUba upakAra mAnyo. sImaMdharasvAmInAM darzana thayA bAda to meghanAtha deva jANe sImaMdharasvAmImaya ja banI gayA. koI koI prazna kare, koI samasyA rajU kare, koI mUMjhavaNa vyakta kare, tyAre meghanAtha deva eka ja vAta kare ke, sImaMdharasvAmInuM pUjanaraTaNa-kIrtana karo. badhA ja savAlo ukelAI jaze. sImaMdhara svAmIne sAcI rIte je bhaje, ene koI jAtanI ciMtA karavAnI rahe ja nahi. meghanAtha devanI A vAta sAMbhaLIne svajanonA haiyAmAM sImaMdhara svAmInI bhakti UbharAvA mAMDI. mahAvidehamAM vicaratA sImaMdharasvAmInuM avataraNa bharatakSetramAM ane e paNa pATaNavAvamAM pratimA svarUpe thAya, evI bhAvanAnI eka dahADo bharatI AvI ane meghanAtha deve svajano samakSa evo manoratha vyakta karyo ke, tamArA mAdhyame, tamane sau Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghane nimittamAtra banAvIne huM sImaMdharasvAmInuM eka maMdira pATaNavAvamAM nirmANa karavA icchuM chuM. mane vizvAsa che ke, tame sau mArI bhAvanAne saharSa vadhAvI lazo. bhAvatAM bhojana sAmethI pIrasAvAnI vadhAmaNI jevI vAta hoya, e rItanI A bhAvanAne saue vadhAvI lIdhI. svajano-saMghane to mAtra nimittamAtra ja banavAnuM hatuM, badhI ja javAbadArI vahana karavAnI meghanAtha devanI taiyArI hatI. phaMDa-phALo ke TIpa karavAnI to vAta ja nahotI. jarUra mujabanI Arthika sahAyathI mAMDIne, sImaMdhara svAmIjInI pratimAnA navanirmANa sudhInuM uttaradAyitva meghanAtha deve sAmethI svIkArI lIdhuM ane zubha ghaDIpaLe maMdira-nirmANano prAraMbha thayo. meghanAtha deva munaSyonA mAdhyame ja badhuM kArya karAvavA icchatA hatA. ethI vahIvaTadArone jarUra mujaba Arthika sahAya mAMgyA vinA ja maLatI gaI, eka tarapha maMdiranuM kArya AgaLa vadhatuM gayuM, to bIjI tarapha sImaMdharasvAmInAM 45 iMcanAM bhavya pratimAjInuM ghaDatara-kArya jayapuranA eka kArIgara dvArA mAtra aDhAra divasamAM ja paripUrNa thavA pAmyuM. pratimAjInA ghaDatara-kAryamAM kArIgaranI kaLA uparAMta haiyAnI bhakti ane bhAvanA vipula mAtrAmAM ThalavAtAM jANe sAkSAt sImaMdharasvAmInuM avataraNa thayuM hoya, evI manohArI mudrA e pratimAmAM pratibiMbita thavA pAmI. manuSyone mAdhyama banAvIne meghanAtha deva badho ja lAbha jAte levA jANe kRtanizcayI hatA. ethI aMjana pratiSThA saMbaMdhI muhUrtAnI pasaMdagI paNa emaNe jAte ja karI. e mujaba vi.saM. 2060nA caitra mahinAmAM aMjana-pratiSThAno abhuta prasaMga pATaNavAvanA AMgaNe UjavAyo. jyAre jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 11 1 . ' ) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 16 sImaMdhara svAmIjInI mUrtinI puNya pratiSThA thavA pAmI, tyAre sakaLa saMghane dRSTigocara thAya, e rIte apArthiva eka tejalisoTo prabhu pratimAmAM saMkrAnta thaIne pratimAjInI sAtizayatAno sAkSAtkAra karAvI gayo. meghanAtha deve A prasaMganI ujavaNI vakhate bIjA bIjA RddhivaMta devone AmaMtrita karyA. ethI adbhuta rIte pratiSThA prasaMga UjavAyo. devonI svacchatApriyatA ane sugaMdhIpriyatA suprasiddha hovAthI pATaNavAva gAmamAM je svacchatA ane sugaMdhanuM vAtAvaraNa pratiSThAnA avasare chavAI gayuM, enI ochAvattA pramANamAM jhAMkhI Aje paNa pATaNavAvamAM jovA maLe che. devasRSTi hayAta che ane enA paracA Ajeya anubhavAya che enI sAkha pUrato A prasaMga devakRta derAsaranA darzanakAje yAtrikone AmaMtratI sImaMdharasvAmI jinAlayanI e ghaMTaDIo Ajeya raNakI rahI che ane zikhara parathI e dharmadhvajA dinarAta laherAI rahI che. 'pAThazALA'mAM A. zrI pradyumnasUrijI dvArA thayela ullekha mujaba pAlitANAnA prAMgaNe zatruMjayanA zikhare siMhadeve banAvela zrI zAMtinAtha prabhunuM maMdira jo bhUtakAlIna bhavya itihAsa che, to pATaNa vAvamAM meghanAtha deva dvArA nirmita sImaMdharasvAmInuM A jinAlaya vartamAna kALano bhavya vaibhava che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja prabhu-pratimAnAM darzanano kevo pracaMDa-pratyakSa prabhAva! duSamakALa jinabiMba-jinAgama bhaviyaNa kuM AdhArA' zrI zubhavIranI A vANImAM so TacanA suvarNa jevuM eka | satya kevuM jhagArA mAratuM jhilAyuM che, enI pUrI pratIti karAvI jatI A ghaTanA che. paramAtmA jemAM pratibiMba rUpe pratiSThita hoya, evI pratimAno prabhAva A kaliyugamAM paNa kevo jhaLahaLato jovA maLe che. enuM darzana A prasaMga karAvI jAya che. lIMbaDI pAse rAIsAMkaLI nAmanuM eka gAma, sthAnakavAsI saMpradAyamAM UcharelAM mAtA zAradAbena ane pitA harSadabhAI A vatanabhUmi choDIne jyAre dhaMdhArthe amadAvAda rahevA AvyA, tyAre emane evI kalpanA paNa na hatI ke, potAnI dIkarI dhanalakSmI bhaviSyamAM sAdhvI jIvanano svIkAra karIne dhanalakSmI sAbita thaze. mUrti ane mUrtipUjaka zramaNa-zramaNIonA paricayathI vaMcita chaS jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 18 dhanalakSmIne vIseka varSanI yuvAvaye eka dahADo aNadhArI rIte ja eka sAdhvIjIno bheTo thaI gayo, A bheTo jinamUrtinA darzanamAM nimitta banI javA pAmyo. tathA pratimAno prabhAva ene saMyamadharmanI prApti karAvI gayo. A badhuM ja aNadhAryuM kaI rIte banI gayuM, e jANavA jevuM che. dhanalakSmI nAnapaNathI pUrvabhavanA saMskAra laIne AvI hatI, ethI ene satIjIono satsaMga khUba gamato. e moTI thatI gaI, ema dharmano raMga lAgavA mAMDyo. pAMceka varSa sudhI avAranavAra satIjI-sAdhvIjI pAse rahIne e dhArmika jJAna meLavatI rahI, pUrvabhavanA puNye mAtApitA evAM saMskArI maLyAM hatAM ke, dhanalakSmI saMyamI banavAnAM svapna nihALavA mAMDI, chatAM emaNe dhArmika jJAnanI prApti karatI dhanalakSmIne jarAya aTakAyata na karatAM, uparathI protsAhita karI. AnI phalazruti rUpe gharamAM saMyamanI vAto dhIme dhIme vega pakaDavA mAMDI. thoDA divaso bAda to saMyama kAje muhUrta-grahaNa karavA javA sudhInI vAto vAtAvaraNamAM guMjI rahI. mahAsatIonA satata sahavAsanA kAraNe dhanalakSmInA manamAM evI mAnyatA dRDhamUla banavA pAmI ke, saMpradAyanI mAnyatA viruddha jinamaMdiramAM javAya ja nahIM tathA maMdira mUrtimAM zraddhA dharAvatAM sAdhu-sAdhvIno saMga paNa karAya nahi. saMpradAyanA Ava sajjaDa saMskAra hovA chatAM dhanalakSmInA dila-dimAgamAM 'rakSApoTalI' aMgenI AsthAzraddhAnAM mULiyAM khUba ja UMDAM UtarI gayelAM hovAthI jyAMthI paNa 'rakSApoTalI'nI prApti thAya, evuM lAgatuM, tyAM e acUka pahoMcI jatI ane 'rakSApoTalI' dvArA surakSita thavAnI taka na cUkatI. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda eTale jinamaMdiranI nagarI ane sAdhu sAdhvIjIonuM satata saMcaraNa dharAvatI puNyabhUmi! pote jayAM rahetI hatI, e poLanI najIkamAM ja eka upAzraya hato, enI najIkamAM bhavya jinamaMdira hatuM, emAM pratiSThita atyAlhAdaka jinabiMbo para to bhaktajano ovArI UThatA. dhanalakSmI eka dahADo "rakSApoTalI"nI AzAthI upAzrayamAM upasthita sAdhvIjI pAse pahoMcI gaI. eNe sAvasahaja bhAve "rakSApoTalI'nI mAMgaNI mUkI. sAdhvIjInA saMsargamAM prathama vAra ja AvanAra dhanalakSmIne sAdhvIjIe Takora karI ke, pahelAM vaMdana karavuM joIe, pachI ja AvI mAMgaNI karAya. dhanalakSmIe bALabhAve javAba Apyo ke, ame sthAnakavAsI chIe. mahAsatIjI sivAya bIjAne amArAthI vaMdana kaI rIte thAya ? paristhiti parakhI laIne sAdhvIjIe kahyuM : sAruM to ema kara, tuM daherAsaramAM jaIne darzana karI Ava, tyAM sudhI huM rakSApoTalI kADhI rAkhIza. basa, sAme ja daherAsara che. tuM darzana karIne AvIza, to ja tane rakSApoTalI maLaze. sthAnakavAsI saMskAro avarodhaka banatA hatA, chatAM rakSApoTalI' meLavavAnI lAlace dhanalakSmI maMdiramAM pahoMcI gaI. paLa be paLamAM to camatkAra sarajAyo. prabhunI e pratimAnAM darzana thatAM ja dhanalakSmI koI avanavI ja vicArasRSTimAM khovAI gaI. Aje pahelI vAra ja "sthAnakanA saMskAromAMthI bahAra nIkaLIne maMdirano mAhola mANI rahI hatI. prabhupratimA jotAM ja ene ema lAgavA mAMDyuM ke, sAkSAt bhagavAnano bheTo thayo che. Aja lagI huM AvA divyadarzanathI vaMcita rahI, e mAruM kevuM kamabhAgya? jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 2 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamabhAgya badala lamaNe TakorA mAravA karatAM have A saubhAgya satata satkAratA rahevuM joIe vidhi-vidhAnanI jhAjhI gatAgama na hovA chatAM je rIte saMta-satIjI samakSa dhanalakSmI jhUkI paDatI hatI, enA karatAMya savAyA bhaktibhAva sAthe rakSApoTalIne bhUlI jaIne eNe sAdhvIjI samakSa navo ja savAla rajU karyo : prabhupratimAnAM darzane huM to nyAla thaI gaI. maMdiranI aMdara Aje jiMdagImAM meM prathama vAra ja paga mUkyo. paNa mane je AnaMda thayo, e huM varNavI zakuM ema nathI! tame AvA prabhujInAM darzana karavA jAva cho kharAM ? sAdhvIjIno javAba hatoH savArano zubhAraMbha ja ame prabhudarzanathI karIe chIe. devadarzana vinA amArAthI moDhAmAM pANInuM TIpuM paNa na naMkhAya, amArI jIvanacaryAmAM prabhu-darzana'to abhinna aMga rUpe saMkaLAyeluM che. - sAdhvIjIno A javAba sAMbhaLIne dhanalakSmIno AnaMda ora vadhI gayo. ene bIjo eka vicAra Avyo ke, mArI dIkSAnI vAto sthAnakavAsI saMpradAyamAM cAlI rahI che. jo huM A sAdhvIjInI pAse ja saMyama svIkAruM, to ja mane AvA prabhu-darzana roja roja thatA rahe. sthAnaka saMpradAyamAM mArI dIkSA thAya, to pachI AvAM divyadarzanathI huM sAva ja vaMcita rahI jAuM. vicAramagna banelI dhanalakSmInA hAthamAM rakSApoTalI ApatAM sAdhvIjIe kahyuM : tAre rakSApoTalI joItI hatI ne? le, A rakSApoTalI! dhanalakSmIne to prabhu-darzananuM ja gheluM lAgyuM hatuM. rakSApoTalIno svIkAra karatAM eNe pUchyuM: Apa mane dIkSA Apazo? jinapratimAnAM darzana roja karavA zuM maLe, e mATe huM tamArI pAse saMyama svIkAravA icchuM chuM. 8 # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame jo hA pADatA ho, to huM kAle ja saMyama grahaNa karavA ApanI pAse AvI jAuM. dhanalakSmInI A mAMgaNI sAdhvIjIne bALaceSTA jevI bhAsI. emane thayuM ke, ATalI ane AvI utAvaLa karatI AnuM magaja to bhramita thaI gayuM nahi hoya ne ? lapamAMthI chaTakavA emaNe kahyuM : dhanalakSmI ! tuM sAmenA upAzrayamAM jA. amane vizvAsa che ke, tyAM tArI mAMgaNI jarUra svIkRta thaze. dhanalakSmIe to manomana nizcaya karIne gAMThavALI dIdhI hatI ke, mUrtipUjaka saMpradAyamAM ja saMyamI banavuM. to ja prabhupratimAnuM pratidina darzana karavAno lAbha maLe. gharamAM potAnI dIkSAnI vAto zarU thaI hatI. ethI vahelI take dIkSA laI ja levAno manoratha enA manamAM doDAdoDa karI rahyo hato. sAmenA upAzrayamAM birAjamAna sAdhvIjI samakSa dhanalakSmI pahoMcI gaI. eNe bhUmikA rUpe thoDIka vAto rajU karyA bAda potAnI bhAvanA rajU karI : Apa mane saMyama pradAna karatA ho, to kAle ja huM AvI jAuM. moDuM karIza, to mArI manorathamALAnA maNake maNakA veravikhera thaI jaze. mATe kRpA karIne hA pADo, to gharamAM paNa jANa karyA vinA gupta rIte saMyama svIkAravAnI mArI pAkI ane pUrepUrI taiyArI che. dhanalakSmInI bhAvanAno svIkAra karatAM sAdhvIjInuM mana | mAnatuM na hatuM. emaNe manomana evI mAMDavALa karI ke, atyAre hA pADavAmAM zuM jAya che? lAgatuM nathI ke, A rIte ? sAmethI dIkSA levA A dhanalakSmI Ave. chatAM paNa e jo Avaze, to sAhasa karIne dIkSA ApavI ja paDaze. sAdhvIjIne vizvAsa besato na hato ke, dhanalakSmI A rIte dIkSA levA AvavAnuM sAhasa kare. chatAM hoThethI hA 9 jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 1 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-led ShP]]le ++ * 22 pADatAM emaNe kahyuM ke, tuM tAruM vacana pALIza. to pachI amAre amAruM vacana pALavuM ja paDaze. dhanalakSmI ATaluM vacana laIne vidAya thaI. eno nirNaya aNanama-aDaga hato, ene vizvAsa hato ke, huM jo saMyamI banI ja jaIza, to mAtApitA Adi koI svajano eTalAM badhAM avarodhaka to nahi ja bane ke, mAre saMyamaveza choDI devA lAcAra banavuM paDe! dhanalakSmInI vidAya bAda sAdhvIjIne thayuM ke, kAle kadAca dhanalakSmI AvI jAya, to ApaNe khoTA na TharIe, mATe kAMIka yogya vyavasthA vicArI levI joIe, surakSA paNa rAkhavI joIe ane khAsa khAsa AgevAnone paNa vizvAsamAM laI levA joIe. Ama, aMdarakhAne sAdhvIjIe badhI ja jAtanI pUrva taiyArI karI rAkhI, bIjI tarapha dhanalakSmI paNa saMyamanuM sAhasa kheDavAnA nakkara nirNaya sAthe bIje divase AvI pahoMcatAM saMyama svIkAravAnI bhAvanA e pUrI karIne ja rahI. prabhupratimAnAM darzanano kevo pratyakSa ane pracaMDa prabhAva! prApta mAhitI mujaba dhanalakSmI Aje pU. sAdhvIjI zrI kalpitamAlAzrIjInA nAme pU. sAdhvIjI ratnamAlAzrIjInAM ziSyA tarIke zAsanasamrATa sAdhvI samudAyamAM suMdara sAdhanA karI rahyA che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coranuM citta parivartana bhoyaNI tIrtha ane A tIrthamAM mULanAyaka tarIke pratiSThita zrI mallinAthadAdAnuM nAma to ghaNAbadhAe sAMbhaLyuM ja haze ! mahA suda dazamanI pratiSThAno divasa keTalAMya paMcAMgomAM lakhAto hoya che, ethI bhoyaNI tIrthanI sAlagIrInI A tithithI paNa keTalAya paricita ja haze. paraMtu bhoyaNInA zrI mallinAtha dAdAnA pratiSThApaka ane zrI bAbubhAI kaDIvALA vacce koI sagapaNa saMbaMdha haze? evI koI kalpanA AvavIya saMbhavita haze kharI? AjathI lagabhaga 130 varSa pUrvenA itihAsamAM DokiyuM karIzuM, to | bAbubhAI gIradharalAla kaDIvALAnA dAdA nagarazeTha cunIlAla joItArAmanuM nAma mallinAthadAdAnA pratiSThApaka tarIke itihAsa sAthe saMkaLAyeluM joIne ApaNo AnaMda niravadhi banI gayA vinA nahi rahe. vi.saM. 1940nI sAla ane mahA mahino, jaina ajaina prajA mATe AsthAnuM dhAma gaNAtA bhoyaNI tIrthamAM pratiSThA-prasaMganI jAherAta thatAM ja AsapAsanA jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 2 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 24 vAtAvaraNamAM koI anokho dharmaraMga relAyo. divaso vItatA gayA, ema pratiSThA mahotsavano raMga jAmato gayo. saunA manamAM e ja savAla hato ke, mallinAtha dAdAnI pratiSThA karavA koNa bhAgyazALI banaze ? ullAsa ane utsukatAbharyA AvA vAtAvaraNa vacce prabhujIne pratiSThita karavAnI bolIno prAraMbha thayo. rasAkasI ane bolIno AMka paNa vadhato ja gayo. AjathI 130 varSa pUrvenA e kALamAM 20 hajAranI bolI bolavA dvArA pratiSThAno lAbha meLavavA kaDInA nagarazeTha cunIlAla joItArAma bhAgyazALI nIvaDyA. 20 hajAranI bolIne sau AzcaryabharyA aMtare anumodI rahyA. e jamAnAmAM A rakama khAsI moTI gaNAya, evI hatI. A pachI navakArazIno lAbha levAnI bolI zaru thatAM pAMca hajAra rUpiyAmAM A lAbha paNa zrI cunIlAlabhAIe zrI gulAbacaMda maMgaLanA nAme lIdho. A nAmane AgaLa karIne ja teo nAnomoTo koI paNa lAbha letA. kula 25 hajAra rUpiyAmAM AvA be lAbha maLyA bAda cunIlAlabhAIno AnaMda niravadhi banyo, to ATalI moTI rakamano sadvyaya karanArA cunIlAlabhAI para sau aMtaranI anumodanAno abhiSeka karI rahyA. AthIya vadhu aciraja to tyAre sarajAyuM ke, ATalI moTI rakamanI cukavaNI karavA gADuM mokalIne cunIlAlabhAI pratiSThA pUrve ja baMne bolInI 2kama tIrthanA caraNe samarpita karI dIdhA pachI mallinAthadAdAnI pratiSThA ane saMghajamaNano lAbha levA dvArA kRtArtha banyA. bAbubhAI kaDIvALA tarIke saMghamAM prasiddha banela vyaktitvanA mULamAM dAdA tarIke cunIbhAInI AvI udAratAbharI bhakti chupAyelI hatI. bhaktithI bharapUra zrI cunIbhAInuM audArya ane prabhu pratyenI akhUTa zraddhAnuM pratIka banI jatI A ghaTanAne hajI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaLa joIe. e pratiSThAprasaMge sAdharmikonI bhakti uparAMta audArya rUpe zraddhALu ajainonA jamaNavAra paNa evA adbhuta thavA pAmyA ke, 'zIrA mATe zrAvaka thavAnI' lokokti tyArathI pracalita banI ema kahevAya che. kAmanAnA jIvatarane ane lakSmIne kRtArtha banelI mAnIne nagarazeTha cunIlAle kaDI javAnI taiyArI karI. 25 hajAra rUpiyAno sarvyaya karavAthI emanI nAmanA DaMkA e pradezamAM e rIte vAgI cUkyA hatA ke, eno dhvani cora lUMTArA jevI gaNAtI vyaktionA kAnamAM paNa pravezyA vinA nahoto rahyo. bhoyaNInA bhagavAna mallinAthanA caraNe Avo suMdara lAbha maLavA badala oLaghoLa banIne namavApUrvaka punaH Avo lAbha maLato rahe, e mATenI prArthanA rajU karIne ane gADAM joDIne nagarazeTha cunIlAle kaDI javAnA raste prayANa karyuM. - bhoyaNI-kaDI vacce deusaNA nAmanuM eka gAma AvatuM hatuM. deusaNA bahu dUra nahotuM.e pUrve ja raMgamAM bhaMga pADato koI jaMga jAme, evI bIkanI pUrvabhUmikA racato eka avAja Avyo. zeTha ! UbhA rahI jAva ane je kaMI mAlamattA hoya, e paLanoya vilaMba karyA vinA amArI AgaLa mUkI do, siMhanI trADa jevo A avAja nagarazeThane kaMpAvI na zakyo, thoDI paNa svasthatA gumAvyA vinA bhagavAna para bharoso mUkI daIne emaNe kahyuM : bhoyaNInA bhagavAnano prasAda laIne huM Avyo chuM mATe pahelAM tame e prasAda ArogI lo. pachI tamArI mAMgaNI aMge jarUra vicArIzuM. trADa pADanArA be-traNa cora lUMTArA zeThano A prastAva sAMbhaLIne TharI ja gayA. bhagavAnanA prasAdanI vAta jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 * 25 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI, tyAM bIjuM to zuM bolI zakAya ? zeThe lADavAgAMThiyAno karaMDiyo kholIne e coronI sAme dharI dIdho. eTaluM ja nahi, Agraha karI karIne zeThe traNe corone tRpta karI dIdhA. tRptino oDakAra khAtA khAtA coro zeThanA AvA audArya para oLaghoLa banI gayA hatA. zeTha samakSa mAMgaNI rajU karavA have coronuM mana mAnatuM na hatuM. tyAM to zeThano avAja Avyo : bolo, have tamAre je kaMI mAMgaNI mUkavI hoya e mUko. tamane sAMbhaLavAnI mArI pUrI taiyArI che. corone zeThanA dedAramAM devanuM darzana thaI rahyuM hatuM. emaNe kahyuM, zeTha! mAMgaNI mUkI, tyAre ame cora hatA. have kaMI ame cora nathI rahyA che, jethI mAlamattA mUkI devAnI vAta amArA moMmAMthI nIkaLI zake, bhagavAnano prasAda amArA peTamAM gayo ane amArA vicAromAM parivartana AvI gayuM. ame AvyA to hatA bhakSaka banavA, paNa have to tamArA rakSaka banavA mAMgIe chIe, tamAruM anna amArA peTamAM gayuM che, ethI namakaharAma banIe, to amArAmAM mANasAI paNa Take kharI ? tamArA hAthe bhagavAnano prasAda pAmIne dhanya banI gayA chIe, ethI ame vInavIe chIe ke voLAviyA tarIke amane kaDI sudhI sAthe AvavAnI rajA Apo, to tamAruM anna peTamAM gayuM, enuM RNa kaMIka adA karI zakIe. ATaluM bolatAM bolatAM to traNe cora gaLagaLA banI gayA, coronA citta parivartanathI camatkRta banelA zeThanI sthiti paNa AvI ja hatI, coronI A vAta sAMbhaLIne emanI AMkha paNa harSAzruthI chalakAI UThI. emane thayuM ke, AnuM nAma e ja "dharmo rakSati rakSitaH' mAro aucitya dharma jALavyo, to e dharme AvA aNInA avasare mane rakSaNa pUruM pADyuM. bhakSakane ja rakSaka banAvanAra mallinAtha dAdAne ghaNI khammA! ja # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamaMdiranuM gaurava jALavavA kAje saurASTramAM jeTaluM bhAvanagara prakhyAta che, ethIya vadhu bhAvanagaramAM dAdAsAheba nAmaka sthAna vikhyAta che. A sthAnamAM zrI mahAvIsvAmI bhagavAnanuM jinAlaya AveluM che. enI pratiSThA vakhatano eka prasaMga sAMbhaLIe, to maMdira karatAM UMcI bahumALI bilDiMgomAM rahenArAonI AMkha UghaDI gayA vinA ane UMgha UDI gayA vinA na rahe. vi.saM. 1959nA vaizAkha mahine zrI mahAvIrasvAmI jinAlayanI pratiSThAno mahotsava pU.paM.zrI gaMbhIravijayajI mahArAjanI nizrAmAM UjavAyo, ApaNI kalpanAmAM paNa baMdhabesato na thAya, evo eka prasaMga e vakhate banavA pAmyo, jenA kAraNe e pratiSThA-mahotsava Ajeya bhulAyo nathI. pratiSThAnA e prasaMge mukhya maMdiranA zikhara para dhvajAropaNa karavAno caDAvo sArI bolI bolIne zreSThI zrI tribhuvana bhANajI nAmanA zraddhAnii eka zrAvake lIdho. jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 1 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 28 zubha ghaDIpaLa AvatAM teo dhvajAropaNa karavA zikhara para caDyA, muhUrtanI ghoSaNA thatAM ja emaNe anerA harSollAsa vacce zikhara para dhvajAropaNa paNa karyuM. A pachI emanI najara AjubAju pharI rahI hatI, tyAM ja derAsaranI sAva najIkamAM ja potAnA navA baMdhAyelA baMgalA para e najara ekadama sthira thaI gaI, pAMca mALa dharAvato e baMgalo navo ja taiyAra thayo hato. emAM paNa havAujAsa pUratA pramANamAM maLI rahe, e mATe baMgalAnA pAMcamA mALamAM lagabhaga moTA pramANamAM lAkaDAno ja vaparAza thayo hato. lAkaDAnuM kAma paNa nakazI ane klAkArIgarIthI evuM adbhuta thayuM hatuM ke, ene jonAro eka vAra to TharI ja jato. dhvajAropaNa karIne zikhara parathI potAnA baMgalAnuM avalokana karI rahelA tribhuvana bhANajIne Aja lagI koI vAra na Avyo hoya, evo eka vicAra AvatAM ja eo gaMbhIra ane ciMtAmagna banI gayA. baMgalAnA pAMca mALa baMdhAIne taiyAra thaI gayA, tyAM sudhImAM kyAreya na AvelA e vicArano prakAra evo hato ke, jinamaMdiranA zikharanI UMcAI karatA mArA baMgalAnI UMcAI vadhAre hoya, to mAre ema cokkasa mAnI ja levuM joIe ke, jinamaMdiranA gauravane huM samajyo nathI. AvA gauravano mane vicAra Avyo hota, to meM mArA baMgalAne jinamaMdiranA zikhara karatAM vadhu UMco banatAM aTakAvI ja dIdho hato. sAruM thayuM ke, Aje vahelImoDI paNa mane mArI bhUlano khyAla Avyo. dhvajAropaNa karIne anya anya vyaktio nIce UtaravA mAMDI. paNa tribhuvana bhANajIne je vicAre gaMbhIra ane Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciMtita banAvI dIdhA hatA, enuM AgaLa vadhatuM vaheNa hajI aTakyuM nahotuM. ethI zikhara para UbhA UbhA ja eo vicArI rahyA hatA ke, jinamaMdiranuM gaurava jaLavAI rahe. e mATe have zuM karavuM joIe. jinamaMdiranuM A zikhara hajI UMcuM bane, to to hajI gauravanI punaH sthApanA thaI zake. paNa zikharanI UMcAI vadhAravI have to zakya ja gaNAya nahIM, hA. hajI mArA baMgalAnI UMcAIne ghaTADavI hoya, to jarUra ghaTADI zakAya, jinamaMdiranA gauravane akhaMDita rAkhavA mAro baMgalo khaMDita thAya, toya mAre mana e gauravAspada gaNAya. AvuM mAruM bhAgya kyAMthI ke, eka mALa utArI levAthI jinamaMdiranI UMcAI binaharIpha banI rahe. zikhara para UbhA UbhA ja manomana eka nakkara nirNaya laI lIdhA pachI ja tribhuvana bhANajI nIce UtaryA. gharamAM to Aje AnaMdanA abIlagulAla UDI rahyA hatA, kema ke pUrA puNyanI pratIti karAvato dhvajAropaNano lAbha ane lahAvo maLyo hato ane e raMgecaMge UjavAI paNa gayo hato. A raMgamAM bhaMga paDyAM jevuM vAtAvaraNa tribhuvana bhANajI sarjavA mAMgatA nahotA. ethI bIje divase emaNe parivArane ekatrita karIne, gaI kAle manomana lIdhela nakkara nirNayanI jAherAta thaI zake evI bhUmikA racatAM kahyuM : 'jinamaMdira ane jainazAsananA gauravanI pratiSThAnA pratIka samo dhvajAropaNano lAbha to ApaNane pUrA puNye maLI gayo. paNa ApaNuM puNya ATaluM ja sImita nathI. Avo ja bIjo lAbha ApaNI pratIkSA karI kahyo che. bolo, ApaNane ja maLI zake, evo e lAbha levAnI icchA che kharI ? A lAbha maLe to ApaNane ja maLe ema jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 29 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. Avo lAbha to koNa jato kare ? mATe vicArIne kaho ke, Avo eka lAbha levo che kharo?' pUrA parivArano javAba "hakAramAM ja hoya, e asaMbhavita nahotuM, sau koIe jyAre UchaLatA ullAsa vacce lAbha levAnI tatparatA darzAvI, tyAre tribhuvana bhANajIe dhIme rahIne mULa vAta para AvatAM savAla karyo ke, jinamaMdira vadhu UMcu hovuM joIe ke ApaNo baMgalo vadhu UMco hovo joIe? ApaNA baMgalAthI jinamaMdiranI UMcAI vadhu hoya, to e ApaNA mATe gaurava levA jevuM gaNAya, paraMtu jo jinamaMdira karatAM ApaNA baMgalAnI UMcAI vadhu hoya, to te ApaNA mATe zaramajanaka gaNAya ke nahi ? zeThanA A savAlano javAba paNa hakAramAM Apavo paDe ema hovAthI sau koIe ekI avAje baMgalAnI UMcAIne zaramajanaka gaNAvI, tyAre lAlacoLa loDhA para ghaNano ghA karIne ene dhAryo ghATa ApavAnI takane jhaDapI letAM zeThe kahyuM : meM gaIkAle zikhare UbhA rahIne aMdAja kADhyo ke, ApaNo baMgalo jinamaMdira karatAM vadhu UMco jaNAya che. to bolo, have A mATe ApaNe zuM karavuM joIe? jinamaMdira para dhvaja to laherAto thaI gayo, paNa UMcAInI dRSTino gaurava-dhvaja hajI laherAto thayo nathI, Ano lAbha ApaNA sivAya koI meLavI zake ema nathI. mATe tame badhA ja saMmata thatA ho, to meM manomana evo nakkara nirNaya laI lIdho che ke, ApaNe ApaNA baMgalAno pAMcamo mALa jo utarAvI nAkhIe, to UMcAImUlaka gauravadhvajanI pratiSThA jinamaMdiranA zikhare karavAno lAbha the ApaNane maLe. pAMcamA mALAmAM lAkaDAno ja vadhu upayoga $ # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 (0) 0 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayo hovAthI A mALa utArI nAkhavAmAM bahu takalIpha ke muzkelI paNa paDe ema nathI. tribhuvana bhANajIe evI kunehapUrvaka vAta rajU karI ke, pUrA parivAre baMgalAno pAMcamo mALa utArI nAkhavA dvArA jinamaMdiranA gauravanI pratiSThAnA e nirNayane vadhAvI lIdho. zeTha to karyuM e kAma ne vIdhyuM e motIA kahevatane yathArtha karavAmAM mAnanArA hatA. ethI e ja divase suthAra-kaDiyAne bolAvIne emaNe kahyuM ke, je harSollAsapUrvaka tame A baMgalAno pAMcamo mALa banAvyo hato, ethIya savAyA harSollAsa sAthe tamAre A pAMcamo mALa utArI levAno che. kema ke jema jema A mALa utArAto jaze, ema ema jinamaMdiranI UMcAI vadhatI jaze. zeThanI A vAta sAMbhaLIne suthAra-kaDiyA to ThIka AkhA bhAvanagarano jainasaMgha Azcaryavibhora banI javA pAmyo, jinamaMdiranuM UMcAI-mUlaka gaurava vadhAravA A rIte potAnA baMgalAnA pAMcamA mALane toDI pADavAno nirNaya levo, e dhvajAropaNano caDAvo levA khAtara hajAro | lAkhonI bolI bolavA karatAMya vizeSa hatuM, bhAvanagarane e dahADe sagI AMkhe e jovA-jANavA maLyuM. e pratiSThAprasaMga Ajeya bhulAyo nathI, enA mULamAM A ghaTanAno savizeSa hisso hovAno koI dAvo kare, to te vadhu paDato na gaNAya. jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 2 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-leo [she]le Feng 32 AzcaryakArI guru-mUrtinAM mAtara tIrthamAM darzana gauravavaMto gujarAta deza che. tIrtha sadaMza jinamaMdirothI dharma-samRddha amadAvAda ane khaMbhAta jevA nagaronI vacce AveluM sAcAdeva sumatinAtha prabhuthI maMDita mAtara tIrtha zobhI rahyuM che. camatkArothI bharapUra A tIrthano itihAsa comera suvAsa relAvI rahyo che. e itihAsaneya TapI jAya, evA eka itihAsane A tIrthamaMdiranA pradakSiNA-pathamAM AvatI eka derIe jIva-jAnanI jema jatana karIne jALavI rAkhyo che. jinamUrtiothI maMDita derIomAMnI eka derImAM koI sAdhvIjInI pratimAnAM darzana thatAM ja darzako Azcaryavibhora banIne evI eka jijJAsA vyakta karyA vinA rahI zakatA nathI ke, e mahattarA pravartinI sAdhvIjI zrI padmazrIjI vaLI evI te kevI vibhUti tarIkenuM jIvana jIvI gayAM haze ke, emanI pratimA A tIrthamaMdiramAM padharAvavAmAM AvI? maMdiramAM AcAryadevanI pratimAnAM kyAreka darzana thAya, munivaranI pratimA to bhAgye ja jovA maLe, tyAM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvIjInI gurumUrtinAM darzana mAtara jevA tIrthamAM thatAM darzaka Azcarya anubhave e sahaja gaNAya. asaMbhavita lAgatI A ghaTanA hakIkata hovAthI eno itihAsa jANIzuM, to vadhu Azcaryavibhora banI gayA vinA nahi rahevAya. romAMcaka ane abhUtapUrva e itihAsanAM pRSTho uthalAvIe. vi.saM. 1268nI sAla staMbhanapura-khaMbhAtanA khoLe koI karoDapati zreSThInA AMgaNe eka evI bALakIno janma thayo ke, enAM rUpa-lAvaNya ane lalATa joIne nAnA-moTA sau AbhA thaI gayA. are! enI janmakuMDalI banAvavA jyotiSIne ApavAmAM AvI, to jAtakanA pracAra jotAM ja jyotiSInA moDhAmAMthI "aho aho'no dhvani nIkaLI paDyo. caMdranI cAMdanI jevI dIkarIno je gharamAM janma thayo, e gharanAM dAdA-dAdI ane mAtA-pitA dharmasaMpanna hatAM. tethI sAkSAta lakSmIdevI jevI e putrIne joIne sau bolI UDyA ke, devakumArIne jovAnuM to ApaNuM puNya kyAMthI hoya ! paNa A putrInAM darzana karIne evo saMtoSa laI zakAya ke, devakumArI AthI to vadhu rUpa-lAvaNya nahi ja dharAvatI hoya! mAnasa sarovaramAM pedA thayeluM sahastradaLa kamaLa jema khilavaTa pAmatuM jAya, ema khilavaTa pAmatI e putrIne mana mUkIne saue 'padmalakSmI'nA nAme vadhAvI ane enA bhAvi 3 aMge bhAtabhAtanI kalpanAsRSTi racatA sau ene jema animeSa najare nihALatA, ema vadhu ne vadhu atRptino bhoga banatA. e bolatI to jANe phUlaDAM kharatAM, e cAlatI to jANe pAyalano dhvani relAto. janazAsanA jyotirdharo bhAga - 2 jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 ) : Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlakSmInA bhAgyamAM jema bAhya saMpatti lakhAyelI hatI, ema AthIya caDiyAtI AdhyAtmika saMpatti paNa aMkAyelI hatI. dAdA-dAdInI sAthe pratidina upAzrayamAM guruvaMdana mATe jatI padhalakSmInA aMgeaMgamAM je taravarATa jovA maLato, e joIne saune evo vicAra AvI jato ke, A putrInA bhAgyamAM zuM dIkSA ja lakhAyelI haze? eka vAra khaMbhAtanA AMgaNe dharmamUrti samA eka AcAryadevanI padharAmaNI thavA pAmI. teo jyotiSa AdinuM viziSTa jJAna dharAvatA hatA. padmalakSmI rojanA kramanI jema AcAryadavanA vaMdanArthe jatI-AvatI rahetI. AcAryadevanI najara padmalakSmInA lalATa para paDatI ane enI bhAgyalipi vAMcIne teo manomana prasanna banI UThatA. eka divasa emaNe pAlakSmInAM dAdA-dAdIne anulakSIne kahyuM : gharamAM rahelI sArAmAM sArI cIja prabhu caraNe samarpita karavI, e sarvazreSTha bhakti-sevA gaNAya. AvI sevA-bhakti karavAno je eka avasara tamane sAMpaDyo che, e tamArA caDiyAtA bhAgyanI nizAnI che. paraMtu e | avasarano tamane aNasAra paNa Avyo che kharo ?' AcAryadevanA mukhethI AvI navI navAIbharI vAta sAMbhaLIne padhalakSmInAM dAdA-dAdInA Azcaryano pAra na rahyo. emaNe sAva sahaja bhAve javAba vALatAM kahyuM : AcAryadava ! lakSmInI mArA ghera choLo UchaLe che. Apa pharamAvo e rIte saMpattinuM dAna karavA huM yathAzakya prayAsa karIza. kayA kSetramAM lakSmInuM vAvetara karavAmAM Ave, to | lakSmI vadhu kRtArtha bane, e pharamAvazo, to mArA para mahopakAra karyo gaNAze. # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryadevanI AMkha padmalakSmI para kendrita hatI. A taphAvatane dUra karavA AcAryadeve kahyuM : lakSmI-saMpatti para kendrita tamArI najarane mAre A padmalakSmI para kendrita karAvavI che. tamArA gharanI sarvazreSTha cIja zuM padhalakSmI nathI ? kharI rIte to lakSmI-saMpatti karatAM gharanI sarvazreSTha cIja tarIke badhI ja rIte A putrI pAlakSmI ja ghaTI zakatI hoya, ema tamaneya lAgyA vinA nahi rahe. nAmathI ja nahi, kAmathI paNa padmalakSmImAM AvI yogyatA sAbita karavAnI samarthatA hoya, ema enI bolacAla parathI mane jaNAya che. koI navo ja prastAva sAMbhaLavA maLato hoya, ema ajabagajaba AzcaryanI anubhUtipUrvaka padhalakSmInAM dAdAdAdIe kahyuM : AcAryabhagavaMta ! ApanI vAta sAva ja navI che, chatA "padmalakSmI'mAM A vAta jarUra ghaTI zake che. paraMtu Ane prabhu-caraNe kaI rIte samarpita karI zakAya? padhalakSmI evI lakSmI nathI ke, ene bhagavAnanA caraNe bhaMDAramAM arpita karI zakAya ? AcAryadeve samaya joIne prazna karyo ke, lakSmInA samarpaNa karatAMya vadhu zreSTha rIte padmalakSmInuM samarpaNa thaI zake ema nathI zuM? lakSmIthI bhaMDAra bharavo e pUrNa samarpaNa nathI, paraMtu gharamAM je sarvasva rUpa hoya, enuM jIvana prabhu zAsanane | caraNe dharI devuM enAthI caDiyAtuM ane saMpUrNa bIjuM samarpaNa maLavuM dohyaluM che. dIkarI Ama paNa pArakAnuM ja dhana gaNAya. paNa tame jo pAlakSmIne prabhucaraNe samarpita karI che do, to e tamArA ja dhana tarIke salAmata rahIne tamane A ane anyane paNa lAbhAnvita banAvI zake. AcAryadevane e ghaDI-paLe to paghalakSmInAM dAdAdAdIe eTalo ja javAba vaLyo ke, padmalakSmInuM vaLI AvuM chuM jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 36 bhAgya kyAMthI ke, mArA gharanuM A sarvasva zAsananA caraNe samarpaNa pAmIne ajara-amara banI jAya. AcAryadevanI A preraNA sAMbhaLIne padmalakSmIe je romAMca anubhavyo, e joIne AcAryadeva to vizvasta banI ja gayA ke, A lakSmI zAsananI lakSmI banavA ja janmI che. AnA lalATa para A jAtano suvarNalekha ja aMkita ane suzobhita banavA pAmaze. padmalakSmInA gharanA vAtAvaraNamAM e ja divasathI 'dIkSA-saMyama'nI vAto zarU thaI javA pAmI, emAM paNa pAcho AcAryadevano sadupadeza to satata cAlu ja hato. padmalakSmIne mATe A sadupadeza bhUkhyAne bhAvatuM ghebara bhojana maLyA jevo sAbita thayo. je rUpa-saundaryanI sAthe sukumAratA-sukomaLatA padmalakSmInI kAyAne varI hatI, e joIne enAM dAdA-dAdI Adi parivArane ema thatuM ke, saMyamanAM kaSTa A kaI rIte sahana karI zakaze? A zaMkAne mULathI nirmULa karI nAkhatAM padmalakSmI eTalo ja javAba vALatI ke, zAlibhadra karatAM to vadhu sukomaLatA mane varI nahi hoya ne ? zAlibhadra vaibhArigiranI dhakhadhakhatI e zilAo para saMyama-sAdhanA karI zakyA, to zuM huM upAzrayamAM rahIne sAdhanA nahi karI zakuM ! jyotiSI je bhAgyalekha ukelI zakyA na hatA, ene AcAryadeva AbAda ukelI zakyA hatA, enI khAtarI thoDA ja samaya bAda khaMbhAtane tyAre thavA pAmI ke, jyAre ATha varSanI kumaLI vaye padmalakSmI saMsArano tyAga karIne sAdhvIjI zrI padmazrIjI tarIke saMyamajIvanamAM praveza pAmIne dhanya banI gaI. jeNe jeNe A prasaMga joyo, eNe e Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahADe sAdhvI-saMgha mATe AzAspada koI navI ja svapna-sRSTi nihALI. jenuM bhAgya Ama paNa bharatIthI bhavya bhavya bhAsatuM hatuM, e pAlakSmI mATe saMyama svIkAryA bAda to jANe bhAgyane Are vaizAkhI-pUrNimA jevI bharapUra bharatInAM darzana thavA mAMDyAM. jJAna-dhyAnamAM AgaLa vadhatAM vadhatAM sAdhvI padmazrIjIe mAtra traNa varSanA saMyama-paryAyamAM ja svaparopakAranI evI saravANI vahetI karI dIdhI ke, 600/ 700 sAdhvIjIonuM guruNi-pada eo zobhAvavA mAMDyAM. emanI puNyAI ane pratibhA ja evI jhagArA mAratI hatI ke, moTA paryAyavALAM sAdhvIjIo beThAM hoya, toya AgaMtukone sAdhvI padmazrIjI ja vaDIla jevAM jaNAya. Avo prabhAva ane AvI puNyAInA pratApe sAdhvIjI zrI padmazrIjI "pravartinIpade sthApita thayAM. sAdhvI-saMghanA itihAsa mATe A adbhuta ane abhUtapUrva avasara banI gayo. A avasariyo e jAtanA AnaMdapUrvaka UjavAyo ke, ujavaNI pUrNa thayA bAda paNa ullAsa-umaMgano raMga dinadina caDate raMge ja rahevA pAmyo.' kahevAya che ke, amRtanAM kaI kuMDa na hoya, enAM to chAMTaNAM maLe toya ghaNAM kahevAya. e ja rIte attaranAM paNa kaI siMdhu na sAMpaDe, enAM thoDAM bindu maLe, toya sivu jevaDI suvAsa phelAvI zakAya. amRtane ane attarane lAgu paDato A nyAya geravAjabI paNa jaNAto hoto nathI. paraMtu jyAre A ja nyAya AzAspada bhAvi dharAvatA puNyAI-pavitratA ane pratibhAthI sUryanI jema jhagArA mAratA koI virala viziSTa vyaktitvaneya lAgu pADavAnI dhRSTatA kudarata dvArA thatI hoya che, tyAre enuM vAjabIpaNuM che jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI rAjIkhuzIthI svIkAravA taiyAra thatuM nathI ane chatAM AvI ghaTanAne mUMgA moDhe svIkArI levA majabUra paNa banavuM paDatuM hoya che. paraMtu e ghaTanAnA svIkAranI paLomAM evo nisAso nIkaLI jato hoya che ke, are! A to madhyAhe ja sUryAsta ! - pravartinI mahattarA sAdhvIjI zrI padmazrIjI mATe barAbara AvuM ja banavA pAmyuM. hajI to sUryanI jema jhagArA mAratuM emanuM jIvana yauvana vayanI majhadhAramAM AvIne AgaLa vadhe, e pUrve ja lagabhaga 28 varSanI bhara yuvAvaye apUrva sAdhanA sAthe sAdhvIjI zrI padmazrIjI kALanA dharmane vaza banIne paralokanA paMthe prayANa karI gayAM. tatkAlIna saMghe e mahattarAnI aNadhArI vidAyathI madhyAhna ja sUrya asta thaI javA pAmyo hoya, evuM AghAtajanaka Azcarya anubhavyuM. amRtanAM chAMTaNAM karIne ja eo vidAya thaI gayAM hatAM, chatAM e pradAna bhulya bhUlAya evuM na hatuM. ethI tatkAlIna saMghe emanI gurupratimAnuM nirmANa vi.saM. 1298nI sAlamAM upakAranI smRti arthe karyuM. visaM. 1299nI sAlamAM nirmita mahattarA pravartinI sAdhvIjI zrI padmazrIjInI gurumUrti Aje mAtaratIrthanA maMdiranI pradakSiNAmAM AvatI derIomAMnI eka derImAM birAjamAna che. che # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmArAmajI mahArAjanI zreSTha saMgItajJatA zatAbdI karatAM thoDA vadhu samayagALA pUrvenuM jaina jagata evI vyaktizaktinI sokaMTha pratIkSA karI rahyuM hatuM ke, je sUrya samo tejapuMja dharAvatI hoya! sAdhuonI saMkhyA e kALe AMgaLInA veDhe gaNI zakAya eTalI paNa na hatI, sAdhuonI khoTanI thoDAghaNA aMzeya pUrti karI zake, evo prabuddha zrAvaka varga paNa maLavo muzkela hato. tyAre ghaNI badhI ane ghaNAbadhAnI sudIrgha pratIkSAnI phaLazruti rUpe ja jANe pU. AtmArAmajI mahArAje gaMjAvara ziSya saMkhyAnI sAthe sthAnakavAsI saMpradAyano tyAga karIne mUrtipUjaka saMghamAM praveza karyo. sUryasamo tejapuMja dharAvatA A puNyapuruSanAM pagalAM paDatAMnI sAthe ja jANe jainajagatamAM dharmajAgRtinA eka navayugano puNyaprAraMbha thaI javA pAmyo. anekavidha zakti-bhaktinA akhUTa ane bharapUra bhaMDAra samA pU. AtmArAmajI mahArAjanI vidAya thaI cUkyAne yugonA yuga vItI gayA pachI Aje paNa eozrInA 9 janazAsananA vorio bhAgI * jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # $ che : Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmakAmanI smRti thatAM ja aneka AMkho azrusabhara banI gayA vinA ane aneka mastako nata banI gayA vinA nathI rahetAM. hIrA jevuM amUlya jIvana-kavana dharAvatI A yugavibhUtinA aDhaLaka jIvanaprasaMgo prasiddha che, enA mAdhyame eozrInI ajabagajabanI tArkikatA, pracaMDa puSpAI, sarvatomukhI pratibhA, bhalabhalA prativAdIne cUpa karI detuM vAda-naipuNya, satyanA svIkAra mATenI satata tatparatA, jevA guNavaibhavano sAkSAtkAra thavA pAme che. paraMtu kAvya-sarjananA kauzalyanI jema e sarjanane vividha rAga-rAgiNIopUrvaka gAvAnI saMgItakaLAnI siddhahastatA paNa teozrIne varI hatI, A vAtanI pratIti karAvato eka prasaMga ajJAtaprAya che. ajANyA e prasaMgathI paricita banIzuM, to AtmArAmajI mahArAjAnA jIvananI zreSTha zAstrIya saMgItajJa tarIkenI vizeSatAthI paNa ApaNe ThIka ThIka paricita ane pachI prabhAvita banI zakIzuM. - zrI kAMtivijayajI mahArAja likhita DAyarImAM noMdhAyelA e prasaMgano raMga kaMIka Avo che : zrI AtmArAmajI mahArAja pracaMDa pAMDitya ane tatkAlIna jaina jagatanuM samartha svAmItva dharAvatA hovA chatAM svabhAve ramUjI ane zAstrIya saMgItanA acchA jJAtA hovA uparAMta avasare avasare zAstrIya saMgItanuM gAna ane zravaNa karavAnI taka jhaDapI lIdhA vinA na rahetA. divasa uparAMta rAtrinA samaye paNa zrI AtmArAmajI mahArAjanI AsapAsa vidvAna jijJAsuonuM vartuLa jAmeluM ja rahetuM. e samaye vArtAlAponA mAdhyame jAtajAta ane bhAtabhAtanA viSayamAM adbhuta zAstrIya vAtonI jANakArI saheje maLI AvatI. eka vAra e jAtanI jijJAsA vyakta # # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI ke, zrI uttarAdhyayanasUtramAM 'tritAla" nAmanA rAgamAM gAI zakAya evuM eka adhyayana hovAno ullekha maLe che. to A rAga kaI rIte gAI zakAya ? AvI jijJAsA laIne huM ApanI samakSa Avyo chuM. pU.AtmArAmajI mahArAja zreSTha saMgItajJa hatA, emano kaMTha paNa atimadhura hato. emanI vyAkhyAnazailI bhairavIrAganA prAdhAnyavALI rahetI. emane potAne gAvAnI rUci rahetI, ema sAMbhaLavAnI paNa savizeSa rUci rahetI hatI. ethI pote tritAla rAgamAM gAIne jijJAsune saMtoSI zake, evA samartha hovA chatAM tyAM ja hAjara eka saMgItajJa tarapha AMgaLI cIMdhIne emaNe kahyuM : saMgItanA acchA eka gAyaka ahIM A samaye hAjara ja che. tamArI jijJAsA saMtoSavA teo tritAla rAga gAI batAvaze, to tamane vAMdho nathI ne? jijJAsue hakArAtmaka javAba ApatAM pU. AtmArAmajI mahArAjanI saMmati pAmelA saMgItakArano AnaMda bevaDAI gayo. e saMgItakAra potAnI kaLA darzAvavA ja AvyA hatA, emAM sAmethI khuda AtmArAmajI mahArAja taraphathI sAnukULa sUcanA thatAM saMgItakAre potAnI tamAma kaLA kAme lagADI daIne tritAla rAga gAvAnI zarUAta karI. prAraMbha to khUba AzAspada jaNAyo, paNa AgaLa jatAM je laya jAmavo joIe ane mAthAM DolI UThavAM joIe, AvI tanmayatA sAdhavAmAM saMgItakArane saphaLatA na ja maLI. emaNe ghaNo ghaNo prayAsa karyo, paraMtu ThIka ThIka Aroha avaroha levApUrvaka layanI jamAvaTa karavAmAM emane saphaLatA na maLI, te na ja maLI, tyAre emaNe gAna pUrNa karyuM. saMgItakArane potAne paNa khyAla AvI gayo hato ke, soMpAyelI javAbadArI pAra pADavAmAM potAne pUrI saphaLatA che jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 2 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-led [ee]re beama 42 maLI zakI na hatI. e ja rIte pU. AtmArAmajI mahArAja uparAMta saMgItanA jJAtA jijJAsune paNa A vAtano khyAla AvI ja gayo hato. ethI jijJAsue sArA zabdomAM pU. AtmArAmajI mahArAja samakSa punaH vinaMtI karI ke, tritAla rAgano sAmAnya rIte to paricaya A saMgItakArane sAMbhaLavAthI AvI zakyo, eTalA aMzamAM mArI jijJAsA saMtoSAI, ema mane jaNAya che, mATe ApanA zrImukhethI Apa tritAla rAga gAvAnI kRpA karazo, to sau AnaMdita banI UThaze. pU. AtmArAmajI mahArAjane to ghaNAM Agamo kaMThastha hatAM, emAM uttarAdhyayana sUtranuM tritAla rAgamAM gAI zakAya evuM adhyayana paNa emane kaMThastha hatuM. eTale tritAla rAgamAM e adhyayana saMbhaLAvavAnI zarUAta karatAMnI sAthe ja meghanI ane samudranI garjanA dhIre dhIre jamAvaTa sAdhatI hoya, ema lAgavA mAMDyuM. eka to uttarAdhyayana sUtranuM adhyayana ane bIjI bAju tritAla rAganA laya-AlApa pUrvakanuM enuM gAna! tAra, taMbUrA, tabalAMno sAtha na hovA chatAM pU. AtmArAmajI mahArAja mAtra kaMThanA ja mAdhyame A gAna jema jema AgaLa vadhAratA gayA, ema sAkSAt meghagarjanA ane samudragarjanA saMbhaLAI rahyAnI saune anubhUti thavA mAMDI. ekAda ghaDI jeTalo samaya kyAM vItI gayo, enuM koIneya sAna-bhAna na rahyuM. jijJAsunuM jigara to pUrepUruM saMtoSAI gayuM hatuM. uttarAdhyayana sUtranuM eka adhyayana tritAla rAgamAM sAMbhaLIne e to dhanyAtidhanya banI ja gayo hato. paNa badhAnI vacce UbhA thaIne eNe AtmArAmajI mahArAjanA paga pakaDI letAM evuM Azcarya vyakta karyuM ke huM to mArI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaLA darzAvavA ApanI samakSa Avyo hato. paNa koI jAtanA vAdyanI parAdhInatA vinA mAtra kaMTha ane kaLAnI svAdhInatAnA sahAre Ape je rIte samagra vAtAvaraNane tritAlamaya banAvI dIdhuM, e joIne mane lAge che ke, Apa to saMgItanA pAragAmI cho. jyAre huM to saMgItanA sarovaramAM hajI chabachabiyAM mArato bALaka paNa nathI. saMgItakAranI A jAtanI ahobhAvitatAnI sAme pU. AtmArAmajI mahArAja mauna ja rahyA, paNa e mauna jANe mukharita banIne evo javAba vALI rahyuM ke, bhagavAna taraphanI bhaktinI ja A zakti ane prabhAva che ke, mane mAtra mAdhyama banAvIne e zakti-prabhAva ja A rIte pragaTita thaI zakyo che. pUjA-stavano-pado AdinI racanAomAM pU. AtmArAmajI mahArAjanI zreSTha saMgItajJatA je rIte puMjita thavA pAmI che, e rItanA guMjana-gAna karavA to ApaNe samartha nathI, ethI e racanAone philmI rAgomAM gAvAsaMbhaLAvavAno akSamya aparAdha AcaratAM acakAtA paNa nathI. ane ethI pU. AtmArAmajI mahArAjane aMtaranA ahobhAvapUrvaka "zreSTha saMgItajJa' tarIkenI aMjali paNa ApI zakatA nathI. bAkI pIlu-AzAvarI-malhAra-paMjAbI-ThumarIkaharavA-dIpacaMdI-khamAja-kaliMgaDa Adi zAstrIya rAgonA aThaMga abhyAsI saMgItakAronA mukhe pU. AtmArAmajI mahArAjanI racanAo ApaNe sAMbhaLavA mathIe, to ja 10) pU.AtmArAmajI mahArAjanA nAmanI AgaLa "zreSTha ) saMgItajJa A vizeSaNa joDAIne keTaluM badhuM dhanya ane sArthaka banI gayuM, eno aMdAja pAmIne ApaNe nAcI ) UDyA vinA na ja rahI zakIe. jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 % Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgharSa vacce saMyama-svIkAra ? * jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 jenI hajI zAhI paNa sukAI nathI, evA anekavidha itihAsanA sarjaka tarIke pU. AcAryadeva zrI nemisUrIzvarajI mahArAjanAM nAmakAmathI ThIka ThIka paricito mATe paNa eozrInA prathama ziSya tarIke zrI sumativijayajI mahArAjanuM nAma jANItuM nahIM hoya, temaja keTakeTalAM vighnono sAmano karavApUrvaka saMbhavita saMgharSa vacceya saMyamanI bhAvanAne pUrNa karavA kevuM sAhasa kheDavAnI ane khatarAbharyo kevo akhataro ajamAvavAnI emanI taiyArI hatI, ane ethI cheka chellI ghaDIe kaI rIte AkhI bAjI palaTAI jatAM, emanI zAsanaprabhAvaka dIkSA thavA pAmI, enI romAMcaka vAtonI to prAyaH bahu ochAne mAhitI haze? jANavA jevI che e rasika ane romAMcaka vAto ! - vi.saM. 1950nuM pU. munirAja zrI nemavijayajI mahArAjanuM cAturmAsa jAmanagara khAte thavA pAmyuM. saTTA bajAranA rAjA tarIke paMkAyelA DAhyAbhAI cAturmAsanA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyaprabhAve vairAgya-vAsita banIne saMyamI banavA sajja banI gayA. emanA moTA bhAInuM nAma hatuM TokarazIbhAI ! A baMne bhAIonI pratiSThita parivAra tarIkenI gaNanA thatI hatI. saTTAno dhaMdho hovAthI paisAnI relachela hatI, emAM vaLI saToDiyA mitronI saMgata thatAM DAhyAbhAI khAvApIvAnAM keTalAMka vyasanonA ravADe paNa caDI cUkyA hatA. emanA manamAM dIkSAnA manoratha jAge, e koIne svapnaya saMbhavita jaNAtuM nahotuM. chatAM suguru ane sadupadezanA prabhAvathI kamma zUrA maTIne teo dhamma zUrA banavA kammara kasIne khaDA thaI gayA hatA, e eka hakIkata hatI. DAhyAbhAIe vaDIla baMdhu TokarazIbhAI samakSa mananA manoratha jaNAvIne saMyama svIkAravAnI bhAvanA jyAre rajU karI, tyAre emaNe manomana evI mAMDavALa karI ke, vyasanone to choDI zakato nathI, pachI kyA moDhe saMsArane choDavAnI vAta A karI rahyo haze? koI jAtano pratibhAva na maLatAM nAnA bhAIe punaH manoratha doharAvyo, tyAre TokarazIbhAIe ghasIne nA pADI detAM spaSTa zabdomAM saMbhaLAvI dIdhuM ke, have bIjI vAra A vAta koInI AgaLa uccArato nahi, dIkSA lenAranAM to lakSaNa ja judAM hoya! dIkSAnI bhAvanA paNa jenA manamAM jAgI hoya, enuM to 45 jIvana ja judI jAtanuM hoya. mATe have dIkSAnI vAta karIne dIkSAne ane tArI jAtane lajavato nahi. TokarazIbhAInI A Takora khoTI na hatI. kAraNa ke A DAhyAbhAInuM jIvana ja evuM mojIluM ane vyasanI hatuM ke, temanA moDhe dIkSAnI vAta zobhe ja nahi. emanA moDhethI be uccArAto dIkSA zabda emane gaurava to na ja apAve, chA jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 #. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparathI e dIkSA zabdanuM ja avamUlyana karAvavAmAM nimitta banI jAya. vaDIlabhAInI vAta sAMbhaLIne DAhyAbhAIne gusso AvavAnI vAta to dUra rahI, uparathI ema thayuM ke, mAruM jIvana ja evuM hatuM ane thoDuMghaNuM hajIya che, ethI mane AvI salAha maLe, e sahaja che. mATe mAre mArI chApa sudhAravI hoya, to sauprathama jIvanamAM sudhAro karavAnI bAMhedharI to ApavI ja joIe. emaNe kahyuM ke, moTA bhAI ! ApanI vAta ApanI dRSTie sAcI hoI zake che. e rIte e paNa eTaluM ja sAcuM che ke, satsaMga ane sadupadeza dvArA azakya paNa zakya banI zakatuM hoya che. vyasananA vaLagaNathI mukta thavAno mAro prayatna cAlu che. bIjI paNa khAvA-pIvAnI kuTevo ApanI AvI TakoranA prabhAve dUra karavAmAM huM jarUra saphaLa banI zakIza, evo mane vizvAsa che, pachI to Apa mane dIkSAnI anumati Apazo ne? DAhyAbhAInI A vAta sAMbhaLIne TokarazIbhAIne thayuM ke, vyasananuM vaLagaNa bhUtanA vaLagADa karatAMya vadhu bhayaMkara | hoya che. ethI mAro A bhAI vyasanamukta bane, e zakya ja nathI. mATe rojanI balA TALavA mATe, enI A vAta atyAre svIkArI levAmAM ja majA che. e kaMI vyasanamukta banI zakavAno nathI, ane ethI mAre kaMI dIkSAnI rajA ApavAno savAla-avasara upasthita thavAno nathI. AvI murAda manamAM rAkhIne emaNe kahyuM mane vyasanamuktinI pUrI pratIti thaze, to dIkSA mATenI rajA ApavAmAM huM paLanoya vilaMba nahi karuM. dIkSAnI rajA mATe rojeroja hA-nA karavAnI balAmAMthI e chUTavAnI adAthI ja TokarazIbhAIe ApelA AvA ja # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javAbathI Azvasta banIne DAhyAbhAIe vyasanonAM baMdhano para kAtara calAvI devAno dRDha saMkalpa karI dIdho. samagra saMsArane lAta mArIne choDI devAnI jenI taiyArI ane gaNatarI hatI, enA mATe game tevAM vyasanonA vaLagaNamAMthI mukta thavuM to kyAMthI muzkela hoya ? jene vyasana tarIke vakhoDI zakAya, evA vaLagaNothI saMpUrNa mukta banatAM DAhyAbhAIne jhAjhI vAra na lAgI. saMyama svIkAravAnI sAcI lagananI agana aMtaramAM peTAI cUkyAnI nizAnI rUpe eka be divasamAM ja punaH upasthita thaIne saMyamAnumati yAcatA pUrve vyasanamuktinI pratIti karAvavA DAhyAbhAIe vaDIlabaMdhune kahyuM : Ape Takora karI, e ghaDI-paLa zukanavaMtI hovI joIe, ethI vyasanamukta banavAmAM huM tarata ja saphaLa banI zakyo chuM, jene vyasana tarIke vakhoDI zakAya, evAM tamAma vaLagaNothI mukti apAvatI pratijJA meM pUjyazrI pAse svIkArI lIdhI che. ane e pratijJAne prANa sATe pALavA vacanabaddha banavA ja huM ApanI pAse upasthita thayo chuM. have to huM ApanI saMyama-saMmati mAnI lauM ne ? jenI koI kalpanA na hatI, evI zakyatA jyAre zakya banIne sAme AvI UbhI, tyAre have to saMmati ApavI ja paDe, paNa TokarazIbhAIne saMmati to ApavI ja nahotI. AvuM karavA mATe bahAnA-bAjI zodhanArane vaLI bahAnAnI khoTa kyA divase varatAtI hoya ? saMmatinI vAtane uDADI detA TokarazIbhAIe kahyuM : peMDA khAvAno tane lAgu paDelo casko pUro karavA kaI mAsI dIkSA lIdhA pachI tArI pAchaLa pAchaLa pharavA navarI che ? peMDA Ama to vyasana na gaNAya, paNa peMDAno svAda je rIte tArI dADhamAM coMTI cUkyo che jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 * 47 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane ethI tane je rIte roja peMDA AsvAdavA joIe che, ene to vyasana ja gaNavuM paDe ema che. mATe magaja para savAra thayelI dIkSAnI dhUnathI mukta thaIne saMsAramAM rahIne thaI zake, eTalo dharma karyA karavAnI tane chUTa che. paNa AthI AgaLa vadhavAno vicAra paNa mAMDI vALavAnI mArI tane zANI salAha che. Ane tuM marajIthI svIkArI le, to to sArI vAta che. nahi to mAre AjJAno Azaro laIneya tArI pAse nAmarajIpUrvaka paNa A vAta mAnya rakhAvavI ja paDaze. TokarazIbhAInA zabdomAM je kaDakAI ane hukama lAdI devAno je bhAva hato, e spaSTa pratIta thato hato, paNa DAhyAbhAInA dila para enI bIjI viparIta asara na thaI, dharmanI samajaNa pachI evuM samAdhAna karI levAnI samarthatA emane varI cUkI hatI ke, mohaghelA saMsArI pAse AvA zabdo sivAya bIjI zI AzA rAkhI zakAya. ethI emaNe khUba ja naramAzapUrvaka kahyuM ke, ApanI vAta sAcI hovAthI huM zirodhArya karuM chuM. ane A paLe ja huM pratijJA svIkAruM chuM ke, jyAM sudhI saMyama svIkArI na zakuM, tyAM sudhI AjanI A paLathI ja mAre paiDAno tyAga! nAnA bhAInA A zabdomAM saMyamane koI paNa bhoge svIkAravAnA saMkalpano kAMsAnI thALI jevo raNakAra paDaghAto hato. ene najaraaMdAja karavAnuM to dUra rahyuM, uparathI e saMkalpane UgatA ja DAmI devAnuM pAzavI baLa dAkhavatA TokarazIbhAIe gussApUrvaka kahyuM ke, mArI zANI salAhane mAnI jA, haTha pakaDIza, to sAruM pariNAma nahi Ave. huM tane spaSTa zabdomAM chellI vAta cokhe cokhkhI kahI devA 7 mAguM chuM ke tane koI paNa bhoge dIkSAnI rajA ApavAnI # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArI taiyArI nathI, mATe saMyamanA A svapnane sAkAra karavA mathavAnI mAMDavALa karI daIne, A svapnane e rIte veraNacheraNa karI de ke, bhaviSyamAM paNa e svapnanI sAkAratA zakya bane nahi. DAhyAbhAIne thayuM ke, mohano Aveza Avo ja hoya. mATe atyAre vadhu Agraha karavo yogya na gaNAya. potAnA saMkalpathI jarAya DagyA vinA ane chatAM moDhA para jarAya gusso ke glAninI rekhA UpasavA dIdhA vinA teo pUjyazrI pAse pahoMcI gayA. emaNe dila kholIne badhI vAtanI rajuAta karI. aMte pUjyazrIe paNa evI ja makkamatApUrvaka kahyuM ke, DAhyAbhAI ! tamAro saMkalpa jo daDha hoya, to ene sAkAratA bakSavA je kaMI karavuM paDe, e karavAnI mArI paNa eTalI ja makkamatA che. e maMtraNAmAM eka sUra evo paNa rahyo ke, saMyama mATenI saMmati maLe, e to azakya ja jaNAya che, ethI saMgharSa to jAgavAno ja ! be traNa mulAkAtanA aMte saMyama svIkAravAnuM muhUrta paNa nirNata thaI cUkyuM. ane thoDA divaso bAda to muhUrtano e divasa ajANyo paNa na rahyo. TokarazIbhAI ane DAhyAbhAI vacce khAsa maLavAnuM thatuM | na hatuM, chatAM baMne pota-potAnA mArge makkamatApUrvaka AgaLa vadhI rahyA hatA, thoDA divasa pachI to DAhyAbhAIno dIkSA-divasa jAhera thaI cUkyo, AthI chaMcheDAI jaIne TokarazIbhAI dIkSAnA A vivAdane korTamAM ghasaDI gayA. korTamAM kesa dAkhala thaI jatA AkhA jAmanagaramAM cakacAra macI javA pAmI. eka tarapha nakkI thayelo dIkSAdivasa jAhera thaI cUkyo hato, bIjI tarapha kesa cAlu thaI gayo hato. A praznane nAkano savAla banAvI jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # $ che Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daIne lAgavaga vAparavApUrvaka dIkSAno je divasa nakkI thayo hato, e divasanI ja mudata paDAvavAmAM TokarazIbhAIne saphaLatA maLI. DAhyAbhAInI makkamatA jarAya moLI paDI nahotI. muhUrtano je divasa nakkI thayo hato, e ja muhUrta sAdhI levAnI vAtamAM eo pahelA karatAMya vadhu makkama jaNAtA hatA. ethI pUjyazrIne maLIne aMdara khAne evo bhUha ghaDavAmAM Avyo ke, mudatanA divase pUjyazrI paNa korTamAM padhAre ane muhUrtanA ghaDIpaLa AvatAM ja korTamAM dIkSAvidhi karavAmAM Ave. ghaNuMghaNuM sAhasa hoya, to ja pAra paDI zake, evo khatarAbharyo A akhataro karavAnuM nakkI thaI jatAM ja enI vAto paNa dhIre dhIre phelAI javA pAmI. DAhyAbhAI kiMI nAnI kAcI uMmara dharAvatA na hatA, jethI AvuM sAhasa karatAM emane kAyadAthI rokI zakAya ! A jAtanA nirNaya pachI dIkSAnA vivAde koI navuM ja rUpa dhAraNa karyuM, A viSayanI cakacAre AkhA jAmanagarane jAgrata banAvI dIdhuM. DAhyAbhAIe je nirNaya lIdho hato, e emanA virAgane AbhArI hato. emAM rAga-dveSanA raMganI jarAya chAMTa na hatI, jayAre TokarazIbhAIe lIdhelA pagalAmAM baMdhuprema nahi, dveSa, pakkaDa ane nAkanI Teka prerita rAga-dveSanA bhaDakIlA raMgo spaSTa varatAI rahyA hatA. ethI thoDAghaNA DAhyA mANasone thayuM ke, TokarazIbhAIe ja samajI jaIne have pakkaDa DhIlI mUkI devI joIe. korTanA kAMgare DAhyAbhAI sAdhu banI jAya, ethI emanA vyaktitvamAM to vairAgyanI daDhatAnA cAra cAra cAMda khIlI UThavAnA hatA, je kaMI kalaMka lAgavAnuM hatuM, e TokarazIbhAInA kapALe ja lAgavAnuM hatuM, ethI DAhyA & # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANasoe vacce paDIne TokarazIbhAIne samajAvavAno prayatna karavA mAMDyo. TokarazIbhAI zarUAtamAM to bhUla svIkAravA taiyAra na ja thayA, paNa jyAre DAhyA mANasoe kahyuM ke, tame je bhUla karI che, e sudhArI laIne gumAvI dIdhelI AbarUne paNa pAchI rAkhI levAno A ja upAya che ke, mAtra saMmati ja nahi, paNa gharaAMgaNethI varaghoDo caDAvIne dhAmadhUmathI dIkSA apAvo. AvI takane vadhAvI laIne bagaDelI bAjI sudhArI levAno hajI avasara che. A avasara cUkI jazo, to pachI AkhI jiMdagI sudhI pastAvAno vAro Avaze. ane e pastAvo "rAMDyA pachInA DahApaNa" jevo ja sAbita thaze. lAMbI mathAmaNanA aMte DAhyA mANaso potAnI A vAta TokarazIbhAInA gaLe utAravAmAM saphaLa thayA . ethI kesa pAcho kheMcI levAtAM ja AkhuM jAmanagara dIkSAnA divyaraMge raMgAvA mAMDyuM. AkAze goraMbhAtAM vinonA vAdaLa varasyA vinA ja vikherAI gayAM. TokarazIbhAIe nAnA bhAInA page paDIne kSamA mAMgI ane raMgecaMge dIkSA mahotsava maMDAyo. aDhAI mahotsava pUrvaka 9 nAtone teDAvIne sAdharmika vAtsalyanI rIte jamADIne TokarazIbhAIe thaI gayelI bhUlanA prAyazcitta rUpe DAhyAbhAIne dIkSA apAvatA pUjyazrInA prathama ziSya rUpe DAhyAbhAI munirAjazrI sumativijayajI mahArAjanA nAme jAhera thayA. bhulAyelA A itihAsathI jAmanagaranI jUnI peDhI to ekadama ajANI nahi ja hoya. prastuta lekhana pavana banIne e itihAsa para chavAyelI dhULane khaMkherI nAkhavA ane pUrA jaina jagata samakSa jhaLakato karI javAmAM jarUra saphaLatA varaze ja, evI AzA jarUra rAkhI zakAya. jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # para 10 brAhmaNa zrAvaka amadAvAda zaherathI najIkamAM ja vaselA aDAlaja gAmanI vikhyAta 'vAva' nuM nAma to konAthI ajANyuM haze? paNa e vAva karatAMya vadhu vakhANavA yogya eka brAhmaNa zrAvakanuM nAma-kAma keTalAe sAMbhaLyuM haze ? e savAla che. janme jAte brAhmaNa hovA chatAM dharme-karme zrAvaka zreSTha sAbita banelA enI pratibodha kathA preraNAthI bharapUra che. ApaNe ene brAhmaNa-zrAvaka tarIke oLakhIne AgaLa vadhIe. vi.saM. 1963nI sAla. cAturmAsa sivAyanA ATha mahinA munivaronA gamanAgamanathI gAjatA rahetA aDAlajamAM keTalAka munirAjo padhAryA. jaina parivAronI vasati ochI ane vihAramAM pU.sAdhu-sAdhvIjIonI avarajavara vadhAre, ethI jaino uparAMta ajaino paNa gocarIpANIno lAbha levAnI bhAvanAvALA hovAthI jainasAdhuonA saMparkano lAbha meLavavA bhAgyazALI banatA. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarI-pANIno lAbha maLavA mAtrathI ja aDAlajanA jainoajaino saMtoSa na anubhavatA, paraMtu vyAkhyAna - vANI saMbhaLAvavAnI vinaMtI svIkRta thAya, tyAre to emanA AnaMdano pAra na rahe. eka dahADo vyAkhyAna uparAMta koI eka munirAje nAnAM-moTAM bALakone vArtA dvArA saMskAra siMcana karavA mATe samaya phALavyo. vArtAnA mAdhyame munirAje bALakone ghaNIbadhI preraNAonuM amRtapAna bALakonI zailImAM karAvyuM. emAM eka e vAta paNa vadhu bhAra mUkIne samajAvI ke, traNa vAra khAya e rogI gaNAya, be vAra khAnAro bhogImAM khape ane eka vAra khAnAro to yogInI kakSAne zobhAvanAro gaNAya. A sivAya rAte na jamavuM, kAMdA-baTATA na khAvA, jIva-jaMtunI hiMsA na karavI, vagere vagere ghaNI preraNAonuM munirAje pAna karAvyuM. emAM eka brAhmaNa bALakane eka ja vakhata khAvAnI vAta gamI gaI, eNe vadhArAmAM roTalochAza jevAM be ja dravyathI eka TaMka bhojana karavAno saMkalpa abhyAsa karavA rUpe vyakta karyo. ' e paLa pAvana haze, e ghaDI raLiyAmaNI haze, enI tyAre koIne kalpanA nahi hoya, paNa svAtinakSatranA samaye | chIpa je rIte meghabindu grahaNa kare, e rIte brAhmaNa-bALake jaina muninA mukhethI eka TaMka bhojananI preraNA grahaNa karI. bIjA ja divasathI aneka TaMka ane aneka vAnA-vastuono tyAga karIne roTalo ane chAzanA be vAnA eka TaMke levAno teNe abhyAsa pADavA mAMDyo. zarUAtamAM to thoDI takalIphano anubhava thavA mAMDyo. paNa brAhmaNa-bALake LOS manane makkama ane majabUta banAvIne abhyAsa cAlu ja jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 2 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhyo, ethI thoDA divasomAM ja ene A rItanuM bhojana evuM phAvI gayuM ke, roTalo-chAzanA be vAnA hovA chatAM amRta ArogavA maLatuM hoya, evI anubhUti ene thavA mAMDI. brAhmaNa-bALakanI eka TaMkanI A Teka prasiddha thatI cAlI, ema vihAramAM AvanArA munivaro ene khAsa samaya kADhIne jainadharmanA AcAravicAranI samajaNa ApavA mAMDyA. badhA munione ema ja thatuM ke, A koI UMcI jAtano AtmA che, AthI eka TaMkanuM AnuM bhojana "ekAsaNuM banI jAya, to kevuM sAruM ? ane AnI dinacaryA zrAvakanA AcAravicAramAM palaTAI jAya to kevuM sAruM ? munionI AvI bhAvanAne jhIlavAnI bharapUra pAtratA brAhmaNa-bALakamAM hatI. ethI sAdhuonA satata samAgamanA yoge ene jema jema samajaNa maLatI gaI, ema ema e samajaNane e vartanamAM palaTAvato gayo. enA prabhAve enuM brAhmaNatva zrAvakatvathI vadhu zRMgArita banavA mAMDyuM. pratikramaNAdi sUtronA abhyAsa uparAMta ubhayaTeka Avazyaka, sAmAyika, prabhupUjA AdinI Teka eNe evI rIte jALavI jANI ke, brAhmaNa-zrAvaka tarIkenI enI nAmanA-kAmanA comera phelAvA pAmI rahI. kumAratva, yauvana, prauDhatva ane vRddhatvanA kALasAgaranA kinArA tarapha e brAhmaNa-zrAvakanI jIvananaiyA jema jema Age baDhatI gaI, ema ema enA jIvanamAM sAdhanA paNa pragatizIla banatI gaI. brAhmaNa-zrAvakanA che AvA jIvanane Adarza banAvIne keTalAyanA jIvanamAM jainatvanI jayota jalI UThI. huM * jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 varSanI umare eka TaMka ane be vAnAnI svIkArelI Teka jIvananA 89mA varSa sudhI akhaMDita rahI. tabiyatanuM bahAnuM, pravAsanuM oThuM ke AvI koI bahAnAbAjI e brAhmaNa zrAvakane TekathI vicalita na banAvI zakI. je evuM sAdhanAmaya jIvana jIvI jANe, enA mRtyune samAdhi ane sAhajikatA vare emAM Azcarya zuM ? vi.saM. 2039nI sAlanA koI divase e brAhmaNa-zrAvaka pUjA, sAmAyika AdinI sAdhanAmAM jAgrata hatA. tyAre madhyAhUnano samaya thayo hovAthI putravadhUe emane ekAsaNuM karavAnuM AmaMtraNa ApyuM. tyAre emaNe javAba Apyo ke, thoDI navakAravALI gaNavAnI hajI bAkI che. ATalo javAba vALIne e brAhmaNa-zrAvaka prabhujInA phoTA samakSa padmAsananI mudrAmAM beThA ane navakAra - jApanI emaNe zarUAta karI. A rIte navakAranI mALA gaNatAM gaNatAM ja e brAhmaNa zrAvakano jIvana dIpa sAhajika rIte olavAI gayo. na ene vyAdhinI AMdhI naDI ke na ene upAdhinI ulajhana kanaDI zakI. jIvana jeNe sAdhanAmaya jIvI jANyuM, ene mRtyuTANe samAdhi svayaMvarA banIne varavA sAme pagale na Ave, to bIjA kone varavA Ave? brAhmaNa-zrAvakanI A ghaTanA jANyA bAda have to aDAlajanuM nAma sAMbhaLatAMnI sAthe ja ekalI vAvanuM ja smaraNa nahi thAya, AvA brAhmaNa-zrAvaka paNa have smRtinA sarovare UpasI AvyA vinA nahi ja rahe. jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 2 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajabanI vairAgya-samRddhi, gajabanI vacana-siddhi # # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 jeNe puruSArtha karIne paNa virAganI samRddhi meLavI hoya e jo vibhUti tarIke pUjAya, ane vacana-siddha tarIke paNa e vyaktitva vaMdanIya banI zake, to je vibhUtine sAhajika virAga-vAraso maLyo hoya ane enA yoge "vacanasiddha svayaMvarA thaIne jene varavA pAmI hoya, ene varelI vaMdanIyatA to koI ora ja hoya, emAM Azcarya zuM? sahaja siddha vairAgya ane sAhajika vacana-siddhinI AMkhe UDatI rahelI jemanI nAmanA-kAmanAnI kIrti varSonAM varSo vItI gayA bAda Aje paNa jhAMkhI paDI nathI, evI eka vibhUti eTale ja pU. upAdhyAyajI zrI vIravijayajI gaNivara ! jemanAM nAma-kAma jaina itihAsanA guMbajamAM hajI paDaghAI ja rahyAM cheH sakalAgama rahasyavedI pU. A. zrImad vijaya dAnasUrIzvarajI mahArAjAnA e parama gurudeva! | vIravibhunI paTTaparaMparAmAM 'upAdhyAyajI zrI vIravijayajI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNivara' tarIkenI anerI nAmanA-kAmanAne varanArA teozrI kevA sAhajika vairAgyanA ane kevI svAbhAvika vacana-siddhinA svAmI hatA, enI jhAMkhI meLavavA mathIzuM, to e jhAMkhI jhalakanAM mAtra darzana pAmIneya ApaNe nyAla ane mAlaMmAla banI jaIzuM. bhAvanagara pAsenA vaDavAnA vatanI ane bhAvasAra jJAtimAM janma pAmanArA vIrajImAM eka vibhUti chupAI haze, evI to koIne mAtra kalpanA paNa nahi AvI hoya. kema ke lagnajIvananI loDhAnI beDIthI eo nakhazikha baMdhAI gayA hatA. ethI virati-dIkSA svIkArIne eo vibhUti bane, AvuM svapneya kone saMbhavita jaNAya? paraMtu lagnanA baMdhanathI baddha banavA chatAM emanA dila-dimAgamAM bujhAyA vinA satata jvalaMta rahelI vairAgyanI jyotanAM ajavALAM e dahADe chatAM thaI gayA ke, zrI thobhaNa vijayajI mahArAjano satsaMga pAmavAnA prabhAve e vIrajI eka dahADo vaDavAthI bhAgI chUTIne paMjAba pahoMcI gayA ane A upakArInA caraNomAM saMyamI banavAno aDaga niradhAra emaNe vyakta karyo. vIrajI lagnajIvanamAM pravezI cUkyo hato, chatAM ene | sahaja siddha vairAgyano ja vAraso maLyo hato, enI thoDI ghaNI jhAMkhI to parivArane thaI cUkI hatI. ethI guma thaI | gayelA vIrajIne pakaDI pADavA enuM pageruM zodhato zodhato parivAra paMjAbamAM cheka tyAM pahoMcIne aTakyo, jyAM zrI thobhaNavijayajI mahArAjAnI nizrAmAM vIrajI saMyama jIvananI tAlIma laI rahyo hato. zrI thobhaNavijayajI mahArAja ane vIrajI samagra paristhiti pAmI gayA. emane khAtarI thaI cUkI ke, vaDavAthI cheka paMjAba sudhI lAMbA thaIne je parivAre vIrajIne zodhI kADhyo, e parivAra jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # ; Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virajIne pAcho laI gayA vinA nahi ja jaMpe! ghaNI ghaNI AnAkAnI bAda aMte vIrajIne vaDavA bhaNI vidAya thavuM paDyuM. paNa eNe manomana nakkI karI nAkhyuM ke, mAtA pAsethI evuM koI vacana lIdhA pachI ja gharamAM paga mUkIza ke, jethI saMyamanuM mAruM svapna siddha thayA vinA ja roLAI na jAya. parivAra sAthe vIrajI ghare Avyo. paNa je piMjaramAMthI mAMDa mAMDa UDIne bahAra AvavAnuM zakya banyuM hatuM, e piMjarAmAM pAchA pravezavA vIrajInuM mana mAnatuM nahotuM, eNe potAnI AMkhamAM ramatA saMyamanA svapnane sAkAra karavA aMgenI bhAvanAsRSTi AMkhamAM AMsu lAvIne rajU karI, tyAre enI mAtAe namatuM toLatAM eTaluM ja kahyuM ke, vIrajI! tArI bhAvanAnI jema tAre mArA bhAvino paNa vicAra na karavo joIe zuM ? tuM jo dIkSA laI le, to mAruM zuM ane mAruM koNa ? huM tane vacana ApuM chuM ke, ghaDapaNamAM lAkaDIno Teko banI zake, evA ekAda dIkarAno janma thAya, tyAM sudhI to tuM gharamAM rahevAnuM svIkArI le. ATaluM tuM mAruM mAnI le, to tArI bhAvanAne sAkAra karavA tAre je kaMI karavuM paDe, e karavA devAmAM rukAvaTa na karavAnuM vacana ApavA baMdhAvAnI mArI taiyArI che. A rItano vikalpa sUcavatI vakhate mAtAnA manamAM to evo AkaMTha vizvAsa hato ke, janmelA dIkarAnuM baMdhana toDIne mukta thavuM, e saMsArI mATe AsAna nathI hotuM, patnIno prema hajI tarachoDI zakAya, paNa putrano prema to bhalabhalA vairAgIne bAMdhI rAkhavA samartha nIvaDato hoya che. mAtAnA A vacanane vIrajIe saharSa svIkArI letAM kahyuM ke, huM mArA vacanane vaLagI rahIza, mane evo vizvAsa che ke, Apa paNa vacananI vaphAdArI jALavazo ja. vIrajIe gharamAM paga mUkyo ane gharanuM vAtAvaraNa palaTAI gayuM, AMgaLI # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApanArA vIrajInA AkhA aMgane bAMdhI devA mATe premanA pAza cataraphathI pheMkAvA mAMDyA. paNa sAhajika vairAgya dharAvanArA virajIne e pAza bAMdhI zake e zakya ja na hatuM. saMsAramAMthI mukti meLavavA mATenI mIThI davA levA rUpe vIrajIe pote bhogavAI na jAya, e rItanA bhoganA bhogavaTA rUpe na chUTake rAgamAM raMgAvA mAMDyuM. Ama karatAM karatAM samaya vitavA mAMDyo. thoDo samaya pasAra thayA bAda patnInI kUkhamAM koI mALo baMdhAI rahyo hoya, eno aNasAra AvI jatAM ja vIrajI ema icchI rahyo ke, saMtAna tarIke putra avatare to sAruM, jethI huM saMyama paMthe vahelI take prayANa karI zakuM. eka tarapha virajInI manorathamALA para thaI rahelA AvA jApanI saMkhyAmAM vadhAro thato gayo, bIjI tarapha emanI patnIno garbha vRddhi pAmI rahyo. eka divasa mAtAe tapelI ApIne vIrajIne ghI levA bajAramAM mokalyo. thoDo samaya vItyo na vItyo, tyAM to prasUtinI pIDA UpaDI ane vIrajInI patnIe eka bALakane janma Apyo. vadhAmaNAnA A samAcAra virajIne ApavA eka mANasa bajAramAM pahoMcI gayo. ghInI kharIdI karIne pAchA pharI rahelA vIrajIne khuzAlInA khabara ApatAM eNe kahyuM : ghare bALakano janma thayo che, mATe vinA vilaMbe ghare padhAro ane putranA mukhadarzanano lahAvo lo. khuzAlInA khabara sAMbhaLavA maLatAM ja vIrajIno sAhajika vairAgya ekadama vRddhigata banI gayo. emane vicAra Avyo ke, mAtAne ApelA vacana mujaba have mArI javAbadArI pUrNa thaI jAya che. mATe ghare javAnI paNa have zI jarUra! ahIMthI sTezane jaIne paMjAba tarapha jatI gADI jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakaDI laIne aMbAlA pahoMcI jAuM, to saMyamanuM mAruM svapna vinA vilaMbe sAkAra thaI jAya. vRddhigata vairAgyanAM mojAM para taratA-jhIlatA vIrajIe khuzAlI ApanAranA hAthamAM ghInI tapelI soMpI detAM kahyuM ke, A tapelI mAtAjIne suparata karazo ane mArA vatI kahejo ke, javAbadArI pUrNa thaI jatAM vIrajI sIdho ja paMjAba tarapha javA ravAnA thaI gayo che. mATe enA saMyamapaMthanI zubha kAmanA icchajo, jethI saMyamajIvananI prApti vahelI take thaI zake. ATaluM kahIne vadhu kaMI sAMbhaLyA vinA ja vIrajI relave sTezana tarapha javA ravAnA thaI gayo. khuzAlInA khabara lAvanArane evI kalpanA na hatI ke, ghInI tapelI laIne janArA potAnI upasthiti gharamAM kevuM vAtAvaraNa sarajI jaze. vIrajIno vairAgya dhanyavAdane pAtra bane evo hato, to enI mAtAne varelo viveka paNa kaMI ocho dhanyavAdane pAtra na hato. paMjAba tarapha javA ravAnA thaI gayelA virajInI vAta sAMbhaLIne emanI mAtAe mana manAvI lIdhuM ke dIkaro Aje nahi to kAle jo paMjAba tarapha javAno ja hoya, to pachI mAre enA pathamAM patharo nAkhavAnI zI jarUra ? dIkarAe javAbadArI barAbara nibhAvI che. to mAre have mAruM vacana barAbara pALI ja batAvavuM joIe. A samAcAra phelAI jatAM thoDI vAramAM vIrajI bhAvasAranA gharamAM loko ekaThA thaI gayA, putra-janmanI khuzAlI mANavI ke vIrajI virAganI vATe prayANa karI gayo hato, eno AghAta anubhavavo, AvI dvidhA vacce aTavAtA parivArane mAtAe kahyuM ke, vIrajIe javAbadArI pUrNa karI | che, to have tamAre vacana-pAlana mATe mane sahAyaka thavuM ja joIe. ApaNe sau icchIe ke, eno mArga niSkaTaka bane ! 8 # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kASTanI kaSTadAyaka kedane sahelAIthI bhedavAmAM saphaLatA pAmanAro bhramara kamaLanI kAmaNagArI kedane bhedavAmAM niSphaLa nIvaDato hoya che, evuM jANanAro vIrajI putranA mukhadarzananA pyAramAM jarAya lapeTAyA vinA paMjAbanI vATe cAlI nIkaLI zakyo, potAnAmAM jAgela AvA sAmarthya badala zrI thobhaNa vijayajI mahArAjano upakAra mAnato mAnato vIrajI paMjAbamAM pahoMcIne aMbAlAnA AMgaNe vi.saM. 1935mAM dIkSita banyo ane vIravijayajInA nAme saMyamasAdhanAmAM AgaLa vadhavA mAMDyo. sAhajika vairAgyanA baLe vIrajI maTIne munirAja zrI vIravijayajI banavAmAM saphaLatA sAMpaDI, A pachInAM varSomAM vacanasiddhi svayaMvarA banIne AvA saMyamIne varavAmAM dhanyatA anubhave, emAM zI navAI? sAhajika vairAgyanA vArasAne dIpAvanArA pU. munirAja zrI vIravijayajI ma. ne saMyama yAtrAmAM AgaLa vadhatAM vadhatAM kevI ajabagajabanI vacanasiddhi varI, enA thoDAka prasaMgo paNa jANavA-mANavA jevA che. gujarAta-saurASTranA vatanI zrI vIravijayajI mahArAjanuM paMjAba pradezamAM ja savizeSataH vicaraNa thayuM. paMjAba eTale gAnA-bajAnA"nI vRtti-pravRttithI paMkAyelo deza ! mULamAM ja zrI vIravijayajI mahArAjanA bhItaramAM bhagavad bhaktino pravAha vaheto hato. ethI paMjAbanA paricayanA kAraNe eo acchA bhakta kavi ane gAyaka tarIke dhIme dhIme prasiddha thayA. eka vAra teozrI varatejamAM birAjamAna hatA, comAsAnA divaso vItI rahyA hatA. zrI saMbhavanAtha bhagavAnanA maMdire 99 prakArI pUjAnuM Ayojana thayuM hatuM. huM saMghanA haiye e vAtano AnaMda samAto na hato ke, zrI | vIravijayajI mahArAjanA mukhe gavAtI pUjA sAMbhaLavA jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 bhAga-2 8 1rIjha ) Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLaze. paNa banyuM evuM ke, teozrI pUjAmAM padhArI javA chatAM paNa bhAvanagarathI AvanArA bhojaka gAyaka varasAdanA kAraNe AvI zakyA na hatA ane AvI zake evI zakyatA paNa jaNAtI na hatI, ethI pU.upAdhyAyajI zrI vIravijayajI mahArAje pUjAnuM gAna zarU karyuM, paNa gAnane tAna caDAvanAra hAramoniyamanuM saMgIta zarU thayA vinA raMga kaI rIte jAme? - pU. upAdhyAyajI mahArAje AsapAsa najara doDAvI to sAkaracaMda nAmanA eka bhAI para najara TharatAM emaNe kahyuM : sAkaracaMda ! tuM mahenata karIza, to tane hAramoniyama vagADatAM AvaDI jaze. sAkaracaMdane thayuM ke, mane to hAramoniyamano ha" lakhatA AvaDatuM nathI, to vagADatAM to kyAMthI AvaDaze ? chatAM vacanasiddha vIravibhUti paranA vizvAsane kAraNe eNe gurunA AzIrvAda laIne hAramoniyama vagADavA mAMDyuM, to kharekhara enA tAnathI gItagAnano raMga jAmI gayo ane ThAThamAThathI pUjA pUrNa thaI. bhakta kavi tarIke e dahADe pU. upAdhyAyajI mahArAjane mana bharIne sAMbhaLIne varatejano saMgha dhanya dhanya banI gayo. sAkaracaMda kharekhara to saMgItano sa paNa jANato nahato, paNa upAdhyAyajInA AzIrvAda enAmAM avatarita thatAM e saMgItajJa banI javA pAmyo. pachI to pUjA - bhaktinA gAnamAM e evo siddhahasta banI gayo ke, enI pUjA vakhaNAvA mAMDI. vi.saM. 2020nI sAla sudhI sAkaracaMdanI pUjA sAMbhaLanArA varatejamAM hayAta hatA. sAkaracaMdabhAIne je siddhi maLI hatI, enA mULamAM pU. upAdhyAyajI ma.ne varelI vacanasiddhi ja kAraNa hatI, ema svIkAryA vinA cAle ema nahotuM. 0 # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varateja pAse AvelA sihora gAmamAM banelI eka ghaTanA paNa aghaTa lAge evI ja che. upAzrayamAM popaTa nAmano eka mUMgo mANasa kAma karato hato. mUMgo hovA uparAMta e bahero paNa hato. khUba khUba sevAbhAvathI upAzrayane saMbhALanAro popaTa pU. upAdhyAyajI mahArAjanI vaiyAvacca to khUba ja bhAvathI karato hato. jANe bIjAM kAryo uparAMta pU. upAdhyAyajInI sevAmAM to e dila reDI deto. pUjyazrI rAte sUI jAya, tyAre e caraNa-sevA evA haLavA hAthe karato, ke, pU.upAdhyAyajIne divase lAgelo badho ja thAka dUra thaI jAya. popaTa mUMgo hato, e pUjyazrI jANatA hatA, paraMtu eka divasa acAnaka ja pUjyazrInA aMtaramAMthI AzIrvAda preraka evA bola nIkaLI paDyA ke, popaTa ! bola, bola, bolatAM kyuM nahi hai? - pUjyazrInA A zabdo sAMbhaLanArA Azcaryavibhora banIne vicArI rahyA ke,popaTa bicAro mUMgo che,e kaI rIte bolI zake? pUjayazrI paNa A vAta jANe che, chatAM pUjyazrInA zrImukhethI zA mATe AvuM bolAI gayuM haze ? | A jAtanI vicAradhArA AgaLa vadhe, tyAM to mUMgo popaTa bolato thaI gayo, enA moDhethI nIkaLelA bola sAMbhaLIne sau Azcaryamagna banIne A aghaTa ghaTanAnuM rahasya vicArI rahyA, to ema jaNAI rahyuM ke, popaTa potAnI vizeSatAne kAraNe bolato thayo, ema mAnI zakAya ema na hatuM ane pU. upAdhyAyajInI vacana-siddhatA ja mUMgA popaTane bolato karI gaI, ema svIkAryA-mAnyA sivAya cAle ema nahotuM. ) kema ke popaTa mUMgo hovAthI sAMbhaLato na hato, chatAM che. pUjyazrInI AzIrvAdAtmaka AjJA e sAMbhaLI zakyo ane AjJAnA amala rUpe e bolI zakyo. jainazAsananA jyotirdharo bhAga-ra >> Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 64 ziyALAnI Rtu hatI, vihAranuM vaheNa AgaLa vadhI rahyuM hatuM. pU. upAdhyAyajI ma. ThaMDIne kAraNe navakArazI vAparIne jarA moDA vihAra karavAnA hatA. ethI zrI dAnavijayajI mahArAja Adi samayasara vihAra karI gayA. saunA manamAM e vAtanI ciMtA hatI ke, pU. upAdhyAyajI ma. navakArazI patAvIne vihAra karaze. to mukAme keTalA vAge AvI zake ? ThaMDInI Rtu hovAthI bIjI to kAMI jAtanI ciMtA thAya ema na hatuM, ethI badhA munivaro dhIme dhIme AgaLa vadhI rahyA hatA, sAmuM gAma AvyuM ane jyAM upAzrayamAM sau pravezyA, tyAM ja saunA Azcaryano pAra na rahyo. kema ke pATa para pU. upAdhyAyajI mahArAjanuM darzana thaI rahyuM. eka vAra to saune ema thaI gayuM ke, najara dago to detI nathI ne ? paNa dhArI dhArIne jyAM joyuM, tyAM ja saune e vAtano sAkSAtkAra anubhavAyo ke, kyAreka pratyakSanI sImAne oLaMgI jatuM paNa darzana thatuM hoya che ane e pAchuM sAva sAcuM hoya che. hindI bhASAmAM 'kyuM na ho sunAI svAmI aisA gunA kyA kiyA' jevI aDhaLaka amara-racanAo dvArA Aje paNa kaMThe kaMThe gavAtA pU. upAdhyAyajI mahArAjanI ajabanI vairAgya-samRddhi ane gajabanI vacanasiddhi uparanA prasaMgomAM to paDaghAI ja rahI che, AvA bIjA keTalAya prasaMgo hajI aprasiddha hoya, e asaMbhavita na gaNAya zuM ? vi.saM. 1975mAM khaMbhAtamAM svargavAsI bananArA pU. upAdhyAyajInI upAsanA tarIke ApaNe vairAgyanI samRddhi prApta karavA mathIe, to vacanasiddhi ApaNane sAmethI svayaMvarA banIne varyA vinA rahI zakaze kharI? Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMgAe vahAvI dIkSAnI gaMgA jagadguru pU. AcAryadeva zrI hIravijayasUri mahArAjAnuM pavitratA ane puSpAIthI bharyuMbharyuM jIvanakavana jyAre ekachatrI sAmrAjya dharAvatuM vistarI rahyuM hatuM, e yuganI A eka ghaTanA e saccAInI pratIti karAvI jAya evI che ke, jyotanA saMge jayota jalI UThe, emAM koI Azcarya nathI. paraMtu keTalAkanAM jIvana evI jyota samA tejasvI hoya che ke, eno saMga pAmIne jeNe prakAzanuM svapna paNa na sevyuM hoya, evA keTalAyanI jIvanajyota jalI UThI hoya, tyAre to Azcarya ane AnaMdanI anubhUti thayA vinA na rahe ! A rIte jyotathI jyota jalI UThavAmAM jagadgurunA puNya-prabhAvano kaMI ocho phALo nahoto. kevA kevAnI jIvana-jyota kaI rIte aNadhArI acAnaka ja jalI UThI ane enA saMge keTalAMya koDiyAM jhagamagI UThyAM, enI ( pratIti karAvatI A ghaTanA jema jema AgaLa vadhatI jaze, ema "jyota se jyota jale" nuM gIta ApaNI samakSa vadhu ! ne vadhu guMjatuM jatuM jaNAyA vinA nahi ja rahe. jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIvabaMdaranA vepArI abhayarAjane e ghaDIpaLe to koI kalpanAya nahi hoya ke, nagaramAM Aje evI eka jIvana jyotano praveza thaI rahyo che ke, enA saMge keTalAMyanAM jIvanakoDiyAM jhaLahaLI UThaze, pU. sAdhvIjI sanmatizrIjIe cAturmAsa mATe jyAre dIva baMdaramAM praveza karyo, tyAre evI to koIne kalpanAya nahi AvI hoya ke, eka evI jJAnajayota rUpe sanmatinAM ajavALAM pAtharatI vyaktizakti nagaramAM padhArI rahI che ke, jenAM saMge keTalAyanA jIvanamAMthI aMdhArA ulecAI gayA vinA nahi rahe! praveza pachInA thoDA ja divasomAM e jJAnajayotanAM ajavALAM vistaravA mAMDyAM ane anekane AkarSita-Avarjita banAvavA mAMDyA, abhayarAjanI putrI gaMgAnuM paNa emAM eka adakeruM sthAna-mAna hatuM. sAdhvIjI je rIte paThana-pAThanavAcanA vagerenuM pradAna karI rahyAM hatAM, eno raMga gaMgAnA jIvanane e rIte raMgI gayo ke, gaMgAnuM jIvanavaheNa ja palaTAI gayuM. pUrve ene upAzrayamAM phAvatuM nahotuM have ene upAzraya sivAya gharamAM rahevuM akAruM thaI paDyuM. pUrve ene bhaNavuM gamatuM na hatuM. have ene bhaNyA vinA cena paDatuM na hatuM. jUnI AMkhe navA dazyanAM darzana rUpe dIvabaMdara gaMgAnA A jIvana-parivartanane AzcaryabharI AMkhe nihALI rahyuM. emAM jyAre eka dahADo dIkarI gaMgAe potAnI AMkhamAM ghUMTAtA "saMyama jIvananA soNalAnI vAta pitA samakSa khullI karI ane enI A bhAvanAthI nagara jema jema paricita banatuM gayuM, ema ema cotarapha vadhu ne vadhu AnaMdAzcarya phelAtuM gayuM ke, A to sUrya pazcimamAM Ugyo gaNAya ! gaMgA ane dIkSA ? dIvabaMdara jayAre AvuM Azcarya anubhavI rahyuM, tyAre abhayarAjanI paNa eka AMkhamAM AnaMda to bIjI AMkhamAM Azcarya UbharAvA ja # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMDyuM. emanA gharamAM saMskAranI AchIpAtaLI jyota jalatI to hatI ja. paNa enAM "ajavALAM' A rIte khilavaTa sAdhIne gaMgAne jIvana-parivartananA Are kheMcI lAvaze, e to emane zakya ke saMbhavita ja jaNAtuM na hatuM. chatAM AvuM saMbhavita bane, to e saMbhAvanA ane bhAvanAne satkAravAnI emanI taiyArI hatI. ethI anekavidha prazna-parIkSAnA mAdhyame abhayarAja gaMgAne cakAsI rahyA, jyAre gaMgA emAM uttIrNa thatI jaNAI, tyAre enI mAtA amarAdevIe bAjI saMbhALI letAM pUchyuM : gaMgA ! tArI badhI vAta sAcI ! paraMtu phUla jevo tAro deha vajathI paNa kaThora saMyama-sAdhanAnuM aNizuddha pAlana-AcaraNa karI zakaze kharuM ? ' gaMgAe javAba vALatAM jaNAvyuM ke, mA ! saMyama para jo sneha jAgI jAya, to vajamAM puSpanI komaLatAnuM darzana thayA vinA na rahe ane AvA snehanuM jAgaraNa na thayuM hoya, to phUlamAMya vajanI kaThoratAno bhAsa thavA mAMDe. mATe Ape to mane ema ja pUchavuM joIe ke, tane jinAjJA jigara karatAM vadhu vahAlI lAgI che kharI? jo tuM jinAjJAne jigarathI vadhu cAhatI hoya, to jA, mArI tane kaMTakAkIrNa keDIe kadama bharavAnI saharSa saMmati che. A javAba eTalo badho lAjavAba hato ke, mAtA | amarAvatIne ja sAmethI kahevuM paDyuM ke, gaMgA! tArAmAM jinAjJA pratyenA premamAM to koI kacAza dekhAtI nathI ke koI ochAza kaLAtI nathI, ema tArA AcAravicAra joIne kabUlyA vinA cAle ema ja nathI. A sAMbhaLIne gaMgAe kahyuM ke, mAtA ! to pachI bIjo zo vicAra karavAno hoya! ApanA jevI dharmamAtA pAse to anumatithI ochI AzA mATe rAkhavAnI ja na jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # $ D, Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya ne? praznAtmaka A javAba ja evo sacoTa hato ke, amarAvatI niruttara banavA uparAMta vicAra karatI banI gaI. gaMgAnA urabola sAMbhaLIne enuM haiyuM halabalI UThya ke, kumaLI vaya dharAvatI gaMgA jyAre saMyamanI rajA ApavA mArI samakSa kAkalUdI karatI hoya, tyAre mArAthI mAtra anumati ApIne ja saMtoSAI javAnuM na hoya ! dIkarInI pUrve ja mAre saMyama svIkAravuM joItuM hatuM, A vilaMbanA prAyazcitta rUpe have dIkarInI sAthe sAthe paNa saMyamI banuM toya mAruM prAyazcitta pUrNa rUpe vaLe ke kema, e zaMkA che. chatAM huM sAthe sAthe saMyama-grahaNa karuM, to mAro A vilaMba jarUra saMtavya-koTimAM palaTAI jAya. dIkarInI parIkSA levA sajja banelI mAtAnI ja parIkSA levAI gaI ane emAM uttIrNa thavA rUpe eNe kahyuM ke, beTI ! gaMgA! tuM ekalI ekalI saMyama mArge jAya, e mane zI rIte game ? zuM tuM mane sAthe laI nahi jAya ? have ApaNe banne saMyamamArge sahaprayANa karIzuM, to bIjA koIneya preraNA maLavA pAmaze. ATalo javAba vALatAM vALatAM mAnI AMkha AMsubhInI banI javA pAmI. e joIne dIkarI gaMgAnuM haiyuM paNa harSAzruthI chalakAI UDyuM. nagaramAM A nirNayanI jAherAta thatAM ja asaMbhavita gaNAtuM saMbhavita banI gayAnuM Azcarya samagra nagaramAM mahAsAgaranAM mojAMnI jema pharI vaLyuM. dIkarI gaMgAnI ja nahi, mAnI sAthe gaMgAnI dIkSAnI (te vAta phelAtAM ja gaMgAnA pitA abhayarAja paNa moha nidrAmAMthI saphALA jAgIne sIdhA ja beThA thaI gayA. emane evo eka vicAra, bhogamAMthI jagADIne tyAgamArge haraNaphALa bharavAnI hAkala karI gayo ke, mA-dIkarI je saMsArane lAta mAravA sajja banatAM hoya, e saMsArane jo # # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM paMpALato rahuM, to mane puruSa kahevaDAvavAno zo adhikAra ? ethI kAyaratAnuM kalaMka prakSALIne sAco kIrtidhvaja laherAvavo hoya, to mAre paNa saMyamano svIkAra karavA sajja banavuM joIe. jalI UThelI jyotanA sparze eka pachI eka koDiyAM prakAzita banI rahyAM hatAM. mAtA-pitA ane bahenanI saMyama-nirNayanI vAta sAMbhaLIne megha khaDo thaI gayo. megha gaMgAno bhAI hato ane abhayarAja- amarAvatIno lADakavAyo dIkaro hato. eNe kahyuM : mAtA pitA ane bhiMganI ! zuM mane saMsAramAM rajhaLato-rakhaDato mUkI daIne Apa sau dIkSA laI lezo ? mArA kyA gunA badala mane saMsAramAM rajhaLato mUkI devAnI sajA phaTakAravA Apa taiyAra thayAM cho, e ja mane samajAtuM nathI, mATe mane paNa ApanI AMgaLI jhAlIne sAthe sAthe pravrajyAnA paMthe cAlavAnI anumati maLavI joIe. eka gaMgAnI dIkSAnI mAMgaNImAMthI traNa traNa dIkSAono nirNaya levAyo. e badhAnAM kALajAMnAM koDiyAM jANe divela-diveTathI ekadama sajja banIne, mAtra koI jyotinA sparzanI ja pratIkSA karI rahyAM haze, ethI gaMgAnI jIvanajyotano pArasa sparza thatAM ja dhaDAdhaDa e badhA koDiyAM jhagamagI UThavA mAMDyAM. mAtapitA ane bhAI-bahenanI dIkSAno nirNaya koI sannATAnI jema samagra dIva baMdaramAM chavAI gayo. jyotanA sparze jalI UThelI jyotanI zreNI aTakavAnuM nAma letI na hatI. meghanI dIkSAno nirNaya sAMbhaLIne enI eka kAkInuM kALajuM kapAI gayuM. megha para ene sagA saMtAnathIya savAyo sneha-rAga hato. meghanI dIkSAne rokavA e dhasamasatI AvI pahoMcI, eNe thoDAghaNA dhamapachADA paNa karyA. paraMtu abhayarAjano saMpUrNa parivAra je rIte saMyama svIkAravA kRtasaMkalpa banyo jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 2' Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hato, ane je makkamatA dAkhavIne sau nirNayamAM aNanama rahyAM hatAM, e joIne e kAkIno mAtra roSa ja na zamI gayo, paNa AvI makkamatAe evo camatkAra sarajyo ke, e kAkI paNa bhatrIjAnA mArge kadama uThAvavA bhAvanAzIla banI gayAM. gaMgAnA jIvanamAM jalI UThelI e jyota kevI jvalaMta haze ke, enA sparze pAMca pAMcanAM jIvana-koDiyAM jhagamagI UThyAM. e kAkInI dIkSAno nirNaya sAMbhaLIne to saunI kIkI pahoLI thaI javA pAmI. saune thayuM ke, jyotathI jyota jalI UThavAnI A prakriyA hajI keTalI laMbAze? koIne evo paNa vicAra AvI gayo ke, have to A prakriyA AgaLa nahi ja vadhe ! A vasuMdharA to bahuratnA che. e vAtane visarI jaIne teo AvA nirNaya para AvyA hatA. eka jyotanA sparze pAMca pAMca jyota jalI UThI hatI. gaMgAnI dIkSAnuM A nimitta pAmIne enAM mAtApitA, bhAI ane kAkI saMyamanI bhAvanAmAM ramatA thaI gayAM hatAM. A samAcAra sAMbhaLIne zeTha abhayarAjanI peDhIno kAryabhAra vahana karatA cArecAra munImo vicAramagna banI gayA. emanA manamAM eka evo manoratha ramato thaI gayo ke, je zeThanI sevAmAM jIvana samarpita karIne ATalAM varSo vitAvyAM, e sevAne have khaMDita na thavA devI hoya, to ApaNe paNa zeThanA pagale pagaluM baDhAvIne A saMsArane salAma na bharI devI joIe zuM? saMyamanA saMkalpathI baddha banyA bAda zeTha abhayarAje saMsAranI peDhIne saMkelavAnI taiyArIo pUrajhaDape AraMbhI dIdhI hatI. zeThane ema thayuM ke, je munImoe mane DhagalAbaMdha kamANI karAvI ApI, emane to mAre khuza khuza karI devA ja joIe. peDhInI badhI javAbadArI vahana karatA cArecAra munImone tAkIde AvavAnuM teDuM pAThavavAmAM AvyuM. munImo hAjara $ # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI jatA zeThe kahyuM : saMsArane sameTavo hoya, to sau prathama peDhIne ja sameTavI paDe. parivAra sAthe saMsArane sameTavAnA mArA nirNayathI tame vAkepha ja hazo? jo vAkepha na ho to A nirNayathI tamane sattAvAra mAhitagAra banAvavA mATe ja tamane yAda karyA che. tame badhAe Aja sudhI mane khUba khUba kamANI karAvI ApI che. have huM Atmika kamANI karI ApatI peDhI kholavA mAguM chuM. ethI phUla nahi, to phUlanI pAMkhaDIthI tamArI sevAne Aje-atyAre satkAravA mAguM chuM. ATaluM kahIne munImo samakSa sonAmahorothI bharelI thelIono Dhagalo karI laIne zeTha munImono manobhAva jANavA praznAtmaka najare emanI sAme joI rahyA. aNadhAryo ane aNakathyo manobhAva sAmethI maLatAM zeThanA AzcaryAnaMdano pAra na rahyo. zeThe evuM dhAryuM na hatuM ke, dIkarI gaMgAe karelo saMyama-saMkalpa ATalI badhI puNya-asaro sarajI jaze? munImono pratibhAva evo hato ke, zeTha! jyAre sAcI kamANI karavAno avasara AvI lAgyo che, tyAre ja Apa zuM amane peDhImAMthI chUTA karI dezo? Atmika kalyANanI kamANI ja sAcI hovAthI jhaverAtanI peDhI jevI che, jyAre AvI sonAmahoro to kAcI kamANI hovAthI sAmAnya pherI karatA koI phariyAnI tole paNa AvI zake tema nathI. chatAM AvA vepalAmAM jema amane sAtha maLyo, ema have jhaverAtanI peDhImAM paNa ame joDAyelA ja rahevA mAMgIe chIe. Apa to udAra hovAthI ame ema nathI kalpI zakatA ke, Apa dabANa karIne amane chUTA karI devA icchatA ho ! Azcarya ane ahobhAvathI gadgadita banI jaIne zeTha pUchI beThA : eTale zuM tame amArI sAthe sAthe dIkSita banavAnI bhAvanA dharAvo cho, ema ? A to jainadharmanI dIkSA che. A kaMI khAvAnA khela nathI ! munImoe samasvare javAba Apyo ? jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # = Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha, jo kALA mAthAno mAnavI je dhAre e karI zakto hoya, to ame amAruM dhAreluM kema pAra pADI na zakIe? aNadhAryo AvI paDelo phUlano prahAra paNa asahya banato hoya che. jyAre sAme pagale jaIne hasate haiye AvakArAtAM tIkSya bANanA prahAra paNa phUlahAra jevA jaNAtA hoya che. pAMcano AMka zubha che. paMca tyAM paramezvara ema kahevAya che, paNa navano AMka to akhaMDa che. koI ene khaMDita karI zakatuM nathI. nava tyAM navanidhAna evI lokavANI che, mATe Apa anumati Apo, to Apa pAMca ja nahi, paraMtu ApaNI navanI nAva saMsAra-sAgara taravA sahaprayANa AdarI zake. A to attara ane pUranI dalAlI hatI, AvI dalAlI karavA koNa rAjI na hoya ? zeTha abhayarAje saMmati darzAvatAM nava-nava dIkSAonI duMdubhinA nAdathI dIvabaMdara gAjI UThyuM. bhAI-bahena megha ane gaMgAne mATe to jhAjhuM kaMI sameTavA jevuM nahotuM. saMsArano pathAro jemaNe lAMbo lAMbo tANyo hato, e bIjA mumukSuo saMsArane jhaDapabhera sameTavA kAje sajja banI gayA. saMsAranI jALa to ukelavA jAva, ema vadhu gUMcavAya evI hovAthI "eka ghA ne be TukaDAnI nItino Azraya laIne sau saMsAranI ALa-paMpALa ane jALa-jaMjALane ukelavA dhAradAra kAtara laIne besI | gayA, ethI thoDA samayamAM ja muktinI moja mANI zakavAnI pUrvabhUmikA racAI gaI, eTalAmAM to cAturmAsa pUrNatAnA Are pahoMcavA AvyuM. dIvabaMdaranA vAtAvaraNanA kaNakaNamAM 99 dIkSAo duMdubhinA nAdanI jema gAjI rahI. che. jagadguru pU.A.zrI hIravijayasUrijI mahArAjA e vakhate staMbhatIrtha khaMbhAtanA AMgaNe birAjamAna hatA, ethI dIvabaMdaramAM gAjelI dIkSAnI duMdubhinA nAdane cheka khaMbhAta sudhI laMbAvIne jagadgurunI nizrAmAM ja dIkSA grahaNa karavAnI zeTha abhayarAja Adi navenava mumukSuonI bhAvanA $ # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya, e sahaja hatuM. A bhAvanAne sAkAra karavA dIvabaMdarathI vidAya laIne nava mumukSuo khaMbhAta tarapha vidAya thayA, tyAre dIkSAdharmanI divyatA ane dIkSAnA dIve dIvo peTAyAnA camatkArano camakAro AkhA dIvabaMdarane ajavALI rahyo. e mumukSuo jyAre khaMbhAtamAM pravezyA, tyAre to e mumukSuoneya evI koI ja kalpanA nahi hoya ke, dIvabaMdaramAM camakelA camatkAranI AchIpAtaLI jhAMkhInAM darzanano lAbha meLavavA khaMbhAta paNa baDabhAgI nIvaDanAra haze? khaMbhAtanA tatkAlIna AgevAna zreSThI zrI vAghajIbhAI potAnA gRhAMgaNe mumukSuonA nivAsano lAbha levA baDabhAgI banyA. 99 mumukSuo dIvabaMdaranA nivAsI hovA chatAM khaMbhAte emane khaMbhAtanA ja nivAsI mAnIne evo mahotsava mAMDyo ke, traNa traNa mahinA sudhI cAlelA e mahotsava daramiyAna jyAre varSIdAnayAtrAno ati bhavya varaghoDo nIkaLyo, tyAre enAM darzane zrImALI jJAti dharAvatA zrI nAgajIbhAInA dilamAM AchI AchI jalI rahelI vairAgya jyota jANe sUryanI jema prakAzI UThI, ane emaNe jagadgurune vinaMtI karI ke, huM paNa dIkSA grahaNa karavA talapApaDa banyo chuM, mATe dazamA mumukSu tarIke mane joDAvAnI anujJA ApavA vinaMtI. dIvabaMdaramAM dIkSAnA dave dIvA peTAyAno je camatkAra sarajAyo hato. enI saccAInI vadhu sAkSAt pratIti bIje divase tyAre khaMbhAtane paNa thavA pAmI che, jayAre dIkSA-maMDapamAM dIkSA-vidhi karatA zeTha abhayarAja Adi daza mumukSuonuM khaMbhAtane puNyadarzana thavA pAmyuM. gaMgAnI dikSAe je rIte dIkSAnI gaMgA vahAvI, evI rIte vahI nIkaLelI gaMgAnuM darzana itihAsanA pAne tyAra pachI prAyaH jovA maLatuM nathI. jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 2 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaya ne saMpattinA sadvyayathI samRddha eka anokho saMgha @ # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 kahevAtI saMpattinoya Aje sukALa nathI, sAcI | zAMtinA kSetre to Aje kAramo dukALa ja DokAI rahyo che. pUrvakALamAM loko phurasada phALavIneya dharma karatA hatA, kema ke dharmamAM rasa hato, rasa hovAthI dharma karavAno rasto emane maLI ja raheto. athavA to eo rasto meLavIne ja jaMpatA. pArakA paise nahi, sva-saMpattinA savyayathI thato dharma vadhu upakAraka bane, evI samajaNa to hajI jovA maLe, paNa saMsAra khAte jamA samayanI mUDInuM dharmadevanAM caraNe samarpaNa karavA dvArA thatuM dharmArAdhana to vadhu phaLaprada bane, AvI samajaNa keTalA dharAvatA haze? Aje phurasada phALavIne dharma karavAnI vAta to javA daIe, paNa phurasada hoya toya ghaNAne dharma sUjhato nathI, kema ke dharmano rasa ja jagADyo nathI. ethI zakti anusAra paNa dharma thato nathI ane *Ne adharma to zaktithI uparavaTa thato ja rahe che. dharma parathI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasarUci ghaTI javAnA kAraNe Aje aDhaLaka sukha-sAmagrIsaMpatti vacceya je zAMti jovA nathI maLatI, e pUrvakALe sukhanA sAdhanonI khoTa ane oTa vacceya jovA-anubhavavA maLatI hatI. kema ke pUrvakALamAM zAMtinA mULasroto samI dhArmika samajaNa ane rUcino sarvatra sukALa jovA maLato hato. saMgho to Ajeya nIkaLe che. pUrvakALeya nakaLatA hatA. AjanA saMgha-Ayojakoe vadhu yAtrikone AkarSavA pahelAM to e ja vicAravuM paDe ke, ochA divaso ane vadhu yAtriko dharAvato saMgha haze. to ja mAhola jIvato-jAgato rahI zakaze. nahi to pANInI jema paiso vahAvI devA chatAM mAhola nahi jAme. kema ke mAnavInA maherAmaNa vinA mAhola kevo ane sudIrgha samayanA saMghamAM joDAvAnI phurasada keTalAne hoya ? gaIkAla ane Aja vaccenA AvA viparIta ane viSama vAtAvaraNanI sAme hajI bahu dUranA nahi, evA bhUtakALamAM nIkaLelA eka saMghanI camatkAra samI bhAsatI keTalIka vigatonuM vihaMgAvalokana karIzuM, to e jAtanuM Azcarya thayA vinA nahi ja rahe ke, adha... dha traNa traNa varSa sudhI saMgha cAlyo, chatAM emAM sAtaso sAtaso jeTalA yAtrikono maherAmaNa ! loko tyAre dharma karavA keTalI badhI phurasada phALavI zakatA haze? ane emanA jIvanamAM kevI nirAMta ane zAMti chavAyelI rahetI haze? jJAnavimala' AvAM hulAmaNAM kavinAmathI TheraThera guMjatA ane girirAja siddhAcalajInAM caraNe-zaraNe saMpUrNa samarpita vyaktitva-kRtitva tarIke zrI jJAnavimalasUrijI ma.nAM nAmakAmathI bhagavabhakata kyuM haiyuM aparicita haze? jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # # Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kema ke sahasAdhika stavano to e mahAkavie zatruMjaya girirAjanI stavanA rUpe ja banAvyAM hatAM. evI eka janazruti che ke, jyAre jyAre siddhAcalajImAM sthiratA karavAno lAbha maLato, tyAre tyAre pratidina navI nakkora khIlelA gulAba jevI ekadama tarotAjA stavana-racanA dvArA teozrI bhagavAna zatruMjayanI bhAvapUjAmAM layalIna banI jatA, emanAM stavano uparAMta pravacanomAM girirAjano mahimA evI rIte guMjato raheto ke, zrotA-bhaktonuM haiyuM paNa girirAjanA guNaguMjanathI guMjita-mukharita banI UThyA vinA na rahe! cokkasa sAla-saMvatano ullekha upalabdha nathI thato, suratamAM Avela zrAvakazerImAM zrI jJAnavimalasUri mahArAjanuM cAturmAsa hatuM. ArAdhanAnI mosama, zrAvakazerIno bhAvika saMgha ane siddhAcalajI tarapha samarpita vyaktitva-kRtitva dharAvatA zrI jJAnavimalasUrijI mahArAja jevA vaktA : pachI to pravacanomAM siddhAcalajInI guNagAthAnI gaMgA khaLakhaLa nAde vahetI ja rahe, emAM zuM Azcarya ? cAturmAsa daramiyAna pravacanomAM girirAja guMjato ja rahyo ane avanavI siddhAcala-stavanAo paNa pratikramaNamAM guMjana karatI ja rahI. AnA prabhAve ghaNA ghaNAnAM haiye saMghanA sathavAre zatruMjayanI yAtrA karavAnI manorathamALA gUMthAtI ja rahI. emAM vaLI saMgha sAthe thatI girirAjanI yAtrAnuM phalavarNana zrI jJAnavimalasUrijI ma. dvArA jANIne to sakaLa saMghano harSollAsa ora vRddhigata banI javA pAmyo ane phAgaNa comAsI AsapAsanA maMgala muhUrte suratathI siddhAcalanA e saMghanuM prayANa thayuM, tyAre temAM 700 jeTalA yAtriko joDAIne dhanya dhanya banI gayA. e jamAnAmAM AjanI jema saMgha-prayANano divasa to nakkI # # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raheto, paNa tIrthapraveza ke saMghamALano divasa to nirdhArita na raheto. vacamAM athavA AsapAsa AvatAM tIrthone bheTavApUrvaka jyAre e tIrtha najIka jaNAya ke, jene uddezIne saMghanuM prayANa thayuM hoya, tyAre praveza ke saMghamALanA divasano nirNaya thato. dhAryA jeTalA divase to e yugamAM pahocAtuM ja nahi, lagabhaga divaso vadhI jatA, paNa A saMghamAM to aThavADiyAM, pakhavADiyA ke mahinAo ja nahIM, varSo vadhI javAnA hatA. kAraNa ke zrI jJAnavimalasUrijI ma.nAM pravacano ane stavanonuM evuM AkarSaNa yAtriko para chavAI javA pAmyuM hatuM ke, koIne ghara, dukAna ke peDhI ja nahi, parivAranI yAda paNa satAvatI nahIM. tIrthayAtrAne dharmano rasa to sahunA haiye svayaMbhU jAmelo ja hato. ethI jyAM thoDIka preraNA maLatI, tyAM saMgha mULa rastethI phaMTAIne paNa AjubAjunA gAma-nagaronI yAtrA karavA taiyAra thaI jato, A rIte AgaLa vadhatAM vadhatAM naDiyAda nagara AvyuM. ahIMthI be mArga phaMTAtA hatA, eka sIdho siddhAcalajInI prAcIna taLeTI vaDanagara thaIne pachI pAlitANA tarapha javAtuM hatuM. , thoDAghaNA bhAvikonA dilamAM evI bhAvanA jAgI ke, vaDanagara thaIne AgaLa vadhIe, to ghaNAM ghaNAM gAmanagaronI yAtrAno lAbha maLe, vaLI eTalA vadhu divaso sudhI gurunizrAmAM rahevAno lAkheNo lAbha maLavA pAme. emAM vaLI zrI jJAnavimalasUrijI mahArAja taraphathI paNa evI preraNA maLavA pAmI ke, zatruMjayatIrthanI prAcIna taLeTI tarIke "vaDanagara' kharekhara nagaromAM vaDAI bhogavavA bhAgyazALI nIvaDe evuM ja nagara che. aitihAsika dRSTie paNa anerI nAmanA-kAmanA dharAvatA A nagaranI dharatI para kalpasUtranI vAcanAo sakaLa saMgha samakSa prathama vAra jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # $ Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e-ico pehele *# ; prAraMbhAI hatI. jaina zAsananI dRSTie paNa nagaromAM vaDAI bhogavatA vaDanagaranAM puNyadarzana saMghanA bhAvollAsamAM anerI bharatI lAvavAmAM potAno phoLo noMdhAvI jaze. A jAtanI preraNAne saue zirasAvaMgha karI letAM saMghanI dizA vaDanagara tarapha phaMTAI. vacce AvatAM nAnAmoTA gAmanagaronAM jinamaMdirone juhArato juhArato e saMgha vaDanagaranA darzane to dhanya dhanya banI gayo, tyAre lagabhaga varSARtunA AgamananI vadhAmaNI ApatuM AkAzI vAtAvaraNa vAdaLachelRryuM banI cUkyuM hovAthI cAturmAsano kALa vaDanagaramAM vitAvavAnuM nakkI thayuM, ethI cAra mahinA jinavANInI saravANImAM AkaMTha snAna-pAna karavAno maLelo avasariyo mANI levAnA saMkalpapUrvaka badhA ja yAtriko uparAMta sthAnika saMgha paNa yathAzakti ArAdhanAnA e yajJamAM joDAI gayo. anerI pravacanadhArA, vaDanagaranA vAtAvaraNamAM vyApta phelAyelI pAlitANAnI smRti karAvatI pavitratA ane AvAM anekAneka preraka AlaMbanonA prabhAve cAra mahinAno gALo kyAre pUrNa thavA Avyo, eno yAtrikone khyAla paNa na rahyo. suratanA cAturmAsa daramiyAna zrI jJAnavimalasUrijI ma. no paricaya, pravacana preraNA, parvonI ujavaNI AvuM badhuM ja mANavA maLyuM hatuM. vaDanagaramAM paNa A badhuM mANavA maLyuM, paNa baMne vacce Abha-gAbha jevo je pharaka anubhavAto hato, enuM eka mAtra kAraNa ghara-dukAnamakAna-vepAra-vyavahAra AdinI ALapaMpALa ane jaMjALathI mukta vaDanagaranuM vAtAvaraNa ja hatuM. enI hArdika pratIti yAtrikone thavA mAMDI. ethI ArAdhanAno bhAvollAsa eTalI hade vRddhiMgata banI javA pAmyo ke, vaDanagara jyAre Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlitANAnI taLeTI hatI, tyAre tAraMgA-kuMbhAriyA-AbusuvarNagirijAlora A badhAM pAvartIya tIrtho girirAjanAM ja zikharo tarIke zobhatAM haze ne? mATe A badhAM tIrthone bheTatAM bheTatAM AgaLa vadhavuM ! bhAvanA to bhavanAzinI gaNAya. yAtrikonI A bhAvanAmAM bhAva bhaLyo hato ane haiyAno hakAra hato. ethI khUba ja nirAMte AvAM aneka tIrtho-maMdirone bheTato bheTato saMgha jyAM suvarNagiri sudhI AgaLa vadhyo, tyAM to varSARtunI vadhAmaNI ApatuM vAtAvaraNa comera chavAI gayuM. vaDanagaranA divya, bhavya vAtAvaraNamAM ArAdhanAsAdhanAnI mANelI e mastInI smRtione vAgoLatAM saMghe jAloragiri para ja cAturmAsa gALavAnuM Ayojana karIne vaDanagaramAM ArAdhanAnI puNyakamANI karI hatI ethI vadhu kamANInuM lakSa ane pakSa najara samakSa rAkhIne jAloramAM cAturmAsika ArAdhanAno yajJa punaH prAraMbhAI gayo. suratathI prayANa karyAnA ghaDI-paLa para divaso mahinAo ane varSo vItI rahyAM hatAM, ema ema ArAdhanA-sAdhanAmAM paNa vega vadhI rahyo hato. surata karatA vaDanagara, vaDanagara karatAM jAlora-girimAM ArAdhanA ane AnaMdadhArAmAM je sarvato vRddhinI anubhUti yAtriko karI zakyA, ethI vadhu ullasita banIne suvarNagirinA cAturmAsa daramiyAna ja yAtrikonA haiye bhAvanAnI evI bharatI caDI ke, garavA gaDha giranAranI yAtrA karI pachI siddhagiri tarapha javuM ! divaso vItatA hatA, ema deva-guru taraphano bhAvollAsa vRddhigata banato jato hato. giranAra pahoMcatAM ja vaizAkha - jeTha mahino AvI javAnI zakyatA jaNAtAM saMghane ema lAgyuM ke, siddhAcalajI tIrthe pahoMcatAM aSADha 9 jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # $ Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahino to AvI jaze. mATe saMghanA lAbhanI jema have siddhAcalajImAM ja gurunizrAmAM cAturmAsa karavAno aNamUlo lAbha to kema mukAya ? mATe siddhagirimAMya Avo lAbha laI ja levo joIe. e saMghanA yAtrikonI have to surata kAgaDoLe pratIkSA karI rahyuM hatuM. paNa yAtriko to jANe surata sAtheno snehatAMtaNo toDI cUkyA hatA. ethI emanI bhAvanAsRSTi vAMjhaNI nahi, phalaprada nIvaDyA vinA na ja rahe. saMgha aSADha mahine siddhagiri pahoMcyo, saunA manamayUra nAcI UThyA. yAtrikone levA AvanArA suratanAM sagAMvahAlAMone jyAre evA samAcAra maLyA ke, A trIjuM comAsuM paNa yAtriko siddhagirimAM ja karavAnA che. tyAre sahunI nAbhimAMthI evo ja nAda UThyo ke, saMpattinI sAthe sAthe samayanA paNa AvA sadupayogathI A saMgha itihAsanAM pAne advitIya tarIke noMdhAI jaIne varSonAM varSo sudhI ahobhAvabharI AMkhe vaMcAto ja rahe to navAI nahi! 8 * janazAsanA jyotiri bhAga-2 6 # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lIMbaDIne labdha lokakhyAtinuM mULa zuM? dezomAM saurASTra deza tIrthAdhirAja zrI zatruMjayathI maMDita hovAnA kAraNe pUjaya tarIke prakhyAta che. to saurASTranuM zahera lIMbaDI hastalikhita jJAnabhaMDAranA kAraNe labdhapratiSTha che. A jJAnabhaMDAramAM eka evI viziSTatA che, je vizvabharanA koI jJAnabhaMDAramAM jovA na maLe. mUSaka-uMdara AdinA upadravothI khavAI javAne kAraNe vAcanopayogI na banI zake evI mRtaprAya naSTaprAyaH banI cUkI hovA chatAM kAgaLanA hUbahU anusaMdhAna ane akSaronA anulekhana dvArA punarjIvita karAyelI evI pAMceka hastalikhita pratonAM darzana lIMbaDInA bhaMDAra sivAya anyatra kayAMya maLI zakavA durlabha ja nahIM, hAla to azakya-asaMbhavita gaNI zakAya ema che. A rIte lIMbaDIne labdha lokakhyAtinA mULamAM jJAna ane jJAnabhaMDAranuM yogadAna raheluM che. lIMbaDI hastalikhita bhaMDAranI anokhI vizeSatA samI ane anusaMdhAna kaLAnuM camatkArika darzana karAvatI e pAMceka jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prato varSothI potAnA punaruddhArakanI pratIkSA karI rahI hatI, emAM saM. 1544mAM pratono e pratIkSA-pokAra ja jANe kharataragacchIya pU.A.zrI jinaharSasUrijI mahArAjane lIMbaDI kheMcI lAvyo. A varSathI AraMbhIne 1563 sudhInA gALAmAM khavAI gayelI pratonAM seMkaDo pAnAMonuM anusaMdhAna kArya evI ajabagajabanI kaLApUrvaka karavAmAM AvyuM ke, Aje e pratone dhArIdhArIne joIe, to paNa khavAI gayelAM pAnAno jeTalo bhAga kApI nAkhIne e jagAe navo joDelo kAgaLa kayo che, eno aNasAra suddhAM na Ave temaja navA anusaMdhAna tarIke pharI lakhavAmAM AvelA akSarono bheda paNa kaLI na zakAya. joDelA kAgaLano bheda pakaDI pADavo ja hoya, to taDakA sAme e prata-pAnAMne dhArI rAkhavAmAM Ave, tyAre coDavAmAM AvelA kAgaLano bheda mAMDa mAMDa kaLI zakAya. akSarono AkAra judo na paDI jAya, | e rIte anulekhana karavuM temaja navA-jUnA kAgaLano bheda kaLI na zakAya evuM anusaMdhAna karavuM, e kahevAtA vijJAnanA ane pragatinA A jamAnAmAM paNa asaMbhavitaazakya jevuM jaNAya, tyAre ayAMtrika yuganI e kaLA para Ajeya ovArI UDyA vinA rahevAya kharuM? chUTaka chUTaka ogaNIsa varSanA gALAmAM jenuM puna:saMdhAna kArya cAlatuM rahyuM, e pAMca pratonA aMtabhAgamAM nIce mujaba ullekha thavA pAmyo che. jIta kalpabhASya(pAnAM 38) saM. 1544nI sAlamAM, paMcakalpa bhASya(pAnAM 45) paMcakalpa cUrNa (pAnAM 43) saM. 1545nI sAlamAM, bRhatkalpa cUrNa (pAnAM 157) saM. 1563nI sAlamAM nizIthabhASya (pAnAM 97) saM 1561nI sAlamAM kharataragacchIya zrI jinaharSasUrijI mahArAje kAgaLanuM che # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punaHsaMdhAna karAvIne ane truTita lakhANanuM punarlekhana karAvIne A pAMca pratone punaruddhAra dvArA punarjIvita banAvI. ogaNIsa ogaNIsa varSa sudhInI sudIrgha dhIrajanAM mIThAM phaLa tarIke punarjIvana pAmelI e pratonuM lIMbaDI jJAnabhaMDAramAM Ajeya darzana pAmI zakAya che. darzananI e paLomAM evuM Azcarya ane evo ahobhAva darzakanA aMtaramAM jAgyA vinA nathI rahI zakato ke, kevI apUrva laganathI zruta-bhakti rUpe sAMdho na jaNAya, evuM kAgaLanuM anusaMdhAna kaI rIte karavAmAM AvyuM haze temaja jUnA-navA akSarono bheda khyAlamAM na Ave, evuM punarlekhana paNa kaI rIte thavA pAmyuM haze ? lIMbaDInA A hastalikhita bhaMDAramAM aMdAje sADA traNa hajAra AsapAsa kAgaLa para lakhAyelA graMthonA saMgrahamAM pAMceka prato tADapatra para jovA maLe che. tyAre eka evo prazna jAgyA vinA nathI raheto ke AMgaLInA veDhe gaNI zakAya eTalI ja tADapatrIya A prato A bhaMDAramAM kyAMthI AvI haze ane konA dvArA kyA saMghanA bhaMDAramAMthI meLavAyelI A tADapatrIya-prato lIMbaDInA bhaMDAramAM sthAna pAmI haze? A savAlano javAba pAmavA zrAddhavarya DosA devacaMda vorAne saMbhAravA ja paDe. vi.saM. 1800 pUrve thayelA DosA devacaMda vorAnAM nAmakAma Ajeya lIMbaDInA itihAsamAM sacavAyAM che. saMghanA eka agraNI tarIke emanI sevA avismaraNIya rahe evI hatI. anya anya | javAbadArIonI jema lIMbaDInA jJAnabhaMDAranI javAbadArInuM paNa emaNe sArI rIte vahana karyuM hatuM. mUrti nirmANapratiSThA vagere kAryo paNa emaNe jIvana daramiyAna karyA hatAM. enA zilAlekha Ajeya upalabdha che. jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 1 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lIMbaDImAM sthAnakavAsI saMpradAyanI gAdI hovAthI A saMpradAya paNa ThIka ThIka pramANamAM varSothI phAlyo-phUlyo raheto Avyo hato ane Ajeya A saMpradAyanuM ThIka ThIka sthAnamAna lIMbaDImAM jaLavAI raheluM joI zakAya che. DosA devacaMda vorA custa mUrtipUjaka hatA, emanA eka bhAgIdAranuM nAma hatuM : mahetA DosA dhArasI. teo sthAnakavAsI hatA. AvAM mAnyatA, bhedanA kAraNe baMne vacce avAranavAra vaicArika saMgharSa paNa pedA thato. aneka vAra jAgelA AvA saMgharSano kAyamI ukela ANavA eka dahADo evA vicAra para sthira thavA baMne saMmata thayA ke, satyAsatyanA nirNaya para AvIne baMnee kAM to mUrtipUjaka banI javuM kAM baMnee sthAnakavAsI saMpradAyano svIkAra karavo! vaicArika rIte ATaluM nakkI thaI gayA bAda have saMgharSanA zamana mATe satyAsatyano nirNaya karavo jarUrI banato hato. Avo nirNaya to zAstrAdhAre ja AvI zake ane A mATe to mudrita karatA tADapatra para hastalikhita zAstro ja ubhaya - pakSane vadhu sarvamAnya banAvI zake. DosA devacaMda ane DosA mahetA svayaM abhyAsI hatA, lIMbaDIno bhaMDAra jarUra vakhaNAto hato, paNa lIMbaDImAM to kAgaLa para hastalikhita zAstro ja upalabdha hatAM. ethI DosA devacaMda khaMbhAtanA hastalikhita tADapatrIya bhaMDAramAMthI jJAtAdharma- kathAMga, rAjapraznIyopAMga, uvavAIsUtra Adi mUrtipUjA viSayaka tattvanirNaya mATe jarUrI tADapatrIya prato meLavavAnI javAbadArI svIkArI lIdhI, e mujaba 500 rUpiyA DipojhiTa tarIke bharIne DosA devacaMda vorA satyanA nirNaya mATe jarUrI jJAtAdharmakathAMga Adi pAMceka tADapatrIya prato khaMbhAtanA saMghavI pADAnA bhaMDAramAMthI meLavavAmAM saphaLa thayA. . # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 che. (c) 2 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAtathI maLelI e tADapatrIya pratonA AdhAre gItArtha gurudevonI nizrAmAM dIrdha vicAra-vimarza thayA bAda aMte mahetA DosA dhArasI evA nirNaya para AvyA ke, satya mUrtipUjAnA pakSe che. enA nirNayanI jAherAta thatA lIMbaDImAM satyano jaya jayakAra thavA pAmyo. Ama, satyano nirNaya thaI javA pAmyo hovA chatAM najIkanA bhaviSyamAM tADapatrIya A patronI sAkSI jovAno prasaMga kadAca Ubho thavA pAme, to punaH khaMbhAtathI prato maMgAvavAno vakhata na Ave. e mATe prato thoDA vakhata sudhI lIMbaDImAM rAkhavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM. khaMbhAtamAMthI lIMbaDI AvelI e pratonA mAdhyame DosA mahetA dhArasI to zraddhAmAM susthita banI ja gayA, paNa anya anya keTalAMyane satyanA pakSapAtI banAvIne zraddhAmAM sthira karavAno paramopakAra e pratonA mAdhyame thato ja rahyo. sthira yoga dharAvatI koI ghaDIpaLe e tADapatrIya pratono lIMbaDImAM praveza thavA pAmyo haze? ethI AjakAla AjakAla karatAM e prato mATe punaH khaMbhAtagamanano yoga AgaLa AgaLa ThelAto ja rahyo. DipojhiTa bharyA bAda prato AvI hovAnI vAta khaMbhAtanI paNa jANa bahAra na hatI. Ama chatAM koI agamya kAraNasara khaMbhAte ugharANI nahi karI hoya ane lIMbaDIne DipojhiTanI rakama karatAM prato vadhu mUlyavAna lAgI haze, ema nakkI kahI zakAya. kema ke e prato Aje paNa lIMbaDI jJAnabhaMDAramAM ja surakSita che. DipojhiTa bharyAnI ane DipojhiTa lIdhAnI noMdha Aje paNa lIMbaDI-khaMbhAtanA copaDe jovA maLe che. kAgaLa para hastalikhita hajAronI saMkhyA dharAvatI pratothI samRddha lIMbaDI jJAnabhaMDAramAM mAtra AMgaLInA veDhe gaNI jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 2 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakAya, eTalI tADapatrIya pratonuM astitva kaI rIte zakya banyuM ? A savAla sAthe saMkaLAyelI DosA devacaMda vorAnI A ghaTanAmAMthI tatkAlIna saMghanI jJAnapriyatA, satyAsatyane jANavAnI adamya jijJAsA ane asatyanA tyAgapUrvaka satyanA svIkAranI tatparatAnuM paNa puNyadarzana maLavA pAme che. jJAnapremI AvA AgevAnonI kAramI UNapa Aje sAlI rahI che, tyAre enI pUrti karavAnI bhAvanA paNa A ghaTanA jANyA pachI ApaNA saMghamAM jAgrata thaze kharI? ji # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 dave dIvo peTAya, ema DosA devacaMdanI vaMzaparaMparA paNa dharmanI samRddhithI bharI bharI nIvaDI. DosA devacaMda vorAne be putro hato. jeThA vorA ane kasalA vorA emanuM nAma hatuM. moTA dIkarAnI patnInuM nAma puMjIbAI, ane nAnA dIkarAnI patnInuM nAma sonabAI. jeThA vorAe 1814mAM siddhAcalano saMgha kADhavAno lAbha laIne saMghapatinuM tilaka karAvyuM hatuM. DosA devacaMda vorAnAM patnI | hIrAbAI ane putra jeThA vorAnI patnI puMjIbAIe saM. 1817mAM saMvijJa pAkSika paMDita zrI uttamavijayajI mahArAjanI nizrAmAM upadhAna karIne mALa paherI hatI. 183ranA poSa vada 4the pati jeThA vorA svargavAsI banatAM pUMjIbAIe corAsI jamADI hatA. A sAlamAM lIMbaDImAM cAturmAsArthe padhArelA paMDita zrI padmavijayajI ma. no praveza emaNe khUba ja suMdara Ujavyo hato. e cAturmAsamAM khUba khUba dharmArAdhanA prabhAvanA thavA pAmI hatI. | vi.saM. 1839nI sAlamAM paMDita paddhavijayajI ma.nuM punaH cAturmAsa thatAM puMjIbAIne pAMtrIsa upavAsa karavAnI sa prabaLa bhAvanA jAgatAM emaNe kasalA vorA samakSa e Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA rajU karatAM kahyuM ke, 3pa upavAsa karavAnI bhAvanA rAkhuM chuM tamArI badhAnI saharSa saMmati hoya to tapa nirvine pAra paDe. kasalA vorAe kahyuM : puMjabAI, tame zarIrano ghaNo kasa kADhyo che. atyAre moTI uMmare jAgelI tamArI bhAvanA to vadhAvI levI ja joIe. upadhAna, pAMca-dasa-bAra-1530 upavAsanI ArAdhanA tame A pUrve karI che. taduparAMta karmasudana, kalyANaka, vIzasthAnaka, siddhacakra oLI, vardhamAnatapa Adi anekavidha taponI ArAdhanA karIne tame jIvanane ujALyuM che. have A uMmare ATalo moTo tapa karavAnI ame nA to nathI pADatA, paNa eTalI vinaMtI to jarUra karIe chIe ke, samajIne A tapamAM AgaLa vadhavAno vicAra karajo. puMjIbAIe javAbamAM kalA vorAne jaNAvyuM ke dehano kasa kADhIne paNa tapa karavo eTale kacaro kADhIne kaMcana kharIdavuM Avo sodo karavAmAM jhAjho zo vicAra karavAno hoya? tapazcaryAne akhaMDa rAkhavA bahu bahu to deha choDavo paDaze eTaluM ja ne? A mATe mArI pUrepUrI taiyArI che. kasalA vorA Adi parivArane ema lAgyuM ke, bhAvanAnI A bharatI khALI zakAya evI nathI. ethI sau mauna rahyA. ene ja saMmati mAnI laIne puMjIbAIe 13 upavAsanuM paccakhkhANa grahaNa karyuM. emanI A tapazcaryA parivAra mATe khUba preraka banI javA pAmI, emanuM AlaMbana laIne kasalA vorAnI dharmapatnI sonabAIe pUrve mAsakSamaNa karyuM hovAthI 3pa upavAsanI bhAvanAthI tapa zarU karyo. putravadhUoe mAsakSamaNa zarU karyuM. gharamAM A rIte mAsakSamaNanI hATa racAI gaI. eTaluM ja nahi e varSe lIMbaDI saMghamAM 75 jeTalI * jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 2 ? Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 88 moTI saMkhyAmAM mAsakSamaNa tapa prAraMbhAtAM AsapAsanAM gAmonuM paNa vAtAvaraNa tapomaya banI javA pAmyuM. paMDita zrI padmavijayajI mahArAje svaracita samarAditya rAsanI prazastimAM A vAta noMdhIne 75 mAsakSamaNanI ghaTanAne amara banAvI dIdhI. lIMbaDImAM chavAI gayelA tapomaya vAtAvaraNamAM bhaMga pADatI ghaTanA rUpe eka dahADo puMjIbAInI tabiyata jarAka lathaDI. tabiyata jema jema lathaDatI gaI, ema emanuM manobaLa vRzriMgata banatuM gayuM. saMghanA ghaNA ghaNA AgevAno AvIne puMjIbAIne ema samajAvavA mAMDyA ke, have pAraNuM karI lo. deha Takaze, to AthIya vadhu ArAdhanA karI zakazo. puMjIbAIe javAbamAM jaNAvyuM ke meM to manomana paccakkhANa laI lIdhuM che. ethI pAraNA mATe have to koI Agraha karatA ja nahi. deha paDI jAya tenI mane paravA nathI. paNa paccakkhANano bhaMga to nahi ja thavA dauM. tabiyate jyAre gaMbhIratA bhaNI vaLAMka lIdho ane puMjIbAInI pAraNuM karavAnI taiyArI jyAre na joI, tyAre sagAM-vahAlAMoe mohavaza sAkaranuM pANI pivarAvavA dvArA paNa dehane Teko pUro pADavA vicAryuM. sAkaranA pANIno pyAlo dharIne saue pANI pIvAnI vinaMtI karI, tyAre puMjIbAI pANInI gaMdha parathI e pANIne sAkaranuM pANI kaLI gayAM. ane emaNe saune vInavyA ke, A rIte paccakkhANa-bhaMga thAya e mane iSTa nathI. mATe mArI bhAvanA mujaba mane AgaLa vadhavA do. tapa pUro karavA jatAM mAro deha paDaze to mane vadhu AnaMda thaze. tabiyata vadhu ne vadhu lathaDatI cAlI. puMjIbAI uparAMta bIjAM svajano paNa emanI AzA khoi beThA. puMjIbAI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrepUrAM sajAga ane sAvadha hatAM. samAdhimaya avasthAmAM teo vi.saM. 1839nA zrAvaNa vada agiyArase paryuSaNanA eka divasa pUrve svargavAsI banyAM, A rIte tapa pUrNa karavAnI bhAvanAmAM ramamANa puMjIbAInI A ghaTanAmAMthI DosA devacaMda parivAranI dharmabhAvanAnI jhAMkhI maLI zake ema che. dehane paDavA daIne tapane akhaMDita rAkhavAnI pujIbAInI A Teka zrI bAlavijayajI viracita "tapa bahumAna bhAsa'mAM adbhuta rIte varNavAI che. lIMbaDI jaina jagatamAM varSothI labdhapratiSTha rahyuM che, enA kAraNa tarIke lIMbaDInAM jinamaMdiro-upAzrayo ane jAhojalAlI dharAvato jaina saMgha to che ja. paNa sarvoparI kAraNa tarIke lIMbaDInA hastalikhita jJAnabhaMDArane ja agrimatA ApI zakAya, lIMbaDIe Avo jJAnabhaMDAra sAcavI-saMgrahI na rAkhyo hota, to kadAca "jainajagatamAM lIMbaDInAM nAma-ThAma ATalAM badhAM gauravapUrvaka gAjatAM na hota.' jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 0 3 jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # TI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zratanI upekSA jo samasyA, to rakSA e ukela # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 hastalikhita graMtho-zAstrono khUba moTo khajAno najIkanA ja bhUtakALamAM paradezamAM paga karI gayo, Aje paNa paradezamAM Avo khajAno ThIka ThIka pramANamAM ravAnA thaI ja rahyo che, to paNa hajI ghaNo saMgraha khUNekhAcare chupAyelo che, nANAMnI kothaLI khullI mUkI devAmAM Ave, to e saMgraha hastagata thaI zake ema che. enA mAlika banI beThelAnI lobhavRttimAM thoDo ghaTADo thAya athavA to | e saMgraha meLavavA mathanAranI udAratAmAM thoDo vadhAro thAya, taduparAMta game te bhoge e saMgraha meLavI laIne jaina saMgha hastaka ja rAkhavAnI lagana lohImAM vahevA mAMDe, to jaina saMgha pAsenA samRddha hastapratonA saMgrahamAM Ajeya khAso | vadhAro thavA pAme. - AjanI AvI paristhiti najara sAme taravaratAM ja svAmInArAyaNa saMpradAyanA sthApaka sahajAnaMda svAmInA jIvanano eka prasaMga yAda AvI gayA vinA nathI raheto. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moTebhAge gaDhaDAmAM rahetA emane eka vAra evI bAtamI jANavA maLI ke, bhAvanagaramAM rahetA eka brAhmaNanI pAse bhagavadgItAnI eka atisuMdara hastalikhita pothI che. e pote to eno upayoga karI zake ema nathI, kema ke saMskRta bhASA ene AvaDatI nathI, chatAM mAtra hastalikhita hovAnA kAraNe ja e pothIne jIvanI jema e jALavI rahyo che. svAmIne thayuM ke, bhagavadgItAnI e pothI game te rIte meLavI levI joIe. jIva ane jAna reDIne koIe lakhelI e pothI paThana-pAThanamAM upayogI bane, to ja enA lakhANa pAchaLa levAyelo zrama lekhe lAge. potAnA eka sevakane svAmIjIe bhAvanagara ravAnA karyo. brAhmaNa samakSa hAjara thaIne eNe svAmIjInI bhAvanA vyakta karI. thoDI ghaNI AnAkAnI bAda brAhmaNe 300 rUpiyAmAM e pothI ApavAnI marajI darzAvI. sevaka khuzakhuzAla banIne gaDhaDA Avyo. ne svAmIjI samakSa badhI vigata rajU karI. e jamAnAnI dRSTie 300 rUpiyA kaMI nAnIsUnI rakama na kahevAya ! chatAM svAmIe e vAta tarata ja svIkArI lIdhI, ane rokaDA 300 rUpiyA ApIne sevakane pAcho bhAvanagara tarapha ravAnA karyo. - AzAbharyA aMtare brAhmaNa samakSa pahoMcelA sevakane svapneya kalpanA na hoya, evo javAba maLyo : tamAruM mana rAkhavA ja meM hA pADI hatI. paNa mAruM mana mAnatuM nathI. mATe pothI ApavAno vicAra meM mAMDI vALyo che. Avo javAba sAMbhaLIne hatAza na thaI jatAM sevake ghaNuM ghaNuM samajAvyuM, aMte eNe rakama hajI paNa vadhAre ApavAnI vAta mUkI. paraMtu brAhmaNa TasanA masa na thayo. "ADI rAta enI zI vAta" jevo ghATa ghaDAyo hato. rUpiyA 300nI mAMgaNI che jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # ; Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIkRta thAya, e dhAraNA bahAranI vAta hatI. chatAM te svIkRta thaI jatAM brAhmaNane pothInI mUlyavattAno aMdAja Avyo hato, ema enI lobhavRttimAM vadhAro thayo hato. ethI vacanabaddhatA naMdavAI javA pAmI. sevaka gaDhaDA pahoMcIne svAmIjI samakSa hAjara thayo. enA caherA parathI ja paristhiti kaLI jaIne svAmIjI besI na rahyA. AvI amUlya hastapothI hastagata karavA mATeno prayAsa AgaLa vadhAravA potAnA priyabhakta khuzAladAsajIne A javAbadArI soMpatAM emaNe kahyuM : tame dhArazo, to A hastapothI meLavavAmAM saphaLa thazo. paisA karatAM pothInI mUlyavattA vadhu che, eTaluM bhUlatA nahIM. cakorane to ATalI Takora ghaNI hatI. svAmInA sevaka pAsethI pUrI mAhitI meLavIne khuzAladAsajI bhAvanagara pahoMcI gayA. brAhmaNane kalpanA na hatI ke, potAnA AMgaNe zeTha khuzAladAsajInI padharAmaNI thaze. emanA doradamAmathI aMjAI jaIne eNe sArI AgatAsvAgatA karI, zeThe jayAM pothIno prastAva mUkyo, tyAM ja brAhmaNe makkamatAthI evo javAba vALyo ke, zeTha! paNa A pothI vecavI ja nathI, pachI kiMmata aMge zo vicAra karavAno hoya ! zeTha samajI gayA ke, have samajAvavAno koI artha | nathI. chatAM thoDI samajAvaTanA aMte makkama mane potAno evo niradhAra jAhera karIne zeTha vidAya thaI gayA ke, A pothI hastagata karIne pachI ja huM bhAvanagara choDavAno chuM. pothI meLavavA mATe puNyabaLa ochuM paDe che, ethI jyAM sudhI pothI nahi maLe, tyAM sudhI upavAsanuM vrata cAlu "ii rAkhavAno mAro niradhAra che. mane vizvAsa che ke, A $ # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapanA baLe huM hastapothI meLavavAmAM jarUra saphaLa banIza. ahIM rahIne jeTalA divasa sudhI A tapa cAlu rAkhavo paDaze, eTalA divasa sudhI mArI sthiratA A bhAvanagaramAM ja zeTha jhINAbhAInA baMgale raheze. mane bolAvavAnI ke mane maLavAnI AvazyakatA UbhI thAya, to A zakya bane, e mATe ja ATalI vigata jaNAvuM chuM. brAhmaNa taraphathI koI jAtanA pratibhAvanI apekSA ke pratIkSA karyA vinA zeTha khuzAladAsa vaLatI ja paLe brAhmaNanA gharamAMthI bahAra AvI gayA. zeTha jhINAbhAInI gADI emanI pratIkSA karatI tyAM ja UbhI hatI. zeThano niradhAra sAMbhaLyA bAda zo javAba vALavo, enI gaDamathala brAhmaNanA dilamAM cAlI rahI hatI, eTalAmAM zeTha khuzAlabhAInI gADI ravAnA thaI gaI. brAhmaNa have kharekharI dvidhA anubhavI rahyo. zeTha jhINAbhAInAM nAmakAma bhAvanagaramAM prakhyAta hatA, emanA atithi banelA zeTha khuzAladAsane zo javAba Apavo, emanI vAta amAnya kaI rIte karavI, 300 rUpiyA karatAM vadhu mAMgaNI mukAya, toya e svIkRta thaI jAya ema hatI. Akho divasa ane AkhI rAta brAhmaNa A jAtanI gaDamathalamAM ja AmathI tema gothA khAI rahyo. khuzAladAsa zeThanA upavAsano niradhAra thoDo ja gupta rahI zake? AkhA bhAvanagaramAM A upavAsa carcAto rahyo. zeThane bIjo upavAsa zarU thAya, e pUrve ja brAhmaNanA manamAM evo vicAra Avyo ke, gItAnI A pothI huM to vAMcI zakavAno nathI. AnI sATe jeTalA rUpiyA mAMgIza eTalA mane maLI paNa jaze. paraMtu pachI mArI AbarunuM devALuM to nahi nIkaLI jAya ne ? paisA meLavIne jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 93 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devALiyAmAM khapavA karatA to A pothI rAjIkhuzIthI samarpita karI daIne aMtaranA amIra tarIkenI AbarUnI samRddhi kamAI levI zI khoTI? mArA paTArAmAM paDI rahelI A pothI paDI paDI saDI jaze, to huM pApano bhAgI banIza, jyAre sahajAnaMda svAmIne samarpita thayelI A pothImAMthI hajAro bhakto preraNA pAmaze, to enuM puNya mane paNa maLaze. A vicArane tarata ja amalI banAvavA e brAhmaNa vaLatI ja paLe zeTha jhINAbhAInA baMgale pahoMcI gayo. khuzAladAsa zeThanA hastakalamAM pothIne samarpita karI detA eNe kahyuM : mArA vatI ATalI bheTa sahajAnaMda svAmInA caraNe dharajo, evI vinaMtI karavA Avyo chuM. khuzAladAsanA Azcaryano pAra na rahyo. rUpiyA pAMcaso ApavApUrvaka emaNe pothI grahaNa karavA prayAsa karyo. paNa brAhmaNe rokaDA pAMcaso na ja svIkAryA. jyAre khuzAladAsane e pothI grahaNa karavI ja paDI. gItAnI hastalikhita pothIne mAdhyama banAvIne jANe hRdaya parivartanano eka akalpita itihAsa ja lakhavAno hato. brAhmaNanA dila parivartanathI prAraMbhAyelo e itihAsa AgaLa vadhyo. zeTha khuzAladAsanA hAthamAM AvelI e pothIe emane ema vicAratA karI dIdhA ke, A pothIne gurucaraNe samarpita karavAnuM mAruM bhAgya tyAre ja saphaLa thayuM gaNAya ke, huM mArA jIvananeya A pothInI sAthe samarpita karavA sajja banuM. AvI bhAvanAthI bhAvita khuzAladAsajIe gaDhaDA AvIne e pothI gurucaraNe samarpita karyA bAda potAnA jIvananuM samarpaNa svIkAravAnI bhAvanA vyakta karI, tyAre e e gItAne saue "jIvana-parivartaka tarIke vadhAvI lIdhI. $ # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 94 | Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaLa jatAM khuzAladAsajIne saMnyAsI tarIke gopAlAnaMda svAmInA nAme praveza maLavA pAmyo. sAta kSetromAMthI sauthI vadhu upekSita jJAnakSetrane jo AvA thoDA gurubhakto maLI javA pAme, to keTalI badhI moTI mAtrAmAM "zruta-rakSA" thaI zake? sAco jhaverI ja ratnane pArakhI zake, sAcAM ratnane jhaverI ja oLakhI zake. ratna jema sAcuM joIe, ema jhaverI paNa sAco ja joIe, nahi to ratnanA nAme kAcanA kaTakA kImatI mAnI levAya athavA to kImatI ratnone kAcanA kaTakA samajavAnI bhArekhama bhUlanA bhoga banI javAya. jevuM ratna, evuM ja jJAna! sAco jJAnI ja jJAnane parakhI zake. sAcuM jJAna jJAnInI najarathI chUpuM na rahI zake. jJAnIne mana jJAnanuM mahattva keTaluM badhuM hoya, samya jJAnanI surakSA kAje potAnuM sarvasva homI devAnI enI keTalI badhI taiyArI hoya, e vicArIe, to upara jevA bIjA thoDAka preraka prasaMgo ThIka ThIka bodhaprada banI gayA vinA na ja rahe. jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 2 kAvyakaLA ane kavitAnI apUrva samRddhithI samRddha kavi dayArAmane vRddhAvasthA gherI vaLI ane mota emanI AsapAsa AMTA mArI rahyuM, tyAre emane potAnI kAyAnI ciMtA to jarAya satAvatI na hatI, paNa potAnI kAvyasamRddhinI satata ciMtA to paLe paLe emanA kALajAne ) korI khAtI hatI, emane thatuM hatuM ke, kAyAnI kaLI to eka di karamAvAnI ja che. paNa amara rahevA sarjAyelI potAnI pAsenI kAvya-samRddhinuM zuM? mArI kAyA nAmazeSa thaI jatAM aMte mArI kAvyasamRddhi paNa dhIme dhIme zuM naSTa thatI jatI | Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raheze? A ciMtA emane nirAMte jIvavA detI na hatI, ema kadAca zAMtithI chello zvAsa choDavAmAMya aMtarAyabhUta thaI zake ema hatI. pAchaLano putrAdi parivAra jo kAvya samRddhinI kiMmata samajato thayo hota, to hajI enI pAsethI surakSAnI AzA rAkhI zakAta ? A jAtanI ciMtAnA bhArathI satata-sacita rahenArA e lokakavinI samakSa eka dahADo emano koI ananya cAhaka khabaraaMtara pUchavA Avyo. ciMtAnI rekhAothI vyagra kavino cahero jotAM ja cAhakane manomana evo vicAra Avyo ke, kavinI zailI ane zabdomAM "prabhu mane maLajo evuM mota, A thayuM hota to A na thayuM hota, AvA orataDAonI hoya na gotamagota. mane maLajo AvuM mota!" kavi dayArAma AvuM mota IcchatA hota, enA badale aMtima vidAyanI veLAe caherA para ciMtAno bhAra kema? emaNe pUchyuM : dayArAmadAdA, Apano cahero prasannatA-prasAdathI camakato jovAnI AzA laIne Avyo hato, paNa mane ciMtAnA cotarA jevo cahero kema jaNAI rahyo che ? badhI ja ciMtAo ahIM mUkIne ekadama nizcita banIne vidAya levAnI A ghaDIpaLe Apane vaLI kaI ciMtA satAvI rahI che? potAnAM kAvyonA ananya cAhakane javAba ApatAM dayArAme aMtaranI vAta rajU karatAM kahyuM : mane bIjI to koI ja ciMtA satAvatI nathI, jIvanabhara mAtA zAradAnA caraNe kAvyonI aMjali arpatA rahIne sAhityanI suMdara samupAsanA karI zakyo chuM, eno eTalo badho AnaMda che ke, AvatA bhave kadAca AthIya vadhu pramANamAM zAradA'Na mAtAne rIjhavI zakIza, evo AtmanAda UThe che, paNa A vi # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMda para atikramaNa karatI eka evI ciMtA ja atyAre mane satAvI rahI che ke, meM saMgraha karelo kAvyasAhityano aDhaLaka vAraso mArI vidAya pachI mArAthI paNa savAyI sArasaMbhALapUrvaka vadhu sacavAze ke, mAro parivAra A aNamUlAM pustakone pastI gaNIne vecI mAraze! jo AvuM saMbhavita bane, to e keTaluM badhuM duHkhada ane AghAtajanaka gaNAya ! lAkho rUpiyAnI noTone koI pastInA bhAve vecI mAre, to jeTaluM duHkha na thAya, eTaluM duHkha A jAtanI saMbhAvanAthI mane thAya, emAM kaMI Azcarya kharuM ? kavinI A sAva sAcI aMtarvedanA sAMbhaLIne e cAhaka paNa coMkI UThyo. enA cittamAMya cakacAra macI javA pAmI. eNe vaLatI ja paLe vacanabaddha banatAM kahyuM ke, dAdA, Apa A viSayamAM sAva nizcita banI jAva. Ape lohI reDIne je sarjana karyuM che, je kAvyasAhityane sAcavavA ane samRddha banAvavA keTalIya rAtonA ujAgarA paNa Ape veDyA che, ene mAtra pasIno vahAvIne ja sAcavavo, e to amArA badhAnI pharaja banI jAya che. huM pote vacanabaddha banI jAuM chuM ke, A jJAna vArasAnuM jIvanI jema huM jatana karIza, AmAM huM to jarAya pAchI pAnI nahIM ja karuM. e cAhakanA A jAtanA urabola sAMbhaLIne dayArAmadAdAno cahero praphullita puSpanI jema mahorI UThyo. A ghaDI-paLa pachInA divasomAM jANe anekakSetre kRtakRtyatA pAmI zakAI hoya, evI parama-prasannatApUrvaka thoDAka divasomAM ja evA paramasaMtoSa sAthe emaNe vizvavidAya svIkArI ke mArI kAyA bhale mATImAM maLI jaze, paraMtu mArI kRtionI sAthe sAthe e jJAnavAraso to yugayuga sudhI amara raheze. jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # $ Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhityanA sarjaka, sAhityanA saMrakSaka ane sAhitya mATe ja satata saciMta AvA dayArAmonA to jANe sukALa nathI ja, paraMtu saMrakSaNa kAje saMkalpabaddha bananArA cAhakonoya Aje to kAramo dukALa varatAya che. # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 paradezathI bhAratamAM AvelA hyu ena saMge kahevAtI jJAnapipAsAnI tRpti arthe varSo sudhI bhAratabhramaNa karyuM ane apUrva jJAna-vijJAnathI bharyAbharyA aneka graMtho TheraTherathI meLavyA, lAkheNAM ratnonI mUDI meLavI hoya, evA ahobhAvapUrvaka e graMtharAzinuM jIvanI jema jatana karyA bAda jyAre paradeza bhaNI javAno avasara Avyo, tyAre ratnarAzi karatAMya e graMtharAzine vadhu mUlyavAna samajIne eNe paradeza tarapha prayANa karyuM. AgaLa jatAM jyAre hoDI dvArA sAgarapravAsa AraMbhAyo, tyAre hu ena saMga vadhu sAvadhAna banI gayo, kAraNa ke have prAkRtika paribaLonuM pIThabaLa maLe, to ja jJAnavAraso surakSita rahI zake ema hato. thoDA divasonA nivina pravAsa bAda paristhitie | ekAeka ja palaTo letAM hoDInI samatulA jALavavA jyAre | vajana ochuM karavuM anivArya banyuM, tyAre hoDInA haMkAranAra | khevaiyAe spaSTa zabdamAM cetavaNI ApI ke, hoDIne hemakhema rAkhIne AgaLa vadhavuM hoya, to thoDuM vajana ochuM karIne samatulA jALavavI ja rahI. kAM thoDo sAmAna dariyAmAM pheMkI devo paDe, kAM eka be pravAsIoe jaLasamAdhi levI paDe. badhA ja yAtrikone sahIsalAmata rAkhIne AgaLa vadhavuM hoya, ta to bhAratamAM bhamI bhamIne ekaThA karelA graMthone kakaLatA 'zuM kALaje jaLacaraNa karI devA ja paDe. S Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hyu ena saMganA moDhA para pharI vaLelI ciMtAno ochAyo joIne be pravAsIoe jaLasamAdhi levA dariyAmAM kUdI paDavA dvArA e graMtharAzine surakSita rAkhavAnuM jIvaleNa kadama uThAvavA hyu ena saMganI anumati yAcI. hyu ena saMga mATe sUDI vacce sopArI jevo ghATa ghaDAyo. be pravAsIonI Ahuti laIne graMtharAzine surakSita rAkhavI ke be pravAsIone hemakhema rAkhavA mATe graMthone jaLacaraNa karI devA ? zu ena saMgane to baMneno bacAva jarUrI jaNAto hato, Ama chatAM graMthonI surakSA khAtara koI marI javA taiyAra hoya, to teo ene aTakAvaze to nahi ja, Avo AkaMTha vizvAsa dharAvatA e pravAsIe tyAre manomana Avo nirNaya laI lIdho ke, amArA benuM jIvatara homI devAthI amArA jevA lAkhonuM jIvatara ghaDavAnI samarthatA dharAvatA graMtho jo hemakhema TakI jatA hoya, to hasate moDhe jaLasamAdhi levA A mahAsAgaramAM jhaMpalAvI detA amAre have paLanoya vilaMba na ja karavo joIe. A nirNayane amalI banAvavA e be pravAsIo kesariyA karIne dariyAmAM kUdI paDyA ane samatulA jaLavAI jatAM e hoDI saDasaDATa karatI AgaLa vadhI gaI. graMthonI gauravarakSA kAje jIvana ane tanane homI devAnI dAjha Aje kadAca na jAgI zake, paNa mana ane dhananA samarpaNapUrvaka parasevo vahAvI devAnA puruSArthane paNa Aje jo jagADI devAmAM Ave, to "graMtha-gauravane keTalI badhI UMcAI sudhI laI javAmAM saphaLatA hAMsala karI zakAya? jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # jI. . "zratanI upekSA' AjanI phariyAda hovAthI AnA javAba rUpe "zratarakSA' Avo sAda ane nAda vyApaka " Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banAvavo atijarUrI gaNAya. A mATe chelle chelle AgamokAraka pU.A.zrI AnaMdasAgarasUrijI mahArAje AgamonI vAcanAo uparAMta AgamazAstro sulabha banAvavA mATe karelA pracaMDa puruSArthane Adarza tarIke najara samakSa rAkhIne zAsanasamrATa pU.A.zrInemisUrijI mahArAje vAraMvAra uccArelA eka e sUtrano saMdeza paNa satata smaraNamAM rAkhIe ke "pratimA ane pratanI prApti thatI hoya, to koI paNa bhoge ene jatI na ja karavI joIe.' to A phariyAdano ukela zodhavAmAM saphaLa banI zakAya. vacanamAM ja nahi, pUjyazrInA jIvanamAM paNa A vAta keTalI badhI vaNAI cUkI hatI, ene sUcavatA eka-be prasaMgo jANavA jevA che. eka zaheramAM saMghamAM bhegI thayelI nakAmI jevI gaNAtI ghaNIbadhI cIjono yogya rIte nikAla karavA eka vAra agraNIo ekaThA thayA, anya cIjonI jema emAM pustako ne phATyAtUTyA kAgaLono eka jaMgI jaththo paNa hato ane e pAcho hastalikhita rUpamAM hato, ethI koInA taraphathI evuM sUcana AvyuM ke, ApaNI cAMca A lipi ane A lakhANane ukelI zakatI nathI. mATe A | viSayamAM koI AcArya mahArAjanI salAha laIne pachI AgaLa vadhIe. AgevAnone A sUcana yogya jaNAyuM. bhAgyayoge sUrisamrATa pUjayazrI thoDA di bAda ja padhAravAnA hatA. pUjyazrInI padharAmaNI thatAM ja AgevAnoe potAnI bhAvanA rajU karatAM e bhAvanAne vadhAvI laIne potAnA vidvAna-ziSyone hastalikhita chUTAchavAyA kAgaLonI e "the thappI joI javAnI bhalAmaNa karI ane pUjyazrIe pote jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa emAM anerI dilacaspI dAkhavI. avalokana kArya zarU thatAM ja "bagAsuM khAtA patAsuM moMmAM AvI javA jevo adbhuta AnaMda pUjyazrIe ane saMghe anubhavyo. kAraNa ke chUTAMchavAyAM ane veravikhera banI gayelAM pAnAMonA e jaththAmAMthI ja pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI gaNivara dvArA racita ane aprApya eka kRti TIkA sahita maLI AvI, mahAvIra stava' nAmanI e kRti para racAyelI "nyAya khaMDakhAdya vRttinAM pAnAM najare paDatAM ja cIvaTapUrvaka saMzodhana karyuM, to veravikhera thaI gayelI saMpUrNa kRtinA AdithI aMta sudhInA pAnAM zodhI-zodhIne meLavavAmAM saphaLatA prApta thatAM saMghano AnaMda niravadhi banyo. pUjayazrInI salAha na lIdhI hota, to saMgha kadAca pU. upAdhyAyajI mahArAjanI eka kRtinA vinAzamAM nimitta banI jAta. A kRti maLatAM pUjyazrI ene meLavIne besI ja na rahyA, potAnA vidvAna ziSyo pAse enI para "vRtti" nI racanA karAvIne enuM prathama prakAzana paNa karAvyuM, A rIte kALano koLiyo banatA eka graMthane pUjyazrInI "zrutasevA ugArI levAmAM nimitta banI. aSTasahasI-tAtparya-vivaraNa'nuM pahelavaheluM prakAzana paNa pUjyazrInI RtasevAnI ja phalazruti gaNAya. varSo pUrve pUnA bhAMDArakara insTiTyUTanAM sUcipatro banAvI rahelA vidvAna zrI hIrAlAla 2. kApaDiyAnA dhyAnamAM A kRti AvI, emaNe apragaTa A graMthanI vAta pUjyazrI samakSa rajU karatAM pUjyazrI hastaka enuM saMpAdana-prakAzana pratAkAre thavA pAmyuM, thoDAM ja varSo pUrve A kRtinuM pU.A.zrImad vijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSya vidvarya munirAja zrI vairAgyarati vijayajI mahArAja dvArA pustakAkAre Adhunika jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 101 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zailIthI anekAneka pariziSTo pUrvakanuM punaH prakAzana thavA pAmyuM. - zrI samaMtabhadra Adi traNa digaMbara vidvAno dvArA nirmita graMtha upara zvetAMbarIya pU. upAdhyAyajI mahArAja jevA diggaja vidvAna dvArA vivaraNarUpa racanA e ativirala vizeSatA gaNAya. enI puNyasmRti karAvatA A graMthanAM Aje ApaNe darzana karI zakIe chIe, enA mULamAM pUjyazrInI RtopAsanAno ja mULabhUta phALo gaNAya. Ama, zrutanI upekSAne jo AjanI eka tAtI samasyA gaNIe, to zrutanI rakSA, eno kAyamI ukela banI zake ema che, kema ke zratanuM paThana-pAThana, hastalekhana dvArA enuM saMrakSaNa ane saMvardhana-zuddhIkaraNa, A ane AvuM AvuM ghaNuM badhuM rakSAdharmamAM AvI ja jAya. A rakSAdharmanuM ArAdhana aneka rIte thaI zake, ema hovAthI sahu koI ArAdhana | mATe sajja bane, to virATa bhAsatI samasyA sahelAIthI ane vahelItake ukelAI gayA vinA rahe kharI? che # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jaina-jagata Aje jhaMkhe che anupacaMdabhAInA avataraNane azvAvabodha tIrtha tarIke ThIkaThIka pramANamAM suprasiddha ane zakunikAvihAra rUpe paNa thoDuMghaNuM prasiddha bharUcatIrtha koI kALamAM prAyazcitta tIrtha tarIke khUba khUba vizruta hatuM, enI Aje keTalAne jANa haze? zrI munisuvratasvAmInA tIrtha tarIke bharUcanI jema rAjagRhInAM sthAnamAna paNa Agama sAhityamAM suvarNAkSare Alekhita hovA uparAMta bharUcanI jema rAjagRhI paNa prAyazcitta tIrtha tarIke prakhyAta hatuM. A itihAsanI vigato zrI vyavahAra sUtranA bhASyanI TIkA dvArA Ajeya jANI zakAya che. koI gaMbhIra pApanuM prAyazcitta karavuM hoya ane evA 5 koI suguruno yoga na ja maLe, to prAyazcitta kaI rIte karavuM? enuM mArgadarzana ApatA vyavahAra bhASyanI TIkAmAM lakhavAmAM AvyuM che ke, AvA vikaTa saMjogomAM prAyazcittArthIe bharUca athavA rAjagRhI jaIne tyAM 9 jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 2 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThita zrI munisuvratasvAmInA sAMnidhyamAM aThThamano tapa karavo ane dhyeyasiddhi mATe zrI munisuvratasvAmInuM ArAdhana karavuM. AnA prabhAve adhiSThAyaka deva dvArA prAyazcittanuM sUcana maLI zake che. adhiSThAyaka deva pAse prAyazcittanA viSayamAM sAcI jANakArI kyAMthI hoya? AvA praznanA javAba rUpe bhASyanI e TIkAmAM khulAso karavAmAM Avyo ke, mukhyatve bharUca ane rAjagRhImAM bhagavAna zrI munisuvratasvAmIe prAyazcittanI prarUpaNA vadhu pramANamAM karI hatI, ethI adhiSThAyaka deve e prarUpaNA ane prabhue pharamAvelAM e prAyazcitto barAbara avadhAraNa karI rAkhyAM hovAthI, adhiSThAyaka dvArA sUcita e prAyazcittamAM jarAya pheraphAra saMbhavato nathI, ATaluM ja nahi, e adhiSThAyakanuM cyavana thatAM enI jagAe bIjA bIjA adhiSThAyaka tarIke jenI utpatti thAya, e deva sImaMdhara svAmI pAse jaIne paNa sAcuM prAyazcitta jANIne svapnamAM ke pragaTa rIte enuM sUcana karatA raheze. vyavahAra-bhASyanI A vigato caityavaMdana jevI | gujarAtI koI kRtiomAM gUMthAyelI prAyaH jovA-vAMcavA maLatI nathI. AmAM eka apavAda bharUcanA zreSThIvarya ane zrAddhavarya zrI anupacaMda malakacaMda racita caityavaMdana covIzIne gaNI zakAya. zrI hIravijayasUrijI mahArAjAnA samayanI AsapAsa thayelA kavi zrI RSabhadAsajIe gujarAtImAM stavana-caityavaMdana-rAsa vagere sAhityanI khUba ja moTA pramANamAM racanA karI hatI. A pachI zrAvakakavio dvArA AvuM sarjana khUba ja ochI mAtrAmAM thavA pAmyuM. emAM chelle chelle AvuM sarjana karanArA tarIke hajI vikrama saMvata 1965nI sAlamAM ja svargavAsI bananArA zrAddha-zreSTha zrI anupacaMdabhAInuM sthAna-mAna dhyAna kheMce evuM + jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 104 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. anekavidha sAhitya sarjavA uparAMta emaNe caityavaMdanacovIzInI paNa racanA karI hatI. tadaMtargata zrI munisuvratasvAmInA caityavaMdanamAM emaNe vyavahAra-bhASyanI vAto nIce pramANe vaNI lIdhelI jovA maLe che. 'upakArI prabhu bahu karI vicaryA bhRgukaccha mAMhi prAyazcitta bahu bhAkhIne tAryA bahu jIva tyAMhi. 3 zAsana deve dhArIyAM bhAkhe vyavahAra bhASya bhadrabAhu ApI lIye, prAyazcitta tuja pAsa. ArAdhI prabhu Apane pUchyAM prAyazcitta jeha sAmudrikamAM saMgrahI huA kRpArasa meha prabhuno mahimA jANIne pujana karo anUpa aMtaramAM prabhu sthApatAM hove jinavara rUpa 6 Ano bhAvArtha e che ke, zrI munisuvratasvAmI bhRgukacchamAM bahuvAra samavasaryA hatA, tyAre prAyazcitta ApIne prabhue ghaNA ghaNAnI para upakAra karyo hato. zAsanadeve e badhAM prAyazcitta dhArI rAkhyAM hatAM, A vAta vyavahAra-bhASyamAM varNavAI che. zrI bhadrabAhusvAmIjIe paNa bharUcamAM zrI munisuvrasvAmIne ArAdhIne ghaNA ghaNA prAyazcittanAM prazno pUchyA hatA ane eno saMgraha svaracita 'sAmudrika-zAstra'mAM karyo hato. AthI teo kRpArasa varasAvatA meghanI upamAne yogya banyA hatA. zrI bhadrabAhusvAmI dvArA ghaNAM badhAM prAyazcittanI jANakArI bharUcamAM zrI munisuvratasvAmInA adhiSThAyaka pAsethI meLavyAnA apracalita-aprasiddha itihAsane rajU karIne ja nahIM, zrI anupacaMdabhAIe to svAnubhava dvArA A itihAsanI pratIti paNa meLavI hatI. ethI ema kahI zakAya ke, hajI najIkanA ja bhUtakALa sudhI to bharUcanI jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 105 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyazcitta tIrtha tarIkenI prasiddhino pravAha vaNathaMbhyo vaheto rahyo hato. jenA purAvA rUpe saMvata 1854nI sAlano eka prasaMga khAsa jANavA jevo che. 1854nI sAlamAM pU. paMnyAsajI zrI maNivijayajI mahArAja bharUcamAM cAturmAsArthe padhAryA. teo Agama vagere viSayanA UMDA abhyAsI hatA. ethI pU. paMnyAsajI mahArAje eka vAra matijJAna ane zrutajJAna saMbaMdhI gahana carcA-vicAraNA karavApUrvaka potAnA kathananI puSTi mATe thoDAka zAstrapATho paNa anupacaMdabhAInI samakSa rajU karyA. A vicAraNAmAM pU.paMnyAsajI mahArAja karatAM anupacaMdabhAIno mata jarA judA paDyo. ethI koI jAtanA nirNaya para AvavAnuM zakya na banyuM. anupacaMdabhAI sAthenI vAtamAM eka vAta evI nIkaLI ke, vyavahAra bhASyanI TIkA mujaba bharUca tIrthanA zrI munisuvratasvAmInA adhiSThAyaka jAgrata hovAthI prAyazcitta grahaNa Adi mATe ArAdhanA karavAthI e ArAdhanA phaLavatI banI zake che. anupacaMdabhAInI A vAta sAMbhaLIne pU. paMnyAsajI mahArAja, zrI AtmArAmajI mahArAjanA be praziSyo zrI motIvijayajI ma. tathA zrI dolatavijayajI mahArAja : A traNenI ArAdhanA karavAnI bhAvanA jAgI ane ArAdhanA dvArA matijJAna-zrutajJAnanI vicAraNA aMgenuM tathya tAravavAnuM nakkI thayuM. caitra mahine zarU thayelI A ArAdhanAnA aMte adhiSThAyaka deva taraphathI anupacaMdabhAInI vicAradhArA sAcI hovAno saMketa maLatAM ja pU.paMnyAsa zrI motIvijayajI mahArAjane anupacaMdabhAI para je AsthA hatI, e kaI gaNI vadhI javA pAmI. AnA parathI khyAla AvI zakaze # jenazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke, anupacaMdabhAInuM vyaktitva kevuM viziSTa hatuM ane emanuM jJAna paNa kevuM agAdha hatuM. emaNe praznottara vagerenAM aneka pustako lakhyAM che, jenI para gItArthoe paNa saMmatinI mahora mArI che. tattvajJAna uparAMta jyotiSanuM emanuM jJAna paNa viziSTa koTinuM hatuM. ethI emanA dvArA apAyelA pratiSThAdinAM muhUrtA sarvamAnya rahetAM. temaja emanI saMmati vinAnA muhUrta thayelA kAryamAM acUka vighno AvatAM. bharUca khAte 1953nI sAlamAM sthApita jaina dharma phaMDa nAmanI peDhInA saMsthApaka zrI anupacaMdabhAI hatA. e jamAnAmAM korTa-kacerImAM paNa emanI vAtanuM vajana paDatuM. chatAM eo khoTAno kadI pakSa na letA, ane je vyakti mATe phAMsInI sajA thavAnI pUrI saMbhAvanA jaNAtI hoya, chatAM e vyakti jo gunegAra na hoya, to anupacaMdabhAI sAcAnuM samarthana karyA vinA na rahI zakatA. A jAtanA satyasamarthanathI prabhAvita banIne ghaNI vAra nyAyAdhIza dvArA chellI ghaDIe pheMsalo pheravAI jato. eka kesamAM lagabhaga phAMsIno pheMsalo ja jAhera thavAnI pUrI zakyatA hatI, chatAM nyAyAdhIza satya jANIne pheMsalo sudhArI devA uparAMta anupacaMdabhAIno AbhAra mAnyo hato ke, tame na AvyA hota, to mArA hAthe Aje binagunegAra mAryo jAta! prAcIna nagara gaMdhAramAM khodakAma daramiyAna pratimAjI, parikaro vagere pUjanIya zilpo maLI AvatAM bharUcanA kalekTare ene kabaje karyA ane muMbaInA prAcIna saMgrahAlayamAM e zilponI sthApanA karavAno irAdo anupacaMdabhAI samakSa rajU karyo, tyAre teo muMbaI pahoMcyA ane bIjA bIjA AgevAnone laIne gavarnara pAse upasthita thayA. pUjanIya jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # 107 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratimAjIonI mAlikI saMghanI ja rahe, e mATenI joradAra emanI rajUAta sAMbhaLIne gavarnare bharUcanA kalekTara para patra lakhI Apyo ke, khodakAma daramiyAna maLelI mUrtio Adi anupacaMdabhAIne ja soMpavI ! potAnA gRhamaMdiramAM pU. AtmArAmajI ma.nA varad haste aMjanazalAkA karAvelAM pratimAjI padharAvavA eo bhAgyazALI nIvaDyA hatA. pU.AtmArAmajI mahArAja jevI vibhUtionI caraNopAsanA meLavavAnuM bhAgya dharAvanArA zrI anupacaMdabhAI jene "icchAmRtyu' tarIke oLakhAvI zakAya, e jAtanuM jevuM adbhuta samAdhi mRtyu varyA hatA. ene to emanuM parama saubhAgya ja gaNI-gaNAvI zakAya. rAjanagara nivAsI zeTha zrI lAlabhAI dalapatabhAInAM mAtuzrI gaMgAbahenanI eka bhAvanA pUrNa karavA zrI anupacaMdabhAIne bharUcathI amadAvAda thaIne pAlitANA javAnuM thayuM. pAlitANAmAM prabhujInI pratimA padharAvavAnI gaMgAbahenanI bhAvanA hovAthI emanI sAthe rahIne prabhupratiSThAno prasaMga paNa emaNe barAbara UjavI jANyo. pratiSThA pachInA bIjA divase caudasanI parvatithie teoe zatruMjayanI yAtrA karavAnI bhAvanA vyakta karatAM gaMgAbahene DolImAM besIne yAtrA karavAno khUba Agraha karyo. paNa anupacaMdabhAIe to makkamatApUrvaka cAlIne ja yAtrA karavAno prAraMbha karyo. eo covihAra upavAsa javalle ja karatA, paraMtu A divase emaNe covihAra upavAsanuM paccakakhANa karyuM. 20-25 bhAvikonI sAthe tattvajJAna saMbaMdhI carcA-vicAraNA karatA karatA teo girirAja para caDatA caDatA pAMca pAMDavanA sthAna sudhI hemakhema AvI gayA, je bhAviko nava TUMkanI yAtrA karavAnI bhAvanAvALA hatA, e tyAMthI alaga paDIne nava TUMkanA raste AgaLa vadhavA mAMDyA. # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 108 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca pAMDavanI derIvALI e giribhoma para UbhA rahIne AsapAsanAM dRzyamAM pAMDavonI derI najare paDatAM ja anupacaMdabhAInA dilamAM bhAvanAnI bharatI caDI AvI ke, kevuM adbhuta ane zubha 52mANuothI sabhara ahIMnuM vAtAvaraNa che. AvA vAtAvaraNanI vacce rahIne samAdhi mRtyu meLavavA to je baDabhAgI hoya, ene saphaLatA maLe. AvI vicAradhArAmAM vahetA anupacaMdabhAI UbhA ne UbhA ja jANe icchA-mRtyu vIne svargagAmI banI gayA. na Adhi, na vyAdhi, aMta ghaDIe mAtra pUrNa samAdhi! zubha bhAvanAnuM bhAthuM bAMdhIne emano AtmA paralokanI vATe prayANa karI jatAM kAyA ekadama staMbhita banI gaI. sAthe rahelA bhAvikoe emane jhAlI laIne eka jagAe suvADI dIdhA. zeThANI gaMgAbahena Adi dAdAnI pUjA karavA AgaLa pahoMcI gayAM hatAM, anupacaMdabhAInA anupama samAdhi mRtyunA samAcAra maLatAM AghAta ane AnaMdanI mizra lAgaNI anubhavatA emaNe pAlitANAmAM ja aMtima saMskAranI vidhi karI. anupacaMdabhAInI aNadhArI vidAya AghAnajanaka hovA chatAM eo je rItanI bhAvanAmAM samAdhimRtyu pAmyA, evuM mota to mAMgI levAnuM mana thAya, evuM hovAthI e AghAta paNa AnaMdathI mizrita banI javA pAmyo. jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 109 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpattinI oTa dAnabhAvanAnI bharatI dhananI samRddhi ane dhananA kAraNe prasiddhi meLavavI, kaMI bahu agharI vAta na gaNAya. agharI gaNAtI vAta to dharmanI samRddhi ane dharmanA kAraNe prasiddhi meLavavI e ja gaNAya. AvA samRddha loko virala ja jovA maLe. emAM paNa dhana ane dharmathI jeo samRddha temaja prasiddha hoya, evAnI saMkhyA to AMgaLInA veDhe gaNI zakAya, eTalI mAtrAmAM maLe, toya ene saMtoSaprada gaNI zakAya. AjathI thoDAkALa pUrve evA evA zrAddhavarya-zreSThIo thaI gayA ke, | emanI pAse je dharmasamRddhi hatI, ethI ja eo vadhu 110 prasiddhine pAmI zakyA hatA, emAM dharmanI sAthe dhananI samRddhi paNa bhaLI hatI, ethI suvarNamAM sugaMdhano saMgama sadhAyA jevo AzcaryAnaMda anubhavI zakAto. najIkanA ja bhUtakALamAM thaI gayelA AvA zreSThIzreSThonI smRti thAya, to jAmanagaramAM camakI jaIne jAmanagaraneya cArekora camakAvI janArA zrI popaTalAla # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhArazIbhAI tathA zrI phulacaMdabhAI taMboLInAM nAmakAma sAMbharyA vinA na ja rahe. pahelA zreSThI para AgamoddhAraka pU.A.zrI sAgarAnaMda-AnaMdasAgarasUrijI mahArAjAno anahada upakAra hato, to bIjA zreSThI para upakAranI gaMgA vahAvI janArA hatA vyAkhyAna vAcaspati pU.A. zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA ! baMne zreSThIvaryonI dAnabhAvanA dAda mAMgI le evI anokhI hatI. emAMya taMboLI zeThanA jIvananA eka prasaMgamAM DokiyuM karIzuM, to evI saccAIno sAkSAtkAra thayA vinA nahIM rahe ke, dhananI samRddhinA sUryAsta pachI paNa dAnabhAvanA ane udAratAnI sAMdhyalIlAnI raMgachaTAne eo keTalI badhI mAtrAmAM TakAvI zakavAmAM saphaLatA siddha karI zakyA hatA! jIvananA uttarArdhamAM, saMpatti-samRddhino sUrya jayAre astAcala bhaNI dhIme dhIme DhaLI rahyo hato, tyAre paNa zeTha dAnanI kevI UMcI bhAvasRSTimAM mahAlI rahyA hatA, enI pratIti karAvato A eka prasaMga che. saMpattinI jayAre choLo UchaLatI hatI, tyAre to emaNe mana mUkIne dAnanI gaMgA evI rIte vahAvI hatI ke, enI vAta sAMbhaLIne emanI DhaLI rahelI saMdhyAnA samaye emanI vartamAna paristhitithI ajANa koI hAtha laMbAvato Ave, to ene khAlI hAthe zeTha vidAya na ApatA. e hAtha phUla nahi, to phUlanI pAMkhaDI meLavIne zeThanI udAratAnI phorama phelAvato phelAvato vidAya thaI jato. eka vAra AvA ja koI kAryakara saMghanuM kArya laIne zeTha samakSa upasthita thayA. pUrve zeThe vahAvelI dAnagaMgAnI aneka vAto sAMbhaLyA bAda evI AzAsRSTi racatA racatA e kAryakaro evA vizvAsa sAthe AvyA hatA ke mAtra 15/16 jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajAranI ja ApaNI apekSA hovAthI bIjA koI dAnavIra samakSa hAtha laMbAvavAnI jarUra nahIM paDe! Avo vizvAsa hovAthI kAryakartAoe zeTha samakSa laMbANathI joradAra ane asarakAraka je rajUAta karI, eno sAra e ja nIkaLato hato ke, ApanA jevA dAnavIra mATe to 15/16 hajAra jevI rakama sAva sAmAnya gaNAya. dilathI karAyela e apIla sAMbhaLIne zeThane evo vicAra AvI gayo ke, AjanI mArI paristhitithI A kAryakaro ajANa hovA joIe, ethI ja AvI moTI AzA sAthe AvyA che. mATe have paristhitino aNasAra nahi ApuM, to A kAryakartA saMtoSa sAthe vidAya nahi thaI zake. ethI emaNe eTalo ja TUMko javAba vALyo ke, tame pAMca cha mahinA pUrve AvyA hota, to mane A lAbha jarUra maLI jAta. mAruM bhAgya eTaluM ochuM ke tame Aje AvyA. ATalo javAba vALIne zeTha mauna thaI gayA ane koI vicAramAM sarI paDyA. emane evo eka vicAra AvI gayo ke, AjakAla posTamAM koI ceka AvavAnI zakyatA hovAthI e ceka jo Aje ja AvI jAya, to mane lAbha maLI zake ane phUla to nahi, paraMtu phUlanI pAMkhaDI samarpita karIne A kAryakarone huM kaMIka saMtoSI zakuM. zeThanI vicAramagnatA joyA bAda TUMkAkSarI javAba pAchaLanuM rahasya kAryakartAonA aMtara samakSa chatuM thaI javA pAmyuM. emane khyAla AvI gayo ke, cAra divasanI cAMdanI pachInI saMdhyA zeThanA jIvanamAM chavAI gaI hovA chatAM emanI dAnabhAvanA to evI ne evI ja jhagArA mArI rahI che. nahi to javAbamAM AvA zabdo na ja nIkaLe. e kAryakaro javAnI taiyArI karI rahyA. AzA para pANI pharI ? * jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLyA jevI zokAnubhUti thAya, evI paLo hovA chatAM zeThanA dilamAM chalakAtI-UbharAtI dAnabhAvanAnAM darzana lAkhonI lakSmInuM dAna prApta thayA jevI prasannatApUrvaka pratibhAva vyakta karatA kAryakaroe kahyuM ke, zeTha ! ApanA jevAnuM dAna pAmavAnuM amAruM bhAgya nahi hoya, ema ja mAnavuM paDe. bAkI ApanA bhAgya bhaMDAra to bharapUra che, emAM Ajeya bharatI uchALA ja mArI rahI che. zeTha kaMI javAba vALavA jatA hatA, tyAM ja eka posTamena pravezyo. zeThanA bhAgyamAM bharatIno sUcaka eka ceka laIne e Avyo hato. ceka para najara jatAM ja zeTha kAryakaro samakSa naja2 laMbAvatA bolI UThyA ke, tamArI vAtane sAcI TheravavA A cekano dAna rUpe svIkAra karIne mane upakRta karo. A cekamAM keTalo AMkaDo lakhAyo haze, enI khabara nathI, paNa tamArI apekSA karatAM vadhu hoya, toya tame dAna rUpe svIkRta rAkhazo, evI mArI lAgaNI ane mAMgaNI che. ATaluM gadgada haiye bolIne e ceka kholyA vinA ja ke emAM aMkita AMkaDA para najara paNa karyA vinA ja zeThe harSita haiye e ceka kAryakartAnA hAthamAM samarpita karI dIdho. kAryakaro ahobhAvita hatA, upakRta banI gayAnI lAgaNI anubhavatA emaNe ceka kholIne aMdara najara karI, to pUrA 17 hajArano AMkaDo emAM aMkita hato. A rakama kharcanA aMdAjita AMkaDA karatAM vadhu hovAthI vadhArAnI e rakamanuM dAnana svIkAravA kAryakartAe ThIka ThIka AnAkAnI karI, paNa zeThano javAba to e ja rahyo ke, ApeluM pAchuM laIne, bhAvanAnI mArI caDatI bharatIne tamAre oTa bhaNI tANI na javI hoya, to Avo Agraha rAkhyA vinA meM je ceka jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 113 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullasita haiye samarpita karI dIdho che, eno evA ja harSollasita haiye svIkArI levAnI mArI para kRpA karo. gharaAMgaNe jyAre saMpattino sAgara vAMbha vAMbha UchaLato hoya, tyAre lAkhonuM je dAna karAya, enA karatAMya oTa ane khoTanI kaparI-vasamI paLomAM hajAra ApavA hAtha lAMbo thAya, to lAkhonA e dAna karatAMya hajAranuM A dAna lAkhogaNo puNyabaMdha karAvI jatuM hoya che, evI zraddhA dharAvanArA zeThanA atyAgraha AgaLa majabUra banIne kAryakaro e ceka svIkArIne vidAya thayA, tyAre e cekanA mAdhyame karoDothI paNa na mUlavAya, evI udAra bhAvanAnuM bheTazuM laIne jatA hoya, evo ahobhAva kAryakartAonA aMtara-AMkhamAM chalakAI rahyo hato ane zeThanA haiye aNadhAryo dAna-lAbha maLI gayAno ahobhAva UbharAto hato. saMpattinI oTa chatAM dAna bhAvanAnI bharatI kaI rIte uchALA mArI zakatI hoya che, enuM eka vadhu dRSTAMta e dahADe zeTha phulacaMdabhAI taMboLIe pUruM pADyuM. saMpattino sAgara jyAre bharatIthI bharyo bharyo uchALA mArI rahyo hoya, tyAre dAna-bhAvanAnIya sArvatrika bharatI jovA maLavI Aje susaMbhavita nathI, tyAre saMpattinI oTamAM bhAvanAnI bharatInuM darzana karAvato A prasaMga keTalo badho bodhaka ane preraka banI zake evo gaNI zakAya? ke # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svayaMbhU udAratA : anokhuM AyaMbila bhavana keTalAka zabdo evA lobhAmaNA hoya che ke, hoze hoze e zabdono prayoga thato hovA chatAM jo zabdArtha ke bhAvArthano prayoga karavAno hoya, to evo prayoga na to dAtA ke na to preraNAdAtA athavA to anya paNa koI pasaMda na ja kare ! dA.ta. preraka zabda ! dAna ane dAtAnI AsapAsa lagabhaga avazya A zabdano vaparAza thato hoya che, paNa Ano bhAvArtha lakhavAmAM Ave, to dAtA evo vAMdho uThAve ke meM kyAM kaMI koInA ghoMcaparoNA pachI AvuM dAna karyuM che ane e dAna mATe upadeza ApanArI vyakti paNa ema kahyA vinA na ja rahe ke, meM kyAM dAna karAvavA mATe ghoMcaparoNA karyA che. A jAtano garbhita artha dharAvato "preraka' zabda eTale ja pasaMdagIne pAtra bane che ke, enA garbhitArthathI loko ochA paricita che. ghoMcaparoNA jevo zabdArtha dharAvatA preraka zabdathI jene / biradAvI zakAya, evI vyaktinA maMgalamukhethI preraNA | jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAmyA pachI paNa dAna karavuM jayAM saraLa ane saheluM nathI, tyAM koInI preraNA pAmyA vinA AtmAnA ja avAjane anusarIne dAnanI saravANI vahetI mUkI devAnI dAna bhAvanAnuM jAgaraNa thavuM, e to saheluM hoya ja kyAMthI? jo ke bhUtakALamAM to AvA dAtAo maLavA dohyalA na hatA, paNa Aje jyAre preraNAne jhIlIneya dAnavIra bananArA ochA jovA maLe che, tyAre svayaMprerita dAtAono sukALa to kyAMthI saMbhavita hoI zake? preraNA pAmIneya dAnanI gaMgA vahAvanArAono Aje sukALa nathI, tyAre aMta:preraNAthI prerita banIne eka anokhA AyaMbilabhavananA nirmANano lAkheNo lAbha siddhagirirAjanI taLeTImAM lenArA svayaMbhU-dAtAranI ghaTanA jANIzuM ane mANIzuM, to aMtara AvA dAtAranAM ovAraNAM lIdhA vinA ane AMkho kaLaza banIne anumodanAnA AMsunI abhiSekadhArA vahAvyA vinA nahi rahI zake. dozI ane saMghavInI AvI judI judI aTaka dharAvanArA ane nItina AvuM ekasarakhuM nAma dharAvanArA baMne mitronI manobhUmimAM "mana zAMti bhavana' nAmaka bhAratamAM kyAMya na jovA maLe, evA ajabagajabanA e AyaMbilabhavananA nirmANanuM bhAvanAbIja kaI rIte vavAyuM ane koNe vAvyuM? eya jANavA jevuM che. muMbaI-ghATakopara mATe manasukhabhAI saMghavI ane zAMtibhAI dozI jANItAM-mAnItAM nAma gaNAya. paNa muMbaI uparAMta pAlitANAmAM paNa A nAmakAmane gAjatA banAvI devAmAM nimitta banyA nItina nAmanA emanA putro ! baMne nItina mAtra mitra ja nahi, kalyANamitra paNa e hatA. eka vAra baMne siddhagirinI yAtrArthe AvyA. dAdAnI re # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAbhaktino lAbha muktamane lIdhA bAda baMne girirAjanAM pagathiyAM UtaratAM UtaratAM nIce taLeTIe AvyA, tyAre be vAgavAmAM thoDI miniTo ja bAkI hatI. bhayAnaka garamI, unALAnI Rtu, bhUkha ane tarasamAMthI tRptine icchatA yAtrikonA vRMdamAM evAM eka bahena baMne mitronI najare caDyAM, je bahenane AyaMbila hovAthI teo vahelI take AyaMbilabhavanamAM pahoMcavA mAMgatAM hatAM ane rikSAvALA sAthe bhADA aMge rakajhaka karI rahyAM hatAM. rikSAvALo je paisA mAMgI rahyo hato, e bahenanI dRSTie ghaNA vadhAre hatA. be aDhI vAgyA AsapAsa bahena mATe AyaMbilabhavanamAM pahoMcI javuM jarUrI hatuM. kema ke moDuM thAya to AyaMbilakhAtuM baMdha thaI jAya ane to AyaMbilanA badale upavAsa ja karavo paDe. AvI garamImAM AyaMbila karavAnI bhAvanA dharAvanArAM e bahenanI tapa titikSA para ovArI UThelA baMne mitro rikSAvALA sAthe cAlatI bhAva-bhADAviSayaka rakajhaka sAMbhaLIne vicAramagna banI gayA. emane ema thayuM ke, A rIte rakajhaka cAlu ja raheze, to A bahenane AyaMbila bhavanamAM pahoMcatAM moDuM thaze, to kadAca AyaMbila khAtuM baMdha thaI jaze. bahenanI sthiti sAmAnya jaNAtI hovAthI mitroe rikSAbhADuM cUkavI daIe bahenane vinaMtI karI ke, Apa rikSAmAM besI jaIne tarata ja AyaMbilabhavanamAM | pahoMcI jAva, bhADuM cUkavavAno lAbha bhale amane maLato, ame AyaMbila to nathI karI zakatA, paNa A rIte sahAyaka banavAno lAbha to amane ja maLavo joIe. moDuM thatuM hovAthI bahena rikSAmAM besI gayAM. rikSA , jyAM AyaMbila khAtAmAM pahoMcI, tyAre moDuM thaI gayuM hovAthI AyaMbila khAtuM baMdha thaI javA AvyuM hatuM. ethI jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahene upavAsanuM paccakhkhANa laI lIdhuM ane pANI vAparIne teo taLeTI tarapha javA ravAnA thaI gayAM, to bIjI tarapha baMne mitroe taLeTIthI nIkaLI gAma tarapha AvavAnI zarUAta karI. e mitronA manamAM e vAtano AnaMdasaMtoSa hato ke, eka bahenane AyaMbila tapamAM thoDAghaNA sahAyaka banI zakAyuM hatuM. mitro thoDA AgaLa vadhyA, tyAM AyaMbila khAtA taraphathI AvI rahelAM e bahena jovA maLatAM ja emaNe sAzcarya pUchyuM ke, zuM AyaMbila thaI gayuM? kema ATalI badhI jhaDapathI AyaMbila karI lIdhuM? - bahena taraphathI je javAba maLyo, e sAMbhaLIne baMne mitro ekadama vicAramagna banI gayA. javAbamAM e bahene jaNAvyuM ke, utAvaLa to ghaNI karI, paNa samaya vItI javAthI AyaMbilakhAtuM baMdha thavAnI taiyArImAM hatuM. ethI AyaMbila na thaI zakyuM ane mane upavAsano lAbha maLyo, Ama to huM upavAsa na karata, paNa upavAsa karavAno lAbha maLavAno bhAgyamAM lakhAyo haze, mATe utAvaLa karavA chatAM moDuM thaI javA pAmyuM. AyaMbilanA badale A rIte upavAsa karI denArA bahenanA moDhAmAMthI A zabdo evI koI dhanya ghaDIpaLe sarI paDyA haze ke, A zabdonA prabhAve koIka prerakanI preraNAthI paNa je zakya na banI zake, evA eka adbhuta 118 AyaMbilakhAtAnuM nirmANa thoDA ja samayamAM svapna maTIne satyamAM palaTAI jAya, e mATenI nakkara bhUmikAnuM maMDANa | prAraMbhAI javA pAmyuM. ghaTanA to nAnakaDI ja hatI, A rIte AyaMbilane badale upavAsa karavAnA prasaMgo to ghaNI vAra ghaNAnA jIvanamAM AvyA haze, ethI ghaNAne evo vicAra paNa # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avyo haze ke evuM koI AyaMbilakhAtuM hovuM joIe ke, jethI yAtrA karIne moDethI AvanAra yAtrIo paNa zAMtithI AyaMbila karI zake. AthIya AgaLa vadhIne koI prerakanA diladimAgamAM A jAtanA koI AyaMbilakhAtA mATe preraNA karavAnA manoratha paNa jAgyA haze. paraMtu A jAtanuM AyaMbilakhAtuM je haju svapna sama ja rahyuM hatuM, e baMne mitronA manamAM manorathanA ratha rUpe ekAeka ja A ghaDIpaLe jhaDapabhera khaDuM thavA mAMDyuM. je AyaMbilakhAtAmAM AyaMbila karavA mATe koI pAsa levo na paDe, sUryAstanA samaya sudhI bhojanazALAnI jema ja jenAM dvAra abhaMga hoya ane divasabhara koI paNa samaye jyAM AyaMbilanuM uSNa bhojana maLI zake, evuM eka AyaMbilakhAtuM baMne mitronI bhAvasRSTi para avatAra dhAraNa karI rahyuM. kalpanA tarIke avatarita e AyaMbilakhAtAne sAkAra karavAnI svayaMbhU bhAvanA jAgyA bAda aneka pUjyonA mArgadarzana mujaba siddhagirirAjanI taLeTImAM kesariyAjI prAsAdanI najIka Avela mukhyamArga para baMne mitroe TUMka samayamAM ja sAkAratA ApavAno evo puruSArtha karyo ke, cAra mALanA vistAra sAthe e AyaMbIla bhavananuM nirmANa pUrNa thatAM baMne mitroe potAnA pitAnI nAmasmRti thatI rahe, e jAtanuM nAmakaraNa kyuM : mana-zAMti-bhavana ! potAnI rIte je ajoDa-bejoDa gaNAya, evA 'manazAMti-bhavana'mAM AyaMbilanA aneka tapasvI yAtriko Aje je manazAMtinI anubhUti karI zake che, ene najaronajara nihALIne dhanya banavA, to bhAratabharamAM kyAMya na cAlatuM hoya e rIte cAlI rahelA A AyaMbilabhavananI eka vA mulAkAta levI ja rahI ane anubhUtine svAnubhUti jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 119 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banAvavA ekAda AyaMbila paNa karavuM ja rahyuM. udghATana bAda eka vAra A AyaMbila bhavanamAM ekI sAthe 1200 AyaMbila thayAM hatAM, saMsthApana-sarjanathI mAMDIne saMcAlana sudhIno tamAma saMpatti vyaya svadravyathI ja karanArA zAMtidAsa dozI ane manasukhalAla saMghavInI svayaMprerita udAratAnA gAnanuM zravaNa karavA eka vAra pAlitANAno pravAsa kheDavo ja rahyo, ane A AyaMbilabhavana nihALavuM ja rahyuM. jethI pitAnA gItagAna daramiyAna dhruvakaDI rUpe dhUmarAtA putra nItina dozI - nItina saMghavInA nAmakAmanAM zravaNe yAtrikonAM mastaka DolI UThyA vinA nahIM ja rahe. 8 * jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 # jainazAsananA jyotirdharo bhAga-2 ( Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // namuM sUrirAjA // || namo mAyariyALAM // sUripada ra, | 'sUripada rajatotsava, AcAraja pada sevato, suNo saMtAjI zrI puruSottama bhUpa, guNavaMtAjI tIrthaMkara pada bAMdhiyuM, suNo saMtAjI laheze cidhana rUpa, guNavaMtAjI - paMDita zrI padmavijayajI ma. vi.saM.20472072 paMca prasthAna puNyasmRti prakAzana surata caMdra jevA zItala