________________ [ શીતત્વાર્થસૂત્રાનુવાદઃ ધર્માધર્મ: કૃમ્ન–પ-૧૩ ધર્માસ્તિકાય અને અધર્માસ્તિકાયને સમસ્ત કાકાશને વિષે અવગાહ છે. એકપ્રદેશાદિષ ભાજ્ય: પુદ્ગલાનામ-૫-૧૪ પુગલેને એકાદિ આકાશપ્રદેશને વિષે અવગાહ વિકલ્પવાળે છે. કેટલાક એક પ્રદેશમાં, કેટલાક બે પ્રદેશમાં, યાવત અચિત્ત મહાસ્કન્ધ સમગ્ર લોકમાં અવગાહી રહેલ છે. અપ્રદેશ, સ ધ્યેયપ્રદેશ, અસંખ્યયપ્રદેશ અને અનંતપ્રદેશવાળા જે પુદગલ સ્કંધે છે તેનો આકાશના એકાદિ પ્રદેશમાં અવગાહ ભાજ્ય છે (ભજના વાળો છે) એટલે કે-એક પરમાણુ તે એક આકાશ પ્રદેશમાં જ રહે, બે પરમાણુવાળ સ્કંધ એક પ્રદેશ અગર બે પ્રદેશમાં રહે. ચણુંક (ત્રણ પરમાણુવાળો સ્કંધ) એક, બે, ત્રણ પ્રદેશમાં રહે. ચતુરણુક એક, બે, ત્રણ અગર ચાર પ્રદેશમાં રહે. એ પ્રમાણે ચતુરણુકથી માંડીને સ ખ્યાતા અસંખ્યાતા પ્રદેશવાળા એકથી માંડીને સંખ્યાના અસંખ્યાતા પ્રદેશમાં અવગાહ કરે અને અનંત પ્રદેશવાળાને અવગાહ પણ એકથી માંડી અસંખ્યાત પ્રદેશમાંજ હેય. (પણ અનંતમાં નહિ) અસંખ્યય-ભાગાદિષ જીવાનામ–૫-૧૫ કાકાશના અસંખ્યાતમા ભાગથી માંડીને સંપૂર્ણ કાકાશપ્રદેશમાં છવોને અવગાહ થાય છે. પ્રદેશ-સંહાર-વિસર્ગાભ્યાં પ્રદીપવત-૫-૧૬ દીપકના પ્રકાશની પિઠે છના પ્રદેશો સંકોચ તથા વિસ્તારવાળા થવાથી અસંખ્યય ભાગાદિમાં અવગાહ થાય છે. જેમકે દીવો મોટો હેય, છતાં તે નાના ગોખલા આદિમાં ઢાંકી રાખ્યો હોય, તો તેટલી જગ્યામાં પ્રકાશ કરે છે અને મોટા મકાનમાં રાખ્યો હોય તો તે મકાનમાં સર્વ ઠેકાણે પ્રકાશ કરે છે; તેમ છવ
