________________ શ્રી ઉમાસ્વાતિ વાચક વિરચિત ] [ 71 અથ સપ્તધ્યાયઃ હિંસા-નૃત-સ્તેયા બ્રહ્મ-પરિગ્રહો વિરતિવ્રતમ - 7-1 હિંસા, અસત્ય ભાષણ, ચોરી, મૈથુન અને પરિગ્રહ થકી વિરમવું એ વ્રત છે. અર્થાત અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય, બ્રહ્મચર્ય અને નિષ્પરિગ્રહતા એ પાંચ વ્રત છે. * દેશ-સર્વતેણુ-મહતી-૭-૨ એ હિંસાદિકની દેશથકી વિરતિ તે અણુવ્રત અને સર્વ થકી. વિરતિ તે મહાવત કહેવાય છે. તધૈર્યા ભાવના: પચ પચ–૭-૩ એ વ્રતાની સ્થિરતા માટે દરેકની પાંચ પાંચ ભાવનાઓ હોય છે. પાંચ વ્રતની ભાવના આ પ્રમાણે–૧ ઈર્ષાસમિતિ, 2 મને ગુપ્તિ, 3 એષા સમિતિ, 4 આદાનનિક્ષેપણુસમિતિ અને 5 આલેક્તિ (સારા પ્રકાશવાળા સ્થાન અને ભાજનમાં સારી રીતે તપાસ કરી જયણ સહિત) ભાત પાણી વાપરવુ, એ પાંચ અહિંસા વ્રતની : 1 વિચારીને ભાષણ, 2 દેવત્યાગ, 3 લભત્યાગ, 4 ભયત્યાગ અને 5 હાસ્યત્યાગ, એ પાંચ સત્યવ્રતની; 1 અનિંદ્ય વસતિ (ક્ષત્ર)નું યાચન, 2 વારંવાર વસતિનું યાચન, 3 જરૂર પુરતા પદાર્થનું યાચન. 4 સાધર્મિક પાસેથી ગ્રહણ તથા યાચન અને 5 ગુરૂની અનુજ્ઞા લઈને પાન અને ભોજન કરવું, એ પાંચ અરય વ્રતની; 1 સ્ત્રી, પશુ, પંડક (નપુંસક) વાળા સ્થાને નહિ વસવું, 2 રાગ યુક્ત સ્ત્રીથા ન કરવી, 3 સ્ત્રીઓનાં અંગોપાંગ જેવાં નહિ, 4 પૂર્વે કરેલા વિષયભોગ સંભારવા નહિ અને 5 કામ ઉત્પન્ન કરે તેવાં ભજન વાપરવાં નહિ. એ પાંચ બ્રહ્મચર્યવ્રતની; અને અકિંચન વ્રતની સ્થિરતા માટે ઈદ્રિયોના મનેg વિષય ઉપર રાગ=આસક્તિ કરવી નહિ અને અનિષ્ટ વિષય ઉપર ઠેષ કરવો નહિ. એ પાંચ ભાવના પરિગ્રહની જાણવી.
