________________ થીઉમાસ્વાતિ વાચક વિરચિત ] [ 15 સામાયિક, ચઉર્વિસ, વંદન, પ્રતિક્રમણ, કાયોત્સર્ગ, પચ્ચક્ખાણ (આવશ્યક), દશવૈકાલિક, ઉત્તરાધ્યયન, દશા (દશાશ્રુતસ્કંધ), કલ્પ (બૃહતક૫,) વ્યવહાર અને નિશીથવ્ર ઈત્યાદિ મહર્ષિઓએ બનાવેલાં સૂત્ર તે અંગબાહ્ય શ્રત અનેક પ્રકારે જાવું, અંગપ્રવિષ્ટ શ્રત બાર ભેદે છે. તે આ પ્રમાણે-૧ આચારાંગ, 2 સૂત્રકૃતાંગ, 3 સ્થાનાંગ, જ સમવાયાંગ, 5 વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞપ્તિ (ભગવતી), 6 જ્ઞાતાધમ કથા, 7 ઉપાસક દશાંગ, 8 અન્તર્મુદ્દશાંગ, 9 અનુત્તરપપાતિક દશાંગ, 10 પ્રશ્ન વ્યાકરણ, 11 વિપાક અને 12 દષ્ટિવાદસૂત્ર. હવે મતિજ્ઞાન અને શ્રુતજ્ઞાનમાં શું ફેરફાર છે તે અહીં જણાવે છે–ઉત્પન્ન થઈ નાશ નહિ પામેલ એવા પદાર્થને ગ્રહણ કરનાર વતમાનકાળ વિષયક મતિજ્ઞાન છે અને શ્રુતજ્ઞાન તો ત્રિકાળ વિષયક છે એટલે જે પદાર્થ ઉત્પન્ન થયેલ છે, જે ઉત્પન્ન થવાનું છે. તે સર્વને ગ્રહણ કરનાર છે. હવે અંગબાહ્ય અને અંગપ્રવિષ્ટમાં શું ભેદ છે તે જણાવે છે. વક્તાના ભેદથી આ ભેદ થાય છે. તે આ પ્રમાણે–સર્વજ્ઞ, સર્વદશી, પરમપિ એવા અરિહંત ભગવાનોએ પરમ શુભ અને તીર્થ પ્રવર્તાવારૂપ ફળદાયક એવી તીર્થકર નામકર્મના પ્રભાવથી કહેલું અને અતિશયવાળી તથા ઉત્તમ અતિશયવાળી વાણું અને બુદ્ધિવાળા એવા ભગવંતના શિષ્ય (ગણધરો) એ ગૂંથેલું તે અંગપ્રવિષ્ટ, ગણધર પછી થયેલા, અત્યંત વિશુદ્ધ આગમના જાણનારા, પરમ પ્રકૃષ્ટ વાણું અને બુદ્ધિની શકિતવાળા આચાર્યોએ કાળ સંઘયણ અને આયુના દેષથી અભ્યશકિતવાળા શિષ્યના ઉપકારને માટે જે રચ્યું તે અંગબાહ્ય. સર્વજ્ઞપ્રણીત હોવાથી અને યપદાર્થનું અનંતપણું હોવાથી મતિજ્ઞાન કરતાં શ્રતજ્ઞાન વિષય મોટો છે. શ્રુતજ્ઞાનનો મહાવિષય હોવાથી તે તે અધિકારોને આશ્રયીને પ્રકરણની સમાપ્તિની અપેક્ષાએ અંગ ઉપાંગના ભેદ છે.
