________________ શ્રી ઉમાસ્વાતિ વાચક વિરચિત ] [ 97 - આ ચાર કર્મ પ્રકૃતિને ક્ષય કેવળજ્ઞાનને હેતુ છે. સૂત્રમાં મેહ ક્ષમા” એમ જુદું ગ્રહણ કર્યું છે તે ક્રમ દર્શાવવાને માટે જાણવું, તેથી એમ સૂચવાય છે કે મેહનીય કર્મ પ્રથમ સર્વથા ક્ષય એ ત્રણ કર્મને એક સાથે ક્ષય થાય ત્યારે કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થાય. બન્ધ–હેત્વભાવ-નિર્જરાભ્યામ–૧૦–૨ બંધનાં કારણે (મિથ્યાદર્શન અવિરતિ આદિ)ના અભાવથી, અને બાંધેલાં કર્મની નિર્જરાથી સમ્યગદર્શનાદિની યાવત કેવળ જ્ઞાનની ઉત્પત્તિ થાય છે. સ્ન-કર્મક્ષયે મેક્ષ -10-3 સકળ કમને ક્ષય તે મોક્ષ કહેવાય છે. દશન-સિદ્ધભ્યઃ-૧૪ કેવળ (ક્ષાયિક) સમ્યકત્વ, કેવળ જ્ઞાન, કેવળ દર્શન અને સિદ્ધત્વ (આ ક્ષાવિક ભાવો સિદ્ધને નિરંતર હેય માટે) સિવાય બાકીના ઓપશમિકાદિ ભાવ અને ભવ્યત્વને અભાવ થવાથી મોક્ષ થાય છે. તદનન્તરમૂર્વ ગછત્યાલોકાન્તાત–૧૦–પ તે (સકળ કર્મના ક્ષય) પછી જીવ ઉંચે લોકાન્ત સુધી જાય છે. કર્મને ક્ષય થશે છતે દેહવિયોગ, સિધ્યમાન ગતિ અને કાન્તની પ્રાપ્તિ એ ત્રણે આ મુક્ત જીવને એક સમયે એક સાથે થાય છે. પ્રયોગ (વીર્યા રાયના ક્ષય અથવા ક્ષપશમ દ્વારા ચેષ્ટા રૂપ ) દર્શન સપ્તકના ક્ષયે કેવળ સમ્યક્ત્વ, જ્ઞાનાવણના ક્ષયે કેવળજ્ઞાન, દર્શનાવરણના ક્ષયે કેવળ દર્શન, અને સમસ્ત કર્મના ક્ષયે સિદ્ધત્વ પ્રાપ્ત થાય છે. ત૭
