________________
નામકામની સ્મૃતિ થતાં જ અનેક આંખો અશ્રુસભર બની ગયા વિના અને અનેક મસ્તકો નત બની ગયા વિના નથી રહેતાં. હીરા જેવું અમૂલ્ય જીવન-કવન ધરાવતી આ યુગવિભૂતિના અઢળક જીવનપ્રસંગો પ્રસિદ્ધ છે, એના માધ્યમે એઓશ્રીની અજબગજબની તાર્કિકતા, પ્રચંડ પુષ્પાઈ, સર્વતોમુખી પ્રતિભા, ભલભલા પ્રતિવાદીને ચૂપ કરી દેતું વાદ-નૈપુણ્ય, સત્યના સ્વીકાર માટેની સતત તત્પરતા, જેવા ગુણવૈભવનો સાક્ષાત્કાર થવા પામે છે. પરંતુ કાવ્ય-સર્જનના કૌશલ્યની જેમ એ સર્જનને વિવિધ રાગ-રાગિણીઓપૂર્વક ગાવાની સંગીતકળાની સિદ્ધહસ્તતા પણ તેઓશ્રીને વરી હતી, આ વાતની પ્રતીતિ કરાવતો એક પ્રસંગ અજ્ઞાતપ્રાય છે. અજાણ્યા એ પ્રસંગથી પરિચિત બનીશું, તો આત્મારામજી મહારાજાના જીવનની શ્રેષ્ઠ શાસ્ત્રીય સંગીતજ્ઞ તરીકેની વિશેષતાથી પણ આપણે ઠીક ઠીક પરિચિત અને પછી પ્રભાવિત બની શકીશું. - શ્રી કાંતિવિજયજી મહારાજ લિખિત ડાયરીમાં નોંધાયેલા એ પ્રસંગનો રંગ કંઈક આવો છે : શ્રી આત્મારામજી મહારાજ પ્રચંડ પાંડિત્ય અને તત્કાલીન જૈન જગતનું સમર્થ સ્વામીત્વ ધરાવતા હોવા છતાં સ્વભાવે રમૂજી અને શાસ્ત્રીય સંગીતના અચ્છા જ્ઞાતા હોવા ઉપરાંત અવસરે અવસરે શાસ્ત્રીય સંગીતનું ગાન અને શ્રવણ કરવાની તક ઝડપી લીધા વિના ન રહેતા.
દિવસ ઉપરાંત રાત્રિના સમયે પણ શ્રી આત્મારામજી મહારાજની આસપાસ વિદ્વાન જિજ્ઞાસુઓનું વર્તુળ જામેલું જ રહેતું. એ સમયે વાર્તાલાપોના માધ્યમે જાતજાત અને ભાતભાતના વિષયમાં અદ્ભુત શાસ્ત્રીય વાતોની જાણકારી સહેજે મળી આવતી. એક વાર એ જાતની જિજ્ઞાસા વ્યક્ત
# # જૈનશાસનના જ્યોતિર્ધરો ભાગ-૨